ΠΔΡΗΒΑΛΛΟΝΣΗΚΖ, ΔΝΔΡΓΔΗΑΚΖ ΚΑΗ ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΖ ΠΡΟΔΓΓΗΖ ΦΩΣΟΒΟΛΣΑΪΚΩΝ ΤΣΖΜΑΣΩΝ

Transcript

1 AΡΗΣΟΣΔΛΔΗΟ ΠΑΝΔΠΗΣΖΜΗΟ ΘΔΑΛΟΝΗΚΖ ΠΟΛΤΣΔΥΝΗΚΖ ΥΟΛΖ ΣΜΖΜΑ ΠΟΛΗΣΗΚΩΝ ΜΖΥΑΝΗΚΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΔΣΑΠΣΤΥΗΑΚΩΝ ΠΟΤΓΩΝ ΔΗΓΗΚΔΤΖ ΠΡΟΣΑΗΑ ΠΔΡΗΒΑΛΛΟΝΣΟ ΚΑΗ ΒΗΩΗΜΖ ΑΝΑΠΣΤΞΖ ΓΗΠΛΩΜΑΣΗΚΖ ΔΡΓΑΗΑ ΠΔΡΗΒΑΛΛΟΝΣΗΚΖ, ΔΝΔΡΓΔΗΑΚΖ ΚΑΗ ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΖ ΠΡΟΔΓΓΗΖ ΦΩΣΟΒΟΛΣΑΪΚΩΝ ΤΣΖΜΑΣΩΝ ΣΕΑΜΠΑΕΖ ΛΑΕΑΡΟ Γηπι. Πνιηηηθόο Μεραληθόο Θεζζαινλίθε, Οθηώβξηνο 2011

2 Σηοσς γονείς και ηον αδερθό μοσ Αθανάζιο - Σοθία - Χρήζηο Ποσ μοσ δίνοσν δύναμη να προτωρώ...

3 Πξόινγνο To παξφλ θείκελν έρεη σο ζηφρν λα εμεηάζεη ηα θσηνβνιηατθά ζπζηήκαηα, πξνζεγγίδνληαο φζν ην δπλαηφλ πιεξέζηεξα ηελ ελεξγεηαθή-ηερληθή ηνπο ζπκπεξηθνξά, ηελ νηθνλνκηθή ηνπο πνξεία θαη ηηο ηάζεηο ηεο αγνξάο αλά ηνλ θφζκν θαζψο θαη νπνηνδήπνηε πεξηβαιινληηθφ δήηεκα απνξξέεη απφ ηελ εγθαηάζηαζή ηνπο ην πλεχκα απηφ νη ζειίδεο πνπ αθνινπζνχλ πεξηέρνπλ πιεξνθνξίεο πνπ αθνξνχλ ζην γεληθφηεξν ηνκέα ησλ αλαλεψζηκσλ πεγψλ ελέξγεηαο, θαηαιήγνληαο λα θαιχςνπλ πιεξέζηεξα ηελ ειηαθή ελέξγεηα θαη ηα θσηνβνιηατθά ζπζηήκαηα.ο ηνκέαο ησλ θσηνβνιηατθψλ εκθαλίδεη ηδηαίηεξε εμέιημε ηα ηειεπηαία ρξφληα θαη φια δείρλνπλ πσο ζα απνηειέζεη θνκβηθφ ζεκείν γηα ηε ιχζε ηνπ ελεξγεηαθνχ θαη πεξηβαιινληηθνχ πξνβιήκαηνο πνπ εκθαλίδεη ν πιαλήηεο Γε. Ζ παξνχζα εξγαζία εθπνλήζεθε απφ ηηο αξρέο Ηνπιίνπ έσο ηηο αξρέο Οθησβξίνπ ηνπ 2011 κε επηβιέπνπζα ηελ θ.παπαπαχινπ - Ησαθεηκίδνπ.Μέιε ηεο εμεηαζηηθήο επηηξνπήο είλαη επίζεο ε θ.καιθαθάθνπ θαη ν θ.κξεζηελίηεο. ην ζεκείν απηφ ζα ήζεια λα επραξηζηήζσ ηελ θαζεγήηξηα θαη επηβιέπνπζα ηεο δηπισκαηηθήο κνπ εξγαζίαο θ.παπαπαχινπ Ησαθεηκίδνπ γηα ηελ επηζπκία ηεο λα ζπλεξγαζηεί καδί κνπ, γηα ηελ θαζνδήγεζε επί ηνπ ζέκαηνο θαζψο θαη γηα ηνλ ρξφλν πνπ δαπάλεζε γηα ζπδεηήζεηο, εχζηνρεο ππνδείμεηο, ζπκβνπιέο θαη πιεξνθνξίεο θάζε κνξθήο. Δπραξηζηψ κέζα απφ ηελ θαξδηά κνπ ηελ νηθνγέλεηά κνπ, ηνπο γνλείο θαη ηνλ αδεξθφ κνπ, πνπ δελ ζηακάηεζαλ πνηέ λα πηζηεχνπλ ζε εκέλα θαη λα κε ζηεξίδνπλ ζε φινπο ηνπο ηνκείο,ζηε δπζθνιφηεξε απηή πεξίνδν ηεο δσήο κνπ. Θα ήζεια λα επραξηζηήζσ ηνλ θ.καζθακαλίδε Πεξηθιή γηα φιεο ηηο κειέηεο πνπ κνπ εκπηζηεχηεθε έηζη ψζηε λα θαιχςσ πιήξσο ην ζέκα ηεο δηπισκαηηθήο κνπ εξγαζίαο θαζψο θαη νπνηνλδήπνηε άιιν ζπκθνηηεηή/ηξηα ήηαλ ζην πιεπξφ κνπ θαηά ηε δηάξθεηα ηεο πεξηφδνπ απηήο. Σέινο, επραξηζηψ ηνλ Θεφ πνπ ήηαλ εθεί φηαλ ηνλ ρξεηάζηεθα...

4 Πεξίιεςε Ζ παξνχζα εξγαζία έρεη αληηθείκελν ηελ πεξηβαιινληηθή, ελεξγεηαθή θαη νηθνλνκηθή πξνζέγγηζε ησλ θσηνβνιηατθψλ ζπζηεκάησλ.ζ παγθφζκηα εμέιημε ησλ αλαλεψζηκσλ πεγψλ ελέξγεηαο, θαη ζπλεπψο, θαη ησλ θσηνβνιηατθψλ ζπζηεκάησλ, είλαη γεγνλφο. Ζ εξγαζία μεθηλά κε ην εηζαγσγηθφ κέξνο, ζην νπνίν νξίδεηαη ε βηψζηκε αλάπηπμε θαη ηνλίδεηαη ε αλάγθε γηα αλάπηπμε πξάζηλσλ ζπζηεκάησλ έηζη ψζηε λα κελ επηβαξπλζεί πεξηβαιινληηθά πεξηζζφηεξν ν πιαλήηεο. Ζ Διιάδα απνηειεί ηδαληθή πεξίπησζε γηα ηελ αλάπηπμε ησλ θσηνβνιηατθψλ θαη παξαηεξείηαη αχμεζή ησλ εγθαηαζηάζεψλ ηνπο, ηα ηειεπηαία ρξφληα, κε κνξθή γεσκεηξηθήο πξνφδνπ.έπεηηα αλαιχνληαη φιεο νη κνξθέο ησλ αλαλεψζηκσλ πεγψλ ελέξγεηαο, θαη παξνπζηάδνληαη ηα πιενλεθηήκαηα θαη ηα κεηνλεθηήκαηά ηνπο.αθνινχζσο, παξνπζηάδεηαη ε πνξεία ηεο Δπξσπατθήο πνιηηηθήο γηα ηηο Α.Π.Δ. αλά ηα ρξφληα, ην λνκνζεηηθφ πιαίζην ζηελ Διιάδα θαζψο θαη ε εμέιημή ησλ Α.Π.Δ. ζηε ρψξα. ηε ζπλέρεηα εμεηάδνληαη ηα θσηνβνιηατθά ζπζηήκαηα απφ ηερληθήο θαη ελεξγεηαθήο άπνςεο. Πεξηγξάθνληαη ηα κέξε ηνπο, ηα πιηθά θαη νη ηερλνινγίεο παξαγσγήο ηνπο, νη νλνκαζηηθέο ζπλζήθεο, νη απψιεηεο πνπ πθίζηαληαη ιφγσ ζπγθεθξηκέλσλ παξαγφλησλ, θαη κέζσ εηθφλσλ πξνβάιιεηαη ην θάζκα ησλ εθαξκνγψλ ηνπο.ηα πιαίζηα ηεο νηθνλνκίαο, εμεηάδνληαη ηα θφζηε κηαο θσηνβνιηατθήο εγθαηάζηαζεο, νη ζεζκηθνί θνξείο ηεο Διιάδαο πνπ ζρεηίδνληαη κε απηά, θαη ηα θνκβηθά ζεκεία ηνπ λένπ λφκνπ Ν. 3851/2010, ΦΔΚ 85Α, Πεξηγξάθνληαη νη ζπλζήθεο ηεο αγνξάο ζηελ Διιάδα θαη ζε θάπνηεο ρψξεο ηνπ εμσηεξηθνχ θαη εθηηκψληαη νη κειινληηθνί ζηφρνη ζπλνιηθήο ηζρχνο ζηελ πεξίπησζε ησλ θσηνβνιηατθψλ.έπεηηα πξνζεγγίδεηαη ε ζπκπεξηθνξά ησλ θσηνβνιηατθψλ ζπζηεκάησλ σο πξνο ην πεξηβάιινλ, παξαηίζεληαη απφςεηο, έξεπλεο θαη επηζηεκνληθά ζηνηρεία, γηα λα νδεγήζνπλ ηειηθά ζηελ νξζή εμαγσγή ζπκπεξαζκάησλ πάλσ ζε νηηδήπνηε αθνξά ηα θσηνβνιηατθά ζηνηρεία θαη ηελ εγθαηάζηαζή ηνπο, Σέινο, θαηαγξάθνληαη πξννπηηθέο εμέιημεο ησλ θσηνβνιηατθψλ ζηνηρείσλ, πνπ ζαλ απψηεξν ζθνπφ έρνπλ ηελ αχμεζε ηεο απφδνζεο ηνπο, ηε κείσζε ηνπ θφζηνπο ηνπο θαη ηελ εθαξκνγή ηνπο, γηα ηελ αληηκεηψπηζε ηνπ ελεξγεηαθνχ θαη πεξηβαιινληηθνχ πξνβιήκαηνο πνπ αληηκεησπίδεη ν πιαλήηεο.

5 Αbsract This thesis has been focusing on environmental, energy and economic approach of photovoltaic systems.the global development of renewable energy sources, and thus, photovoltaic systems is a fact. The thesis begins with the introductory part, which defines sustainable development and stresses the need to develop green systems so as not to incur the planet more, as far as the environment is concerned.greece is ideal for the development of photovoltaics and the growth observed in the plants in recent years, has the form of geometric progression.then, all the forms of renewable energy sources are analyzed and their advantages and disadvantages are presented.afterwards, the path of European policy for RES over the years, the legislative framework in Greece and the development of RES in the country are presented. Later on, the photovoltaic systems are examined from a technical and energy point of view. The parts, materials and production technologies, the nominal conditions, the losses incurred due to specific factors are described, and through images, the range of their applications is shown.in terms of economy, the costs of a PV system is examined, along with the institutions of Greece associated with them, and the focal points of the new Law 3851/2010, Gov. 85A, The market conditions in Greece and in some foreign countries are described and future targets of total power in the case of fotovoltaics are estimated. After that, an approach to photovoltaic behaviour towards the environment is made, opinions, research and scientific evidence are highlighted, to eventually lead to proper conclusions on anything regarding the modules and their installation. Finally, the future outlook of photovoltaic cells is recorded, which ultimately aims to performance increase, cost reduction, and their implementation, in order to deal with the energy and environmental problem of the planet.

6 Κεθάιαην 1 Δηζαγσγή 1.1 Δηζαγσγή (γεληθά) Χο βηψζηκε νξίδεηαη ε αλάπηπμε πνπ ηθαλνπνηεί ηηο αλάγθεο ησλ ζχγρξνλσλ γελεψλ ρσξίο λα ζέηεη ζε θίλδπλν ηελ ηθαλφηεηα ησλ επφκελσλ γελεψλ λα ηθαλνπνηήζνπλ ηηο δηθέο ηνπο αλάγθεο θαη βαζίδεηαη ζηελ νηθνλνκηθή, πεξηβαιινληηθή θαη θνηλσληθή δηθαηνζχλε. Ζ πξφζθαηε έθζεζε ηoπ ΟΖΔ έδεημε φηη κέρξη ην 2050 νη αλαλεψζηκεο πεγέο ελέξγεηαο κπνξνχλ λν θαιχςνπλ ην 80% ηεο παγθφζκηαο θαηαλάισζεο ελέξγεηαο θαη λα παξέρνπλ πξφζβαζε ζε ειεθηξηζκφ ζε 1,4 δηζεθαηνκκχξηα αλζξψπνπο νη νπνίνη ζήκεξα ζηεξνχληαη απηφ ηo δηθαίσκα. Ζ ζηξνθή ζηηο Α.Π.Δ. καο δίλεη ηε δπλαηφηεηα λα αθήζνπκε πίζσ καο έλα θφζκν θαηάιιειν γηα ηηο επφκελεο γεληέο θαη ε βηνθιηκαηηθή δφκεζε καο επηηξέπεη λα δνχκε ρσξίο λα επηβαξχλνπκε ηo πεξηβάιινλ. Σα πξάζηλα θηίξηα, πέξα απφ ηνλ νηθνινγηθφ ηνπο ραξαθηήξα, καο παξέρνπλ θαιχηεξεο ζπλζήθεο δηαβίσζο απφ φιεο ηηο απφςεηο. Ο ζσζηφο ζρεδηαζκφο κε βάζε ηνλ ήιην, καο παξέρεη ζεξκφηεηα, θσο θαη έλα πην πγηεηλφ πεξηβάιινλ κέζα θαη έμσ απφ ηα θηίξηα καο. Σα θπηεπκέλα δψκαηα πξνζηαηεχνπλ ην ίδην ην θηίξην, δηαηεξνχλ ηελ εζσηεξηθή ηνπ ζεξκνθξαζία πην ζηαζεξή θαη πξνζζέηνπλ ιίγν πξάζηλν ζηελ θεζεκεξηλφηεηά καο. Σα θσηνβσιηατθά, καο επηηξέπνπλ λα εθκεηαιιεπηνχκε κηα αλεμάληιεηε θαη θαζαξή πεγή ελέξγεηαο θαη ηα γεσζεξκηθά ζπνηήκαηα ην ίδην. Σα αηνιηθά ζπζηήκαηα, ηα πδξνειεθηξηθά εξγνζηάζηα θαη νη λέεο ηερλνινγίεο γηα ηελ εθκεηάιιεπζε ηεο θπκαηηθήο ελέξγεηαο θαη φρη κφλν, κπνξνχλ λα καο παξέρνπλ ηελ απαξαίηεηε ελέξγεηα γηα φιεο ηηο αλζξψπηλεο δξαζηεξηφηεηεο θαη απνηεινχλ θαζαξέο κνξθέο ελέξγεηαο απφ αλεμάληιεηνπο πφξνπο. Ζ κεγάιε αλάπηπμε ησλ πξάζηλσλ ζπζηεκάησλ ηα ηειεπηαία ρξφληα δείρλεη φηη ε απνθιεηζηηθή ρξήζε αλαλεψζηκσλ πεγψλ ελέξγεηαο δελ είλαη νπηνπία. Οη λέεο ηερλνινγίεο κπνξνχλ λα ππνζηεξίμνπλ κηα ηέηνηα αιιαγή ηξφπνπ δσήο, παξαγσγήο θαη λννηξνπίαο. Σα ζπζηήκαηα εμνηθνλφκεζεο ελέξγεηαο, ε ειηαθή θαη αηνιηθή ελέξγεηα, ν ζσζηφο ζρεδηαζκφο θηηξίσλ, ηα

7 πβξηδηθά απηνθίλεηα, ε επαλάρξεζε θαη ε αλαθχθισζε απνηεινχλ ηα λέα δεδνκέλα γηα κηα θαιχηεξε δσή θαη γηα εκάο αιιά θαη γηα ηηο επφκελεο γεληέο. 1.2 Ζ ζέζε ηνπ πξνβιήκαηνο Σν πεηξέιαην, ν ιηγλίηεο θαη φπσο απνδείρηεθε θαη ε ππξεληθή ελέξγεηα δελ απνηεινχλ ιχζεηο, ηνπιάρηζηνλ φρη βηψζηκεο θαη ζίγνπξα φρη αζθαιείο. Δπηβαξχλνπλ ην πεξηβάιινλ ζέηνληαο ζίγνπξα ζε θίλδπλν ηελ ηθαλφηεηα ησλ επφκελσλ γελεψλ λα ηθαλνπνηήζνπλ ηηο αλάγθεο ηνπο. Ζ πξφζβαζε ζε απηέο ηηο πεγέο ελέξγεηαο είλαη πεξηνξηζκέλε ζε κηθξή κεξίδα αλζξψπσλ κε κεγάιεο νηθνλνκηθέο δπλαηφηεηεο, ελψ θαηαζηξέθεη παξάιιεια ην γεηηνληθφ πεξηβάιινλ.ζ Γεξκαλία ήδε ζπδεηά λα ζηξαθεί ζηα αηνιηθά θαη λα εγθαηαιείςεη ηα ππξεληθά, έηζη θαη εκείο πξέπεη λα αξρίζνπκε ηε ζπδήηεζε γηα ηελ εγθαηάιεηςε ηνπ ιηγλίηε θαζψο νη ιηγληηηθνί ζηαζκνί πέξα απφ εμαηξεηηθά ξππνγφλνη είλαη θαη ειάρηζηα απνδνηηθνί. ε κία εμαηξεηηθά δχζθνιε νηθνλνκηθή ζπγθνηξία γηα ηε ρψξα καο, ην ηξέλν ηεο αλάπηπμεο δείρλεη αθηλεηνπνηεκέλν ζε έλα ζθνηεηλφ ηνχλει. ηνπο πεξηζζφηεξνπο ηνκείο ηεο ειιεληθήο νηθνλνκίαο ε αλάθακςε δελ θαίλεηαη αθφκε νξαηή. Χζηφζν, ππάξρεη θσο ζην βάζνο ηνπ ηνχλει. Καη απηφ δελ είλαη άιιν, απφ ην θσο ηνπ ήιηνπ. Ζ παξαγσγή ειεθηξηθήο ελέξγεηαο απφ ειηαθή αθηηλνβνιία κέζσ ησλ θσηνβνιηατθψλ ζπζηεκάησλ, απνηειεί απηή ηε ζηηγκή ηελ πην ζίγνπξε θαη ειπηδνθφξα επέλδπζε γηα επηρεηξεκαηίεο θαη ηδηψηεο θαη ην θχξην φρεκα πξνψζεζεο ηεο πξάζηλεο ελέξγεηαο. Σν ελδηαθέξνλ ησλ Διιήλσλ γηα ηνπνζέηεζε θσηνβνιηατθψλ ζπζηεκάησλ απμάλεη ηνπο ηειεπηαίνπο κήλεο κε γεσκεηξηθνχο ξπζκνχο. Αιισζηε, ην έδαθνο γηα ηελ επέθηαζε ηεο πξάζηλεο ελέξγεηαο ζηελ Διιάδα είλαη θάηη πεξηζζφηεξν απφ πξφζθνξν, αθνχ κέρξη ην 2020 εθηηκάηαη φηη ε πξάζηλε νηθνλνκία ζα απνξξνθήζεη δηο επξψ, ελψ θαη νη ηξάπεδεο ζηεξίδνπλ θαη ζα ζηεξίμνπλ αθφκε πεξηζζφηεξν ηα επφκελα ρξφληα ηελ εμάπισζε ησλ νηθνινγηθψλ ηερλνινγηψλ παξαγσγήο ελέξγεηαο θαη θπξίσο ησλ θσηνβνιηατθψλ πνπ απηή ηε ζηηγκή απνηεινχλ ηε δεκνθηιέζηεξε επηινγή. Γήισζε ν θχξηνο φηκπιε, ππνπξγφο Οηθνλνκηθψλ ηεο Γεξκαλίαο «Να γίλεη n Διιάδα πξνκεζεπηήο πξάζηλεο ελέξγεηαο γηα άιιεο επξσπατθέο ρψξεο πνπ δελ είλαη ηφζν ειηφινπζηεο» φζν ε δηθή καο. χκθσλα κε ηνλ θχξην φηκπιε, απηή είλαη ε ιχζε γηα ηελ έμνδν απφ ηελ θξίζε θαζψο θάηη ηέηνην ζα δεκηνπξγήζεη ζέζεηο εξγαζίαο θαη ζα έρεη ζεηηθέο επηπηψζεηο ζηελ εγρψξηα βηνκεραλία θσηνβνιηατθψλ πνπ αληηκεησπίδεη ζνβαξά πξνβιήκαηα. Ζ αγνξά ησλ θσηνβνιηατθψλ, ζπγθεθξηκέλα, ηεηξαπιαζηάζηεθε κέζα ζην 2010 ζε ζρέζε κε ην 2009 θαη νη λέεο εγθαηάζηαζεηο έθηαζαλ ηα 150 ΜW. χκθσλα κε έθζεζε ηεο Greenpeace, ηα

8 θσηνβνιηατθά κπνξνχλ λα βγάινπλ ηε ρψξα απφ ηελ θξίζε δεκηνπξγψληαο ρηιηάδεο ζέζεηο εξγαζίαο θαη θπξίσο κεηψλνληαο ηε ρξήζε νξπθηψλ θαπζίκσλ πνπ επηβαξχλνπλ ηελ νηθνλνκία θαηαζηξέθνληαο ηνπο θπζηθνχο πφξνπο, ηελ πγεία ησλ πνιηηψλ θαη ζπκβάιινληαο ζηελ αιιαγή ηνπ θιίκαηνο. Οη αλαλεψζηκεο πεγέο ελέξγεηαο απνηεινχλ πξαγκαηηθά ηε ιχζε, αθφκα θαη αλ δε θηάζνπκε ζην ζεκείν λα εμάγνπκε ελέξγεηα. Απφ ηε ζηηγκή πνπ ζα απνζβεζηεί ε θαηαζθεπή ησλ ζπζηεκάησλ, έρνπκε θαζαξή θαη δσξεάλ ελέξγεηα κε κνλαδηθφ θφζηνο ηε ζπληήξεζε ηνπ δηθηχνπ. Ο θιάδνο ησλ αλαλεψζηκσλ πεγψλ ελέξγεηαο είλαη έλαο απφ ηνπο πνιχ ιίγνπο πνπ ζπλερίδνπλ λα παξνπζηάδνπλ αλάπηπμε παξά ηελ νηθνλνκηθή θαηάζηαζε. Ο ήιηνο είλαη ε ιχζε θαη ην κφλν πνπ ρξεηάδεηαη είλαη ζσζηέο, έγθαηξεο θαη ζπληνληζκέλεο θηλήζεηο απφ φινπο ηνπο εκπιεθφκελνπο θνξείο (πνιηηεία, ηξάπεδεο, ΓΔΖ, ΡΑΔ, ΓΔΜΖΔ, ΔΦ) κε ζηφρν ηελ ζπλέρηζε ηελ αλάπηπμεο ηεο αγνξάο ησλ Α.Π.Δ. 1.3 Σν αληηθείκελν ηεο έξεπλαο Ζ εξγαζία απηή έρεη σο αληηθείκελν λα πξνζεγγίζεη ηα θσηνβνιηατθά ζπζηήκαηα ελεξγεηαθά, νηθνλνκηθά θαη πεξηβαιινληηθά.eίλαη γεγνλφο πσο ηα θσηνβνιηατθά γλσξίδνπλ κεγάιε άλζεζε ζηελ επνρή καο, ηαπηφρξνλα φκσο κε ηε ξαγδαία αλάπηπμή ηνπο ηίζεληαη θαη πνιιέο εξσηήζεηο πεξί απηψλ.αλ δειαδή ζπκθέξεη ε ηνπνζέηεζή ηνπο, αλ είλαη νηθνλνκηθά θαη ελεξγεηαθά απνδνηηθά, αλ νδεγνχλ ζε πεξηβαιινληηθέο επηπηψζεηο, αλ ηειηθά ππάξρνπλ «ζθνηεηλά ζεκεία» επί ηνπ ζέκαηνο, γηα ηα νπνία δχζθνια ζα αθνχζεη θάπνηνο πνπ δελ έρεη ηδηαίηεξε επαθή κε ηα ζπζηήκαηα απηά. Με απηή ηελ εξγαζία γίλεηαη ε πξνζπάζεηα λα πξνζεγγηζηεί απηφ ην είδνο ησλ αλαλεψζηκσλ πεγψλ ελέξγεηαο θαη λα δηειεπθαλζεί θάζε εξψηεκα πνπ κπνξεί λα γελλεζεί ζε νπνηνλδήπνηε άλζξσπν.αμίδεη λα ηνληζηεί πσο ε πξνζέγγηζε είλαη ζθαηξηθή θαη δελ αθνξά κία ζπγθεθξηκέλε κνξθή θσηνβνιηατθψλ ζπζηεκάησλ (π.ρ. πάξθα, ζπίηηα θιπ).γίλεηαη παξνπζίαζε φισλ ησλ κεξψλ ελφο θσηνβνιηατθνχ θαζψο θαη ησλ πιηθψλ ηα νπνία ρξεζηκνπνηνχληαη γηα ηελ παξαζθεπή ηνπο.πεξηγξάθνληαη νη απψιεηεο ηνπ ζπζηήκαηνο, θαη δίλνληαη κε ηε κνξθή εηθφλσλ, case studies γηα πνιιέο πεξηπηψζεηο. Έπεηηα παξνπζηάδεηαη ε ησξηλή θαηάζηαζε ζηελ Διιάδα θαη ζε άιιεο ρψξεο φζνλ αθνξά ζηελ ζπλνιηθή εγθαηεζηεκέλε ηζρχ, ζε πξνγξάκκαηα έξεπλαο θαη αλάπηπμεο, ζηελ αλάπηπμε ηεο αγνξάο θαζψο θαη ζε κεινληηθέο εθηηκήζεηο.πίλαθεο θαη δηαγξάκκαηα βξίζθνληαη ζηε δηάζεζε ηνπ αλαγλψζηε γηα επθνιφηεξε θαη πιεξέζηεξε θαηαλλφεζε. Γε ζα κπνξνχζε λα ιείπεη ε πεξηβαιινληηθή πξνζέγγηζε απφ ηελ εξγαζία απηή.αλαιχνληαη πνιιέο απφςεηο ζε ζρέζε κε ηα θσηνβνιηατθά ζπζηήκαηα, πξνθχπηνπλ πιενλεθηήκαηα θαη κεηνλεθηήκαηα.τπάξρεη επηζηεκνληθή ηεθκεξίσζε γηα θάζε άπνςε, απφ ζπλδπαζκφ πεγψλ, έηζη

9 ψζηε ην ζέκα λα αληηκεησπηζηεί πνιχπιεπξα θαη λα εμαιεηθζεί θάζε ακθηβνιία.θνπφο είλαη λα γίλεη αληηιεπηή ε αιήζεηα, κέζα απφ επηζηεκνληθέο κεζφδνπο θαη ζηνηρεία πνπ έρνπλ πξνθχςεη απφ φζν ην δπλαηφλ πην έγθπξεο αιιά θαη λεφηεξεο έξεπλεο επί ηνπ ζέκαηνο. Σέινο εμεηάδνληαη νη πξννπηηθέο θαη κειινληηθέο εθαξκνγέο ησλ θσηνβνιηατθψλ ζπζηεκάησλ θαη νη ζπλερείο έξεπλεο πνπ γίλνληαη έηζη ψζηε λα βειηησζεί ε απφδνζή ηνπο θαη λα κεησζεί ην θφζηνο ηνπο.οη έξεπλεο απηέο είλαη ζπλερείο θαη ηα απνηειέζκαηά ηνπο άμηα ζαπκαζκνχ.σν κήλπκα πνπ πξνθχπηεη είλαη φηη ν ηνκέαο ησλ θσηνβνιηατθψλ είλαη έλαο πνιχ ειπηδνθφξνο ηνκέαο, ππάξρεη ηεξάζηηα πξννπηηθή αλάπηπμεο θαη κε ζσζηφ ρεηξηζκφ ζα απνηειέζεη έλα κεγάιν βήκα γηα ηε δηαηήξεζε ηεο πνηφηεηαο ηνπ πεξηβάιινληνο θαη ηεο αλζξψπηλεο δσήο. 1.4 θνπόο θαη κεζνδνινγία ηεο έξεπλαο θνπφο ηεο έξεπλαο ππήξμε ε πνιππξηζκαηηθή κειέηε κηαο απφ ηηο αλαλεψζηκεο πεγέο ελέξγεηαο, απηήο ησλ θσηνβνιηατθψλ (ειηαθή ελέξγεηα), θαζψο απνηειεί θιέγνλ δήηεκα ηεο επνρήο θαη εμειιίζεηαη κε γνξγνχο ξπζκνχο. Ζ εμηθνίσζε κε απηήλ ηελ ηερλνινγία είλαη ν απψηεξνο ζηφρνο δηφηη νινέλα θαη πεξηζζφηεξν νη εγθαηαζηάζεηο ηεο ζπλαληψληαη ζηελ θαζεκεξηλή δσή θαη απνηειεί πξνλφκην ελφο κεραληθνχ λα γλσξίδεη θαη λα εκβαζχλεη ζε θάηη πνπ απαζρνιεί φιν ηνλ πιαλήηε θαη ζα ηνλ απαζρνιεί γηα πνιιά ρξφληα αθφκα.ζ πξνζέγγηζε ηέηνηνπ είδνπο ηερλνινγηψλ κφλν θαιφ κπνξνχλ λα θάλνπλ ζε έλα κεραληθφ, αλ απηφο ζέιεη λα εγεζεί ζηηο εμειίμεηο ηεο παγθφζκηαο αγνξάο θαη ηνπ παγθνζκίνπ γίγλεζζαη. Ζ εξγαζία δελ είλαη πεηξακαηηθή, νπφηε ζεσξείηαη βηβιηνγξαθηθή.ζ ζπγθέληξσζε ησλ δεδνκέλσλ έγηλε απφ επηζηεκνληθά άξζξα, δεκνζηεχζεηο, ζηνηρεία απφ ην δηαδίθηπν, δηδαθηηθέο ζεκεηψζεηο ηνπ Α.Π.Θ., επηζηεκνληθά πεξηνδηθά, κειέηεο πεξηβαιινληηθψλ επηπηψζεσλ (εκπηζηεπηηθέο πξνο ην άηνκφ κνπ) αιιά θαη απφ παιαηφηεξεο πηπρηαθέο, κεηαπηπρηαθέο, θαη δηδαθηνξηθέο εξγαζίεο θαη δηαηξηβέο. 1.5 Ζ δνκή ηεο κειέηεο Ζ δνκή ηεο εξγαζίαο ρσξίδεηαη ζε επηά θεθάιαηα.σν πξψην θεθάιαην ηεο παξνχζαο δηπισκαηηθήο εξγαζίαο πεξηιακβάλεη ηελ εηζαγσγή, ηε ζέζε ηνπ πξνβιήκαηνο, ην αληηθείκελν ηεο έξεπλαο, ην ζθνπφ θαη ηε κεζνδνινγία πνπ ρξεζηκνπνηήζεθε θαζψο θαη ηε δνκή ηεο κειέηεο.

10 ην δεχηεξν θεθάιαην γίλεηαη αλάιπζε ησλ αλαλεψζηκσλ πεγψλ ελέξγεηαο, εμεηάδνληαη ηα πιενλεθηήκαηα θαη ηα κεηνλεθηήκαηά ηνπο, παξνπζηάδεηαη ην ζεζκηθφ ηνπο πιαίζην ζηελ Δπξψπε θαη ζηελ Διιάδα, θαη πξνβάιιεηαη ε εμέιημή ηνπο κέρξη θαη ην ηέινο ηνπ επηεκβξίνπ ηνπ ην ηξίην θεθάιαην πξνζεγγίδνληαη ηα θσηνβνιηατθά ζπζηήκαηα ελεξγεηαθά θαη ηερληθά.αλαιχνληαη ηα κέξε ηνπο, νη ηχπνη ηνπο, ηα πιηθά θαη νη ηερλνινγίεο παξαγσγήο, παξαηίζεηαη ε ζπκπεξηθνξά ησλ πιαηζίσλ ππφ δηάθνξεο ζπλζήθεο θαη νη απψιεηεο ζην ζχζηεκα ιφγσ ζπγθεθξηκέλσλ παξαγφλησλ θαη ηέινο παξνπζηάδνληαη case studies γηα κηα πην νινθιεξσκέλε άπνςε ζην ζέκα. Σν ηέηαξην θεθάιαην εμεηάδεη νξηζκέλα νηθνλνκηθά κεγέζε, αθελφο ζηελ Διιάδα θαη αθεηέξνπ ζε θάπνηεο ρψξεο ηνπ εμσηεξηθνχ.αλαθνξά γίλεηαη ζηνπο ζεζκηθνχο θνξείο νη νπνίνη ζρεηίδνληαη κε ηα θσηνβνιηατθά θαη επίζεο εμεηάδνληαη νξηζκέλα θνκβηθά ζεκεία ηνπ ηειεπηαίνπ λφκνπ γηα ηηο Α.Π.Δ. θαη ηα θσηνβνιηατθά.με έλα case study ζπγθξίλνληαη ηα θφζηε θαη ηα νθέιε ζε πνιινχο ηνκείο απφ ηελ αλάπηπμε κηαο θσηνβνιηατθήο εγθαηάζηαζεο. Σν πέκπην θεθάιαην πξνζεγγίδεη ηηο πεξηβαιινληηθέο επηπηψζεηο ησλ θσηνβνιηατθψλ εγθαηαζηάζεσλ. Αλαιχνληαη φζν ην δπλαηφλ εθηελέζηεξα, φια ηα ζέκαηα πνπ απνξξένπλ απφ ηελ εγθαηάζηαζε θσηνβνιηατθψλ ζπζηεκάησλ θαη αθνξνχλ ην πεξηβάιινλ, θαηαξξίπηνληαη κχζνη θαη ζελάξηα απνπξνζαλαηνιηζκνχ θαη παξνπζηάδεηαη ε επηζηεκνληθή πξαγκαηηθφηεηα. ην έθην θεθάιαην εμάγνληαη ζπκπεξάζκαηα γηα εγθαηαζηάζεηο ησλ θσηνβνιηατθψλ, ηδηαίηεξα ζε κία ρψξα πνπ επλλνεί ηελ αλάπηπμή ηνπο, φπσο ε Διιάδα.Πξνβάιινληαη ηα πιενλεθηήκαηα θαη ηα κεηνλεθηήκαηα ηνπο ζε ζρέζε κε ηηο ζπκβαηηθέο πεγέο ελέξγεηαο θαη ζπλνςίδεηαη ε πνξεία ηνπο ζηελ παγθφζκηα αγνξά. Σέινο, ην έβδνκν θεθάιαην δείρλεη κία ζεηξά εξεπλψλ, πξννπηηθψλ θαη εθαξκνγψλ πάλσ ζηελ θσηνβνιηατθή ηερλνινγία, απνδεηθλχνληαο ηε ζεκαζία ηνπο γηα ην κέιινλ θαη ηε βησζηκφηεηα ηνπ πιαλήηε. Ζ εξγαζία θιείλεη κε ηηο βηβιηνγξαθηθέο αλαθνξέο.

11 Κεθάιαην 2 Αλαλεώζηκεο πεγέο ελέξγεηαο 2.1 Μνξθέο Α.Π.Δ Ζιηαθή ελέξγεηα Ζιηαθή είλαη ε ελέξγεηα ηεο αθηηλνβνιίαο ηνπ Ήιηνπ. Ζ ηζρχο πνπ δέρεηαη ε Γε είλαη TW. Μεγάιν κέξνο ηεο βέβαηα απνξξνθάηαη απφ ηελ αηκφζθαηξα ή αλαθιάηαη απεπζείαο ζην δηάζηεκα. Σν ππφινηπν ζπληεξεί ηε δσή ζηε Γε, θξαηψληαο ηε κέζε ζεξκνθξαζία ζηνπο 14.5 ν C θαη παξέρνληαο ηελ απαξαίηεηε ελέξγεηα γηα ηε θσηνζχλζεζε. Αθφκε ζπληεξεί ηνλ πδξνινγηθφ θχθιν, πνπ δελ είλαη παξά ειηαθή απφζηαμε ηνπ λεξνχ ησλ ζαιαζζψλ. ηαλ φκσο αλαθεξφκαζηε ζηε ρξήζε ηεο ειηαθήο ελέξγεηαο, ελλννχκε ηελ πξφζζεηε αμηνπνίεζή ηεο απφ ηνλ άλζξσπν. Ζ αμηνπνίεζε απηή γίλεηαη θπξίσο κε ηνπο αθφινπζνπο ηξφπνπο: Με ειηαθνχο ζπιιέθηεο γηα θάιπςε αλαγθψλ ζε ζέξκαλζε θαη δεζηφ λεξφ. Σν πξφβιεκα εδψ είλαη φηη ην εηήζην θαη εκεξήζην κέγηζην ηεο δήηεζεο ζπκπίπηεη κε ην ειάρηζην ηεο πξνζθνξάο (ειηνθάλεηαο). Σν πξφβιεκα απηφ κεξηθέο θνξέο παξαθάκπηεηαη κε βξαρχρξνλε ή επνρηθή απνζήθεπζε ζεξκφηεηαο ζε δνκηθά ζηνηρεία ή ην ππέδαθνο αληίζηνηρα. Οη ειηαθνί ζπιιέθηεο έρνπλ θαη άιιεο ρξήζεηο, φπσο ε μήξαλζε θαξπψλ θαη μπιείαο θαη ε αθαιάησζε ηνπ λεξνχ. Ζ ηερλνινγία ηνπο βξίζθεηαη ζε εμέιημε θαη ε απφδνζή ηνπο βειηηψλεηαη. ηελ Διιάδα ε παξαγσγή θαη ε ρξήζε ηνπο είλαη εθηεηακέλεο. Δηθφλα 2.1: Ζιηαθφο ζπιιέθηεο (ΠΖΓΖ: (2011))

12 Με παζεηηθά ζπζηήκαηα ζέξκαλζεο ρψξσλ. ηελ θαηεγνξία απηή αλήθνπλ απιά ζπζηήκαηα πνπ «παγηδεχνπλ» ηελ ειηαθή αθηηλνβνιία ζηα θηίξηα. Σέηνηα είλαη νη ειηαθνί ηνίρνη (trombe walls), ηα ζεξκνθήπηα, νη θεγγίηεο κε αλαθιαζηήξεο, ηα δάπεδα απνζήθεπζεο ζεξκφηεηαο (rock beds), ηα δνρεία λεξνχ, νη δεμακελέο δψκαηνο (roofponds). Ζ ρξήζε ηνπο απαηηεί θαηάιιειν αξρηηεθηνληθφ ζρεδηαζκφ θαη επαξθή ζεξκνκφλσζε. Πνιιέο θνξέο ζπλδπάδνληαη κε ελεξγεηηθά ζπζηήκαηα (ειηαθνχο ζπιιέθηεο). Αμίδεη λα ζεκεησζεί φηη, ιφγσ ηνπ κεγάινπ πξνβιεπφκελνπ ρξφλνπ δσήο ησλ θηηξίσλ, ε κείσζε ηεο ζπλνιηθήο ελεξγεηαθήο ηνπο δήηεζεο (γηα ζέξκαλζε, δξνζηζκφ, θσηηζκφ) έρεη κεγάιε ζεκαζία. Δηθφλα 2.2 Ζιηαθφο ηνίρνο (ΠΖΓΖ: Δηθφλα 2.3 Γεμακελή δψκαηνο (ΠΖΓΖ: Με ειηαθνχο απνζηαθηήξεο, γηα αθαιάησζε ή απνζηείξσζε λεξνχ. Ζ απφδνζή ηνπο αλά κνλάδα επηθάλεηαο είλαη κηθξή, ε ηερλνινγία ηνπο φκσο ζπλερψο βειηηψλεηαη. ηελ Διιάδα είραλ θαηαζθεπαζηεί παιαηφηεξα ζηαζκνί ειηαθήο απφζηαμεο γηα παξαγσγή

13 πφζηκνπ λεξνχ ζε δηάθνξα λεζηά, κε κεγαιχηεξνλ απηφλ ηεο Πάηκνπ. Οη ζηαζκνί απηνί εγθαηαιείθζεθαλ, θπξίσο δηφηη δελ κπνξνχζαλ λα θαιχςνπλ ηηο αλάγθεο. Οη ειηαθνί απνζηαθηήξεο ζα κπνξνχζαλ λα ρξεζηκνπνηεζνχλ κε επηηπρία γηα ηελ επεμεξγαζία πγξψλ εθξνψλ ρακειήο παξνρήο θαη πςεινχ ξππαληηθνχ θνξηίνπ, φπσο είλαη ηα εθπιχκαηα ρψξσλ απφζεζεο ζηεξεψλ απνβιήησλ δηφηη ζηνπο ΥΤΣΑ ππάξρεη δηαζέζηκνο ρψξνο γηα ηελ θαηαζθεπή ηνπο. Σν βαζηθφ ηνπο πιενλέθηεκα ζε ζρέζε κε ηελ αληίζηξνθε ψζκσζε, είλαη φηη ρξεηάδνληαη ειάρηζηε ειεθηξηθή ελέξγεηα γηα ηε ιεηηνπξγία ηνπο. Με ειηαθέο ιίκλεο (solar ponds). Πξφθεηηαη γηα ηερλεηέο ιίκλεο, ζηηο νπνίεο ην ζεξκφ λεξφ παξακέλεη θνληά ζηνλ ππζκέλα, ράξηο ζηελ απμεκέλε πεξηεθηηθφηεηά ηνπ ζε άιαο. Δηθφλα 2.4. Ζιηαθή ιίκλε (ΠΖΓΖ: Με ειηνζεξκηθνχο ζηαζκνχο (solar thermal) γηα παξαγσγή ειεθηξηθήο ελέξγεηαο. Ζ ειηαθή ελέξγεηα, πνπ ζπγθεληξψλεηαη κε ειηαθνχο δίζθνπο (solar dishes) ή επηκήθε παξαβνιηθά θάηνπηξα (parabolic troughs), ζεξκαίλεη έλα ξεπζηφ (π.ρ. ζπλζεηηθφ έιαην) ζε πνιχ ςειή ζεξκνθξαζία. Ζ ζεξκφηεηα πνπ απνζεθεχεηαη ζην ξεπζηφ απηφ ρξεζηκνπνηείηαη γηα ηελ παξαγσγή αηκνχ, απφ ηνλ νπνίν παξάγεηαη ειεθηξηθή ελέξγεηα. Ζ παξαγφκελε ηζρχο είλαη ζπλάξηεζε ηνπ κεγέζνπο ηεο ζπιιεθηηθήο επηθάλεηαο. Γηα παξάδεηγκα, ν ειηαθφο δίζθνο ζην Sandia National Laboratories ησλ ΖΠΑ, πνπ έρεη επηθάλεηα 295 m2, έρεη ηζρχ 50 kwe. Έλαο ειηνζεξκηθφο ζηαζκφο κε νλνκαζηηθή ηζρχ 52 MWe πξφθεηηαη λα θαηαζθεπαζζεί ζηελ Κξήηε.

14 Δηθφλα 2.5 Ζιηoζεξκηθφο ζηαζκφο (ΠΖΓΖ: Με θσηνβνιηατθά ζηνηρεία γηα ηελ παξαγσγή ειεθηξηθήο ελέξγεηαο. Ζ κεηαηξνπή ηεο ειηαθήο ελέξγεηαο γίλεηαη κε άκνξθν ή θξπζηαιιηθφ ππξίηην, θαζψο θαη κε εκηαγσγνχο. Απηνί κπνξνχλ λα πεηχρνπλ κεγαιχηεξε απφδνζε, αιιά πξνυπνζέηνπλ ηε ρξήζε ηνμηθψλ ζηνηρείσλ (π.ρ. θαδκίνπ ή αξζεληθνχ). Σν θφζηνο ησλ θσηνβνιηατθψλ είλαη γεληθά κεγάιν, είηε ρξεζηκνπνηνχληαη απηφλνκα είηε ζε ζχλδεζε κε ην δίθηπν. Απηφλνκα ζπζηήκαηα είλαη αληαγσληζηηθά ζε πεξηπηψζεηο κεκνλσκέλσλ νηθηζκψλ. ε απηέο ε νηθνλνκηθή επηηπρία εμαξηάηαη πνιχ απφ ηελ ζσζηή ζπκπεξηθνξά ησλ θαηνίθσλ πνπ εμππεξεηνχληαη. Γελ πξέπεη λα δεκηνπξγνχληαη αηρκέο ζηελ δήηεζε, γηα λα κελ απμάλεηαη ε εγθαηεζηεκέλε ηζρχο. ηελ Διιάδα ν πξψηνο θσηνβνιηατθφο ζηαζκφο (ηζρχνο 50 KW) εγθαηαζηάζεθε ζηελ Αγία Ρνπκέιε ηεο Κξήηεο θαη αθνινχζεζε ν ζηαζκφο ηεο Κχζλνπ, κε ηζρχ 100 KW. Αθφκε έρνπλ εγθαηαζηαζεί αξθεηά κηθξά θσηνβνιηατθά ζπζηήκαηα, φπσο ζε δηάθνξεο κνλέο ηνπ Αγίνπ ξνπο, αιιά θαη ζε απνκνλσκέλεο ηδησηηθέο θαηνηθίεο. Σα ηειεπηαία ρξφληα γίλεηαη πξνζπάζεηα ελζσκάησζεο θσηνβνιηατθψλ ζπιιεθηψλ ζε νηθνδνκηθά ζηνηρεία (π.ρ. θεθιηκέλεο ζηέγεο, θνπθψκαηα), γηα νηθνλνκηθνχο θαη αηζζεηηθνχο ιφγνπο, αιιά θαη εμνηθνλφκεζε ρψξνπ. Σα θσηνβνιηατθά ζηνηρεία έρνπλ θαη άιιεο κηθξήο θιίκαθαο εθαξκνγέο, φπσο εκ ειεθηξνδφηεζε θάξσλ, ε θίλεζε αληιηψλ λεξνχ (ηδίσο ζε αξδεπηηθέο γεσηξήζεηο), ε ηξνθνδνζία θεξαηψλ θηλεηήο ηειεθσλίαο (ζε απνκνλσκέλεο πεξηνρέο), ε θίλεζε απηνθηλήησλ θαη κηθξψλ ζθαθψλ θαη ε δηαηήξεζε ηξνθίκσλ θαη θαξκάθσλ

15 ζε θνξεηά ςπγεία. Μηα άιιε κηθξήο θιίκαθαο, αιιά ζεκαληηθφηαηε εθαξκνγή ησλ θσηνβνιηατθψλ ζηνηρείσλ είλαη ε ηξνθνδνζία ηειεπηθνηλσληαθψλ δνξπθφξσλ. Σέινο αμίδεη λα αλαθεξζνχλ ηα ζπγθεληξσηηθά θσηνβνιηατθά ζπζηήκαηα, ζηα νπνία ρξεζηκνπνηνχληαη θάηνπηξα γηα ηε ζπγθέληξσζε ηεο ειηαθήο αθηηλνβνιίαο ζε κηθξή επηθάλεηα θσηνβνιηατθψλ ζηνηρείσλ. Δηθφλα 2.6 Φσηνβνιηατθά ζε λεζηά ηνπ Αηγαίνπ (ΠΖΓΖ: Με ειηαθέο θακίλνπο (solar furnaces). Πξφθεηηαη γηα κεγάιεο εγθαηαζηάζεηο παξαγσγήο πνιχ ςειψλ ζεξκνθξαζηψλ (πεξίπνπ 3000 o C) κε ηζρπξή ζπγθέληξσζε ηεο ειηαθήο αθηηλνβνιίαο. Υξεζηκνπνηνχληαη γηα εξεπλεηηθνχο θαη βηνκεραληθνχο ζθνπνχο. Δηθφλα 2.7 Ζιηαθή θάκηλνο (ΠΖΓΖ: Με ειηαθέο νηθηαθέο ζπζθεπέο, θπξίσο γηα παξαζθεπή θαγεηψλ [11]

16 2.1.2 Αηνιηθή ελέξγεηα Ζ αηνιηθή ελέξγεηα είλαη ε ελέξγεηα ηνπ αλέκνπ πνπ πξνέξρεηαη απφ ηε κεηαθίλεζε αεξίσλ καδψλ ηεο αηκφζθαηξαο. Σν ζπλνιηθφ εθκεηαιιεχζηκν αηνιηθφ δπλακηθφ ηεο Διιάδαο κπνξεί λα θαιχςεη έλα κεγάιν κέξνο ησλ ειεθηξηθψλ αλαγθψλ ηεο. Οη κεραλέο κε ηηο νπνίεο εθκεηαιιεπφκαζηε ην θαηλφκελν απηφ, νλνκάδνληαη ανεμογεννήηπιερ (Α/Γ). Γηαθξίλνπκε δχν είδε: ηηο δίπηεπερ θαη ηηο ηπίπηεπερ. Οη ηξίπηεξεο, κε ξφηνξα κηθξφηεξν ησλ 10 κέηξσλ, έρνπλ ηε δπλαηφηεηα εθκεηάιιεπζεο αζζελνχο αηνιηθνχ δπλακηθνχ. ηηο κεραλέο κεγάινπ κεγέζνπο επηθξαηνχλ νη δίπηεξεο, κε θφζηνο θαηαζθεπήο θαη ζπληήξεζεο κηθξφηεξν απ απηφ ησλ ηξίπηεξσλ αληίζηνηρνπ κεγέζνπο. Ζ ζχγρξνλε ηερλνινγία ρξήζεο ηεο αηνιηθήο ελέξγεηαο μεθίλεζε κε κηθξέο Α/Γ δπλακηθφηεηαο 20 σο 75 KW. ήκεξα ρξεζηκνπνηνχληαη Α/Γ δπλακηθφηεηαο 200 σο KW. Δλδηαθέξνλ, γηα ηελ εθκεηάιιεπζε ηνπ αηνιηθνχ δπλακηθνχ ηνπο, έρνπλ νη πεξηνρέο κε ηθαλνπνηεηηθέο κέζεο ηαρχηεηεο αλέκνπ. Δλα πάξθν αλεκνγελλεηξηψλ, ην νπνίν ζε ηαρχηεηα 8m/sec απνδίδεη 1600KW, ζε ηαρχηεηα 4m/sec απνδίδεη κφλν 200 KW. εκαληηθφ ξφιν παίδεη ν ηφπνο εγθαηάζηαζεο ησλ αλεκνγελλεηξηψλ. Ζ χπαξμε αλσκαιηψλ ηνπ εδάθνπο, θηηξίσλ, δέληξσλ ή εκπνδίσλ γεληθά κπνξεί λα δεκηνπξγήζεη ζηξνβηιηζκνχο θαη λα κεηψζεη ηελ απνδνηηθφηεηα. Πξηλ ηελ επηινγή ηεο πεξηνρήο απαηηείηαη κειέηε ζηαηηζηηθψλ κεηεσξνινγηθψλ δεδνκέλσλ γηα ηηο θαηεπζχλζεηο ησλ θπξίαξρσλ αλέκσλ γηα πεξίνδν ελφο ρξφλνπ. ηα λεζηά ηνπ Αηγαίνπ, ζηελ Κξήηε θαη ζηελ Αλ. ηεξεά Διιάδα νη κέζεο ηαρχηεηεο αλέκνπ είλαη 6-7 m/sec, κε απνηέιεζκα ην θφζηνο ηεο παξαγφκελεο ελέξγεηαο λα είλαη ηδηαίηεξα ηθαλνπνηεηηθφ, γη απηφ παξαηεξείηαη πιεζψξα έξγσλ εθκεηάιιεπζεο. Μεηά ηελ απειεπζέξσζε ηεο αγνξάο ηεο ειεθηξηθήο ελέξγεηαο, ππνβιήζεθαλ 350 αηηήζεηο γηα άδεηα αηνιηθψλ εγθαηαζηάζεσλ. Ζ παξαγσγή ειεθηξηζκνχ απφ ηνλ άλεκν είλαη ζήκεξα ειθπζηηθή γηα πνιινχο ιφγνπο. Καηά αξρήλ πξφθεηηαη γηα «θαζαξή» ελέξγεηα. Ζ ρξήζε κηαο ηνπξκπίλαο 600KW, ζε θαλνληθέο ζπλζήθεο, απνηξέπεη ηελ απνβνιή 1200 ηφλσλ CO 2 εηεζίσο, πνπ ζα απνβάιινληαλ ζην πεξηβάιινλ αλ ρξεζηκνπνηνχληαλ άιιε πεγή γηα παξαγσγή ειεθηξηθήο ελέξγεηαο, φπσο π.ρ. άλζξαθαο. Γελ έρεη θακηά επηβάξπλζε γηα ην πεξηβάιινλ θαη ν ηξφπνο παξαγσγήο έρεη αδηακθηζβήηεηε αζθάιεηα. Ζ αηνιηθή ελέξγεηα είλαη ζήκεξα ε πην θηελή απ φιεο ηηο ππάξρνπζεο ήπηεο κνξθέο θαη είλαη αλεμάληιεηε. Ζ παξαγσγή ελέξγεηαο απφ κηα αλεκνγελλήηξηα θαηά ηα 20 ρξφληα ιεηηνπξγίαο ηεο ηζνδπλακεί κε ηελ 80πιάζηα πνζφηεηα ελέξγεηαο πνπ απαηηείηαη γηα ηελ θαηαζθεπή, ιεηηνπξγία θαη θαηαζηξνθή ηεο φηαλ απηή θξηζεί αλελεξγή.

17 Σν 1999 ε αηνιηθή ελέξγεηα θάιπςε ην 10% ησλ αλαγθψλ γηα ειεθηξηζκφ ζηε Γαλία θαη ην 2003 αλακέλεηαη λα θαιχςεη ην 14%. Θεσξεηηθά, ε αμηνπνίεζε ηνπ αηνιηθνχ δπλακηθνχ ηεο Δπξψπεο ζην κέγηζην ζα κπνξνχζε λα θαιχςεη φιεο ηηο αλάγθεο γηα ειεθηξηθή ελέξγεηα. ηελ Δπξψπε, ζηηο αξρέο ηνπ 1999, πάλσ απφ 6600MW θάιπςαλ ηηο αλάγθεο 7 εθαηνκκπξίσλ αλζξψπσλ. Σν ζπλνιηθφ εθκεηαιιεχζηκν αηνιηθφ δπλακηθφ ηεο Διιάδαο κπνξεί λα θαιχςεη έλα κεγάιν κέξνο ησλ ειεθηξηθψλ αλαγθψλ ηεο. Δίλαη γλσζηφ φηη ε θάιπςε ηνπ 15% ησλ ειεθηξηθψλ αλαγθψλ ηεο ρψξαο, πνπ αληηζηνηρεί ζε 6,45 Σwh, ην 2001 κπνξεί λα επηηεπρζεί νηθνλνκηθά κε ηελ αλάπηπμε ησλ Αηνιηθψλ Πάξθσλ. Οη πξνεγκέλεο ηερλνινγίεο, ελ πξνθεηκέλσ, ζηελ αεξνδπλακηθή, ζηελ αληνρή ησλ πιηθψλ θαη ζηε κεηεσξνινγία, έρνπλ ζπλεηζθέξεη ζε εηήζηα αχμεζε 5% ζηελ απφδνζε αλά ηεηξαγσληθφ κέηξν έιηθα (ζηαηηζηηθά ζηνηρεία θαηαγεγξακκέλα ζηε Γαλία κεηαμχ ). Δπίζεο, έξεπλεο πνπ γίλνληαη ζηελ Δπξψπε θαη ηηο ΖΠΑ, πξνζαλαηνιίδνληαη ζηε ζεακαηηθή κείσζε ηνπ θφζηνπο παξαγσγήο ηεο γχξσ ζην ήκεξα, ν ζρεηηθφο ηνκέαο ζηε βηνκεραλία πξνζθέξεη ζέζεηο εξγαζίαο παγθνζκίσο. Οη δεκνζθνπήζεηο ζε επξσπατθέο ρψξεο, φπσο Γαλία, Γεξκαλία, Οιιαλδία, Μ. Βξεηαλία έδεημαλ φηη ην 70% ηνπ πιεζπζκνχ πξνηηκά ηελ παξαγσγή θαη ρξήζε αηνιηθήο ελέξγεηαο. Ζ Γαλία θαηέρεη ηελ πξψηε ζέζε ζηελ παγθφζκηα παξαγσγή. Σν παξαγφκελν αηνιηθφ δπλακηθφ ζηε Γαλία ην 1998 ήηαλ 1200 MW θαη ην ίδην έηνο νη Γαλνί θαηαζθεπαζηέο θαηείραλ ην 50% ηεο παγθφζκηαο αγνξάο ζε αλεκνγελλήηξηεο. Έλα ζεκαληηθφ κεηνλέθηεκα ηεο αηνιηθήο ελέξγεηαο είλαη φηη εμαξηάηαη άκεζα απφ ηελ χπαξμε ηθαλνπνηεηηθψλ ηαρπηήησλ αλέκνπ. ηαλ δελ θπζάεη άλεκνο, επεηδή δελ ππάξρνπλ δπλαηφηεηεο γηα νηθνλνκηθή απνζήθεπζε κεγάισλ πνζνηήησλ ελέξγεηαο, επηβάιιεηαη λα ππάξρεη εθεδξεία ζπκβαηηθψλ ζηαζκψλ γηα ην ζχλνιν ηεο εγθαηεζηεκέλεο ηζρχνο ησλ αλεκνγελλεηξηψλ. Γηα ειεθηξηθά ζπζηήκαηα, φπσο ην ζχζηεκα ηεο Κξήηεο, φπνπ νη αηρκέο θνξηίνπ θαιχπηνληαη κε αεξνζηξφβηινπο ληίδει θαη κε πςειφ θφζηνο παξαγσγήο, ζα κπνξνχζε λα εμεηαζηεί ε πεξίπησζε ζπλδπαζκνχ αλεκνγελλεηξηψλ κε αληιεηηθά πδξνειεθηξηθά έξγα. Σξίπηεξεο αλεκνγελλήηξηεο κε ξφηνξα κήθνπο κηθξφηεξνπ ησλ 10 κέηξσλ έρνπλ ηε δπλαηφηεηα εθκεηάιιεπζεο αζζελνχο αηνιηθνχ αλέκνπ (επξχ θάζκα ηαρπηήησλ αλέκνπ) θαη θφζηνο θαηαζθεπήο θαη ζπληήξεζεο κηθξφ θαζψο ηα πξνβιήκαηα αληνρήο θαη δπλακηθήο θαηαπφλεζεο κεραληθψλ κεξψλ είλαη πεξηνξηζκέλα ζηηο κεραλέο απηήο ηεο θαηεγνξίαο. ηηο κεραλέο κεγάινπ κεγέζνπο επηθξαηνχλ νη δίπηεξεο, κε θφζηνο θαηαζθεπήο θαη ζπληήξεζεο ζαθψο κηθξφηεξν, απφ απηφ ησλ ηξηπηεξχγσλ αληηζηνίρνπ κεγέζνπο. [40]

18 Δηθφλα 2.8,2.9: Σξίπηεξεο Α/Γ, Γίπηεξεο Α/Γ (ΠΖΓΖ: Γεσζεξκηθή ελέξγεηα Ζ γεσζεξκηθή ελέξγεηα πξνέξρεηαη απφ ην εζσηεξηθφ ηεο γεο είηε κέζσ εθαηζηεηαθψλ εθξνψλ είηε κέζσ ξεγκάησλ ηνπ ππεδάθνπο, πνπ αλαβιχδνπλ αηκνχο θαη ζεξκφ λεξφ. Αλάινγα κε ηε ζεξκνθξαζία ησλ ξεπζηψλ πνπ αλέξρνληαη ζηελ επηθάλεηα, ε γεσζεξκηθή ελέξγεηα ραξαθηεξίδεηαη σο πςειήο ελζαιπίαο (γηα ζεξκνθξαζίεο πάλσ απφ 150 C), κέζεο ελζαιπίαο (γηα ζεξκνθξαζίεο 100 κε 150 C), θαη ρακειήο ελζαιπίαο (γηα ζεξκνθξαζίεο κηθξφηεξεο απφ 100 C). Ζ γεσζεξκηθή ελέξγεηα πςειήο ελζαιπίαο ρξεζηκνπνηείηαη γηα παξαγσγή ειεθηξηζκνχ ζ' φιν ηνλ θφζκν ελψ ε γεσζεξκηθή ελέξγεηα ρακειήο ή κέζεο ελζαιπίαο ρξεζηκνπνηείηαη θπξίσο γηα ζέξκαλζε θαη θιηκαηηζκφ. Ζ πξνέιεπζε ηεο ζεξκφηεηαο ηεο γεο δελ είλαη κε αθξίβεηα γλσζηή. Τπάξρνπλ δηάθνξεο ζεσξίεο πνπ αλαθέξνληαη ζηνπο κεραληζκνχο πνπ ζπκκεηέρνπλ ζηελ παξαγσγή ηεο. Δπηθξαηέζηεξε ζεσξείηαη απηή πνπ αλαθέξεηαη ζηε δηάζπαζε ησλ ξαδηελεξγψλ ηζνηφπσλ ηνπ νπξαλίνπ, ηνπ ζνξίνπ, ηνπ θαιίνπ θαη άιισλ ζηνηρείσλ. Ζ κάδα ηεο γεο είλαη πνιχ κεγάιε ζε ζρέζε κε ηελ επηθάλεηά ηεο θαη θαιχπηεηαη απφ πιηθά ρακειήο ζεξκηθήο αγσγηκφηεηαο, κε απνηέιεζκα ε ζεξκφηεηά ηεο λα ζπγθξαηείηαη ζην εζσηεξηθφ ηεο. Ο ξπζκφο ζεξκηθψλ απσιεηψλ απφ ηελ επηθάλεηα ηνπ πιαλήηε καο είλαη πνιχ κηθξφο, πεξίπνπ 0,08W/m. Ζ ζεξκνθξαζία ηεο γεο απμάλεηαη κε ην βάζνο, ε κέζε δε γεσζεξκηθή βαζκίδα ζηηο επείξνπο γηα κάδεο πνπ βξίζθνληαη ζρεηηθά θνληά ζηελ επηθάλεηα είλαη 300 C/km, δειαδή γηα θάζε ρηιηφκεηξν βάζνπο ε ζεξκνθξαζία απμάλεηαη θαηά 300 C. ε πνιχ κεγάια βάζε, ε ζεξκνθξαζία δελ είλαη κε αθξίβεηα γλσζηή. ηα φξηα κεηαμχ καλδχα θαη θινηνχ, ζηελ αζπλέρεηα Μνhorνλίcic, πηζηεχεηαη φηη ε ζεξκνθξαζία θηάλεη ζηνπο C, ελψ ζην θέληξν ηεο γεο ζηνπο C. Φαίλεηαη φηη ε παξαγσγή ζεξκφηεηαο απφ ξαδηελεξγά ηζφηνπα είλαη

19 ζπγθεληξσκέλε πεξηζζφηεξν ζην θινηφ παξά ζηνλ ππξήλα, κε απνηέιεζκα ε γεσζεξκηθή βαζκίδα λα κεηψλεηαη κε ην βάζνο. Ζ χπαξμε πςειήο γεσζεξκηθήο βαζκίδαο ζε θάπνηα πεξηνρή δελ είλαη ε κνλαδηθή πξνυπφζεζε γηα ηελ χπαξμε εθκεηαιιεχζηκνπ γεσζεξκηθνχ πεδίνπ. Ζ γεσζεξκηθή ελέξγεηα είλαη πξσηνγελψο απνζεθεπκέλε κέζα ζηα πεηξψκαηα, είλαη δηαζθνξπηζκέλε κέζα ζηε κάδα ηνπο θαη πξέπεη λα ζπγθεληξσζεί θαη λα κεηαθεξζεί ζηελ επηθάλεηα ηεο γεο. Σν κεηαιιηθφ λεξφ (ζε πγξή ή αέξηα θάζε) πνπ πεξηέρεηαη κέζα ζε πνξψδε πεηξψκαηα ή ζε ζπζηήκαηα ξεγκάησλ απνηειεί ην κέζν πνπ κεηαθέξεη ηε ζεξκφηεηα απφ ηα πεηξψκαηα απηά ζηελ επηθάλεηα ηεο γεο. Έηζη, ε παξαγσγηθφηεηα κηαο ζεξκηθήο πεξηνρήο πξνζδηνξίδεηαη θαη ζπρλά θαζνξίδεηαη απφ ηελ πδξνινγία ησλ γεσινγηθψλ ζρεκαηηζκψλ. Γελ έρνπλ φκσο φιεο νη ζεξκηθέο πεξηνρέο θαηάιιειε πδξνινγία πνπ απνηειεί ηε δεχηεξε ζπλζήθε γηα ηελ χπαξμε εθκεηαιιεχζηκνπ γεσζεξκηθνχ πεδίνπ. Καηά ζπλέπεηα, έλα θπζηθφ γεσζεξκηθφ πεδίν είλαη ζπλδπαζκφο ζεξκψλ πεηξσκάησλ θαη χπαξμεο λεξνχ πνπ λα θπθινθνξεί κέζα ζ' απηά. Ζ γεσζεξκηθή ηζρχο θζάλεη ηα 33 TW. Αλ ήηαλ εθκεηαιιεχζηκε ζην ζχλνιφ ηεο, ζα ππεξθάιππηε ηελ παγθφζκηα θαηαλάισζε ελέξγεηαο. Γπζηπρψο ζήκεξα έλα κηθξφ κέξνο ηεο είλαη εθκεηαιιεχζηκν, γηαηί είλαη απφ ηε θχζε ηεο πνιχ δηαζθνξπηζκέλε ζηελ επηθάλεηα ηεο Γεο. Ζ εθκεηάιιεπζε ζπλίζηαηαη ζηε ρξήζε ηνπ απμεκέλνπ ζεξκηθνχ πεξηερνκέλνπ πιηθψλ, πνπ πξνέξρνληαη απφ θάπνην βάζνο, δειαδή ηεο ζεξκφηεηαο, ε νπνία είλαη απνζεθεπκέλε ζηα βαζχηεξα ζηξψκαηα. Οη εθαξκνγέο ηεο γεσζεξκηθήο ελέξγεηαο ρσξίδνληαη ζε δχν βαζηθέο θαηεγνξίεο: ηελ παξαγσγή ειεθηξηθήο ελέξγεηαο θαη ηε ζέξκαλζε. Σν 1988, ε εγθαηεζηεκέλε ηζρχο γηα παξαγσγή ειεθηξηθήο ελέξγεηαο ζε φιν ηνλ θφζκν ήηαλ 5,15GW, ελψ ε εγθαηεζηεκέλε ζεξκηθή ηζρχο ήηαλ 7GW. Οη πην ζεκαληηθέο ζεξκηθέο εθαξκνγέο ηεο γεσζεξκηθήο ελέξγεηαο είλαη ε ζέξκαλζε θηηξίσλ θαη ζεξκνθεπίσλ. Πνιινί επηζηήκνλεο ζπδεηνχλ ηελ αμηνπνίεζε ηεο γεσζεξκηθήο ελέξγεηαο θαη ζην βηνκεραληθφ ηνκέα. Οη θιάδνη ηεο βηνκεραλίαο ζηνπο νπνίνπο ε γεσζεξκία έρεη ήδε εθαξκνζηεί κε επηηπρία είλαη ε βηνκεραλία ηξνθίκσλ θαη νη ηρζπνθαιιηέξγεηεο. ηε δεθαεηία ηνπ 1970, ιφγσ ηεο πεηξειατθήο θξίζεο, δφζεθε ζεκαληηθή ψζεζε ζηελ αλάπηπμε ηεο γεσζεξκίαο, αθφκα θαη ζε πεξηνρέο κε ζρεηηθά ρακειή γεσζεξκηθή βαζκίδα. Δλέξγεηα ρακειήο ελζαιπίαο ρξεζηκνπνηείηαη ζηε βηνκεραλία, γηα ηειεζέξκαλζε θηηξίσλ. Ζ παξαγσγή δεζηνχ λεξνχ γηα ζέξκαλζε θαηνηθηψλ κε ηελ εθκεηάιιεπζε ηεο θαλνληθήο γεσζεξκηθήο βαζκίδαο (70 C ζηα κέηξα) είλαη ηδηαίηεξα δηαδεδνκέλε ζην Παξίζη. ηελ Ηζιαλδία ην 50% ησλ θηηξίσλ ζεξκαίλεηαη κε ηε ρξήζε δεζηνχ λεξνχ. Σν θφζηνο παξαγσγήο ειεθηξηθήο ελέξγεηαο απφ γεσζεξκία πνηθίιιεη απφ 0,024 έσο 0,064 ECU/KWh.

