Монетарната политика во услови на глобална криза (светски искуства и искуството на Република Македонија)
|
|
- Βεελζεβούλ Γλυκύς
- 6 χρόνια πριν
- Προβολές:
Transcript
1 Монетарната политика во услови на глобална криза (светски искуства и искуството на Република Македонија) Анита Ангеловска- Бежоска Народна банка на РМ декември, 2012
2 I. Mонетарната политика во глобални рамки во услови на глобална криза
3 Кои беа основните принципи врз кои се темелеше монетарната политика пред глобалната економска криза? Деветте принципи на Мишкин: - ценовната стабилност има значајна корист за економијата; - на долг рок, не постои инверзна поврзаност помеѓу инфлацијата и невработеноста (хипотеза за природна стапка на невработеност на Фридман и Фелпс); - очекувањата на економските субјекти имаат клучна улога при водењето на политиките ( очекувањата за идната монетарна политика влијаат врз однесувањето на економските субјекти) инфлацијата секогаш и секаде е монетарен феномен (Фридман, 1963) и оттаму ценовната стабилност треба да е задача на ЦБ; -
4 Кои беа основните принципи на кои се темелеше монетарната политика пред глобалната економска криза? - прашањето за временското несовпаѓање е релевантно за монетарната политика( водењето монетарна политика на дискрециона основа, без јасни правила го намалува кредибилитетот на централните банки); - за ценовната стабилност, при таргетирање на инфлација, неопходно е Тејлоровото правило ( за стабилизирање на инфлацијата, неопходен е раст на реалните каматни стапки); i t = p t + βy t + α (p t -p t *) + r* - независноста на централните банки помага во однос на временското несовпаѓање и позитивно влијае врз ценовната стабилност ( емпириските истражувања ја потврдуваат врската помеѓу независноста и ниската инфлација);
5 Кои беа основните принципи врз кои се темелеше монетарната политика до глобалната економска криза? - веродостојно номинално сидро има клучно влијание врз очекувањата и трансмисијата на монетарната политика (емпириски истражувања ја потврдуваат врската помеѓу веродостојно сидро и ценовна стабилност; - финансискиот сектор влијае на деловниот циклус (проблемите во финансискиот систем најчесто доведуваат до намалување на кредитите и рецесивни движење во реалниот сектор). Сепак, финансискиоте сектор не беше вграден во макроекономските модели.
6 03/01/ /05/ /09/ /01/ /05/ /09/ /01/ /05/ /09/ /01/ /05/ /09/ /01/ /05/ /09/ /01/ /05/ /09/ /01/ /05/ /09/2012 Глобалната криза започна во 2007 година Корените во хипотекарниот пазар во САД (sub-prime mortgage market); VIX Индекс Од американско тло се пренесе во глобални рамки, а особено во Европа; Од ликвидносна криза премина во криза на солвентност; Од криза на финанскиот сектор премина во криза и на корпоративниот сектор; Најголема криза по големата депресија
7 I.2007 V IX I.2008 V IX I.2009 V IX I.2010 V IX I.2011 V IX I.2012 V IX Реакциите на централните банки на развиените економии во услови на остар пад на економската активност БДП (стапка на реален раст, во %) * * Проекција. Извор: Еуростат. Евро зона В. Британија Швајцариј а САД драстично ја намалија основната каматна стапка Референтни каматни стапки на одделни централни банки ЕЦБ Централна банка на Швајцарија Банка на Англија ФЕД
8 Искуството на ФЕД По избувнувањето на кризата во 2007, ФЕД за кратко време драстично ја намали каматната стапка ( основен инструмент) од 5,25 на 0%; По намалувањето на каматната стапка на 0 (zero-lower-bound) презема низа неконвенционални мерки; Неконвенционалите мерки беа насочени кон банките, но и кон други финансиски и нефинансиски институции (кои имаат клучна улога финансирањето на приватниот сектор и трансмисијата на монетарната политика);
9 Искуството на ФЕД Во САД само 30% од надворешното финансирање на компаниите се обезбедува преку банки, а 70% преку финансиските пазари. обезбеди долгорочна ликвидност преку купување должнички хартии од вредност и влијание врз долгорочните каматни стапки; најави за долгорочната патека на основната каматна стапка на ФЕД;
10 Искуството на ЕЦБ Постепено намалување на основната каматна стапка од 4,25 до 0,75%; Паралелно преземање нестандарни мерки, без сведување на каматната стапка на 0% (zero-lower-bound) ; Нестандарните мерки беа фокусирани на банкарскиот систем, а не на финансиските пазари генерално; Банкарскиот систем во ЕУ е клучниот извор за финансирање на претпријатијата (70% од надворешните извори отпаѓаат на банкарските кредити).
11 Нестандардни мерки преземeни од ЕЦБ Премин од ограничен кон неограничен пристап до краткорочна ликвидност за банките по основната каматна стапка; Максималната рочност на долгорочната ликвидност зголемена на 12 месеци; Листата на прифатливо обезбедување за позајмување од ЕЦБ беше проширена; Се овозможи позајмување од ЕЦБ во други валути; Covered Bond Purchase Program. ЕЦБ купуваше долгорочни обврзници издадени од банките (кои беа клучниот извор за финансирање на банките); Securities Market Program (по избувнувањето на грчката должничка криза). ЕЦБ купуваше државни хартии од вредност на секундарниот пазар, заради: висока корелација помеѓу приносите на државните хартии од вредност и хартии од вредност на банките државните хартии од вредност се примарно обезбедување - ликвидносен ефект врз банките билансни ефекти и ерозија на капиталот на банките
12 Нестандардни мерки преземени од ЕЦБ Обезбедување долгорочна ликвидност до три години (со интензивирањето на должничката криза во 2011); Намалување на задолжителната резерва од 2% на 1%. Натамошно проширување на обезбедувањето (побарувања врз основа на кредити); Дефинитивни монетарни трансакции (Outright Мonetary Тransactions) (2012) - замена на СМП. Купување државни хартии од вредност на секундарен пазар, но само на држави кои преземаат мерки за подобрување на макроекономските основи. Дали со ова се нарушува забраната за монетарно финансирање?
13 Ризици од нестандардни мерки и излезни стратегии Вбризгана огромна ликвидност, којашто во комбинација со ниски каматни стапки на среден рок, може да ги подгрее инфлациските очекувања и да креира нови меури ; Интервенциите на пазарите на државните хартии од вредност креираат видувања за потенцијален инфлаторен ризик и го доведуваат во прашање кредибилитетот на ЦБ; Негативни билансни ефекти од зголемената актива на ЦБ (каматен ризик, кредитен ризик);
14 Дали кризата ги промени традиционалните видувања за монетарната политика (што научивме)? Целта/целите на ЦБ - ценовната стабилност не е доволна за да се избегнат економските кризи ( Управувањето на инфлацијата не е крај само по себе, туку средство коешто води до крајот, Стиглиц (Managing inflation is not an end in itself but a means to an end (Stiglitz) - финансискиот сектор има огромно влијание врз економијата; - кризите кај кои во основата е финансискиот сектор траат долго и значат големи загуби; -оттаму потребата за поголем фокус на финансиската стабилност и координацијата на монетарната и макропрудентната политика.
