Η ωζκωηηθή πίεζε είλαη κέηξν ηεο ωζκωηηθόηεηαο ελόο δηαιύκαηνο θαη ην απνηέιεζκά ηεο είλαη ε ώζκωζε.

Transcript

1 Η ωζκωηηθή πίεζε είλαη κέηξν ηεο ωζκωηηθόηεηαο ελόο δηαιύκαηνο θαη ην απνηέιεζκά ηεο είλαη ε ώζκωζε. Η θπζηνινγηθή ηηκή ηεο ωζκωηηθόηεηαο ηνπ εμωθπηηάξηνπ θαη ηνπ ελδνθπηηάξηνπ πγξνύ είλαη ~290 ( ) mosm/l. (Σεκείωζε: 1mOsm= 1 Οsm/1000! ). Δηαιύκαηα πνπ έρνπλ ωζκωηηθόηεηα ίζε κε 290 mosm/l ιέγνληαη ηζόηνλα. Δηαιύκαηα πνπ έρνπλ ωζκωηηθόηεηα κεγαιύηεξε από 290 mosm/l ιέγνληαη ππέξηνλα. Δηαιύκαηα πνπ έρνπλ ωζκωηηθόηεηα κηθξόηεξε από 290 mosm/l ιέγνληαη ππόηνλα.

2 Φαληαζηείηε έλα θύηηαξν ζε έλα δηάιπκα ηζόηνλν, ζε έλα δηάιπκα ππέξηνλν θαη ζε έλα δηάιπκα ππόηνλν. Τη πηζηεύεηε όηη ζα ζπκβεί; κύηηαοξ Ενωκρηηάοιξ ργοό Εμδξκρηηάοιξ ργοό Σπήμα 1 οπένημκμ ηζόημκμ οπόημκμ ζοκζήθε 1 ζοκζήθε 2 ζοκζήθε 3 Κοηηανηθή αθοδάηωζε θαμία αιιαγή Κοηηανηθό μίδεμα

3 Τμ ελωθοηηάνημ ογνό θαη ημ πιάζμα είκαη δομ δηαθμνεηηθά ογνά ημο ζώμαημξ. Τμ ελωθοηηάνημ ογνό (θαη ακηίζημηπα μ ελωθοηηάνημξ πώνμξ) ένπεηαη ζε άμεζε επαθή με ηεκ θοηηανηθή μεμβνάκε ηωκ θοηηάνωκ ηωκ ηζηώκ, εκώ ημ πιάζμα βνίζθεηαη μέζα ζηα ηνηπμεηδή αγγεία πμο θένμοκ ημ αίμα ζημοξ ηζημύξ. Άνα ημ πιάζμα εζωθιείεηαη από ηε μεμβνάκε ηωκ ηνηπμεηδηθώκ αγγείωκ. Καζώξ όμωξ κενό θαη δηαιομέκεξ μοζίεξ πενκμύκ από ηεκ ηνηπμεηδηθή μεμβνάκε ε ωζμωηηθόηεηα θαη ωζμωηηθή πίεζε ημο πιάζμαημξ ημο αίμαημξ θαζμνίδμοκ ηεκ ωζμωηηθόηεηα θαη ηεκ ωζμωηηθή πίεζε ημο ελωθοηηάνημο πώνμο.