20 Παξαγσγή ειεθηξηθήο ελέξγεηαο κπνξνχκε λα έρνπκε αλ κεηαδψζνπκε έλα κέξνο ηεο ζεξκφηεηαο ησλ ξεπζηψλ, πνπ έρνπλ κηθξή ζρεηηθά ελζαιπία, ζε εηδηθά πγξά κε πνιχ ρακειφ ζεκείν βξαζκνχ, φπσο είλαη πρ ην θξένλ, ην ηζνβνπηάλην, ην πξνπάλην θαη ην ρισξηνχρν αηζχιην. Οη δπλαηφηεηεο πνπ πξνζθέξεη ν ηξφπνο απηφο ηεο εθκεηάιιεπζεο είλαη ηεξάζηηεο θαη νη πξννπηηθέο γηα ην κέιινλ ζα είλαη αθφκε κεγαιχηεξεο κε ηελ αλάπηπμε ηεο ζρεηηθήο ηερλνγλσζίαο. Ζ νιηθή εγθαηεζηεκέλε ηζρχο κε εθκεηάιιεπζε γεσζεξκηθήο ελέξγεηαο ζηνλ θφζκν γηα παξαγσγή ειεθηξηζκνχ πιεζηάδεη ζήκεξα ηα 3.000MW κε πξφβιεςε λα απμεζεί ζε 5.000MW. Ζ εθκεηαιιεπζηκφηεηα ελφο γεσζεξκηθνχ πεδίνπ δελ εμαξηάηαη κφλν απφ ηα ηερληθά ραξαθηεξηζηηθά ηνπ, αιιά θαη απφ ηελ νηθνλνκηθφηεηα ηεο επέλδπζεο πνπ πξέπεη λα γίλεη. Ζ νηθνλνκηθφηεηα απηή ζρεηίδεηαη κε ην "πεξηβάιινλ" κέζα ζην νπνίν ζα πξαγκαηνπνηεζεί ε επέλδπζε. Γηα παξάδεηγκα, νη ηηκέο ησλ νξπθηψλ θαπζίκσλ θαζψο θαη νη δπζκελείο επηπηψζεηο πνπ έρνπλ απηά ηα θαχζηκα ζην πεξηβάιινλ θαζνξίδνπλ ζε κεγάιν βαζκφ ηελ νηθνλνκηθφηεηα κηαο ηέηνηαο επέλδπζεο. Ζ αμηνπνίεζε ελφο γεσζεξκηθνχ πεδίνπ πνπ ζε θάπνηα δεδνκέλε ρξνληθή ζηηγκή ζεσξείηαη αληηνηθνλνκηθή, ελδέρεηαη ζην κέιινλ λα απνδεηρζεί ζπκθέξνπζα. Έλαο παξάγνληαο πνπ εληζρχεη απηή ηελ άπνςε είλαη ην γεγνλφο φηη ε γεσζεξκία έρεη ην πιενλέθηεκα φηη δελ κνιχλεη ην πεξηβάιινλ θαη δελ ζπκκεηέρεη ζηελ ππεξζέξκαλζε ηνπ πιαλήηε. Άξα, φηαλ θάπνηε ην θνηλσληθφ θφζηνο ηεο κφιπλζεο ηνπ πεξηβάιινληνο ελζσκαησζεί ζην θφζηνο ησλ νξπθηψλ θαπζίκσλ, ζα δνζεί ζεκαληηθή ψζεζε ζηελ αλάπηπμε ηεο γεσζεξκίαο, αθφκα θαη ζε πεξηνρέο κε κέζε γεσζεξκηθή βαζκίδα. Οη γεσινγηθέο ζπλζήθεο ζηελ Διιάδα επλφεζαλ γεληθά ηε δεκηνπξγία ελφο πνιχ ζεκαληηθνχ γεσζεξκηθνχ δπλακηθνχ ρακειήο ελζαιπίαο. Ζ έξεπλα γηα ηνλ εληνπηζκφ αμηνπνηήζηκσλ γεσζεξκηθψλ ξεπζηψλ ρακειήο ελζαιπίαο άξρηζε απφ ην ΗΓΜΔ (Ηλζηηηνχην Γεσινγηθψλ θαη Μεηαιιεπηηθψλ Δξεπλψλ) ην 1980 θαη εληαηηθνπνηείηαη φιν θαη πεξηζζφηεξν ηα ηειεπηαία ρξφληα. Απφ απηήλ ηελ έξεπλα πξνθχπηεη φηη ην γεσζεξκηθφ δπλακηθφ ρακειήο ελζαιπίαο ζηελ Διιάδα είλαη πνιχ ζεκαληηθφ. Σα πεξηζζφηεξα απφ ηα γεσζεξκηθά πεδία πνπ εξεπλήζεθαλ βξίζθνληαη ζε πεξηνρέο κε επλντθέο αλαπηπμηαθέο ζπλζήθεο, ελψ νη πξννπηηθέο άκεζεο εθκεηάιιεπζεο είλαη πνιχ επνίσλεο. Σα γεσζεξκηθά ξεπζηά θαίλεηαη φηη έρνπλ ζπλήζσο κηθξή έσο κεδακηλή πεξηεθηηθφηεηα ζε δηαβξσηηθά άιαηα θαη αέξηα θαη δελ δεκηνπξγνχλ ζνβαξά ηερληθά πξνβιήκαηα εθκεηάιιεπζεο νχηε βέβαηα πεξηβαιινληηθά πξνβιήκαηα. ηελ Διιάδα ππάξρνπλ πνιιά γεσζεξκηθά πεδία ρακειήο, αιιά θαη ςειήο ελζαιπίαο, ε αμηνπνίεζή ηνπο φκσο είλαη πεξηνξηζκέλε. Μηα απνηπρεκέλε απφπεηξα παξαγσγήο ειεθηξηθήο ελέξγεηαο έγηλε ζηε Μήιν. Αθφκε γίλεηαη πεξηνξηζκέλε ρξήζε ηεο ελέξγεηαο πεδίσλ ρακειήο ελζαιπίαο, θπξίσο γηα ζέξκαλζε ζεξκνθεπίσλ. Σέινο ζηελ Κίκσιν έρεη θαηαζθεπαζζεί κηα

21 γεσζεξκηθή κνλάδα αθαιάησζεο. Απφ λνκηθή άπνςε, ηελ εθκεηάιιεπζε ηεο γεσζεξκηθήο ελέξγεηαο δηέπεη ν λφκνο 3175/2003 (ΦΔΚ 207/Α/ ). ηελ εηθφλα 2.10 παξνπζηάδεηαη ε ηνπνζέηεζε φισλ ησλ γεσζεξκηθψλ πεδίσλ ζηνλ ράξηε ηεο Διιάδνο. [11],[22],[23] Δηθφλα 2.10 Γεσζεξκηθά πεδία Διιάδαο (ΠΖΓΖ:

22 2.1.4 Δλέξγεηα ηνπ ζαιάζζηνπ λεξνύ Ζ ελέξγεηα ηνπ ζαιάζζηνπ λεξνχ δηαθξίλεηαη ζε ζπγθεθξηκέλεο κνξθέο πνπ ζα αλαιπζνχλ παξαθάησ. Παιηξξνηαθή ελέξγεηα Ζ παιηξξνηαθή ελέξγεηα νλνκάδεηαη θαη ζειεληαθή γηαηί ε παιίξξνηα νθείιεηαη θπξίσο ζηελ έιμε ηεο ζειήλεο. Δθκεηάιιεπζή ηεο κπνξεί λα γίλεη ζε αθηέο φπνπ ηα παιηξξνηαθά θαηλφκελα είλαη έληνλα. Πεξηιακβάλεη ηελ θαηαζθεπή θξάγκαηνο, κε αλνίγκαηα ζε ζπγθεθξηκέλεο ζέζεηο, ζηηο νπνίεο ηνπνζεηνχληαη νη ειεθηξνγελλήηξηεο. Δλέξγεηα κπνξεί λα παξαρζεί είηε ζηε θάζε αλφδνπ, είηε ζηε θάζε θαζφδνπ, είηε θαη ζηηο δχν. Ζ πξψηε πξνζπάζεηα αμηνπνίεζεο ηεο παιηξξνηαθήο ελέξγεηαο έγηλε ζηε Γαιιία. Σν έξγν, πνπ ιεηηνπξγεί κέρξη ζήκεξα, απνδείρζεθε πνιχ δαπαλεξφ. Ήηαλ φκσο κηα πξψηε δηεζλήο εκπεηξία ζηνλ ηνκέα απηφ. ήκεξα ιεηηνπξγνχλ ζηαζκνί ζε δηάθνξεο ρψξεο, φπσο ε Ρσζία, ε Κίλα, νη Ζ.Π.Α. θαη ν Καλαδάο. Γηα ηελ Διιάδα ε ελεξγεηαθή απηή πεγή δελ έρεη ζεκαζία, αθνχ ηα παιηξξνηαθά θαηλφκελα δελ είλαη έληνλα. Δλέξγεηα από ηα θύκαηα Δθκεηαιιεπφκαζηε ηελ θηλεηηθή ελέξγεηα ησλ θπκάησλ ηεο ζάιαζζαο ψζηε λα πεξηζηξέςνπκε κηα γελλήηξηα θαη λα παξάγνπκε ειεθηξηθή ελέξγεηα Μέρξη ζήκεξα δελ έρνπκε θάπνην απνηειεζκαηηθφ κνληέιν αμηνπνίεζεο απηήο ηεο κνξθήο ηελ ελέξγεηα, γηαηί ε ελέξγεηα απηή είλαη δηαζθνξπηζκέλε, αζπλερήο θαη κεηαβιεηή. Δπίζεο νη κεραληζκνί είλαη εθηεζεηκέλνη ζηνλ θίλδπλν θαηαζηξνθήο απφ ηηο ζχειιεο θαη ηεο αρξήζηεπζεο απφ ηελ δηάβξσζε πνπ πξνθαιεί ην ζαιαζζηλφ λεξφ. Δλέξγεηα ξεπκάησλ ηξφβηινη πξνζαξκφδνληαη ζε πισηά ζηνηρεία ή ζηεξίδνληαη κε θαηάιιειεο θαηαζθεπέο ζηνλ ππζκέλα ηεο ζάιαζζαο. Ζ εθκεηάιιεπζή ηεο πξνυπνζέηεη ηελ επίιπζε αξθεηψλ ηερληθφνηθνλνκηθψλ πξνβιεκάησλ θαη ηνλ πεξηνξηζκφ ηεο θίλεζεο ζθαθψλ ζηελ πεξηνρή. Απφ πεξηβαιινληηθή άπνςε πάλησο δελ έρεη ζνβαξέο επηπηψζεηο. ζην κέιινλ κπνξεί λα αμηνπνηεζεί ζε θάπνηνβαζκφ ε ελέξγεηα ησλ ζαιάζζησλ ξεπκάησλ ζηελ Διιάδα. Δλέξγεηα από ηελ ζεξκόηεηα ηεο ζάιαζζαο Ζ ζεξκηθή ελέξγεηα ησλ σθεαλψλ κπνξεί λα αμηνπνηεζεί κε ηελ εθκεηάιιεπζε ηεο δηαθνξάο ζεξκνθξαζίαο κεηαμχ ηνπ ζεξκφηεξνπ επηθαλεηαθνχ λεξνχ θαη ηνπ ςπρξφηεξνπ λεξνχ πνπ βξίζθεηαη ζε κεγάιν βάζνο. Απφ ηελ κία πιεπξά ηα πιενλεθηήκαηα απφ ηε ρξήζε ηεο ελέξγεηαο ησλ σθεαλψλ, εθηφο απφ "θαζαξή" θαη αλαλεψζηκε πεγή ελέξγεηαο, κε ηα γλσζηά επεξγεηήκαηα, είλαη ην ζρεηηθά κηθξφ θφζηνο θαηαζθεπήο ησλ απαηηνχκελσλ εγθαηαζηάζεσλ θαη ε κεγάιε

23 απφδνζε (40-70 kw αλά κέηξν κεηψπσλ θχκαηνο). Απφ ηελ άιιε κεξηά φκσο επηβαξχλεηαη κε ην κεγάιν θφζηνο κεηαθνξάο ηεο ελέξγεηαο ζηελ μεξά. Δλέξγεηα όζκσζεο Σν πξψην εξγνζηάζην παξαγσγήο ελέξγεηαο κε ηε κέζνδν ηεο φζκσζεο ζα θαηαζθεπαζηεί ζηε Ννξβεγία, αμηνπνηψληαο ηηο δηαθνξέο νζκσηηθήο πίεζεο πνπ εκθαλίδνληαη κεηαμχ γιπθνχ θαη αικπξνχ λεξνχ ζην δέιηα ελφο πνηακνχ. Ζ «νζκσηηθή» κνλάδα ιεηηνπξγεί κε δχν κάδεο λεξνχ, κηα αικπξνχ θαη κηα γιπθνχ, νη νπνίεο δηαρσξίδνληαη κέζσ κηαο εκηπεξαηήο κεκβξάλεο. Λφγσ ηεο δηαθνξάο ζηε ζπγθέληξσζε αιάησλ, ην λεξφ θηλείηαη πξνο ηελ δεμακελή γιπθνχ λεξνχ, πξνθαιψληαο αχμεζε ηεο πίεζεο, ε νπνία κπνξεί λα κεηαηξαπεί ζε ελέξγεηα κέζσ κηαο ειεθηξνγελλήηξηαο. Ζ κνλαδηθή επίπησζε ζην πεξηβάιινλ πξνέξρεηαη απφ ηηο κεκβξάλεο θαη ηελ δηάζεζή ηνπο χζηεξα απφ ηελ αληηθαηάζηαζή ηνπο. Σαιαληνύκελε ζηήιε λεξνύ Μηα ζρεηηθψο επηηπρεκέλε ηερλνινγία είλαη ε «ηαιαληνχκελε ζηήιε λεξνχ» (oscillating water column), πνπ είλαη πεξηζζφηεξν θαηάιιειε γηα απφθξεκλεο αθηέο.πξφθεηηαη γηα πιεπξηθψο αεξνζηεγή θαηαζθεπή, ην θάησ κέξνο ηεο νπνίαο είλαη βπζηζκέλν ζην ζαιαζζηλφ λεξφ. Καζψο ε ζηάζκε ηνπ λεξνχ αλεβνθαηεβαίλεη ιφγσ ησλ θπκάησλ, πξνθαιεί αληίζηνηρεο απμνκεηψζεηο ηεο πίεζεο ηνπ αέξα, πνπ κε ηε ζεηξά ηνπο πξνθαινχλ πεξηζηξνθή ελφο αεξνζηξνβίινπ, ν νπνίνο βξίζθεηαη εθηφο ηνπ ζαιάζζηνπ λεξνχ, ζην αλψηεξν ηκήκα ηεο θαηαζθεπήο. [2],[11] Τδξνειεθηξηθή ελέξγεηα Ζ κεηαηξνπή ηεο ελέξγεηαο ησλ πδαηνπηψζεσλ κε ηε ρξήζε πδξνειεθηξηθψλ έξγσλ (πδαηνηακηεπηήξαο, θξάγκα, θιεηζηφο αγσγφο πηψζεσο, πδξνζηξφβηινο, ειεθηξνγελλήηξηα, δηψξπγα θπγήο) παξάγεη ηελ πδξνειεθηξηθή ελέξγεηα. Οη πδξνειεθηξηθέο κνλάδεο εθκεηαιιεχνληαη ηε θπζηθή δηαδηθαζία ηνπ θχθινπ ηνπ λεξνχ. Κάζε κέξα ν πιαλήηεο καο απνβάιιεη κηα κηθξή πνζφηεηα λεξνχ θαζψο ε ππεξηψδεο αθηηλνβνιία δηαζπά ηα κφξηα ηνπ λεξνχ ζε ηφληα. Σαπηφρξνλα λέεο πνζφηεηεο λεξνχ εκθαλίδνληαη ιφγσ ηεο εθαηζηεηαθήο δξαζηεξηφηεηαο, έηζη ψζηε ε ζπλνιηθή πνζφηεηα ηνπ λεξνχ λα δηαηεξείηαη πεξίπνπ ζηαζεξή. Ζ ιεηηνπξγία ησλ πδξνειεθηξηθψλ κνλάδσλ βαζίδεηαη ζηελ θίλεζε ηνπ λεξνχ ιφγσ δηαθνξάο καλνκεηξηθνχ χςνπο κεηαμχ ησλ ζεκείσλ εηζφδνπ θαη εμφδνπ. Γηα ην ζθνπφ απηφ θαηαζθεπάδεηαη έλα θξάγκα πνπ ζπγθξαηεί ηελ απαηηνχκελε πνζφηεηα λεξνχ ζηνλ δεκηνπξγνχκελν ηακηεπηήξα. Καηά ηε δηέιεπζή ηνπ απφ ηνλ αγσγφ πηψζεσο θηλεί έλαλ ζηξφβηιν ν νπνίνο ζέηεη ζε ιεηηνπξγία ηε γελλήηξηα. Μία ηνπξκπίλα πνπ είλαη εγθαηεζηεκέλε ζε κεγάιε κνλάδα κπνξεί λα δπγίδεη κέρξη 172 ηφλνπο θαη λα πεξηζηξέθεηαη κε 90 rpm. Ζ πνζφηεηα ηνπ ειεθηξηζκνχ πνπ παξάγεηαη θαζνξίδεηαη απφ αξθεηνχο παξάγνληεο. Γχν απφ ηνπο

24 ζεκαληηθφηεξνπο είλαη ν φγθνο ηνπ λεξνχ πνπ ξέεη θαη ε δηαθνξά καλνκεηξηθνχ χςνπο κεηαμχ ηεο ειεχζεξεο επηθάλεηαο ηνπ ηακηεπηήξα θαη ηνπ ζηξνβίινπ. Ζ πνζφηεηα ειεθηξηζκνχ πνπ παξάγεηαη είλαη αλάινγε ησλ δχν απηψλ κεγεζψλ. πλεπψο, ν παξαγφκελνο ειεθηξηζκφο εμαξηάηαη απφ ηελ πνζφηεηα ηνπ λεξνχ ηνπ ηακηεπηήξα. Γηα ην ιφγν απηφλ κφλν ζε πεξηνρέο κε ζεκαληηθέο βξνρνπηψζεηο, πινχζηεο πεγέο θαη θαηάιιειε γεσινγηθή δηακφξθσζε είλαη δπλαηφλ λα θαηαζθεπαζηνχλ πδξνειεθηξηθά έξγα. πλήζσο ε ελέξγεηα πνπ ηειηθψο παξάγεηαη, ρξεζηκνπνηείηαη κφλν ζπκπιεξσκαηηθά σο πξνο άιιεο ζπκβαηηθέο πεγέο ελέξγεηαο, θαιχπηνληαο θνξηία αηρκήο. ηε ρψξα καο ε πδξνειεθηξηθή ελέξγεηα ηθαλνπνηεί πεξίπνπ ην 9% ησλ ελεξγεηαθψλ καο αλαγθψλ ζε ειεθηξηζκφ. Σα πδξνειεθηξηθά έξγα ηαμηλνκνχληαη ζε κεγάιεο θαη κηθξήο θιίκαθαο. Σα κηθξήο θιίκαθαο πδξνειεθηξηθά έξγα δηαθέξνπλ ζεκαληηθά απφ ηεο κεγάιεο θιίκαθαο ζε φηη αθνξά ηηο επηπηψζεηο ηνπο ζην πεξηβάιινλ. Οη κεγάιεο θιίκαθαο πδξνειεθηξηθέο κνλάδεο απαηηνχλ ηε δεκηνπξγία θξαγκάησλ θαη ηεξάζηησλ δεμακελψλ κε ζεκαληηθέο επηπηψζεηο ζην πεξηβάιινλ. Ζ θαηαζθεπή θξαγκάησλ πεξηνξίδεη ηε κεηαθίλεζε ησλ ςαξηψλ, ηεο άγξηαο δσήο θαη επεξεάδεη νιφθιεξν ην νηθνζχζηεκα θαζψο κεηαβάιιεη ξηδηθά ηε κνξθνινγία ηεο πεξηνρήο. Αληίζεηα, ηα κηθξήο θιίκαθαο πδξνειεθηξηθά εγθαζίζηαληαη δίπια ζε πνηάκηα ή θαλάιηα θαη ε ιεηηνπξγία ηνπο παξνπζηάδεη πνιχ κηθξφηεξε πεξηβαιινληηθή φριεζε. Γηα ην ιφγν απηφ, νη πδξνειεθηξηθέο κνλάδεο κηθξφηεξεο δπλακηθφηεηαο ησλ 30 MW ραξαθηεξίδνληαη σο κηθξήο θιίκαθαο πδξνειεθηξηθά έξγα θαη ζπκπεξηιακβάλνληαη κεηαμχ ησλ εγθαηαζηάζεσλ παξαγσγήο ελέξγεηαο απφ αλαλεψζηκεο πεγέο. Καηά ηε ιεηηνπξγία ηνπο, κέξνο ηεο ξνήο ελφο πνηακνχ νδεγείηαη ζε ζηξφβηιν γηα ηελ παξαγσγή κεραληθήο ελέξγεηαο θαη ζπλαθφινπζα ειεθηξηθήο κέζσ ηεο γελλήηξηαο. Ζ ρξεζηκνπνηνχκελε πνζφηεηα λεξνχ θαηφπηλ επηζηξέθεη ζην θπζηθφ ηακηεπηήξα αθνινπζψληαο ηε θπζηθή ηεο ξνή. Σα θχξηα πιενλεθηήκαηα ηεο πδξνειεθηξηθήο ελέξγεηαο πνπ πξνέξρεηαη απφ κνλάδεο κηθξήο θαη κεγάιεο θιίκαθαο είλαη: Οη πδξνειεθηξηθνί ζηαζκνί είλαη δπλαηφ λα ηεζνχλ ζε ιεηηνπξγία ακέζσο κφιηο απαηηεζεί, ζε αληίζεζε κε ηνπο ζεξκηθνχο ζηαζκνχο πνπ απαηηνχλ ζεκαληηθφ ρξφλν πξνεηνηκαζίαο Δίλαη κία «θαζαξή» θαη αλαλεψζηκε πεγή ελέξγεηαο, κε ηα πξναλαθεξζέληα ζπλαθφινπζα νθέιε (εμνηθνλφκεζε ζπλαιιάγκαηνο, θπζηθψλ πφξσλ, πξνζηαζία πεξηβάιινληνο) Μέζσ ησλ πδαηνηακηεπηήξσλ δίλεηαη ε δπλαηφηεηα λα ηθαλνπνηεζνχλ θαη άιιεο αλάγθεο, φπσο χδξεπζε, άξδεπζε, αλάζρεζε ρεηκάξξσλ, δεκηνπξγία πγξνηφπσλ, πεξηνρψλ αλαςπρήο θαη αζιεηηζκνχ

25 Χο κεηνλεθηήκαηα αλαθέξνληαη κφλν απνηειέζκαηα πνπ ζρεηίδνληαη κε ηε δεκηνπξγία έξγσλ κεγάιεο θιίκαθαο, φπσο: Σν κεγάιν θφζηνο θαηαζθεπήο θξαγκάησλ θαη εγθαηάζηαζεο εμνπιηζκνχ, θαζψο θαη ν ζπλήζσο κεγάινο ρξφλνο πνπ απαηηείηαη γηα ηελ απνπεξάησζε ηνπ έξγνπ Ζ έληνλε πεξηβαιινληηθή αιινίσζε ηεο πεξηνρήο ηνπ έξγνπ (ζπκπεξηιακβαλνκέλσλ ηεο γεσκνξθνινγίαο, ηεο παλίδαο θαη ηεο ρισξίδαο), θαζψο θαη ε ελδερφκελε κεηαθίλεζε πιεζπζκψλ, ε ππνβάζκηζε πεξηνρψλ, νη απαηηνχκελεο αιιαγέο ρξήζεο γεο. Δπηπιένλ, ζε πεξηνρέο δεκηνπξγίαο κεγάισλ έξγσλ παξαηεξήζεθαλ αιιαγέο ηνπ κηθξνθιίκαηνο, αιιά θαη αχμεζε ηεο ζεηζκηθήο επηθηλδπλφηεηαο ηνπο Γηα ηνπο ιφγνπο απηνχο, ε δηεζλήο πξαθηηθή ζήκεξα πξνζαλαηνιίδεηαη ζηελ θαηαζθεπή έξγσλ κηθξφηεξεο θιίκαθαο, φπσο ε δεκηνπξγία κηθξφηεξσλ θξαγκάησλ, νη ζπζηνηρίεο κηθξψλ πδξνειεθηξηθψλ έξγσλ θαη νη κνλάδεο κηθξήο θιίκαθαο. [19] Βηνκάδα Χο βηνκάδα λνείηαη ε αλαλεψζηκε ελεξγεηαθή πεγή πνπ πξνέξρεηαη απφ νξγαληθή χιε. Απηή ε νξγαληθή χιε πεξηιακβάλεη ην μχιν, ηα ππνιείκκαηα απφ αγξνηηθεο θαη δαζηθέο δξαζηεξηφηεηεο, ηα ππνιείκκαηα απφ ηηο αγξνηηθέο βηνκεραλίεο, ηα πξντφληα ελεξγεηαθψλ θαιιηεξγεηψλ, θαζψο θαη θάζε άιιν πιηθφ πνπ δηαζέηεη νξγαληθφ θνξηίν, φπσο είλαη ηα ππνιείκκαηα θηελνηξνθηθψλ κνλάδσλ θαη ηιχο απφ εγθαηαζηάζεηο βηνινγηθνχ θαζαξηζκνχ. θνπφο ηεο ελεξγεηαθήο αμηνπνίεζεο ηεο βηνκάδαο είλαη ε παξαγσγή ζεξκφηεηαο θαη ειεθηξηζκνχ. Αλάινγα κε ηελ εθάζηνηε δηαζέζηκε πξψηε χιε επηιέγεηαη θαη ε θαηάιιειε δηεξγαζία γηα ηε βέιηηζηε ελεξγεηαθή ηεο αμηνπνίεζε. Οη δηεξγαζίεο πνπ είλαη δηαζέζηκεο γηα ηελ ελεξγεηαθή αμηνπνίεζε ηεο βηνκάδαο δηαθξίλνληαη ζε δχν θαηεγνξίεο: ηηο ζεξκνρεκηθέο θαη ηηο βηνρεκηθέο. Ζ πξψηε θαηεγνξία πεξηιακβάλεη ηελ θαχζε, ηελ αεξηνπνίεζε θαη ηελ ππξφιπζε. Ζ δεχηεξε θαηεγνξία πεξηιακβάλεη ηελ αλαεξφβηα ρψλεπζε θαη ηελ αιθννιηθή δχκσζε. Απφ ηηο παξαπάλσ δηεξγαζίεο, νη πην ψξηκεο ηερλνινγηθά, θαη γηα ην ιφγν απηφ ζπρλφηεξα ρξεζηκνπνηνχκελεο, είλαη ε θαχζε θαη ε αμηνπνίεζε ηνπ βηναεξίνπ πνπ πξνθχπηεη απφ ηελ αλαεξφβηα ρψλεπζε.ηδηαίηεξν ελδηαθέξνλ παξνπζηάδεη παγθνζκίσο ε ελεξγεηαθή αμηνπνίεζε ησλ απνξξηκκάησλ. ε κεγάιεο επξσπατθέο πφιεηο φπσο ε Βηέλλε, ε Φξαλθθνχξηε θαη ε Κνισλία ιεηηνπξγνχλ εξγνζηάζηα ειεθηξηθήο ελέξγεηαο κε θαχζηκε χιε ηα απνξξίκκαηα ησλ θαηνίθσλ ηνπο. [6] Μεγάιν ελδηαθέξνλ παξνπζηάδεη θαη ε ρξήζε ππνιεηκκαηηθήο θπηνκάδαο, φπσο ηα άρπξα θαη νη ειαηνππξήλεο, πνπ απνηεινχλ (θαηά έλα ηνπιάρηζηνλ πνζνζηφ) απφβιεηα ηεο αγξνηηθήο παξαγσγήο. Δπνκέλσο ε ελεξγεηαθή αμηνπνίεζή ηεο καο απαιιάζζεη θαη απφ ηνλ κεγαιχηεξν

26 φγθν ησλ απνβιήησλ απηψλ. Πξνθαιεί φκσο ηερληθά πξνβιήκαηα ζηνπο θνηλνχο θαπζηήξεο, θαζψο θαη αηκνζθαηξηθή ξχπαλζε. Ζ έξεπλα ζηνλ ηνκέα ηεο αμηνπνίεζεο ηεο ππνιεηκκαηηθήο θπηνκάδαο απνζθνπεί, εθηφο ησλ άιισλ, ζηελ θαηαζθεπή θαπζηήξσλ κε θαιχηεξε απφδνζε θαη κηθξφηεξεο επηπηψζεηο ζην πεξηβάιινλ. Σα ηειεπηαία ρξφληα επεθηείλεηαη ζε δηάθνξεο ρψξεο ε θαιιηέξγεηα θπηψλ (π.ρ. δαραξφηεπηιν, ζφξγν, ειίαλζνο, ειαηνθξάκβε) γηα ελεξγεηαθή ρξήζε. Πξνσζνχληαη κάιηζηα δηάθνξεο κέζνδνη ρεκηθήο θαη βηνινγηθήο επεμεξγαζίαο ηεο θπηνκάδαο, φπσο ππξφιπζε, δχκσζε, πδξφιπζε, εζηεξνπνίεζε. Με απηέο ιακβάλνληαη θαχζηκα κε θαιχηεξεο ηδηφηεηεο, φπσο κεζάλην, θαχζηκν αέξην θαη μπιάλζξαθεο, ελψ κπνξνχλ λα παξαρζνχλ θαη άιια ρξήζηκα πξντφληα, φπσο δσνηξνθέο. Ηδηαίηεξε ζεκαζία έρεη ε βηναηζαλφιε, ε νπνία κπνξεί λα ππνθαηαζηήζεη ηε βελδίλε.ζ θαιιηέξγεηα θπηψλ γηα ελεξγεηαθή ρξήζε πξνσζείηαη θαη έκκεζα, κέζσ δηαηάμεσλ ηεο αγξνηηθήο πνιηηηθήο, πνπ επλννχλ ηνλ πεξηνξηζκφ ηεο παξαγσγήο πξντφλησλ δηαηξνθήο. εκαληηθφο πεξηνξηζηηθφο παξάγνληαο, πάλησο, είλαη ε δηαζεζηκφηεηα πδαηηθψλ πφξσλ γηα άξδεπζε ησλ θαιιηεξγνχκελσλ εθηάζεσλ. [11] Ζ Δπξσπατθή Έλσζε, ζην πιαίζην ηεο ελεξγεηαθήο ηεο πνιηηηθήο, πξνσζεί άκεζα ηε ρξήζε βηνθαπζίκσλ.χκθσλα κε ηελ θνηλνηηθή νδεγία 2003/30/ΔΚ βηνθαχζηκν ζεσξείηαη θάζε πγξφ ή αέξην θαχζηκν γηα ηεο κεηαθνξέο ην νπνίν παξάγεηαη απφ βηνκάδα.σα βηνθαχζηκα ραξαθηεξίδνληαη απφ κηθξφηεξεο εθπνκπέο ξχπσλ CO 2 ζε ζρέζε κε ηα νξπθηά θαχζηκα.ηα βηνθαχζηκα ζπγθαηαιιέγνληαη ε βηναηζαλφιε, ην βηνληίδει, ην βηναέξην, ε βηνκεζαλφιε, ν βηνδηκεζπιαηζέξαο, ηα ζπλζεηηθά βηνθαχζηκα, ην βηνυδξνγφλν θαη ηα θαζαξά θπηηθά έιαηα. [4] Αμίδεη λα ζεκεησζεί ζην ζεκείν απηφ φηη ε αληηκεηψπηζε ηεο βηνκάδαο σο ελεξγεηαθνχ πφξνπ έρεη κεγάιε βαξχηεηα ζε αγξνηηθέο ρψξεο, φπσο ε Διιάδα (ελεξγεηαθέο θαιιηέξγεηεο, αμηνπνίεζε αγξνηηθψλ θαη θηελνηξνθηθψλ παξαπξντφλησλ πνπ ζήκεξα ινγίδνληαη σο απφβιεηα θαη ζπλεπψο σο θφζηνο). ε επξσπατθφ επίπεδν βξαρππξφζεζκα (2010) ε κεγαιχηεξε ελ δπλάκεη βηνελέξγεηα ζα πξνέξρεηαη απφ ηα ζηεξεά απφβιεηα εθηηκάηαη ζηνπο 100MtΗΠ (κεγαηφλνπο ηζνδχλακνπ πεηξειαίνπ)-, ελψ καθξνπξφζεζκα (2030) νη ελεξγεηαθέο θαιιηέξγεηεο ζα απνηεινχλ ηελ θχξηα πεγή βηνελέξγεηαο - εθηηκάηαη ζηνπο 142 MtΗΠ. Γηα ηελ Διιάδα ε δπλακηθή γηα παξαγσγή βηνελέξγεηαο ζε πεξηβαιινληηθά πιαίζηα (ρσξίο πηέζεηο ζηνπο θπζηθνχο πφξνπο) είλαη ηδηαηηέξσο ρακειή. Αλαθέξεηαη φηη ην 2010 ζα αληηπξνζσπεχεη κφιηο ην 0,8%, ην 2020 ην 1,4% θαη ην 2030 ην 1,3% ηεο ζπλνιηθήο παξαγσγήο βηνελέξγεηαο ηεο ΔΔ-25. [6] ε φ,ηη αθνξά ηηο πεξηβαιινληηθέο επηπηψζεηο, ππνζηεξίδεηαη απφ πνιινχο φηη ε ρξήζε ηεο βηνκάδαο δελ επηβαξχλεη ηελ αηκφζθαηξα, δηφηη ην δηνμείδην ηνπ άλζξαθα πνπ εθιχεηαη, έρεη

27 δεζκεπζεί πξφζθαηα απφ ηα θπηά. Απηφ επζηαζεί γηα ηελ ππνιεηκκαηηθή θπηνκάδα, φρη φκσο θαη γηα ηηο ελεξγεηαθέο θαιιηέξγεηεο, φπνπ πξέπεη λα ζπλππνινγηζζνχλ νη επηπηψζεηο απφ ηε ρξήζε ιηπαζκάησλ θαη πδαηηθψλ πφξσλ.πξέπεη πάλησο λα παξαηεξεζεί φηη ε έθιπζε δηνμεηδίνπ ηνπ άλζξαθα γίλεηαη ζηνλ ηφπν ρξήζεο ηνπ βηνθαπζίκνπ, άξα ηνπιάρηζηνλ ε αλαθαηαλνκή ηεο αέξηαο ξχπαλζεο είλαη δπζκελήο. [11] Δηθφλα Βηνκάδα (ΠΖΓΖ: Ζ νηθνλνκία ηνπ πδξνγόλνπ Νέεο ηερληθέο αεηθφξνπ ελεξγεηαθήο κεηαηξνπήο νδεγνχλ ζηελ νηθνλνκηθά βηψζηκε παξαγσγή αέξηνπ πδξνγφλνπ απφ λεξφ, απνξξίκκαηα ή άιιε νξγαληθή χιε. Απηφ κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζεί γηα ζέξκαλζε ή γηα παξαγσγή ειεθηξηθήο ελέξγεηαο, π.ρ. κέζσ κηαο θπςέιεο θαπζίκνπ (fuel cell). ηνλ ηνκέα ησλ κεηαθνξψλ εμεηάδεηαη ήδε ε δπλαηφηεηα θαηαζθεπήο νρεκάησλ ηα νπνία ζα έρνπλ σο θαχζηκν πδξνγφλν πνπ ζα έρεη απνζπαζζεί απφ αζηηθά απνξξίκκαηα. Σν πδξνγφλν κπνξεί λα βνεζήζεη ζεκαληηθά ζηελ εμηζνξξφπεζε ηνπ ελεξγεηαθνχ ζπζηήκαηνο ζην άκεζν κέιινλ, θαζψο νη δηαιείπνπζεο ΑΠΔ (Φ/Β θχηηαξα, Α/Γ, πδξνειεθηξηζκφο θ.ιπ.) ζα δηαζέηνπλ ηελ απαξαίηεηε ελέξγεηα γηα ηελ παξαγσγή ηνπ, θπξίσο κέζσ ηεο ειεθηξφιπζεο ηνπ λεξνχ, ε νπνία ην δηαρσξίδεη ζε πδξνγφλν θαη νμπγφλν επηηπγράλνληαο 80% απνδνηηθφηεηα ελεξγεηαθήο κεηαηξνπήο. ηε ζπλέρεηα, ην πδξνγφλν ζα κπνξεί λα απνζεθεχεηαη ή λα κεηαθέξεηαη κέζα απφ ζπκβαηηθνχο αγσγνχο κεηαθνξάο αεξίνπ ζε κνλάδεο θαχζεο. Ζ θαχζε ηνπ πδξνγφλνπ δεκηνπξγεί κφλν λεξφ θαη ζεξκφηεηα σο ππνπαξάγσγα. Δξεπλεηέο έρνπλ ήδε επηηχρεη ηε κεηαηξνπή βηνκάδαο θαη ελεξγεηαθψλ θαιιηεξγεηψλ ζε πδξνγφλν κέζσ ηεο ρξήζεο κηθξνβίσλ, αλ θαη νη ζρεηηθέο ηερλνινγίεο απέρνπλ αθφκε απφ ην λα είλαη εκπνξηθά εθκεηαιιεχζηκεο. Οη ζρεδηαζκνί πνπ αθνξνχλ ηελ «νηθνλνκία ηνπ πδξνγφλνπ» πξνβιέπνπλ ηε κεηαηφπηζε ηνπ παγθφζκηνπ ελεξγεηαθνχ ελδηαθέξνληνο απφ ηα δίθηπα κεηαθνξάο ειεθηξηζκνχ ζηα δίθηπα κεηαθνξάο πδξνγφλνπ θαη ζηελ παγθφζκηα κεηαθνξά πγξνχ πδξνγφλνπ ζε δεμακελέο πινίσλ.

28 Μαθξνπξφζεζκα, ρψξεο κε κεγάιε ειηνθάλεηα ζα κπνξεί λα εγθαζηζηνχλ ζπζηνηρίεο Φ/Β θπηηάξσλ πνπ ζα κεηαηξέπνπλ ηελ ειηαθή ελέξγεηα ζε ειεθηξηθή γηα ηελ παξαγσγή ηνπ πδξνγφλνπ, ην νπνίν ζα εμάγνπλ ζε ρψξεο κε κηθξφηεξε ειηνθάλεηα. Ζ δηαλνκή αεξίνπ ζεσξείηαη πνιχ πην απνδνηηθή απφ ηε δηαλνκή ειεθηξηζκνχ, ελψ ην αέξην κπνξεί λα απνζεθεπζεί πην εχθνια απφ ηελ ειεθηξηθή ελέξγεηα, αλ θαη ππάξρνπλ ακθηβνιίεο σο πξνο ηε δπλαηφηεηα νηθνλνκηθήο θαη αζθαινχο κεηαθνξάο ηνπ πδξνγφλνπ ιφγσ ηεο ελεξγεηαθήο δέζκεπζεο πνπ απαηηείηαη γηα ηελ ζπκπχθλσζή ηνπ ή ηελ πγξνπνίεζή ηνπ ζε πνιχ ρακειέο ζεξκνθξαζίεο -κε ηελ εθαξκνγή πςειψλ πηέζεσλ- θαη ηεο εχθνιεο αλάθιεμήο ηνπ. [30] Ζ «νηθνλνκία ηνπ πδξνγφλνπ» ζπλδπάδεηαη ζήκεξα κε ηελ ηδέα ηεο απνθεληξσκέλεο-ηνπηθήο ελεξγεηαθήο κεηαηξνπήο (local generation), ε νπνία κπνξεί λα εληαρζεί κέζα ζ έλα εζληθφ ελεξγεηαθφ ζχζηεκα: ε ηνπηθά παξαγφκελε πιενλάδνπζα ελέξγεηα απφ ΑΠΔ (βηνκάδα, Φ/Β θχηηαξα, κηθξνχο πδξνζηξφβηινπο, Α/Γ θ.ά.) ζε νηθίεο, αηνιηθά πάξθα ηδησηψλ-ηνπηθήο απηνδηνίθεζεο θ.ιπ., δηνρεηεχεηαη αληί ακνηβήο ή αληαιιάζζεηαη ζην εζληθφ δίθηπν. Έηζη, απνθεχγνληαη νη απψιεηεο ηζρχνο ηνπ δηθηχνπ πνπ ζρεηίδνληαη κε ηε δηαλνκή ειεθηξηθνχ ξεχκαηνο απφ θεληξηθνχο ελεξγεηαθνχο ζηαζκνχο (ζπγθεληξσηηθφ ζχζηεκα) ζε απνκαθξπζκέλνπο ρξήζηεο. Σν ζχζηεκα απηφ ηεο ελζσκαησκέλεο ελεξγεηαθήο κεηαηξνπήο (embedded generation) ππνζηεξίδεηαη απφ ηε ρξήζε ηνπ πδξνγφλνπ, σο λένπ κέζνπ κεηαθνξάο θαη απνζήθεπζεο ελέξγεηαο, ην νπνίν φρη κφλν ιχλεη ην πξφβιεκα ηεο δηαιείπνπζαο ελέξγεηαο πνπ παξέρεηαη απφ ηηο αλαλεψζηκεο πεγέο ελέξγεηαο αιιά απνηειεί θαη έλα λέν «θαζαξφ» θαχζηκν γηα ζέξκαλζε ή παξαγσγή ειεθηξηζκνχ. [5] Δηθφλα Κπςέιε θαπζίκνπ (ΠΖΓΖ:www. allaboutenergy.gr(2011))

29 2.2 Πιενλεθηήκαηα θαη κεηνλεθηήκαηα ησλ Α.Π.Δ. Οη αλαλεψζηκεο πεγέο ελέξγεηαο παξνπζηάδνπλ κηα ζεηξά απφ ζεκαληηθά πιενλεθηήκαηα πνπ αληαλαθινχλ ηφζν ζηνλ ηνκέα ηνπ πεξηβάιινληνο φζν θαη ζηελ νηθνλνκηθή θαη φρη κφλν αλάπηπμε κηαο ρψξαο. ε αληίζεζε κε ηηο ζπκβαηηθέο κεζφδνπο παξαγσγήο ελέξγεηαο κε νξπθηά θαχζηκα φπσο ν ιηγλίηεο, ην πεηξέιαην ή ην θπζηθφ αέξην, νη αλαλεψζηκεο πεγέο ελέξγεηαο είλαη αλεμάληιεηεο αιιά νηθνλνκηθά θαη ελεξγεηαθά απνδνηηθέο.αληηθαζηζηψληαο ινηπφλ ηνπο ζπκβαηηθνχο ηξφπνπο παξαγσγήο ελέξγεηαο κπνξνχλ λα ζπκβάινπλ ζηελ επηβξάδπλζε ηεο εμάληιεζεο ησλ νξπθηψλ θαπζίκσλ.αμίδεη κάιηζηα λα επηζεκαλζεί φηη ε ζπλνιηθή εηήζηα παξνρή ηνπο είλαη πνιχ κεγαιχηεξε απφ ηελ αληίζηνηρε παγθφζκηα θαηαλάισζε ελέξγεηαο. Δπηπξφζζεηα ην γεγνλφο φηη νη ηερλνινγίεο πνπ ρξεζηκνπνηνχλ αλαλεψζηκεο πεγέο ελέξγεηαο δελ εθπέκπνπλ αέξηα πνπ επηβαξχλνπλ ηελ αηκφζθαηξα (φπσο είλαη ηα αέξηα ηνπ ζεξκνθεπίνπ), ηηο θαζηζηά άθξσο θηιηθέο πξνο ην πεξηβάιινλ αιιά θαη κηα ζεκαληηθή ελέξγεηα γηα ηελ πξνζηαζία ηνπ απφ ηελ ζηαδηαθή κφιπλζε πνπ πθίζηαηαη. Πξνζθέξνληαη αθφκα γηα ηελ θαηαζθεπή κηθξψλ ζηαζκψλ θνληά ζηνλ ηφπν θαηαλάισζεο, πξάγκα πνπ εμαιείθεη ηηο απψιεηεο κεηαθνξάο θαη δηαζθαιίδεη ηελ ηξνθνδνζία ζε ηνπηθφ επίπεδν.απηφ απνηειεί ηδηαίηεξα ζεκαληηθφ πιενλέθηεκα γηα ρψξεο κε κεγάιε γεσγξαθηθή θαηάηκεζε. Απφ ηελ άιιε πιεπξά, ε παξνρή ηνπο είλαη δεδνκέλε θαη δελ κπνξεί λα ειεγρζεί απφ πνιηηηθά θαη νηθνλνκηθά ζπκθέξνληα (ε αμηνπνίεζή ηνπο βέβαηα ειέγρεηαη). εκαληηθφ είλαη ην γεγνλφο ηεο ζπκβνιήο ησλ αλαλεψζηκσλ πεγψλ ελέξγεηαο ζηελ αμηνπνίεζε ησλ εγρψξησλ θπζηθψλ πφξσλ πνπ εληζρχεη ηελ ελεξγεηαθή απηνλνκία ηεο ρψξαο.πξνζθέξνπλ ηε δπλαηφηεηα επηινγήο ηεο θαηάιιειεο κνξθήο ελέξγεηαο πνπ είλαη πξνζαξκνζκέλε ζηηο αλάγθεο ηνπ ρξήζηε, πνπ έρεη σο ζπλέπεηα ηελ νξζνινγηθή ρξήζε ησλ ελεξγεηαθψλ πφξσλ. ε πνιιέο πεξηπηψζεηο δελ απαηηείηαη ηδηαίηεξα πςειή ηερλνινγία γηα ηελ εθκεηάιιεπζή ηνπο.ζ ηερλνινγία θαη ε θαηαζθεπή ησλ ζπζηεκάησλ αλαλεψζηκσλ πεγψλ ελέξγεηαο ζπληζηνχλ έλαλ ηαρχηαηα εμειηζζφκελν επηζηεκνληθφ θαη νηθνλνκηθφ θιάδν, πνπ είλαη ζε ζέζε λα ηνλψζεη ηελ νηθνλνκία ζε εζληθφ θαη ηνπηθφ επίπεδν πξνζειθχνληαο επελδχζεηο θαη δεκηνπξγψληαο ζέζεηο εξγαζίαο.δίλαη ραξαθηεξηζηηθφ φηη νη ζέζεηο θαηαζθεπήο κνλάδσλ αλαλεψζηκσλ πεγψλ ελέξγεηαο βξίζθνληαη ζπλήζσο ζε απνκνλσκέλεο, κε αζηηθνπνηεκέλεο πεξηνρέο γηα ηηο νπνίεο απνηεινχλ δσηηθή νηθνλνκηθή δξαζηεξηφηεηα, ηφζν θαηά ηελ θαηαζθεπή, φζν θαη θαηά ηε ιεηηνπξγία ηνπο.