15 Дали кризата ги промени традиционалните видувања за монетарната политика (што научивме)? Дилеми за финансиската стабилност - Дали финансиската стабилност треба да е цел на монетарната политика или на други политики? -Дали каматнта стапка треба да биде инструмент за постигнување на ценовната стабилност? Некои видувања: Монетарната политика треба да биде последната линија за одбрана на финансиската стабилност, а не првата, Л. Свенсон (Monetary policy should be the last line of defense for financial stability, not the first L. Svensson)... наспроти треба да се усвојат стратегии на монетарната политика којашто им овозможува на централните банки да ја затегнат... дури и ако скорешната инфлација останува зауздена, Џ. Каруана (...it is necessary to adopt monetary policy strategies that allow central banks to tighten...even if near term inflation remains subdued J. Caruana
16 Дали кризата ги промени традиционалните видувања за монетарната политика (што научивме)? Инструменти на ЦБ: основната каматна стапка се покажа како недоволен инструмент; оттаму и потребата за голема инвентивност на ЦБ и воведување нови нестандардни инструменети.
17 II. Монетарната политика во РМ во услови на глобална криза
18 Цели и монетарна стратегија на НБРМ Основна цел: ценовна стабилност Дополнителни цели: стабилен финансиски систем и поддршка на економските политики ( без да се загрози примарната цел) Монетарна стратегија: таргетирање на н. девизен курс на денарот во однос на еврото ( од 1995); Основен инструмент:каматна стапка на благајнички записи;
19 Стратегијата на de facto фиксен курс е соодветна на карактеристиките на македонската економија Мала и високо отворена економија ( НТР 113% од БДП, увозот 70% од БДП)-висок преносен ефект од курсот врз инфлацијата Висока евроизација ( учество на девизни депозити во М4 околу 45%) Нестабилна и тешко предвидлива побарувачка за пари Извозниот сектор е увозно зависен
20 Трансмисиониот механизам странска ефективна инфлација светски цени на нафтата и пченицата инфлација во домашната економија инфлациски таргет јаз на девизните резерви курс долар/евро инфлациски очекувања странска ефективна инфлација јаз на реален девизен курс производен јаз странска ефективна побарувачка референтнка каматна стапка на НБРМ странска каматна стапка (1-м Eурибор) јазови на реални активни и пасивни каматни стапки активни и пасивни каматни стапки
21 Кои се каналите на трансмисија на глобалната криза во РМ? Ескалација на тензиите на финансиските пазари во САД ( Леман брадерс пропаѓа, септември 2008) Турбуленции на меѓународните финансиски пазари Пад на еконоската активност на нашите клучни извозни партнери Ограничени извори на финансирање и зголемени трошоци за финансирање Пад на извозот и дознаките од странство Намалување на приливите на капитал Притисоци за конверзија од денари во евра (психолошки канал)
22 Особено е важно што банкарскиот систем остана здрав и стабилен Поради конзервативниот модел на банкарско работење: немаше изложеност кон ризични производи; силна депозитна база и мала зависност во финансирањето од нерезиденти (сооднос помеѓу кредити и депозити под 100%); висока капитализираност; адекватна ликвидност.
23 Кв Кв.3 Кв Кв.3 Кв Кв.3 Кв Кв.3 Кв Кв.3 Кв Кв.3 Притисоците врз курсот во 2008 наметнаа рестриктивна монетарна политика интервенции на девизниот пазар Интервенции на НБРМ на девизниот пазар, како % од БДП пораст на основната каматна стапка Каматна стапка на благајничките записи, во % Кв Кв.2 Кв.3 Кв.4 Кв Кв.2 Кв.3 Кв.4 Извор: НБРМ. Извор: НБРМ.
24 Како реагира(ше) НБРМ во овие турбулентни глобални услови? Во 2008 год.: каматна стапка: пораст на основната од 5 на 8,5% (премин кон фиксна каматна стапка заради појасна комуникација за насоката на монетарната политика), пораст и на ломбардната каматна стапка од 7,5% на 8,5% микро и макропрудентни мерки: зајакнување на адекватноста на капиталот, зајакнување на ликвидноста, сигурноста на пласманите на банките во странски банки Во 2009 год.: - каматна стапка: пораст до 9%, а од ноември, прво намалување на основната каматна стапка на 8,5%, намалување и на ломбардната каматна стапка - микро и макропрудентни мерки: пораст на стапката на задолжителната резерва за обврски во странска валута (од 10 на 11,5%) и во денари, но и индексирани (од 10 на 20%)
25 Како реагира(ше) НБРМ во овие турбулентни глобални услови? Во 2010 год: - каматна стапка: 7 последователни намалувања на основната (до нивото од 4%) и ломбарданата каматна стапка (до 5,5%); Во 2011 год: - микро и макропрудентни мерки: олабавување на условите во однос на ликвидноста (се укина барањето за посебна денарска и девизна ликвидност); Во 2012 год: - измени во оперативната рамка за спроведување на монетарната политика заради нејзино проширување и зголемување на флексибилноста, како и развој на финансиските пазари; - каматна стапка: намалување на 3,75% - воведување прва неконвенционална мерка: стимулирање на кредитирањето на извозниот и енергетски сектор преку намалување на обврската за задолжителна резерва за овој износ.
26 Колку може да се приспособува монетарната политика во РМ? Режимот на фиксен девизен курс укажува на првенствена зависност на комодитетот на монетарната политика од состојбите и движењата кај девизните резерви......но и од однесувањето на другите политики - фискалната политика; Големите притисоци врз девизниот курс кон крајот на 2008 година и почетокот на 2009 упатија на рестриктивна политика; Но, иницијалната рестриктивна политика ги стабилизира очекувањата на економските субјекти и придонесе за намалување на увозните притисоци, а преку ова, и за стабилизирање на состојбите на девизниот пазар, за што придонесе и над. задолжување на државата;
27 Колку може да се приспособува монетарната политика во РМ? Почнувајќи од ноември 2009 година, НБРМ започна процес на олабавување на монетарната политика. Гледано низ призмата на растот, РМ е една од земјите во Европа со најмал пад на БДП во 2009 (од 0,9%) и солидно закрепнување потоа......што се должи на здравите политики и основи во преткризниот период ( низок јавен долг, ниска задолженост на приватниот сектор, здрав банкарски систем базиран врз стабилни извори на финансирање и отсуство на меури ).