4 Πώξ οπμιμγίδεηαη ε ωζμωηηθόηεηα ημο πιάζμαημξ; Πναθηηθά ε ωζμωηηθόηεηα ημο πιάζμαημξ μπμνεί κα οπμιμγηζηεί από ημκ ηύπμ: [γιοθόδε] [μονία] Ωζμωηικόηηηα πλάζμαηξπ= 2 [Να + ] Όπξρ [Να + ], [γλρκόζη] και [ξροία] η ζργκέμηοωζη ηωμ ιόμηωμ Να +, γλρκόζηπ και ξροίαπ ζηξ πλάζμα ηξρ αίμαηξπ. Οι ζργκεμηοώζειπ ηηπ γλρκόζηπ και ηηπ ξροίαπ εκθοάζξμηαι ζε mg/dl και η ζργκέμηοωζη ηξρ Να + ζε meq/l. Οη ζπληειεζηέο 18 θαη 6 γηα ηε κεηαηξνπή ηωλ mg/dl ηεο γιπθόδεο θαη ηεο νπξίαο αληίζηνηρα ζε mmol/l. Όπωο θαίλεηαη θαη από ηελ παξαπάλω εμίζωζε ε ωζκωηηθόηεηα ηνπ πιάζκαηνο εμαξηάηαη άκεζα από ηε δηαηξνθή θαη ηνλ κεηαβνιηζκό: ε [Να+] απμάλεη π.ρ. κε ηελ θαηαλάιωζε άιαηνο (NaCl), ε γιπθόδε είλαη ε έλωζε ζηελ νπνία δηαζπώληαη νη πδαηάλζξαθεο, ε νπξία είλαη πξνϊόλ κεηαβνιηζκνύ ηωλ πξωηεϊλώλ θαη ηωλ αδωηνύρωλ ελώζεωλ γεληθόηεξα (βιέπε πιαίζην 1), ελώ ηέινο ε θαηαλάιωζε λεξνύ ζα ηείλεη λα κεηώζεη ηηο ζπγθεληξώζεηο απηώλ ηωλ νπζηώλ

5 Μεγάιεο κεηαβνιέο ηεο σζκσηηθόηεηαο ζην πιάζκα ηνπ αίκαηνο- θαη θαηά ζπλέπεηα ζηνλ εμσθπηηάξην ρώξν- έρεη σο ζπλέπεηα ηε εθηεηακέλε κεηαθίλεζε λεξνύ (ώζκσζε) από ή πξνο ην εζσηεξηθό ησλ θπηηάξσλ θαη επνκέλσο ηελ θαηαζηξνθή ηνπο (θπηηαξηθή αθπδάησζε ή θπηηαξηθό νίδεκα). Τν ζώκα δηαζέηεη κεραληζκνύο νη νπνίνη απνηξέπνπλ κεγάιεο θαη παξαηεηακέλεο αιιαγέο ζηελ σζκσηηθόηεηα ηνπ εμσθπηηάξηνπ (θαη ηνπ ελδνθπηηάξηνπ πγξνύ), έηζη ώζηε λα δηαηεξείηαη ε σζκσηηθή πίεζε ηνπ εμσθπηηάξηνπ πγξνύ ζηαζεξή θαη κέζα ζηα θπζηνινγηθά όξηα. Οη κεραληζκνί απηνί είλαη γλσζηνί σο νη ομοιοστατικοί μηχανισμοί ηεο σζκσηηθήο πίεζεο θαη ζε απηνύο θπξίαξρν ξόιν παίδνπλ ε αληηδηνπξεηηθή νξκόλε θαη ε αιδνζηεξόλε.

6 Δεδμμέκμο όηη ε ωζμωηηθόηεηα ημο πιάζμαημξ (θαη ημο ελωθοηηάνημο ογνμύ θαηά ζοκέπεηα) θαζμνίδεηαη ωξ μ ιόγμξ: Ωζμωηηθόηεηα= πμζόηεηα ωζμωιίωκ όγθμ πιάζμαημξ Τόηε ε ωζμωηηθόηεηα ημο πιάζμαημξ μπμνεί κα μεηαβιεζεί: (α) ακ μεηαβιεζεί ε πμζόηεηα ηωκ ωζμωιίωκ (β) ακ μεηαβιεζεί μ όγθμξ ημο πιάζμαημξ Καη (γ) ακ μεηαβιεζμύκ θαη ηα δομ.

7 Αο θαληαζηνύκε ην πιάζκα ηνπ αίκαηνο θαη ηνπο λεθξνύο ωο δπν δηαθνξεηηθά πδάηηλα δηακεξίζκαηα Μεηαβνιέο ζηελ ωζκωηηθόηεηα ηνπ πιάζκαηνο έρεη ωο ζπλέπεηα ηελ ώζκωζε είηε πξνο είηε από ηνπο λεθξνύο.