30 Δίλαη γεσγξαθηθά δηάζπαξηεο θαη νδεγνχλ ζηελ απνθέληξσζε ηνπ ελεξγεηαθνχ ζπζηήκαηνο (ζπληεινχλ επνκέλσο θαη ζηελ ζηαζεξφηεηα ηνπ), επλνψληαο ηελ πεξηθεξεηαθή αλάπηπμε. Αμίδεη ηέινο λα ζεκεησζεί φηη είλαη θαηαλεκεκέλεο πνιχ πην νκνηφκνξθα ζην ζχλνιν ηνπ πιαλήηε. Σα κεηνλεθηήκαηά ηνπο, πνπ δπζρεξαίλνπλ απφ ηερληθή άπνςε ή επηβαξχλνπλ νηθνλνκηθά ηελ εθκεηάιιεπζή ηνπο, είλαη ηα εμήο: Σν δηεζπαξκέλν δπλακηθφ ηνπο είλαη δχζθνιν λα ζπγθεληξσζεί ζε κεγάια κεγέζε ηζρχνο, λα κεηαθεξζεί θαη λα απνζεθεπηεί, ελψ έρνπλ ρακειή ππθλφηεηα ηζρχνο θαη ζπλεπψο γηα κεγάιε ηζρχ απαηηνχληαη ζπρλά εθηεηακέλεο εγθαηαζηάζεηο. Παξνπζηάδνπλ ζπρλά δηαθπκάλζεηο ζηε δηαζεζηκφηεηά ηνπο πνπ κπνξεί λα είλαη κεγάιεο δηάξθεηαο, απαηηψληαο ηελ εθεδξεία άιισλ ελεξγεηαθψλ πεγψλ ή γεληθά δαπαλεξέο κεζφδνπο απνζήθεπζεο. Δπίζεο ιφγσ ηνπ κεγάινπ αξρηθνχ θφζηνπο εθαξκνγήο ζε κεγάιε επηθάλεηα γεο, δελ ππάξρεη ε δπλαηφηεηα θάιπςεο ησλ αλαγθψλ κεγάισλ αζηηθψλ θέληξσλ αιιά ρξεζηκνπνηνχληαη ζαλ ζπκπιεξσκαηηθέο πεγέο ελέξγεηαο. Σέινο ε παξνρή θαη απφδνζε ηεο αηνιηθήο, πδξνειεθηξηθήο θαη ειηαθήο ελέξγεηαο εμαξηάηαη απφ ηελ επνρή ηνπ έηνπο αιιά θαη απφ ην γεσγξαθηθφ πιάηνο θαη ην θιίκα ηεο πεξηνρήο πνπ εγθαζίζηαληαη. ηελ Διιάδα νη νηθνλνκνηερληθέο ζπλζήθεο γηα ηελ αμηνπνίεζε ησλ ήπησλ κνξθψλ ελέξγεηαο είλαη εμαηξεηηθά επλντθέο γηα ηνπο αθφινπζνπο ιφγνπο: 1. Ζ παξνρή ησλ πεγψλ απηψλ (ειηνθάλεηα, γεσζεξκηθή ξνή, αηνιηθφ δπλακηθφ) είλαη ζεκαληηθή. 2. Ζ γεσγξαθηθή θαηάηκεζε ηεο Διιάδαο είλαη κεγάιε, άξα ζπκθέξεη ε θαηαζθεπή κηθξψλ ζηαζκψλ θνληά ζηνλ ηφπν θαηαλάισζεο. 3. Ζ ηερλνινγία γηα ηελ εθκεηάιιεπζή ηνπο κπνξεί λα αλαπηπρζεί ζηε ρψξα καο. 4. Σν πεηξέιαην, αιιά θαη ην θπζηθφ αέξην, είλαη εηζαγφκελα είδε. 5. Ζ κεγάιε ζεηζκηθφηεηα πξέπεη λα απνθιείεη θάζε ζθέςε εγθαηάζηαζεο ππξεληθψλ ζηαζκψλ, ελψ απμάλεη θαη ηνλ θίλδπλν αηπρεκάησλ απφ ηε ρξήζε ηνπ θπζηθνχ αεξίνπ. [9],[11] 2.3 Δπξσπατθή πνιηηηθή γηα ηηο Α.Π.Δ. Πξφζθαηεο έξεπλεο δείρλνπλ γεληθφηεξα φηη νη ππάξρνληεο πφξνη δελ επαξθνχλ γηα λα θαιχςνπλ ζην κέιινλ ηηο απμαλφκελεο αλάγθεο, γεγνλφο πνπ εμεγεί παξάιιεια θαη ηελ άλνδν ησλ ηηκψλ ηνπο. Ο δηεζλήο νξγαληζκφο ελέξγεηαο εθηηκά αλαιπηηθφηεξα φηη ε παγθφζκηα

31 ελεξγεηαθή δήηεζε ζα απμεζεί θαηά 60% έσο ην 2030 θαη φηη ε Δπξσπατθή Έλσζε, ηεο νπνίαο ην 80% ηεο παξαγσγήο ελέξγεηαο θαιχπηεηαη απφ νξπθηνχο πφξνπο, ζα δεη ηηο εηζαγσγέο ηεο ελέξγεηαο λα απμάλνληαη απφ ην 50% πνπ είλαη ζήκεξα, ζε 70%. Παξάιιεια ν αληαγσληζκφο γηα ηελ δηαζθάιηζε πφξσλ ελέξγεηαο νδεγεί ζπρλά κέρξη θαη ζε πνιηηηθέο εληάζεηο, απεηιψληαο αθφκε θαη ηελ εηξήλε ζε νξηζκέλεο πεξηνρέο ηνπ πιαλήηε. Γηα ηνλ ιφγσ απηφ πνιιέο ρψξεο πξνζπαζνχλ λα επελδχζνπλ πάλσ ζηελ θαζαξή ελέξγεηα. ηνλ πίλαθα 2.10 αλαθέξνληαη ηα πνζνζηά επελδχζεηο αλά ρψξα θαη νη πξψηεο 10 ρψξεο ζε επελδχζεηο ζε θαζαξή ελέξγεηα (πξάζηλε αλάπηπμε). Πίλαθαο 2.1: Δπελδχζεηο ζηελ θαζαξή ελέξγεηα (ΠΖΓΖ:

32 2.3.1 ρεηηθέο δηαηάμεηο Ζ Κνηλνηηθή πνιηηηθή γηα ην πεξηβάιινλ δηακνξθψζεθε ζηαδηαθά θαηά ηελ δηάξθεηα ησλ ηξηψλ ηειεπηαίσλ δεθαεηηψλ. Μνινλφηη ε Δπξσπατθή Κνηλφηεηα είρε σο πξσηαξρηθφ ζηφρν ηελ εμάιεηςε ησλ ηερληθψλ εκπνδίσλ ζηελ ειεχζεξε θπθινθνξία ησλ πξντφλησλ, αλέπηπμε κηα εθηεηακέλε πεξηβαιινληηθή πνιηηηθή, ε νπνία ζέηεη θαλφλεο θαη φξηα πνπ πεξηνξίδνπλ ηηο ειεπζεξίεο ηεο αγνξάο. Αξρηθά, ε Κνηλνηηθή πεξηβαιινληηθή πνιηηηθή αθνξνχζε κάιινλ ηνλ αληαγσληζκφ παξά ην πεξηβάιινλ. Σν πξνβάδηζκα ηνπ αληαγσληζκνχ δελ ήηαλ απιψο κηα πνιηηηθή επηινγή. Δθφζνλ ην πεξηβάιινλ δελ πεξηιακβαλφηαλ σο απηνηειήο πνιηηηθφο ζηφρνο ζην θείκελν ηεο πλζήθεο ηεο Ρψκεο ηνπ 1957, Κνηλνηηθή πεξηβαιινληηθή πνιηηηθή δελ ήηαλ δπλαηφλ λα ππάξμεη παξά κφλν σο εμάξηεκα ηεο πνιηηηθήο ηνπ αληαγσληζκνχ. Ο θχξηνο ζηφρνο ηεο Κνηλνηηθήο πνιηηηθήο ήηαλ ε ελαξκφληζε ησλ πεξηβαιινληηθψλ λνκνζεζηψλ θαη ε νκνηφκνξθε θαηαπνιέκεζε νξηζκέλσλ κνξθψλ ξχπαλζεο, ψζηε λα κελ εγείξνληαη ηερληθά εκπφδηα ζηελ ειεχζεξε θπθινθνξία ησλ εκπνξεπκάησλ ιφγσ ησλ δηαθνξεηηθψλ εζληθψλ πξνζεγγίζεσλ. Μφλν κεηά ηελ Δληαία Πξάμε ηνπ 1987, ην πεξηβάιινλ θαη ε αλάγθε ηεο πξνζηαζίαο ηνπ ελζσκαηψζεθαλ ζην θείκελν ηεο πλζήθεο (Wilkinson 1990). Ζ Κνηλνηηθή πεξηβαιινληηθή πνιηηηθή θαιχπηεη ζήκεξα ζρεδφλ ην ζχλνιν ησλ πεξηβαιινληηθψλ ζεκάησλ. Σν ζεζκηθφ πιαίζην ζην νπνίν αλαπηχρζεθε ήηαλ ηα έμε πνιπεηή Πξνγξάκκαηα Γξάζεο γηα ην Πεξηβάιινλ. Σν πξψην ζεζπίζζεθε ην 1973, ελψ ην ηξέρνλ έθην πξφγξακκα ζα ηζρχεη κέρξη ην Ζ πξνζέγγηζε πνπ πηνζεηήζεθε αξρηθά ήηαλ ε θιαζηθή δηνηθεηηθή πξνζέγγηζε, βαζηδφκελε ζε λνκνζεηηθέο ξπζκίζεηο πνπ απνθαζίδνληαη ζην επίπεδν ηεο Δπξσπατθήο Κνηλφηεηαο θαη εθαξκφδνληαη κε εληαίν ηξφπν απφ ηα θξάηε κέιε. Οη Κνηλνηηθέο πεξηβαιινληηθέο ξπζκίζεηο είραλ σο επί ην πιείζηνλ ηελ κνξθή νδεγηψλ πνπ θαζφξηδαλ πνζνηηθνχο ζηφρνπο θαη απζηεξά ρξνλνδηαγξάκκαηα, αθήλνληαο ζηα θξάηε κέιε ηελ επρέξεηα λα επηιέμνπλ ηηο κεζφδνπο κε ηηο νπνίεο ζα κεηέθεξαλ ηηο δηαηάμεηο ζην εζληθφ δίθαην γηα λα επηηχρνπλ ηνπο ζηφρνπο (αλ θαη ζε πνιιέο πεξηπηψζεηο νη δηαζέζηκεο κέζνδνη γηα ηελ επίηεπμε ησλ ζηφρσλ πεξηνξίδνληαλ απφ ηελ «βέιηηζηε δηαζέζηκε ηερλνινγία»). Δθφζνλ βξηζθφκαζηε ζην 2011 είλαη εχινγν λα αλαθεξζνχκε θαη λα αλαιχζνπκε ην έθην θνηλνηηθφ πξφγξακκα δξάζεο ην νπνίν φπσο πξνείπακε έρεη ηζρχεη σο ην Σν 6ν Κνηλνηηθφ Πξφγξακκα Γξάζεο γηα ην Πεξηβάιινλ ζα απνηειεί ην πιαίζην ηεο Κνηλνηηθήο πεξηβαιινληηθήο πνιηηηθήο θαηά ηελ δεθαεηία Οπζηαζηηθή θαηλνηνκία ζε ζχγθξηζε κε ηα πξνεγνχκελα Πξνγξάκκαηα είλαη φηη απηφ εγθξίζεθε κε «ζπλαπφθαζε» ηεο Δπηηξνπήο, ηνπ πκβνπιίνπ θαη ηνπ Κνηλνβνπιίνπ ελψ ηα πξνεγνχκελα ήηαλ πξνγξάκκαηα πνπ

33 είραλ θαηαξηηζηεί απφ ηελ Δπηηξνπή κε απφθαζε ηνπ πκβνπιίνπ. Ζ δηαθνξά είλαη νπζηαζηηθή γηαηί ε ηζφηηκε ζπκκεηνρή ηνπ Δπξσπατθνχ Κνηλνβνπιίνπ αίξεη ελ κέξεη ην «δεκνθξαηηθφ έιιεηκκα» ηεο Δπξσπατθήο Κνηλφηεηαο πνπ έρεη απνηειέζεη πάγην αληηθείκελν θξηηηθήο. Μηα άιιε νπζηαζηηθή δηαθνξά κε ηα πξνεγνχκελα Πξνγξάκκαηα είλαη φηη ην 6ν Πξφγξακκα δελ πεξηέρεη ιεπηνκεξείο πνζνηηθνχο ζηφρνπο θαη ρξνλνδηαγξάκκαηα, αιιά θαζνξίδεη γεληθέο ζηξαηεγηθέο θαηεπζχλζεηο. [29] Κεληξηθή θηινζνθία ηνπ πξνγξάκκαηνο είλαη φηη ε πξνζηαζία ηνπ πεξηβάιινληνο δελ έξρεηαη ζε αληίζεζε κε ηελ νηθνλνκία, αιιά φηη, αληίζεηα, ηα απζηεξά πεξηβαιινληηθά πξφηππα δεκηνπξγνχλ θίλεηξα πνπ απμάλνπλ ηελ αληαγσληζηηθφηεηα ηεο νηθνλνκίαο θαη ηελ επηρεηξεκαηηθφηεηα. Ζ δηαηήξεζε ηεο θαιήο πνηφηεηαο ηνπ πεξηβάιινληνο είλαη απφ ηε άιιε πιεπξά νπζηαζηηθή γηα ηελ δηαηήξεζε ελφο θαινχ βηνηηθνχ επηπέδνπ θαη πνηφηεηαο δσήο. Ζ θνηλσλία, ε βηνκεραλία θαη ε δηνίθεζε πξέπεη ζπλεπψο λα ζπλεξγαζζνχλ ψζηε λα επηηεπρζεί ε απνζχλδεζε ησλ πηέζεσλ ζην πεξηβάιινλ απφ ηελ νηθνλνκηθή κεγέζπλζε. Σν πξφγξακκα δίλεη μερσξηζηφ βάξνο ζηελ εθαξκνγή ηεο ηζρχνπζαο πεξηβαιινληηθήο λνκνζεζίαο, ζηελ ελζσκάησζε ηνπ πεξηβαιινληηθνχ πξνβιεκαηηζκνχ ζηηο άιιεο πνιηηηθέο, ζηελ ρξήζε νηθνλνκηθψλ θηλήηξσλ (επηδνηήζεηο, πεξηβαιινληηθνί θφξνη) γηα ηελ πξνψζεζε κεζφδσλ παξαγσγήο θαη θαηαλαισηηθψλ πξνηχπσλ πεξηζζφηεξν θηιηθψλ πξνο ην πεξηβάιινλ, ζε κέηξα επεξεαζκνχ ηνπ ρσξνηαμηθνχ ζρεδηαζκνχ ησλ εζληθψλ θπβεξλήζεσλ (π.ρ. κέζσ ησλ Γηαξζξσηηθψλ Σακείσλ), ψζηε λα κεησζνχλ νη πηέζεηο ζηηο αζηηθέο πεξηνρέο, ηελ χπαηζξν θαη ηδίσο ηηο παξάθηηεο πεξηνρέο θαζψο θαη ζε δξάζεηο γηα ηελ ελεκέξσζε, επαηζζεηνπνίεζε θαη ζπκκεηνρή ησλ πνιηηψλ ζηελ δηακφξθσζε ηεο Κνηλνηηθήο πεξηβαιινληηθήο πνιηηηθήο. Πξνηεξαηφηεηεο ηνπ Πξνγξάκκαηνο είλαη ε αιιαγή ηνπ θιίκαηνο, ε θχζε θαη ε βηνπνηθηιφηεηα, ην πεξηβάιινλ θαη ε πγεία, νη θπζηθνί πφξνη θαη ηα απφβιεηα. ηα ζέκαηα απηά έρνπλ θαζνξηζηεί γεληθνί πνζνηηθνί ζηφρνη θαη ρξνλνδηαγξάκκαηα, πνπ ελ κέξεη πξνέξρνληαη απφ δηεζλείο ζπκβάζεηο ή απφ πξνγελέζηεξεο πνιηηηθέο. [31] Γηα ηελ αληηκεηψπηζε ηεο θιηκαηηθήο αιιαγήο ν καθξνπξφζεζκνο ζηφρνο είλαη λα πεξηνξηζηεί ε αχμεζε ηεο ζεξκνθξαζίαο ζηνπο +2 C, πξάγκα πνπ πξνυπνζέηεη φηη ε ζπγθέληξσζε CO 2 ζηελ αηκφζθαηξα δελ ζα ππεξβεί ηα 550 ppm. Πνζνηηθνί ζηφρνη έρνπλ ηεζεί ζην πιαίζην ηεο ελεξγεηαθήο πνιηηηθήο πνπ επεξεάδεη άκεζα ην θαηλφκελν ηνπ ζεξκνθεπίνπ. Σνπιάρηζηνλ ην 12% ηεο ζπλνιηθήο ελέξγεηαο πνπ θαηαλαιψλεηαη θαη 22% ηεο ελέξγεηαο πνπ παξάγεηαη ζα πξέπεη λα πξνέξρεηαη απφ αλαλεψζηκεο πεγέο ελέξγεηαο. Αλαθνξηθά κε ηελ Διιάδα κεηά ηελ ελνπνίεζε ησλ δηαηάμεσλ ηνπ λ.3468/2006 φπσο ηξνπνπνηήζεθαλ απφ ηνπο λ.3734/2009, λ.3851/2010, λ.3889/2010 θαη ινηπψλ δηαηάμεσλ

34 λφκσλ νη εζληθνί ζηφρνη γηα ηηο Α.Π.Δ., κε βάζε ηελ Οδεγία 2009/28/ΔΚ (ΔΔL, 140/2009), θαζνξίδνληαη κέρξη ην έηνο 2020 σο εμήο: α) πκκεηνρή ηεο ελέξγεηαο πνπ παξάγεηαη απφ Α.Π.Δ. ζηελ αθαζάξηζηε ηειηθή θαηαλάισζε ελέξγεηαο ζε πνζνζηφ 20%. β) πκκεηνρή ηεο ειεθηξηθήο ελέξγεηαο πνπ παξάγεηαη απφ Α.Π.Δ. ζηελ αθαζάξηζηε θαηαλάισζε ειεθηξηθήο ελέξγεηαο ζε πνζνζηφ ηνπιάρηζηνλ 40%. Με απφθαζε ηνπ Τπνπξγνχ Πεξηβάιινληνο, Δλέξγεηαο θαη Κιηκαηηθήο Αιιαγήο, πνπ εθδίδεηαη κέζα ζε ηξεηο κήλεο απφ ηε δεκνζίεπζε ηνπ παξφληνο, θαζνξίδεηαη ε επηδησθφκελε αλαινγία εγθαηεζηεκέλεο ηζρχνο θαη ε θαηαλνκή ηεο ζην ρξφλν κεηαμχ ησλ δηαθφξσλ ηερλνινγηψλ Α.Π.Δ., νη θαηεγνξίεο παξαγσγψλ, ε θαηαλνκή κεηαμχ απηψλ, νη ιφγνη αλαζεψξεζήο ηεο, θαζψο θαη νη ιφγνη θαη ε δηαδηθαζία γηα ηπρφλ αλαγθαία αλαζηνιή ηεο αδεηνδνηηθήο δηαδηθαζίαο θαη άξζε απηήο. Χο εγθαηεζηεκέλε ηζρχο ζεσξείηαη ην ζχλνιν ηεο ηζρχνο ησλ ζηαζκψλ παξαγσγήο ζε θαλνληθή θαη δνθηκαζηηθή ιεηηνπξγία. Ζ απφθαζε απηή αλαζεσξείηαη αλά δηεηία ή θαη λσξίηεξα, εάλ ζπληξέρνπλ ζεκαληηθνί ιφγνη πνπ ζρεηίδνληαη κε ηελ επίηεπμε ησλ ζηφρσλ ηεο Οδεγίαο 2009/28/ΔΚ.» γ) πκκεηνρή ηεο ελέξγεηαο πνπ παξάγεηαη απφ Α.Π.Δ. ζηελ ηειηθή θαηαλάισζε ελέξγεηαο γηα ζέξκαλζε θαη ςχμε ζε πνζνζηφ ηνπιάρηζηνλ 20%. δ) πκκεηνρή ηεο ελέξγεηαο πνπ παξάγεηαη απφ Α.Π.Δ. ζηελ ηειηθή θαηαλάισζε ελέξγεηαο ζηηο κεηαθνξέο ζε πνζνζηφ ηνπιάρηζηνλ 10%. Ζ πξνζπάζεηα ελίζρπζεο ηεο αλάπηπμεο ησλ Α.Π.Δ. θαίλεηαη θαη απφ ηηο παξαθάησ εμειίμεηο ζε απηφλ ηνλ ηνκέα πνπ είλαη: Ζ ςήθηζε ηεο λέαο Κνηλνηηθήο Οδεγίαο γηα ηηο Α.Π.Δ., κε δεζκεπηηθνχο πνζνηηθνχο ζηφρνπο θαη ππνρξεψζεηο ησλ Κξαηψλ Μειψλ γηα ην έηνο Ζ ίδξπζε απφ 75 αξρηθά ρψξεο θαη πνιχ πεξηζζφηεξεο ζηε ζπλέρεηα, ηνπ Γηεζλνχο Οξγαληζκνχ Αλαλεψζηκσλ Πεγψλ Δλέξγεηαο (IRENA). H εμαγγειία ελφο γηγαληηαίνπ «Πξάζηλνπ Πξνγξάκκαηνο» ζηηο Ζ.Π.Α., πνπ ζα πεξηιακβάλεη επελδχζεηο 150 δηο, δνιιαξίσλ ζηελ πξάζηλε ελέξγεηα, κέζα ζηα επφκελα δέθα ρξφληα θαη θηινδνμεί λα δεκηνπξγήζεη 5 εθαηνκκχξηα λέεο ζέζεηο εξγαζίαο. Οη πξνηάζεηο ηεο Δπξσπατθήο Δπηηξνπήο γηα έλα λέν επελδπηηθφ παθέην 5 δηο. επξψ γηα ηε ζηήξημε ηεο Δπξσπατθήο νηθνλνκίαο, κε επελδχζεηο 3,5 δηο. επξψ ζηελ ελέξγεηα, απφ ηα νπνία κηζφ δηο. επξψ αθνξνχλ απνθιεηζηηθά ηελ πξνψζεζε ηεο θαηαζθεπήο ππεξάθηησλ αηνιηθψλ πάξθσλ. [47]

35 Έσο ην 2012, ην 18% ηεο ελέξγεηαο ζα πξέπεη λα παξάγεηαη απφ ζπζηήκαηα ζπλδπαζκέλνπ θχθινπ, ελψ ζα πξέπεη λα έρεη απνζπλδεζεί ε νηθνλνκηθή κεγέζπλζε απφ ηελ αχμεζε ηνπ φγθνπ ησλ κεηαθνξψλ. ηνλ ηνκέα ηνπ πεξηβάιινληνο θαη ηεο δεκφζηαο πγείαο πξνβιέπεηαη λα εμαζθαιηζηεί ζηελ Δπξσπατθή Κνηλφηεηα έλα αζθαιέο επίπεδν πνηφηεηαο λεξνχ έσο ην 2012, επίζεο έλα αζθαιέο επίπεδν πνηφηεηαο αέξα θαη κηα ζεκαληηθή κείσζε ησλ ζνξχβσλ. Έσο ην 2020 ζα πξέπεη λα έρνπλ θαηαξγεζεί νη αλαζθαιείο κέζνδνη ζηελ παξαγσγή θαη ρξήζε ρεκηθψλ νπζηψλ. Ο γεληθφο ζηφρνο γηα ηελ θχζε θαη ηελ βηνπνηθηιφηεηα είλαη ε πιήξεο πινπνίεζε ηνπ δηθηχνπ Natura 2000 θαη ε αλάζρεζε ηεο απψιεηαο εηδψλ ην αξγφηεξν έσο ην Γελ ππάξρεη φκσο αληίζηνηρε πξφβιεςε γηα δεηήκαηα ηνπίνπ. Βαζηθή θηινζνθία ζε ζέκαηα πνπ αθνξνχλ ηελ ρξήζε ησλ θπζηθψλ πφξσλ θαη ησλ απνβιήησλ είλαη λα κε ππεξβαίλνπλ νη πηέζεηο ηελ εθάζηνηε θέξνπζα ηθαλφηεηα ηνπ πεξηβάιινληνο. Έλα πξψην βήκα πξνο ηελ θαηεχζπλζε απηή είλαη ε απνζχλδεζε έσο ην 2012 ησλ εηζξνψλ πξψησλ πιψλ θαη ελέξγεηαο θαζψο θαη ηεο παξαγσγήο απνβιήησλ απφ ηελ κεγέζπλζε ηεο νηθνλνκίαο. Πέξαλ απηψλ ησλ ζπγθεθξηκέλσλ ζηφρσλ θαη ρξνλνδηαγξακκάησλ ην Πξφγξακκα πξνέβιεπε ηελ θαηάξηηζε έσο ηα ηέιε ηνπ 2005 επηά «Θεκαηηθψλ ηξαηεγηθψλ» γηα ηελ επίηεπμε ησλ ζηφρσλ ηνπ πξνγξάκκαηνο. Απηέο ζα θαηαξηίδνληαη ζε ζπλεξγαζία κε ηα ελδηαθεξφκελα κέξε (βηνκεραλία, θνηλσληθνί εηαίξνη, δεκφζηεο αξρέο, κε θπβεξλεηηθέο νξγαλψζεηο). Πνζνηηθνί ζηφρνη είλαη δπλαηφλ λα πξνβιέπνληαη αιιά απηφ δελ είλαη δεζκεπηηθφ. Οη Θεκαηηθέο ηξαηεγηθέο αθνξνχλ: ηελ πξνζηαζία ησλ εδαθψλ απφ ηελ ξχπαλζε, ηελ δηάβξσζε, ηελ ππνβάζκηζε θαη εξεκνπνίεζε ηελ πξνζηαζία ηνπ ζαιάζζηνπ πεξηβάιινληνο, κε βάζε ηελ εθαξκνγή ησλ δηεζλψλ ζπκβάζεσλ ηελ βηψζηκε ρξήζε θπηνθαξκάθσλ κε ζηφρν ηελ ειαρηζηνπνίεζε ησλ θηλδχλσλ ζηελ δεκφζηα πγεία, ηελ βειηίσζε ησλ ειέγρσλ ησλ επηθίλδπλσλ νπζηψλ θαη ηελ ππνθαηάζηαζή ηνπο απφ αζθαιέζηεξεο νπζίεο ή αζθαιέζηεξεο κε ρεκηθέο κεζφδνπο ηελ πξνζηαζία απφ ηελ ξχπαλζε ηνπ αέξα, κε ζηφρν ηελ κείσζε ησλ ππεξβάζεσλ ησλ θξίζηκσλ νξίσλ ηελ αλαβάζκηζε ηνπ αζηηθνχ πεξηβάιινληνο κε ηνλ έιεγρν ησλ κεηαθνξψλ, ηελ πξνψζεζε ησλ δεκφζησλ ζπγθνηλσληψλ θαη ηνλ έιεγρν ησλ θαπζαεξίσλ ηελ αεηθφξν ρξήζε ησλ πφξσλ

36 ηελ απνθπγή θαη αλαθχθισζε απνβιήησλ κε ζηφρν ηελ κείσζε ησλ ξνψλ πξψησλ πιψλ, ηελ βειηησκέλε απφδνζε θαη ηελ απνζχλδεζε απφ ηελ νηθνλνκηθή κεγέζπλζε. Οη Θεκαηηθέο ηξαηεγηθέο θηινδνμνχλ λα απνηειέζνπλ ηνλ ππξήλα κηαο λέαο πεξηβαιινληηθήο πνιηηηθήο. Γελ αθνξνχλ ζπγθεθξηκέλνπο ξχπνπο ή νηθνλνκηθέο δξαζηεξηφηεηεο, αιιά ζεκαηηθέο ελφηεηεο. Ο ρξνληθφο νξίδνληαο ζηνλ νπνίν ζηνρεχνπλ είλαη απφκαθξνο. Οη ζηφρνη πνπ ζέηνπλ ζα πξέπεη λα έρνπλ πινπνηεζεί έσο ην Κχξην κέιεκα ζην πιαίζην ησλ Θεκαηηθψλ ηξαηεγηθψλ είλαη ε επηινγή ησλ εξγαιείσλ θαη ησλ κεζφδσλ γηα ηελ νηθνλνκηθφηεξε επίηεπμε ησλ ζηφρσλ, κεηαμχ άιισλ θαη κε θαιχηεξε λνκνζεζία Ζ ζύλνδνο ηεο Κνπεγράγεο Οη θιηκαηηθέο αιιαγέο απνηεινχλ γεγνλφο, επεξεάδνληαο φινπο καο, ζσξεχνληαη επί αηψλεο θαη νθείινληαη θαηά κεγάιν κέξνο ζηνλ άλζξσπν. Χζηφζν, ζπρλφ θαηλφκελα ζε ζέκαηα ζπλδηαρείξηζεο είλαη ε ζπγθάιπςε ηνπο απφ ηηο αξκφδηεο αξρέο, θάησ απφ κηα εζειεκέλε αδηαθνξία, ε νπνία νδεγεί ζηε πεξηβαιινληηθή ππνβάζκηζε. Ζ κε έγθαηξε θαη απνηειεζκαηηθή αληηκεηψπηζή ηνπο ζα απνβεί θαηαζηξνθηθή γηα φιεο αλεμαηξέησο ηηο πεξηνρέο θαη ηνπο πιεζπζκνχο ηεο Γεο. Ζ αλζξσπφηεηα πνηέ δελ είρε αληηκεησπίζεη ζνβαξφηεξε ή δπζθνιφηεξε πξφθιεζε. Με ζθνπφ ηελ αληηκεηψπηζε απηήο ηεο θαηάζηαζεο, εμαηηίαο ηεο νπνίαο δηαηαξάζζεηαη κε δξακαηηθνχο ξπζκνχο ε νηθνινγηθή ηζνξξνπία ηνπ πιαλήηε θαη νιφθιεξεο πεξηνρέο θηλδπλεχνπλ λα βπζηζηνχλ, 120 αξρεγνί θξαηψλ θαη 192 ρψξεο έιαβαλ κέξνο ζηε Γηάζθεςε ηεο Κνπεγράγεο, επηδηψθνληαο ηελ επίηεπμε κίαο λέαο, παγθφζκηαο, εληαίαο, θαζνιηθήο θαη λνκηθά δεζκεπηηθήο ζπκθσλίαο γηα ηελ αληηκεηψπηζε ηεο θιηκαηηθήο αιιαγήο, ε νπνία ζα αληηθαηαζηήζεη ην Πξσηφθνιιν ηνπ Κηφην, πνπ ιήγεη ην Ζ ραξαθηεξηδφκελε σο ηζηνξηθή Γηάζθεςε, είρε ζεσξεζεί απφ ηνπο επηζηήκνλεο σο ε ζεκαληηθφηεξε πνπ έρεη γίλεη κέρξη ζηηγκήο. Γηα πξψηε θνξά ζηελ δηάξθεηα 17 ρξφλσλ ζπδεηήζεσλ γηα ην θιίκα, έλαο κεγάινο αξηζκφο θξαηψλ επαηζζεηνπνηήζεθε θαη θνηλνπνίεζε ζηφρνπο θαη πξνηάζεηο γηα ηε ζσηεξία ηνπ πιαλήηε. Φαίλεηαη φηη ε παγθφζκηα θνηλφηεηα απνδέρζεθε ηελ επζχλε λα αλαιάβεη δξάζε γηα ηελ αληηκεηψπηζε ηεο απεηιήο ηεο θιηκαηηθήο αιιαγήο. [28] Αληηθεηκεληθνί ζηφρνη ησλ δηαπξαγκαηεχζεσλ ζηελ χλνδν ηεο Κνπεγράγεο ππήξμαλ: Ο θαζνξηζκφο επηπέδσλ δέζκεπζεο φισλ ησλ αλαπηπγκέλσλ θξαηψλ γηα ζπγθεθξηκέλα πνζνζηά κείσζεο ησλ παξαγφκελσλ ξχπσλ

37 Ζ επίηεπμε δέζκεπζεο γηα κέηξα κείσζεο εθπνκπψλ αεξίσλ ησλ αλαπηπζζφκελσλ ρσξψλ. Ο πξνζδηνξηζκφο ηνπ χςνπο ηεο αλαγθαίαο δηεζλνχο ρξεκαηνδφηεζεο πνπ ζα πξέπεη λα παξέρνπλ νη αλαπηπγκέλεο ρψξεο γηα ηελ πξνζαξκνγή ησλ αλαπηπζζφκελσλ ρσξψλ ζηελ θιηκαηηθή αιιαγή. Ο πξνζδηνξηζκφο ησλ κέζσλ πινπνίεζεο ησλ δεζκεχζεσλ γηα ηε κείσζε ησλ εθπνκπψλ θαη ηελ πξνζαξκνγή ησλ αλαπηπζζφκελσλ ρσξψλ ζηηο επηπηψζεηο ηεο θιηκαηηθήο αιιαγήο. Ζ κεηαθνξά ηερλνινγίαο, ε ρξεκαηνδφηεζε θαη ε αλάπηπμε ηθαλνηήησλ ησλ αλαπηπζζφκελσλ ρσξψλ απνηεινχλ ηα κέζα πινπνίεζεο. Οη ζπδεηήζεηο Κνπεγράγε μεθίλεζαλ, ζηηο 7 Γεθεκβξίνπ 2009, κε ηελ ππφζρεζε γηα ηελ εχξεζε κηαο δεζκεπηηθήο θαη θηιφδνμεο ζπκθσλίαο γηα ην θιίκα, δίλνληαο ζηνλ θφζκν ηελ ειπίδα γηα έλα θαιχηεξν κέιινλ. Σν πξψην επίζεκν ζρέδην πξνέβιεπε νη αλεπηπγκέλεο ρψξεο ζα έπξεπε, έσο ην 2020, λα κεηψζνπλ ηηο εθπνκπέο αεξίσλ θαηά 70-85%. Σν ζρέδην απηφ απνξξίθζεθε απφ ηηο Ζλσκέλεο Πνιηηείεο θαη ηελ Κίλα, γηα δηαθνξεηηθνχο ιφγνπο απφ ηελ θάζε πιεπξά, πξνθαιψληαο ηελ έληνλε δπζαξέζθεηα ησλ θησρφηεξσλ ρσξψλ. Οη δηαθσλίεο κεηαμχ αλαπηπγκέλσλ θαη αλαπηπζζφκελσλ ρσξψλ, θαζψο θαη νη δηαθσλίεο κεηαμχ Κίλαο θαη ΖΠΑ, νη νπνίεο επζχλνληαη γηα ην κεγαιχηεξν πνζνζηφ εθπνκπψλ ζηνλ πιαλήηε, θπξηάξρεζαλ ζηελ 15ε χλνδν ηνπ ΟΖΔ γηα ηελ θιηκαηηθή αιιαγή ζηελ Κνπεγράγε. Οη αλαπηπγκέλεο θαη αλαπηπζζφκελεο ρψξεο δηαθσλνχζαλ σο πξνο ην πνζνζηφ κείσζεο ησλ εθπνκπψλ ησλ αεξίσλ ηνπ ζεξκνθεπίνπ θαη σο πξνο ην πνζφ ρξεκαηνδφηεζεο γηα ηηο θησρφηεξεο ρψξεο, ζηελ πξνζπάζεηά ηνπο λα αληηκεησπίζνπλ ην θαηλφκελν ηεο θιηκαηηθήο αιιαγήο. Ζ Γαλία, θαηεγνξήζεθε έληνλα απφ ηηο ελ ιφγσ ρψξεο, γηα ππνλφκεπζε ησλ ζπδεηήζεσλ γηα ην θιίκα, ιφγσ ηεο αξλεηηθήο ζηάζεο ηεο απέλαληη ζηε κείσζε ησλ εθπνκπψλ αεξίνπ ηνπ ζεξκνθεπίνπ, φπσο πξνέβιεπε ην Πξσηφθνιιν ηνπ Κηφην. Δίλαη γεγνλφο, φηη ηα θησρφηεξα θξάηε είλαη επάισηα ζηελ θιηκαηηθή αιιαγή, κε ηηο αθξηθαληθέο ρψξεο λα πιεξψλνπλ ην κεγαιχηεξν κέξνο ηνπ ηηκήκαηνο. Γηα ηνλ ιφγν απηφ, νη εθπξφζσπνί ηνπο έθαλαλ ζαθέο φηη νη πινχζηεο ρψξεο ζα έπξεπε λα δεζκεπηνχλ γηα ηε κείσζε ησλ εθπνκπψλ θαη λα κελ εγθαηαιεηθζεί ε βάζε πνπ ζέηεη ην Πξσηφθνιιν ηνπ Κηφην. Ζ Γηεζλήο Κνηλφηεηα αλαγλψξηζε γηα πξψηε θνξά ην πξφβιεκα ηεο θιηκαηηθήο αιιαγήο, ην 1992, ζηε χλνδν Κνξπθήο ζην Ρίν, κε ηελ ππνγξαθή ηεο χκβαζεο Πιαηζίνπ γηα ηελ Κιηκαηηθή Αιιαγή. Πέληε ρξφληα αξγφηεξα, ππνγξάθεθε ην πεξίθεκν Πξσηφθνιιν ηνπ Κηφην. Κεληξηθφο άμνλαο ηνπ Πξσηνθφιινπ είλαη νη λνκηθά θαηνρπξσκέλεο δεζκεχζεηο ησλ βηνκεραληθά αλαπηπγκέλσλ θξαηψλ λα κεηψζνπλ ηηο εθπνκπέο έμη αεξηψλ ηνπ ζεξκνθεπίνπ, ζηελ πεξίνδν , θαηά πνζνζηφ 5.2%, ζε ζρέζε κε ηα επίπεδα ηνπ 1990.

38 πσο θάλεθε ζηηο δηαπξαγκαηεχζεηο, νη αλαπηπγκέλεο ρψξεο πξνσζνχζαλ κηα λέα ζπκθσλία, ρσξίο λα ιάβνπλ ππφςε ηα πξνβιήκαηα θαη ηηο αλεζπρίεο ησλ νηθνλνκηθά αδχλακσλ ρσξψλ. Φνβνχκελεο κε ράζνπλ πνιιά απφ ηα νθέιε πνπ πξνέβιεπε ην Πξσηφθνιιν ηνπ Κηφην, νη θησρφηεξεο ρψξεο, εγθαηέιεηςαλ πξνζσξηλά ηηο δηαπξαγκαηεχζεηο, γηα λα επηζηξέςνπλ ζε απηέο ιίγν αξγφηεξα. Απφ ηελ άιιε πιεπξά, νη πινχζηεο αλαπηπζζφκελεο ρψξεο ράξηλ ηεο νηθνλνκηθήο αλάπηπμεο, δελ έδεημαλ ηδηαίηεξε πξνζπκία λα δεζκεπηνχλ γηα κεγάιεο κεηψζεηο ζηηο εθπνκπέο αεξίσλ ηνπ ζεξκνθεπίνπ. Οη θησρφηεξεο ρψξεο, θαζνδεγνχκελεο απφ ηελ Κίλα, δεηνχζαλ κείσζε ησλ ξχπσλ απφ ηηο βηνκεραληθά αλαπηπγκέλεο ρψξεο, κε ηελ αηηηνινγία φηη εθείλεο επζχλνληαη γηα ηελ ζεκεξηλή ρανηηθή θαηάζηαζε. ηελ αληίπεξα φρζε, νη πινπζηφηεξεο ρψξεο, ππφ ηηο ζπζηάζεηο ησλ ΖΠΑ, επηθαινχληαλ ηελ νηθνλνκηθή θαη πιεζπζκηαθή αλάπηπμε απηψλ ησλ ρσξψλ, ραξαθηεξίδνληαο ηελ Κίλα, ηε Βξαδηιία θαη ηελ Ηλδία σο ηνπο κειινληηθνχο κεγαιχηεξνπο ξππαληέο. Ζ ρσξίο δεζκεπηηθνχ ραξαθηήξα πκθσλία ηεο Κνπεγράγεο αλαγλσξίδεη ηελ αλάγθε πεξηθνπψλ ησλ εθπνκπψλ ξχπσλ κε θχξην ζηφρν λα ζπγθξαηεζεί ε αχμεζε ηεο παγθφζκηαο ζεξκνθξαζίαο θάησ απφ ηνπο 2 βαζκνχο Κειζίνπ, ψζηε λα απνθεπρζνχλ θπζηθέο θαηαζηξνθέο φπσο νη πιεκκχξεο, νη θαχζσλεο, ε εμαθάληζε δηάθνξσλ εηδψλ ηεο παλίδαο θαη ηεο ρισξίδαο θαη ε αχμεζε ηεο ζηάζκεο ησλ σθεαλψλ. Σν λέν ζρέδην δηαθήξπμεο ζέηεη σο ζηφρν ηε κείσζε ησλ εθπνκπψλ αεξίσλ ηνπ ζεξκνθεπίνπ θαηά 50% κέρξη ην 2050, ζε ζρέζε κε ηα επίπεδα ηνπ Καζνξίδεη εζεινληηθέο δεζκεχζεηο ησλ κεγάισλ αλαπηπζζφκελσλ ρσξψλ γηα πεξηνξηζκφ ησλ ξχπσλ, ρσξίο λα αλαθέξεη φκσο ζπγθεθξηκέλα πνζνζηά γηα ηε κείσζε ηνπο κέρξη ην 2020 ή λα επηβάιιεη ζαθείο ρξνληθέο πξνζεζκίεο. Χζηφζν, θαιεί γηα ηελ πηνζέηεζε κηαο λνκηθά δεζκεπηηθήο ζπλζήθεο σο ηα ηέιε ηνπ 2010 θαη αλαθέξεηαη ζηελ επαλεμέηαζε, ην 2016, ηνπ ζρεδίνπ ηεο Γηαθήξπμεο, φπνπ ζα αλαζεσξεζεί ην φξην ηνπ 1,5 βαζκνχ Κειζίνπ. ηε πκθσλία πξνβιέπεηαη ε ζχζηαζε ελφο Κιηκαηηθνχ Μεραληζκνχ Υξεκαηνδφηεζεο πξνο ηηο αλαπηπζζφκελεο ρψξεο, ην νπνίν ζα δηαρεηξίδεηαη θεθάιαην χςνπο 100 δηο δνιαξίσλ εηεζίσο. Ζ ΔΔ δεζκεχηεθε λα ζπκβάιεη κε ην πνζφ ησλ 10.6 δηο δνιαξίσλ θαη ε Ηαπσλία ππνζρέζεθε λα παξέρεη ην πνζφ ησλ 11 δηο δνιαξίσλ ελψ νη ΖΠΑ. κφιηο ζην πνζφ ησλ 3.6 δηο δνιαξίσλ. Σα θνλδχιηα απηά κπνξνχλ λα ρξεζηκνπνηεζνχλ απφ ηηο αλαπηπζζφκελεο ρψξεο γηα λα θαηαπνιεκήζνπλ ηελ απνδάζσζε, λα ζηξαθνχλ ζηελ πξάζηλε αλάπηπμε, λα κεηψζνπλ ηηο εθπνκπέο ηνπο, θαζψο θαη γηα λα πξνζηαηεπηνχλ απφ ηηο αλαπφθεπθηεο επηπηψζεηο ησλ θιηκαηηθψλ αιιαγψλ. Δπηπξνζζέησο, νη αλαπηπζζφκελεο ρψξεο δέρζεθαλ λα αλαιάβνπλ κνλνκεξείο δξάζεηο γηα ηε κείσζε ησλ εθπνκπψλ ηνπο, εάλ ιάβνπλ επαξθή νηθνλνκηθή βνήζεηα απφ ηηο αλαπηπγκέλεο ρψξεο.

39 Ζ πκθσλία δελ θάλεη θακία αλαθνξά ζην αίηεκα ηνλ αλαπηπζζφκελσλ θξαηψλ γηα παξάηαζε, κεηά ηνπ 2012, ηνπ Πξσηνθφιινπ ηνπ Κηφην, ηνπ κνλαδηθνχ λνκηθά δεζκεπηηθνχ θεηκέλνπ, νχηε πξνλνεί γηα ηελ δεκηνπξγία ελφο κεραληζκνχ ειέγρνπ ηνπ πεξηνξηζκνχ ησλ ξχπσλ. Ζ πκθσλία είλαη ζρεδηαζκέλε ψζηε λα κελ πηνζεηεζεί απφ ηηο 193 ρψξεο πνπ πήξαλ κέξνο ζηελ Γηάζθεςε. Δάλ ελαληησζνχλ νξηζκέλεο ρψξεο, ζα πηνζεηεζεί κφλν απφ εθείλεο πνπ ηελ ππνζηεξίδνπλ. Οη αληηπξνζσπείεο ηηο Βελεδνπέιαο, ηεο Βνιηβίαο, ηεο Κνχβαο θαη ηεο Νηθαξάγνπαο απνθήξπμαλ ήδε ηε πκθσλία, ηνλίδνληαο φηη θαηαξηίζηεθε αδηαθαλψο θαη φηη δελ ζα ζπκβάιιεη ζηελ αληηκεηψπηζε ηεο ππεξζέξκαλζεο ηνπ πιαλήηε. Ο επίινγνο ηεο Γηάζθεςεο ηεο Κνπεγράγεο γξάθηεθε κε κηα ζπκθσλία κε δεζκεπηηθνχ ραξαθηήξα θαη ρσξίο απηά απνηειέζκαηα. Σν θπξίαξρν κνληέιν νηθνλνκηθήο αλάπηπμεο δπζηπρψο θαίλεηαη λα ππεξίζρπζε ηεο αλειαζηηθήο αλαγθαηφηεηαο γηα ηε δηαηήξεζε ηεο νηθνινγηθήο ηζνξξνπίαο, ζέηνληαο ζε θίλδπλν ην κέιινλ ησλ επφκελσλ γελεψλ. Σα πινχζηα θξάηε δελ έδεημαλ θακία δηάζεζε παξαρψξεζεο πξνο ηηο αλαπηπζζφκελεο ρψξεο. Οη έληνλεο αληηδξάζεηο ηεο Κίλαο πξνο έλα ζχζηεκα πνπ ζα ειέγρεη ηηο εθπνκπέο αεξηψλ ηνπ ζεξκνθεπίνπ θαη ε απξνζπκία ησλ ΖΠΑ λα πξνβνχλ ζε λέεο δεζκεχζεηο γηα ηελ κείσζε ησλ ξχπσλ ππήξμαλ ηα δχν κεγαιχηεξα εκπφδηα γηα ηελ επίηεπμε ζπκθσλίαο. Σα αθξηθαληθά θξάηε έδσζαλ κάρε γηα απζηεξά φξηα ζηηο εθπνκπέο ξχπσλ ησλ βηνκεραληθψλ θξαηψλ θαη δήηεζαλ ζεκαληηθή νηθνλνκηθή βνήζεηα. Με ηελ απφξξηςε ησλ αηηεκάησλ απηψλ, νη αθξηθαληθέο ρψξεο ζπλερίδνπλ λα βξίζθνληαη ζε δπζρεξή ζέζε θαη ν ζπκβηβαζκφο ηεο Κνπεγράγεο ππήξμε γηα απηέο απνγνεηεπηηθφο. [48] 2.4 Σν λνκνζεηηθό πιαίζην ησλ Α.Π.Δ. ζηελ Διιάδα Ζ πξψηε πξνζπάζεηα πξνψζεζεο ησλ αλαλεψζηκσλ πεγψλ ελέξγεηαο (ΑΠΔ) ζηελ Διιάδα ζπλίζηαηαη ζηελ έθδνζε ηνπ Ν.1559/85 κε ηνλ νπνίν δίλεηαη ε δπλαηφηεηα ζε ηδηψηεο απηνπαξαγσγνχο, ΓΔΖ θαη ΟΣΑ παξαγσγήο ειεθηξηθήο ελέξγεηαο απφ ΑΠΔ. πλερίδεηαη κε ηελ ίδξπζε ηνπ ΚΑΠΔ (Κέληξν Αλαλεψζηκσλ Πεγψλ Δλέξγεηαο) κε ζθνπφ ηε πξνψζεζε θαη ηελ ππνζηήξημε δξαζηεξηνηήησλ ΑΠΔ θαη Δ. Δ. Με ηνλ Νφκν 2244/94 ξπζκίδνληαη ζέκαηα ειεθηξνπαξαγσγήο απφ ΑΠΔ θαη ζπκβαηηθά θαχζηκα (αδεηνδνηηθή δηαδηθαζία) θαη δίλεηαη ε δπλαηφηεηα ζε ηδηψηεο λα παξάγνπλ Ζ/Δ απφ ΑΠΔ σο αλεμάξηεηνη παξαγσγνί. Ο Ν.2773/99 γηα ηελ απειεπζέξσζε ηεο αγνξάο ειεθηξηθήο ελέξγεηαο θαζηεξψλεη ηελ άδεηα παξαγσγήο. Με ηελ ΤΑ 2000/2002 ε άδεηα παξαγσγήο απνηειεί πξνυπφζεζε γηα ηελ έλαξμε ηεο αδεηνδνηηθήο δηαδηθαζίαο. Με ηελ ΚΤΑ 1726/2003 θαηαβιήζεθε πξνζπάζεηα αληηκεηψπηζεο θπξίσο ηνπ θαηλνκέλνπ ηεο ρξνληθήο θαζπζηέξεζεο ζηελ πεξηβαιινληηθή

40 αδεηνδφηεζε έξγσλ ΑΠΔ. Ζ ΚΤΑ 1726/2003 θαηαξγήζεθε απφ ηηο πξφζθαηεο Οηθ. ηνπ 2006: /ΔΤΠΔ/ΤΠΔΥΧΓΔ (ζχκθσλα κε ην αξ. 4 ηνπ Ν.1650/1986, φπσο αληηθαηαζηάζεθε κε ην αξ.2 ηνπ Ν.3010/2002) θαη / ΔΤΠΔ/ ΤΠΔΥΧΓΔ, νη νπνίεο ξπζκίδνπλ ζέκαηα πνπ ζρεηίδνληαη κε ηελ δηαδηθαζία πξνθαηαξθηηθήο πεξηβαιινληηθήο εθηίκεζεο θαη αμηνιφγεζεο (Π.Π.Δ.Α.) θαη έγθξηζεο πεξηβαιινληηθψλ φξσλ (Δ.Π.Ο.) έξγσλ ΑΠΔ θαζψο θαη κε ην πεξηερφκελν θαη ηα δηθαηνινγεηηθά ησλ πξνκειεηψλ πεξηβαιινληηθψλ επηπηψζεσλ (Π.Π.Δ) θαη ησλ κειεηψλ πεξηβαιινληηθψλ επηπηψζεσλ (Μ.Π.Δ.). Πξφζθαηα ςεθίζηεθε ν λφκνο 3468/2006, ν νπνίνο θαηήξγεζε θάπνηα άξζξα ησλ λφκσλ 3175/2003, 2773/1999 θαη 2244/1994 θαη αθνξά ζέκαηα παξαγσγήο ειεθηξηθήο ελέξγεηαο απφ ΑΠΔ θαη ζπκπαξαγσγήο ειεθηξηζκνχ θαη ζεξκφηεηαο πςειήο απφδνζεο. Παξάιιεια, ε αδεηνδνηηθή δηαδηθαζία ησλ έξγσλ ΑΠΔ, ζηεξίδεηαη θαη ζε έλα πιήζνο ζπλαθψλ λφκσλ, ππνπξγηθψλ απνθάζεσλ θιπ, πνπ αθνξνχλ θπξίσο ζην πεξηβαιινληηθφ ηκήκα ηεο αδεηνδφηεζεο, θαζψο θαη ζηελ επέκβαζε ζε δεκφζηεο (δαζηθέο) εθηάζεηο. Δλδεηθηηθά αλαθέξνληαη ν Ν.3010/2002 (Γηαδηθαζία Πεξηβαιινληηθήο Αδεηνδφηεζεο) ε Τπνπξγηθή Απφθαζε 15393/2332/5.8.02, ν Ν.3028/02 (Πεξί Πξνζηαζίαο Αξραίσλ Μλεκείσλ) θαη ν Ν.2941/01 (Απινχζηεπζε Γηαδηθαζηψλ Αδεηνδφηεζεο Αλαλεψζηκσλ Πεγψλ Δλέξγεηαο). Πξφζθαηα εθδφζεθε ε Δγθχθιηνο κε αξ. πξση.: 97800/3094/ κε ζέκα «Δπεκβάζεηο ζε εθηάζεηο πνπ ηεινχλ ππφ ηελ πξνζηαζία ησλ Γαζηθψλ Τπεξεζηψλ, γηα ηελ εγθαηάζηαζε έξγσλ ΑΠΔ.» Ο ιφγνο ηεο ζπλερνχο ελαιιαγήο δηάθνξσλ λνκνζεηεκάησλ θαη θαλνληζηηθψλ δηαηάμεσλ γηα έξγα ΑΠΔ αληηθαηνπηξίδεη ηε πξνζπάζεηα ξχζκηζεο ηερληθψλ, πεξηβαιινληηθψλ, ρσξνηαμηθψλ θαη θνηλσληθψλ δεηεκάησλ, πνπ αλαδείρζεθαλ κέζα απφ ηηο παιαηφηεξεο δηαδηθαζίεο αδεηνδφηεζεο, κε απνηέιεζκα ηελ θαζπζηέξεζε ζηελ πινπνίεζε ησλ αληίζηνηρσλ επελδχζεσλ. Λακβάλνληαο ππφςε ηελ Κνηλνηηθή Οδεγία 2001/77/ΔΚ, ηνπο Νφκνπο 3299/2004 θαη 3468/2006, πξφζθαηα ζεζπίζηεθε ην Δηδηθφ Πιαίζην Υσξνηαμηθνχ ρεδηαζκνχ θαη Αεηθφξνπ Αλάπηπμεο γηα ηηο Αλαλεψζηκεο Πεγέο Δλέξγεηαο. Σν Δ.Π.Υ..Α.Α εθπιεξψλεη ηελ αλαγθαηφηεηα ζέζπηζεο ζαθψλ θαλφλσλ ρσξνζέηεζεο έξγσλ ΑΠΔ θαη έρεη σο ζθνπφ: 1.Να δηακνξθψζεη βάζε ζηνηρείσλ ζε εζληθφ επίπεδν, πνιηηηθέο ρσξνζέηεζεο έξγσλ ΑΠΔ αλά θαηεγνξία ηδηφηεηαο θαη ρψξνπ. 2.Να θαζηεξψζεη θξηηήξηα ρσξνζέηεζεο γηα ηε δεκηνπξγία βηψζηκσλ εγθαηαζηάζεσλ ΑΠΔ θαη ηελ αξκνληθή έληαμή ηνπο ζην πεξηβάιινλ. 3.Σε δεκηνπξγία απνηειεζκαηηθνχ κεραληζκνχ ρσξνζέηεζεο έξγσλ ΑΠΔ νχησο ψζηε λα επηηεπρζνχλ νη εζληθνί ζηφρνη γηα ηελ ελέξγεηα θαη ην πεξηβάιινλ. [15]

41 Ζ πθηζηάκελε αδεηνδνηηθή δηαδηθαζία εγθαηαζηάζεσλ ΑΠΔ, έηζη φπσο πξνθχπηεη απφ ην λέν ζεζκηθφ πιαίζην εκθαλίδεηαη ζην Γηάγξακκα 2.1: Γηάγξακκα 2.1: Τθηζηάκελε αδεηνδνηηθή δηαδηθαζία εγθαηαζηάζεσλ ΑΠΔ ζηελ Διιάδα (ΠΖΓΖ:Αζεκαθφπνπινο (2007)). 2.5 Ζ εμέιημε ησλ Α.Π.Δ. ζηελ Διιάδα Σν 2003 ζηελ Διιάδα, ε ειεθηξνπαξαγσγή απφ ΑΠΔ θάιπςε ην 11,5% ηεο ζπλνιηθήο θαηαλάισζεο ειεθηξηζκνχ θαη παξάρζεθε θαηά 9,71% απφ πδξνειεθηξηθέο κνλάδεο, θαηά 1,55% απφ αηνιηθή ελέξγεηα θαη θαηά 0,23% απφ βηναέξην. [24] χκθσλα κε ηελ εηήζηα έθζεζε ηνπ ΚΑΠΔ γηα ην 2007 ε ειεθηξνπαξαγσγή απφ «ζπκβαηηθέο» ΑΠΔ ζηελ Διιάδα (κε ζπκπεξηιακβαλνκέλσλ ησλ κεγάισλ πδξνειεθηξηθψλ) παξνπζηάδεη ζεκαληηθή αχμεζε ηα ηειεπηαία ρξφληα (ιφγσ ησλ κέηξσλ νηθνλνκηθήο ππνζηήξημεο) θαη αληηζηνηρεί ζην 3,3% ηεο αθαζάξηζηεο εγρψξηαο θαηαλάισζεο ειεθηξηθήο ελέξγεηαο. Αθνξά θπξίσο ζε αηνιηθά θαη κηθξά πδξνειεθηξηθά, ζε κηθξφ βαζκφ ηε βηνκάδα ελψ ήδε γίλεηαη αηζζεηή θαη ε ζπλεηζθνξά ησλ θσηνβνιηατθψλ.

42 Λακβάλνληαο ππφςε ηα κεγάια πδξνειεθηξηθά (εμαηξψληαο ηελ παξαγσγή απφ άληιεζε), ε ειεθηξνπαξαγσγή απφ ΑΠΔ είλαη ζηα επίπεδα ηνπ 12% ηεο αθαζάξηζηεο εγρψξηαο θαηαλάισζεο ειεθηξηθήο ελέξγεηαο. Ζ εγθαηεζηεκέλε ηζρχο παξαγσγήο ειεθηξηθήο ελέξγεηαο απφ ΑΠΔ (εμαηξνπκέλσλ ησλ πδξνειεθηξηθψλ ζηαζκψλ άλσ ησλ 10MW) ήηαλ 878 MW ζην ηέινο ηνπ 2006 κε ζηαζεξά απμαλφκελε εμέιημε λα έρνπλ ηα αηνιηθά, ηα κηθξά πδξνειεθηξηθά θαη ε βηνκάδα. Δηδηθφηεξα, απφ 1 κφιηο MW ζπλνιηθήο ηζρχνο ησλ αηνιηθψλ πάξθσλ ην 1990, ζην ηέινο ηνπ 2006, ιεηηνπξγνχζαλ Αηνιηθά πάξθα ζπλνιηθήο ηζρχνο 745MW. Σα κηθξά πδξνειεθηξηθά έθζαζαλ ηα 108 MW ζην ηέινο ηνπ 2006 απφ ηα 43 MW ηεο ΓΔΖ ην Σέινο νη εγθαηαζηάζεηο ειεθηξνπαξαγσγήο κνλάδσλ επεμεξγαζίαο απφ βηναέξην ΥΤΣΑ θαη ζπκπαξαγσγήο απφ βηναέξην απνβιήησλ (ζηα Ληφζηα θαη ηελ Φπηάιιεηα) έρνπλ ειεθηξηθή ηζρχ 14 θαη 10MWαληίζηνηρα. Ζ παξαγσγή ειεθηξηθήο ελέξγεηαο απφ ΑΠΔ ην 2006 έθζαζε ηηο 8,5 TWh πεξίπνπ θαη πξνήιζε θαηά 79% απφ πδξνειεθηξηθνχο ζηαζκνχο. Πίλαθαο 2.2. Δμέιημε παξαγσγήο ελέξγεηαο απφ ΑΠΔ, ζπλνιηθά θαη αλά ηερλνινγία ΑΠΔ, κεηαμχ , ζηελ Διιάδα (ΠΖΓΖ: Κ.Α.Π.Δ. (2007))

43 ηα 205 κεγαβάη έθηαζαλ νη εγθαηαζηάζεηο θσηνβνιηατθψλ ην 2010, ηεηξα-πιαζηάδνληαο ζρεδφλ ηνλ αξηζκφ ηνπο απφ ην Σν κεγαιχηεξν κέξνο ησλ λέσλ εγθαηαζηάζεσλ αθνξά ζπζηήκαηα ηζρχνο 20 κε 150 θηινβάη, ζρεδφλ ην 59%, αθνινπζνχλ ηα ζπζηήκαηα ηζρχνο κεγαιχηεξεο ησλ 150 θηινβάη, ηα ζπζηήκαηα κέρξη 20 θηινβάη, ελψ έλα πνιχ κηθξφ πνζνζηφ αθνξά ζηηο εγθαηαζηάζεηο ζε ζηέγεο. Μέρξη θαη ηνλ Γεθέκβξην ηνπ 2010, νη ζπλδεδεκέλεο ειηαθέο ζηέγεο έθηαζαλ ηηο 888, κε ζπλνιηθή ηζρχ 7,4 κεγαβάη. Απηά ηα λέα δεδνκέλα είλαη πνιχ ελζαξξπληηθά θαη μεπέξαζαλ αθφκα θαη ηηο πξνβιέςεηο ηεο Γ.Δ.Ζ. Καηά ην Φεβξνπάξην ηνπ έηνπο 2011 νη θσηνβνιηατθνί ζηαζκνί θηάλνπλ ηα 189 κεγαβάη, ρσξίο λα ππνινγηζηνχλ ηα κε δηαζπλδεδεκέλα λεζηά, παξνπζηάδνληαο κηα αχμεζε 237% απφ ηηο αληίζηνηρεο εγθαηαζηάζεηο ην Φεβξνπάξην ηνπ ηηο θσηνβνιηατθέο εγθαηαζηάζεηο δελ ζπλππνινγίδνληαη νη νηθηαθέο, παξά κφλν νη θσηνβνιηατθνί ζηαζκνί. Αλ ππνινγηζηνχλ θαη νη ζηαζκνί ζηα κε δηαζπλδεδεκέλα λεζηά, ηα κεγαβάη εγθαηεζηεκέλσλ θσηνβνιηατθψλ ζπζηεκάησλ θηάλνπλ ηα 231. Ζ κεγαιχηεξε ηζρχο θσηνβνιηατθψλ ζπζηεκάησλ βξίζθεηαη ζηε Μαθεδνλία θαη ηε Θξάθε, θηάλνληαο ηα 70 κεγαβάη. εκαληηθή είλαη ε αχμεζε θαη ζηα αηνιηθά έξγα, θαζψο πξνζηέζεθαλ 131 κεγαβάη ηζρχνο, απμάλνληαο ηε ζπλνιηθή ζε κεγαβάη, ελψ ην Φεβξνπάξην ηνπ έηνπο 2011 ηα κεγαβάη αηνιηθψλ, ππνινγίζηεθαλ πεξί ηα Ζ ηεξεά Διιάδα πξνεγείηαη ζην ζχλνιν φισλ ησλ εγθαηαζηάζεσλ Α.Π.Δ., κε ηελ Δχβνηα λα παίδεη ζεκαληηθφ ξφιν, θαζψο κφλν ζε απηήλ ηα εγθαηεζηεκέλα κεγαβάη αηνιηθψλ ζπζηεκάησλ θηάλνπλ ηα 264. Δηθφλα Δγθαηεζηεκέλε ηζρχ αλά πεγή ελέξγεηαο ζε κεγαβάη (ΠΖΓΖ:

44 Με δηαζπλδεδεκέλα λεζηά: Κξήηε, Ρφδνο, Λέζβνο, Νάμνο, άκνο, Κσο, Υίνο, χξνο, Μχθνλνο, Ίνο, ρνηλνχζα, Μήινο, Κχζλνο, ίθλνο, χκε, θχξνο, Κάξπαζνο, Λέξνο, ΗΗάηκνο, Κάιπκλνο, Ηθαξία, Λήκλνο, Φαξά. Ζ ζπλνιηθή αχμεζε ηζρχνο αλαλεψζηκσλ πεγψλ ελέξγεηαο θηάλεη ην 27,3% γηα φια ηα δηαζπλδεδεκέλα ζπζηήκαηα, θαζψο φιεο νη εγθαηαζηάζεηο παξνπζηάδνπλ ζεκαληηθή αχμεζε ηνλ ηειεπηαίν ρξφλν. Σέινο, ηα λέα πδξνειεθηξηθά έξγα πξφζζεζαλ 13,7 κεγαβάη, έλα κηθξφ αιιά εμίζνπ ζεκαληηθφ πνζφ. πλερίδνληαο κε απηφ ην ξπζκφ ζα επηηεπρζεί ν ζηφρνο ηνπ ππνπξγείνπ γηα θάιπςε ηνπ 40% ηεο παξαγφκελεο ελέξγεηαο απφ αλαλεψζηκεο πεγέο κέρξη ην Νέν πξόηππν πξάζηλεο αλάπηπμεο ηνπ ΤΠΔΚΑ Έλα λέν πξφγξακκα κεδεληθψλ εθπνκπψλ θαη κεδεληθήο ελεξγεηαθήο θαηαλάισζεο παξνπζηάζηεθε ζηηο 24 Μαΐνπ ζε ζπλάληεζε ηνπ Τπνπξγείνπ θαη ηνπ Κέληξνπ Αλαλεψζηκσλ Πεγψλ Δλέξγεηαο κε εθπξνζψπνπο ησλ 13 πεξηθεξεηψλ ηεο ρψξαο. Σν πξφγξακκα, πξνυπνινγηζκνχ 50 εθαηνκκπξίσλ επξψ, αθνξά ζε πξάζηλεο παξεκβάζεηο ζε λεζηά θαη ρσξηά ηεο ρψξαο. Οη παξεκβάζεηο αθνξνχλ ζηελ εμνηθνλφκεζε ελέξγεηαο, ζηε ρξήζε αλαλεψζηκσλ πεγψλ, ζηηο πξάζηλεο κεηαθνξέο, ζηε δηαρείξηζε απνξξηκκάησλ θαη πδάηηλσλ πφξσλ, ζηελ πξάζηλε επηρεηξεκαηηθφηεηα θαη ζηε δεκηνπξγία ππεχζπλσλ βηψζηκσλ θνηλνηήησλ. Οη δξάζεηο ηνπ πξνγξάκκαηνο πεξηιακβάλνπλ: Ζιεθηξνπαξαγσγή απφ αλαλεψζηκεο πεγέο ελέξγεηαο. Απνζήθεπζε πεξίζζεηαο ελέξγεηαο απφ Α.Π.Δ., φπσο παξαγσγή πδξνγφλνπ κέζσ ειεθηξφιπζεο θαη επαλαρξεζηκνπνίεζεο ζε ειεθηξνπαξαγσγά δεχγε. Δμππλα δίθηπα (πρ. βειηηζηνπνίεζε ξνψλ ειεθηξηθήο ελέξγεηαο κεηαμχ πεγψλ ελέξγεηαο, ππνδνκέο δνκεκέλεο θαισδίσζεο). Δλζσκάησζε ηερλνινγηψλ εμνηθνλφκεζεο ελέξγεηαο θαη Α.Π.Δ. ζηνλ θηεξηαθφ ηνκέα (π.ρ. αλαβάζκηζε θειχθνπο, ελεξγεηαθή αλαβάζκηζε εμνπιηζκνχ, θ.α.). Ζιεθηξνθίλεζε. Οινθιεξσκέλε δηαρείξηζε πδάηηλσλ πφξσλ (πρ αθαιάησζε κε ρξήζε ΑΠΔ, νινθιεξσκέλν ζχζηεκα δηαρείξηζεο πγξψλ απνβιήησλ, θ.α.). ηαζκφο ζπκπαξαγσγήο κε βηνκάδα. Γεκνηηθφο θσηηζκφο (ιακπηήξεο εμνηθνλφκεζεο ελέξγεηαο, επηδεηθηηθά απηφλνκα θσηνβνιηατθά ζπζηήκαηα θσηηζκνχ). Γηαρείξηζε αζηηθψλ ζηεξεψλ απνξξηκκάησλ (δηαινγή ζηελ πεγή, αλαθχθισζε ζπζθεπαζηψλ).

45 2.5.2 Ζ πεξίπησζε ηνπ λεζηνύ ηνπ Άε ηξάηε Ο Άε ηξαηήο γίλεηαη Σo πξψην πξάζηλν ειιεληθφ λεζί. Θα βαζίδεηαη απνθιεηζηηθά ζε αλαλεψζηκεο πεγέο ελέξγεηαο, αηνιηθά, ειηαθά πάξθα θαη βηνκάδα. Οη κειέηεο ζρεηηθά κε ηηο απαηηήζεηο ηνπ λεζηνχ νινθιεξψζεθαλ θαη ην Τπνπξγείν Πεξηβάιινληνο εμέδσζε πξφζθιεζε ρξεκαηνδφηεζεο. Σα έξγα ππνινγίδεηαη λα θνζηίζνπλ πάλσ απφ 8 εθαηνκκχξηα επξψ θαη πεξηιακβάλνπλ αηνιηθά πάξθα ηζρχνο 500 θηινβάη θαη θσηνβνιηατθέο εγθαηαζηάζεηο ηζρχνο 100 θηινβάη, θαζψο θαη κνλάδεο απνζήθεπζεο ηεο ελέξγεηαο. Γεσζεξκηθέο αληιίεο ζεξκφηεηαο ζα ηνπνζεηεζνχλ ζε δεκφζηα θηίξηα ψζηε λα θαιχπηνληαη νη αλάγθεο ηνπο ζε ζέξκαλζε θαη ςχμε, παξάιιεια κε ηηο θαηάιιειεο βειηηψζεηο ψζηε λα εμνηθνλνκείηαη ελέξγεηα ζηα θηίξηα απηά, ελψ θσηνβνιηατθά θαη θπςέιεο θαπζίκνπ (δειαδή ζπζηήκαηα πνπ παξάγνπλ ειεθηξηζκφ κε βάζε ην πδξνγφλν) ζα εγθαηαζηαζνχλ ζε θηελνηξνθηθέο κνλάδεο πνπ είλαη εθηφο ηνπ δηθηχνπ ειεθηξνδφηεζεο. Δπίζεο, ζα εγθαηαζηαζεί ν πξψηνο ζηαζκφο αλεθνδηαζκνχ ζηελ Διιάδα γηα νρήκαηα πνπ ζα θηλνχληαη κε πδξνγφλν, θαζψο θαη έλαο ζηαζκφο αλεθνδηαζκνχ ειεθηξηθήο ελέξγεηαο, ν νπνίνο ζα ηξνθνδνηείηαη απφ θσηνβνιηατθά. Οη κεηαθνξέο ζα γίλνληαη απνθιεηζηηθά κε νρήκαηα, είηε ειεθηξηθά είηε πδξνγφλνπ. Παξάιιεια, ζην λεζί ζα γίλνπλ θαη άιιεο νηθνινγηθέο παξεκβάζεηο, φπσο πδξνπνληθά ζεξκνθήπηα, αιηεία θαη γεσξγία κε βηνινγηθέο κεζφδνπο. Αξρηθφο ζηφρνο είλαη λα θαιπθζεί ην 85% ησλ αλαγθψλ απφ αλαλεψζηκεο πεγέο ελέξγεηαο θαη ζηε ζπλέρεηα κε ηηο θαηάιιειεο βειηηψζεηο ζε θηίξηα λα γίλεη ην λεζί 100% απηφλνκν. Σα έξγα ζα ζπκβάιινπλ θαη ζηελ αλάπηπμε ηνπ λεζηνχ, θαζψο ζα ππάξρεη ε δπλαηφηεηα πψιεζεο ηεο παξαγφκελεο ελέξγεηαο, πέξα απφ ηνλ πνιχ ζεκαληηθφ ξφιν ηνπ Άε ηξάηε σο πξνηχπνπ ελφο πξάζηλνπ λεζηνχ Ζ πεξίπησζε ηνπ λεζηνύ ησλ Λεηςώλ Καη νη Λεηςνί ζα γίλνπλ πξάζηλν λεζί, αλαθνίλσζε ε Yπνπξγφο Πεξηβάιινληνο, Σ. Μπηξκπίιε ζην ζπλέδξην ηνπ Economist. Σν λεζί ζα ηξνθνδνηείηαη απνθιεηζηηθά απφ αλαλεψζηκεο πεγέο ελέξγεηαο θαη ζηφρνο είλαη λα γίλεη ην πξψην λεζί ηεο Μεζνγείνπ κε κεδεληθέο εθπνκπέο ξχπσλ. Σν λεζί ζα ηξνθνδνηείηαη κε ειηαθά θαη αηνιηθά ζπζηήκαηα θαη ην έξγν πεξηιακβάλεη κνλάδεο παξαγσγήο θαη απνζήθεπζεο πδξνγφλνπ, κνλάδεο αθαιάησζεο πνπ ζα ρξεζηκνπνηνχλ ήπηεο κνξθέο ελέξγεηαο θαη εθαξκνγή ηερληθψλ εμνηθνλφκεζεο ελέξγεηαο ζε φια ηα θηίξηα. Σν έξγν έρεη αλαιάβεη ην Κέληξν Αλαλεψζηκσλ Πεγψλ Δλέξγεηαο (Κ.Α.Π.Δ.) θαη ππνινγίδεηαη λα θνζηίζεη πεξίπνπ 28 εθαηνκκχξηα επξψ.