28 За крај... Најголемата економска криза по големата депресија наметнува големи предизвици за централното банкарство. Многу видувања од неортодоксни преминаа во ортодоксни. А, веројатно, токму благодарение на брзите и инвентивни реакции на централните банки се спречија можните посилни штети од, како што ова го нарекува Гринспен: кредитно цунами што се случува еднаш во сто години (once in-a-century-credit-tsunami). Гледано кон иднината, за минимизирање на ризиците од идни вакви шокови, клучни ќе бидат здравите макроекономски политики кои ќе спречат преземање преголеми ризици и креирање ранливост, односно меури, кои порано или подоцна ќе се распрскаат, а ефектите ќе бидат глобални.
ИЗВЕШТАЈ ЗА ФИНАНСИСКАТА СТАБИЛНОСТ ВО РЕПУБЛИКА МАКЕДОНИЈА ВО 2015 ГОДИНА
Народна банка на Република Македонија Сектор за супервизија, банкарска регулатива и финансиска стабилност Дирекција за финансиска стабилност и банкарска регулатива ИЗВЕШТАЈ ЗА ФИНАНСИСКАТА СТАБИЛНОСТ ВО
Διαβάστε περισσότεραКоординација на монетарна и фискална политика во РМ
Координација на монетарна и фискална политика во РМ Анита Ангеловска Бежоска Ана Митреска октомври, 2018 година Содржина Кои се традиционалните видувања за улогата и координацијата на политиките и дали
Διαβάστε περισσότεραИЗВЕШТАЈ ЗА ФИНАНСИСКАТА СТАБИЛНОСТ ВО РЕПУБЛИКА МАКЕДОНИЈА ВО 2013 ГОДИНА
Народна банка на Република Македонија Сектор за супервизија, банкарска регулатива и финансиска стабилност Дирекција за финансиска стабилност и банкарска регулатива ИЗВЕШТАЈ ЗА ФИНАНСИСКАТА СТАБИЛНОСТ ВО
Διαβάστε περισσότεραИЗВЕШТАЈ ЗА РИЗИЦИТЕ ВО БАНКАРСКИОТ СИСТЕМ НА РЕПУБЛИКА МАКЕДОНИЈА ВО 2015 ГОДИНА
Народна банка на Република Македонија Сектор за супервизија, банкарска регулатива и финансиска стабилност Дирекција за финансиска стабилност и банкарска регулатива ИЗВЕШТАЈ ЗА РИЗИЦИТЕ ВО БАНКАРСКИОТ СИСТЕМ
Διαβάστε περισσότεραИЗВЕШТАЈ ЗА БАНКАРСКИОТ СИСТЕМ НА РЕПУБЛИКА МАКЕДОНИЈА ВО 2012 ГОДИНА
Народна банка на Република Македонија Сектор за супервизија, банкарска регулатива и финансиска стабилност Дирекција за финансиска стабилност и банкарска регулатива ИЗВЕШТАЈ ЗА БАНКАРСКИОТ СИСТЕМ НА РЕПУБЛИКА
Διαβάστε περισσότεραДАЛИ ФИНАНСИСКИОТ СЕКТОР Е ОГРНИЧУВАЧКИ ФАКТОР ЗА ЕКОНОМСКИОТ РАСТ: СЛУЧАЈ ЗА МАКЕДОНИЈА?
ДАЛИ ФИНАНСИСКИОТ СЕКТОР Е ОГРНИЧУВАЧКИ ФАКТОР ЗА ЕКОНОМСКИОТ РАСТ: СЛУЧАЈ ЗА МАКЕДОНИЈА? (DOES FINANCIAL SECTOR CONSTRAIN ECONOMIC GROWTH: THE CASE OF MACEDONIA) Д-р Дарко Лазаров Универзитет Гоце Делчев
Διαβάστε περισσότεραРЕПУБЛИКА МАКЕДОНИЈА Универзитет Св. Климент Охридски Битола Економски факултет - Прилеп. Управување со ликвидноста на банкарските институции
РЕПУБЛИКА МАКЕДОНИЈА Универзитет Св. Климент Охридски Битола Економски факултет - Прилеп Управување со ликвидноста на банкарските институции Кандидат: Сања Петрова 43/11 Ментор: Проф. д-р Драгица Оџаклиеска
Διαβάστε περισσότεραМакроекономски детерминанти за развој на пазарот на капитал во Република Македонија Милан Елисковски
Макроекономски детерминанти за развој на пазарот на капитал во Република Македонија Милан Елисковски Апстракт Пазарот на капитал има многу значајна улога во финансискиот сектор особено во развиените економии.
Διαβάστε περισσότεραУСЛОВИ НА ПАРИТЕТ ВО МЕЃУНАРОДНИТЕ ФИНАНСИИ И ПРЕДВИДУВАЊЕ НА ДЕВИЗНИОТ КУРС. Parity Conditions in International Finance & Currency Forecasting
УСЛОВИ НА ПАРИТЕТ ВО МЕЃУНАРОДНИТЕ ФИНАНСИИ И ПРЕДВИДУВАЊЕ НА ДЕВИЗНИОТ КУРС Parity Conditions in International Finance & Currency Forecasting Вовед Менаџерите на меѓународните компании, инвеститори, увозници
Διαβάστε περισσότεραИнфлација и буџетски дефицит: Емпириски факти од Македонија
Инфлација и буџетски дефицит: Емпириски факти од Македонија Д-р Никица Мојсоска-Блажевски nikica.mojsoska@finance.gov.mk М-р Марјан Петрески marjan.petreski@finance.gov.mk Труд презентиран на Конференцијата:
Διαβάστε περισσότεραАнализа на улогата на банкарскиот систем во економскиот раст: Случајот на Македонија
Анализа на улогата на банкарскиот систем во економскиот раст: Случајот на Македонија Благица Николоска Кратка биографија М-р Благица Николоска е родена 1984 во Скопје. Има тригодишно работно искуство во
Διαβάστε περισσότεραВЛИЈАНИЕТО НА ОСИГУРУВАЊЕТО ВРЗ ЕКОНОМСКИОТ РАСТ: СЛУЧАЈОТ НА РЕПУБЛИКА МАКЕДОНИЈА
ВЛИЈАНИЕТО НА ОСИГУРУВАЊЕТО ВРЗ ЕКОНОМСКИОТ РАСТ: СЛУЧАЈОТ НА РЕПУБЛИКА МАКЕДОНИЈА Апстракт Целта на овој труд е да го испита влијанието на осигурувањето врз економскиот раст, со емпириска анализа за Република
Διαβάστε περισσότεραУНИВЕРЗИТЕТ ГОЦЕ ДЕЛЧЕВ ШТИП Факултет за туризам и бизнис логистика. Доц. д-р Крсте Шајноски Д-р Татјана Бошков