8 (α) Πίλσ λεξό. Τν απνηέιεζκα είλαη ε αύμεζε ηνπ όγθνπ ηνπ πιάζκαηνο δίρσο λα αιιάδεη ν αξηζκόο ησλ σζκσιίσλ. Από ηνλ παξαπάλσ ηύπν ζπκπεξαίλεη θαλείο όηη απηό ζεκαίλεη όηη ε σζκσηηθόηεηα ηνπ πιάζκαηνο μικπαίνει θαη επνκέλσο λα γίλεηαη κηθξόηεξε από ηελ σζκσηηθόηεηα ησλ λεθξώλ. Τν απνηέιεζκα είλαη ε θίλεζε λεξνύ (ώζκσζε) από ην πιάζκα πξνο ηνπο λεθξνύο (από ην αξαηόηεξν πξνο ην ππθλόηεξν δηάιπκα), ε δηόγθσζε ησλ λεθξώλ θαη ελ ζπλερεία ε δηνύξεζε. Η δηνύξεζε επαλαθέξεη ηνλ όγθν ησλ λεθξώλ ζηηο θαλνληθέο ηνπ δηαζηάζεηο (Σρήκα 2α).

9 (β) Τξώσ θάηη αικπξό. Σηελ πεξίπησζε απηή θαηαιαβαίλεηε όηη απμάλεηαη ν αξηζκόο ησλ σζκσιίσλ ηνπ πιάζκαηνο δίρσο λα κεηαβάιιεηαη ν όγθνο ηνπ, κε ζπλέπεηα ε σζκσηηθόηεηα ηνπ πιάζκαηνο λα αυξάνει κε ζπλέπεηα ηε δεκηνπξγία ηεο αίζζεζεο ηεο δίςαο (δέζηε πιαίζην 3). Δηαθξίλνπκε δπν πεξηπηώζεηο: Υπάπχει νεπό διαθέζιμο: Τόηε πίλνληαο λεξό επηηπγράλσ ηελ κείσζε ηεο σζκσηηθόηεηαο ηνπ πιάζκαηνο (κε ην λα απμάλσ ηνλ όγθν ηνπ) θαη επνκέλσο ε σζκσηηθόηεηα ηνπ πιάζκαηνο επαλέξρεηαη ζηελ αξρηθή ηεο ηηκή θαη ε ηζνξξνπία επαλέξρεηαη. Δεν υπάπχει απκεηό νεπό διαθέζιμο: Τόηε αληηιακβάλεζηε όηη δελ κπνξνύκε λα απνθαηαζηήζνπκε ηελ ηζνξξνπία κε ηνλ πην πάλσ ηξόπν. Σε απηήλ ηελ πεξίπησζε παίδεη θαίξην ξόιν κηα νξκόλε ε ανηιδιουπηηική οπμόνη.

10 (γ) Αηκνξξαγία. Σε απηήλ ηελ πεξίπησζε έρσ αύμεζε ηεο σζκσηηθόηεηαο εμσθπηηάξηνπ ρώξνπ όρη ιόγσ αύμεζεο ηνπ αξηζκνύ ησλ σζκσιίσλ, αιιά επεηδή κεηώλεηαη ν όγθνο ηνπ. Σπγθεθξηκέλα, θαηά ηελ αηκνξξαγία ππάξρεη απώιεηα πιάζκαηνο, άξα κείσζε ηνπ όγθνπ ηνπ εμσθπηηάξηνπ πγξνύ. Γηα λα απνθεπρζεί απηό ν νξγαληζκόο ελεξγνπνηεί έλαλ άιινλ νκνηνζηαηηθό κεραληζκό ζηνλ νπνίν θεληξηθό ξόιν παίδεη ε αλδοζηεπόνη.

11

12

13