46 2.5.4 Μεγάια έξγα γηα ην 2012 Έλαο ζεκαληηθφο αξηζκφο θαηλνχξησλ εγθαηαζηάζεσλ αλακέλεηαη λα πξνζηεζεί ζην ειιεληθφ ζχζηεκα θέηνο. Γηα ην 2011, ηα αηνιηθά έξγα πξνο θαηαζθεπή είλαη ηεο ηάμεο ησλ MW, πνζφ πνπ δελ μεπεξλά ηα ζπλεζηζκέλα. Μεηαμχ 2012 θαη 2013 αλακέλεηαη λα μεθηλήζεη ην έξγν ηεο Σέξλα Δλεξγεηαθή ζην αθαηνίθεην λεζί ηνπ Αγίνπ Γεσξγίνπ, 20ρικ λφηηα ηνπ νπλίνπ, πνπ ζα είλαη ην πξψην αηνιηθφ project ζηελ Διιάδα κε ππνζαιάζζηα δηαζχλδεζε. Σν έξγν απνηειεί νξφζεκν, θαζψο ε ρψξα κπαίλεη ζε πην ζχλζεηα έξγα θαη ζε πεξηνρέο κε εμαηξεηηθφ αηνιηθφ δπλακηθφ. ε έξγα ζαλ θαη απηφ βαζίδεηαη ην ππνπξγείν γηα λα θάλνπλ ηελ δηαθνξά ζηελ επίηεπμε ησλ ζηφρσλ πνπ έρνπλ ηεζεί. ηελ αγνξά ησλ ΑΠΔ απηφ πνπ θαίλεηαη είλαη, φηη ην πφηε ζα πξαγκαηνπνηεζεί κηα επέλδπζε αιιά θαη ζπλνιηθά ην πφζα έξγα ζα κπαίλνπλ ζηελ αγνξά θάζε ρξφλν ζα ην πξνζδηνξίδεη ν ηξαπεδηθφο ηνκέαο θαη ε δηαζεζηκφηεηα ησλ ηξαπεδηθψλ θεθαιαίσλ. Κάπνηα έξγα ζα κπνξνχζαλ λα ηξέμνπλ γξεγνξφηεξα, εάλ ππήξρε θαιχηεξε ρξεκαηνδφηεζε Απνξξηκκαηνθόξν πνπ ζα θηλείηαη κε ηεγαλέιαην ζηε Θεζζαινλίθε Σν επφκελν θαινθαίξη ζα θπθινθνξήζεη ην πξψην απνξξηκκαηνθφξν πνπ ζα θηλείηαη κε βηνληίδει απφ ηεγαλέιαην. Σν απνξξηκκαηνθφξν παξνπζηάζηεθε γηα πξψηε θνξά ζε εκεξίδα ηνπ ηκήκαηνο Κεληξηθήο Μαθεδνλίαο ηνπ Σερληθνχ Δπηκειεηεξίνπ Διιάδνο. Σν φρεκα αγνξάζηεθε απφ ην δήκν Θεζζαινλίθεο ηov πεξαζκέλν Ννέκβξην θαη ζα θαίεη κφλν βηνληίδει δεχηεξεο γεληάο, ηεγαλέιαην δειαδή απφ εζηηαηφξηα θαη λνηθνθπξηά πνπ ζα πεξλάεη κηα εηδηθή πδξνγφλνθαηεξγαζία πνπ εθαξκφδεηαη γηα πξψηε θνξά παγθφζκηα. Σν βηνληίδει παξάγεηαη ζην Δζληθφ Κέληξν Έξεπλαο θαη Σερλνινγηθήο Αλάπηπμεο θαη έρνπλ ήδε παξαρζεί 900 ιίηξα, ελψ ν αξρηθφο ζηφρνο ήηαλ 2 ηφλνη. Ζ επαλάρξεζε ηεγαλειαίνπ, θαη νπνηαζδήπνηε κνξθήο ιαδηνχ νηθηαθήο ρξήζεο, ζα ιχζεη θαη ην πξφβιεκα πνπ πξνθαιείηαη εάλ ην ρξεζηκνπνηεκέλν ιάδη πεηαρηεί ζην λεξνρχηε κνιχλνληαο ηεξάζηηεο πνζφηεηεο λεξνχ. Δηθφλα 2.14 Απνξξηκκαηνθφξν πνπ ζα θηλείηαη κε ηεγαλέιαην ζηε Θεζζαινλίθε ΠΖΓΖ:

47 2.5.6 Δπελδύζεηο ζε Α.Π.Δ. Οη επελδχζεηο ζε Α.Π.Δ. ηελ ηειεπηαία ηξηεηία μεπεξλνχλ ηα 21 δηο επξψ ζηε ρψξα καο φπσο δήισζε ν πξφεδξνο ηνπ ΚΑΠΔ, Μάλζνο αληακνχξεο. Μφλν ηo 2011 νη επελδχζεηο ζηνλ ηνκέα μεπεξλνχλ ήδε ηα 1,5 δηο. Ζ ελεξγεηαθή αλαβάζκηζε ησλ θηηξίσλ ζηελ Διιάδα αλέξρεηαη ζηα 150 δηο, γεγνλφο πνπ αλνίγεη λέεο επελδπηηθέο πξννπηηθέο. Μεηαμχ άιισλ, ν πξφεδξνο ηνπ ΚΑΠΔ ζρνιίαζε ην γεγνλφο φηη ην κέζν ειιεληθφ λνηθνθπξηφ ζπαηαιά δηπιάζηα ελέξγεηα απφ έλα αληίζηνηρν ζηε Γεξκαλία, γεγνλφο πνπ ειπίδνπκε λα αιιάμεη ζχληνκα. [81]

48 Κεθάιαην 3 Φσηνβνιηατθά ζπζηήκαηα (Δλεξγεηαθή πξνζέγγηζε) 3.1 To θσηνβνιηατθό θαηλόκελν Ζ ειηαθή ελέξγεηα κπνξεί λα κεηαηξαπεί άκεζα ζε ειεθηξηθή ( ρσξίο ηε κεζνιάβεζε ζεξκηθψλ δηεξγαζηψλ) κε εθκεηάιιεπζε ηνπ θσηνβνιηατθνχ θαηλνκέλνπ. Σν θσηνβνιηατθφ θαηλφκελν νξίδεηαη σο ε εκθάληζε ειεθηξηθήο ηάζεο ζηα άθξα κίαο δηάηαμεο, πάλσ ζηελ νπνία πξνζπίπηεη ηνλίδνπζα αθηηλνβνιία. Οη δηαηάμεηο απηέο πνπ ρξεζηκνπνηνχλ ηηο αθηίλεο ηνπ ήιηνπ ζαλ πεγή ηνλίδνπζαο αθηηλνβνιίαο γηα ηελ παξαγσγή ειεθηξηθνχ ξεχκαηνο είλαη ηα θσηνβνιηατθά ζηνηρεία. Σν θαηλφκελν απηφ αλαθαιχθζεθε απφ ηνλ Γάιιν Φπζηθφ Becquerel ην 1839 θαη παξέκεηλε ζην εξγαζηήξην κέρξηο φηνπ θαηαζθεπαζηεί ε πξψηε θσηνβνιηατθή θπςέιε ην Σν θσηνβνιηατθφ θαηλφκελν κπνξεί λα παξαηεξεζεί ζρεδφλ ζε θάζε επαθή κεηαμχ πιηθψλ πνπ έρνπλ δηαθνξεηηθά ειεθηξηθά ραξαθηεξηζηηθά, είλαη φκσο πην έληνλν ζηνπο εκηαγσγνχο. Ζ ηερλνινγία ησλ θσηνβνιηατθψλ ρξεζηκνπνηεί εκηαγσγά πιηθά ζε κνξθή θπςέιεο (cell) δηαθφξσλ cm 2 ζε κέγεζνο. Απφ ηελ φςε ηεο θπζηθήο ζηεξεάο θαηάζηαζεο, κηα θπςέιε είλαη νπζηαζηηθά κηα εθηεηακέλε ζε κέγεζνο δίνδνο p n, κε ηελ έλσζε (junction) ησλ δχν ζηξσκάησλ λα βξίζθεηαη θνληά ζηελ πάλσ επηθάλεηα. Ζ θπςέιε κεηαηξέπεη άκεζα ην ειηαθφ θσο ζε ζπλερέο ειεθηξηθφ ξεχκα. Πνιπάξηζκεο θπςέιεο ζπλδένληαη καδί ζε έλα πιαίζην (module) ψζηε λα παξάγνπλ ηελ απαηηνχκελε ηζρχ. [1],[10] Πην ζπγθεθξηκέλα, θάζε θσηφλην ηεο πξνζπίπηνπζαο αθηηλνβνιίαο κε ελέξγεηα ίζε ή κεγαιχηεξε απφ ην ελεξγεηαθφ δηάθελν ηνπ εκηαγσγνχ, έρεη ηε δπλαηφηεηα λα απνξξνθεζεί απφ έλα ρεκηθφ δεζκφ θαη λα απειεπζεξψζεη έλα ειεθηξφλην. ζν δηαξθεί ε αθηηλνβνιία, δεκηνπξγείηαη πεξίζζεηα θνξέσλ (ειεχζεξσλ ειεθηξνλίσλ θαη νπψλ).οη θνξείο απηνί, θαζψο θπθινθνξνχλ ζην ζηεξεφ (θαη εθφζνλ δελ επαλαζπλδεζνχλ κε θνξείο αληίζεηνπ θνξηίνπ), δέρνληαη ηελ επίδξαζε ηνπ ελζσκαησκέλνπ ειεθηξνζηαηηθνχ πεδίνπ ηεο έλσζεο p-n. Δμαηηίαο απηνχ, ηα ειεχζεξα ειεθηξφληα εθηξέπνληαη πξνο ην ηκήκα ηχπνπ n θαη νη νπέο εθηξέπνληαη πξνο ην ηκήκα ηχπνπ p, κε απνηέιεζκα λα δεκηνπξγείηαη κηα δηαθνξά δπλακηθνχ

49 πξνο ηνπο αθξνδέθηεο ησλ δχν ηκεκάησλ ηεο δηφδνπ. Αλ ζηνπο αθξνδέθηεο απηνχο, ζπλδεζεί θαηάιιειν ειεθηξηθφ θνξηίν παξαηεξείηαη ξνή ειεθηξηθνχ ξεχκαηνο θαη ηζρχνο απφ ηε θσηνβνιηατθή δηάηαμε πξνο ην θνξηίν. πκπεξαζκαηηθά ε φιε δηάηαμε απνηειεί κηα πεγή ειεθηξηθνχ ξεχκαηνο πνπ δηαηεξείηαη γηα φζν ρξνληθφ δηάζηεκα δηαξθεί ε πξφζπησζε ηεο ειηαθήο αθηηλνβνιίαο ζηελ επηθάλεηα ηνπ θσηνβνιηατθνχ θπηηάξνπ. [21] Δηθφλα 3.1: Φσηνβνιηατθφ θαηλφκελν (ΠΖΓΖ: 3.2 Από ηη απνηειείηαη έλα θσηνβνιηατθό ζύζηεκα Ζ θσηνβνιηατθή γελλήηξηα/pv generator (ή ειηαθή κπαηαξία ή ειηαθή ειεθηξνγελλήηξηα), ην ηκήκα δειαδή κηαο θσηνβνιηατθήο εγθαηάζηαζεο πνπ πεξηέρεη θσηνβνιηατθά ζηνηρεία θαη παξάγεη ζπλερέο ξεχκα. Απνηειεί ην βαζηθφ θαη ραξαθηεξηζηηθφ ζπζηαηηθφ θάζε θσηνβνιηατθήο εγθαηάζηαζεο θαη απνηειείηαη απφ ηα ζηνηρεία πνπ αλαθέξνληαη ακέζσο παξαθάησ.

50 Φσηνβνιηατθό ζηνηρείν/pv cell (ή Φ/Β θχηηαξν ή Φ/Β θπςέιε),νλνκάδεηαη ε ειεθηξνληθή δηάηαμε πνπ παξάγεη ειεθηξηθή ελέξγεηα φηαλ δέρεηαη αθηηλνβνιία. Απνηειεί ηε βαζηθή κνλάδα δνκήο ηνπ θσηνβνιηατθνχ πιαηζίνπ. Σα θσηνβνιηατθά ζηνηρεία θαηαζθεπάδνληαη απφ εκηαγσγνχο-θπξίσο ππξίηην-θαη θαηάιιειεο πξνζκίμεηο πνπ βειηηψλνπλ ηηο ηδηφηεηέο ηνπο. Σν θάζε θσηνβνιηατθφ ζηνηρείν κπνξεί λα παξάγεη πεξίπνπ 1/2volt, αλάινγα κε ηηο δηαηάζεηο ηνπ, ηελ ηθαλφηεηα κεηαηξνπήο θαη ηελ έληαζε ηεο ειηαθήο αθηηλνβνιίαο. Φσηνβνιηατθό πιαίζην/pv module (ή Φ/Β πίλαθαο): Δπεηδή ε ηάζε θαη ε ηζρχο ησλ Φ/Β ζηνηρείσλ είλαη πνιχ κηθξή γηα ηελ ηξνθνδφηεζε ησλ ζπλεζηζκέλσλ ειεθηξηθψλ θαηαλαιψζεσλ ή γηα ηε θφξηηζε ησλ ζπζζσξεπηψλ(πεξίπνπ 0,5V θαη 0,4 W αληίζηνηρα), ηνπνζεηνχληαη ζε εληαίν πιαίζην κε θνηλή ειεθηξηθή έμνδν, αλά 10 έσο 50 ζηνηρεία. πλήζσο ηα Φ/Β πιαίζηα απνηεινχληαη απφ 36 ειεθηξνληθά ζπλδεδεκέλα ζηνηρεία, απνδίδνληαο ηάζε V πνπ είλαη θαηάιιειε-αλ αθαηξέζνπκε ηηο δηάθνξεο απψιεηεο-γηα ηε θφξηηζε ησλ θνηλψλ ζπζζσξεπηψλ κνιχβδνπ. Σα πιαίζηα είλαη θαηαζθεπαζκέλα ζε κνξθή ζάληνπηηο: έλα αλζεθηηθφ θχιιν απφ κέηαιιν ή απφ εληζρπκέλν πιαζηηθφ απνηειεί ην πίζσ κέξνο ζην νπνίν ζηεξεψλνληαη ηα ειηαθά ζηνηρεία, ελψ ε κπξνζηηλή φςε ηνπο θαιχπηεηαη απφ έλα πξνζηαηεπηηθφ θχιιν γπαιηνχ ή δηαθαλνχο πιαζηηθνχ. Πεξηκεηξηθφ κεηαιιηθφ πεξίβιεκα ηα ζπγθξαηεί κεηαμχ ηνπο θαη ηα ζηεγαλνπνηεί. Έηζη δηακνξθψλεηαη ην Φ/Β πιαίζην, ε βαζηθή δνκηθή κνλάδα ηεο θσηνβνιηατθήο γελλήηξηαο πνπ θαηαζθεπάδεηαη βηνκεραληθά θαη θπθινθνξεί ζην εκπφξην. Οη δηαζηάζεηο θαη ε ηζρχο ηνπ δελ είλαη ηππνπνηεκέλεο. Λφγσ ησλ απαηηνχκελσλ πιηθψλ θαη εξγαζηψλ γηα ηελ θαηαζθεπή ηνπ, ην θφζηνο ησλ Φ/Β πιαηζίσλ είλαη ζεκαληηθά κεγαιχηεξν απφ ην θφζηνο ησλ Φ/Β ζηνηρείσλ πνπ πεξηέρνπλ. Σν θσηνβνιηατθό παλέιν/ PV panel (ή Φ/Β παλφ),ζπλψλπκν ζρεδφλ κε ην Φ/Β πιαίζην, απνηειείηαη απφ έλα ή πεξηζζφηεξα Φ/Β πιαίζηα, πνπ έρνπλ πξνθαηαζθεπαζηεί θαη ζπλαξκνινγεζεί ζε εληαία θαηαζθεπή, έηνηκε γηα λα εγθαηαζηαζεί ζε Φ/Β εγθαηάζηαζε. Ζ δηαθνξά ηνπο είλαη φηη ην παλέιν κπνξεί λα απνηειείηαη απφ πεξηζζφηεξα ρσξηζηά πιαίζηα ζε ζεηξά πνπ έρνπλ θνηλή ειεθηξηθή ζχλδεζε κεηαμχ ηνπο. Ο αξηζκφο ησλ πιαηζίσλ πνπ κπνξεί λα απνηεινχλ έλα παλέιν πεξηνξίδεηαη απφ ηηο δηαζηάζεηο θαη ην βάξνο ηνπ πνπ πξέπεη λα είλαη ηέηνηα ψζηε λα κελ δπζρεξαίλνπλ ηε κεηαθνξά θαη ηελ ηνπνζέηεζή ηνπ ζηε Φ/Β εγθαηάζηαζε. Έλα Φ/Β παλέιν κπνξεί απφ κφλν ηνπ λα απνηειέζεη Φ/Β γελλήηξηα κηαο κηθξήο Φ/Β εγθαηάζηαζεο. ε κεγαιχηεξεο εγθαηαζηάζεηο, νκάδεο πεξηζζφηεξσλ Φ/Β πιαηζίσλ ή παλέισλ ηνπνζεηνχληαη ζε θνηλή θαηαζθεπή ζηήξημεο θαη νλνκάδνληαη θσηνβνιηατθέο ζπζηνηρίεο/ PV arrays. Ζ ζχλδεζε ησλ παλέισλ ζηε ζεηξά ή παξάιιεια, γίλεηαη κε ηξφπν πνπ ε ηάζε εμφδνπ

51 ηεο ζπζηνηρίαο λα δίλεη ηελ επηζπκεηή ηηκή. ηηο κεγάιεο Φ/Β εγθαηαζηάζεηο (π.ρ. ζπλνιηθήο ηζρχνο αηρκήο-κέγεζνο ζην νπνίν ζα αλαθεξζνχκε ιίγν παξαθάησ-άλσ ησλ 20kWp), πνιιέο Φ/Β ζπζηνηρίεο ζρεκαηίδνπλ έλα ππνζπγθξφηεκα ζπζηνηρηψλ/array subfield ην ζχλνιν απηψλ ζπληζηά ην ζπγθξφηεκα ζπζηνηρηψλ/ array field ή Φ/Β πάξθν ηνπ Φ/Β ζηαζκνχ. [16] Δηθφλα 3.2 : Φσηνβνιηατθά ζηνηρεία, πιαίζηα, παλέια θαη ζπζηνηρίεο Μπαηαξία γηα ηελ απνζήθεπζε ηεο ελέξγεηαο πνπ ζπιιέγνπκε. Σν κέγεζνο (ρσξεηηθφηεηα Ah) ηεο κπαηαξίαο θαζνξίδεη ηελ απνζεθεπηηθή ηεο ηθαλφηεηα. Ο νηθνλνκηθφηεξνο ηχπνο γηα ρξήζε ζε Φ/Β ζπζηήκαηα είλαη νη ζπζζσξεπηέο κνιχβδνπ, πνπ γηα ηε ζπγθεθξηκέλε ρξήζε θαηαζθεπάδνληαη κε πνιιέο θπςειίδεο ζηε ζεηξά ψζηε λα απνδίδνπλ αξθεηά πςειή ηάζε ( V). Με ηε ρξήζε, ε ρσξεηηθφηεηα ησλ ζπζζσξεπηψλ κεηψλεηαη (ιφγσ δηάβξσζεο ησλ πιαθψλ, ζρεκαηηζκνχ επηθαζήζεσλ θιπ.). Ζ κειέηε ηεο κπαηαξίαο ζε θάζε ζχζηεκα απνηειεί εμεηδηθεπκέλε εξγαζία θαη αλ δελ γίλεη ζσζηά έρεη ζαλ απνηέιεζκα ηελ κεησκέλε δσή ε θαη θαηαζηξνθή ηεο κπαηαξίαο. Έλαο ζπζζσξεπηήο ζεσξείηαη άρξεζηνο φηαλ ε ρσξεηηθφηεηά ηνπ θαηαιήμεη λα είλαη κηθξφηεξε απφ ην 80% ηεο αξρηθήο ηηκήο ηεο. Δπίζεο, φηαλ έλαο ζπζζσξεπηήο είλαη θνξηηζκέλνο, απηνεθθνξηίδεηαη κε ξπζκφ 2-5% ηεο ρσξεηηθφηεηαο ηνπ ην κήλα, πνζνζηφ πνπ απμάλεη κε ηελ ειηθία ηνπ ζπζζσξεπηή. Ζ ρσξεηηθφηεηα εμαξηάηαη ζε κεγάιν βαζκφ απφ ηελ ηζρχ κε ηελ νπνία γίλεηαη ε εθθφξηηζή ηνπο, δειαδή απφ ηελ έληαζε ηνπ ξεχκαηνο πνπ δίλνπλ πξνο θαηαλάισζε. Πξνθεηκέλνπ γηα ηνλ ίδην ζπζζσξεπηή, κε κηθξνχο ξπζκνχο εθθφξηηζεο ε

52 ρσξεηηθφηεηά ηνπ απμάλεη ζεκαληηθά ζπγθξηηηθά κε κεγαιχηεξε έληαζε ηνπ ξεχκαηνο εθθφξηηζεο. Ζ ρσξεηηθφηεηα απμάλεη θαη κε ηε ζεξκνθξαζία. Ζ δηάξθεηα ρξήζηκεο δσήο ησλ ζπζζσξεπηψλ εμαξηάηαη απφ παξάγνληεο φπσο ε ζεξκνθξαζία αιιά θπξίσο ην πιήζνο ησλ δηαδνρηθψλ θχθισλ θφξηηζεο-εθθφξηηζεο θαη ην «βάζνο» ηεο θάζε εθθφξηηζεο (πνπ ζηνπο θζελφηεξνπο ηχπνπο δελ επηηξέπεηαη λα μεπεξλάεη ην 10%, ελψ ζε εηδηθνχο ηχπνπο κπνξεί λα θηάλεη σο 80%). Αλάινγα κε ηνλ ηχπν ηνπο, νη ζπζζσξεπηέο κνιχβδνπ αληέρνπλ κέρξη 500 σο 1500 θχθινπο θφξηηζεο-εθθφξηηζεο, πνπ αληηζηνηρνχλ ζε 2 έσο 5 ρξφληα, αλ ππνζέζνπκε φηη θαζεκεξηλά γίλεηαη έλαο ηνπιάρηζηνλ θχθινο θφξηηζεο-εθθφξηηζεο. Αληίζεηα ινηπφλ κε ηα ππφινηπα κέξε ηνπ ζπζηήκαηνο, ρξεηάδεηαη αληηθαηάζηαζή ηνπο αξθεηά ζπρλά. Λφγσ ηεο θαηαζθεπήο ηνπο, νη ζπζζσξεπηέο ραξαθηεξίδνληαη απφ ζρεηηθά κεγάιν βάξνο θαη θφζηνο γηα ην ιφγν απηφ, είλαη ζπρλά νηθνλνκηθφηεξν λα κελ επηδηψθεηαη ε πιήξεο εμππεξέηεζε ησλ θαηαλαισηηθψλ αλαγθψλ κε απνζήθεπζε ηεο ειεθηξηθήο ελέξγεηαο πνπ παξάγεη ε Φ/Β γελλήηξηα, αιιά λα ηνπνζεηείηαη κηα βνεζεηηθή ελεξγεηαθή πεγή γηα ηελ θάιπςε ησλ αλαγθψλ ζε πεξηπηψζεηο απμεκέλεο δήηεζεο. Με ηνλ ηξφπν απηφ δε κεηψλεηαη κφλν ε απαηηνχκελε ρσξεηηθφηεηα ησλ ζπζζσξεπηψλ, αιιά θαη ε απαηηνχκελε ηζρχο ηεο Φ/Β γελλήηξηαο ηνπ ζπζηήκαηνο. Ζ απνζήθεπζε ειεθηξηθήο ελέξγεηαο ζηηο κεγάιεο Φ/Β εγθαηαζηάζεηο γίλεηαη απφ νκάδεο αλεμάξηεησλ ζπλήζσο- ζπζζσξεπηψλ ζε ζπνλδπισηή δηάηαμε έηζη, ε ζπλνιηθή ρσξεηηθφηεηα ηεο δηάηαμεο κπνξεί εχθνια λα πξνζαξκνζηεί ζε πηζαλέο κεηαβαιιφκελεο ζπλζήθεο ή ζε πεξίπησζε ζθάικαηνο ηνπ αξρηθνχ ζρεδηαζκνχ. Δηθφλα 3.3 Ζιεθηξηθφο ζπζζσξεπηήο (κπαηαξία) (ΠΖΓΖ:

53 Έλαο ξπζκηζηήο ηάζεο (charge controller) γηα ηε θφξηηζε ησλ ζπζζσξεπηψλ κε ηελ θαηάιιειε ηάζε θφξηηζεο, κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζεί, παξάιιεια ή ζε ζεηξά κε ην Φ/Β πιαίζην, ν νπνίνο δηαηεξεί ηελ ηάζε εμφδνπ ηνπ Φ/Β πιαηζίνπ ζηελ επηζπκεηή ηηκή. Δπίζεο, φηαλ νη ζπζζσξεπηέο ηνπ ζπζηήκαηνο θνξηηζηνχλ πιήξσο, ε πεξίζζεηα ηνπ ειεθηξηθνχ ξεχκαηνο δηνρεηεχεηαη κέζσ ηνπ ξπζκηζηή πξνο θαηάιιειεο αληηζηάζεηο ή πξνο ηε γε, πξνζηαηεχνληαο έηζη ηνπο ζπζζσξεπηέο απφ ππεξθφξησζε. Δηθφλα 3.4: Ρπζκηζηήο ηάζεο (ΠΖΓΖ: Δθηφο απφ ηνπο ξπζκηζηέο ηάζεο, ηα Φ/Β ζπζηήκαηα κπνξεί λα πεξηέρνπλ θαη άιιεο ειεθηξνληθέο δηαηάμεηο, φπσο είλαη νη ξπζκηζηέο ηζρύνο (ΜΡΡΣ, maximum power point trackers), δηαηάμεηο παξαθνινχζεζεο ηεο κέγηζηεο ηζρχνο πνπ επηδηψθνπλ ηε ιεηηνπξγία ηεο Φ/Β γελλήηξηαο ζην ζεκείν ηεο κέγηζηεο απφδνζεο. Πάλησο, ζηα ζρεηηθά κηθξήο ηζρχνο Φ/Β ζπζηήκαηα ζπλήζσο παξαιείπνληαη, θαζψο ην θφζηνο ηνπο είλαη ζεκαληηθφ. Δηθφλα 3.5: Ρπζκηζηήο ηζρχνο (ΠΖΓΖ:

54 Ζ ηάζε θφξηηζεο ησλ ζπζζσξεπηψλ κπνξεί λα αλεμαξηεηνπνηεζεί απφ ηελ ηάζε εμφδνπ ηεο γελλήηξηαο, κε ηελ παξεκβνιή ελφο κεηαηξνπέα (converter) ζπλερνχο ξεχκαηνο. Απηφο παξαιακβάλεη ηελ αζηαζή, ιφγσ ησλ δηαθπκάλζεσλ ηεο ειηαθήο αθηηλνβνιίαο, ηάζε πνπ παξάγεη ε Φ/Β γελλήηξηα, ηε κεηαηξέπεη ζε ηάζε επλντθή γηα ηε θφξηηζε ησλ ζπζζσξεπηψλ θαη ηελ ζηαζεξνπνηεί εμαζθαιίδνληαο έηζη βέιηηζηεο ζπλζήθεο θφξηηζεο. ηελ έμνδν ησλ Φ/Β ζπζηεκάησλ,ζπρλά παξεκβάιιεηαη έλαο αληηζηξνθέαο (inverter) πνπ κεηαηξέπεη ην ζπλερέο ξεχκα ηεο γελλήηξηαο θαη ησλ ζπζζσξεπηψλ ζε ελαιιαζζφκελν. ηηο πεξηζζφηεξεο πεξηπηψζεηο πξνηηκάηαη ε ελαιιαζζφκελε ηάζε, θπξίσο γηαηί νη ειεθηξηθέο ζπζθεπέο ηνπ εκπνξίνπ ρξεζηκνπνηνχλ ζπλήζσο ελαιιαζζφκελν ξεχκα θαη ζηνηρίδνπλ ιηγφηεξν απφ απηέο πνπ θαηαζθεπάδνληαη γηα ζπλερέο ξεχκα, θαζψο επίζεο θαη γηα ην ιφγν φηη ζπγρξφλσο κε ηε κεηαηξνπή ηεο ηάζεο απφ ζπλερή ζε ελαιιαζζφκελε γίλεηαη θαη αλχςσζή ηεο, πνπ ζπλεπάγεηαη κείσζε ησλ απσιεηψλ ζηνπο αγσγνχο ηνπ δηθηχνπ.γεληθά πάλησο, ε ιεηηνπξγία ησλ παξαπάλσ δηαηάμεσλ ζπλνδεχεηαη κε ζπρλά αμηφινγεο απψιεηεο, ηδίσο φηαλ ε ηζρχο είλαη κεησκέλε. Δηθφλα 3.6: Αληηζηξνθέαο (ΠΖΓΖ: ε θσηνβνιατθα ζπζηήκαηα πνπ ζπλαληάκε θπξίσο ζηνλ νηθηαθφ ηνκέα γίλεηαη εθαξκνγή αλαζηξνθέα ηάζεο ησλ 12V θαη αλαζηξνθέα ηζρχνο ησλ W. Σν κέγεζνο ηεο ζπζθεπήο απμάλεηαη αλάινγα κε ηα ηερληθά ραξαθηεξηζηηθά ηνπ. Έλαο αλαζηξνθέαο ηζρχνο, αλάινγα ην ζήκα ηεο ηάζεο εμφδνπ (output voltage),ρσξίδεηαη ζηηο εμήο θαηεγνξίεο, ηνπο νξζνγψληνπο, ηξαπεδνεηδήο θαη ηνπο εκηηνλνεηδήο. Οη εκηηνλνεηδήο αλαζηξνθείο ιφγσ ηεο κεγάιεο απφδνζεο πνπ παξνπζηάδεη θαη ηεο ζπκβαηφηεηαο πξνο ηηο νηθηαθέο ζπζθεπέο, είλαη απηφο πνπ ρξεζηκνπνηείηαη ζπλήζσο ζε θσηνβνιηαίθα ζπζηήκαηα. Ο νξζνγψληνο θαη ηξαπεδνεηδήο αλαζηξνθέαο δελ έρνπλ ηφζν θαιή απφδνζε φζν ν εκηηνλνεηδήο αιιά έρνπλ αξθεηά ρακειφηεξν θφζηνο. ινη νη αλαζηξνθείο θαηά ηε ιεηηνπξγία ηνπο παξάγνπλ έλα πνζφ ζεξκφηεηαο, ηνπ

55 νπνίνπ ε αχμεζε είλαη αλάινγε κε ρακέλε ελέξγεηα (ηελικό θοπηίο). Γηα ην ιφγσ απηφ δηαζέηνπλ κηα απηφκαηε ιεηηνπξγία ε νπνία απελεξγνπνηεί ηνλ αλαζηξνθέα ζε πεξίπησζε ππεξζέξκαλζεο. Οη αλαζηξνθείο εκηηφλνπ δηαθξίλνληαη ζε δχν ηχπνπο : Αλαζηξνθείο ηξνπνπνηεκέλνπ εκηηόλνπ (modified sine wave). Οη αλαζηξνθείο απηνί έρνπλ ηε δπλαηφηεηα λα δηνρεηεχζνπλ κε ξεχκα ηηο πεξηζζφηεξεο νηθηαθέο ζπζθεπέο θαη έρνπλ κηθξφηεξν θφζηνο απφ ηνπο αληίζηνηρνπο αλαζηξνθείο απινχ εκηηφλνπ. Μπνξνχλ φκσο λα εκθαλίζνπλ πεξηπινθέο ζηελ ζχλδεζε ηνπο κε θάπνηα θνξηία φπσο είλαη νη θνχξλνη κηθξνθπκάησλ ή ηα ξνιφγηα. Δηθφλα 3.7: Αλαζηξνθέαο ηξνπνπνηεκέλνπ εκηηφλνπ (ΠΖΓΖ: Αλαζηξνθείο (απινύ) εκηηόλνπ (sine wave inverter).οη αλαζηξνθείο απηνί δελ εκθαλίδνπλ θαλέλα πεξηνξηζκφ ζηελ θφξηηζε νηθηαθψλ ζπζθεπψλ θαη απνηεινχλ ηε ζπλήζε θαηεγνξία πνπ ρξεζηκνπνηείηαη ζε θσηνβνιατθα ζπζηήκαηα. Σν θφζηνο ηνπο είλαη ζρεηηθά πςειφηεξν απφ ηηο ππφινηπεο θαηεγνξίεο. Δηθφλα 3.8: Αλαζηξνθέαο εκηηφλνπ (ΠΖΓΖ:

56 Σέινο, ηα Φ/Β πιαίζηα πξνθεηκέλνπ λα ηνπνζεηεζνχλ/πξνζαξκνζηνχλ ζην ζεκείν εγθαηάζηαζήο ηνπο, εθνδηάδνληαη κε εηδηθέο θαηαζθεπέο. Οη θαηαζθεπέο ζηήξημεο πξέπεη λα πιεξνχλ ζπγθεθξηκέλα θξηηίξηα, φπσο αληνρή ζηα θνξηία πνπ πξνέξρνληαη απφ ην βάξνο ησλ πιαηζίσλ θαη ηνπο ηνπηθνχο αλέκνπο, λα κελ πξνθαινχλ ζθηαζκφ ζηα πιαίζηα, λα επηηξέπνπλ ηελ πξνζέγγηζε ζηα πιαίζηα, αιιά ηαπηφρξνλα λα δηαζθαιίζνπλ θαη ηελ αζθάιεηά ηνπο. 1. Δηθφλα 3.9: Κιαζζηθέο ζηεξίμεηο θσηνβνιηατθψλ πιαηζίσλ (ΠΖΓΖ: Φηζηάθε Κ. (2011). Γηπισκαηηθή εξγαζία «Αλαλεψζηκεο πεγέο ελέξγεηαο-φσηνβνιηατθά», Θεζζαινλίθε.) πσο θαίλεηαη θαη απφ ηελ παξαπάλσ εηθφλα, φιεο νη θιαζζηθέο ζηεξίμεηο δελ παξέρνπλ ηελ ίδηα θίλεζε ησλ πιαηζίσλ. Καη' αθξίβεηαλ έρνπκε ηξεηο θαηεγνξίεο ζηεξίμεσλ. Ζ πξψηε ζηήξημε δελ ππνζηεξίδεη θακηά θίλεζε ηνπ πιαηζίνπ. Σέηνηεο ζηεξίμεηο είλαη νη ηνπνζεηήζεηο ζπζηνηρίαο κε ζηαζεξή θιίζε (α), νη ηνπνζεηήζεηο ζπζηνηρίαο ζηελ ζηέγε νηθηψλ (ζη) θαη νη ηνπνζεηήζεηο πιαηζίσλ ζε δηάθνξεο ηεο ζέζεηο νηθηψλ (δ). Ζ έιιεηςε θηλεηψλ κεξψλ δίδεη ζε απηέο ηηο δηαηάμεηο απμεκέλε κεραληθή αληνρή θαη πξνηείλεηαη ζε πεξηνρέο πνπ επηθξαηνχλ δπλαηνί άλεκνη. Ζ δεχηεξε θαηεγνξία ζηήξημεο είλαη απηή πνπ πξνζθέξεη κφλν επνρηθή ξχζκηζε ηνπ ζπιιέθηε, ρεηξνθίλεηα (ηέηνην ζα κπνξνχζε λα ήηαλ ην ζχζηεκα ζηήξημεο ηνπ ζρεδηαγξάκκαηνο β). Σέινο, ε ηξίηε θαηεγνξία ζηήξημεο είλαη ε θαηεγνξία κε ηελ δπλαηφηεηα ζηξνθήο ηνπ ζπιιέθηε απηφκαηα γχξσ απφ έλα ή απφ δχν άμνλεο (β, γ, δ θαη ε). [16],[26]

57 3.3 Βαζηθνί ηύπνη θσηνβνιηατθώλ ζπζηεκάησλ Αλάινγα κε ην βαζκφ απηνδπλακίαο ησλ Φ/Β γελλεηξηψλ θαη ηε ζπλεξγαζία ηνπο κε άιιεο ηνπηθέο ή θεληξηθέο πεγέο ειεθηξηθήο ελέξγεηαο, ηα θσηνβνιηατθά ζπζηήκαηα θαηαηάζζνληαη ζε ηξεηο θχξηεο θαηεγνξίεο πνπ αλαπηχζζνληαη ακέζσο παξαθάησ Απηόλνκα θσηνβνιηατθά ζπζηήκαηα Σελ ζπλεζέζηεξε θαη ίζσο θαη πιεξέζηεξε εθαξκνγή ηεο θσηνβνιηατθήο ηερλνινγίαο απνηειεί ε θαηαζθεπή απηφλνκσλ θσηνβνιηατθψλ ζπζηεκάησλ, εγθαηαζηάζεσλ δειαδή,πνπ ιεηηνπξγνχλ απηνδχλακα γηα ηελ ηξνθνδφηεζε θαζνξηζκέλσλ θαηαλαιψζεσλ ρσξίο λα ζπλδένληαη κε θεληξηθά ειεθηξηθά δίθηπα δηαλνκήο. Σν βαζηθφ ζπζηαηηθφ ελφο ηέηνηνπ ζπζηήκαηνο είλαη ε Φ/Β γελλήηξηα, ζηνπο ειηαθνχο ζπιιέθηεο ηεο νπνίαο γίλεηαη ε κεηαηξνπή ηεο ειηαθήο αθηηλνβνιίαο ζε ειεθηξηθή ελέξγεηα. Ο ζπκπιεξσκαηηθφο εμνπιηζκφο (πνπ νλνκάδεηαη BOS=balance of the system), πεξηιακβάλεη φιεο ηηο δηαηάμεηο πνπ πξναλαθέξζεθαλ, δειαδή ζπζζσξεπηέο, ξπζκηζηέο, κεηαηξνπείο, αλαζηξνθείο, δηαηάμεηο πξνζηαζίαο θαη ειέγρνπ θαη ζπρλά βνεζεηηθή γελλήηξηα. Δηθφλα 3.10: Απηφλνκν θσηνβνιηατθφ ζχζηεκα (ΠΖΓΖ: Ο ζρεδηαζκφο ελφο απηφλνκνπ Φ/Β ζπζηήκαηνο, πνπ ζηνρεχεη ζηε βέιηηζηε πξφβιεςε γηα ην ζπζρεηηζκφ παξαγφκελεο ελέξγεηαο-θαηαλάισζεο, εμαξηάηαη απφ πνιινχο θαη πνηθίινπο παξάγνληεο φπσο, ε κέζε ηηκή ηεο δηαζέζηκεο ειηαθήο ελέξγεηαο ζηε ζπγθεθξηκέλε θάζε θνξά

58 ηνπνζεζία (γηα δηάθνξεο θιίζεηο ηνπ ζπιιέθηε) θαη γεληθφηεξα νη ηνπηθέο θιηκαηηθέο ζπλζήθεο, ε επηινγή ηεο θξίζηκεο ρξνληθήο πεξηφδνπ γηα ηελ αμηφπηζηε ιεηηνπξγία ηνπ ζπζηήκαηνο, ε εθηίκεζε ηεο κέζεο ειεθηξηθήο θαηαλάισζεο πνπ πξέπεη λα ηθαλνπνηεί ην ζχζηεκα θαη ν βαζκφο ηεο απαηηνχκελεο αμηνπηζηίαο γηα ηελ θάιπςή ηεο, ν θαζνξηζκφο ησλ επηζπκεηψλ εκεξψλ απηνδπλακίαο ηνπ, ην θφζηνο πξνκήζεηαο, ιεηηνπξγίαο θαη ζπληήξεζεο ησλ ηκεκάησλ ηνπ ζπζηήκαηνο θαη ην αληίζηνηρν θφζηνο ελαιιαθηηθψλ αληαγσληζηηθψλ ζπζηεκάησλ γηα ιφγνπο ζχγθξηζεο θαη δηάθνξνη άιινη παξάγνληεο πνπ πξέπεη λα εθηηκεζνχλ θαη λα αμηνινγεζνχλ κε ηε κεγαιχηεξε δπλαηή αθξίβεηα. Ζ εγθαηάζηαζε ησλ απηφλνκσλ Φ/Β ζπζηεκάησλ ζπλήζσο γίλεηαη ζε απνκνλσκέλεο πεξηνρέο, φπνπ δελ ππάξρεη ηδηαίηεξα εηδηθεπκέλν πξνζσπηθφ γηα ηε ιεηηνπξγία θαη ηε ζπληήξεζή ηνπο, νχηε επθνιία πξφζβαζεο ζε νξγαλσκέλα επηζθεπαζηηθά θέληξα γηα ηελ αληηκεηψπηζε ελδερνκέλσλ βιαβψλ. Δπνκέλσο ζην ζρεδηαζκφ πξέπεη λα κεξηκλάηαη ε θαηά ην δπλαηφλ απιή ή απηνκαηνπνηεκέλε ιεηηνπξγία ηνπο, θαζψο θαη ε επθνιία εληνπηζκνχ θαη πξφζβαζεο κε αζθάιεηα ζηα ελδερφκελα ζεκεία βιάβεο. Δπίζεο ηα αληαιιαθηηθά πξέπεη λα έρνπλ ηππνπνηεκέλα κεγέζε ψζηε λα βξίζθνληαη εχθνια ζην εκπφξην θαη λα έρνπλ ζρεηηθά κηθξέο δηαζηάζεηο θαη βάξε ψζηε λα είλαη ζρεηηθά εχθνιε ε κεηαθνξά θαη ε ηνπνζέηεζή ηνπο Γηαζπλδεδεκέλα θσηνβνιηατθά ζπζηήκαηα ηηο πεξηπηψζεηο φπνπ ππάξρεη θεληξηθφ ειεθηξηθφ δίθηπν ζε αξθεηά πξνζηηή ηνπνζεζία, ζπρλά είλαη ζθφπηκε θαη ζπκθέξνπζα ε ζχλδεζε θαη ζπλεξγαζία κεηαμχ ηνπο. Με απηφλ ηνλ ηξφπν ε ελδερφκελε πεξίζζεηα ειεθηξηθνχ ξεχκαηνο πνπ παξάγεηαη απφ ηελ Φ/Β γελλήηξηα δηαβηβάδεηαη θαη πσιείηαη ζην δίθηπν, ελψ απφ ηελ άιιε ην δίθηπν ζπκπιεξψλεη ηηο αλάγθεο ηνπ ζπζηήκαηνο φηαλ δελ επαξθεί ε παξαγσγή ηεο γελλήηξηαο. Έηζη ζηα δηαζπλδεδεκέλα ζπζηήκαηα ππάξρνπλ δχν κεηξεηέο ειεθηξηθήο ελέξγεηαο. Ο έλαο κεηξάεη ηελ ελέξγεηα πνπ δίλεηαη ζην δίθηπν θαη ν άιινο ηελ ελέξγεηα πνπ παξέρεη ην δίθηπν. Οη ηηκέο αγνξάο θαη πψιεζεο ηνπ ειεθηξηθνχ ξεχκαηνο δηαθνξνπνηνχληαη αλάινγα κε ηελ ηζρχνπζα ζε θάζε ηφπν λνκνζεζία. ε ηέηνηνπ ηχπνπ ζπζηήκαηα ν αληηζηξνθέαο πξέπεη λα είλαη εηδηθνχ ηχπνπ, ψζηε ε παξερφκελε ζην δίθηπν ειεθηξηθή ελέξγεηα λα είλαη ζπκβαηή κε ηηο πξνδηαγξαθέο ηνπ. Σα ζπζηήκαηα απηήο ηεο θαηεγνξίαο είλαη αλαγθαζηηθά ζρεηηθά κεγάινπ κεγέζνπο, ψζηε λα ππάξρεη αμηφινγν νηθνλνκηθφ ελδηαθέξνλ αιιά θαη γηα ην ιφγν φηη νη εηδηθνί αληηζηξνθείο θαηαζθεπάδνληαη ζπλήζσο γηα ηζρχ πάλσ απφ 1kW. Ζ κείσζε ηνπ ζπλνιηθνχ θφζηνπο ζπγθξηηηθά κε έλα αληίζηνηρν απηφλνκν θσηνβνιηατθφ ζχζηεκα είλαη πνιχ ζεκαληηθή (κεηψλεηαη πεξίπνπ ζην κηζφ), δηφηη δελ πεξηιακβάλνληαη ζπζζσξεπηέο, ξπζκηζηέο θφξηηζεο θαη βνεζεηηθή ειεθηξηθή πεγή.

59 Δηθφλα 3.11: Γηαζπλδεδεκέλν θσηνβνιηατθφ ζχζηεκα (ΠΖΓΖ: Τβξηδηθά θσηνβνιηατθά ζπζηήκαηα Σα παζεηηθά ζπζηήκαηα πνπ θάλνπλ ρξήζε θαη κεραληθψλ κέζσλ ησλ νπνίσλ ε ιεηηνπξγία απαηηεί ζπκβαηηθή ελέξγεηα πνιχ κηθξφηεξε απφ απηή πνπ εμνηθνλνκεί ην ίδην ην πβξηδηθφ ζχζηεκα (πρ. ειηαθή θακηλάδα κε αλεκηζηήξα) νλνκάδνληαη πβξηδηθά, αθνχ απνηεινχληαη απφ ηκήκαηα δηαθνξεηηθψλ ηερλνινγηψλ. ε απηά, ε κία πεγή δξα ζπκπιεξσκαηηθά πξνο ηελ άιιε, κε ηξφπν πνπ λα κεηψλεηαη ην ζπλνιηθφ θφζηνο ιεηηνπξγίαο θαη εγθαηάζηαζεο ηνπ ζπζηήκαηνο. ηα απηφλνκα πβξηδηθά θσηνβνιηατθά ζπζηήκαηα, ε ζπλεξγαζία ηεο Φ/Β γελλήηξηαο γίλεηαη ζπλήζσο κε ειεθηξνπαξάγσγα δεχγε ή αλεκνγελλήηξηεο ή θαη κε ηα δχν. Σα ζπζηήκαηα απηήο ηεο θαηεγνξίαο ππεξηεξνχλ ζπγθξηηηθά ζε πνιιέο πεξηπηψζεηο, αλάινγα πάληα κε ηα ηνπηθά θιηκαηηθά ραξαθηεξηζηηθά (π.ρ. ζε λεζηά, παξαζαιάζζηεο πεξηνρέο θαη ζε πςψκαηα, φπνπ είλαη δπλαηή ε αμηνπνίεζε ηεο αηνιηθήο ελέξγεηαο ή γεληθά ζε απνκνλσκέλεο πεξηνρέο), θαζψο απνηεινχλ έλαλ αξθεηά αμηφπηζην θαη νηθνλνκηθφ ζπλδπαζκφ. [16]

60 Δηθφλα 3.12: Τβξηδηθφ θσηνβνιηατθφ ζχζηεκα (ΠΖΓΖ: 3.4 Τιηθά θαη ηερλνινγίεο θσηνβνιηατθώλ ζηνηρείσλ Οη θχξηεο ηερλνινγίεο πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη γηα ηελ θαηαζθεπή θ/β ζηνηρείσλ είλαη: Σερλνινγία παξαγσγήο εκηαγψγηκσλ πιηθψλ κε θξπζηαιιηθή δνκή, ηελ πιεηνςεθία ησλ νπνίσλ απνηειεί ην ππξίηην. Σερλνινγία ιεπηψλ πκελίσλ (thin film), ε νπνία νλνκάδεηαη έηζη επεηδή ην πάρνο ησλ ζηνηρείσλ είλαη πνιχ κηθξφ (κεξηθά κφλν κm). Άιιεο ηερλνινγίεο πνπ ζθνπφ έρνπλ λα γίλεη ιηγφηεξν ελεξγνβφξα ε παξαγσγή ηνπ θαζαξνχ ππξηηίνπ, πεξηνξίδνληαο ηηο απψιεηεο ζε αθξηβφ θαζαξφ ππξίηην (π.ρ. κέζνδνο EFG, edge defined film fed growth θαη κέζνδνο String Process). Οη θξχζηαιινη θαη ε κνξθή ιεπηνχ θηικ δηαθέξνπλ κεηαμχ ηνπο φζνλ αθνξά ηελ απφδνζε απνξξφθεζεο ηνπ θσηφο,ηελ απφδνζε κεηαηξνπήο ηεο κηα κνξθήο ελέξγεηαο ζηελ άιιε, ηελ ηερλνινγία θαηαζθεπήο θαη ην θφζηνο θαηαζθεπήο Σν Ππξίηην (Si) Σν ππξίηην είλαη έλαο εκηαγσγφο κε έκκεζν ελεξγεηαθφ δηάθελν 1,1eV. Αλ θαη νη δχν απηέο ηδηφηεηέο ηνπ, δειαδή έκκεζν θαη ζρεηηθά κηθξή ηηκή ελεξγεηαθνχ δηαθέλνπ δελ είλαη ηδεψδεηο γηα ηελ θσηνβνιηατθή κεηαηξνπή ηεο ειηαθήο αθηηλνβνιίαο, ην ππξίηην είλαη ν εκηαγσγφο πνπ θπξηάξρεζε απφ ηελ αξρή αιιά κέρξη θαη ζήκεξα, ζαλ πιηθφ θαηαζθεπήο θ/β ζηνηρείσλ. Οη ιφγνη

61 γηα ηνπο νπνίνπο ζπκβαίλεη απηφ έρνπλ λα θάλνπλ κε ην γεγνλφο φηη ην ππξίηην είλαη ην θχξην πιηθφ ησλ δηαηάμεσλ ειεθηξνληθήο γηα πνιιέο δεθαεηίεο. Δπνκέλσο νη ηδηφηεηεο ηνπ είλαη θαιά κειεηεκέλεο θαη ην πιηθφ θπθινθνξεί ζηε αγνξά ζε αξθεηά κεγάιεο πνζφηεηεο, κε ηθαλνπνηεηηθή ρεκηθή θαζαξφηεηα θαη ηειεηφηεηα θξπζηαιιηθήο δνκήο, κε ηελ ρξεζηκνπνίεζε ηερλνινγηθψλ κεζφδσλ δνθηκαζκέλσλ κε επηηπρία. Δπηπιένλ ηα θ/β ζηνηρεία ππξηηίνπ έρνπλ ιεηηνπξγήζεη κε απφιπηα ηθαλνπνηεηηθή αμηνπηζηία ζε αθξαίεο θαηξηθέο ζπλζήθεο, ηφζν ζε δηαζηεκηθέο φζν θαη ζε επίγεηεο εθαξκνγέο. Δθηφο ηνπ νμπγφλνπ, ην ππξίηην είλαη ην πην άθζνλν ζηνηρείν ζηελ επηθάλεηα ηνπ εδάθνπο. ρεδφλ πάληα, φκσο απαληάηαη κε ηε κνξθή νμεηδίνπ ζην πεξηβάιινλ, ζπγθεθξηκέλα σο δηνμείδην ηνπ ππξηηίνπ (SiO2). Γηα ηελ αμηνπνίεζή ηνπ, επνκέλσο, απαηηείηαη επεμεξγαζία έηζη ψζηε λα απνθηήζεη πςειή θαζαξφηεηα Μνλνθξπζηαιιηθό Ππξίηην Ζ πξψηε κνξθή ππξηηίνπ πνπ ρξεζηκνπνηήζεθε ζηελ θαηαζθεπή θσηνβνιηατθψλ θπςειψλ. Ζ δνκή ηνπ είλαη ηδηαίηεξα θαζαξή αιιά ε θαηαζθεπή ηνπ είλαη ρξνλνβφξα, πεξίπινθε θαη πνιχ δαπαλεξή.σν κνλνθξπζηαιιηθφ ππξίηην έρεη κηα νκνηφκνξθε κνξηαθή δνκή. πγθξηλφκελν κε πιηθά πνπ δελ είλαη ζε κνξθή θξπζηάιινπ, ε πςειή ηνπ νκνηνκνξθία έρεη σο απνηέιεζκα ηνλ πςειφηεξν βαζκφ απφδνζεο (δειαδή ηελ αλαινγία ηεο ειεθηξηθήο ηζρχνο πνπ παξάγεηαη απφ ην ειηαθφ ζηνηρείν πξνο ηελ δηαζέζηκε απφ ηελ ειηαθή 47 αθηηλνβνιία ηζρχ). Σν ρξψκα ησλ θαηαζθεπαζκέλσλ απφ κνλν-θξπζηαιιηθφ ππξίηην θσηνβνιηατθψλ ζηνηρείσλ είλαη πνιχ ζθνχξν κπιε (ζρεδφλ καχξν). Ζ απφδνζε ησλ κνλνθξπζηαιιηθψλ ζηνηρείσλ ηνπ εκπνξίνπ θπκαίλεηαη απφ 14-18%. Δηθφλα 3.13: Μνλνθξπζηαιιηθφ Ππξίηην (ΠΖΓΖ:

62 Πνιπθξπζηαιιηθό Ππξίηην Σν πνιπθξπζηαιιηθφ ππξηηίν απνηειείηαη απφ πεξηνρέο κνλνθξπζηαιιηθνχ ππξηηίνπ, αιιά δελ έρεη ηελ νκνηφκνξθε θξπζηαιηθή δνκή ηνπ κνλνθξπζηαιιηθνχ ππξηηίνπ. Σα πνιπθξπζηαιιηθά θσηνβνιηατθά ζηνηρεία έρνπλ ρακειφηεξν βαζκφ απφδνζεο απφ ηα ζηνηρεία πνπ απνηεινχληαη απφ κνλνθξπζηαιιηθφ ππξίηην αιιά είλαη πην εχθνιν ζηελ θαηαζθεπή θαη επνκέλσο πην νηθνλνκηθφ. Δπηπιένλ εκθαλίδεη κεγαιχηεξν αηζζεηηθφ ελδηαθέξνλ θαζψο ε επηθάλεηά ηνπ παξνπζηάδεηαη αλνκνηφκνξθε, ζαλ λα απνηειείηαη απφ δηάθνξα ζξαχζκαηα ζε κηα πνηθηιία κπιε ηφλσλ. Ο βαζκφο απφδνζεο γηα κηα βαζκίδα εκπνξίνπ θπκαίλεηαη κεηαμχ 10 θαη 14 %. Δηθφλα 3.14: Πνιπθξπζηαιιηθφ Ππξίηην (ΠΖΓΖ: Ribbon Ππξίηην Σν ππξίηην ζε κνξθή ηαηλίαο κπνξεί λα παξαρζεί κε πνιιέο ηερληθέο. ηφρνο είλαη ε απνθπγή ηνπ θφζηνπο πνπ ζπλεπάγεηαη ε δηαδηθαζία θνπήο, θαζψο θαη ε κείσζε ησλ απσιεηψλ ζε θαζαξφ ππξίηην πνπ ζπλεπάγεηαη. Απφ ηηο πνιπάξηζκεο ηερληθέο νπζηαζηηθά κφλν δχν θαηέιεμαλ ζε εκπνξηθή ρξεζηκνπνίεζε. Edge defined Film Fed Growth Process (EFG). Καηά ηε δηαδηθαζία απηή παξάγεηαη ην Ribbon ππξίηην κέζα απφ ην ιησκέλνπιηθφ κέζσ ελφο θαινππηνχ, ην ζρήκα ηνπ νπνίνπ θαζνξίδεη θαη ηε κνξθή ηεο ηαηλίαο. Σα παξαγφκελα ζηνηρεία έρνπλ κηθξφηεξε πνηφηεηα απφ ηα κνλνθξπζηαιιηθά θαη ε επηθάλεηά ηνπο εκθαλίδεη αλσκαιίεο. Παξφια απηά ε απφδνζή ηνπο θηάλεη κέρξη ην 14,8% γηα ζηνηρεία πνπ έρνπλ θηηαρηεί ζε γξακκή παξαγσγήο θαη γηα εκπνξηθνχο ζθνπνχο. String Ribbon Process (STR). ε απηή ηελ ηερληθή ην ππξίηην εμάγεηαη θαηεπζείαλ απφ ην δνρείν κε ην ιησκέλν ππξίηην ρσξίο θαινχπη. Ζ δηαδηθαζία είλαη ζρεηηθά απιή, θαζψο ρξεζηκνπνηνχληαη δχν ισξίδεο πνπ δηαπεξλνχλ ην δνρείν ζηε βάζε ηνπ θαη θηλνχληαη κε ζηαζεξή ηαρχηεηα αλνδηθά. ηελ αξρή ηεο δηαδηθαζίαο ρξεηάδεηαη έλαο ππξήλαο, έηζη ψζηε λα γίλεη ε αξρή ηεο ηαηλίαο ππξηηίνπ. Σν πάρνο ηεο ηαηλίαο εμαξηάηαη θπξίσο απφ ηελ ηαρχηεηα κε ηελ νπνία θηλνχληαη νη δχν ισξίδεο. Ζ απφδνζή ηνπο κπνξεί λα θηάζεη κέρξη θαη ην 14-15%.