УНИВЕРЗИТЕТ ГОЦЕ ДЕЛЧЕВ ШТИП Факултет за туризам и бизнис логистика Доц. д-р Крсте Шајноски Д-р Татјана Бошков ПОЛИТИКА НА ДЕВИЗЕН КУРС Штип, 2014 УНИВЕРЗИТЕТ ГОЦЕ ДЕЛЧЕВ ШТИП Факултет за туризам и бизнис
Διαβάστε περισσότεραМ-р Јасмина Буневска ОСНОВИ НА ПАТНОТО ИНЖЕНЕРСТВО
УНИВЕРЗИТЕТ СВ. КЛИМЕНТ ОХРИДСКИ - БИТОЛА ТЕХНИЧКИ ФАКУЛТЕТ - БИТОЛА - Отсек за сообраќај и транспорт - ДОДИПЛОМСКИ СТУДИИ - ECTS М-р Јасмина Буневска ОСНОВИ НА ПАТНОТО ИНЖЕНЕРСТВО ПРИЛОГ ЗАДАЧИ ОД ОПРЕДЕЛУВАЊЕ
Διαβάστε περισσότεραАнализа на интеракциите и ефектите од монетарната и фискалната политика во Македонија Д-р Борче Треновски
Анализа на интеракциите и ефектите од монетарната и фискалната политика во Македонија Д-р Борче Треновски Економски факултет Скопје Универзитет Св. Кирил и Методиј во Скопје e-mail: borce@eccf.ukim.edu.mk,
Διαβάστε περισσότεραАнализа на детерминантите на вишокот капитал според големината на банките во Република Македонија. Милан Елисковски
Анализа на детерминантите на вишокот капитал според големината на банките во Република Македонија Милан Елисковски 2015 1 Содржина Апстракт... 3 Вовед... 4 Теориски модел за детерминираност на вишокот
Διαβάστε περισσότεραНародна банка на Република Македонија
Народна банка на Република Македонија Квартален извештај февруари 2017 Содржина Вовед... 3 I. Макроекономски движења... 6 1.1. Меѓународно економско окружување... 6 1.2. Домашна понуда... 11 1.3. Агрегатна
Διαβάστε περισσότεραЗАДАЧИ ЗА УВЕЖБУВАЊЕ НА ТЕМАТА ГЕОМЕТРИСКИ ТЕЛА 8 ОДД.
ЗАДАЧИ ЗА УВЕЖБУВАЊЕ НА ТЕМАТА ГЕОМЕТРИСКИ ТЕЛА 8 ОДД. ВО ПРЕЗЕНТАЦИЈАТА ЌЕ ПРОСЛЕДИТЕ ЗАДАЧИ ЗА ПРЕСМЕТУВАЊЕ ПЛОШТИНА И ВОЛУМЕН НА ГЕОМЕТРИСКИТЕ ТЕЛА КОИ ГИ ИЗУЧУВАМЕ ВО ОСНОВНОТО ОБРАЗОВАНИЕ. СИТЕ ЗАДАЧИ
Διαβάστε περισσότεραДетерминанти на кредитирање на населението
Детерминанти на кредитирање на населението Случајот на Македонија Тања Дрвошанова-Елисковска 12 Кратка биографија Тања Дрвошанова-Елисковска е родена на 11.05.1981 година во Скопје. Основно училиште и
Διαβάστε περισσότεραДЕТЕРМИНАНТИ НА АКТИВНИТЕ КАМАТНИ СТАПКИ И КАМАТНИТЕ РАСПОНИ ВО МАКЕДОНИЈА
Народна банка на Република Македонија ДЕТЕРМИНАНТИ НА АКТИВНИТЕ КАМАТНИ СТАПКИ И КАМАТНИТЕ РАСПОНИ ВО МАКЕДОНИЈА Изработено од тим составен од (по азбучен редослед): Михајло Васков; м-р Љупка Георгиевска;
Διαβάστε περισσότεραФискалната политика и нејзиното влијание врз економијата во Македонија
Фискалната политика и нејзиното влијание врз економијата во Македонија Неџати Куртиши Скопје, 2013 година Апстракт Во трудот е направен поглед на фискалните движења во Македонија, со осврт на буџетските
Διαβάστε περισσότεραНАПРЕГАЊЕ ПРИ ЧИСТО СМОЛКНУВАЊЕ
Факултет: Градежен Предмет: ЈАКОСТ НА МАТЕРИЈАЛИТЕ НАПРЕГАЊЕ ПРИ ЧИСТО СМОЛКНУВАЊЕ Напрегање на смолкнување е интензитет на сила на единица површина, што дејствува тангенцијално на d. Со други зборови,
Διαβάστε περισσότεραТАРИФЕН СИСТЕМ ЗА ДИСТРИБУЦИЈА
ТАРИФЕН СИСТЕМ ЗА ДИСТРИБУЦИЈА Тарифен систем за ДС на ЕВН Македонија 2014 година (rke.org.mk) Надоместок за користење на дистрибутивниот систем плаќаат сите потрошувачи, корисници на дистрибутивниот сите
Διαβάστε περισσότεραГОДИШЕН ЗБОРНИК 2011 YEARBOOK
УНИВЕРЗИТЕТ,,ГОЦЕ ДЕЛЧЕВ ШТИП ЕКОНОМСКИ ФАКУЛТЕТ ISSN: 1857-7628 ГОДИШЕН ЗБОРНИК 2011 YEARBOOK ГОДИНА 3 VOLUME III GOCE DELCEV UNIVERSITY - STIP FACULTY OF ECONOMICS Издавачки совет Проф. д-р Саша Митрев
Διαβάστε περισσότεραСовремени концепции на финансискиот менаџмент при управување со ризикот во банкарските институции
Универзитет Св. Климент Охридски Битола Економски факултет Прилеп Современи концепции на финансискиот менаџмент при управување со ризикот во банкарските институции - Магистерски труд Кандидат, Биљана Иваноска
Διαβάστε περισσότερασ d γ σ M γ L = ЈАКОСТ 1 x A 4М21ОМ02 АКСИЈАЛНИ НАПРЕГАЊА (дел 2) 2.6. СОПСТВЕНА ТЕЖИНА КАКО АКСИЈАЛНА СИЛА Напонска состојаба
4МОМ0 ЈАКОСТ АКСИЈАЛНИ НАПРЕГАЊА (дел ) наставник:.6. СОПСТВЕНА ТЕЖИНА КАКО АКСИЈАЛНА СИЛА Напонска состојаба γ 0 ( специфична тежина) 0 ak() G γ G ΣX0 ak() G γ ak ( ) γ Аксијалната сила и напонот, по
Διαβάστε περισσότεραЕКОНОМСКИ И ЕВРОПСКИ ПЕРСПЕКТИВИ НА ЗЕМЈИТЕ ОД ЗАПАДЕН БАЛКАН. Славица Пенев
ЕКОНОМСКИ И ЕВРОПСКИ ПЕРСПЕКТИВИ НА ЗЕМЈИТЕ ОД ЗАПАДЕН БАЛКАН Славица Пенев Наслов на оригиналот: Economic and European perspectives for the Western Balkan countries Славица Пенев Економски и европски
Διαβάστε περισσότεραИСПИТ ПО ПРЕДМЕТОТ ВИСОКОНАПОНСКИ МРЕЖИ И СИСТЕМИ (III година)
Septemvri 7 g ИСПИТ ПО ПРЕДМЕТОТ ВИСОКОНАПОНСКИ МРЕЖИ И СИСТЕМИ (III година) Задача 1. На сликата е прикажан 4 kv преносен вод со должина L = 18 km кој поврзува ЕЕС со бесконечна моќност и една електрична