63 Κξπζηαιιηθό Ππξίηην ιεπηνύ θίικ (c-sitfc) Ζ ηερλνινγία ιεπηνχ θίικ έρεη σο ζθνπφ ηελ κείσζε ηνπ θφζηνπο, κέζσ ηεο κείσζεο ηνπ απαηηνχκελνπ πιηθνχ γηα ηελ παξαγσγή ησλ ζηνηρείσλ. Ζ ελαπφζεζε κπνξεί λα γίλεη θαηεπζείαλ ζε γπαιί, θεξακηθφ ή νπνηνδήπνηε άιιν θαηάιιειν ππφζηξσκα. Δθηφο απφ ην κεησκέλν θφζηνο πιενλεθηνχλ θαη ζηελ επθνιία κε ηελ νπνία κπνξεί λα γίλεη ζχλδεζή ηνπο ζε ζεηξά, θηηάρλνληαο έηζη νιφθιεξα πιαίζηα θαηά ηε δηαδηθαζία ελαπφζεζεο. Απφ ηελ άιιε φκσο ε δηαδηθαζία απηή είλαη απαηηεηηθή θαζψο κεγάιεο πεξηνρέο πξέπεη λα παξαρζνχλ ρσξίο ειαηηψκαηα. Παξφιν πνπ ην c-sitfc έρεη πάρνο κεξηθψλ κφλν κm (5 κέρξη 50κm), έρεη απνδεηρζεί ζεσξεηηθά, αιιά θαη ζηελ πξάμε φηη εκθαλίδεη αμηφινγε απφδνζε. Σν θιεηδί ζηελ ηερλνινγία είλαη ν έμππλνο νπηηθφο ζρεδηαζκφο, κε απνηέιεζκα ην θσο κέζσ αλαθιάζεσλ λα δηαγξάθεη ηειηθά δηαδξνκή 30 θνξέο ή θαη πεξηζζφηεξν, κεγαιχηεξε απφ ην πάρνο ηνπ θηικ. Δθηφο απφ ην πιενλέθηεκα ηεο κεησκέλεο απαίηεζεο ζε ππξίηην, ην c-sitfc δελ έρεη ηδηαίηεξεο απαηηήζεηο ζην πιηθφ ηνπ ππνζηξψκαηνο, ην νπνίν κπνξεί λα είλαη ρακειήο πνηφηεηαο ππξίηην, γπαιί, θεξακηθά ή γξαθίηεο. Τπάξρεη εθηεηακέλε έξεπλα φζνλ αθνξά ην c-sitfc πνπ έρεη αλαδείμεη ηελ πςειή απφδνζε πνπ κπνξεί λα πεηχρεη (κέρξη 21% θάησ απφ ηδαληθέο ζπλζήθεο). Παξφιν πνπ έρεη εκθαλίζεη ζεκαληηθή αλάπηπμε ηελ ηειεπηαία δεθαεηία ιίγεο εηαηξίεο ην έρνπλ πεξάζεη ζηε γξακκή παξαγσγήο σο εκπνξηθφ πξντφλ. Δηθφλα 3.15: Κξπζηαιιηθφ Ππξίηην ιεπηνχ θίικ (ΠΖΓΖ:

64 Άκνξθν ππξίηην (a-si) Σν άκνξθν ππξίηην ρξεζηκνπνηείηαη γηα ηελ παξαγσγή θ/β ζηνηρείσλ ζχκθσλα κε ηελ ηερλνινγία ιεπηνχ θηικ. Χο πιηθφ εκθαλίδεη κεγάιε αηαμία ζηε δνκή ηνπ, παξά ηαχηα βξίζθεη εθαξκνγή ζηε θ/β ηερλνινγία κε ηε κνξθή θξάκαηνο κε πδξνγφλν. Ζ πξνζζήθε πδξνγφλνπ βειηηψλεη ηηο ειεθηξηθέο ηδηφηεηέο ηνπ θαη πεξηέρεηαη ζε 10-40% αηνκηθή αλαινγία. Γηαθέξεη νπζηαζηηθά απφ ην κνλνθξπζηαιιηθφ ππξίηην θαζψο εκθαλίδεη ελεξγεηαθφ δηάθελν κε κεηαβιεηή ηηκή πνπ θπκαίλεηαη κεηαμχ 1,12eV θαη 1,7eV πεξίπνπ. Σν θχξην πιενλέθηεκα ηνπ είλαη φηη έρεη πςειφ επίπεδν απνξξφθεζεο ηεο ειηαθήο αθηηλνβνιίαο θαη κάιηζηα πεξίπνπ 40 θνξέο πςειφηεξε απφ απηή ηνπ κνλνθξπζηαιιηθνχ ππξηηίνπ. Χο πξνο απηή ηελ ηδηφηεηά ηνπ ην a-si ζπκπεξηθέξεηαη ζρεδφλ ζαλ εκηαγσγφο άκεζνπ ελεξγεηαθνχ δηαθέλνπ, γηα απηφ κηα ιεπηή επίζηξσζε είλαη αξθεηή γηα ηελ θαηαζθεπή θ/β ζηνηρείσλ. Δπηπιένλ ην άκνξθν ππξίηην κπνξεί λα ελαπνηεζεί ζε πνηθίια, ρακεινχ θφζηνπο ππνζηξψκαηα, ζπκπεξηιακβαλνκέλνπ ηνπ ράιπβα, ηνπ γπαιηνχ θαη ηνπ πιαζηηθνχ. Ζ θαηαζθεπαζηηθή δηαδηθαζία απαηηεί ρακειφηεξεο ζεξκνθξαζίεο θαη επνκέλσο ιηγφηεξε θαηαλάισζε ελέξγεηαο. Έηζη ην ζπλνιηθφ θφζηνο ηνπ πιηθνχ θαη ηνπ θφζηνπο θαηαζθεπήο είλαη ρακειφηεξν αλά κνλάδα επηθάλεηαο, ζπγθξηλφκελν κε ηα ζηνηρεία θξπζηαιιηθνχ ππξηηίνπ. Γχν είλαη ηα θπξηφηεξα κεηνλεθηήκαηά ηνπ.ο ρακειφο βαζκφο απφδνζεο πνπ θπκαίλεηαη κεηαμχ 6 9 % γηα ζηνηρεία ηνπ εκπνξίνπ θαη θηάλεη ην 13% γηα ζηνηρεία πνπ έρνπλ θηηαρηεί ζην εξγαζηήξην θαη ε βαζκηαία κείσζε ηνπ βαζκνχ απφδνζεο. Μέζα ζε κεξηθνχο κήλεο κπνξεί ε απφδνζε λα κεησζεί απφ 10% έσο θαη 15 %. Δηθφλα 3.16: Άκνξθν ππξίηην (ΠΖΓΖ:

65 3.4.2 Αξζεληθνύρν Γάιιην (GaAs) Σν αξζεληθνχρν γάιιην είλαη έλαο εκηαγσγφο κε ελεξγεηαθφ δηάθελν 1,43 ev, ηηκή ε νπνία είλαη ζηε βέιηηζηε πεξηνρή γηα ηε θσηνβνιηατθή κεηαηξνπή ηεο ειηαθήο αθηηλνβνιίαο κε ζεσξεηηθή απφδνζε πεξίπνπ 25-30%. Έλα αθφκε πιενλέθηεκα απνηειεί ην γεγνλφο φηη ην ελεξγεηαθφ δηάθελν είλαη άκεζν. Δπνκέλσο ην GaAs ζπλδπάδεη θαηαξρήλ ηδαληθά ηηο πξνυπνζέζεηο γηα λα ρξεζηκνπνηεζεί σο πιηθφ θαηαζθεπήο ειηαθψλ θ/β ζηνηρείσλ. Σν κεηνλέθηεκά ηνπ είλαη ην πςειφ θφζηνο παξαγσγήο, πεξίπνπ πεληαπιάζην απφ απηφ ηνπ θξπζηαιιηθνχ ππξηηίνπ. Έρεη εθαξκνγή θπξίσο ζε ειηαθά ζηνηρεία ζπγθεληξσκέλεο αθηηλνβνιίαο, φπνπ ην πςειφ θφζηνο ηνπ αληηζηαζκίδεηαη απφ ηελ πςειή παξαγσγή ειεθηξηθήο ελέξγεηαο αλά κνλάδα επηθάλεηαο. Δπίζεο ην GaΑs ζπλαληάηαη ζπρλά ζε δηαζηεκηθέο εθαξκνγέο ιφγσ ηεο πςειήο ζεξκηθήο αδξάλεηάο ηνπ θαη ηνπ πςεινχ βαζκνχ απφδνζεο. πγθεθξηκέλα ε απφδνζε ησλ ζηνηρείσλ GaAs πέθηεη ζην κηζφ, ζε ζχγθξηζε κε ηελ απφδνζή ηνπο ζε ζπλεζηζκέλε ζεξκνθξαζία ηνπ πεξηβάιινληνο, φηαλ ζεξκαλζνχλ ζηνπο 200 ν C. Ζ αληίζηνηρε κείσζε ζηα ζηνηρεία ππξηηίνπ παξαηεξείηαη ήδε ζηνπο 120 o C. Δηθφλα 3.17: Φσηνβνιηατθφ ζχζηεκα απφ Αξζεληθνχρν Γάιιην (ΠΖΓΖ: Γηζειεληνύρνο Ηλδηνύρνο Υαιθόο (CuInSe2 ή CIS) Σν εκηαγψγηκν πιηθφ ηνπ δηζειεληνχρνπ ηλδηνχρνπ ραιθνχ είλαη έλα εκηαγψγηκν πιηθφ, ην νπνίν κπνξεί λα είλαη ηχπνπ-n ή ηχπνπ-p θαη έρεη κηα άκεζε νπηηθή απνξξφθεζε κε ηνλ πςειφηεξν ζπληειεζηή απνξξφθεζεο πνπ έρεη κεηξεζεί κέρξη ζήκεξα. Σα ειεθηξηθά ραξαθηεξηζηηθά ηνπ CIS εμαξηψληαη ζε κεγάιν βαζκφ απφ ηνλ ιφγν ραιθνχ/ηλδίνπ, ελψ ν θαιφο έιεγρνο ηεο ζηνηρεηνκεηξίαο ηνπ ζεσξείηαη νπζηψδεο γηα απνδνηηθέο δηαηάμεηο.

66 Δίλαη δπλαηφλ λα θαηαζθεπαζζνχλ νκνεπαθέο ηχπνπ p-n ησλ CIS αιιά απηέο δελ ζα είλαη νχηε ζηαζεξέο νχηε απνδνηηθέο θαη νη θαιχηεξεο δηαηάμεηο κέρξη ζήκεξα είλαη εηεξνελψζεηο κε ζεηνχρν θάδκην (CdS). Σν CdS κπνξεί λα αλαπηπρζεί κφλν σο πιηθφ ηχπνπ-n γηα απηφ θαη ην CIS πξέπεη λα είλαη ηχπνπ-p. Σν CIS έρεη ελεξγεηαθφ δηάθελν 1eV θαη παξάγεηαη σο θηνλνεηδήο πνιπθξπζηαιιηθή κεκβξάλε, ελψ ην CdS έρεη ελεξγεηαθφ δηάθελν 2,4eV θαη έηζη απηφ ζα απνξξνθά έληνλα φιε ηελ πξνζπίπηνπζα αθηηλνβνιία απφ ην πξάζηλν κέρξη ην κπιε άθξν θάζκαηνο. Οη βέιηηζηεο δηαηάμεηο ρξεζηκνπνηνχλ έλα πνιχ ιεπηφ ζηξψκα (0,03κm) ηνπ CdS κε ζηξψκα παξαζχξνπ ελφο πιηθνχ κε κεγάιν ελεξγεηαθφ δηάθελν θαη πςειή αγσγηκφηεηα. Σν νμείδην ηνπ ςεπδαξγχξνπ έρεη βξεζεί φηη είλαη έλα θαηάιιειν πιηθφ γηα ην ζηξψκα ηνπ παξαζχξνπ. Μηα ζεκαληηθή πξνζπάζεηα έρεη αθηεξσζεί ζηελ άλνδν ηεο ηερλνινγίαο CIS θπξίσο απφ ηε SIEMENS. Έρνπλ θηηαρηεί ζηνηρεία CIS ηνπ εκπνξίνπ, ε απφδνζε ησλ νπνίσλ πιεζηάδεη ην 10%. Πιενλεθηνχλ ζε ζρέζε κε ηα ζηνηρεία άκνξθνπ ππξηηίνπ, θαζψο δελ εκθαλίδνπλ βαζκηαία πηψζε ηεο απφδνζεο γηα κηα πεξίνδν κεξηθψλ εηψλ. Δπίζεο φπσο έρεη αλαθεξζεί θαη παξαπάλσ πξνζθέξνπλ κεγάιε νηθνλνκία ζε εκηαγψγηκα πιηθά. Απφ ηελ άιιε φκσο ην CIS είλαη έλα πνιχπινθν πιηθφ πνπ δπζθνιεχεη ηελ θαηαζθεπή ηνπ. Σέινο πνιχ ζεκαληηθή είλαη ε αζθάιεηα ηνπ πξνζσπηθνχ θαηά ηε δηάξθεηα ηεο θαηαζθεπήο ηνπ, αθνχ ε παξαγσγή ηνπ πεξηιακβάλεη ην ζειεληνχρν πδξνγφλν, έλα εμαηξεηηθά ηνμηθφ αέξην. Δηθφλα 3.18: Μνλάδα CIS ελζσκαησκέλε ζε θηίξην (ΠΖΓΖ:

67 3.4.4 Σειινπξηνύρν Κάδκην (CdTe) Σν ηειινπξηνχρν θάδκην είλαη έλα εκηαγψγηκν πιηθφ πνπ απνηειείηαη απφ θάδκην θαη ηειινχξην, ην νπνίν έρεη πςειφ επίπεδν απνξξφθεζεο ηεο ειηαθήο αθηηλνβνιίαο θαη ην ελεξγεηαθφ ηνπ δηάθελν είλαη πνιχ θνληά ζην ηδαληθφ. Αξθεί έλα φγθνο πάρνπο ελφο κηθξφκεηξνπ γηα λα απνξξνθεζεί ην 90 % ηνπ ειηαθνχ θάζκαηνο. Τπάξρνπλ κεξηθέο ρακεινχ θφζηνπο ηερληθέο, νη νπνίεο κπνξνχλ λα ρξεζηκνπνηεζνχλ γηα ηελ απφζεζε ηνπ CdTe θαη φιεο απηέο, κπνξνχλ, αθνχ ππνζηνχλ κηα επεμεξγαζία κεηά ηελ απφζεζε, λα παξάγνπλ πιηθφ πςειήο πνηφηεηαο θαη απνδνηηθά ειηαθά ζηνηρεία. Ζ δηαδηθαζία πιεγκαηηθήο εθηχπσζεο ησλ ζηνηρείσλ CdTe πξνζθέξεη κηα ηερλνινγία κε ρακειφ θφζηνο παξαγσγήο, αιιά απφ ηελ άιιε θαη κηα εληειψο ρακεινχ ξπζκνχ παξαγσγή. Σν βήκα πνπ πεξηνξίδεη ην ξπζκφ παξαγσγήο είλαη ε ζεξκνθξαζηαθή επεμεξγαζία ηεο κειάλεο εθηχπσζεο κεηά ηελ απφζεζε, ε νπνία απαηηεί ζρεηηθά πςειέο ζεξκνθξαζίεο (γχξσ ζηνπο 500 ν C) γηα πεξηφδνπο κηαο ψξαο ή θαη πεξηζζφηεξν. Με απηή ηελ ηερλνινγία έρνπλ παξαρζεί βαζηθέο κνλάδεο κε απφδνζε 6% θαη έρνπλ ειεγρζεί ζε εμσηεξηθέο ζπλζήθεο. Ζ εκπνξηθή ηνπο φκσο δηαζεζηκφηεηα είλαη πεξηνξηζκέλε. Μηα αθφκα ηερλνινγία είλαη απηή ηεο ειεθηξνηππίαο. Ζ ηερλνινγία απηή είλαη ηδηαίηεξα επλντθή γηα ηα ζηνηρεία CdTe, ιφγσ ηεο πνιχ κηθξή ρξήζεο ηνπ πιηθνχ θαη ηνπ ρακεινχ θφζηνπο. Ζ BP Solar έρεη παξάγεη βαζηθέο κνλάδεο κε απνδφζεηο πάλσ απφ 10% θαη ζηνηρεία κε απνδφζεηο γχξσ ζην 13%. Οη έιεγρνη ζηαζεξφηεηαο ζε εμσηεξηθέο ζπλζήθεο έρνπλ επηηεπρζεί κε ηθαλνπνηεηηθή επηηπρία. Απφ ηελ άιιε φκσο φπσο θαη ζην CIS, ην θάδκην είλαη έλα ηνμηθφ πιηθφ θαη ζα πξέπεη λα ιακβάλνληαη απμεκέλα κέηξα πξνζηαζίαο θαηά ηελ παξαγσγή ηνπ. [12] Δηθφλα 3.19: Σειινπξηνχρν Κάδκην (ΠΖΓΖ:

68 3.4.5 Πξντόλ Spheral Solar Αληίζεηα κε ηα ζπκβαηηθά θσηνβνιηατθά θχηηαξα, ην λέν πιηθφ δελ επηθάζεηαη ζε άθακπηε βάζε ππξηηίνπ, αιιά είλαη θηηαγκέλν απφ ρηιηάδεο πάκθζελα ζθαηξίδηα ππξηηίνπ (θαηαζθεπάδνληαη απφ ππνιείκκαηα ππξηηίνπ απφ ηε βηνκεραλία ησλ chips ησλ ειεθηξνληθψλ ππνινγηζηψλ), εγθισβηζκέλα αλάκεζα ζε δχν θχιια αινπκηλίνπ. Κάζε ζθαηξίδην ιεηηνπξγεί σο αλεμάξηεην κηθξνζθνπηθφ θσηνβνιηατθφ θχηηαξν, απνξξνθψληαο ηελ ειηαθή αθηηλνβνιία θαη κεηαηξέπνληάο ηελ ζε ειεθηξηζκφ. Σα θχιια αινπκηλίνπ πξνζδίδνπλ ζην πιηθφ ηε θπζηθή αληνρή πνπ ρξεηάδεηαη, ηνπ επηηξέπνπλ λα είλαη εχθακπην αιιά θαη ειαθξχ, ελψ ηαπηφρξνλα παίδνπλ ην ξφιν ειεθηξηθήο επαθήο. Ζ γεκάηε θνπζθάιεο επηθάλεηα πνπ δεκηνπξγνχλ ηα ζθαηξίδηα επηηξέπεη πνιχ κεγαιχηεξε απνξξφθεζε ειηαθνχ θσηφο, ραξίδνληαο ζην πιηθφ απνδνηηθφηεηα ηεο ηάμεο ηνπ 11%. Οη εθεπξέηεο ηνπ ηζρπξίδνληαη φηη κπνξεί λα θαιχςεη νπνηνπδήπνηε ζρήκαηνο επηθάλεηεο, απμάλνληαο θαηά πνιχ ηνπο ρψξνπο φπνπ κπνξεί λα παξαρζεί ειεθηξηθή ελέξγεηα θαη δίλνληαο ζηνπο αξρηηέθηνλεο ηε δπλαηφηεηα λα ζρεδηάζνπλ θηίξηα κε θακπχιεο πνπ ζα κπνξνχλ λα είλαη εμνπιηζκέλα κε θσηνβνιηατθά ρσξίο κάιηζηα λα απαηηνχληαη εληζρπκέλεο δνκέο γηα ηελ ζηήξημή ηνπο. [16] Δηθφλα 3.20: Πξντφλ spheral solar (ΠΖΓΖ: Δηθφλα 3.21: Spheral solar power (ΠΖΓΖ:

69 3.4.6 Φσηνβνιηατθά πιαίζηα δηπιήο όςεσο Οη θσηνβνιηατθεο θπςέιεο απηνχ ηνπ είδνπο νλνκάδνληαη HIT (Heterojunction with Intrinsic Thin layer) θαη απνηεινχληαη απφ δχν ζηξψζεηο άκνξθνπ ππξηηίνπ (πάλσ θαη θάησ) θαη απφ κηα ζηξψζε κνλνθξπζηαιιηθνχ ππξηηίνπ. Σα Φ/Β πιαίζηα πξνζθέξνπλ θνξπθαία απφδνζε πνπ θηάλεη ην 19% ρξεζηκνπνηψληαο ηερληθέο παξαγσγήο πξνεγκέλεο ηερλνινγίαο. Σα HIT Double δηαζέηνπλ δηπιή θσηνβνιηατθή φςε, παξάγνληαο έηζη ην δηπιφ ξεχκα. Ζ εηήζηα παξαγσγή ελέξγεηαο κπνξεί λα απμεζεί θαηά 26% ζε ζρέζε κε ηα θσηνβνιηατθά ζηνηρεία κνλήο φςεσο. Οη HIT θπςέιεο παξάγνπλ εηεζίσο πεξηζζφηεξε θαζαξή ελέξγεηα ζπγθξηηηθά κε άιιεο ζπκβαηηθέο θσηνβνιηατθέο θπςέιεο. Σα θσηνβνιηατθά ζηνηρεία HIT ιεηηνπξγνχλ 100% ρσξίο εθπνκπέο ξχπσλ θαη αθηηλνβνιίαο, δελ απνηεινχληαη απφ θηλνχκελα ηκήκαηα θαη είλαη αζφξπβα. Οη δηαζηάζεηο επηηξέπνπλ ηελ εγθαηάζηαζε εμνηθνλνκψληαο ρψξν θαη επηηπγράλνληαο ηαπηφρξνλα ηελ πςειφηεξε δπλαηή απφδνζε ζηνλ δεδνκέλν ρψξν ηεο ζθεπήο.χο εθηνχηνπ ην θφζηνο ηνπ είλαη πςειφηεξν απφ ηα ζπκβαηηθά πιαίζηα. [68] Δηθφλα 3.22: Double HIT ηερλνινγία (ΠΖΓΖ: Γηάγξακκα 3.1: πγθξηηηθή απφδνζε ηερλνινγίαο HIT θαη Double HIT (ΠΖΓΖ:

70 3.5 πκπεξηθνξά ησλ πιαηζίσλ Σνπνζέηεζε θαη πξνζαλαηνιηζκόο ησλ ειηαθώλ ζπιιεθηώλ Έλαο ειηαθφο ζπιιέθηεο απνηειείηαη απφ νκάδεο θσηνβνιηατθψλ ζηνηρείσλ. Ζ ηνπνζέηεζή ηνπο πξέπεη λα γίλεη κε ηέηνην ηξφπν ψζηε λα εθκεηαιιεχνληαη κε ηνλ θαιχηεξν ηξφπν ηε δηαζέζηκε ειηαθή ελέξγεηα. Σα θχξηα γεσκεηξηθά ραξαθηεξηζηηθά ελφο ζπιιέθηε είλαη ε θιίζε ηνπ σο πξνο ην νξηδφληην επίπεδν θαη ν πξνζαλαηνιηζκφο ηνπ. Ζ θιίζε ηνπ ζπιιέθηε πεξηγξάθεηαη απφ έλα δηάλπζκα θάζεην ζην επίπεδφ ηνπ. Δλψ ε γσλία θιίζεο ηνπ ζπιιέθηε είλαη ε γσλία πνπ ζρεκαηίδεηαη απφ ηνλ ζπιιέθηε θαη ην νξηδφληην επίπεδν. ηελ παξαθάησ εηθφλα είλαη ε γσλία β. Ο πξνζαλαηνιηζκφο ηνπ ζπιιέθηε δίλεηαη κε ηε γσλία s. Ζ γσλία s νξίδεηαη σο ε δεμηφζηξνθε γσλία πνπ ζρεκαηίδεηαη απφ ηνλ άμνλα Βνξξά- Νφηνπ θαη ηελ πξνβνιή ζην νξηδφληην επίπεδν ηνπ δηαλχζκαηνο ηεο θιίζεο ηνπ ζπιιέθηε. Ζ γσλία s νλνκάδεηαη γσλία αδηκνχζηνπ ηνπ ζπιιέθηε ή γσλία πξνζαλαηνιηζκνχ. Ζ γσλία ζ είλαη ε γσλία πξφζπησζεο ηεο ειηαθήο αθηηλνβνιίαο θαη ζρεκαηίδεηαη απφ ην δηάλπζκα ηεο θιίζεο ηνπ ζπιιέθηε θαη απφ ην δηάλπζκα ηεο αθηηλνβνιίαο ηνπ ειίνπ. Σα θσηνβνιηατθά έρνπλ ηε κέγηζηε απφδνζε φηαλ έρνπλ λφηην πξνζαλαηνιηζκφ θαη κεδελίδεηαη ε γσλία πξφζπησζεο, δειαδή νη αθηίλεο ηνπ ειίνπ πέθηνπλ θάζεηα ζηελ επηθάλεηα ηνπ ειηαθνχ ζπιιέθηε. Δηθφλα 3.23: Ζιηαθφο ζπιιέθηεο κε θιίζε β θαη πξνζαλαηνιηζκφ s (ΠΖΓΖ:Καξαθπιιίδεο Η. (1999). Φσηνβνιηατθά ζηνηρεία θαη εθαξκνγέο, Δθδφζεηο Δηαηξία αμηνπνίεζεο θαη δηαρείξηζεο ηεο πεξηνπζίαο Γεκνθξίηεηνπ Παλεπηζηήκηνπ Θξάθεο, Ξάλζε)

71 Δηθφλα 3.24: Ζ γσλία πξφζπησζεο ζ γηα δχν ζπιιέθηεο ζε δηαθνξεηηθφ γεσγξαθηθφ πιάηνο (ΠΖΓΖ:Καξαθπιιίδεο Η. (1999). Φσηνβνιηατθά ζηνηρεία θαη εθαξκνγέο, Δθδφζεηο Δηαηξία αμηνπνίεζεο θαη δηαρείξηζεο ηεο πεξηνπζίαο Γεκνθξίηεηνπ Παλεπηζηήκηνπ Θξάθεο, Ξάλζε) Ζ ηνπνζέηεζε ηνπ ζπιιέθηε κε λφηην πξνζαλαηνιηζκφ θαη γσλία θιίζεο ίζε κε ην γεσγξαθηθφ πιάηνο ηεο πεξηνρήο παξέρεη κία θαιή απφδνζε ζηε ιεηηνπξγία ηνπ ζπζηήκαηνο αιιά δελ είλαη ε βέιηηζηε ιχζε. χκθσλα κε ηνλ Καξαθπιιίδε (1999) αλ ην θξηηήξην ηεο βειηηζηνπνίεζεο είλαη ε ζπγθέληξσζε ηεο κεγαιχηεξεο δπλαηήο πνζφηεηαο ελέξγεηαο θαηά ηα δηάξθεηα ελφο έηνπο, ηφηε ε βέιηηζηε γσλία θιίζεο ηνπ ζπιιέθηε είλαη ίζε κε ηε γσλία ηνπ γεσγξαθηθνχ πιάηνπο ηεο πεξηνρήο κεησκέλε θαηά 3 έσο 10 κνίξεο γηα πξνζαλαηνιηζκφ λνηηναλαηνιηθφ έσο λνηηνδπηηθφ (s= 135o-225o). Με ηελ θιίζε απηή νη αθηίλεο ηνπ ειίνπ πξνζπίπηνπλ ζρεδφλ θάζεηα ζηελ επηθάλεηα ηνπ ζπιιέθηε θαηά ηνπο ζεξηλνχο κήλεο, φηαλ ε έληαζε ηεο αθηηλνβνιίαο είλαη ε κέγηζηε. Απηφ έρεη σο απνηέιεζκα ηε ζπγθέληξσζε κεγάιεο πνζφηεηαο ελέξγεηαο θαηά ηε δηάξθεηα ηνπ έηνπο. Ζ πνζφηεηα πνπ ζπγθεληξψλεηαη ζηελ πεξίπησζε απηή ζε εηήζηα βάζε είλαη ε κέγηζηε δπλαηή, κε κεγάιε φκσο ρξνληθή αλνκνηνκνξθία. Καηά ηνπ ζεξηλνχο κήλεο ζπιιέγνληαη κεγάιεο πνζφηεηεο ελέξγεηαο, ελψ θαηά ηνπο ρεηκεξηλνχο νη ζπιιεγφκελεο πνζφηεηεο είλαη πνιχ κηθξέο γηαηί ε ειηαθή αθηηλνβνιία είλαη κηθξήο έληαζεο θαη ε γσλία πξφζπησζεο είλαη πνιχ κεγάιε. Απηφ έρεη σο απνηέιεζκα ην ζχζηεκα πνπ ζπιιέγεη, κεηαηξέπεη, απνζεθεχεη θαη δηαζέηεη ηελ ειηαθή ελέξγεηα λα κελ είλαη ην βέιηηζην απφ πιεπξάο θφζηνπο θαη απφδνζεο.

72 Αλ ην θξηηήξην ηεο βειηηζηνπνίεζεο είλαη ε κέγηζηε απφδνζε θαη ην ειάρηζην θφζηνο ηνπ ζπζηήκαηνο, ηφηε πξέπεη ν ζπιιέθηεο λα ζπιιέγεη θαηά ηε δηάξθεηα ηνπ έηνπο ηε κεγαιχηεξε δπλαηή πνζφηεηα ελέξγεηαο κε ηε κεγαιχηεξε δπλαηή νκνηνκνξθία. ηε πεξίπησζε απηή εθηφο απφ ην γεσγξαθηθφ πιάηνο ηνπ ηφπνπ πξέπεη λα ιεθζνχλ ππφςε νη κέζεο θαηά κήλα εκεξήζηεο ηηκέο ειηαθήο αθηηλνβνιίαο θαη νη ηνπηθέο θιηκαηνινγηθέο ζπλζήθεο πνπ επεξεάδνπλ ηελ ειηνθάλεηα. ηνλ παξαθάησ πίλαθα θαίλνληαη νη βέιηηζηεο γσλίεο θιίζεο ησλ θσηνβνιηατθψλ ζηνηρείσλ γηα ηνπ δηάθνξνπο πξνζαλαηνιηζκνχο θαη δηάθνξεο πεξηνρέο ηεο Διιάδαο γηα ηηο νπνίεο ππάξρνπλ θαηαγεγξακκέλεο κεηξήζεηο ειηαθήο αθηηλνβνιίαο. πσο θαίλεηαη ε γσλία θιίζεο ηνπ ζπιιέθηε είλαη κεγαιχηεξε απφ ην γεσγξαθηθφ πιάηνο ηεο πεξηνρήο θαηά 40% πεξίπνπ. Απηφ απνζθνπεί ζηελ εμαζθάιηζε ηεο νκνηνκνξθίαο ηεο πνζφηεηαο ηεο ελέξγεηαο πνπ ζπιιέγεηαη θαηά ηε δηάξθεηα ελφο έηνπο. Σν ρεηκψλα, νπφηε ε έληαζε είλαη ηεο ειηαθήο αθηηλνβνιίαο είλαη κηθξή, νη αθηίλεο ηνπ ήιηνπ πξνζπίπηνπλ ζρεδφλ θάζεηα ζην ζπιιέθηε θαη αμηνπνηνχληαη ζην έπαθξν, ελψ ηνπο ζεξηλνχο κήλεο, νπφηε ε έληαζε είλαη κεγάιε, πξνζπίπηνπλ κε κεγάιε γσλία. Βέβαηα ν λφηηνο πξνζαλαηνιηζκφο είλαη πάληα ν βέιηηζηνο θαη πξέπεη λα επηιέγεηαη φπνπ ππάξρεη ε δπλαηφηεηα. Δθηφο απφ ηνπο ζηαζεξνχο ζπιιέθηεο, ππάξρνπλ θαη νη ζπιιέθηεο πνπ είλαη εθνδηαζκέλνη κε ζχζηεκα παξαθνινχζεζεο ηνπ ήιηνπ, φπσο έρεη θαλεί ζε παξαπάλσ εηθφλα (3.7). Απηνί είλαη ζαθψο πην απνδνηηθνί, αιιά ην θφζηνο αγνξάο θαη εγθαηάζηαζεο είλαη πνιχ πην πςειφ απφ ηηο ζπλεζηζκέλεο πεξηπηψζεηο. Ζ ελέξγεηα πνπ απαηηείηαη γηα ηε ιεηηνπξγία ελφο ηέηνηνπ ζπζηήκαηνο παξάγεηαη απφ ην ίδην ην θσηνβνιηατθφ ζχζηεκα. Αθφκα έλα κεηνλέθηεκα απηψλ ησλ ζπζηεκάησλ είλαη ε ζπληήξεζε θαη νη βιάβεο ζην ζχζηεκα παξαθνινχζεζεο. Έλαο ζπιιέθηεο κπνξεί λα θηλείηαη κε ηξεηο ηξφπνπο: i. Να έρεη ζηαζεξφ πξνζαλαηνιηζκφ θαη λα ζηξέθεηαη γχξσ απφ ηνλ άμνλα Αλαηνιήο- Γχζεο, λα κεηαβάιιεηαη δειαδή ε θιίζε. Έηζη παξαθνινπζεί ηνλ ήιην αλάινγα ηελ επνρή. ii. Να έρεη ζηαζεξή θιίζε θαη λα ζηξέθεηαη γχξσ απφ άμνλα Βνξξά- Νφηνπ, λα κεηαβάιιεηαη δειαδή ν πξνζαλαηνιηζκφο ηνπ. ηελ πεξίπησζε απηή παξαθνινπζεί ηνλ ήιην αλάινγα κε ηελ ψξα ηεο εκέξαο. iii. Να ζηξέθεηαη γχξσ απφ ηνλ άμνλα Αλαηνιήο - Γχζεο θαη παξάιιεια λα κπνξεί λα ζηξέθεηαη θαη γχξσ απφ ηνλ άμνλα Βνξξά- Νφηνπ. Έηζη παξαθνινπζεί ηνλ ήιην αλάινγα ηελ επνρή θαη ηελ ψξα ηεο εκέξαο. απφ: Γεληθά ε απφδνζε ελφο θσηνβνιηατθνχ ζπζηήκαηνο ζα κπνξνχζακε λα πνχκε φηη εμαξηάηαη

73 1. Σν θιίκα ηεο πεξηνρήο (φζν ιηγφηεξεο είλαη νη κέξεο ηεο ειηνθάλεηαο π.ρ. Γπηηθή Διιάδα, ηφζν κηθξφηεξε είλαη θαη ε απφδνζε) 2. Σν γεσγξαθηθφ πιάηνο ηεο πεξηνρήο (φζν πην λφηηα είλαη ε πεξηνρή, ηφζν κεγαιχηεξε είλαη ε έληαζε ηεο ειηαθήο αθηηλνβνιίαο) 3. Απφ ηελ θιίζε ησλ θσηνβνιηατθψλ πάλει σο πξνο ην νξηδφληην επίπεδν (ε βέιηηζηε απφδνζε είλαη κε λφηην πξνζαλαηνιηζκφ θαη θιίζε πεξίπνπ 30 κνίξεο) 4. Απφ ηελ ειηθία ησλ θσηνβνιηατθψλ πάλει (ππνινγίδεηαη φηη ε απφδνζε ησλ πάλει κεηψλεηαη θαηά κέζν φξν 0,5% κε 1,0% θάζε έηνο) 5. Απφ ηελ ρξεζηκνπνηνχκελε ηερλνινγία (ηα ζπζηήκαηα αλίρλεπζεο ήιηνπ κπνξνχλ λα βειηηψζνζλ ηελ απφδνζε έσο θαη 35%) 6. Απφ ηε ζσζηή ζπληήξεζε ζε βάζνο ρξφλνπ Απηφ πνπ ελδηαθέξεη είλαη πφζεο θηινβαηψξεο (KWh) ζα δψζεη ην ζχζηεκα ζε εηήζηα βάζε θαη ηειηθά πφζν ζα θνζηίδεη ε παξαγφκελε θηινβαηψξα.ζ παξαγσγή ηεο ειεθηξηθήο ελέξγεηαο απφ ηα θσηνβνιηατθά ζπζηήκαηα είλαη πξνβιέςηκε.γηα ηελ Διιάδα κπνξνχκε λα ζεσξήζνπκε πσο έλα θσηνβνιηατθφ ζχζηεκα κε ηελ βέιηηζηε θιίζε θαη ηνλ βέιηηζην πξνζαλαηνιηζκφ παξάγεη θαηά κέζν φξν γχξσ ζηηο θηινβαηψξεο αλά έηνο θαη αλά εγθαηεζηεκέλν θηινβάη (ΚWh/έηνο/ΚW).ηελ Διιάδα νη πςειφηεξεο απνδφζεηο παξαηεξνχληαη φζν πην λφηηα θαη αλαηνιηθά βξίζθεηαη κηα πεξηνρή. [32] Πίλαθαο 3.1: Δλδεηθηηθή απφδνζε αλάινγα κε ηνλ πξνζαλαηνιηζκφ θαη ηελ θιίζε (ΠΖΓΖ:

74 3.5.2 Ολνκαζηηθέο ζπλζήθεο ιεηηνπξγίαο Ζ ηζρχο ησλ θσηνβνιηατθψλ πιαηζίσλ θαζψο θαη ν βαζκφο απφδνζεο, δίλεηαη ζαλ κέγηζηε ηζρχο απφ ηνπο θαηαζθεπαζηέο ζε θάπνηεο ζπγθεθξηκέλεο ζπλζήθεο νη νπνίεο νλνκάδνληαη «ηππνπνηεκέλεο ζπλζήθεο ειέγρνπ» (standard testing conditions, STC).Απηέο είλαη: Θεξκνθξαζία θπςέιεο: 25 C Ζιηαθή αθηηλνβνιία ζην επίπεδν ηνπ πιαηζίνπ: 1000 W/m2 Μάδα αέξα (air mass) : 1.5.Σν ΑΜ αληηπξνζσπεχεη ην θάζκα ηεο ειηαθήο αθηηλνβνιίαο. Ο αέξαο πνπ ζπλαληάκε κηα ηππηθή κέξα κε ηνλ κέζν φξν πγξαζίαο θαη κφιπλζεο αληηπξνζσπεχεηαη κε ΑΜ1.5. Σν ΑΜ0 αληηπξνζσπεχεη ηελ θαηάζηαζε ηνπ δηαζηήκαηνο φπνπ ε ειηαθή αθηηλνβνιία είλαη 1350W/m2. To AM1 αληηπξνζσπεχεη ηελ ηδαληθή γήηλε θαηάζηαζε κε θαζαξφ αέξα ην κεζεκέξη, φπνπ θαη ην θσο ηνπ ήιηνπ ζπλαληά ηελ κηθξφηεξε αληίζηαζε γηα λα θηάζεη ζηελ γε. Ο βαζκφο απφδνζεο εθθξάδεη ην πνζνζηφ ηεο ειηαθήο αθηηλνβνιίαο πνπ κεηαηξέπεηαη ζε ειεθηξηθή ελέξγεηα ζην θσηνβνιηατθφ ζηνηρείν θαη νξίδεηαη σο: φπνπ P out : Ζ ειεθηξηθή ηζρχο εμφδνπ P in : Ζ ηζρχο ηεο πξνζπίπηνπζαο ειηαθήο αθηηλνβνιίαο Πξνθαλψο, φζν κεγαιχηεξνο είλαη ν βαζκφο απφδνζεο, ηφζν κεγαιχηεξε είλαη ηζρχο εμφδνπ πνπ ιακβάλνπκε γηα δεδνκέλε ειηαθή αθηηλνβνιία. Σπρφλ απνθιίζεηο ηεο ζεξκνθξαζίαο, ηεο αθηηλνβνιίαο θαη ηεο κάδαο αέξα απφ ηηο ηππνπνηεκέλεο ηηκέο ηνπο, ζα έρνπλ επίδξαζε ζηε ζπκπεξηθνξά ηνπ πιαηζίνπ θαη ζηελ απφδνζή ηνπ. [1],[21] Μέγηζην ζεκείν ιεηηνπξγίαο (ΜΡΡ) Γηα λα επηηεπρζεί κέγηζηε απφδνζε ζε έλα θσηνβνιηατθφ πιαίζην, απηφ ζα πξέπεη λα ιεηηνπξγεί ζε έλα ζπγθεθξηκέλν ζεκείν ιεηηνπξγίαο ηεο ραξαθηεξηζηηθήο θακπχιεο I/V, θάησ απφ κεηαβαιιφκελεο ζπλζήθεο. ην ζεκείν απηφ πνπ νλνκάδεηαη θαη ζεκείν κέγηζηεο ηζρχνο (Maximum Power Point, MPP), εμαζθαιίδεη ηε κεγαιχηεξε δπλαηή απφδνζε ηνπ πιαηζίνπ θαη ζπλεπψο ηελ κέγηζηε δπλαηή ηζρχ ζηελ έμνδν ηνπ θσηνβνιηατθνχ πιαηζίνπ.

75 Γηάγξακκα 3.2: Κακπχιεο I-V θαη P-V θσηνβνιηατθνχ ζηνηρείνπ γηα ζηαζεξέο ζπλζήθεο αθηηλνβνιίαο θαη ζεξκνθξαζίαο (ΠΖΓΖ: Καγθαξάθε Κ. (1992). «Φσηνβνιηατθή Σερλνινγία» Δθδφζεηο πκκεηξία, Αζήλα.) Ο ζπλδπαζκφο ηάζεο θαη ξεχκαηνο ζην θσηνβνιηατθφ πιαίζην, γίλεηαη βέιηηζηνο φηαλ ην πιαίζην δηαξξέεηαη απφ ξεχκα κε ηηκή ίζε κε Im θαη εκθαλίδεη δηαθνξά δπλακηθνχ ίζε κε Vm.O βέιηηζηνο ινηπφλ απηφο ζπλδπαζκφο (Vm,Im), δηαζθαιίδεη ηε κέγηζηε απφδνζε ηνπ πιαηζίνπ θαη ηε κέγηζηε δπλαηή ηζρχ (Pm) ζηελ έμνδν Θεξκνθξαζηαθόο ζπληειεζηήο ξεύκαηνο (I), ηάζεο (V) θαη ηζρύνο (P) πσο έρεη ήδε αλαθεξζεί ε νλνκαζηηθή απφδνζε ησλ θσηνβνιηατθψλ πιαηζίσλ αλαθέξεηαη ζε ζεξκνθξαζία θπςέιεο 25 C.Οπνηαδήπνηε ινηπφλ απφθιηζε απφ ηελ νλνκαζηηθή ζεξκνθξαζία ησλ 25 C, επεξεάδεη αλάινγα ή δπζαλάινγα ηελ απφδνζε ηνπ θσηνβνιηατθνχ πιαηζίνπ, δειαδή επηθέξεη κείσζε ή αχμεζε ηεο ηζρχνο ζηελ έμνδν ηνπ πιαηζίνπ. 1. Γηάγξακκα 3.3 : Υαξαθηεξηζηηθέο εμφδνπ V-I ελφο Φ/Β πιαηζίνπ γηα δηαθνξεηηθέο ηηκέο ηεο ζεξκνθξαζίαο ηνπ πιαηζίνπ (ΠΖΓΖ: Κσλζηαληάηνπ Φ. (2008). Γηπισκαηηθή εξγαζία «Πξνζνκνίσζε θαη θαηαζθεπή δηαηάμεσλ αλχςσζεο ηάζεο γηα θσηνβνιηατθά ζπζηήκαηα ζπλδεδεκέλα ζην δίθηπν ρακειήο ηάζεο», Πάηξα.)

76 Απφ ην δηάγξακκα 3.3, είλαη εκθαλέο φηη αλ ε ζεξκνθξαζία κεησζεί απφ 50 C ζε 25 C, ην ξεχκα κεηψλεηαη, ελψ ε ηάζε απμάλεηαη αιιά ζε κεγαιχηεξν πνζνζηφ απ φηη κεηψλεηαη ην ξεχκα. πκπεξαίλεηαη ινηπφλ φηη, ε κείσζε ηεο ζεξκνθξαζίαο ζπλεπάγεη θαη ηε ιεηηνπξγία ηνπ πιαηζίνπ ζε κεγαιχηεξε ηάζε θαη κηθξφηεξν ξεχκα. Καζψο ινηπφλ ε αχμεζε ηεο ηάζεο ζε πνζνζηφ είλαη κεγαιχηεξε απφ ηε κείσζε ηνπ ξεχκαηνο, ε ηζρχο εμφδνπ ηνπ θσηνβνιηατθνχ πάλει ζα είλαη κεγαιχηεξε ζηνπο 25 C απφ φηη ζηνπο 50 C.Αληίζηνηρα ζπκπεξάζκαηα βγάδνπκε θαη ζηελ πεξίπησζε πνπ ε ζεξκνθξαζία, αληί λα κεησζεί, απμάλεηαη απφ ηνπο 50 C ζηνπο 75 C.Ζ ηζρχο εμφδνπ ηνπ παλέινπ ζηελ πξνθεηκέλε πεξίπησζε κεηψλεηαη. ην δηάγξακκα 3.4 παξνπζηάδνληαη πνηνηηθέο θακπχιεο ηάζεο-ξεχκαηνο θαη ηάζεο- ηζρχνο ελφο Φ/Β πιαηζίνπ. Γηάγξακκα 3.4: Πνηνηηθέο θακπχιεο ηάζεο-ξεχκαηνο (I-V) θαη ηάζεο- ηζρχνο (P-V) ελφο Φ/Β πιαηζίνπ (ΠΖΓΖ: Κσλζηαληάηνπ Φ. (2008). Γηπισκαηηθή εξγαζία «Πξνζνκνίσζε θαη θαηαζθεπή δηαηάμεσλ αλχςσζεο ηάζεο γηα θσηνβνιηατθά ζπζηήκαηα ζπλδεδεκέλα ζην δίθηπν ρακειήο ηάζεο», Πάηξα.) ην ζρήκα 3.5 θαίλεηαη φηη ε κέγηζηε απφδνζε ηνπ πιαηζίνπ κεηψλεηαη κε ηελ αχμεζε ηεο ζεξκνθξαζίαο ιεηηνπξγίαο γηα ηηο ίδηεο ζπλζήθεο αθηηλνβνιίαο.

77 Γηάγξακκα 3.5: Δπίδξαζε ηεο ζεξκνθξαζίαο θπςέιεο ζηελ ηζρχ εμφδνπ ελφο θσηνβνιηατθνχ πιαηζίνπ γηα δεδνκέλε αθηηλνβνιία (ΠΖΓΖ: Σηηζηλίδνπ Μ. (2010). Γηπισκαηηθή εξγαζία «ρεδηαζκφο θαη κειέηε θσηνβνιηατθψλ ζπζηεκάησλ», Θεζζαινλίθε.) Δπίδξαζε ηεο αθηηλνβνιίαο ζην βαζκό απόδνζεο ηνπ θσηνβνιηατθνύ πιαηζίνπ Ο βαζκφο απφδνζεο ηνπ θσηνβνιηατθνχ πιαηζίνπ εμαξηάηαη θαη κάιηζηα ζε κεγάιν βαζκφ απφ ηελ έληαζε ηεο πξνζπίπηνπζαο αθηηλνβνιίαο. Ο ξφινο ηεο ειηαθήο αθηηλνβνιίαο (ειηαθή ελέξγεηα) είλαη θαη ν πην θαζνξηζηηθφο γηα ηελ εκθάληζε θαη ηελ δηαηήξεζε ηνπ θσηνβνιηατθνχ θαηλνκέλνπ. Γηάγξακκα 3.6: Δπίδξαζε ηεο πξνζπίπηνπζαο αθηηλνβνιίαο ζηελ ηζρχ εμφδνπ ηνπ θσηνβνιηατθνχ πιαζίνπ γηα δεδνκέλε ζεξκνθξαζία (ΠΖΓΖ: Σηηζηλίδνπ Μ. (2010). Γηπισκαηηθή εξγαζία «ρεδηαζκφο θαη κειέηε θσηνβνιηατθψλ ζπζηεκάησλ», Θεζζαινλίθε.)

78 Παξαηεξείηαη φηη ε πξνζπίπηνπζα αθηηλνβνιία θαη ε απφδνζε ηνπ θσηνβνιηατθνθ πιαηζίνπ ζπλδένληαη ζρεδφλ γξακκηθά. Απφ ην δηάγξακκα 3.6 θαίλεηαη φηη αχμεζε ηεο έληαζεο ηεο πξνζπίπηνπζαο αθηηλνβνιίαο πξνθαιεί θαη αχμεζε ηεο απφδνζεο ηνπ πιαηζίνπ, ελψ κεησκέλε πξνζπίπηνπζα αθηηλνβνιία ζα έρεη ζαλ απνηέιεζκα κεησκέλε απφδνζε ζηελ έμνδν ηνπ θσηνβνιηατθνχ πιαηζίνπ. Απφ ην δηάγξακκα 3.5 θαη γηα δεδνκέλε ζεξκνθξαζία (π.ρ 25 C), παξαηεξείηαη φηη ε αχμεζε ηεο αθηηλνβνιίαο επηθέξεη θαη απμεκέλε απφδνζε ζηελ έμνδν ηνπ θσηνβνιηατθνχ πιαηζίνπ. ην επφκελν δηάξακκα παξνπζηάδεηαη ε επίδξαζε ηεο πξνζπίπηνπζαο αθηηλνβνιίαο ζην ζεκείν κέγηζηεο ηζρχνο (ΜΡΡ). Γηάγξακκα 3.7: Δπίδξαζε ηεο πξνζπίπηνπζαο αθηηλνβνιίαο ζην ζεκείν κέγηζηεο ηζρχνο (ΜΡΡ). (ΠΖΓΖ: Σηηζηλίδνπ Μ. (2010). Γηπισκαηηθή εξγαζία «ρεδηαζκφο θαη κειέηε θσηνβνιηατθψλ ζπζηεκάησλ», Θεζζαινλίθε.) Αλ ζπγθξηζεί ε αθηηλνβνιία κε ηηκή 200 W/m 2, κε ηελ αθηηλνβνιία κε ηηκή 1000 W/m 2 παξαηεξείηαη φηη ην ζεκείν κέγηζηεο ηζρχνο (ΜΡΡ) κεηαβάιιεηαη ζε κηα λέα ηηκή φπνπ ηφζν ην ξεχκα (Η m ) φζν θαη ε ηάζε (V m ) κέγηζηεο ιεηηνπξγίαο, απμάλνληαη. πγθεθξηκέλα, ην ξεχκα απφ 0.6 Α θαη ε ηάζε απφ 15.3 V (φπνπ δειαδή P m =0.6*15.3=9.18W) ζηε ιεηηνπξγία ππφ αθηηλνβνιία 200 W/m 2, απμάλνληαη ζηελ ηηκή ησλ 2.8 Α (l m ) θαη 18 V (V m ) αληίζηνηρα (φπνπ P m =2.8*18=50.4W) ζηε ιεηηνπξγία ππφ αθηηλνβνιία. Απμεκέλε ινηπφλ έληαζε ηεο

79 πξνζπίπηνπζαο αθηηλνβνιίαο, ζεκαίλεη θαη απμεκέλε ηζρχο ζηελ έμνδν ηνπ θσηνβνιηατθνχ πιαηζίνπ. 3.6 Απώιεηεο ζε θσηνβνιηατθά ζπζηήκαηα πσο θάζε ειεθηξηθφ ζχζηεκα, έηζη θαη ηα θσηνβνιηατθά ζπζηήκαηα δελ παξνπζηάδνπλ ζηελ έμνδφ ηνπο ηελ ίδηα πνζφηεηα ελέξγεηαο κε απηήλ πνπ ππάξρεη ζηελ είζνδφ ηνπο. Παξνπζηάδνπλ ινηπφλ δηάθνξα είδε απσιεηψλ.αλ απψιεηεο ηεο ζπζηνηρίαο νξίδνληαη σο φινη εθείλνη νη παξάγνληεο πνπ πεξηνξίδνπλ ηελ δηαζέζηκε ελέξγεηα ζηελ έμνδν ηεο ζπζηνηρίαο ζε ζρέζε κε ηελ νλνκαζηηθή δηαζέζηκε ελέξγεηα ζηελ έμνδν ηεο ππφ ζπλζήθεο STC. Ζ ηειεπηαία βαζίδεηαη ζηελ νλνκαζηηθή ηζρχ ησλ θσηνβνιηατθψλ πιαηζίσλ φπσο απηή νξίδεηαη απφ ηνλ θαηαζθεπαζηή ζε ζπλζήθεο STC Απώιεηεο γσλίαο πξόζπησζεο (Incidence angle modifier-iam) Δίλαη απψιεηεο νπηηθνχ ηχπνπ, ιφγσ αλάθιαζεο θαη δηάδνζεο ηεο πξνζπίπηνπζαο αθηηλνβνιίαο ζην πιαίζην. Οπζηαζηηθά εθθξάδνπλ ην «αδπλάηηζκα» ηεο αθηηλνβνιίαο πνπ ηειηθά θηάλεη ζηελ επηθάλεηα ησλ θσηνβνιηατθψλ θπηηάξσλ ζε ζρέζε κε απηή πνπ ζα πξνζέπηπηε αλ δελ ππήξραλ ηα παξαπάλσ θαηλφκελα. Καζνξηζηηθφο παξάγνληαο γηα ηα παξαπάλσ είλαη ε γσλία πξφζπησζεο ηεο αθηηλνβνιίαο ζηελ επηθάλεηα ηνπ πιαηζίνπ. Απηνχ ηνπ είδνπο νη απψιεηεο ππαθνχνπλ ζηνπο λφκνπο ηνπ Fresnel αλαθνξηθά κε ηελ δηάδνζε ηεο αθηηλνβνιίαο θαη ηηο αλαθιάζεηο ηεο πάλσ ζην πξνζηαηεπηηθφ ζηξψκα γπαιηνχ πνπ επηθαιχπηεη ηα θσηνβνιηατθά θχηηαξα ησλ πιαηζίσλ θαζψο θαη πάλσ ζηελ ίδηα ηελ επηθάλεηα ησλ θπηηάξσλ. To αδπλάηηζκα απηφ πξνζεγγίδεηαη απφ έλα ζπληειεζηή απσιεηψλ (FactorIAM ή IAM losses). Με ηε ρξήζε κηαο κεζφδνπ θαζνξηζκνχ ησλ εκπιεθφκελσλ παξακέηξσλ πνπ νλνκάδεηαη ashray, o ζπληειεζηήο απηφο θαηαιήγεη λα εμαξηάηαη απφ κηα κφλν κεηαβιεηή, bν. Έηζη πξνθχπηεη: IAM losses = 1 - bν (1/cosζ 1) (3.1) πνπ ζ : ε γσλία πξφζπησζεο ηεο αθηηλνβνιίαο ζην πιαίζην. Ζ γσλία πνπ ζρεκαηίδεηαη αλάκεζα ζην δηάλπζκα ζέζεο ηεο πξνζπίπηνπζαο αθηηλνβνιίαο θαη ζηελ θάζεην ζηελ επηθάλεηα ηνπ πιαηζίνπ. Όζηεξα απφ κεηξήζεηο ζε πξαγκαηηθά θξπζηαιιηθά θσηνβνιηατθά πιαίζηα πξνέθπςε κηα ελδεηθηηθή ηηκή γηα ηελ παξάκεηξν bo (ζπληειεζηήο- ηξνπνπνηεηήο γσλίαο πξφζπησζεο) = 0.05, ε νπνία θαη ιακβάλεηαη ζηαζεξή θαηά ηελ εμνκνίσζε κε ινγηζκηθά πξνγξάκκαηα. Γηα ζεξκηθνχο

80 ειηαθνχο ζπζζσξεπηέο απφ επηθάλεηα απφ γπαιί ν ζπληειεζηήο bo ιακβάλεηαη ίζνο κε 0.1. Αλ ε γσλία πξφζπησζεο είλαη 90 ηφηε νη απψιεηεο γίλνληαη κεδεληθέο ην δηάγξακκα 3.8 κπνξνχκε λα δνχκε γηα θάζε έλα κήλα ηνπ ρξφλνπ ηελ κέζε εκεξήζηα πξνζπίπηνπζα αθηηλνβνιία ζηελ επηθάλεηα ηνπ θσηνβνιηατθνχ. Με θφθθηλν ρξψκα αλ ζεσξήζνπκε κεδεληθέο νπηηθέο απψιεηεο ηνπ παξαπάλσ ηχπνπ ελψ κε πξάζηλν ρξψκα αλ ιάβνπκε ππφςε ηηο νπηηθέο απψιεηεο. Φαίλεηαη ε αξθεηά ζεκαληηθή επίδξαζε απηψλ ησλ απσιεηψλ ζηελ πξνζπίπηνπζα σθέιηκε αθηηλνβνιία ζηα θσηνβνιηαίθά θχηηαξα ηνπ πιαηζίνπ. Σν πιαίζην βξίζθεηαη ζην γεσγξαθηθφ ηφπν ηεο Αζήλαο έρνληαο θιίζε 30º θαη θαηεχζπλζε πξνο Νφην. [7] Γηάγξακκα 3.8: Δπίδξαζε νπηηθψλ απσιεηψλ ζηελ πξνζπίπηνπζα αθηηλνβνιία (ΠΖΓΖ: Γαιαΐλαο Γ. (2009). Γηπισκαηηθή εξγαζία «Μειέηε εγθαηάζηαζεο θσηνβνιηατθψλ κεγάιεο ηζρχνο ζε ζχλδεζε κε ην δίθηπν», Πάηξα.)

81 Γηάγξακκα 3.9: Μεηαβνιή ησλ απσιεηψλ γσλίαο πξφζπησζεο (IAM losses) ζπλαξηήζεη ηεο γσλίαο πξφζπησζεο, κε bo=0.05. ( ΠΖΓΖ: Σηηζηλίδνπ Μ. (2010). Γηπισκαηηθή εξγαζία «ρεδηαζκφο θαη κειέηε θσηνβνιηατθψλ ζπζηεκάησλ», Θεζζαινλίθε.) Θεξκηθέο απώιεηεο (Thermal losses) Οη απψιεηεο απηέο νθείινληαη ζηε δηαθνξεηηθή ζεξκνθξαζία ηεο εζσηεξηθήο επηθάλεηαο (ζεξκνθξαζία θπςέιεο) κε ηελ ζεξκνθξαζία ησλ 25 C. Ζ ζεξκηθή ινηπφλ ζπκπεξηθνξά ηνπ πιαηζίνπ πνπ επεξεάδεη έληνλα ηελ ειεθηξηθή απφδνζε ηνπ πιαηζίνπ, θαζνξίδεηαη απφ κηα ζεξκηθή ηζνξξνπία κεηαμχ ηεο ζεξκνθξαζίαο ησλ 25 C θαη ηεο εζσηεξηθήο ζεξκνθξαζίαο ηνπ πιαηζίνπ. ηα ινγηζκηθά γηα ηνλ ππνινγηζκφ ησλ απσιεηψλ απηψλ ρξεζηκνπνηείηαη ν ζπληειεζηήο k ν νπνίνο αληηπξνζσπεχεη ηελ κεηάδνζε ζεξκφηεηαο απφ ηελ εμσηεξηθή επηθάλεηα ηνπ πιαηζίνπ πξνο ηελ εζσηεξηθή. Απνηειείηαη απφ έλα ζηαζεξφ φξν kc θαη έλα κεηαβιεηφ kv o νπνίνο είλαη αλάινγνο ηεο ηαρχηεηαο ηνπ αέξα. K= K c + K v * v (3.2) πνπ v: ε ηαρχηεηα ηνπ αλέκνπ ζε (m/sec) k, kc: ζε κνλάδεο W / m2 Κ. kv: ζε κνλάδεο (W / m2 Κ) / (m/sec) Οη παξάγνληεο απηνί εμαξηψληαη απφ ηνλ ηξφπν ηνπνζέηεζεο ησλ πιαηζίσλ. ηαλ ζηα πιαίζηα παξνπζηάδεηαη ειεχζεξε θπθινθνξία αέξα, απηνί νη ζπληειεζηέο αλαθέξνληαη θαη ζηηο 2 πιεπξέο ηνπ πιαηζίνπ. Δάλ ην πίζσ κέξνο ησλ πιαηζίσλ είλαη ζεξκηθά απνκνλσκέλν, ηφηε απηφ ζα πξέπεη ηνπιάρηζηνλ ζεσξεηηθά λα κεησζεί κέρξη ην κηζφ (δειαδή ε πίζσ πιεπξά δελ ζα

82 ζπκκεηέρεη θαζφινπ ζηελ κεηαθνξά ζεξκφηεηαο). ηαλ δελ είλαη γλσζηή ε ηαρχηεηα ηνπ αέξα, ηφηε ιακβάλεηαη ίζε κε κηα κέζε ηηκή ηεο ηάμεσο ηνπ 1.5 m/s θαη πνιιαπιαζηάδεηαη κε ηνλ άιισηε ζηαζεξφ φξν k c, ελψ ν κεηαβιεηφο φξνο K v ιακβάλεηαη ίζνο κε 0 (δειαδή Κ= k'c =kc*v=26*1.5=29w/m 2 ). Αμίδεη λα αλαθεξζεί εδψ φηη αλ ε ζεξκνθξαζία θπςέιεο είλαη θάησ απφ ηελ «νλνκαζηηθή», δειαδή αλ είλαη κηθξφηεξε απφ 25 C, ηφηε νη άιισηε ζεξκηθέο απψιεηεο κεηαηξέπνληαη ζε θέξδνο ελέξγεηαο. Αλ δειαδή Σ θπςέιεο <25Σ, ηφηε θαηά ηνλ ππνινγηζκφ ηνπο νη ζεξκηθέο απψιεηεο πξνθχπηνπλ αξλεηηθέο, γεγνλφο ην νπνίν ππνδειψλεη θέξδνο ελέξγεηαο. Αξθεηέο θνξέο νη θαηαζθεπαζηέο δίλνπλ ην ζπληειεζηή NOCT (Nominal Operation Condition Temperature), πνπ είλαη ε ζεξκνθξαζία πνπ θηάλνπλ ηα πιαίζηα ράξηο θάιπςε ηεο πίζσ πιεπξάο ηνπο, ππφ ηηο standard ζπλζήθεο ιεηηνπξγίαο νη νπνίεο ζεσξνχληαη νη εμήο : Ακηινοβολία ππόζπηωζηρ: 800W/m 2 Εζωηεπική θεπμοκπαζία: 20 C Σασύηηηα ηος αέπα: 1 m /sec Οη ηηκέο απηέο αθνξνχλ αλνηθηφ θχθισκα, φπνπ δειαδή ην πάλει δελ δηαξξέεηαη απφ ξεχκα. Σα ινγηζκηθά ππνινγίδνπλ ακέζσο ηελ αληηζηνηρία ζηνπο παξάγνληεο K c θαη K v Απώιεηεο πνηόηεηαο πιαηζίνπ (Module quality losses) πλήζσο ηα πιαίζηα πνπ δηαηίζεληαη ζηελ αγνξά, δελ ππαθνχνπλ πηζηά ζηηο αθξηβήο νλνκαζηηθέο πξνδηαγξαθέο ηνπο, φπσο απηέο δίλνληαη απφ ηνπο θαηαζθεπαζηέο ησλ. Λφγσ ινηπφλ ηνπ γεγνλφηνο ηεο αλνκνηφηεηαο ησλ νλνκαζηηθψλ ηηκψλ ησλ πιαηζίσλ θαη ηεο κηθξήο αιιά ππαξθηήο απφθιηζεο απφ ηηο αθξηβήο νλνκαζηηθέο ηηκέο, θαηά ηε ζχλδεζή ηνπο ηα πιαίζηα, παξνπζηάδνπλ πεξαηηέξσ απψιεηεο. Γεδνκέλνπ φηη ηα πιαίζηα ζήκεξα πσινχληαη κε δεδνκέλε θαη κηθξή αλνρή απφ ηηο νλνκαζηηθέο πξνδηαγξαθέο, νη απσιεηεο ιφγσ θαθήο πνηφηεηαο πιαηζίνπ έρνπλ ειαρηζηνπνηεζεί θαη έηζη ηππηθή ηηκή ησλ απσιεηψλ απηψλ ζηα ινγηζκηθά, είλαη ±1% Απώιεηεο αλνκνηνκνξθίαο πάλει (Array missmatch losses) Οη απψιεηεο αλαληηζηνηρίαο νθείινληαη ζην γεγνλφο φηη ηα πιαίζηα πνπ απνηεινχλ ηε ζπζηνηρία ζηελ πξαγκαηηθφηεηα δελ είλαη κεηαμχ ηνπο παλνκνηφηππα. Απηφ έρεη σο απνηέιεζκα λα παξνπζηάδνληαη απνθιίζεηο κεηαμχ ησλ ραξαθηεξηζηηθέο ηάζεο ξεχκαηνο (I-V) ησλ πιαηζίσλ. ηελ νπζία ηα πιαίζηα έρνπλ κεηαμχ ηνπο, έζησ θαη ειάρηζηα, δηαθνξεηηθά ειεθηξηθά ραξαθηεξηζηηθά. ηελ πξάμε απηφ ην θαηλφκελν επεξεάδεη ηα ειεθηξηθά ραξαθηεξηζηηθά νιφθιεξεο ηεο ζπζηνηρίαο κε ζπλέπεηα λα παξνπζηάδεηαη απψιεηα ηζρχνο ζην MPP. ηα

83 ινγηζκηθά παξέρεηαη ε δπλαηφηεηα πνζνηηθνπνίεζεο απηνχ ηνπ είδνπο απσιεηψλ κε ηε ρξήζε ελφο ζπληειεζηή πνπ ηνπ δίλεηαη ε ζηαζεξή ηηκή -2% γηα ιεηηνπξγία ζην ΜPP. Έρνπκε δειαδή 2% επηπιένλ απψιεηεο ιφγσ ηεο αλνκνηνγέλεηαο κεηαμχ ησλ πιαηζίσλ πνπ απαξηίδνπλ ηε ζπζηνηρία. Δλδεηθηηθά παξαηίζεληαη παξαθάησ ην δηαγξάκκαηα 3.10 θαη 3.11, ζηα νπνία θαίλνληαη ε κέγηζηε απνδηδφκελε ηζρχο γηα έλα πάλει θαη ε κέγηζηε απνδηδφκελε ηζρχο γηα ηε ζπζηνηρία πνπ απνηειείηαη απφ 6 πάλει φκνηα κε απηφ ηνπ δηαγξάκκαηνο 3.10 ζπλδεδεκέλα ζε ζεηξά, αληίζηνηρα. ην δηάγξακκα 3.10 θαίλεηαη ην κέγηζην ζεκείν ιεηηνπξγίαο ζην νπνίν ην ζπγθεθξηκέλν πάλει απνδίδεη ηελ κεγαιχηεξε δπλαηή ηζρχ. Γηα πξνζπίπηνπζα αθηηλνβνιία 1000 W/m 2, ε κέγηζηε ηζρχο πνπ κπνξεί λα απνδψζεη ζηελ έμνδφ ηνπ ην πάλει απηφ, δίλεηαη ππφ ηάζε V m =32.2V θαη I m =5.1A. ην δηάγξακκα 3.11 πνπ αθνξά ηε ζπζηνηρία πνπ απνηειείηαη απφ 6 φκνηα πάλει φπσο απηφ ηνπ δηαγξάκκαηνο 3.10, ζπλδεδεκέλα ζε ζεηξά, κε καχξν ρξψκα θαίλεηαη ε ηειηθή ραξαθηεξηζηηθή ηεο ζπζηνηρίαο. Ζ ζπλνιηθή V' m ζα έπξεπε λα είλαη 6* V m =6*34=204V, θάηη ην νπνίν δελ ζπκβαίλεη. Ζ V' m, φπσο θαίλεηαη απφ ην δηάγξακκα 3.11 ηεο θσηνβνιηατθήο ζπζηνηρίαο είλαη V' m =190V, ελψ ην I' m παξακέλεη φλησο ην ίδην, I'm=5.1A. Απφ ηα δηαγξάκκαηα 3.10 θαη θαίλεηαη ινηπφλ αθξηβψο ε επίδξαζε ηεο ζε ζεηξά ζχλδεζεο ζεσξεηηθά φκνησλ αιιά ζηελ πξαγκαηηθφηεηα αλφκνησλ πάλει φζνλ αθνξά ηελ ραξαθηεξηζηηθή I/V, πάλει. Απφ ηα δηαγξάκκαηα 3.10 θαη 3.11 θαίλεηαη ινηπφλ αθξηβψο ε επίδξαζε ηεο ζε ζεηξά ζχλδεζεο ζεσξεηηθά φκνησλ αιιά ζηελ πξαγκαηηθφηεηα αλφκνησλ πάλει φζνλ αθνξά ηελ ραξαθηεξηζηηθή I/V, πάλει. Γηαγξάκκα 3.10: Μέγηζηε απνδηδφκελε ηζρχο (ΜΡΡ) γηα έλα πάλει (ΠΖΓΖ: Γαιαΐλαο Γ. (2009). Γηπισκαηηθή εξγαζία «Μειέηε εγθαηάζηαζεο θσηνβνιηατθψλ κεγάιεο ηζρχνο ζε ζχλδεζε κε ην δίθηπν», Πάηξα.)

84 Γηάγξακκα 3.11: Μέγηζηε απνδηδφκελε ηζρχο ζπζηνηρίαο πνπ απνηειείηαη απφ 6 φκνηα πάλει ζπλδεδεκέλα ζε ζεηξά (ΠΖΓΖ: Γαιαΐλαο Γ. (2009). Γηπισκαηηθή εξγαζία «Μειέηε εγθαηάζηαζεο θσηνβνιηατθψλ κεγάιεο ηζρχνο ζε ζχλδεζε κε ην δίθηπν», Πάηξα.) Ωκηθέο απώιεηεο ιόγσ θαισδηώζεσλ Οη σκηθέο απψιεηεο ιφγσ θαισδηψζεσλ εθθξάδνπλ ηελ ελέξγεηα πνπ ράλεηαη πάλσ ζηηο γξακκέο, θαηά ηελ κεηαηξνπή ηεο ζε ζεξκφηεηα. Οη θαισδηψζεηο αθνξνχλ ζηε ζχλδεζε κεηαμχ ησλ θσηνβνιηατθψλ πιαηζίσλ ελ ζεηξά γηα ηε ζπγθξφηεζε κηαο αιπζίδαο πιαηζίσλ (string), ζηηο θαισδηψζεηο πνπ ρξεηάδνληαη γηα λα ζπλδεζνχλ νη αιπζίδεο κεηαμχ ηνπο ζηνπο θφκβνπο (θνπηηά), ζηηο θαισδηψζεηο γηα λα ζπλδεζνχλ νη θφκβνη κε ηνπο κεηαηξνπείο. Πξνθαλψο νη σκηθέο απψιεηεο, πνπ κεηαθξάδνληαη ζε πηψζε ηάζεο, ειαηηψλνπλ ηελ σθέιηκε ελέξγεηα πνπ ηειηθά θηάλεη ζηε dc κεξηά ηνπ κεηαηξνπέα ζε ζρέζε κε απηή πνπ παξάγεηαη απφ ην ζχλνιν ησλ πιαηζίσλ ηεο ζπζηνηρίαο θαη επεξεάδνπλ ην ζεκείν κέγηζηεο ηζρχνο. Γίλεηαη ινηπφλ αληηιεπηφ φηη ζην ζρεδηαζκφ ηνπ ζπζηήκαηνο πξέπεη λα γίλεη θαηάιιειε επηινγή ηχπνπ θαη κήθνπο θαισδίσλ, ψζηε νη σκηθέο απψιεηεο λα πεξηνξίδνληαη θνληά ζηελ ηππηθή ηηκή ηνπ 3%. Σαπηφρξνλα βέβαηα πξέπεη λα ιακβάλνληαη ππφςε νη αληίζηνηρνη θαλνληζκνί αζθαιείαο θαη βέιηηζηεο απφδνζεο ζρεηηθά κε ην ξεχκα, ηε δηαηνκή, ην κήθνο θαη ηελ πξνθαινχκελε πηψζε ηάζεο θαηά κήθνο ησλ θαισδίσλ.

85 3.6.6 Απώιεηεο ιόγσ ξύπαλζεο Έλαο άιινο παξάγνληαο πνπ κπνξεί λα κεηψζεη ηελ ειεθηξνπαξαγσγή ησλ θσηνβνιηατθψλ πιαηζίσλ, ηδίσο φηαλ έρνπλ κηθξή θιίζε, είλαη ε ξχπαλζε ηεο επηθάλεηάο ηνπο απφ ηελ επηθάζεζε ζθφλεο, θχιισλ, ρηνληνχ θ.α. Ζ κείσζε είλαη ζεκαληηθφηεξε ζε αζηηθέο πεξηνρέο ιφγσ ηεο αηζάιεο πνπ αησξείηαη ζηελ αηκφζθαηξα θαη πξνζθνιιάηαη ηζρπξά ζηελ γπάιηλε ή πιαζηηθή επηθάλεηα ησλ θ/β πιαηζίσλ, ρσξίο λα κπνξεί ε βξνρή εχθνια λα ηε μεπιχλεη. Δπνκέλσο είλαη ζεκαληηθφ φηαλ ε θ/β γελλήηξηα πξφθεηηαη λα εγθαηαζηαζεί ζε κηα πεξηνρή, πνπ εθηηκάηαη φηη ε ξχπαλζή ηεο ζα είλαη ζεκαληηθή λα πξνβιεθζεί ζηνπο ππνινγηζκνχο ε αληίζηνηρε κείσζε ζηελ παξαγσγή ειεθηξηθήο ελέξγεηαο, κε ηε ρξεζηκνπνίεζε ελφο αδηάζηαηνπ ζπληειεζηή θαζαξόηεηαο (ζ ξ ). Ο ζπληειεζηήο απηφο νξίδεηαη σο ν ιφγνο ηεο ειεθηξηθήο ηζρχνο πνπ παξάγεη ην ξππαζκέλν θ/β πιαίζην πξνο ηελ ειεθηξηθή ηζρχ πνπ παξάγεη φηαλ ε επηθάλεηά ηνπ είλαη ηειείσο θαζαξή. Ζ ηηκή ηνπ ζ ξ είλαη ηφζν κηθξφηεξε απφ ηε κνλάδα, φζν εληνλφηεξε είλαη ε ξχπαλζε ηνπ πεξηβάιινληνο, φζν κηθξφηεξε είλαη ε θιίζε ηνπ θ/β πιαηζίνπ, φζν ζπαληφηεξεο είλαη νη βξνρέο ζηελ πεξηνρή θιπ. Σειηθά ε απφδνζε ελφο θ/β πιαηζίνπ, ιακβάλνληαο ππφςε ηελ ξχπαλζε ηεο επηθάλεηάο ηνπ, πξνθχπηεη: ε m = ζ ξ * ε m,k (3.3) φπνπ ε m,k ε απφδνζή ηνπ, φηαλ είλαη θαζαξφ. [12] 3.7 Αληηθεξαπληθή πξνζηαζία ησλ θσηνβνιηατθώλ ζπζηεκάησλ Σα θσηνβνιηατθά ζπζηήκαηα, αληηκεησπίδνπλ κεγάιν θίλδπλν απφ άκεζα θαη έκκεζα θεξαπληθά πιήγκαηα ιφγσ ηνπ ηξφπνπ εγθαηάζηαζεο θαη ηεο εθηεζεηκέλεο ηνπ επηθάλεηαο. Έηζη ινηπφλ γηα λα δηαζθαιίζνπκε κηα ζρεηηθά κεγάιε δηάξθεηα δσήο γηα έλα θσηνβνιηατθφ ζχζηεκα πξέπεη λα ρξεζηκνπνηεζεί αληηθεξαπληθή πξνζηαζία θαη κηα θαιή πξνζηαζία απφ ππεξηάζεηο. Οη αηηίεο γηα ππεξηάζεηο ζε θσηνβνιηατθά ζπζηήκαηα κπνξεί λα είλαη είηε ρσξεηηθέο είηε επαγσγηθέο ηάζεηο. Κχξηνη ιφγνη γηα λα ρξεζηκνπνηεζεί.α.π. (ύζηημα Ανηικεπαςνικήρ Πποζηαζίαρ) είλαη νη ειεθηξηθέο εθθελψζεηο θαηά ηελ δηάξθεηα θαηαηγίδσλ ή απφ ρεηξηζκνχο ηνπ ειεθηξηθνχ δηθηχνπ (Γ.Δ.Ζ.). Σα θεξαπληθά πιήγκαηα κπνξνχλ λα πξνθαιέζνπ ζεκαληηθέο δεκηέο ζηα πιαίζηα θαη ηνπο αληηζηξνθείο κε απνηέιεζκα λα ππάξρνπλ ζνβαξέο ζπλέπεηεο ζηε ιεηηνπξγία ηνπ ζπζηήκαηνο. Έλα.Α.Π. απνηειείηαη απφ εμσηεξηθέο θαη εζσηεξηθέο Δ.Α.Π. (Δγθαηαζηάζεηο Αληηθεξαπληθήο Πξνζηαζίαο). Σν εμσηεξηθφ ζχζηεκα απνηειείηαη απφ:

86 Σν ζπιιεθηήξην ζχζηεκα πνπ ζθνπφ έρεη λα ζπιιέμεη ην θεξαπληθφ ξεχκα θαη λα ην δηνρεηεχζεη κέζσ ησλ αγσγψλ θαζφδνπ ζην ζχζηεκα γείσζεο κε αζθάιεηα Σνπο αγσγνχο θαζφδνπ νη νπνίνη νδεγνχλ ην θεξαπληθφ ξεχκα απφ ην ζπιιεθηήξην ζην ζχζηεκα γείσζεο Σν ζχζηεκα γείσζεο ην νπνίν δηνρεηεχεη ην θεξαπληθφ ξεχκα ζηε γε Σν εζσηεξηθφ ζχζηεκα απνηειείηαη απφ: Σηο ηζνδχλακεο ζπλδέζεηο νη νπνίεο πξνζηαηεχνπλ ηα άηνκα πνπ πεξηβάιινπλ ηηο ηάζεηο επαθήο θαη ηελ απνηξνπή αλάπηπμεο επηθίλδπλσλ ηφμσλ εληφο ηεο πξνζηαηεπφκελεο θαηαζθεπήο Σνπο επαγσγνχο θξνπζηηθψλ ππεξηάζεσλ νη νπνίνη έρνπλ ζθνπφ ηελ κείσζε επαγφκελσλ θξνπζηηθψλ ηάζεσλ ζε ειεθηξηθά θαη ειεθηξνληθά ζπζηήκαηα Οη ζπζθεπέο πξνζηαζίαο ππέξηαζεο ( δηάθελα αέξα, επαγσγείο ππεξηάζεσλ, ειεθηξνληθνί δηαθφπηεο) ηνπνζεηνχληαη θαη ζηηο δχν πιεπξέο ησλ ζπλδέζεσλ, έηζη ψζηε λα πξνζηαηεχνπλ ηα θσηνβνιηατθά πιαίζηα θαη ειεθηξνληθά απφ έκκεζα θαξπληθά πιήγκαηα. 3.8 Σνπνζέηεζε θσηνβνιηατθώλ θαη εθαξκνγέο (Case study) Σα θσηνβνιηατθά παξάγνληαη ζε δηάθνξα κεγέζε γηα θάζε εθαξκνγή πνπ κπνξεί θάπνηνο λα θαληαζηεί. Γελ ππάξρνπλ ζπλεπψο πξφηππα πνπ λα ραξαθηεξίδνπλ φια ηα ζπζηήκαηα. ηε δηεζλή αγνξά θπθινθνξνχλ ρηιηάδεο δηαθνξεηηθά ζπζηήκαηα κε κεγάιε πνηθηιία κεγεζψλ θαη ηζρχνο.οη πην ζπλήζεηο εθαξκνγέο ησλ θσηνβνιηατθψλ ζπζηεκάησλ είλαη : ε νξνθέο ππαξρφλησλ θηηξίσλ (επίπεδεο, θεθιηκέλεο) ε νπνηνλδήπνηε αλνηρηφ θαη πεξηθξαγκέλν ρψξν ε αλνηρηνχο ρψξνπο πάξθηλγθ σο ζθίαζηξα Χο δνκηθά ζπζηαηηθά λέσλ θηηξηαθψλ θαηαζθεπψλ ζχκθσλα κε ηελ ππάξρνπζα πνιχ πινχζηα δηεζλή εκπεηξία Χο αξρηηεθηνληθέο παξεκβάζεηο ζε ζηάδηα, πάξθα, πιαηείεο, δξφκνπο, θιπ Καηαιιειόηεηα ηνπνζέηεζεο θσηνβνιηατθώλ ζε θηίξηα Έλα θηίξην γηα λα είλαη θαηάιιειν λα δερζεί θσηνβνιηατθά αξθεί λα ππάξρεη επαξθήο ειεχζεξνο θαη αζθίαζηνο ρψξνο. Χο έλα πξφρεηξν θαλφλα ππνινγίδεηαη πσο ρξεηάδεηαη πεξίπνπ 1-1,5 ηεηξαγσληθφ κέηξν γηα θάζε 100 Watt (αλ ρξεζηκνπνηνχληαη ηα ζπλεζηζκέλα θξπζηαιιηθά θσηνβνιηατθά ηνπ εκπνξίνπ). Υξεηάδεηαη πεξίπνπ 7-10 η.κ/kwp γηα θεξακνζθεπή θαη 15 η.κ/kwp γηα δψκα ή νηθφπεδν. Αλ πάιη ηνπνζεηεζνχλ άκνξθα θσηνβνιηατθά, ην ζπλνιηθφ θφζηνο ζα

87 είλαη πεξίπνπ ην ίδην ή θαη κηθξφηεξν, ζα απαηηεζεί φκσο πεξίπνπ δηπιάζηα επηθάλεηα.ηδηαίηεξα ν ρψξνο ζα πξέπεη λα είλαη θαηά ην δπλαηφλ 100% αζθίαζηνο θαζ φιε ηε δηάξθεηα ηεο εκέξαο. Γηαθνξεηηθά, ην ζχζηεκα ζα ιεηηνπξγεί κε κηθξφηεξε απφδνζε. Έλαο ρνληξηθφο θαλφλαο γηα ηε βεβαίσζε φηη ην ζχζηεκά δελ ζα απνδίδεη ιηγφηεξν ιφγσ ζθηάζεσλ, είλαη ν εμήο: ε απφζηαζε απφ ην ηπρφλ εκπφδην (θηίξην, δέληξν, θ.ιπ) πξέπεη λα είλαη δηπιάζηα ηνπ χςνπο ηνπ εκπνδίνπ. Δηθφλα 3.25 : d1>2h: ειάρηζηε απφζηαζε κεηαμχ ζπζηνηρηψλ γηα απνθπγή ζθηάζεσλ (ΠΖΓΖ:ΔΦ(2011)) Δθαξκνγέο ζε θηίξηα (Case study 1) Δηθφλα 3.26: Γηάθνξνη ηξφπνη ελζσκάησζεο θσηνβνιηατθψλ ζε θηίξηα (ΠΖΓΖ:ΔΦ(2011))

88 Δηθφλα 3.27 :Σνπνζέηεζε Φ/Β πιαηζίσλ ζε νξηδφληην δψκα (ΠΖΓΖ:Μπίθαο Γ.(2010), Γηδαθηηθέο ζεκεηψζεηο ΚΔΝΑΚ) Ζ ηνπνζέηεζε Φ/Β πιαηζίσλ ζε νξηδφληην δψκα είλαη κηα ζρεηηθά εχθνιε εθαξκνγή, θαηά ηελ νπνία κπνξεί λα επηηεπρζεί ε κέγηζηε απφδνζή ηνπο. Δπεηδή πξφθεηηαη γηα απιή ηνπνζέηεζε δελ έρεη ζεκαζία αλ ην θηίξην είλαη παιηφ ή ζε δηαδηθαζία θαηαζθεπήο. Παξφια απηά ε ζηεγαλνπνίεζε ηνπ δψκαηνο δελ πξέπεη δηαηαξαρζεί, ελψ ελδερνκέλσο ην θφζηνο κπνξεί ζε εηδηθέο πεξηπηψζεηο λα είλαη αξθεηά πςειφ. Δηθφλα 3.28, 3.29 :Σνπνζέηεζε Φ/Β πιαηζίσλ ζε νξηδφληην δψκα κε δηαθνξεηηθά είδε ζηεξίμεσλ (ΠΖΓΖ:ΔΦ(2011)) Δηθφλα 3.30: Πεξίπησζε βηνκεραληθψλ θηηξίσλ (ΠΖΓΖ:Μπίθαο Γ.(2010), Γηδαθηηθέο ζεκεηψζεηο ΚΔΝΑΚ)

89 Ζ πεξίπησζε απηήο ηεο δηακφξθσζεο απνηειεί κηα θαιή εθαξκνγή ησλ Φ/Β πιαηζίσλ, θπξίσο θαηά ηελ δηαδηθαζία αλαπαιαίσζεο, ζε βηνκεραληθά θηίξηα, ελψ ηαπηφρξνλα απνηεινχλ κέξνο ηνπ θειχθνπο ηνπο. Με ηελ θαηάιιειε δηακφξθσζε, φπσο θαίλεηαη ζηε δηπιαλή ηνκή, κπνξεί λα επηηεπρζεί θαιή απφδνζε ησλ θσηνβνιηατθψλ ζηνηρείσλ, αιιά θαη θαιά επίπεδα θπζηθνχ θσηηζκνχ. Απηφ πξνθχπηεη επεηδή ν βέιηηζηνο πξνζαλαηνιηζκφο γηα ηα Φ/Β είλαη ν λφηηνο ελψ γηα ζηαζεξφ θσηηζκφ πξνηηκάηαη ν βφξεηνο. Δηθφλα 3.31: Δλζσκάησζε θσηνβνιηατθψλ ζε βηνκεραληθή ζηέγε (ΠΖΓΖ:ΔΦ(2011)) Δηθφλα 3.32: Φεγγίηεο απφ εκηδηαθαλή θσηνβνιηατθά (ΠΖΓΖ:Μπίθαο Γ.(2010), Γηδαθηηθέο ζεκεηψζεηο ΚΔΝΑΚ) Σα Φ/Β πιαίζηα κπνξνχλ λα ρξεζηκνπνηεζνχλ σο αλεμάξηεηνη θεγγίηεο, κε θιίζε ή ρσξίο, ζην δψκα ή ζηε ζηέγε ελφο θηηξίνπ. Ζ ηνπνζέηεζή ηνπο δελ επεξεάδεηαη απφ ην αλ ην θηίξην είλαη θαηαζθεπαζκέλν, θαζψο ηα αλνίγκαηα είλαη ζρεηηθά κηθξά. Απηά κπνξνχλ λα γίλνπλ κε δηάθνξνπο ζπλδπαζκνχο, ψζηε λα εμππεξεηνχληαη θαηά ην θαιχηεξν δπλαηφ νη απαηηήζεηο θσηηζκνχ ηνπ θηηξίνπ (ηα θσηνβνιηατθά είλαη εκηδηαθαλή). Ηδηαίηεξε πξνζνρή ρξεηάδεηαη θαηά ηνλ ππνινγηζκφ ησλ θνξηίσλ πνπ δέρνληαη, φπσο είλαη ην ρηφλη θαη ε βξνρή.

90 Δηθφλα 3.33: Φεγγίηεο απφ εκηδηαθαλή θσηνβνιηατθά ζε ζηέγε (ΠΖΓΖ:www. isaakidis.gr(2011)) Δηθφλα 3.34: Ζκηδηαθαλή θσηνβνιηατθά ζε αίζξην παινπέηαζκα (ΠΖΓΖ:Μπίθαο Γ.(2010), Γηδαθηηθέο ζεκεηψζεηο ΚΔΝΑΚ) Σα αίζξηα απνηεινχλ αθφκε κία δπλαηφηεηα ελζσκάησζεο ησλ θσηνβνιηατθψλ πιαηζίσλ, κε ηε κνξθή αδηαθαλψλ ή εκηδηαθαλψλ ζηνηρείσλ. ηηο ζπλήζεηο πεξηπηψζεηο ηνπνζεηνχληαη κε θιίζε πξνο ην λφην, βειηηζηνπνηψληαο έηζη ηελ απφδνζή ηνπο. Με θαηάιιειεο δηακνξθψζεηο κπνξνχλ λα ζπλεηζθέξνπλ ζηελ κεξηθή ζθίαζε ηνπ ρψξνπ, ελψ ηαπηφρξνλα κπνξνχλ λα βνεζήζνπλ ηε ιεηηνπξγία ηεο ειηαθήο θακηλάδαο πνπ δεκηνπξγείηαη. Δηθφλα 3.35: Ζκηδηαθαλή θσηνβνιηατθά ζε αίζξην παινπέηαζκα (ΠΖΓΖ:

91 Δηθφλα 3.36: Φσηνβνιηατθά σο κέξνο ηνπ θειχθνπο θηηξίνπ (ΠΖΓΖ:Μπίθαο Γ.(2010), Γηδαθηηθέο ζεκεηψζεηο ΚΔΝΑΚ) Σα Φ/Β ρξεζηκνπνηνχληαη σο κέξνο ηνπ θειχθνπο ηνπ θηηξίνπ, φηαλ ηνπνζεηνχληαη ζε επηθιηλείο, ή φρη, ζηέγεο. Δίλαη δπλαηφλ λα αληηθαηαζηήζνπλ πιήξσο ηα θιαζζηθά πιηθά δφκεζεο ζηελ ζέζε απηή, αιιά απηφ ζπλεπάγεηαη πσο ζα πξέπεη λα πιεξνχλ θαη φιεο ηηο πξνυπνζέζεηο ζρεδηαζκνχ φζνλ αθνξά ηελ απαηηνχκελε αληίζηαζε ζηα θνξηία θαη ηηο θαηαζθεπαζηηθέο δηακνξθψζεηο ζρεηηθά κε ηελ ζηεγαλνπνίεζε θαη ηνλ αεξηζκφ ηεο ζηέγεο. Δηθφλα 3.37: Φσηνβνιηατθά ελζσκαησκέλα ζε θεθιηκέλε ζηέγε (ΠΖΓΖ:

92 Δηθφλα 3.38: Δχθακπηα θσηνβνιηατθά ζηνηρεία (ΠΖΓΖ:Μπίθαο Γ.(2010), Γηδαθηηθέο ζεκεηψζεηο ΚΔΝΑΚ) Σα εχθακπηα αδηαθαλή Φ/Β ζηνηρεία είλαη δπλαηφλ λα απνηειέζνπλ κηα ελδηαθέξνπζα επηινγή, απφ αηζζεηηθήο θαη θαηαζθεπαζηηθήο άπνςεο, θαζψο δελ πεξηνξίδεη ηε κνξθή ηεο ζηέγεο ή αθφκα θαη ηεο φςεο ηνπ θηηξίνπ. Σα Φ/Β πιαίζηα απηήο ηεο κνξθήο έρνπλ κηθξφηεξν εηδηθφ βάξνο θαη επίζεο κπνξνχλ λα απνηειέζνπλ κέξνο ηνπ θειχθνπο ηνπ. Δηθφλα 3.39: Άπνςε ηδεαηνχ θηηξίνπ κε εχθακπηα αδηαθαλή θσηνβνιηατθά (ΠΖΓΖ:Μπίθαο Γ.(2010), Γηδαθηηθέο ζεκεηψζεηο ΚΔΝΑΚ)

93 3.8.3 Γεληθέο εθαξκνγέο (Case study 2) Δηθφλα 3.40: Δλζσκάησζε θσηνβνιηατθψλ ζε ζηέγεο θηηξίσλ (ΠΖΓΖ:ΔΦ(2011)) Δηθφλα 3.41: Δθαξκνγή θσηνβνιηατθψλ ζε αγξνηηθή απνζήθε (ΠΖΓΖ:ΔΦ(2011)) Δηθφλα 3.42: Φσηνβνιηατθά ζε ξφιν ζθηάζηξσλ (ΠΖΓΖ:ΔΦ(2011))

94 Δηθφλα 3.43: Δθαξκνγή θσηνβνιηατθψλ πνπ επηηξέπνπλ ηε δηέιεπζε θπζηθνχ θσηφο (ΠΖΓΖ:ΔΦ (2011)) Δηθφλα 3.44: Φσηνβνιηατθά ηειεπηαίαο γεληάο (ΠΖΓΖ:ΔΦ(2011)) Δηθφλα 3.45 : Δθαξκνγέο θσηνβνιηατθψλ ζε πξνζφςεηο θηηξίσλ (ΠΖΓΖ:ΔΦ(2011))

95 Δηθφλα 3.46: Δλζσκάησζε θσηνβνιηατθψλ ζε γήπεδν πνδνζθαίξνπ (ΠΖΓΖ:ΔΦ (2011)) Δηθφλα 3.47: Δθαξκνγή θσηνβνιηατθψλ ζε ξφιν ερνθξάγκαηνο ζε απηνθηλεηνδξφκνπο (ΠΖΓΖ:ΔΦ (2011)) Δηθφλα 3.48, 3.49: Ηδηαίηεξεο εθαξκνγέο θσηνβνιηατθψλ ζπζηεκάησλ (ΠΖΓΖ:

96 Δηθφλα 3.50: Δλζσκάησζε θσηνβνιηατθψλ ζε ππξνζβεζηηθφ ζηαζκφ (ΠΖΓΖ:ΔΦ(2011)) Δηθφλα 3.51: Φσηνβνιηατθφο ζηαζκφο ειεθηξνπαξαγσγήο (κεζαίνπ κεγέζνπο) (ΠΖΓΖ:ΔΦ (2011)) Δηθφλα 3.52: Φσηνβνιηατθφο ζηαζκφο ειεθηξνπαξαγσγήο κεγάιεο θιίκαθαο (ΠΖΓΖ:ΔΦ (2011))

97 3.9 Υσξνζέηεζε ησλ θσηνβνιηατθώλ εγθαηαζηάζεσλ Όξνη θαη δηαδηθαζία εγθαηάζηαζεο ζε πεξηνρέο εληόο ζρεδίνπ θαη εληόο νηθηζκώλ (άξζξν 1) Ζ εγθαηάζηαζε θσηνβνιηατθψλ θαη ειηαθψλ ζπζηεκάησλ ςχμεο θαη ζέξκαλζεο ρψξνπ επηηξέπεηαη κεηά απφ έγθξηζε εξγαζηψλ δφκεζεο κηθξήο θιίκαθαο ζηνπο αθάιππηνπο ρψξνπο ησλ νηθνπέδσλ πνπ βξίζθνληαη ζε πεξηνρέο εληφο ζρεδίνπ θαη εληφο νηθηζκψλ, ζχκθσλα κε ηηο δηαηάμεηο ηεο παξαγξάθνπ 2 ηνπ άξζξνπ 3 ηνπ Δηδηθνχ Υσξνηαμηθνχ Πιαηζίνπ γηα ηηο Α.Π.Δ., κε ηελ επηθχιαμε ησλ δηαηάμεσλ ηνπ άξζξνπ 23 ηνπ Κηηξηνδνκηθνχ Καλνληζκνχ πεξί θχηεπζεο νηθνπέδσλ θαη ππφ ηελ πξνυπφζεζε ηεο ζπκθσλίαο ηνπ ζπλφινπ ησλ ζπληδηνθηεηψλ. Γηα ηελ εγθαηάζηαζε ησλ ζπζηεκάησλ απηψλ δελ απαηηείηαη ε έγθξηζε ηεο αξκφδηαο Δπηηξνπήο Πνιενδνκηθνχ θαη Αξρηηεθηνληθνχ Διέγρνπ (Δ.Π.Α.Δ.) κε εμαίξεζε: α) ζηελ πεξίπησζε ηνπ δεχηεξνπ εδαθίνπ ηεο παξαγξάθνπ 1 ηνπ άξζξνπ 17 ηνπ λ.1577/1985, β) ζηηο πεξηπηψζεηο πνπ ε εγθαηάζηαζε πξνβιέπεηαη λα γίλεη ζε πεξηνρέο πνπ έρνπλ ραξαθηεξηζζεί σο ηδηαηηέξνπ θπζηθνχ θάιινπο θαη πξνζηαηεχνληαη σο πξνο ηελ πνιενδνκηθή αλάπηπμε απφ εηδηθά δηαηάγκαηα, θαη γ) ζηηο πεξηπηψζεηο πνπ ε εγθαηάζηαζε πξνβιέπεηαη λα γίλεη ζε νηθφπεδα φπνπ βξίζθνληαη δηαηεξεηέα θηίξηα, θαζψο θαη ζε παξαδνζηαθνχο νηθηζκνχο Όξνη θαη δηαδηθαζία εγθαηάζηαζεο ζε ραξαθηεξηζκέλνπο παξαδνζηαθνύο νηθηζκνύο, ηζηνξηθά ηκήκαηα πόιεσλ θαη δηαηεξεηέα θηίξηα (άξζξν 2) Δπηηξέπεηαη ε εγθαηάζηαζε θσηνβνιηατθψλ θαη ειηαθψλ ζπζηεκάησλ ςχμεο θαη ζέξκαλζεο ρψξνπ ζε ραξαθηεξηζκέλνπο παξαδνζηαθνχο νηθηζκνχο, ηζηνξηθά ηκήκαηα πφιεσλ θαη δηαηεξεηέα θηίξηα κεηά απφ έγθξηζε εξγαζηψλ κηθξήο θιίκαθαο. Ζ έγθξηζε ρνξεγείηαη χζηεξα απφ γλσκνδφηεζε ηεο αξκφδηαο Δπηηξνπήο Πνιενδνκηθνχ θαη Αξρηηεθηνληθνχ Διέγρνπ (Δ.Π.Α.Δ.) σο πξνο ηελ έληαμή ηνπο ζηνλ ρψξν, αλ πξνβιέπνληαη ζηα ζρεηηθά δηαηάγκαηα πξνζηαζίαο παξαδνζηαθψλ νηθηζκψλ, ή αλ επηηξέπνληαη απφ ηνπο εηδηθνχο φξνπο δφκεζεο κεκνλσκέλσλ δηαηεξεηέσλ θηηξίσλ, φπσο πξνβιέπνληαη απφ ηηο ζρεηηθέο δηαηάμεηο ηεο θείκελεο λνκνζεζίαο, ππφ ηελ πξνυπφζεζε ηεο ζπκθσλίαο ηνπ ζπλφινπ ησλ ζπληδηνθηεηψλ. ηηο πεξηπηψζεηο πνπ απαηηείηαη έγθξηζε απφ ηηο αξκφδηεο ππεξεζίεο ηνπ Τπνπξγείνπ Πνιηηηζκνχ θαη Σνπξηζκνχ, ππνβάιιεηαη ζθαξίθεκα ηνπ ρψξνπ ηνπνζέηεζεο ησλ θσηνβνιηατθψλ ζηνηρείσλ θαη θσηνγξαθηθή ηεθκεξίσζε.

98 3.9.3 Όξνη θαη δηαδηθαζία εγθαηάζηαζεο ζε θηίξηα (άξζξν 3) 1. Ζ ηνπνζέηεζε θσηνβνιηατθψλ ζπζηεκάησλ αλεμαξηήησο ηζρχνο θαη ειηαθψλ ζπζηεκάησλ ςχμεο θαη ζέξκαλζεο ρψξνπ πάλσ ζε θηίξηα, επηηξέπεηαη εθφζνλ γίλεηαη, ζχκθσλα κε ηελ παξ. 1α ηνπ άξζξνπ 16 ηνπ λ.1577/1985 ζην δψκα ή ηε ζηέγε λνκίκσο πθηζηάκελνπ θηηξίνπ, ζπκπεξηιακβαλνκέλσλ ζηεγάζηξσλ βεξαληψλ, πξνζφςεσλ θαη ζθηάζηξσλ, φπσο απηά νξίδνληαη ζηε δηάηαμε ηεο παξαγξάθνπ 6 ηνπ άξζξνπ 11 ηνπ λ.1577/85 (ΦΔΚ Α 210), φπσο ηζρχεη, θαζψο θαη βνεζεηηθψλ ρψξσλ ηνπ θηηξίνπ, φπσο απνζήθεο θαη ρψξνη ζηάζκεπζεο, φπσο νξίδνληαη ζηελ παξάγξαθν 17γ ηνπ άξζξνπ 2 ηνπ ίδηνπ λφκνπ, ππφ ηελ πξνυπφζεζε ηεο ζπκθσλίαο ηνπ ζπλφινπ ησλ ζπληδηνθηεηψλ. Ζ εγθαηάζηαζε θσηνβνιηατθψλ ζπζηεκάησλ επί ησλ δσκάησλ ησλ θηηξίσλ επηηξέπεηαη εθφζνλ δελ αληίθεηηαη ζε εηδηθφηεξνπο φξνπο δφκεζεο πνπ ηζρχνπλ γηα ηελ πεξηνρή. 2. Γελ επηηξέπεηαη ε ηνπνζέηεζε ησλ θσηνβνιηατθψλ ζηνηρείσλ θαη ειηαθψλ ζπζηεκάησλ ςχμεο θαη ζέξκαλζεο ρψξνπ πάλσ απφ ηελ απφιεμε ηνπ θιηκαθνζηαζίνπ θαη ηνπ θξεαηίνπ αλειθπζηήξα. 3. Ζ δηάηαμε ησλ θσηνβνιηατθψλ ζηνηρείσλ θαη ησλ ειηαθψλ ζπζηεκάησλ ςχμεο θαη ζέξκαλζεο ρψξνπ δελ ζα πξέπεη λα δεκηνπξγεί ρψξν θχξηαο ή βνεζεηηθήο ρξήζεο ή εκηππαίζξην ρψξν ή λα εκπνδίδεη ηελ απξφζθνπηε πξνζπέιαζε ζε θνηλφρξεζηνπο ρψξνπο. ε πεξίπησζε νξφθνπ ζε ππνρψξεζε, νη εγθαηαζηάζεηο απηέο ζα πεξηνξίδνληαη ζην πεξίγξακκα ηνπ νξφθνπ. ε πεξίπησζε ηνπνζέηεζεο ζε ζηέγε, απηή ζα πξέπεη λα γίλεηαη εληφο ηνπ πεξηγξάκκαηνο ηεο ζηέγεο, αθνινπζψληαο ηελ θιίζε ηεο, ψζηε λα εμαζθαιίδεηαη ε αηζζεηηθή εηθφλα ηνπ θηηξίνπ. 4. Σα θσηνβνιηατθά ζπζηήκαηα θαη ηα ειηαθά ζπζηήκαηα ςχμεο θαη ζέξκαλζεο ρψξνπ ζα πξέπεη λα απνηεινχλ εληαίν ζχλνιν κε ηηο ππφινηπεο θαηαζθεπέο βάζεη ηνπ άξζξνπ 16 ηνπ λ.1577/1985, εθφζνλ ππάξρνπλ, έηζη ψζηε λα κελ πξνζβάιιεηαη ε αηζζεηηθή ηνπ θηηξίνπ θαη ηνπ πεξηβάιινληνο. 5. Αλ ηα θσηνβνιηατθά ζπζηήκαηα θαη ηα ειηαθά ζπζηήκαηα ςχμεο θαη ζέξκαλζεο ρψξνπ ηνπνζεηνχληαη ζην δψκα ηνπ θηηξίνπ, νη απνζηάζεηο απφ ην ζηεζαίν ηνπ δψκαηνο ζα πξέπεη λα είλαη θαη ειάρηζην 0,50κ. γηα ιφγνπο αζθαιείαο. 6. Δηδηθά γηα ηελ ηνπνζέηεζε ησλ θσηνβνιηατθψλ ζπζηεκάησλ πάλσ ζε θηίξηα θαη γηα ηζρχ κέρξη ησλ 100KW δελ απαηηείηαη νηθνδνκηθή άδεηα, νχηε έγθξηζε εξγαζηψλ δφκεζεο κηθξήο θιίκαθαο. Ο ελδηαθεξφκελνο ππνβάιιεη έγγξαθε γλσζηνπνίεζε εξγαζηψλ θαη εθπφλεζεο ηεο κειέηεο εγθαηάζηαζεο θαη ελεξγεηαθήο απφδνζεο ησλ θσηνβνιηατθψλ ζπζηεκάησλ ζηνλ Γηαρεηξηζηή ηνπ δηθηχνπ ή ζε άιιν πξνκεζεπηή πνπ ειεθηξνδνηεί ην θηίξην φπνπ εγθαζίζηαηαη ην θσηνβνιηατθφ ζχζηεκα, ε νπνία ππνγξάθεηαη απφ ηνλ ελδηαθεξφκελν θαη ηνλ επηβιέπνληα γηα

99 ηελ εγθαηάζηαζε κεραληθφ, θαη επέρεη ζέζε ππεχζπλεο δήισζεο πνπ ηνπο θαζηζηά ππεχζπλνπο θαηά λφκν, γηα ηελ ηήξεζε ησλ φξσλ ηεο παξνχζαο απφθαζεο. ηηο πεξηπηψζεηο πνπ απαηηείηαη ε γλσκνδφηεζε ηεο Δπηηξνπήο Πνιενδνκηθνχ Αξρηηεθηνληθνχ Διέγρνπ (ΔΠΑΔ) απηή θαηαηίζεηαη καδί κε ην έγγξαθν γλσζηνπνίεζεο εξγαζηψλ. Γηα ηε ζχλδεζε κε ην Γηαρεηξηζηή ηνπ δηθηχνπ δελ απαηηείηαη απηνςία ή άιιε ελέξγεηα ηεο αξκφδηαο Πνιενδνκηθήο Τπεξεζίαο. 7. Γηα ηελ ηνπνζέηεζε ησλ θσηνβνιηατθψλ ζπζηεκάησλ πάλσ ζε θηίξηα γηα ηζρχ κεγαιχηεξε ησλ 100KW, απαηηείηαη ε έγθξηζε εξγαζηψλ δφκεζεο κηθξήο θιίκαθαο ζχκθσλα κε ηηο δηαηάμεηο ηεο ππ αξ.5219/04 (ΦΔΚ 114/Γ ) Τπ. Απφθαζεο. [17] Εώλεο απνθιεηζκνύ Μπνξνχλ λα ζεσξεζνχλ σο δψλεο απνθιεηζκνχ: Οη νξηνζεηεκέλεο αξραηνινγηθέο Εψλεο Πξνζηαζίαο Α θαη ηα θεξπγκέλα δηαηεξεηέα κλεκεία ηεο παγθφζκηαο πνιηηηζηηθήο θιεξνλνκηάο θαη ηα άιια κλεκεία κείδνλνο ζεκαζίαο ηεο παξ. 5. ββ) ηνπ άξζξνπ 50 ηνπ Ν. 3028/02. Οη πεξηνρέο απνιχηνπ Πξνζηαζίαο θαη Πξνζηαζίαο ηεο Φχζεο ησλ παξ. 1 θαη 2 ηνπ άξζξνπ 19 ηνπ Ν. 1650/86 (Α 160) Οη ππξήλεο ησλ Δζληθψλ Γξπκψλ, ηα θεξπγκέλα κλεκεία ηεο θχζεο, ηα αηζζεηηθά δάζε, πνπ δελ πεξηιακβάλνληαη ζηελ πην πάλσ πεξίπησζε. Οη νηθφηνπνη πξνηεξαηφηεηαο ηνπ Δζληθνχ Καηαιφγνπ ηνπ Δπξσπατθνχ Οηθνινγηθνχ Γηθηχνπ NATURA 2000 ηεο Οδεγίαο 92/43, φπσο ελζσκαηψζεθε ζην ειιεληθφ δίθαην κε ηελ ΚΤΑ 33318/3028/ Πεξηνρέο ζηηο νπνίεο ππάξρεη αμηφινγε βιάζηεζε (δάζε, ζπκπαγείο ζακλψλεο), φπσο ζα αλαγλσξίδνληαη ζην πιαίζην ηεο ΔΠΟ Οη πνιπζχρλαζηνη ρψξνη, απ φπνπ ε αληαλάθιαζε ηνπ θσηφο απφ ηηο εγθαηαζηάζεηο, κπνξεί λα απνηειεί ζεκαληηθή φριεζε, φπσο ζα αλαγλσξίδνληαη ζην πιαίζην ηεο ΔΠΟ Ζ γεσξγηθή γε Α πξνηεξαηφηεηαο [3]

100 Κεθάιαην 4 Φσηνβνιηατθά ζπζηήκαηα (Οηθνλνκηθή πξνζέγγηζε) 4.1 Κόζηνο θσηνβνιηατθώλ ζπζηεκάησλ Σν θφζηνο κηαο νινθιεξσκέλεο εγθαηάζηαζεο ελφο θσηνβνιηατθνχ ζπζηήκαηνο ππνινγίδεηαη ζε επξψ αλά εγθαηεζηεκέλν KW ή W θαη εμαξηάηαη απφ: Σελ ηερλνινγία ησλ πάλει πνπ ζα ρξεζηκνπνηεζεί (π.ρ. ηα πάλει απφ άκνξθν ππξίηην θνζηίδνπλ ιηγφηεξν αιιά απαηηνχλ πεξίπνπ δηπιάζηα έθηαζε) Σελ πξνέιεπζε ησλ πάλει θαη ησλ ινηπψλ ζηνηρείσλ ηνπ εμνπιηζκνχ (ηα επξσπατθά είλαη αθξηβφηεξα αιιά θαη πην αμηφπηζηα απφ ηα θηλέδηθα) Σν κέγεζνο ηνπ θσηνβνιηατθνχ ζπζηήκαηνο (φζν κηθξφηεξε είλαη ε ηζρχο, ηφζν κεγαιχηεξν είλαη ην θφζηνο αλά εγθαηεζηεκέλν KW) Σελ δπζθνιία ηεο εγθαηάζηαζεο (δπζπξφζηηεο πεξηνρέο ή εγθαηαζηάζεηο κε απμεκέλε ηερληθή δπζθνιία θνζηίδνπλ πεξηζζφηεξν) Σε κνξθνινγία ηνπ εδάθνπο (έλα ζρεηηθά ίζην ρσξάθη έρεη κηθξφηεξν θφζηνο ρσκαηνπξγηθψλ θαη ινηπψλ εξγαζηψλ ζηήξημεο) Σελ απφζηαζε ηεο εγθαηάζηαζεο απφ ην δίθηπν ηεο ΓΔΖ (θαζψο πξέπεη λα ππνινγηζηεί θαη ην θφζηνο επέθηαζεο ηνπ δηθηχνπ) [32] Μηα γεληθή δηάθξηζε ζην θφζηνο ησλ Φ/Β ζπζηεκάησλ, αθνξά ηα απηφλνκα θαη ηα δηαζπλδεδεκέλα κε ην δίθηπν ζπζηήκαηα. Σν θφζηνο είλαη ζπλήζσο ρακειφηεξν γηα ηα ηειεπηαία θαη ε δηαθνξά νθείιεηαη ζηελ απνθπγή ηνπ θφζηνπο γηα ην ζχζηεκα απνζήθεπζεο ελέξγεηαο. Δπίζεο, ε κεγαιχηεξε θιίκαθα εθαξκνγήο ησλ δηαζπλδεδεκέλσλ ζπζηεκάησλ επηδξά ζεηηθά ζην θφζηνο αλά KW. Απφ ππνινγηζκνχο πξνθχπηεη φηη ε θαηαλνκή ηνπ θφζηνπο γηα έλα απηφλνκν Φ/Β ζχζηεκα έρεη σο εμήο:

101 Φ/Β πιαίζηα 50-70% χζηεκα ζπζζσξεπηψλ 15-25% Αληηζηξνθείο-Μεηαηξνπείο 10-15% Τπνδνκή ζηήξημεο 10-15% ρεδηαζκφο εγθαηάζηαζε 8-12% Ζ δηάξθεηα δσήο ησλ Φ/Β πιαηζίσλ κπνξεί λα θηάζεη ηα 20 ρξφληα, ρσξίο ηδηαίηεξε ζπληήξεζε. Οη ζπζζσξεπηέο φπσο θαίλεηαη παξαπάλσ αληηπξνζσπεχνπλ ην 15-25% ηνπ θφζηνπο αξρηθήο επέλδπζεο ηνπ Φ/Β ζπζηήκαηνο, ελψ πξνβιέπεηαη αληηθαηάζηαζή ηνπο 3-5 θνξέο ζηα 20 ρξφληα δσήο ηνπ φινπ ζπζηήκαηνο. Σν θφζηνο ησλ ζπζθεπψλ ειέγρνπ θαη κεηαηξνπήο ηζρχνο αληηπξνζσπεχεη ην 10 κε 15% ηνπ ζπλνιηθνχ θφζηνπο. Ζ θαηαζθεπή πξνβιέπεηαη λα έρεη ζεηηθέο επηπηψζεηο ζην ζπλνιηθφ θφζηνο ελφο Φ/Β ζπζηήκαηνο. 4.2 Θεζκηθνί θνξείο Ρπζκηζηηθή αξρή ελέξγεηαο (ΡΑΔ) Ζ ΡΑΔ είλαη αλεμάξηεηε ξπζκηζηηθή αξρή κε έδξα ηελ Αζήλα, έρεη λνκηθή πξνζσπηθφηεηα θαη παξίζηαηαη απηνηειψο ζε δίθεο πνπ έρνπλ σο αληηθείκελν πξάμεηο ή παξαιείςεηο ηεο ή έλλνκεο ζρέζεηο πνπ ηελ αθνξνχλ. Ζ ΡΑΔ ππφθεηηαη κφλν ζε θνηλνβνπιεπηηθφ θαη ζε δηθαζηηθφ έιεγρν. Ζ ΡΑΔ παξαθνινπζεί ηελ αζθάιεηα ηνπ ελεξγεηαθνχ εθνδηαζκνχ, ηδίσο ζε ζρέζε κε ην ηζνδχγην πξνζθνξάο θαη δήηεζεο ζηελ ειιεληθή αγνξά ελέξγεηαο, ην επίπεδν ηεο πξνβιεπφκελεο κειινληηθήο δήηεζεο, ην πξνβιεπφκελν πξφζζεην δπλακηθφ παξαγσγήο, κεηαθνξάο θαη δηαλνκήο ειεθηξηθήο ελέξγεηαο θαη Φπζηθνχ Αεξίνπ πνπ βξίζθεηαη ππφ πξνγξακκαηηζκφ ή ππφ θαηαζθεπή, ηελ πνηφηεηα θαη ην επίπεδν ζπληήξεζεο θαη αμηνπηζηίαο ησλ ζπζηεκάησλ κεηαθνξάο θαη ησλ δηθηχσλ δηαλνκήο, θαη ηελ εθαξκνγή κέηξσλ γηα ηελ θάιπςε ηεο αηρκήο δήηεζεο, θαζψο θαη ηηο ζπλζήθεο ηεο αγνξάο ελέξγεηαο ζε ζρέζε κε ηε δπλαηφηεηα αλάπηπμεο λένπ παξαγσγηθνχ δπλακηθνχ. Δπηπιένλ παξαθνινπζεί ηελ πινπνίεζε ησλ κέηξσλ δηαζθάιηζεο πνπ ιακβάλνληαη ζε πεξίπησζε αηθλίδηαο θξίζεο ζηελ ελεξγεηαθή αγνξά θαη απνθαζίδεη γηα ηε ρνξήγεζε, ηελ ηξνπνπνίεζε θαη ηελ αλάθιεζε ησλ αδεηψλ γηα ηελ άζθεζε Δλεξγεηαθψλ Γξαζηεξηνηήησλ, ζχκθσλα κε ηηο εηδηθφηεξεο δηαηάμεηο ηνπ παξφληνο λφκνπ, ππφ ηελ πξνυπφζεζε ηεο ηήξεζεο ησλ αξρψλ ηεο δηαθάλεηαο θαη ηεο ίζεο κεηαρείξηζεο θαη ιακβάλνληαο ππφςε ηα ηδηαίηεξα ραξαθηεξηζηηθά ησλ αηηνχλησλ, ηελ πξνζηαζία ησλ θαηαλαισηψλ, ηελ πξνζηαζία ηνπ πεξηβάιινληνο θαη ηε δηαζθάιηζε ζπλζεθψλ πγηνχο αληαγσληζκνχ. [13]

102 Γηαρεηξηζηήο ηνπ Διιεληθνύ πζηήκαηνο Μεηαθνξάο Ζιεθηξηθήο Δλέξγεηαο (ΓΔΜΖΔ) Με ην πξνεδξηθφ δηάηαγκα 328/ , ζπζηάζεθε Αλψλπκε Δηαηξεία κε ηελ επσλπκία "ΓΗΑΥΔΗΡΗΣΖ ΔΛΛΖΝΗΚΟΤ ΤΣΖΜΑΣΟ ΜΔΣΑΦΟΡΑ ΖΛΔΚΣΡΗΚΖ ΔΝΔΡΓΔΗΑ Α.Δ." θνπφο ηεο εηαηξείαο είλαη ε ιεηηνπξγία, ε εθκεηάιιεπζε, ε δηαζθάιηζε ηεο ζπληήξεζεο θαη ε κέξηκλα γηα ηελ αλάπηπμε ηνπ πζηήκαηνο Μεηαθνξάο Ζιεθηξηθήο Δλέξγεηαο θαηά ηελ έλλνηα ηνπ άξζξνπ 2 ηνπ λφκνπ 2773/1999, ζε νιφθιεξε ηε ρψξα, θαζψο θαη ησλ δηαζπλδέζεψλ ηνπ κε ηα άιια δίθηπα γηα λα δηαζθαιίδεηαη ν εθνδηαζκφο ηεο ρψξαο κε ειεθηξηθή ελέξγεηα, θαηά ηξφπν επαξθή, αζθαιή, νηθνλνκηθά απνδνηηθφ θαη αμηφπηζην.αμίδεη λα ζεκεησζεί πσο αλήθεη θαηά 51% ζην ειιεληθφ δεκφζην θαη θαηά 49% ζηηο ειιεληθέο εηαηξίεο παξαγσγήο ελέξγεηαο. ΓΔΖ Ζ Γεκφζηα Δπηρείξεζε Ζιεθηξηζκνχ Α.Δ. είλαη ε κεγαιχηεξε εηαηξία παξαγσγήο θαη πξνκήζεηαο ειεθηξηθήο ελέξγεηαο ζηελ Διιάδα, κε πεξηζζφηεξνπο απφ 7,5 εθαηνκκχξηα πειάηεο. Έρεη ζηελ ηδηνθηεζία ηεο ην Δζληθφ χζηεκα Μεηαθνξάο ειεθηξηθήο ελέξγεηαο θαη ηα δίθηπα Γηαλνκήο. Ζ ΓΔΖ δηαζέηεη πνιχ κεγάιε ππνδνκή ζε εγθαηαζηάζεηο νξπρείσλ ιηγλίηε, παξαγσγήο, κεηαθνξάο θαη δηαλνκήο ειεθηξηθήο ελέξγεηαο. Δίλαη, επίζεο, κηα απφ ηηο κεγαιχηεξεο βηνκεραληθέο επηρεηξήζεηο σο πξνο ηα πάγηα ελεξγεηηθά ηεο ζηνηρεία, ελψ θαηέρεη εγεηηθή ζέζε σο εηαηξία θνηλήο σθέιεηαο ζηνλ ηνκέα ηεο ειεθηξηθήο ελέξγεηαο ζηελ Διιάδα. Ζ εγθαηεζηεκέλε ηζρχο ησλ κνλάδσλ παξαγσγήο ηεο ΓΔΖ ην 2009 αλήιζε ζε MW, θαιχπηνληαο ην 84% ηεο ζπλνιηθήο εγθαηεζηεκέλεο ηζρχνο ηεο ρψξαο. Ο θχθινο εξγαζηψλ ηνπ Οκίινπ ΓΔΖ θαηά ην 2010 αλήιζε ζε εθαη. επξψ θαη ηα κεηά απφ θφξνπο θέξδε ζηα 557 εθαη. επξψ. ηα ηέιε ηνπ 2010, νη εξγαδφκελνη ζηε ΓΔΖ ήηαλ πεξηζζφηεξνη απφ Μέζσ ηεο "ΓΔΖ Αλαλεψζηκεο", 100% ζπγαηξηθήο εηαηξίαο ηεο ΓΔΖ, κε εγθαηεζηεκέλε ηζρχ 123 MW, κε ραξηνθπιάθην έξγσλ ππφ αλάπηπμε ηζρχνο 150W θαη έλα ζεκαληηθφ αξηζκφ λέσλ έξγσλ, ν κηινο ηεο ΓΔΖ ζηνρεχεη λα θαηαθηήζεη ηελ εγεηηθή ζέζε ζην ρψξν ησλ Αλαλεψζηκσλ Πεγψλ Δλέξγεηαο ζηελ Διιάδα κέζσ ηεο αλάπηπμεο έξγσλ ηζρχνο άλσ MW θαη κε ζπλνιηθέο επελδχζεηο χςνπο άλσ ησλ 2 δηο. επξψ ζπλνιηθά έσο ην χκθσλα κε ην ζηξαηεγηθφ ζρέδην , ζηφρνο ηεο είλαη: Να δεκηνπξγήζεη έλα ραξηνθπιάθην Μνλάδσλ νη νπνίεο ζα είλαη αμηφπηζηεο, απνδνηηθέο, αληαγσληζηηθέο θαη ζχκθσλεο κε ηα πεξηβαιινληηθά πξφηππα Ζ δηαλνκή θαη ε κεηαθνξά λα βειηηψζνπλ ηηο ππεξεζίεο ηνπο πξνο ηνπο θαηαλαισηέο κέζσ ηεο αχμεζεο ηεο αμηνπηζηίαο θαη ηεο απνδνηηθφηεξεο ρξήζεο ησλ δηθηχσλ ηνπο

103 Ζ ΓΔΖ ΑΝΑΝΔΧΗΜΔ Α.Δ. λα θαηέρεη ην 20% ηεο ειιεληθήο αγνξάο ησλ Α.Π.Δ. δξαζηεξηνπνηνχκελε ζε φινπο ηνπο ηνκείο: αηνιηθά, ειηαθά, κηθξά πδξνειεθηξηθά θαη γεσζεξκία. [80] 4.3 Ζ αγνξά ησλ θσηνβνιηατθώλ ζηελ Διιάδα Ο λένο λόκνο γηα ηηο Α.Π.Δ. (Ν. 3851/2010, ΦΔΚ 85Α, ) Ο λένο λφκνο γηα ηα θσηνβνιηατθά θαη ηηο αλαλεψζηκεο πεγέο ελέξγεηαο πνπ ςεθίζηεθε ηνλ Μάην ηνπ 2010 (Ν. 3851/2010, ΦΕΚ 85Α, ), επηθέξεη ζεκαληηθέο αιιαγέο ζε φηη αθνξά ζηελ αδεηνδφηεζε ησλ θσηνβνιηατθψλ ζπζηεκάησλ. Ο λένο λφκνο γηα ηα θσηνβνιηατθά ζα πξέπεη λα εξκελεπηεί ζε ζπλδπαζκφ κε πξνεγνχκελνπο λφκνπο θαη ξπζκίζεηο αιιά θαη ππφ ην πξίζκα αλακελφκελσλ ππνπξγηθψλ απνθάζεσλ πνπ πξνβιέπεη, ψζηε λα έρεη θαλείο κηα μεθάζαξε εηθφλα ηνπ λένπ επελδπηηθνχ ηνπίνπ Κνκβηθά ζεκεία ηνπ λένπ λόκνπ Οξίδεηαη, σο εζληθφο ζηφρνο, ε θάιπςε κε Α.Π.Δ. ηνπ 40% ηνπιάρηζηνλ ηεο αθαζάξηζηεο θαηαλάισζεο ειεθηξηθήο ελέξγεηαο σο ην Σν κεξίδην ησλ θσηνβνιηατθψλ ζην κίγκα ησλ Α.Π.Δ. ζα θαζνξηζηεί κε ππνπξγηθή απφθαζε, ε νπνία ζχκθσλα κε ην λφκν ζα πξέπεη λα εθδνζεί σο ηηο αξρέο επηεκβξίνπ Αλ ην κεξίδην ησλ θσηνβνιηατθψλ νξηζηεί ζε έλα αμηνπξεπέο πνζνζηφ, ηφηε ν λένο λφκνο γηα ηα θσηνβνιηατθά κπνξεί λα βνεζήζεη ηελ αλάπηπμε ηεο αγνξάο. Αλ φκσο ην πνζνζηφ απηφ είλαη κηθξφ θαη ππνιείπεηαη ηνπ δπλακηθνχ ηεο αγνξάο, ηφηε νη φπνηεο ζεηηθέο ξπζκίζεηο ηνπ λένπ λφκνπ θαζίζηαληαη πξαθηηθά αλελεξγέο. Ο λένο λφκνο γηα ηα θσηνβνιηατθά απινπνηεί θάπνηεο απφ ηηο παιηέο δηαδηθαζίεο αδεηνδφηεζεο. Γελ απαηηείηαη πιένλ άδεηα παξαγσγήο ή άιιε δηαπηζησηηθή απφθαζε (γλσζηή θαη σο "εμαίξεζε") γηα θσηνβνιηατθά ζπζηήκαηα ηζρχνο έσο 1 MWp. Γηα θσηνβνιηατθά ζπζηήκαηα ηζρχνο κεγαιχηεξεο ηνπ 1 MWp απαηηείηαη ε έθδνζε άδεηαο παξαγσγήο ε νπνία εθδίδεηαη απφ ηε ΡΑΔ (θαη φρη απφ ηνλ ππνπξγφ Πεξηβάιινληνο, Δλέξγεηαο θαη Κιηκαηηθήο Αιιαγήο φπσο ίζρπε κέρξη ζήκεξα). Γηα ηα ζπζηήκαηα πνπ απαηηείηαη άδεηα παξαγσγήο, απαηηείηαη επίζεο ε έθδνζε άδεηαο εγθαηάζηαζεο θαη άδεηαο ιεηηνπξγίαο φπσο θαη ζην παξειζφλ.

104 Γελ απαηηείηαη πεξηβαιινληηθή αδεηνδφηεζε γηα ζπζηήκαηα πνπ εγθαζίζηαληαη ζε θηίξηα θαη νξγαλσκέλνπο ππνδνρείο βηνκεραληθψλ δξαζηεξηνηήησλ. Γηα ζπζηήκαηα πνπ εγθαζίζηαληαη ζε γήπεδα (νηθφπεδα θαη αγξνηεκάρηα), δελ απαηηείηαη πεξηβαιινληηθή αδεηνδφηεζε γηα ζπζηήκαηα έσο 500 KWp εθφζνλ πιεξνχληαη θάπνηεο πξνυπνζέζεηο. Γηα ηα ζπζηήκαηα απηά, απαηηείηαη εηδηθή πεξηβαιινληηθή εμαίξεζε ("βεβαίσζε απαιιαγήο απφ ΔΠΟ") απφ ηελ αξκφδηα πεξηθέξεηα, ε νπνία, ζχκθσλα κε ην λφκν, δίλεηαη ζε 20 κέξεο απφ ηελ ππνβνιή ηεο ζρεηηθήο αίηεζεο. Γηα φζα ζπζηήκαηα εγθαζίζηαληαη ζε γήπεδα, απαηηείηαη ΔΠΟ εθφζνλ εγθαζίζηαληαη ζε πεξηνρέο Natura, παξάθηηεο δψλεο (100κ. απφ νξηνγξακκή αηγηαινχ) θαη ζε γήπεδα πνπ γεηηληάδνπλ ζε απφζηαζε κηθξφηεξε απφ εθαηφλ πελήληα (150) κέηξα, κε άιιν γήπεδν γηα ην νπνίν έρεη εθδνζεί άδεηα παξαγσγήο ή απφθαζε ΔΠΟ ή πξνζθνξά ζχλδεζεο θσηνβνιηατθνχ ζηαζκνχ θαη ε ζπλνιηθή ηζρχο ησλ ζηαζκψλ ππεξβαίλεη ηα 500 KWp. Γηα ηελ εγθαηάζηαζε θσηνβνιηατθψλ ζπζηεκάησλ δελ απαηηείηαη νηθνδνκηθή άδεηα, αιιά έγθξηζε εξγαζηψλ δφκεζεο κηθξήο θιίκαθαο απφ ηελ αξκφδηα δηεχζπλζε πνιενδνκίαο. ηηο ζπκβάζεηο ζχλδεζεο πνπ ζπλάπηεη ν αξκφδηνο δηαρεηξηζηήο κε ηνπο θνξείο θσηνβνιηατθψλ ζηαζκψλ πνπ εμαηξνχληαη απφ ηε ιήςε άδεηαο παξαγσγήο, θαζνξίδεηαη πξνζεζκία ζχλδεζεο ζην ζχζηεκα ή δίθηπν, ε νπνία είλαη απνθιεηζηηθή, θαη νξίδεηαη εγγχεζε ή πνηληθή ξήηξα πνπ θαηαπίπηεη αλ ν θνξέαο δελ πινπνηήζεη ηε ζχλδεζε εληφο ηεο θαζνξηζζείζαο πξνζεζκίαο. Σν χςνο ηεο εγγχεζεο ζα θαζνξηζηεί κε ππνπξγηθή απφθαζε σο ηηο αξρέο Απγνχζηνπ Απφ ηελ εγγχεζε απηή απαιιάζζνληαη φζα έξγα αθνξνχλ εγθαηαζηάζεηο ζε θηίξηα θαη φζνη ζηαζκνί έρνπλ ππνγξάςεη ζχκβαζε ζχλδεζεο πξηλ ηηο (εκεξνκελία ηζρχνο ηνπ λένπ λφκνπ 3851/2010).