Διαβάστε περισσότεραГраница на ефикасни портфолија на Македонската берза за хартии од вредност
Граница на ефикасни портфолија на Македонската берза за хартии од вредност Ристо Хаџи-Мишев Скопје, 2011 година i Апстракт Целта на овој труд е да се конструира модел, врз база на концептите на модерната
Διαβάστε περισσότεραа) Определување кружна фреквенција на слободни пригушени осцилации ωd ωn = ω б) Определување периода на слободни пригушени осцилации
Динамика и стабилност на конструкции Задача 5.7 За дадената армирано бетонска конструкција од задачата 5. и пресметаните динамички карактеристики: кружна фреквенција и периода на слободните непригушени
Διαβάστε περισσότεραДетерминанти на вишокот капитал во македонскиот банкарски сектор. Милан Елисковски
Детерминанти на вишокот капитал во македонскиот банкарски сектор Милан Елисковски 2014 Содржина Апстракт... 3 Вовед... 4 Теориски модели за детерминираност на вишокот капитал... 5 Преглед на емпириската
Διαβάστε περισσότεραEкономската теорија и новата-кејнзијанска школа
м-р Душко Јошески 1 УДК/UDK 330.362 : 330.832/.834 Апстракт Eкономската теорија и новата-кејнзијанска школа Во трудов се опишува школата на новите кејнзијанци(акерлоф и Стиглиц 2 се во групата цврсти Нео-Кејнзијанци,
Διαβάστε περισσότεραЕкономски детерминанти на потрошувачката на животно осигурување во Република Македонија. Милан Елисковски. Апстракт
Економски детерминанти на потрошувачката на животно осигурување во Република Македонија Милан Елисковски Апстракт Животното осигурување има многу значајна улога во финансискиот сектор особено во развиените
Διαβάστε περισσότεραЕмпириска анализа на загатката на Фелдштајн и Хориока во транзициски земји, со осврт на Македонија
Факултет за Деловна Економија и Организациони Науки Магистерски труд Емпириска анализа на загатката на Фелдштајн и Хориока во транзициски земји, со осврт на Македонија Кандидат: Деспина Петреска Ментор:
Διαβάστε περισσότεραДоц. д-р Наташа Ристовска
Доц. д-р Наташа Ристовска Класификација според структура на скелет Алифатични Циклични Ароматични Бензеноидни Хетероциклични (Повторете ги хетероцикличните соединенија на азот, петчлени и шестчлени прстени,
Διαβάστε περισσότεραАнализа на профитабилноста на банките во Македонија
Надица Илоска Анализа на профитабилноста на банките во Македонија АПСТРАКТ Целта на овој труд е да се истражат факторите кои влијаат на профитабилноста на банките, најпрво теоретски, а потоа да се направи
Διαβάστε περισσότεραКОМПЕНЗАЦИЈА НА РЕАКТИВНА МОЌНОСТ
Сите потрошувачи за својата работа ангажираат активна моќност, а некои од нив и реактивна моќност во ЕЕС извори на активната моќност се генераторите, синхроните компензатори, синхроните мотори, кондензаторските
Διαβάστε περισσότεραТргување на светската берза за почетници
Тргување на светската берза за почетници 1. ВОВЕД... 7 Зошто е важен девизниот курс?... 7 2. ВОВЕД ВО FOREX... 9 Што е тоа Forex?... 9 Историја на парите... 11 ИСТОРИЈАТ НА ПАРИТЕ НА МАКЕДОНИЈА... 12 Монети
Διαβάστε περισσότεραЕмпириска анализа на загатката на Фелдштајн и Хориока во транзициски земји, со осврт на Македонија
Емпириска анализа на загатката на Фелдштајн и Хориока во транзициски земји, со осврт на Македонија Деспина Петреска Кратка биографија: Деспина Петреска е родена 1986 година во Прилеп. Завршила додипломски
Διαβάστε περισσότεραО Д Л У К А. 3. Жалбата изјавена против оваа Одлука не го одлага нејзиното извршување.
Регулаторната комисија за енергетика на Република Македонија, врз основа на член 22, алинеја 4 од Законот за енергетика ( Службен весник на РМ бр. 16/2011 и 136/11 ) и член 21 од Правилникот за начин и
Διαβάστε περισσότεραКВАРТАЛНИ ФИНАНСИСКИ ИЗВЕШТАИ
КВАРТАЛНИ ФИНАНСИСКИ ИЗВЕШТАИ Назив на инвестициски фонд: ИЛИРИКА ЈУГОИСТОЧНА ЕВРОПА отворен инвестициски фонд Идентификациски број: Деловна година: 2012 Квартал: 1 Датум на извештај: 31.03.2012 Извештаи:
Διαβάστε περισσότεραПредизвици во моделирање
Предизвици во моделирање МОРА да постои компатибилност на јазлите од мрежата на КЕ на спојот на две површини Предизвици во моделирање Предизвици во моделирање Предизвици во моделирање Предизвици во моделирање
Διαβάστε περισσότεραЈАКОСТ НА МАТЕРИЈАЛИТЕ
диј е ИКА ски ч. 7 ч. Универзитет Св. Кирил и Методиј Универзитет Машински Св. факултет Кирил и Скопје Методиј во Скопје Машински факултет МОМ ТЕХНИЧКА МЕХАНИКА професор: доц. др Виктор Гаврилоски. ТОРЗИЈА
Διαβάστε περισσότεραО Д Л У К А. 3. Жалбата изјавена против оваа Одлука, не го одлага нејзиното извршување.