105 4.3.3 Σηκέο πώιεζεο Οη ηηκέο πψιεζεο ηεο παξαγφκελεο ειηαθήο θηινβαηψξαο θαζνξίδνληαη σο εμήο: Πίλαθαο 4.1: Σηκέο παξαγψκελεο ειηαθήο θηινβαηψξαο (ΠΖΓΖ:ΔΦ(2011)) Θα πξέπεη λα ζεκεησζεί πσο απφ ηνλ Φεβξνπάξην ηνπ 2010 δελ ππάξρνπλ πιένλ επηδνηήζεηο γηα ηα θσηνβνιηατθά ζπζηήκαηα απφ ηνλ αλαπηπμηαθφ λφκν.παξ φια απηά, παξαηεξείηαη ζπλερήο πηψζε ησλ ηηκψλ ζηα θσηνβνιηατθά θαη έπεηαη ζπλέρεηα, κε απνηέιεζκα νη επελδχζεηο λα είλαη θεξδνθφξεο θαη βηψζηκεο θαη κφλν κε ηελ ηαξίθα πνπ παξέρεηαη απφ ην λφκν Νέεο επελδύζεηο Γηα φζνπο ελδηαθέξνληαη λα μεθηλήζνπλ ηψξα κία επέλδπζε ζηα θσηνβνιηατθά θαη εηδηθά ζε φηη αθνξά ζηέγεο κέρξη θαη 10 ΚW (νηθηαθά ζπζηήκαηα ζε δψκαηα θ.ι.π.), ηζρχνπλ ηα εμήο: Απφ 1ε Ηνπιίνπ 2009 ηζρχεη έλα πξφγξακκα γηα ηελ εγθαηάζηαζε κηθξψλ θσηνβνιηατθψλ ζπζηεκάησλ ζηνλ θηηξηαθφ ηνκέα. Με ην πξφγξακκα απηφ, δίλνληαη θίλεηξα κε ηε κνξθή ελίζρπζεο ηεο παξαγφκελεο ειηαθήο θηινβαηψξαο, ψζηε o νηθηαθφο θαηαλαισηήο λα θάλεη απφζβεζε ηνπ ζπζηήκαηνο πνπ εγθαηέζηεζε θαη λα έρεη θαη έλα ινγηθφ θέξδνο. Σν πξφγξακκα γηα ηα θσηνβνιηατθά πνιχ κηθξέο επηρεηξήζεηο πνπ επηζπκνχλ λα εγθαηαζηήζνπλ θσηνβνιηατθά

106 ηζρχνο έσο 10 θηινβάη (KWp) ζην δψκα ή ηε ζηέγε θηηξίνπ, ζπκπεξηιακβαλνκέλσλ ησλ ζηεγάζηξσλ βεξαληψλ. Γηα λα εληαρζνχλ ζην πξφγξακκα γηα ηα θσηνβνιηατθά, ζα πξέπεη λα έρνπλ ζηελ θπξηφηεηά ηνπο ην ρψξν ζηνλ νπνίν εγθαζίζηαηαη ην θσηνβνιηατθφ ζχζηεκα. Ζ πξψηε θάζε ηνπ πξνγξάκκαηνο ηζρχεη κφλν γηα ην επεηξσηηθφ δίθηπν θαη γηα ηα λεζηά εθείλα πνπ είλαη δηαζπλδεδεκέλα ζην δίθηπν απηφ (π.ρ. Δχβνηα, Ηφληα, πνξάδεο, λεζηά Αξγνζαξσληθνχ). Δμαηξνχληαη πξνο ην παξφλ ηα ιεγφκελα κε δηαζπλδεδεκέλα λεζηά (Κξήηε, Γσδεθάλεζα, Κπθιάδεο, λεζηά Β.Α. Αηγαίνπ) ηα νπνία ζα εληαρζνχλ ζην πξφγξακκα ζε κηα δεχηεξε θάζε. Γηα ηηο πνιπθαηνηθίεο ζα πξέπεη λα πιεξνχληαη νη παξαθάησ φξνη. Δίηε λα ζπκθσλήζνπλ εγγξάθσο νη ππφινηπνη ηδηνθηήηεο, είηε ην θσηνβνιηατθφ λα εγθαηαζηαζεί εμ νλφκαηνο φισλ ησλ ηδηνθηεηψλ (ηνπο νπνίνπο ζηελ πεξίπησζε απηή εθπξνζσπεί ν δηαρεηξηζηήο). ε θάζε πνιπθαηνηθία κπνξεί λα κπεη έλα κφλν ζχζηεκα. Αλ ε ηαξάηζα είλαη θνηλφθηεηε θαη νη θχξηνη ηνπ ρψξνπ απηνχ ζέινπλ λα ηελ παξαρσξήζνπλ ζε θάπνην άιιν ηδηνθηήηε ηνπ θηηξίνπ πνπ δελ έρεη δηθαηψκαηα ζηελ ηαξάηζα, κπνξνχλ λα ην θάλνπλ. ιε ε παξαγφκελε απφ ην θσηνβνιηατθφ ειεθηξηθή ελέξγεηα δηνρεηεχεηαη ζην δίθηπν ηεο Γ.Δ.Ζ. θαη ν νηθηαθφο κηθξνπαξαγσγφο ελέξγεηαο πιεξψλεηαη γη' απηή κε 55 ιεπηά ηελ θηινβαηψξα (0,55 /kwh), ηηκή πνπ είλαη εγγπεκέλε γηα 25 ρξφληα. Ο κηθξνπαξαγσγφο ελέξγεηαο ζπλερίδεη λα αγνξάδεη ξεχκα απφ ηε Γ.Δ.Ζ. θαη λα ην πιεξψλεη ζηελ ηηκή πνπ ην πιεξψλεη θαη ζήκεξα (πεξίπνπ ιεπηά ηελ θηινβαηψξα). ηελ πξάμε απηφ ζεκαίλεη φηη ε Γ.Δ.Ζ. ζα εγθαηαζηήζεη έλα λέν κεηξεηή γηα λα θαηαγξάθεη ηελ παξαγφκελε ελέξγεηα. Αλ, γηα παξάδεηγκα, ζην δίκελν ην θσηνβνιηατθφ παξάγεη ειεθηξηθή ελέξγεηα αμίαο 300 θαη ζην θηίξην θαηαλαιψλεηαη ελέξγεηα αμίαο 100, ζα έξζεη πηζησηηθφο ινγαξηαζκφο 200, πνζφ πνπ ζα θαηαζέζεη ε Γ.Δ.Ζ. ζηνλ ηξαπεδηθφ ινγαξηαζκφ ηνπ ηδηνθηήηε ηνπ θσηνβνιηατθνχ.( 4green.gr) Γχν είλαη νη πξνυπνζέζεηο γηα λα εληαρζεί θαλείο ζην πξφγξακκα: 1) Να έρεη κεηξεηή ηεο Γ.Δ.Ζ. ζην φλνκά ηνπ (ή ζηνλ θνηλφρξεζην ινγαξηαζκφ ηεο πνιπθαηνηθίαο αλ επηιεγεί ε ζπιινγηθή εγθαηάζηαζε). 2) Να θαιχπηεη κέξνο ησλ αλαγθψλ ζε δεζηφ λεξφ απφ αλαλεψζηκεο πεγέο ελέξγεηαο (π.ρ. ειηαθφ ζεξκνζίθσλα, βηνκάδα, γεσζεξκηθή αληιία ζεξκφηεηαο). Μηα ηδηαίηεξα ζεκαληηθή ξχζκηζε είλαη φηη ν νηθηαθφο παξαγσγφο ειηαθνχ ειεθηξηζκνχ δελ ζεσξείηαη πηα επηηεδεπκαηίαο, κε άιια ιφγηα απαιιάζζεηαη απφ ην άλνηγκα βηβιίσλ ζηελ εθνξία. πσο αλαθέξεη ε ζρεηηθή θνηλή ππνπξγηθή απφθαζε, "δελ πθίζηαληαη γηα ηνλ θχξην ηνπ θσηνβνιηατθνχ ζπζηήκαηνο θνξνινγηθέο ππνρξεψζεηο γηα ηε δηάζεζε ηεο ελέξγεηαο απηήο ζην δίθηπν". Με άιια ιφγηα, ηα φπνηα έζνδα έρεη ν νηθηαθφο κηθξνπαξαγσγφο απφ ηελ πψιεζε ηεο ελέξγεηαο δελ θνξνινγνχληαη. Ζ κφλε άδεηα πνπ ρξεηάδεηαη είλαη ε έγθξηζε εθηέιεζεο εξγαζηψλ

107 κηθξήο θιίκαθαο.θα πξέπεη λα ζεκεησζεί πσο απφ ηηο ,ν νηθηαθφο κηθξνπαξαγσγφο ελέξγεηαο ζα πιεξψλεηαη κε 45 ιεπηά ηελ θηινβαηψξα (0,45 /kwh). [75] 4.4 Δγθαηεζηεκέλε ηζρύο θσηνβνιηατθώλ ζπζηεκάησλ ζηελ Διιάδα ηελ Διιάδα ε αγνξά γλψξηζε αικαηψδε αχμεζε ην Σν πνζφ εγθαηεζηεκέλεο ηζρχνο ππεξπνιιαπιαζηάζηεθε. Μφλν ην έηνο 2010 έθηαζε ζε έλα κέγεζνο ηεηξαπιάζην απφ ην 2009, γλσξίδνληαο κηα αχμεζε 400%, ελψ ε αχμεζε απφ ην 2006 σο ην 2010 ζηε ζπλνιηθή εγθαηεζηεκέλε ηζρχ έθηαζε ην 700%. ην επφκελν δηάγξακκα θαίλεηαη μεθάζαξα ε αλάπηπμε ησλ θσηνβνιηατθψλ ζπζηεκάησλ κέρξη θαη ην Γηάγξακκα 4.1: Δγθαηεζηεκέλε ηζρχο θσηνβνιηατθψλ ζηελ Διιάδα (ΠΖΓΖ: H αχμεζε πνπ δηαγξάθεηαη ζην δηάγξακκα νθείιεηαη ζε κεγάιν βαζκφ ζηελ κεγάιε αχμεζε ησλ κνλάδσλ κε νλνκαζηηθή ηζρχ κεηαμχ 20 θαη 150MWp. Σέηνηεο κνλάδεο είλαη θαη απηέο πνπ εγθαζηζηνχλ νη αγξφηεο ζηε ρψξα καο. ηα παξαθάησ δηαγξάκκαηα 4.2, 4.3 θαίλεηαη ε θαηαλνκή ηεο ζπλνιηθήο εγθαηεζηεκέλεο ηζρχνο ησλ θσηνβνιηατθψλ ζηηο επηκέξνπο θαηεγνξίεο θαηά ην έηνο 2010 θαη κέρξη ην πξψην εμάκελν ηνπ 2011.Δίλαη ραξαθηεξηζηηθφ ην γεγνλφο φηη ην πνζνζηφ ησλ θσηνβνιηατθψλ πνπ

108 εγθαζίζηαληαη ζηα ζπίηηα γλσξίδεη κεγάιε αχμεζε, παξφιν πνπ πιένλ δελ ππάξρνπλ επηδνηήζεηο. [80] Γηαγξάκκαηα 4.2, 4.3: Καηαλνκή δηαζπλδεδεκέλσλ ζπζηεκάησλ αλά ηζρχ 2010, 2011 (ΠΖΓΖ:ΔΦ(2011)) ηνπο πίλαθεο 4.2, 4.3 δίδνληαη ηα ηειεπηαία ζηνηρεία ζε φηη αθνξά ηελ ηζρχ, ζπλνιηθή θαη λέα, ησλ θσηνβνιηατθψλ ζπζηεκάησλ ζηελ Διιάδα.Σα ζηνηρεία απηά αθνξνχλ κέρξη θαη ζην πξψην εμάκελν ηνπ 2011, έηζη φπσο θαηαγξάθεθαλ απφ ην χλδεζκν Δηαηξηψλ Φσηνβνιηατθψλ. Σα λνχκεξα γηα ηα δηαζπλδεδεκέλα εθηφο ησλ ζηνηρείσλ ηνπ ΓΔΜΖΔ πεξηιακβάλνπλ θαη ηα ζπζηήκαηα ζε κε δηαζπλδεδεκέλα λεζηά, θαζψο θαη ζηνλ νηθηαθφ ηνκέα Πίλαθαο 4.2: ηαηηζηηθά ειιεληθήο αγνξάο 1 (ΠΖΓΖ:ΔΦ(2011)) Πίλαθαο 4.3: ηαηηζηηθά ειιεληθήο αγνξάο 2 (ΠΖΓΖ:ΔΦ(2011))

109 4.5 Ζ πνζνηηθνπνίεζε ηνπ νθέινπο (Case study) Παξαθάησ επηρεηξνχκε κία πνζνηηθή απνηίκεζε νξηζκέλσλ απφ ηα νθέιε πνπ ζπλεπάγεηαη ε πινπνίεζε ελφο πξνγξάκκαηνο αλάπηπμεο ησλ θσηνβνιηατθψλ. Ζ απνηίκεζε απηή ζπλππνινγίδεη ηα εμήο δηαθξηηά κεγέζε: 1. Κφζηνο απνθπγήο επηπιένλ ππνδνκψλ γηα παξαγσγή-κεηαθνξά-δηαλνκή 2. Δμσηεξηθφ θνηλσληθφ θφζηνο (πνπ πεξηιακβάλεη θαη ην θφζηνο αγνξάο δηθαησκάησλ εθπνκπψλ) 3. Γεκφζηα έζνδα απφ θφξνπο πνπ ζρεηίδνληαη κε ηελ αλάπηπμε ησλ θσηνβνιηατθψλ Ζ αλάιπζε πνπ αθνινπζεί έγηλε κε βάζε ην Δζληθφ ρέδην Γξάζεο γηα ηηο ΑΠΔ πνπ παξνπζηάζηεθε απφ ην ΤΠΔΚΑ ην θαινθαίξη ηνπ 2010 θαη πεξηγξάθεη ηελ αλακελφκελε δηείζδπζε αλά ηερλνινγία γηα ηελ πεξίνδν σο ην Γηα ηα θσηνβνιηατθά, ην ρέδην απηφ πξνβιέπεη ηελ εγθαηάζηαζε MW σο ην Σν ρέδην απηφ αλαπξνζαξκφζηεθε κε βάζε θαη ηελ ππνπξγηθή απφθαζε πνπ αθνινχζεζε θαη ε νπνία ηξνπνπνηεί ηελ θαηαλνκή ζην ρξφλν, ζέηνληαο έλα ελδηάκεζν ζηφρν γηα ηα θσηνβνιηατθά ίζν κε MW σο ην Κόζηνο απνθπγήο επηπιένλ ππνδνκώλ γηα παξαγσγή-κεηαθνξά-δηαλνκή Μειέηεο ζε πεξηνρέο κε αληίζηνηρεο θιηκαηηθέο ζπλζήθεο κε ηελ Διιάδα (π.ρ. Καιηθφξληα) έδεημαλ φηη θάζε MW θσηνβνιηατθψλ ππνθαζηζηά έσο θαη 0,8 MW ζπκβαηηθψλ κνλάδσλ ειεθηξνπαξαγσγήο ηηο θαινθαηξηλέο ψξεο αηρκήο. O κέζνο ζπληειεζηήο εγγπεκέλεο ηζρχνο (capacity credit) ησλ θσηνβνιηατθψλ ζε εηήζηα βάζε είλαη, γηα ηελ πεξηνρή απηή, 64% θαη αλέξρεηαη ζε 80% ηηο θαινθαηξηλέο ψξεο αηρκήο. Ζ ειηνθάλεηα φκσο δελ είλαη ν κφλνο παξάγνληαο πνπ επεξεάδεη ην ζπληειεζηή εγγπεκέλεο ηζρχνο. Ηδηαίηεξα θαζνξηζηηθφο παξάγνληαο είλαη θαη ε ζρέζε ηνπ θαινθαηξηλνχ πξνο ην ρεηκεξηλφ θνξηίν ελφο ειεθηξηθνχ ζπζηήκαηνο. ηαλ ε ζρέζε απηή είλαη ζρεηηθά πςειή, ηφηε ν κέζνο ζπληειεζηήο εγγπεκέλεο ηζρχνο είλαη επίζεο πςειφο. Γηα ηελ Διιάδα, ε ζρέζε απηή γηα ηηο ψξεο έγρπζεο ησλ θσηνβνιηατθψλ είλαη πεξίπνπ 1,20 ελψ γηα θάπνηεο κεζεκεξηαλέο ψξεο θηάλεη θαη ην 1,25. εκεησηένλ φηη ε ζρέζε απηή κεγαιψλεη κε ην ρξφλo θαζψο πξνζηίζεληαη νινέλα θαη πεξηζζφηεξα θιηκαηηζηηθά.

110 Γηάγξακκα 4.4: Γεδνκέλα γηα Νεβάδα,ΖΠΑ (ΠΖΓΖ:Greenpeace(2011), Απνηίκεζε ηνπ θνηλσληθνχ νθέινπο απφ ηελ αλάπηπμε ησλ θσηνβνιηατθψλ) Γηάγξακκα 4.5: Δθηίκεζε ζπληειεζηή εγγπεκέλεο ηζρχνο γηα 2% δηείζδπζε θσηνβνιηατθψλ (ΠΖΓΖ:Greenpeace(2011), Απνηίκεζε ηνπ θνηλσληθνχ νθέινπο απφ ηελ αλάπηπμε ησλ θσηνβνιηατθψλ)

111 Με βάζε ηα παξαπάλσ, ε εγθαηάζηαζε, γηα παξάδεηγκα, MW θσηνβνιηατθψλ θαζηζηά κε αλαγθαία ηνπιάρηζηνλ MW ζπκβαηηθψλ ξππνγφλσλ κνλάδσλ ειεθηξνπαξαγσγήο θπξίσο ηηο ψξεο ηεο κεζεκεξηαλήο θαη θαινθαηξηλήο αηρκήο. Σέηνηεο κνλάδεο είλαη ζεσξεηηθά (θαη γηα ηελ πεξίπησζε ηνπ επεηξσηηθνχ δηθηχνπ) αεξηνζηξνβηιηθέο κνλάδεο αλνηρηνχ θχθινπ κε θπζηθφ αέξην (OCGT), κνλάδεο ζπλδπαζκέλνπ θχθινπ κε θπζηθφ αέξην ή θαη ιηγληηηθέοαλζξαθηθέο κνλάδεο, ελψ ζηα κε δηαζπλδεδεκέλα λεζηά ην θνξηίν απηφ θαινχληαη λα θαιχςνπλ νη πεηξειατθνί ζηαζκνί ειεθηξνπαξαγσγήο. Ζ θαηαιιειφηεξε θαη θζελφηεξε απφ άπνςε θεθαιαηνπρηθνχ θφζηνπο επηινγή είλαη νη κνλάδεο αλνηρηνχ θχθινπ κε θαχζηκν θπζηθφ αέξην, είλαη φκσο θαη απηή πνπ παξέρεη ηειηθά ηελ αθξηβφηεξε ελέξγεηα δεδνκέλνπ φηη νη κνλάδεο απηέο ιεηηνπξγνχλ ιίγεο ψξεο εηεζίσο κε ρακειφ βαζκφ απφδνζεο. Ζ εθηίκεζε ηνπ θφζηνπο ηεο ζπκβαηηθά παξαγφκελεο ελέξγεηαο έγηλε, γηα κελ ην επεηξσηηθφ δίθηπν, κε βάζε ηελ Οξηαθή Σηκή πζηήκαηνο (ΟΣ), γηα δε ηα κε δηαζπλδεδεκέλα λεζηά κε βάζε ην αλεγκέλν θφζηνο ηεο ΓΔΖ ζηα λεζηά απηά. Απφ ηα MW θσηνβνιηατθψλ πνπ πξνβιέπεη ην Δζληθφ ρέδην Γξάζεο σο ην 2020, ζεσξνχκε φηη ηα MW ζα είλαη ελ ηέιεη δηαζπλδεδεκέλα ζην χζηεκα θαη 200 MW ζε απηφλνκα λεζησηηθά δίθηπα. Δμεηάζηεθαλ δχν ζελάξηα γηα ηελ εμέιημε ηεο ΟΣ σο ην Έλα ζελάξην ρακειήο ΟΣ θαη έλα πςειφηεξεο. Ο πίλαθαο 4.4 δίλεη ηηο εθηηκήζεηο γηα ηελ εμέιημε ηεο ΟΣ ηελ επφκελε δεθαεηία. Πίλαθαο 4.4: Δθηηκήζεηο γηα ηελ εμέιημε ηεο ΟΣ ηελ επφκελε δεθαεηία (ΠΖΓΖ:Greenpeace(2011)) ηα Με Γηαζπλδεδεκέλα Νεζηά, ζχκθσλα κε ηε ινγηζηηθά δηαρσξηζκέλε θαηάζηαζε απνηειεζκάησλ ηεο ΓΔΖ γηα ην 2008 ην θφζηνο παξαγσγήο αλέξρεηαη ζε 185,9 /MWh (εθ ησλ νπνίσλ 8,56 /MWh νη απνζβέζεηο). Οη απνζβέζεηο είλαη ζεκαληηθά πςειφηεξεο γηα λέεο επηπιένλ κνλάδεο, νη νπνίεο ζα ρξεηαζηνχλ αλ δελ εγθαηαζηαζνχλ θσηνβνιηατθά. Γηα ηηο λέεο απηέο πεηξειατθέο κνλάδεο ππνζέηνπκε αξρηθφ θφζηνο επέλδπζεο ίζν κε 1,35 εθαη. /MW (κε επηηφθην 7,4% θαη απφζβεζε ζε κηα εηθνζηπεληαεηία). Θεσξψληαο ζπλνιηθή ηζνδχλακε ηζρχ ησλ πεηξειατθψλ ζηαζκψλ ηα

112 128 MW (πνπ αληηζηνηρεί ζε κέζν ζπληειεζηή εγγπεκέλεο ηζρχνο ησλ θσηνβνιηατθψλ 64%) θαη ππνθαζηζηνχκελε ελέξγεηα 280 GWh/έηνο, νη απνζβέζεηο αληηζηνηρνχλ ζε 54,86 /MWh. Σν ζπλνιηθφ θφζηνο παξαγσγήο ηπρφλ λέσλ πεηξειατθψλ κνλάδσλ γηα ηα κε δηαζπλδεδεκέλα λεζηά αλέξρεηαη ζπλεπψο ζε 232,2 /MWh. Ο πίλαθαο 4.5 δίλεη ην θφζηνο ηεο ζπκβαηηθά παξαγφκελεο ελέξγεηαο πνπ ππνθαζίζηαηαη απφ ηα θσηνβνιηατθά γηα ηα δχν ζελάξηα πνπ πξναλαθέξακε. Πίλαθαο 4.5: Κφζηνο ηεο ζπκβαηηθά παξαγφκελεο ελέξγεηαο (ΠΖΓΖ:Greenpeace(2011)) ην θφζηνο απηφ ζα πξέπεη λα πξνζζέζνπκε θαη ην θφζηνο ησλ Απνδεηθηηθψλ Γηαζεζηκφηεηαο Ηζρχνο (ΑΓΗ) κε ην νπνίν απνδεκηψλνληαη νη αηρκηαθέο κνλάδεο κε θπζηθφ αέξην αθφκε θη φηαλ δελ ιεηηνπξγνχλ. Σν θφζηνο απηφ ήηαλ /MW, απμήζεθε φκσο ην 2010 ζηα /MW. Πίλαθαο 4.6: Κφζηνο ησλ Απνδεηθηηθψλ Γηαζεζηκφηεηαο Ηζρχνο (ΑΓΗ) (ΠΖΓΖ:Greenpeace(2011)) Έλα απφ ηα παξάπιεπξα νθέιε απφ ηελ εγθαηάζηαζε θσηνβνιηατθψλ είλαη ε κείσζε ησλ απσιεηψλ ειεθηξηθήο ελέξγεηαο θαη ηζρχνο, θαζψο θαη ε ρξνληθή κεηάζεζε γηα ην κέιινλ επελδχζεσλ αλαβάζκηζεο ηνπ εμνπιηζκνχ ησλ δηθηχσλ δηαλνκήο, ιφγσ ηεο ζπκβνιήο ηνπο ζηε κείσζε ηνπ δηαθηλνχκελνπ θνξηίνπ. Γηα λα κπνξέζνπλ νη θαηαλαισηέο λα εμππεξεηεζνχλ θαηά ηηο θξίζηκεο ψξεο αηρκήο ρσξίο ηνλ θίλδπλν black-out, απαηηνχληαη επηπιένλ εληζρχζεηο ησλ δηθηχσλ κεηαθνξάο θαη δηαλνκήο (ζε γξακκέο κεηαθνξάο θαη θαιψδηα, ζε κεηαζρεκαηηζηέο, ζε ππθλσηέο αληηζηάζκηζεο θαη ζε δηαηάμεηο πξνζηαζίαο, ηειεκεηξήζεσλ θαη ηειερεηξηζκψλ, θ.ιπ).

113 Ζ εκπεηξία ηελ πεξίνδν ησλ Οιπκπηαθψλ Αγψλσλ ζηελ Αζήλα έδεημε φηη κηα κείδσλ αλαβάζκηζε ηνπ δηθηχνπ δηαλνκήο έρεη θφζηνο πεξί ηηο /MW. Αληηζέησο, ε εκπεηξία ηεο Γεξκαλίαο έδεημε φηη ε απιή αλαβάζκηζε ππαξρφλησλ δηθηχσλ ρακειήο θαη κέζεο ηάζεο γηα λα κπνξέζνπλ λα εμππεξεηήζνπλ ηα δηάζπαξηα θσηνβνιηατθά, αλέξρεηαη ζε ιηγφηεξν απφ /MW (γηα εμππεξέηεζε MW θσηνβνιηατθψλ ζηε Βαπαξία). Τπάξρεη ινηπφλ κία δηαθνξά /MW. Με αλάθηεζε ηνπ πνζνχ απηνχ ζε 35 έηε θαη κε επηηφθην 7,4%, έρνπκε εηήζην θφζηνο αλαβάζκηζεο ίζν κε /MW. Πίλαθαο 4.7: Κφζηνο αλαβάζκηζεο δηθηχσλ (ΠΖΓΖ:Greenpeace(2011) Απνηίκεζε εμσηεξηθνύ θόζηνπο Γηα ηελ απνηίκεζε ηνπ εμσηεξηθνχ θφζηνπο απφ ηελ ειεθηξνπαξαγσγή κε ξππνγφλεο κνλάδεο, ρξεζηκνπνηήζακε ηελ πξνηεηλφκελε απφ ην Γεξκαληθφ Τπνπξγείν Πεξηβάιινληνο κεζνδνινγία, ε νπνία ελ πνιινίο ζηεξίδεηαη ζην επξσπατθφ πξφγξακκα Externe. Με βάζε ηε κεζνδνινγία απηή, πξνηείλεηαη ε ρξήζε κίαο ηππηθήο ηηκήο 70 /tn CO 2, ελψ γηα ηελ αλάιπζε επαηζζεζίαο πξνηείλεηαη έλα εχξνο /tn CO 2. Γεδνκέλνπ φηη ε ηξέρνπζα ρξεκαηηζηεξηαθή ηηκή θπκαίλεηαη πεξί ηα 15 /tn CO 2, ζην ζελάξην ρακεινχ εμσηεξηθνχ θφζηνπο ρξεζηκνπνηήζακε ηελ ηηκή απηή σο θαη ην 2012 θαη ζηε ζπλέρεηα ζεσξήζακε 20 /tn CO 2. ην βαζηθφ ζελάξην ρξεζηκνπνηήζακε 70 /tn CO 2 (ε ηηκή απηή δελ είλαη ε ρξεκαηηζηεξηαθή αιιά απηή πνπ ζεσξείηαη πην θνληά ζηα πξαγκαηηθά εμσηεξηθά θφζηε ηεο ξχπαλζεο) θαη ζην δπζνίσλν γηα ην θιίκα ζελάξην ηελ ηηκή 280 /tn CO 2. Ζ απνηίκεζε ηνπ ζπλνιηθνχ εμσηεξηθνχ θφζηνπο (πέξαλ δειαδή ησλ επηπηψζεσλ ζην θιίκα θαη ζπλππνινγίδνληαο θαη ηηο επηπηψζεηο ζηε δεκφζηα πγεία) έγηλε κε ηε ρξήζε ηνπ εηδηθνχ ινγηζκηθνχ MethodEx πνπ δεκηνπξγήζεθε γηα ινγαξηαζκφ ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο. Με βάζε ηα παξαπάλσ, ην ζπλνιηθφ εμσηεξηθφ θφζηνο ππνινγίδεηαη ζε: 27,2 /MWh γηα 15 /tn CO 2 77,4 /MWh γηα 70 /tn CO 2 31,8 /MWh γηα 20 /tn CO 2 268,9 /MWh γηα 280 /tn CO 2

114 Πίλαθαο 4.8: Απνηίκεζε ηνπ εμσηεξηθνχ θφζηνπο γηα ηα ηξία ζελάξηα (ΠΖΓΖ:Greenpeace(2011)) Γεκόζηα έζνδα από θόξνπο πνπ αθνξνύλ ηελ αλάπηπμε ησλ θσηνβνιηατθώλ Σν Γεκφζην σθειείηαη απφ ηε θνξνιφγεζε ησλ πξντφλησλ θαη ππεξεζηψλ πνπ αθνξνχλ ηελ αλάπηπμε ησλ θσηνβνιηατθψλ (θνξνιφγεζε παξαγσγήο, εκπνξίαο, εγθαηάζηαζεο θσηνβνιηατθψλ αιιά θαη επελδχζεσλ ζε θσηνβνιηατθνχο ζηαζκνχο ειεθηξνπαξαγσγήο). Σα νθέιε απηά πεξηγξάθνληαη αλαιπηηθά ζηνλ πίλαθα 4.9 θαη αθνξνχλ ζηα θνξνινγηθά έζνδα απφ ηα θσηνβνιηατθά κείνλ ηα δηαθπγφληα έζνδα απφ ηελ ππνθαηάζηαζε ηεο ζπκβαηηθήο ελέξγεηαο. Πίλαθαο 4.9 Γεκφζηα έζνδα απφ θφξνπο ( ΠΖΓΖ:Greenpeace(2011))

115 ηελ απνηίκεζε απηή δελ ζπλππνινγίδνληαη ε αζθάιεηα ηνπ εθνδηαζκνχ πνπ παξέρνπλ ηα θσηνβνιηατθά, θαζψο θαη ηα επξχηεξα αλαπηπμηαθά νθέιε. Ήδε, απφ ηελ ςήθηζε ηνπ πξψηνπ λφκνπ γηα ηα θσηνβνιηατθά ην 2006, έρνπλ δεκηνπξγεζεί εθαηνληάδεο λέεο επηρεηξήζεηο εκπνξίαο θαη εγθαηάζηαζεο θσηνβνιηατθψλ, ελψ ιεηηνπξγνχλ πέληε κνλάδεο παξαγσγήο θσηνβνιηατθψλ θαη πνιιέο αθφκε επηθνπξηθνχ εμνπιηζκνχ. Γηα ηηο κνλάδεο απηέο έρνπλ επελδπζεί πεξί ην 0,5 δηο. Οη εμειίμεηο απηέο ζπλεπάγνληαη, κεηαμχ άιισλ, πνιιέο ρηιηάδεο λέεο ζέζεηο εξγαζίαο θαη κάιηζηα ζε έλα ηνκέα αηρκήο.σν παξαθάησ δηάγξακκα δείρλεη ηηο εθηηκήζεηο καο γηα ηηο ζέζεηο εξγαζίαο ζηνλ θιάδν ησλ θσηνβνιηατθψλ ζηελ Διιάδα, ηελ πεξίνδν Γηάγξακκα 4.6: Δθηηκήζεηο καο γηα ηηο ζέζεηο εξγαζίαο ζηνλ θιάδν ησλ θσηνβνιηατθψλ (ΠΖΓΖ:Greenpeace(2011)) Πίλαθαο 4.10: Δηαηξίεο κε γξακκέο παξαγσγήο πξντφλησλ (ΠΖΓΖ:Greenpeace(2011))

116 4.5.4 Σν θόζηνο γηα ηελ αλάπηπμε ησλ θσηνβνιηατθώλ ηνλ αληίπνδα ησλ παξαπάλσ σθειεηψλ, νη θαηαλαισηέο θαινχληαη λα πιεξψζνπλ έλα αληίηηκν γηα ηελ αλάπηπμε ησλ θσηνβνιηατθψλ, επηδνηψληαο ηελ παξαγφκελε ειηαθή ελέξγεηα κέζσ ηνπ κεραληζκνχ ηνπ feed-in-tariff. Με βάζε ηηο πξνβιεπφκελεο απφ ην Ν.3851/2010 ηηκέο πψιεζεο ηεο παξαγφκελεο απφ θσηνβνιηατθά ειεθηξηθήο ελέξγεηαο, ην θφζηνο γηα ηελ αλάπηπμε ησλ θσηνβνιηατθψλ πνπ πξνβιέπεη ην Δζληθφ ρέδην Γξάζεο γηα ηηο ΑΠΔ είλαη ην εμήο: Πίλαθαο 4:11: Κφζηνο γηα ηελ αλάπηπμε ησλ θσηνβνιηατθψλ (ΠΖΓΖ:Greenpeace(2011)) Θεηηθό ηζνδύγην γηα ηα θσηνβνιηατθά πλππνινγίδνληαο φια ηα παξαπάλσ βιέπνπκε φηη, ζε θάζε πεξίπησζε, ην ηζνδχγην είλαη ζεηηθφ γηα ηα θσηνβνιηατθά. ηα ηξία ζελάξηα πνπ εμεηάζακε (ζελάξην min = ρακειέο ηηκέο ΟΣ & CO 2; ζελάξην basic = ρακειή ΟΣ θαη κέηξηα ηηκή CO 2 θαη ζελάξην max = πςειέο ηηκέο ΟΣ & CO 2 ), ην ηζνδχγην είλαη +149 εθαη., +954 εθαη. θαη εθαη. αληίζηνηρα ππέξ ηεο αλάπηπμεο ησλ θσηνβνιηατθψλ. Γηάγξακκα 4.7: Οθέιε απφ ηελ αλάπηπμε θσηνβνιηατθψλ 1 (ΠΖΓΖ:Greenpeace(2011))

117 Γηάγξακκα 4.8 Οθέιε απφ ηελ αλάπηπμε θσηνβνιηατθψλ 2 (ΠΖΓΖ:Greenpeace(2011)) Γεδνκέλνπ φηη ηα νθέιε γηα ηελ πεξίνδν απνηηκψληαη ζε 5,5 δηο, 6,1 δηο θαη 9,2 δηο γηα ηα ηξία ζελάξηα αληίζηνηρα θαη ηα θφζηε ζε 5,3 δηο, ν θνηλσληθφο εζσηεξηθφο βαζκφο απφδνζεο (Social Return on Investment - SROI) γηα ηα θσηνβνιηατθά είλαη 1,15 γηα ην βαζηθφ ζελάξην (θαη αληηζηνίρσο 1,03 γηα ην πξψην ζελάξην θαη 1,85 γηα ην ηξίην). Με άιια ιφγηα, γηα θάζε επξψ πνπ επελδχνπκε ζηα θσηνβνιηατθά, ε θνηλσλία παίξλεη πίζσ ηνπιάρηζηνλ 1,15 επξψ (έρνληαο νθέιε απφ απνθπγή δεκηνπξγίαο λέσλ ζπκβαηηθψλ ππνδνκψλ, απφ απνθπγή θφζηνπο ξχπαλζεο, απφ δεκηνπξγία λέσλ ζέζεσλ εξγαζίαο, θ.ιπ). ζν πεξηζζφηεξα ινηπφλ επελδχνπκε ζηα θσηνβνιηατθά, ηφζν θαιχηεξα γηα ηελ αλαπηπμηαθή πξννπηηθή ηεο ρψξαο. 4.6 Φσηνβνιηατθά θαη Βlack-out Σα θσηνβνιηατθά κπνξνχλ λα ζπκβάιινπλ ζεκαληηθά ζηελ αληηκεηψπηζε ησλ αηρκψλ δήηεζεο θαη ζηελ απνηξνπή black-out. Κάηη ηέηνην εληζρχεηαη θαη απφ πξφζθαηεο κειέηεο ζηηο ΖΠΑ θαη ηελ Απζηξαιία, φπνπ απνδείρηεθε φηη ε δηάζπαξηε εγθαηάζηαζε θσηνβνιηατθψλ ζπζηεκάησλ ζα βνεζνχζε ζηελ απνηξνπή ησλ κεγάισλ black-out φπσο απηφ πνπ ηαιαηπψξεζε ηε βφξεηα

118 Ακεξηθή ηνλ Αχγνπζην ηνπ 2003.Δπηπξφζζεηα, ε δηαζεζηκφηεηα ησλ θσηνβνιηατθψλ είλαη πςειή θαη ζπλεπψο απνηεινχλ αμηφπηζηα ελεξγεηαθά ζπζηήκαηα. Γηάγξακκα 4.9, 4.10: Πξαγκαηηθή θαη ζεσξεηηθή δηαζεζηκφηεηα θσηνβνιηατθψλ ζηε Β. Ακεξηθή (έλα ρξφλν κεηά ην black-out ηνπ 2003) (ΠΖΓΖ:Greenpeace(2011)) Γηάγξακκα 4.11: Πξνζνκνίσζε ηεο εμνκάιπλζεο ησλ αηρκψλ ηνπ δηθηχνπ κέζσ θσηνβνιηατθψλ ζηελ Καιηθφξληα (ΠΖΓΖ:Greenpeace(2011)) ε 80 δηο δνιάξηα εηεζίσο εθηηκάηαη ην θφζηνο απφ ηηο δηαθνπέο ξεχκαηνο ζηηο ΖΠΑ, ζχκθσλα κε πξφζθαηε κειέηε ηνπ Lawrence Berkeley National Laboratory. Έλα πνζνζηφ 2% απηνχ ηνπ πνζνχ αθνξά ηνλ νηθηαθφ ηνκέα, ελψ ην ππφινηπν ηε βηνκεραλία θαη ηηο ππεξεζίεο. Ζ

119 απνθεληξσκέλε παξαγσγή θαη ε δηάδνζε ησλ θσηνβνιηατθψλ ζα κπνξνχζε λα απνηξέςεη πνιιέο απφ ηηο ζεκεξηλέο δηαθνπέο θαη λα ζπκβάιιεη ζηελ επζηάζεηα ησλ δηθηχσλ θαη ηελ εμνηθνλφκεζε δηζεθαηνκκπξίσλ δνιαξίσλ. Κάηη ηέηνην θπζηθά ηζρχεη θαη γηα ηελ Διιάδα θαη ηδίσο γηα ηα αδχλακα λεζησηηθά δίθηπα. ηελ Διιάδα, εθηηκάηαη φηη θάζε ψξα black-out θνζηίδεη ζηελ εζληθή νηθνλνκία εθαη. επξψ. [27] Δηθφλα 4.1: Παξαγσγή-Μεηαθνξά-Γηαλνκή-Εήηεζε ζε απνθεληξσκέλν ζχζηεκα (ΠΖΓΖ:Greenpeace(2011)) 4.7 Φξέλν ηεο ΓΔΖ ζηα νηθηαθά θσηνβνιηατθά ζε λεζηά Αλαίηηα εκπφδηα ζηελ εγθαηάζηαζε νηθηαθψλ θσηνβνιηατθψλ ζπζηεκάησλ ζε λεζηά ζέηεη ε ΓΔΖ, ππνζηεξίδεη ν χλδεζκνο Δηαηξηψλ Φσηνβνιηατθψλ (ΔΦ). Οη ηνπηθέο ππεξεζίεο ηεο ΓΔΖ δελ ζπλδένπλ κηθξά νηθηαθά θσηνβνιηατθά ζπζηήκαηα ζε αξθεηά λεζηά, θάλνληαο απζαίξεηε εξκελεία ησλ ζρεηηθψλ απνθάζεσλ ηνπ ΤΠΔΚΑ θαη ηεο ΡΑΔ, απνθάζεσλ πάλησο πνπ μεθάζαξα ελζαξξχλνπλ ηελ πξνψζεζε ησλ κηθξψλ νηθηαθψλ ζπζηεκάησλ θαη κάιηζηα θαηά πξνηεξαηφηεηα.

120 Σν πξφβιεκα παξνπζηάδεηαη ηφζν ζηα λεζηά κε απηφλνκν ειεθηξηθφ δίθηπν (ηα ιεγφκελα κε δηαζπλδεδεκέλα λεζηά), φζν θαη ζε εθείλα ηα λεζηά πνπ ζπλδένληαη ειεθηξηθά κε ην επεηξσηηθφ δίθηπν ηεο ΓΔΖ (Δχβνηα, πνξάδεο, Ηφληα, λεζηά Αξγνζαξσληθνχ) παξφκνην πξφβιεκα έρεη παξνπζηαζηεί αθφκα θαη ζε πεξηνρέο ηνπ επεηξσηηθνχ δηθηχνπ(π.ρ.κηιθίο). Δίλαη ραξαθηεξηζηηθφ φηη ζηηο , κε απφθαζή ηεο ε ΡΑΔ ηφληδε πσο ηα πεπιθώπια ιζσύορ για θωηοβοληαϊκούρ ζηαθμούρ πος είσαν πποζδιοπιζθεί, ανά νηζί, με ηην απόθαζη 703/2008 ζηα Μη Διαζςνδεδεμένα Νηζιά, και είσαν διαηεθεί ζύμθωνα ηο καθεζηώρ πος ίζσςε ππιν ηη θέζη ζε ιζσύ ηος ν. 3851/2010 και ιδίωρ με ηην απόθαζη 96/2007 ηηρ ΡΑΕ, δύλαληαη λα αμηνπνηνύληαη θαη από θωηνβνιηαϊθνύο ζηαζκνύο πνπ εληάζζνληαη ζην Εηδηθό Πξόγξακκα ηηρ παπ. 3 ηος άπθπος 14 ηος ν. 3468/2006, όπωρ ιζσύει, έωο εμαληιήζεωο ηωλ πεξηζωξίωλ απηώλ κε βάζε ηε δηαδηθαζία δέζκεπζεο ειεθηξηθνύ ρώξνπ, ζύκθωλα κε ηα θαζνξηδόκελα ζην λ. 3851/2010 (απφθαζε ΡΑΔ 1251/2010). Παξφια απηά, ε ΓΔΖ δελ ρνξεγεί φξνπο ζχλδεζεο γηα κηθξά νηθηαθά θσηνβνιηατθά (ηζρχνο έσο 5 Κηινβάη) ζε αξθεηά λεζηά (ραξαθηεξηζηηθφ παξάδεηγκα ε Μπηηιήλε), ηελ ψξα πνπ απέρνπκε πνιχ αθφκε απφ ηνλ θνξεζκφ ησλ δηθηχσλ ζηελ πξάμε. Ζ ηπρφλ επίθιεζε ηνπ θνξεζκνχ δελ επζηαζεί, αθνχ, ζχκθσλα κε ηελ KΤA 18513/2010, πκπιήξσζε ηνπ Δηδηθνχ Πξνγξάκκαηνο Αλάπηπμεο Φσηνβνιηατθψλ πζηεκάησλ ζε θηηξηαθέο εγθαηαζηάζεηο (ΦΔΚ 1557Β / ), ο Διασειπιζηήρ ηος Δικηύος και ηων Μη Διαζςνδεδεμένων Νηζιών, αναπηά ζηο δικηςακό ηος ηόπο ζηοισεία πος αθοπούν ηο ζύνολο ηηρ ιζσύορ πος ανηιζηοισεί ζηα αιηήμαηα ζε ζςγκεκπιμένη γεωγπαθική πεπιοσή, νηζί ή νηζιωηικό ζύμπλεγμα, ηην ήδη ζςμβαζιοποιημένη ιζσύ, καθώρ και ηος σαπακηηπιζμού ηων ηοπικών δικηύων διανομήρ νηζιών ή νηζιωηικών ζςμπλεγμάηων ωρ κοπεζμένα ή μη. Με ηην απόθαζη ηηρ πεπίπηωζηρ α ηηρ παπαγπάθος 5 ηος άπθπος 3 ηος ν.3468/2006, όπωρ ιζσύει, διαπιζηώνεηαι η δςναηόηηηα αποππόθηζηρ ιζσύορ για ηιρ πεπιοσέρ με κοπεζμένα δίκηςα, ειδικά για ηιρ εγκαηαζηάζειρ πος ενηάζζονηαι ζηο Ειδικό Ππόγπαμμα αςηό. Με άιια ιφγηα, ε ΓΔΖ φθεηιε λα αλαξηά ζην δηαδίθηπν ζηνηρεία γηα ηνλ ηπρφλ θνξεζκφ ησλ δηθηχσλ ζηα Με Γηαζπλδεδεκέλα Νεζηά θαη παξαλφκσο δελ ην πξάηηεη. ε φηη αθνξά ηα δηαζπλδεδεκέλα κε ην επεηξσηηθφ δίθηπν λεζηά, ην πξφβιεκα πεγάδεη απφ ηελ απφθαζε ηεο ΓΔΖ ( ) λα δέρεηαη αηηήζεηο γηα κηθξά θσηνβνιηατθά ηνπ Δηδηθνχ Πξνγξάκκαηνο απφ ρσξίο φκσο λα πξνρσξά ζε δηαηχπσζε φξσλ ζχλδεζεο, αλαθέξνληαο πσο θάηη ηέηνην ζα γίλεη κφλν αλ απνδεζκεπηεί κειινληηθά ηζρχο (ζηελ πεξίπησζε δειαδή πνπ δελ πινπνηεζνχλ θσηνβνιηατθνί ζηαζκνί γηα ηνπο νπνίνπο έρνπλ ππνβιεζεί αηηήζεηο κεηά απφ ηε ζρεηηθή πξφζθιεζε ηεο ΡΑΔ).

121 Ζ απφθαζε απηή ηεο ΓΔΖ αληηβαίλεη ηε δηαθεξπγκέλε ζέζε ηνπ ΤΠΔΚΑ λα έρνπλ ηα κηθξά θσηνβνιηατθά ηνπ Δηδηθνχ Πξνγξάκκαηνο απφιπηε πξνηεξαηφηεηα έλαληη άιισλ αηηεκάησλ (εγθχθιηνο YΑΠΔ/Φ1/νηθ.28135, ). Οη απνθάζεηο απηέο ηεο ΓΔΖ έρνπλ πξνθαιέζεη ήδε πξνβιήκαηα ζε κηθξέο ηνπηθέο εηαηξίεο εγθαηαζηαηψλ πνπ δξαζηεξηνπνηνχληαη ζηα λεζηά απεηιψληαο ηελ ίδηα ηε βησζηκφηεηά ηνπο. Ο ΔΦ θαιεί ην ΤΠΔΚΑ θαη ηε ΡΑΔ λα παξέκβνπλ άκεζα ψζηε λα ππνρξεσζεί ε ΓΔΖ λα θάλεη πξάμε απηφ πνπ επηηάζζνπλ νη κέρξη ηψξα απνθάζεηο θαη λα επηηξαπεί ην απηνλφεην, λα ζπλερηζηεί δειαδή ε εγθαηάζηαζε κηθξψλ νηθηαθψλ θσηνβνιηατθψλ θαη ζηα λεζηά. [20] 4.8 Δηδηθό ηέινο Α.Π.Δ.? Μηα ξχζκηζε ηεο ηειεπηαίαο ζηηγκήο ζην ελεξγεηαθφ λνκνζρέδην πνπ ζπδεηηέηαη ζηε Βνπιή, ε νπνία φρη απιψο εμηζψλεη ηα ξππνγφλα νξπθηά θαχζηκα κε ηηο θαζαξέο αλαλεψζηκεο πεγέο ελέξγεηαο (ΑΠΔ), αιιά επηβαξχλεη αδηθαηνιφγεηα ηνπο θαηαλαισηέο (κέζσ ηνπ Σέινπο ΑΠΔ), απεηιεί ηελ απξφζθνπηε αλάπηπμε ησλ ΑΠΔ ζηε ρψξα καο, επηζεκαίλεη ν χλδεζκνο Δηαηξηψλ Φσηνβνιηατθψλ (ΔΦ). πγθεθξηκέλα, ζην πξνο ςήθηζε λνκνζρέδην γηα ηε «Λεηηνπξγία Δλεξγεηαθψλ Αγνξψλ Ζιεθηξηζκνχ θαη Φπζηθνχ Αεξίνπ, γηα Έξεπλα, Παξαγσγή θαη Γίθηπα Μεηαθνξάο Τδξνγνλαλζξάθσλ θαη άιιεο Ρπζκίζεηο» πξνζηέζεθε ζην Άξζξν 197 (Λοιπέρ Διαηάξειρ) εηδηθή δηάηαμε, βάζεη ηεο νπνίαο δηθαίσκα πξνηεξαηφηεηαο θαηά ηελ θαηαλνκή ηνπ Φνξηίνπ έρνπλ φιεο νη κνλάδεο ζπκπαξαγσγήο (HΘYΑ) αλεμαξηήησο εγθαηεζηεκέλεο ηζρχνο. Απηφ πξαθηηθά ζεκαίλεη φηη θαηαξγείηαη ν απφ έηνπο 1999 πεξηνξηζκφο ηνπ αλψηαηνπ νξίνπ ησλ 35 MW πνπ έπξεπε λα έρνπλ νη Μνλάδεο HΘYΑ ψζηε ε παξαγφκελε ελέξγεηα ηνπο λα απνξξνθάηαη θαηά πξνηεξαηφηεηα θαη λα ακείβεηαη κε εγγπεκέλε ηηκή. Δλδεηθηηθά αλαθέξνπκε φηη κε ηελ ηηκνιφγεζε ηεο παξαγφκελεο ελέξγεηαο κηαο κνλάδαο HΘYΑ ηζρχνο 350 MW κε ηελ εγγπεκέλε ηηκή ε νπνία θπκαίλεηαη ζήκεξα ζηα επίπεδα ησλ 130 /MWh- ε ζπλνιηθή εηήζηα επίπησζε ζην Δηδηθφ Σέινο ΑΠΔ ζα είλαη ηεο ηάμεο ησλ 175 εθαη., δειαδή ηξηπιάζηα απφ ην ζπλνιηθφ πνζφ κε ην νπνίν εληζρχζεθαλ φιεο νη επελδχζεηο θσηνβνιηατθψλ ην 2010! Δπεηδή κε ηε δηάηαμε απηή: Δπλννχληαη απνθιεηζηηθά ειάρηζηνη επηρεηξεκαηηθνί κηινη πνπ έρνπλ επελδχζεη ζε κεγάινπο ζηαζκνχο HΘYΑ, Απνιακβάλνπλ ηα πξνλφκηα ησλ ΑΠΔ ηερλνινγίεο νη νπνίεο ζε θάζε πεξίπησζε δελ απνηεινχλ ΑΠΔ θαη βαζίδνληαη ζηα νξπθηά θαχζηκα, θαη

122 Δπηβαξχλνληαη κέζσ ηνπ Δηδηθνχ Σέινπο ΑΠΔ- νη ηειηθνί θαηαλαισηέο κε δηζεθαηνκκχξηα επξψ γηα ηελ πξηκνδφηεζε κνλάδσλ νξπθηψλ θαπζίκσλ ηελ εξρφκελε 20εηία, κεγεζχλνληαο παξάιιεια ην έιιεηκκα ηνπ Σακείνπ ΑΠΔ ζηνλ ΓΔΜΖΔ, Ο ΔΦ δεηά ηελ άκεζε απφζπξζε ηεο θσηνγξαθηθήο παξαγξάθνπ 2 άξζξν 197 ε νπνία ζηξέθεηαη επζέσο ελαληίνλ ηεο βησζηκφηεηαο ησλ επελδχζεσλ ΑΠΔ θαη επλνεί κε θξαπγαιέν ηξφπν ηελ παξαγσγή ελέξγεηαο απφ νξπθηά θαχζηκα. [20] 4.9 Ζ αγνξά ησλ θσηνβνιηατθώλ ζηε Γεξκαλία Απφ ην 2004, ε Γεξκαλία είλαη κεηαμχ ησλ ρσξψλ κε ηνλ πςειφηεξν εηήζην αξηζκφ θσηνβνιηατθψλ εγθαηαζηάζεσλ παγθνζκίσο.σν 2010, ε γεξκαληθή αγνξά θσηνβνιηατθψλ γηα άιιε κηα θνξά έδεημε κηα εληππσζηαθή αλάπηπμε. Πεξίπνπ 7 GW πξνζηέζεθαλ ζην δίθηπν.ζ ζπλνιηθή ρσξεηηθφηεηα θσηνβνιηατθψλ ζπζηεκάησλ, δηαζπλδεδεκέλα κε ην δίθηπν θηάλεη πεξίπνπ ηα 17 GW. Σν Οκνζπνλδηαθφ Τπνπξγείν Πεξηβάιινληνο, Γηαηήξεζε Φχζεο θαη Ππξεληθήο Αζθάιεηαο (BMU) αλαιακβάλεη ηελ επζχλε γηα ηηο αλαλεψζηκεο πεγέο ελέξγεηαο ζην πιαίζην ηεο Οκνζπνλδηαθήο Κπβέξλεζεο. Κηλεηήξηα δχλακε γηα ηελ αγνξά θσηνβνιηατθψλ ζηε Γεξκαλία είλαη ην πξφγξακκα Renewable Energy Sources Act (EEG). ζνλ αθνξά ηελ επίηεπμε ησλ ζηφρσλ γηα ηελ επέθηαζε αλαλεψζηκσλ πεγψλ ελέξγεηαο ζηνλ ηνκέα ηεο ειεθηξηθήο ελέξγεηαο, ην EEG είλαη ην πην απνηειεζκαηηθφ κέζν γηα ηε ρξεκαηνδφηεζε πνπ έρεη ζηε δηάζεζή ηεο ε γεξκαληθή θπβέξλεζε. Καζνξίδεη ηε δηαδηθαζία ηεο πξφζβαζεο ζην δίθηπν γηα ηηο αλαλεψζηκεο πεγέο ελέξγεηαο θαη εγγπάηαη επλντθά ηηκνιφγηα ηξνθνδφηεζεο (feed-in tariffs). Σα πνζνζηά είλαη εγγπεκέλα γηα κηα πεξίνδν ιεηηνπξγίαο 20 εηψλ. Δπηπιένλ, ε κείσζε ησλ ηηκψλ ηνπ ζπζηήκαηνο ζπλερίδεηαη, θάηη ην νπνίν θαζηζηά ηελ εγθαηάζηαζε θσηνβνιηατθψλ ζπζηεκάησλ πην νηθνλνκηθή θαη πεξηζζφηεξν ειθπζηηθή. Μηα αλάιπζε πνπ δεκνζηεχζεθε απφ ηελ BSW-Solar, δείρλεη φηη ε κέζε ηηκή γηα θσηνβνιηατθά ζε ζηέγεο θάησ ησλ 100 kw έθηαζε ζηα επξψ / W ην ηειεπηαίν ηξίκελν ηνπ Μεηά απφ κηα κείσζε θαηά 25%, ηα έηε , απηφ είλαη κηα άιιε πηψζε 13% απφ ην 2009 έσο ην Έηζη, ζην ηέινο ηνπ 2010, πεξίπνπ 17 GW ζπλνιηθά κπνξνχλ λα ζπλδένληαη κε ην γεξκαληθφ δίθηπν. Καηά ζπλέπεηα, εθηηκάηαη φηη ηα θσηνβνιηατθά ζπζηήκαηα παξήγαγαλ 12 TWh ειεθηξηθήο ελέξγεηαο ην 2010, πνζνζηφ πεξίπνπ 2% ηεο εγρψξηαο θαηαλάισζεο. ιεο νη αλαλεψζηκεο πεγέο ελέξγεηαο ζε ζπλδπαζκφ, αλακέλεηαη λα έρνπλ κεξίδην 17%. Σελ ίδηα ζηηγκή, ην EEG ζέηεη ζηφρν έλα κεξίδην 38,6% ησλ αλαλεψζηκσλ πεγψλ ελέξγεηαο ζηνλ ηνκέα ηεο ειεθηξηθήο

123 ελέξγεηαο έσο ην Γηα ηα θσηνβνιηατθά, ην ζελάξην ππνζέηεη κηα κειινληηθή αλάπηπμε 3500 MW θάζε ρξφλν απφ ην 2012 έσο ην Σν 2011 αλακέλεηαη αχμεζε MW. Απηφ νδεγεί ζε εγθαηεζηεκέλε ηζρχ πεξίπνπ 52 GW ην 2020, θαη παξαγσγή ειεθηξηθήο ελέξγεηαο ηεο ηάμεο ηνπ 7% ηεο ζπλνιηθήο παξαγσγήο. Δθηφο απφ ηελ αγνξά ησλ ζπζηεκάησλ πνπ ζπλδένληαη ζην δίθηπν, ππάξρεη έλα ζηαζεξφ αίηεκα γηα απηφλνκα ζπζηήκαηα. Οη πξψηεο εθηηκήζεηο δείρλνπλ φηη ην 2010 γχξσ ζην 4,5 MW είραλ εγθαηαζηαζεί θπξίσο γηα βηνκεραληθέο εθαξκνγέο, φπσο φπσο ζηνλ ηνκέα ηεο απηνθηλεηνβηνκεραλίαο, ζήκαηα θπθινθνξίαο, θιπ. Σν θαινθαίξη ηνπ 2010, ην Οκνζπνλδηαθφ Τπνπξγείν Πεξηβάιινληνο, Γηαηήξεζε Φχζεο θαη Ππξεληθήο Αζθάιεηαο (BMU) καδί κε ην Οκνζπνλδηαθφ Τπνπξγείν Παηδείαο θαη Έξεπλαο (BMBF) μεθίλεζαλ κηα ζπκκαρία, θαηά ηελ νπνία ζα ηξνθνδνηνχλ πξνγξάκκαηα έξεπλαο θαη αλάπηπμεο, ηα νπνία κε ηε ζεηξά ηνπο ζηνρεχνπλ ζηε ζεκαληηθή κείσζε ηνπ θφζηνπο παξαγσγήο θσηνβνιηατθψλ, πξνθεηκέλνπ λα εληζρπζεί ε αληαγσληζηηθφηεηα ηεο βηνκεραλίαο ηεο Γεξκαλίαο. Δηδηθφηεξα, ε ζπλεξγαζία κεηαμχ ηεο βηνκεραλίαο θσηνβνιηατθψλ θαη ησλ πξνκεζεπηψλ θσηνβνιηατθψλ εμνπιηζκνχ είλαη ζεκαληηθή. Οη BMU θαη BMBF ζα ππνζηεξίμνπλ ηελ πξσηνβνπιία απηή κε 100 εθαη. Δπξψ. Ζ γεξκαληθή βηνκεραλία θσηνβνιηατθψλ ζπκθψλεζε λα ηξνθνδνηήζεη κε επηπιένλ 500 εθαη. επξψ ηε ζπκκαρία απηή.σα πξνγξάκκαηα έξεπλαο θαη αλάπηπμεο μεθίλεζαλ ζηηο αξρέο ηνπ Ζ αγνξά ησλ θσηνβνιηατθώλ ζηελ Ηηαιία Με έλα πνιχ ειθπζηηθφ πξφγξακκα θηλήηξσλ,ην "Conto Energia", ε Ηηαιία έγηλε ε δεχηεξε ζηνλ θφζκν κεγαιχηεξε αγνξά θσηνβνιηατθψλ, θαηά ηε δηάξθεηα ηνπ έηνπο Ζ πξψηε θάζε ηνπ "Conto Energia» (πνπ εθδφζεθε ην επηέκβξην ηνπ 2005) νινθιεξψζεθε θαηά ηε δηάξθεηα ηνπ Γεκηνπξγήζεθαλ 5733 θσηνβνιηατθέο εγθαηαζηάζεηο, πνπ αληηζηνηρνχλ ζε ζπλνιηθή ηζρχ πεξίπνπ 164 MWp. Ζ δεχηεξε θάζε ηνπ πξνγξάκκαηνο μεθίλεζε ηνλ Φεβξνπάξην ηνπ 2007, θαη νινθιεξψζεθε ζην ηέινο ηνπ Καηά ηε δηάξθεηα απηήο ηεο πεξηφδνπ, ηέζεθαλ ζε ιεηηνπξγία θσηνβνιηατθέο εγθαηαζηάζεηο, κε ζπλνιηθή ηζρχ MWp. Λακβάλνληαο ππφςε ηφζν ηελ πξψηε φζν θαη ηε δεχηεξε θάζε, ε εγθαηεζηεκέλε θσηνβνιηατθή ηζρχο πνπ επηηεχρζεθε ζην ηέινο ηνπ Γεθεκβξίνπ 2010 ήηαλ πάλσ απφ MWp. Μία αχμεζε 140%, ζε ζρέζε κε ην πξνεγνχκελν ην ρξφλν. Σνλ Ηνχιην ηνπ 2010, κηα λέα έθδνζε ηνπ "Conto Energia" θαζνξίζηεθε γηα ηελ ηξίηε θάζε ε νπνία πεξηειάκβαλε: Αχμεζε ηνπ εζληθνχ ζηφρνπ απφ 3 GWp κέρξη ην 2016 ζε 8 GWp κέρξη ην Αχμεζε ηεο ηθαλφηεηαο ππνζηήξημεο απφ ζε MWp, ζηελ νπνία πξέπεη λα πξνζηεζεί ε ηζρχο ησλ θσηνβνιηατθψλ εγθαηαζηάζεσλ πνπ ζα ηεζνχλ ζε ιεηηνπξγία

124 εληφο 14 κελψλ, αθνχ έρεη επηηεπρζεί ε επηζπκεηή απφ ηελ επηζπκεηή ηθαλφηεηα ππνζηήξημεο.δηδηθφηεξα γηα επίγεηεο θαη ηνπνζεηεκέλεο ζε θηίξηα κνλάδεο ην φξην είλαη MWp. Γηα νινθιεξσκέλε νηθνδνκηθή εθαξκνγή κε θαηλνηφκα ραξαθηεξηζηηθά ην φξην είλαη 300 MWp. Δλψ γηα ηηο εγθαηαζηάζεηο ειηαθήο ζπγθέληξσζεο ην φξην είλαη 200 MWp. Σν δηάηαγκα εηζήγαγε επίζεο λέα ηηκνιφγηα παξνρήο θηλήηξσλ γηα ηελ πεξίνδν πνπ εμαξηψληαη απφ ηε ηππνινγία ηεο εγθαηάζηαζεο, ηελ ρξεζηκνπνηνχκελε ηερλνινγία, θαη ην κέγεζνο ηεο κνλάδαο. ζνλ αθνξά ηα ηηκνιφγηα γηα ηα θσηνβνιηατθά πνπ έρνπλ εγθαηαζηαζεί κέρξη ηηο 31 Γεθεκβξίνπ 2010, (θαη εμαθνινπζνχλ λα δηέπνληαη απφ ην δεχηεξν δηάηαγκα Conto Energia ηεο 19εο Φεβξνπαξίνπ 2007), ηα λέα ηηκνιφγηα γηα ην έηνο 2011 πθίζηαληαη κείσζε απφ 10% ζε 23%. Γηα ην εκεξνινγηαθφ έηνο 2012 θαη 2013, ηα ηηκνιφγηα γηα επίγεηεο θαη ηνπνζεηεκέλεο ζε θηίξηα κνλάδεο ζα κεησζεί θαηά 6% εηεζίσο, ελψ ησλ ελζσκαησκέλσλ ζε θηίξην ζα κεησζεί θαηά 2% αλά έηνο, απφ ηελ 1ε Ηαλνπαξίνπ Μηα άιιε θαηλνηνκία αθνξά ηελ αχμεζε ησλ ηηκνινγίσλ φηαλ ε εγθαηάζηαζε βξίζθεηαη ζε βηνκεραληθέο ή εκπνξηθέο πεξηνρέο, ζε πεξηνρέο επεμεξγαζίαο ιπκάησλ ή ζε κνιπζκέλεο πεξηνρέο. Αμίδεη λα ζεκεησζεί φηη νη δεκφζηνη θαη ηδησηηθνί πξνυπνινγηζκνί γηα ηελ έξεπλα θαη πξσηνβνπιίεο επίδεημεο, πνπ αλέξρνληαη ζε πεξίπνπ 5 εθαη. επξψ, παξακέλνπλ ζρεδφλ ίδηνη ζε ζρέζε κε ηα πξνεγνχκελα έηε, θαη πνιχ κηθξνί ζε ζρέζε κε ηνλ πξνυπνινγηζκφ πνπ δηαηίζεηαη γηα ηελ πξνψζεζε ησλ ηηκνινγίσλ. Σέινο νη εγθαηαζηάζεηο θσηνβνιηατθψλ ζηελ Ηηαιία δηαθξίλνληαη ζε ηξεηο ζεκαληηθνχο ηνκείο: 1. Απηφλνκα ζπζηήκαηα: θζάλνπλ ηα 15 MWp 2. Γίθηπν θεληξηθψλ ζπζηεκάησλ(> 200 kwp): θζάλνπλ πεξίπνπ ηα MWp αξρίδνπλ λα θπξηαξρνχλ ζηελ Ηηαιία 3. Γίθηπν θαηαλεκεκέλσλ ζπζηεκάησλ: αλέξρνληαη ζε πεξίπνπ MWp 4.11 Ζ αγνξά ησλ θσηνβνιηατθώλ ζηελ Ηζπαλία Ζ εγθαηεζηεκέλε ηζρχο θσηνβνιηατθψλ ζηα ηέιε ηνπ 2010 ζηελ Ηζπαλία ήηαλ θνληά ζηα MW. Απηή ε ηζρχο έρεη ηε δπλαηφηεηα λα θαιχςεη ην 2,5% ηεο ζπλνιηθήο δήηεζεο ειεθηξηθήο ελέξγεηαο γηα ην έηνο Ζ εληππσζηαθή αχμεζε ζηελ εγθαηάζηαζε θσηνβνιηατθψλ ην 2008 πνπ έρεη πξνέιζεη απφ ηνπο πνιχ θαινχο φξνπο ηηκνιφγεζεο νδήγεζε ζε κεηαγελέζηεξεο ηξνπνπνηήζεηο ζρεηηθά κε ην θαλνληζηηθφ πιαίζην.