Регулаторната комисија за енергетика на Република Македонија врз основа на член 22 став 1 точка 4 од Законот за енергетика ( Службен весник на РМ бр. 16/11, 136/11, 79/13, 164/13, 41/14, 151/14 и 33/15),
Διαβάστε περισσότεραМИКРОЕКОНОМСКИ И МАКРОЕКОНОМСКИ ДЕТЕРМИНАНТИ НА ПРОФИТАБИЛНОСТА НА ОСИГУРИТЕЛНИОТ СЕКТОР СЛУЧАЈОТ НА МАКЕДОНИЈА Тања Дрвошанова- Елисковска
МИКРОЕКОНОМСКИ И МАКРОЕКОНОМСКИ ДЕТЕРМИНАНТИ НА ПРОФИТАБИЛНОСТА НА ОСИГУРИТЕЛНИОТ СЕКТОР СЛУЧАЈОТ НА МАКЕДОНИЈА Тања Дрвошанова- Елисковска 8 / 2 9 / 2 0 1 3 Апстракт Целта на овој труд е запознавање со
Διαβάστε περισσότερα37. РЕПУБЛИЧКИ НАТПРЕВАР ПО ФИЗИКА 2013 основни училишта 18 мај VII одделение (решенија на задачите)
37. РЕПУБЛИЧКИ НАТПРЕВАР ПО ФИЗИКА 03 основни училишта 8 мај 03 VII одделение (решенија на задачите) Задача. Во еден пакет хартија која вообичаено се користи за печатење, фотокопирање и сл. има N = 500
Διαβάστε περισσότεραПРЕДИЗВИЦИ И РЕШЕНИЈА НА ПРОМОВИРАЊЕ НА ПРОИЗВОДИ ЗА ШИРОКА ПОТРОШУВАЧКА ОД АСПЕКТ НА МАЛИТЕ И СРЕДНИ ПРЕТПРИЈАТИЈА ВО РМ
ПРЕДИЗВИЦИ И РЕШЕНИЈА НА ПРОМОВИРАЊЕ НА ПРОИЗВОДИ ЗА ШИРОКА ПОТРОШУВАЧКА ОД АСПЕКТ НА МАЛИТЕ И СРЕДНИ ПРЕТПРИЈАТИЈА ВО РМ М-р Тамара Јованов Марјанова 1 Економски факултет - Штип, Универзитет Гоце Делчев
Διαβάστε περισσότεραМенаџирање со побарувањата од купувачите со посебен осврт на состојбите во АД Тутунски комбинат-прилеп
РЕПУБЛИКА МАКЕДОНИЈА Универзитет Св. Климент Охридски Битола Економски факултет - Прилеп Менаџирање со побарувањата од купувачите со посебен осврт на состојбите во АД Тутунски комбинат-прилеп Кандидат:
Διαβάστε περισσότεραСтратегиска рамка и Акциски план. за здравје и животна средина до 2020 година. на Република Македонија. - нацрт документ -
Стратегиска рамка и Акциски план за здравје и животна средина до 2020 година на Република Македонија - нацрт документ - Март 2015 1 Содржина ДЕЛ 1: СТРАТЕГИСКА РАМКА ЗА УНАПРЕДУВАЊЕ НА ЗДРАВЈЕТО И ЖИВОТНАТА
Διαβάστε περισσότεραОценка на ефикасноста на македонските банки примена на пристапот на стохастичка граница
Народна банка на Република Македонија Работен материјал 2015 Оценка на ефикасноста на македонските банки примена на пристапот на стохастичка граница Михајло Васков, Петар Дебников, Неда Поповска - Камнар,
Διαβάστε περισσότεραСТРУКТУРАТА НА КАПИТАЛОТ КАКО ФАКТОР ВО ВРЕДНУВАЊЕТО НА ПРЕТПРИЈАТИЈАТА И ИНВЕСТИЦИОНИТЕ ВЛОЖУВАЊА М-р Илија Груевски Државен универзитет Гоце Делчев
СТРУКТУРАТА НА КАПИТАЛОТ КАКО ФАКТОР ВО ВРЕДНУВАЊЕТО НА ПРЕТПРИЈАТИЈАТА И ИНВЕСТИЦИОНИТЕ ВЛОЖУВАЊА М-р Илија Груевски Државен универзитет Гоце Делчев Штип, Република Макдонија Abstract Some of the most
Διαβάστε περισσότεραКЕЈНЗИЈАНСКАТА ЕКОНОМСКА ФИЛОЗОФИЈА (од Кејнз до денешни дни)
ТАКИ ФИТИ КЕЈНЗИЈАНСКАТА ЕКОНОМСКА ФИЛОЗОФИЈА (од Кејнз до денешни дни) MACEDONIAN ACADEMY OF SCIENCES AND ARTS Ss CYRIL AND METHODIUS UNIVERSITY - SKOPJE FACULTY OF ECONOMICS Taki Fiti KEYNESIAN ECONOMIC
Διαβάστε περισσότεραПроф. д-р Ѓорѓи Тромбев ГРАДЕЖНА ФИЗИКА. Влажен воздух 3/22/2014
Проф. д-р Ѓорѓи Тромбев ГРАДЕЖНА ФИЗИКА Влажен воздух 1 1 Влажен воздух Влажен воздух смеша од сув воздух и водена пареа Водената пареа во влажниот воздух е претежно во прегреана состојба идеален гас.
Διαβάστε περισσότεραФИНАНСИСКА И ПАЗАРНА АНАЛИЗА НА ПОРТФОЛИО ИНВЕСТИРАЊЕТО
РЕПУБЛИКА МАКЕДОНИЈА Универзитет Св. Климент Охридски Битола Економски Факултет - Прилеп ФИНАНСИСКА И ПАЗАРНА АНАЛИЗА НА ПОРТФОЛИО ИНВЕСТИРАЊЕТО Кандидат: Бојан Јолески 57/12 Ментор: проф.д-р Гордана Трајкоска
Διαβάστε περισσότεραДетаксикација: Ефектот од трошокот на трудот врз вработеноста во Македонија 1
Детаксикација: Ефектот од трошокот на трудот врз вработеноста во Македонија 1 Д-р Никица Мојсоска-Блажевски Вонреден професор и Истражувач Факултет за деловна економија Универзитет Американ Колеџ Скопје
Διαβάστε περισσότεραПЈР МАКЕДОНИЈА ПРОЦЕНКА НА СИРОМАШТИЈАТА ЗА
ПЈР МАКЕДОНИЈА ПРОЦЕНКА НА СИРОМАШТИЈАТА ЗА 2002-2003 18 октомври 2005 година Одделение за намалување на сиромаштијата и економско управување Регион на Европа и Централна Азија Документ на Светска Банка
Διαβάστε περισσότεραЗелен раст и климатски промени во Македонија Програма за аналитичка и советодавна поддршка. Краток извештај Ноември, 2012 година
Зелен раст и климатски промени во Македонија Програма за аналитичка и советодавна поддршка Краток извештај Ноември, 2012 година Програма за аналитичка и советодавна поддршка Содржина: 1. Вовед...3 2. Снабдување
Διαβάστε περισσότεραВЕРОЈАТНОСТ И СТАТИСТИКА ВО СООБРАЌАЈОТ 3. СЛУЧАЈНИ ПРОМЕНЛИВИ
Предавање. СЛУЧАЈНИ ПРОМЕНЛИВИ. Еднодимензионална случајна променлива При изведување на експеримент, случајниот настан може да има многу различни реализации. Ако ги знаеме можните реализации и ако ја знаеме
Διαβάστε περισσότερα( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( )
Мерни мостови и компензатори V. Мерни мостови и компензатори V.. Мерни мостови. Колкава е вредноста на отпорот измерен со Томпсоновиот мост ако се: Ω,, Ω 6 и Ω. Колкава процентуална грешка ќе се направи
Διαβάστε περισσότεραДИРЕКЦИЈА ЗА РИЗИК.
НАРОДНА БАНКА НА РЕПУБЛИКА МАКЕДОНИЈА ДИРЕКЦИЈА ЗА ФИНАНСИСКА СТАБИЛНОСТ,, БАНКАРСКА РЕГУЛАТИВА И МЕТОДОЛОГИИ СУПЕРВИЗОРСКИ ЦИРКУЛАР БР. 10 - УПРАВУВАЊЕ СО ОПЕРАТИВНИОТ РИЗИК - јули 2011 година - Народна
Διαβάστε περισσότερα46. РЕГИОНАЛЕН НАТПРЕВАР ПО ФИЗИКА април III година. (решенија на задачите)
46. РЕГИОНАЛЕН НАТПРЕВАР ПО ФИЗИКА 3 април 3 III година (решенија на задачите) Задача. Хеликоптер спасува планинар во опасност, спуштајќи јаже со должина 5, и маса 8, kg до планинарот. Планинарот испраќа
Διαβάστε περισσότεραПРИМЕНА НА МЕНАЏМЕНТ НА РИЗИК ЗА ДОНЕСУВАЊЕ НА ОДЛУКИ ВО ЕНЕРГЕТСКИ КОМПАНИИНАПАТСТВИЈА
8. СОВЕТУВАЊЕ Охрид, 22 24 септември Невенка Китева Роглева Вангел Фуштиќ Факултет за електротехника и информациски технологии Ева Шуклева ЕВН-Македонија ПРИМЕНА НА МЕНАЏМЕНТ НА РИЗИК ЗА ДОНЕСУВАЊЕ НА
Διαβάστε περισσότεραУНИВЕРЗИТЕТ ГОЦЕ ДЕЛЧЕВ ШТИП ЕКОНОМСКИ ФАКУЛТЕТ. Економија на Европска унија. Александар Костов. МОБИЛНОСТ НА КАПИТАЛОТ ВО ЕУ - магистерски труд -
УНИВЕРЗИТЕТ ГОЦЕ ДЕЛЧЕВ ШТИП ЕКОНОМСКИ ФАКУЛТЕТ Економија на Европска унија Александар Костов МОБИЛНОСТ НА КАПИТАЛОТ ВО ЕУ - магистерски труд - Штип, март 2013 г. Комисија за оценка и одбрана Претседател:
Διαβάστε περισσότεραУЕФА ПРОГРАМА ЗА ЕДУКАЦИЈА НА ФУДБАЛСКИ ДОКТОРИ РАБОТИЛНИЦА 3
1 УЕФА ПРОГРАМА ЗА ЕДУКАЦИЈА НА ФУДБАЛСКИ ДОКТОРИ РАБОТИЛНИЦА 3 ЗАШТИТА НА ИГРАЧОТ ЕЛЕКТРОНСКА ВЕРЗИЈА (НАЦРТ) 2ри април 2015 година 2 Содржина Содржина... 2 1.СПРЕЧУВАЊЕ НА ПОВРЕДИ... 7 1.1.Зошто спречувањето
Διαβάστε περισσότεραРегулација на фреквенција и активни моќности во ЕЕС
8 Регулација на фреквенција и активни моќности во ЕЕС 8.1. Паралелна работа на синхроните генератори Современите електроенергетски системи го напојуваат голем број на синхрони генератори кои работат паралелно.
Διαβάστε περισσότεραО Д Л У К А. 3. Жалбата изјавена против оваа Одлука, не го одлага нејзиното извршување.
Регулаторната комисија за енергетика на Република Македонија врз основа на член 22 став 1 точка 4 од Законот за енергетика (Службен весник на Република Македонија бр.16/11,136/11, 79/13, 164/13, 41/14,
Διαβάστε περισσότεραЕтички став спрема болно дете од анемија Г.Панова,Г.Шуманов,С.Јовевска,С.Газепов,Б.Панова Факултет за Медицински науки,,универзитет Гоце Делчев Штип
Етички став спрема болно дете од анемија Г.Панова,Г.Шуманов,С.Јовевска,С.Газепов,Б.Панова Факултет за Медицински науки,,универзитет Гоце Делчев Штип Апстракт Вовед:Болести на крвта можат да настанат кога
Διαβάστε περισσότεραАнализа на триаголници: Упатство за наставникот
Анализа на триаголници: Упатство за наставникот Цел:. Што мислиш? Колку многу триаголници со основа a=4см и висина h=3см можеш да нацрташ? Линк да Видиш и Направиш Mathcast за Што мислиш? Нацртај точка
Διαβάστε περισσότερα4. Оваа Одлука влегува во сила со денот на објавувањето во Службен весник на Република Македонија, а ќе се применува од 1 јули 2018 година.
Регулаторната комисија за енергетика на Република Македонија врз основа на член 22 став 1 точка 4 од Законот за енергетика (Службен весник на Република Македонија бр.16/11,136/11, 79/13, 164/13, 41/14,
Διαβάστε περισσότεραСТАНДАРДНИ НИСКОНАПОНСКИ СИСТЕМИ
НН трифазни мрежи се изведуваат со три или четири спроводника мрежите со четири спроводника можат да преминат во мрежи со пет спроводника, но со оглед што тоа во пракса се прави во објектите (кај потрошувачите),
Διαβάστε περισσότερα2. Просечната продажна цена на електрична енергија по која АД ЕЛЕМ - Скопје, подружница Енергетика, ги снабдува потрошувачите за 2018 година од:
Регулаторната комисија за енергетика на Република Македонија врз основа на член 22 став 1 точка 4 од Законот за енергетика ( Службен весник на Република Македонија бр.16/11, 136/11, 79/13, 164/13, 41/14,
Διαβάστε περισσότεραТарифен став (денари) Пресметковна. Тарифно Потрошувачи на висок Единица величина. напон 35 kv * 35 kv 10 kv Моќност kw 943,62 994,66 767,14.