125 Πξψηνλ, ππήξμε ε κείσζε ηηκνινγίνπ ζε πνζνζηφ πεξίπνπ 30% θαη ε ζέζπηζε ελφο νξίνπ γηα 500 MW. Πξφζθαηα (Ννέκβξηνο 2010), έγηλε κηα πεξαηηέξσ κείσζε ησλ ηηκνινγίσλ γηα ηηο λέεο θσηνβνιηατθέο εγθαηαζηάζεηο (-45% εγθαηαζηάζεηο νξφθνπ, -25% εγθαηαζηάζεηο BIPV, 5% κηθξέο εγθαηαζηάζεηο BIPV).Δπηπιένλ, ε νδεγία RDL14/2010, ζεζπίδεη φξην παξαγσγήο γηα ηελ εθαξκνγή ησλ δαζκψλ επί ηεο παξαγφκελεο ελέξγεηαο απφ ηα θσηνβνιηατθά. ηε ρψξα αλαπηχδνληαη κεγάινη θσηνβνιηατθνί ζηαζκνί νη νπνίνη εληζρχνπλ ζηελ ελεξγεηαθή πξφνδν. πγθεθξηκέλα, ην 36% ηεο εγθαηεζηεκέλεο ηζρχνο αθνξά ζηαζκνχο κέρξη 2MWp, ην 20% ζηαζκνχο απφ 2-5MWp θαη ην 44% ζηαζκνχο ηζρχνο πάλσ απφ 5MWp. Ζ λννηξνπία ηεο ηζπαληθήο θπβέξλεζεο είλαη ε δεκηνπξγία θσηνβνιηατθψλ ζηαζκψλ ζην έδαθνο (πεξίπνπ 98%), δελ είλαη ηπραίν ινηπφλ, φηη δηαζέηεη κεξηθνχο απφ ηνπο κεγαιχηεξνπο θσηνβνιηατθνχο ζηαζκνχο ζηνλ θφζκν. Σέινο, ε πιεηνςεθία ησλ εγθαηαζηάζεσλ αθνξνχλ δηαζπλδεδεκέλα ζπζηήκαηα ζην δίθηπν (πεξίπνπ 99,1%). Ζ κε νκαιή αλάπηπμε ησλ θσηνβνιηατθψλ αιιά θαη ε ηξνπνινγία ηνπ λένπ ζρεδίνπ έθεξε ηελ κείσζε ηηκψλ ηεο βηνκεραλίαο ζηε ρψξα. Ζ ζπγθεθξηκέλε πηψζε είρε αληίθηππν θαη ζε παγθφζκην επίπεδν, κηαο θαη ε Ηζπαλία ηελ δεδνκέλε πεξίνδν απνηεινχζε έλαλ απφ ηνπο θαιχηεξνπο πειάηεο θσηνβνιηατθψλ ζπζηεκάησλ. Απηφ είρε σο ζπλέπεηα ηε κείσζε ηηκψλ ησλ θσηνβνιηατθψλ ζπζηεκάησλ αλά ηνλ θφζκν. Αλάινγε πνξεία είραλ θαη νη εξγαδφκελνη ζηηο βηνκεραλίεο θσηνβνιηατθψλ. Σελ πεξίνδν αηρκήο (άλνημε- θαινθαίξη 2008) παξαηεξήζεθαλ πξνζιήςεηο ζηνλ ηνκέα απηφ. Έηζη ινηπφλ ν αξηζκφο ησλ εξγαδνκέλσλ έθηαζε ηνπο πεξίπνπ. κσο ιφγσ ηεο κείσζεο δήηεζεο, άξρηδε λα δεκηνπξγεί θαη κεηψζεηο πξνζσπηθνχ. ήκεξα, θαη κεηά ηελ πξφζθαηε λέα ηξνπνπνίεζε ησλ δαζκψλ ηνπ Ννεκβξίνπ 2010, έλα λέν εγρείξεκα βειηηζηνπνίεζεο ηνπ ζρεδίνπ πξέπεη λα γίλεη. Ζ εθαξκνγή φισλ ησλ θαλνληζηηθψλ πεξηνξηζκψλ πιαηζίνπ θαη ε αμία πνπ έρεη εγθξηζεί απφ ην ηζπαληθφ Κνγθξέζν ησλ Αληηπξνζψπσλ γηα ηα θσηνβνιηατθά, ηα νπνία ζα εγθαηαζηαζνχλ έσο ην 2020, σο κέξνο ηνπ ζρεδίνπ PANER (Plan Nacional de Energías Renovables), παξνπζηάδεη ηελ εμέιημε γηα ηελ εγθαηεζηεκέλε ηζρχ, ζηνλ πίλαθα 4:11.

126 Πίλαθαο 4.11: Δθηηκψκελε εμέιημε εγθαηεζηεκέλεο ηζρχνο έσο ην 2020 (ΠΖΓΖ: Ζ αγνξά ησλ θσηνβνιηατθώλ ζηελ Ηαπσλία Σν γεληθφ πιαίζην πνιηηηθψλ θαη κέηξσλ γηα ηελ ελέξγεηα ηεο Ηαπσλίαο θαη ζρεηηθά κε ηελ παξαγσγή ειεθηξηθήο ελέξγεηαο απφ θσηνβνιηατθά ζπζηήκαηα ηαμηλνκείηαη ζηηο παξαθάησ ελέξγεηεο ζχκθσλα κε ηνπο ζθνπνχο, κε βάζε ηηο λνκνζεζίεο, ηα κέηξα θαη ηηο ζηξαηεγηθέο ηνπ Τπνπξγείνπ Οηθνλνκίαο, Δκπνξίνπ θαη Βηνκεραλίαο (Meti). Ζ ελεξγεηαθή πνιηηηθή: Βαζηθφο λφκνο πεξί ηεο ελεξγεηαθήο πνιηηηθήο (πνπ ζεζπίζηεθε ην 2002) κε ηηο ηξεηο αξρέο: 1. Γηαζθάιηζε ζηαζεξνχ ελεξγεηαθνχ εθνδηαζκνχ 2. χκθσλα κε ηηο πεξηβαιινληηθέο απαηηήζεηο 3. Υξεζηκνπνηψληαο ηηο αξρέο ηεο αγνξάο, ε πξνψζεζε ηεο ρξήζεο ηεο θσηνβνιηατθήο ελέξγεηαο Βαζηθέο αξρέο ηεο εζληθήο ελεξγεηαθήο ζηξαηεγηθήο:σν Βαζηθφ Πξφγξακκα Δλέξγεηαο(ζπληάρζεθε ην 2010) δήισζε φηη ε ελεξγεηαθή ζηξαηεγηθή ηεο Ηαπσλίαο ελφςεη ηνπ έηνπο 2030 δηακνξθψζεθε ην 2010 κε ηελ αλαζεψξεζε ηεο Νέαο Δζληθήο Δλεξγεηαθήο ηξαηεγηθήο πνπ είρε ζπληαρζεί ην Σν ζρέδην θαζνξίδεη ην κειινληηθφ ζηφρν ησλ αλαλεψζηκσλ πεγψλ ελέξγεηαο θαη νξίδεηαη φηη ε Ηαπσλία ζα εληζρχζεη ζεκαληηθά ηε δηάδνζε ησλ αλαλεψζηκσλ πεγψλ ελέξγεηαο θαη ζα απμήζεη ην κεξίδηφ ηεο ζην 10% ηεο πξνζθνξάο πξσηνγελνχο ελέξγεηαο έσο ην Μαθξνπξφζεζκε ζηξαηεγηθή γηα ηελ αλάπηπμε ηεο ηερλνινγίαο ησλ θσηνβνιηατθψλ ζπζηεκάησλ:ο ζηφρνο πνπ έρεη ηεζεί απφ ην ζπγθεθξηκέλν ζρέδην είλαη λα απμεζεί ε απφδνζε ησλ ειηαθψλ θπηηάξσλ απφ ηα ηξέρνληα επίπεδα (10-15%) ζε πάλσ απφ 40% θαη λα κεησζεί ην θφζηνο παξαγσγήο ειεθηξηθήο ελέξγεηαο ησλ ειηαθψλ θπηηάξσλ απφ ην ζεκεξηλφ επίπεδν ησλ 46 γηελ / kwh ζε 7 γηελ/ kwh.

127 ηφρνο εγθαηεζηεκέλεο ηζρχνο ησλ θσηνβνιηατθψλ ζπζηεκάησλ: ρέδην δξάζεο γηα ηελ επίηεπμε κηαο θνηλσληάο κε ρακειή πεξηεθηηθφηεηα ζε άλζξαθα (πνπ εγθξίζεθε απφ ην Τπνπξγηθφ πκβνχιην ην 2008) θαη ην J-Recovery Plan (παξνπζηάζηεθε ην 2009). Οη ζηφρνη γηα ηελ αχμεζε ηνπ κεγέζνπο ησλ εγθαηαζηάζεσλ ησλ θσηνβνιηατθψλ ζπζηεκάησλ νξίζηεθαλ ζε 28 GW έσο ην 2020 θαη 53 GW έσο ην Τπνρξέσζε γηα ηελ αγνξά πιενλάδνπζαο ελέξγεηαο πνπ παξάγεηαη απφ θσηνβνιηατθά ζπζηήκαηα:ζ βαζηθή ηηκή αγνξάο ηεο πιενλάδνπζαο ελέξγεηαο πνπ παξάγεηαη απφ θσηνβνιηατθά ζπζηήκαηα γηα ρξήζε, θαηά ην έηνο 2009 θαη 2010, αλέξρεηαη ζε 48 γηελ/ kwh. Τπνρξέσζε γηα ηελ αγνξά ειεθηξηθήο ελέξγεηαο πνπ παξάγεηαη απφ αλαλεψζηκεο πεγέοελέξγεηαο (gross feed-in tariff scheme).ρεδηάδνληαη λέεο ηηκνινγήζεηο γηα ηηο Α.Π.Δ. Πξνψζεζε ηεο βηνκεραλίαο θσηνβνιηατθψλ: ε «Νέα ζηξαηεγηθή γηα ηελ αλάπηπμε» θαη ην «ξακα δηάξζξσζεο ηεο βηνκεραλίαο 2010» (πηνζεηήζεθαλ ην 2010). Οη ηνκείο πνπ ε Ηαπσλία ζα πξνσζήζεη ηε ζηξαηεγηθή ηεο αλάπηπμεο έρνπλ εληνπηζηεί. «Ζ Ηαπσλία, σο παγθφζκηα δχλακε ζε φηη αθνξά ην πεξηβάιινλ θαη ηελ ελέξγεηα απφ πξάζηλεο θαηλνηνκίεο» είλαη κία απφ ηηο θχξηεο ζηξαηεγηθέο.ζ "Νέα αγνξά ζηνλ ηνκέα ηνπ πεξηβάιινληνο, κε επέλδπζε πάλσ απφ 50 ηξηζεθαηνκκχξηα γηελ» θαη ε «Γεκηνπξγία ζέζεσλ εξγαζίαο χςνπο 1,4 εθαη. επξψ ζηνλ ηνκέα ηνπ πεξηβάιινληνο» απνηεινχλ ηηο άιιεο ζηξαηεγηθέο. Ο θιάδνο ησλ θσηνβνιηατθψλ είλαη κηα απφ ηηο βηνκεραλίεο πνπ ζα ζηεξίμνπλ ηνλ ηνκέα απηφ. Μέηξα γηα ηε δηάδνζε απφ ην Τπνπξγείν Πεξηβάιινληνο θαη ην Τπνπξγείν Παηδείαο, Πνιηηηζκνχ, Αζιεηηζκνχ, Δπηζηεκψλ θαη Σερλνινγίαο θιπ.απηά ηα ππνπξγεία ζα εθαξκφζνπλ δηάθνξα κέηξα ζε φηη αθνξά ηα θσηνβνιηατθά ζπζηήκαηα, φπσο επηδνηήζεηο γηα εηζαγσγή θσηνβνιηατθψλ ζπζηεκάησλ ζε θαηνηθίεο,έξγα πνπ ππνζηεξίδνπλ ηελ επηηάρπλζε ηεο ηνπηθήο εηζαγσγήο, ηεο έξεπλαο θαη ηεο αλάπηπμεο ηεο θσηνβνιηατθήο ηερλνινγίαο θαζψο θαη εηδηθά πξνγξάκκαηα γηα ηε δεκηνπξγία νηθνινγηθψλ ζρνιείσλ. [78] 4.13 Ζ αγνξά ησλ θσηνβνιηατθώλ ζηηο Ζ.Π.Α. Σν 2010, νη εγθαηαζηάζεηο θσηνβνιηατθψλ ζπζηεκάησλ ζηηο Ζλσκέλεο Πνιηηείεο απμήζεθαλ θαηά 92% ζε ζχγθξηζε κε ην 2009,κηα αχμεζε πνπ αληηζηνηρεί ζε πεξίπνπ 900 κεγαβάη

128 (MW).ηε ρψξα έρνπλ ηεζεί ζε ιεηηνπξγία πνιιά πξνγξάκκαηα γηα λα εληζρπζεί ε αγνξά ησλ θσηνβνιηατθψλ θαη ησλ άιισλ Α.Π.Δ. Σα ζεκαληηθφηεξα είλαη ν λφκνο πεξί «Investment Tax Credit», ην ζχζηεκα «Renewable Portfolio Standards», ην εζληθφ πξφγξακκα «SunShot» θαη πνιιά άιια. Δηδηθά γηα θσηνβνιηατθέο εγθαηαζηάζεηο ν λφκνο Investment Tax credit πξνβιέπεη επηζηξνθή θφξνπ ηεο ηάμεο ηνπ 30% ηνπ αξρηθνχ θφζηνπο ηνπ έξγνπ. Αξρηθή πξνζεζκία γηα ην λφκν απηφ ήηαλ ην 2008 φκσο ηειηθά ν λφκνο παξαηάζεθε θαη έρεη ηζρχεη σο ην Με ηελ παξάηαζε ηνπ λφκνπ εμαιείθζεθε θαη ην φξην ησλ 2000 USD γηα εγθαηαζηάζεηο ζε θαηνηθίεο, ην νπνίν ίζρπε σο ην Σελ ρξήζε ηνπ λένπ λφκνπ κπνξνχλ πιένλ λα θάλνπλ θαη νη εηαηξίεο ειεθηξηζκνχ, θάηη πνπ δελ κπνξνχζε λα γίλεη σο ην Πνιχ ζεκαληηθή παξάκεηξνο ηνπ λένπ λφκνπ είλαη ην φηη δελ απνθιείεη ην ελδερφκελν ζηνλ επελδπηή γηα παξάιιειε ιήςε θαη άιιεο κνξθήο ελίζρπζεο φπσο γηα παξάδεηγκα θάπνην είδνο επηρνξήγεζεο. Πνιχ κεγάιε ψζεζε ζηελ πξνψζεζε ησλ αλαλεψζηκσλ πεγψλ ελέξγεηαο ζηηο Ζ.Π.Α. έθεξε θαη ην ζχζηεκα Renewable Portfolio Standards ή RPS. Σν ζχζηεκα απηφ ην ρξεζηκνπνηνχλ 32 πνιηηείεο θαζψο θαη ε πεξηθέξεηα ηεο Κνινχκπηα. Σν RPS ππνρξεψλεη ηηο εηαηξίεο ειεθηξηζκνχ έλα κέξνο ηεο ελέξγεηαο πνπ πνπιάλε ζηνπο θαηαλαισηέο λα πξνέξρεηαη απφ αλαλεψζηκεο πεγέο ελέξγεηαο Πέξα απφ ηα ζπιινγηθά κέηξα πνπ ιακβάλνληαη ζε επίπεδν ρψξαο, ιακβάλνληαη κέηξα θαη ζε επίπεδν πνιηηείαο. ρέδηα επηδφηεζεο ηεο παξαγφκελεο θηινβαηψξαο (feed-in tariff) εθαξκφδνληαη ζε πνιιέο πνιηηείεο απφ ην 2008 θαη πξνδηαγξάθνπλ έλα κέιινλ κε πνιιά πξνλφκηα. Αθφκα δεθαελλέα (19) πνιηηείεο ρξεζηκνπνηνχλ πξνγξάκκαηα επηδφηεζεο θσηνβνιηατθψλ εγθαηαζηάζεσλ, ηα ιεγφκελα «Rebate Programs». Παξφια απηά, νη πνιηηείεο αθνινπζνχλ ηελ πνιηηηθή κείσζε επηδνηήζεσλ είηε γηαηί ε δήηεζε είλαη πνιχ κεγάιε, είηε γηαηί έρνπλ θηάζεη ηνπο ζηφρνπο πνπ είραλ ζέζεη γηα ηηο θσηνβνιηατθέο εγθαηαζηάζεηο. Αθφκα έλα ειπηδνθφξν κέηξν πνπ πήγε ε ρψξα είλαη ην Clean Energy Funds ην ιεγφκελν κέηξν δεκηνπξγίαο απνζεκάησλ ην νπνίν δεκηνπξγήζεθε γηα ηελ ππνζηήξημε ησλ αλαλεψζηκσλ πεγψλ ελέξγεηαο (θαη θαη επέθηαζε ησλ θσηνβνιηατθψλ). Σα απνζέκαηα δεκηνπξγνχληαη απφ κηα επηπιένλ ρξέσζε ζηνπο ινγαξηαζκνχο ηνπ ειεθηξηθνχ ξεχκαηνο ησλ θαηαλαισηψλ πνπ επηζπκνχλ λα ρξεζηκνπνηήζνπλ ελέξγεηα πνπ πξνέξρεηαη απφ αλαλεψζηκεο πεγέο ελέξγεηαο. Δπηπιένλ ζε πνιιέο πνιηηείεο νη επελδπηέο έρνπλ ηελ δπλαηφηεηα λα ιάβνπλ έλα δάλεην ππνζηήξημεο κε επλντθνχο φξνπο απφ ηηο ηνπηθέο δεκνηηθέο αξρέο γηα ηελ εγθαηάζηαζε θσηνβνιηατθψλ ζπζηεκάησλ. Ζ απνπιεξσκή ηνπ δαλείνπ γίλεηαη κέζα απφ ηελ θνξνινγία ηνπ πνιίηε θαη ζε ρξνληθή πεξίνδν πνπ κπνξεί λα θηάζεη θαη ηα είθνζη ρξφληα.

129 Δπηπιένλ κέηξα γηα ηελ ελίζρπζε θαη ηελ αλάπηπμε ησλ αλαλεψζηκσλ πεγψλ ελέξγεηαο πνπ πξνψζεζε ε ρψξα είλαη ην Manufacturing Tax Credit ην νπνίν πξνβιέπεη επηζηξνθή θφξνπ ίζε κε ην 30% ηνπ αξρηθνχ θφζηνπο θεθαιαίνπ γηα έξγα επέθηαζεο, θαη ην Tribal Energy Program ην νπνίν πξνβιέπεη νηθνλνκηθή, ηερλνινγηθή θαη εθπαηδεπηηθή ππνζηήξημε γηα αλάπηπμε αλαλεψζηκσλ πεγψλ ελέξγεηαο ζε θπιέο American Indian θαη ζε απηφρζνλεο θαηνίθνπο ηεο Αιάζθαο. Έλα ηειεπηαίν κέηξν ζε εζληθφ επίπεδν είλαη απηφ πνπ ζέζπηζε ην ππνπξγείν ελέξγεηαο (DOE). Με ην κέηξν απηφ γίλεηαη επηινγή 25 Solar America Cities νη νπνίεο ζα ιάβνπλ ηελ ρνξεγία δνιαξίσλ ε θάζε κία θαζψο επίζεο θαη ηελ ηερληθή βνήζεηα κε ζθνπφ λα δεκηνπξγήζνπλ ηηο θαηάιιειεο ππνδνκέο ζην ρψξν ηεο αγνξάο θσηνβνιηατθψλ ζηηο πεξηνρέο απηέο. Ζ ιήςε κέηξσλ δελ είλαη κφλν πξνλφκην ησλ πνιηηεηψλ αιιά θαη ησλ εηαηξηψλ ειεθηξηζκνχ. Σν ζεκαληηθφηεξν θαη θπξηφηεξν κέηξν ελίζρπζεο είλαη ην ιεγφκελν «Power Purchase Agreements» ην νπνίν αθνξά θαηαλαισηέο νη νπνίνη αλήθνπλ ζηνλ εκπνξηθφ ρψξν θαη ηνπο παξέρεη ηελ νξνθή ηνπ θηηξίνπ ηνπο ή άιιε ηδηνθηεζία γηα εγθαηάζηαζε θσηνβνιηατθψλ απφ ελεξγεηαθή εηαηξία. Σα έμνδα ηεο εγθαηάζηαζεο θαιχπηνληαη απφ ηελ ελεξγεηαθή εηαηξία. Έπεηηα, επελδπηήο θαη ελεξγεηαθή εηαηξία ζπκθσλνχλ γηα ηελ ηηκή ηεο παξαγφκελεο ελέξγεηαο γηα έλα κεγάιν ρξνληθφ δηάζηεκα (πεξίπνπ 20 ρξφληα). Με ηνλ ηξφπν απηφ ν θαηαλαισηήο αγνξάδεη ηελ παξαγφκελε ελέξγεηα ρσξίο έμνδα εγθαηάζηαζεο θαη νη ελεξγεηαθέο εηαηξίεο θάλνπλ ρξήζε ησλ δηαθφξσλ πξνλνκίσλ (θνξνινγηθά θαη άιια). Σν κέηξν απηφ έρεη ηζρχ θαη ζε θαηνηθίεο ( Σν 2010, ε Καιηθφξληα θαη ην Νηνπ Σδέξζετ θπξηαξρνχλ ζηελ αγνξά ηεο εγθαηάζηαζεο, κε ηελ Νεβάδα, ην Κνινξάλην, ην Νέν Μεμηθφ, ηελ Πελζπιβάληα, ηελ Αξηδφλα, ηελ Φιφξηληα λα απνηεινχλ ηηο νθηψ θνξπθαίεο αγνξέο ηνπ θξάηνπο. Σα πξνθαηαξθηηθά ζηνηρεία ηεο αγνξάο δείρλνπλ φηη ηα εκπνξηθήο θιίκαθαο έξγα απνηεινχζαλ πάλσ απφ ην 50% ηεο αγνξάο, ηα θαηνηθεκέλα ζπζηήκαηα πεξίπνπ ην 25%, θαη ηα έξγα ρξεζηκφηεηαο θιίκαθαο ηεο, ην ππφινηπν. Αξθεηνί νηθνλνκηθνί αλαιπηέο πξνβιέπνπλ φηη νη ακεξηθαληθέο εγθαηαζηάζεηο θσηνβνιηατθψλ ζα απμάλνληαη θαηά 2,63 GW αλά έηνο απφ ην 2012 θαη έπεηηα. Με πάλσ απφ 600 MW (AC) ζε έξγα ρξεζηκφηεηαο θιίκαθαο πνπ αλακέλεηαη λα ηεζνχλ ζε ιεηηνπξγία ην 2011, ν ηνκέαο απηφο αλακέλεηαη λα θπξηαξρήζεη ζηελ αγνξά, κε αχμεζε έσο θαη θνληά ζην 50% ηνπ κεξηδίνπ αγνξάο. Δλψ ε ζπλνιηθή ηζρχο ζε κεγαβάη ζηνλ νηθηαθφ ηνκέα αλακέλεηαη λα απμεζεί, ην νηθηζηηθφ κεξίδην αγνξάο αλακέλεηαη λα κεησζεί ζεκαληηθά ζε ιηγφηεξν απφ 25%. [19],[78]

130 Κεθάιαην 5 Φσηνβνιηατθά ζπζηήκαηα (Πεξηβαιινληηθή πξνζέγγηζε) 5.1 Πεξηβαιινληηθέο ζεσξήζεηο Σα θσηνβνιηατθά ζεσξνχληαη σο κηα πξάζηλε πεγή ελέξγεηαο, φπσο άιισζηε φιεο νη αλαλεψζηκεο πεγέο ελέξγεηαο.θα πεξίκελε θαλείο λα κελ ππήξραλ πεξηβαιινληηθέο ζπλέπεηεο απφ ηελ εγθαηάζηαζε θσηνβνιηατθψλ ζπζηεκάησλ, φπσο πνιχο θφζκνο θαίλεηαη λα ιέεη θαη λα ππνζηεξίδεη, κελ θαηέρνληαο φκσο ην ζέκα απηφ.τπάξρεη δε, θαη κία κεγάιε κεξίδα πιεζπζκνχ πνπ ζθαλδαινινγεί θαη θηλδπλνινγεί γηα ηα θσηνβνιηατθά θαη ηηο επηθείκελεο επηπηψζεηο ηνπο ζην πεξηβάιινλ.πλήζσο ε αιήζεηα βξίζθεηαη θάπνπ ελδηάκεζα. ε απηφ ην θεθάιαην ζα αλαιπζνχλ φζν ην δπλαηφλ εθηελέζηεξα, φια ηα ζέκαηα πνπ απνξξένπλ απφ ηελ εγθαηάζηαζε θσηνβνιηατθψλ ζπζηεκάησλ θαη αθνξνχλ ην πεξηβάιινλ.δίλαη ρξένο ηεο επηζηήκεο λα εμεηάζεη ην ζέκα απηφ πνιχπιεπξα θαη λα θαηαιήμεη ζε πιένλ αζθαιή ζπκπεξάζκαηα. 1) Μία απφ ηηο πην δηαδεδνκέλεο ζεσξήζεηο ζην ρψξν ησλ θσηνβνιηατθψλ είλαη πσο ε ελέξγεηα πνπ παξάγνπλ ζε φιε ηελ σθέιηκε δσή ηνπο είλαη ιηγφηεξε απφ ηελ ελέξγεηα πνπ απαηηείηαη γηα ηελ παξαγσγή ηνπο. ζν θη αλ ςάμεη θαλείο ζηε δηεζλή βηβιηνγξαθία, δελ ζα βξεη πνπζελά έλα ζνβαξφ επηζηεκνληθφ θείκελν πνπ λα ηεθκεξηψλεη απηφλ ηνλ ηζρπξηζκφ. Αθφκε θαη πξηλ απφ δεθαεηίεο, φηαλ ε ηερλνινγία ησλ θσηνβνιηατθψλ δελ ήηαλ ηφζν αλαπηπγκέλε, δελ ίζρπε θάηη ηέηνην. Ναη, θάπνηε ε ελεξγεηαθή απφζβεζε ησλ θσηνβνιηατθψλ απαηηνχζε αξθεηά ρξφληα.ήκεξα φκσο ππάξρνπλ ζηνηρεία πνπ απνδεηθλχνζλ ην αληίζεην. Σα δηαγξάκκαηα 5.1 θαη 5.2 δίλνπλ ηνπο ρξφλνπο ελεξγεηαθήο απφζβεζεο δηαθφξσλ ηερλνινγηψλ θσηνβνιηατθψλ κε βάζε ηηο ζεκεξηλέο παξαγσγηθέο δηαδηθαζίεο θαη ηηο ειιεληθέο ζπλζήθεο ειηνθάλεηαο. Να επηζεκάλνπκε φηη, πξψηνλ, νη ρξφλνη απηνί βαίλνπλ δηαξθψο κεηνχκελνη θαη, δεχηεξνλ, ν ρξφλνο σθέιηκεο δσήο ελφο θσηνβνιηατθνχ είλαη πάλσ απφ 30 ρξφληα.

131 Γηάγξακκα 5.1: Δλεξγεηαθή απφζβεζε θσηνβνιηατθψλ (ΠΖΓΖ:ΔΦ(2011),Φσηνβνιηατθά θαη πεξηβάιινλ) Πξνθαλψο, νη ρξφλνη ελεξγεηαθήο απφζβεζεο κεηαβάιινληαη απφ πεξηνρή ζε πεξηνρή αλάινγα κε ηελ επηθξαηνχζα ειηνθάλεηα. ην δηάγξακκα 5.2 θαίλνληαη νη δηαθνξέο απηέο γηα ηελ πεξίπησζε ησλ θξπζηαιιηθψλ θσηνβνιηατθψλ ζε πεξηνρέο ηεο Διιάδαο κε πςειή (1.450 kwh/kwp-έηνο), κέζε (1.275 kwh/kwp-έηνο) θαη ρακειή ειηνθάλεηα (1.200 kwh/kwp-έηνο). χκθσλα κε πξφζθαηε έθζεζε ηεο International Energy Agency, ε ελέξγεηα πνπ απαηηείηαη γηα ηελ θαηαζθεπή ελφο θσηνβνιηατθνχ ζπζηήκαηνο (πιαίζηα ζπλ παξειθφκελνο εμνπιηζκφο) είλαη θαηά κέζν φξν kwh/kwp γηα πνιπθξπζηαιιηθά θσηνβνιηατθά θαη kwh/kwp γηα κνλνθξπζηαιιηθά. Γηάγξακκα 5.2: Δλεξγεηαθή απφζβεζε κνλνθξπζηαιιηθψλ θαη πνιπθξπζηαιιηθψλ θσηνβνιηατθψλ ζε πεξηνρέο κε ρακειή, κέζε, θαη πςειή ειηνθάλεηα (ΠΖΓΖ:ΔΦ(2011),Φσηνβνιηατθά θαη πεξηβάιινλ)

132 2) Τπνζηεξίδεηαη επίζεο πσο παξνπζηάδεηαη κεγάιε αχμεζε ζεξκνθξαζίαο ζηελ πεξηνρή γχξσ απφ θσηνβνιηατθά πάξθα. Σν ζέκα απηφ ζα εμεηαζηεί κε βάζε ηελ επηζηήκε ηεο ζεξκνδπλακηθήο. Χο γλσζηφλ, ηα θσηνβνιηατθά απνξξνθνχλ ειηαθή αθηηλνβνιία ηελ νπνία κεηαηξέπνπλ ζε ειεθηξηθή ελέξγεηα. Πξνθεηκέλνπ λα απνξξνθήζνπλ ηε κέγηζηε δπλαηή αθηηλνβνιία, ηα θσηνβνιηατθά πιαίζηα έρνπλ ζθνπξφρξσκε επηθάλεηα ε νπνία κάιηζηα θαιχπηεηαη απφ κία αληηαλαθιαζηηθή επηθάλεηα γηα λα παγηδεχεηαη ε ειηαθή αθηηλνβνιία. Απνηέιεζκα είλαη βέβαηα φηη απμάλεηαη ε ζεξκνθξαζία ηνπ θσηνβνιηατθνχ πιαηζίνπ ζε ζρέζε κε ηνλ πεξηβάιινληα αέξα. Σηο κεζεκεξηαλέο ψξεο ηνπ θαινθαηξηνχ πνπ έρνπκε έληνλε ειηαθή αθηηλνβνιία, ε ζεξκνθξαζία ηνπ πιαηζίνπ κπνξεί λα είλαη πεξί ηνπο ν C. Ση γίλεηαη απηή ινηπφλ απηή ε ζεξκφηεηα; Πξνθαλψο δηαρέεηαη ζην πεξηβάιινλ θαη κάιηζηα κε ηξεηο δηαθνξεηηθνχο ηξφπνπο: κε αθηηλνβνιία, κε ζπλαγσγή ιφγσ αλέκσλ θαη κε αγσγή απφ κέζν ζε κέζν (π.ρ. κέζσ ησλ βάζεσλ ζηήξημεο). Έηζη, ε κέζε ζεξκνθξαζία ηνπ πιαηζίνπ ζηε δηάξθεηα ηνπ 24ψξνπ παξακέλεη ειάρηζηα πςειφηεξε απ απηή ηνπ πεξηβάιινληα αέξα αθφκε θαη ηηο δεζηφηεξεο κέξεο ηνπ ρξφλνπ. Δηθφλα 5.1, 5.2 :Θεξκνθξαζία πεξηβάιινληνο, Γηάρπζε ζεξκφηεηαο ζην πεξηβάιινλ (ΠΖΓΖ:ΔΦ(2011),Φσηνβνιηατθά θαη πεξηβάιινλ) Σν ακέζσο επφκελν εξψηεκα είλαη αλ απηή ε ζεξκφηεηα πνπ θεχγεη απφ ηα πιαίζηα κπνξεί λα απμήζεη ζεκαληηθά ηε ζεξκνθξαζία ηνπ πεξηβάιινληνο. Κάηη ηέηνην δελ ζπκβαίλεη, γηα ηνλ απιφ ιφγν φηη ε κάδα ηνπ αέξα είλαη πξαθηηθά άπεηξε ζε ζρέζε κε ηε κάδα ησλ θσηνβνιηατθψλ θαη είλαη αδχλαην λα απμεζεί ε ζεξκνθξαζία ηνπ αέξα ζε θάπνηα απφζηαζε απφ ηα πιαίζηα. Γηα

133 ηελ αθξίβεηα, κφιηο 1-2 εθαηνζηά απφ ηελ επηθάλεηα ησλ πιαηζίσλ, ε ζεξκνθξαζία είλαη απηή ηνπ πεξηβάιινληνο. χκθσλα κε κειέηε πνπ εθπνλήζεθε γηα ινγαξηαζκφ ηεο ΓΔΖ Αλαλεψζηκεο θαη παξνπζηάζηεθε ζε δεκφζηα εθδήισζε ζηε Μεγαιφπνιε ζηηο , νη δηαθνξέο ηεο ζεξκνθξαζίαο ηνπ αέξα ζην θέληξν ηνπ ζρεδηαδφκελνπ εθεί θσηνβνιηατθνχ ζηαζκνχ (ηζρχνο 50 MWp) γηα φιε ηελ δηάξθεηα ηνπ 24ψξνπ αλακέλεηαη λα είλαη κεδακηλέο θαη λα κε μεπεξλνχλ ηνπο 0,25 ν C. ε φηη αθνξά ηε ζεξκνθξαζία ηνπ εδάθνπο ζην θέληξν ηνπ ζρεδηαδφκελνπ θσηνβνιηατθνχ πάξθνπ, ε ίδηα κειέηε έδεημε φηη απηή δελ ζα κεηαβιεζεί θαζφινπ. 3) Μία ζεψξεζε πνπ πξνβιεκαηίδεη αξθεηφ θφζκν είλαη φηη φηαλ ηνπνζεηνχληαη θσηνβνιηατθά ζε ρσξάθηα ζθηάδνπλ ηε θπζηθή βιάζηεζε κε απνηέιεζκα λα επλννχληαη θσηφθνβα είδε πνπ απνξξνθνχλ ιηγφηεξν δηνμείδην ηνπ άλζξαθα. Με απηφ ηνλ ηξφπν, ηα θσηνβνιηατθά ζπκβάιινπλ ηειηθά ζεκαληηθά ζηηο θιηκαηηθέο αιιαγέο. Έλα θηινβάη (kwp) θσηνβνιηατθψλ ζθηάδεη πεξίπνπ 6 m 2 εδάθνπο (πξνβνιή θσηνβνιηατθψλ ζην νξηδφληην επίπεδν). Τπνζέηνπκε φηη ε επηθάλεηα απηή δελ απνξξνθά πιένλ θαζφινπ CO 2 (πξάγκα απίζαλν, αιιά αο ζπλερίζνπκε κε απηή ηελ αθξαία ππφζεζε). χκθσλα κε ηε βηβιηνγξαθία, ηα εδάθε κε ρακειή βιάζηεζε (ηππηθή πεξίπησζε θσηνβνιηατθψλ πάξθσλ) απνξξνθνχλ πεξί ηα 0,045-1,23 Kg CO 2 /m 2 -έηνο. Γεδνκέλνπ φηη έλα θσηνβνιηατθφ ζηελ Διιάδα παξάγεη θαηά κέζν φξν kwh/kwp-έηνο, ηα παξαπάλσ λνχκεξα αληηζηνηρνχλ ζε 0,2-5,7 g CO 2 /kwh. Με άιια ιφγηα, αθφκε θη αλ θάλνπκε ηελ παξάινγε ππφζεζε φηη ην έδαθνο θάησ απφ ηα θσηνβνιηατθά παχεη λα απνξξνθά CO 2, ην πεξηβαιινληηθφ απνηχπσκα ησλ θσηνβνιηατθψλ επηβαξχλεηαη κε κφιηο 0,2-5,7 g CO 2 /kwh, πνζφηεηα ακειεηέα ζπγθξηλφκελε κε ηα ξππνγφλα νξπθηά θαχζηκα. Φπζηθά, ε αξρηθή ππφζεζε πνπ θάλακε δελ αληαπνθξίλεηαη ζηελ πξαγκαηηθφηεηα θαη ηα πξάγκαηα είλαη ζεκαληηθά θαιχηεξα, αθνχ ζε θακία πεξίπησζε δελ εκπνδίδεηαη ε ειηαθή αθηηλνβνιία απφ ην λα θηάζεη ζην έδαθνο (αθφκε θαη θάησ απφ ηα θσηνβνιηατθά ηα νπνία απέρνπλ απφ ην έδαθνο θαη ειάρηζηνλ cm). Δηθφλα 5.3 : Ζιηαθή αθηηλνβνιία θάησ απφ θσηνβνιηατθά πιαίζηα (ΠΖΓΖ:ΔΦ(2011),Φσηνβνιηατθά θαη πεξηβάιινλ)

134 Δπεηδή κία εηθφλα ηζνδπλακεί κε ρίιηεο ιέμεηο, νη εηθφλεο 5.3, 5.4 απνηεινχλ αδηάςεπζην κάξηπξα φηη νχηε ε δπλαηφηεηα βιάζηεζεο, νχηε ην έδαθνο, νχηε θπζηθά ε απνξξφθεζε CO2 επεξεάδνληαη νπζηαζηηθά απφ ηελ εγθαηάζηαζε θσηνβνιηατθψλ ζηαζκψλ, αλεμαξηήησο κεγέζνπο θαη ηζρχνο ηνπ ζηαζκνχ. Γηα ιφγνπο ζχγθξηζεο, λα ζεκεηψζνπκε επίζεο πσο, ζήκεξα, ζηξέκκαηα ζηελ Πεξηθέξεηα Γ. Μαθεδνλίαο θαηαιακβάλνληαη απφ ιηγληηηθνχο ζηαζκνχο θαη ιηγληησξπρεία, ηα νπνία έρνπλ ππνθαηαζηήζεη αγξνηηθέο, ρνξηνιηβαδηθέο θαη δαζηθέο εθηάζεηο, κεηψλνληαο έηζη ηε δπλαηφηεηα απνξξφθεζεο CO 2 απφ ηηο εθηάζεηο απηέο. Δηθφλα 5.3 : Βιάζηεζε θάησ απφ θσηνβνιηατθά πάλει (ΠΖΓΖ:ΔΦ(2011),Φσηνβνιηατθά θαη πεξηβάιινλ) Δηθφλα 5.4 : Βιάζηεζε γχξσ απφ θσηνβνιηατθέο εγθαηαζηάζεηο (ΠΖΓΖ:ΔΦ(2011),Φσηνβνιηατθά θαη πεξηβάιινλ)

135 4) ε φηη αθνξά θαη πάιη ηηο θιηκαηηθέο αιιαγέο, ηα θσηνβνιηατθά,ιέγεηαη απφ πνιινχο πσο πξνθαινχλ αιιαγέο ζην πνζνζηφ αλάθιαζεο ηεο πξνζπίπηνπζαο ειηαθήο αθηηλνβνιίαο ζπκβάιινληαο κε απηφ ηνλ ηξφπν ζεκαληηθά ζε απηέο. Ζ εγθαηάζηαζε θσηνβνιηατθψλ ζπλεπάγεηαη αιιαγέο ζην πνζνζηφ αλάθιαζεο ηεο πξνζπίπηνπζαο ειηαθήο αθηηλνβνιίαο, κε άιια ιφγηα αιιάδεη ε ιεπθαχγεηα (albedo) ηνπ γεπέδνπ εγθαηάζηαζεο. ζν κεηψλεηαη ε ιεπθαχγεηα (φζν πην ζθνχξα είλαη δειαδή κηα επηθάλεηα), ηφζν πεξηζζφηεξε αθηηλνβνιία παξακέλεη ζηελ επηθάλεηα θαη ζπλεπψο ελδπλακψλεηαη ν κεραληζκφο πνπ πξνθαιεί ηελ αχμεζε ηεο κέζεο ζεξκνθξαζίαο ηεο Γεο (temperature forcing). ηελ πεξίπησζε ησλ θσηνβνιηατθψλ, ν κεραληζκφο απηφο είλαη θπξίσο έκκεζνο, αθνχ έλα κέξνο ηεο απνξξνθνχκελεο αθηηλνβνιίαο κεηαηξέπεηαη ζε ειεθηξηθή ελέξγεηα θαη ζηε ζπλέρεηα κεηαθέξεηαη ζηελ θαηαλάισζε φπνπ κεηαζρεκαηίδεηαη θαη πάιη εκκέζσο ζε ζεξκφηεηα κέζσ ησλ ηειηθψλ ρξήζεσλ. Σα πάληα βέβαηα είλαη ζέκα κεγέζνπο θαη θιίκαθαο. Καη αξρήλ λα ζεκεηψζνπκε φηη ε δηαθνξά ζηε ιεπθαχγεηα κεηαμχ ηνπ εδάθνπο θαη ησλ θσηνβνιηατθψλ δελ είλαη ηδηαίηεξα κεγάιε (ε κέζε ιεπθαχγεηα ηνπ εδάθνπο είλαη 0,20, ελψ ε ιεπθαχγεηα ησλ θσηνβνιηατθψλ είλαη 0,037-0,14). Οη δηαθνξνπνηήζεηο είλαη ζπλεπψο νξηαθέο. Γεχηεξνλ, κηιάκε γηα αιιαγέο ζε ζρεηηθά κηθξέο επηθάλεηεο, γεγνλφο πνπ δελ κπνξεί λα επεξεάζεη ην θιίκα ζε παγθφζκηα θιίκαθα. Γεδνκέλνπ φηη ε ιεπθαχγεηα ησλ θσηνβνιηατθψλ είλαη παξαπιήζηα ηεο ιεπθαχγεηαο ηεο αζθάιηνπ (0,05-0,10), ην απνηέιεζκα ζηελ αχμεζε ηεο ζεξκνθξαζίαο απφ ηελ εγθαηάζηαζε ελφο κεγαβάη (MWp) θσηνβνιηατθψλ (ζε φηη αθνξά ηηο αιιαγέο πνπ ζρεηίδνληαη κε ηε ιεπθαχγεηα θαη ην temperature forcing) ηζνδπλακεί κε έλα απηνθηλεηφδξνκν κήθνπο 300 κέηξσλ. Δλψ φκσο ζηνλ απηνθηλεηφδξνκν θηλνχληαη νρήκαηα πνπ εθιχνπλ αέξηα ηνπ ζεξκνθεπίνπ θαη ζεξκφηεηα, θάζε κεγαβάη θσηνβνιηατθψλ απνηξέπεη εηεζίσο ηελ έθιπζε πεξίπνπ ηφλσλ CO 2 (ην ηζνδχλακν 650 κέζσλ απηνθηλήησλ), ζπκβάιινληαο ζεκαληηθά ζηελ απνηξνπή ησλ θιηκαηηθψλ αιιαγψλ. Δηθφλα 5.5: Λεπθαχγεηα εδάθνπο, θσηνβνιηατθψλ, αζθάιηνπ (ζε ζεηξά) (ΠΖΓΖ:ΔΦ(2011),Φσηνβνιηατθά θαη πεξηβάιινλ)

136 5) Πνιχ δηαδεδνκέλε είλαη θαη ε άπνςε πσο ηα ζηνηρεία απφ ηα νπνία απνηεινχληαη ηα θσηνβνιηατθά παλέια φπσο ην ππξίηην, ν κφιπβδνο ησλ ζπγθνιιήζεσλ, ηα ίρλε βαξέσλ κεηάιισλ πνπ ππάξρνπλ ζηνπο αληηζηξνθείο θ.α., είλαη ηνμηθά θαη ζε πεξίπησζε αηπρήκαηνο, ππξθαγηάο, έληνλσλ θαηξηθψλ θαηλνκέλσλ, ζξαχζεο, εγθαηάιεηςεο γηα νπνηνδήπνηε ιφγν, θ.ιπ, ζα ππάξμεη κεηά βεβαηφηεηνο δηαζπνξά βιαβεξψλ ζηνηρείσλ ζηα επηθαλεηαθά θαη ππφγεηα χδαηα. Δίλαη γεγνλφο πσο γηα ηελ παξαγσγή ησλ θσηνβνιηατθψλ ζηνηρείσλ ρξεζηκνπνηείηαη κεγάινο αξηζκφο πιηθψλ, ησλ νπνίσλ ε κε αζθαιήο απνζήθεπζε ή ε «αηπρεκαηηθή» δηαξξνή δχλαηαη λα πξνθαιέζεη ξχπαλζε ηνπ εδάθνπο θαη ησλ ππνγείσλ πδάησλ.σαπηφρξνλα ζηελ παξαγσγηθή δηαδηθαζία ησλ ζηνηρείσλ απαζρνιείηαη εξγαηηθφ δπλακηθφ, ελψ γηα ηελ εθαξκνγή θαηλνηνκηψλ ηφζν θαηά ηελ παξαγσγή φζν θαη θαηά ην ζρεδηαζκφ απαζρνιείηαη εηδηθεπκέλν πξνζσπηθφ. Δπηπιένλ ρξεζηκνπνηείηαη κεγάινο αξηζκφο πιηθψλ απμεκέλεο επηθηλδπλφηεηαο θαη ηνμηθήο δξάζεο (π.ρ. δηαιχηεο). Ζ έθζεζε ζηα πιηθά απηά ζα κπνξνχζε λα είλαη επηθίλδπλε γηα ηε δεκφζηα θαη επαγγεικαηηθή πγεία. ια φκσο απηά απνθεχγνληαη εχθνια, ζην ζηάδην ηεο παξαγσγήο, κε αζθαιή απνζήθεπζε επηθηλδχλσλ ρεκηθψλ, ηήξεζε θαλφλσλ αζθάιεηαο ρεηξηζκνχ επηθίλδπλσλ νπζηψλ θαη θαηάιιειν εξγαζηαθφο εμνπιηζκφ (κάζθεο αζθαιείαο, γάληηα) θαηά ηελ έθζεζε ή ηε δηαρείξηζε ησλ επηθίλδπλσλ ρεκηθψλ. Καηά ηελ εγθαηάζηαζε απαηηείηαη ε ρξήζε θαλφλσλ θαιήο πξαθηηθήο.έηζη ν θίλδπλνο είλαη πεξηνξηζκέλνο, αλ φρη κεδακηλφο. Σν ππξίηην, φρη κφλν δελ είλαη ηνμηθφ ζην λεξφ, αιιά ρξεζηκνπνηείηαη θαη γηα ηνλ θαζαξηζκφ ηνπ. Πέξα απφ ηα ακκνδηπιηζηήξηα πνπ είλαη επξέσο γλσζηά, νη πην ζχγρξνλεο ηερληθέο απνιχκαλζεο ηνπ λεξνχ θάλνπλ ρξήζε κηθξνζσκαηηδίσλ δηνμεηδίνπ ηνπ ππξηηίνπ πάλσ ζηα νπνία επηθάζνληαη κηθξννξγαληζκνί θαη ηνμηθέο νπζίεο πνπ απνκαθξχλνληαη έηζη απφ ην λεξφ. Καη απηφ ηνλ ηξφπν κεηψλεηαη ε ρξήζε ρεκηθψλ απνιπκαληηθψλ φπσο ην ριψξην. Σν ππξίηην απνηειεί επίζεο βαζηθφ ζπζηαηηθφ ηεο αλζξψπηλεο δηαηξνθήο θαη βξίζθεηαη ζε αθζνλία ζηελ κπχξα. Μεηαμχ άιισλ, εληζρχεη ηα νζηά θαη δξα απνηξεπηηθά ζηελ εκθάληζε ηεο λφζνπ Alzheimer, κεηψλνληαο ηε δξάζε ηνπ αξγηιίνπ πνπ ζεσξείηαη φηη ζπλεηζθέξεη ζηελ πηζαλφηεηα εκθάληζεο ηεο λφζνπ απηήο. Σα ελ δπλάκεη βιαβεξά ηρλνζηνηρεία πνπ πεξηέρνληαη ζηα θσηνβνιηατθά (π.ρ. κφιπβδνο) βξίζθνληαη ζε κηθξέο πνζφηεηεο (0,5-5 γξακκάξηα αλά ηεηξαγσληθφ κέηξν πιαηζίνπ), ελζπιαθσκέλα ζε πνιιαπιέο ζηξψζεηο πξνζηαηεπηηθψλ πιηθψλ θαη δελ απειεπζεξψλνληαη ππφ νκαιέο ζπλζήθεο ζην πεξηβάιινλ θαζ φιε ηε δηάξθεηα δσήο θαη ιεηηνπξγίαο ελφολ θσηνβνιηατθνχ ζπζηήκαηνο. ηαλ παχζεη ε ιεηηνπξγία ηνπ θσηνβνιηατθνχ πάξθνπ, ν εμνπιηζκφο ζα πάεη γηα αλαθχθισζε.

137 Σα θσηνβνιηατθά πιαίζηα πθίζηαληαη δνθηκέο ζε εμεηδηθεπκέλα εξγαζηήξηα θαη πηζηνπνηνχληαη γηα αληνρή ζε αθξαίεο ζπλζήθεο, πςειέο ή πνιχ ρακειέο ζεξκνθξαζίεο, πςειή πγξαζία, ραιαδφπησζε, πηέζεηο, ειθπζκνχο θαη ηαιαληψζεηο. Γελ ππάξρεη ζπλεπψο ζέκα δηαξξνήο νπνηαζδήπνηε νπζίαο ιφγσ αθξαίσλ θαηξηθψλ θαηλνκέλσλ. Γελ έρνπλ θαηαγξαθεί ππξθαγηέο ζε θσηνβνιηατθά πάξθα θαη αξκφδηεο ππξνζβεζηηθέο ππεξεζίεο ζε πεξηνρέο κε κεγάιε ππθλφηεηα θσηνβνιηατθψλ πάξθσλ ζεσξνχλ ην ελδερφκελν απηφ εμαηξεηηθά απίζαλν. H πηψζε θεξαπλνχ κπνξεί κελ λα θαηαζηξέςεη θάπνηα πιαίζηα θαη λα ηα θαηαζηήζεη κε ιεηηνπξγηθά, δελ νδεγεί φκσο ζε εθδήισζε ππξθαγηάο. Αλ γηα νπνηνδήπνηε ιφγν επέιζεη ζξαχζε ηνπ πξνζηαηεπηηθνχ γπαιηνχ (π.ρ. απφ ππξνβνιηζκφ ή πηψζε θεξαπλνχ), ιφγσ ησλ πνιιαπιψλ πξνζηαηεπηηθψλ ζηξψζεσλ, δελ έρνπκε απνθφιιεζε θνκκαηηψλ γπαιηνχ ή ειηαθψλ ζηνηρείσλ. Καηαιήγνπκε ινηπφλ ζην ζπκπέξαζκα, πσο αλ ηεξεζνχλ νη πξνδηαγξαθέο θαη ηα κέηξα αζθαιείαο, ηίπνηα απφ ηα παξαπάλσ δελ πξφθεηηαη λα πξνθαιέζεη θάπνην πξφβιεκα. 6) Δμίζνπ δεκνθηιήο είλαη θαη ε ζεψξεζε φηη θαηά ηελ θαηαζθεπή ησλ θσηνβνιηατθψλ παξαηεξείηαη έθιπζε πςειψλ πνζνζηψλ ξχπσλ. Πξαγκαηηθά. Ζ παξαγσγή ησλ θσηνβνιηατθψλ ζηνηρείσλ είλαη δηεξγαζία κε πςειή ελεξγεηαθή έληαζε, πνπ ζπλεπάγεηαη έθιπζε αηκνζθαηξηθψλ ξχπσλ. Ζ παξαγσγή ηνπ θξπζηαιιηθνχ Si είλαη ε δηεξγαζία κε ηε κεγαιχηεξε ελεξγεηαθή έληαζε. Δθπνκπέο επίζεο πξνθαινχληαη απφ ηελ παξαγσγή ησλ πιαηζίσλ, ησλ ζπζηεκάησλ εμηζνξξφπεζεο, ελψ θάπνηεο εθπνκπέο πνπ ζπλδένληαη κε ηα πιαίζηα θαη ηηο δνκέο ζηήξημεο ζηελ αλχςσζε, ηδηαίηεξα ζηα ζηνηρεία CdTe, δχλαηαη λα είλαη ζεκαληηθέο. Παξ φια απηά νη εθπνκπέο απηέο είλαη θαηά πνιχ ιηγφηεξεο, ζπγθξηλφκελεο κε απηέο ελφο ειεθηξνπαξαγσγνχ ζηαζκνχ πνπ ρξεζηκνπνηεί πεηξέιαην. Κάζε θηινβαηψξα πνπ παξάγεηαη απφ θσηνβνιηατθά, θαη άξα φρη απφ ζπκβαηηθά θαχζηκα, ζπλεπάγεηαη ηελ απνθπγή έθιπζεο ελφο πεξίπνπ θηινχ δηνμεηδίνπ ηνπ άλζξαθα (CO 2 ) ζηελ αηκφζθαηξα (κε βάζε ην ζεκεξηλφ ελεξγεηαθφ κείγκα ζηελ Διιάδα θαη ηηο κέζεο απψιεηεο ηνπ δηθηχνπ). Έλα θηινβάη θσηνβνιηατθψλ απνηξέπεη θάζε ρξφλν ηελ έθιπζε 1,3 ηφλσλ δηνμεηδίνπ ηνπ άλζξαθα. Υξεηάδνληαη 2 ζηξέκκαηα δάζνπο ή πεξίπνπ 100 δέληξα γηα λα απνξξνθήζνπλ απηή ηελ πνζφηεηα CO 2. Γηα λα παξαρζεί ε ίδηα ειεθηξηθή ελέξγεηα κε πεηξέιαην, απαηηνχληαη 2,2 βαξέιηα πεηξειαίνπ θάζε ρξφλν. Απφ πεξηβαιινληηθή άπνςε, απνθεχγνληαο θηιά CO 2 εηεζίσο είλαη ζαλ λα θάλεη έλα κέζν απηνθίλεην ρηιηφκεηξα ιηγφηεξα θάζε ρξφλν. Δπηπιένλ, ε ππνθαηάζηαζε ξππνγφλσλ θαπζίκσλ απφ θσηνβνιηατθά ζπλεπάγεηαη ιηγφηεξεο εθπνκπέο άιισλ επηθίλδπλσλ ξχπσλ (φπσο ηα αησξνχκελα κηθξνζσκαηίδηα, ηα νμείδηα ηνπ

138 αδψηνπ, νη ελψζεηο ηνπ ζείνπ, θ.ιπ). Οη εθπνκπέο δηνμεηδίνπ ηνπ άλζξαθα ππξνδνηνχλ ην θαηλφκελν ηνπ ζεξκνθεπίνπ θαη αιιάδνπλ ην θιίκα ηεο Γεο, ελψ ε αηκνζθαηξηθή ξχπαλζε έρεη ζνβαξέο επηπηψζεηο ζηελ πγεία θαη ην πεξηβάιινλ. Δηθφλα 5.6: Αληηζηνηρία ειηαθήο ελέξγεηαο -πεηξειαίνπ (ΠΖΓΖ:ΔΦ(2011),Φσηνβνιηατθά θαη πεξηβάιινλ) 7) Θεψξεζε ε νπνία είλαη πην πξφζθαηε ππνζηεξίδεη πσο ηα λέαο ηερλνινγίαο θσηνβνιηατθά είλαη θαξθηλνγφλα. Καζψο αλαπηχζζεηαη ε αγνξά ησλ θσηνβνιηατθψλ, νινέλα θαη πεξηζζφηεξα λέα πξντφληα κπαίλνπλ ζηελ θπθινθνξία. Κάπνηα απφ ηα πξντφληα απηά βαζίδνληαη ζε λέεο ηερλνινγίεο, δηαθνξεηηθέο απφ ηελ θιαζηθή ηερλνινγία ησλ θσηνβνιηατθψλ θξπζηαιιηθνχ ππξηηίνπ. Μία απφ ηηο ηερλνινγίεο απηέο είλαη ε ηερλνινγία θσηνβνιηατθψλ ιεπηνχ πκελίνπ (thin film) ηειινπξηνχρνπ θαδκίνπ (CdTe). Ζ νλνκαζία θαη κφλν βέβαηα παξαπέκπεη ζην θάδκην, κία νπζία πνπ είλαη αλαγλσξηζκέλε σο θαξθηλνγφλνο. Μήπσο ινηπφλ ππάξρεη πξφβιεκα γηα ην πεξηβάιινλ θαη ηε δεκφζηα πγεία απφ ηε ρξήζε απηψλ ησλ πξντφλησλ; Σα θσηνβνιηατθά είλαη θαηά γεληθή νκνινγία κία θαζαξή ηερλνινγία, θηιηθή πξνο ην πεξηβάιινλ. Μήπσο ε εηζαγσγή λέσλ ηερλνινγηψλ απεηιεί λα ακαπξψζεη απηή ηελ έμσζελ θαιή καξηπξία; Σν εξψηεκα αθνξά εκκέζσο θαη άιιεο ηερλνινγίεο thin film, ηα CIS θαη CIGS, ηα νπνία επίζεο πεξηέρνπλ κία ιεπηή ζηξψζε κε ελψζεηο θαδκίνπ. Σα εξσηήκαηα απηά αθνχγνληαη θαη αξρήλ ινγηθά θαη ζεκηηά. Καη πξνθαλψο εηέζεζαλ θαη ππφςε ησλ αξκνδίσλ αξρψλ φηαλ πξηλ απφ ιίγα ρξφληα έπξεπε λα απνθαζίζνπλ αλ ζα επηηξέςνπλ ή φρη ηελ θπθινθνξία ηέηνησλ πξντφλησλ. Δθιήζεζαλ ινηπφλ πνιινί αμηφπηζηνη επηζηεκνληθνί θνξείο λα γλσκνδνηήζνπλ γηα ηελ επηθηλδπλφηεηα ή κε ησλ θσηνβνιηατθψλ