Регулаторната комисија за енергетика на Република Македонија врз основа на член 22 став 1 точка 4 од Законот за енергетика ( Службен весник на Република Македонија бр.16/11, 136/11, 79/13, 164/13, 41/14,
Διαβάστε περισσότεραМИНИСТЕРСТВО ЗА ЕКОНОМИЈА
20111783984 МИНИСТЕРСТВО ЗА ЕКОНОМИЈА Врз основа на член 47, став 1 од Законот за процена ( Службен весник на Република Македонија бр. 115/10 и 158/11), министерот за економија донесе МЕТОДОЛОГИЈА ЗА ПРОЦЕНА
Διαβάστε περισσότεραЕМПИРИСКО ТЕСТИРАЊЕ НА МОДЕЛОТ ЗА ВРЕДНУВАЊЕ НА КАПИТАЛНИ СРЕДСТВА. АТАНАСОВСКА, Викторија
ЕМПИРИСКО ТЕСТИРАЊЕ НА МОДЕЛОТ ЗА ВРЕДНУВАЊЕ НА КАПИТАЛНИ СРЕДСТВА - СЛУЧАЈОТ НА МАКЕДОНСКА БЕРЗА- АТАНАСОВСКА, Викторија Оваа дисертација е поднесена како делумно исполнување на обврските кон Стафордшир
Διαβάστε περισσότεραОСНОВИ НА ХИДРОТЕХНИКА ДЕЛ 5 МЕЛИОРАЦИИ
ОСНОВИ НА ХИДРОТЕХНИКА ДЕЛ 5 МЕЛИОРАЦИИ СОДРЖИНА 1. ПРЕДМЕТ НА ИЗУЧУВАЊЕ И ПОДЕЛБА 2. ПОТРЕБНИ ИСТРАГИ ЗА ПРОЕКТИРАЊЕ НА МЕЛИОРАТИВНИ СИСТЕМИ 3 ХИДРОТЕХНИЧКИ МЕЛИОРАЦИИ 3.1 НАВОДНУВАЊЕ 3.1.1 Општо 3.1.2
Διαβάστε περισσότεραРЕПУБЛИКА МАКЕДОНИЈА УНИВЕРЗИТЕТ СВ. КИРИЛ И МЕТОДИЈ ВО СКОПЈЕ Б И Л Т Е Н УНИВЕРЗИТЕТОТ СВ. КИРИЛ И МЕТОДИЈ ВО СКОПЈЕ. Број 1144
1 РЕПУБЛИКА МАКЕДОНИЈА УНИВЕРЗИТЕТ СВ. КИРИЛ И МЕТОДИЈ ВО СКОПЈЕ ISSN-1857-9779 Б И Л Т Е Н НА УНИВЕРЗИТЕТОТ СВ. КИРИЛ И МЕТОДИЈ ВО СКОПЈЕ Број 1144 Скопје, 13 април 2017 година 2 Издание на Универзитетот
Διαβάστε περισσότεραМодели за декарбонизација во електроенергетскиот сектор
Модели за декарбонизација во електроенергетскиот сектор Република Македонија Поддршка за ниско-јаглероден развој во Југоисточна Европа (ПНЈР) Модели за декарбонизација во електроенергетскиот сектор Република
Διαβάστε περισσότεραСТОПАНСКА БАНКА АД СКОПЈЕ. Кодекс на етика. Сектор за контрола на усогласеноста на работењето на Банката со прописите.
СТОПАНСКА БАНКА АД СКОПЈЕ Кодекс на етика Сектор за контрола на усогласеноста на работењето на Банката со прописите Септември, 2016 1 Страница Почитувани колеги, Почитувани клиенти, Почитувани заинтересирани
Διαβάστε περισσότερα46. РЕГИОНАЛЕН НАТПРЕВАР ПО ФИЗИКА април II година (решенија на задачите)
46 РЕГИОНАЛЕН НАТПРЕВАР ПО ФИЗИКА 03 0 април 03 година (решенија на задачите Задача Tочкаст полнеж е поставен во темето на правиот агол на правоаголен триаголник како што е прикажано на слика Јачината
Διαβάστε περισσότεραЕлисавета Сарџоска 1 Виолета Арнаудова Институт за психологија, Филозофски факултет, Универзитет Св. Кирил и Методиј Скопје
Психологија: наука и практика, Vol I (1), 2015 УДК: 159.947.5-057.1:061.2 Изворен научен труд OРГАНИЗАЦИСКА КУЛТУРА И МОТИВАЦИЈА ЗА РАБОТА ВО ГРАЃАНСКИОТ СЕКТОР НА ВРАБОТЕНИ СО РАКОВОДНА И СО НЕРАКОВОДНА
Διαβάστε περισσότεραПредговор. Почитувани читатели,
1 Предговор Почитувани читатели, Колку и да сме доследни и исполнителни во остварувањето на стратешките определби за заштита на животната средина, постигнатите резултати нема да бидат целосни доколку
Διαβάστε περισσότεραОд точката С повлечени се тангенти кон кружницата. Одреди ја големината на AOB=?
Задачи за вежби тест плоштина на многуаголник 8 одд На што е еднаков збирот на внатрешните агли кај n-аголник? 1. Одреди ја плоштината на паралелограмот, според податоците дадени на цртежот 2. 3. 4. P=?
Διαβάστε περισσότερα3. ПРЕСМЕТКА НА КРОВ НА КУЌА СО ТРИГОНОМЕТРИЈА
3. ПРЕСМЕТКА НА КРОВ НА КУЌА СО ТРИГОНОМЕТРИЈА Цел: Учениците/студентите да се запознаат со равенки за пресметка на: агли, периметар, плоштина, волумен на триаголна призма, како од теоретски аспект, така
Διαβάστε περισσότεραХЕМИСКА КИНЕТИКА. на хемиските реакции
ХЕМИСКА КИНЕТИКА Наука која ја проучува брзината Наука која ја проучува брзината на хемиските реакции Познато: ЗАКОН ЗА ДЕЈСТВО НА МАСИ Guldberg-Vage-ов закон При константна температура (T=const) брзината
Διαβάστε περισσότεραНАЦИОНАЛНА СТРАТЕГИЈАТА ЗА ДРОГА НА РЕПУБЛИКА МАКЕДОНИЈА
НАЦИОНАЛНА СТРАТЕГИЈАТА ЗА ДРОГА НА РЕПУБЛИКА МАКЕДОНИЈА 2014 2020год Page 1 Изработено од: М-р сци фарм.спец.татјана Петрушевска Раководител на Сектор за контролирани супстанции Министерство за здравство
Διαβάστε περισσότεραΗ «Καταπιεσμενη Μακεδονικη Μειονοτητα»
Η «Καταπιεσμενη Μακεδονικη Μειονοτητα» Ì Á Ê Å Ä Ï Í É Ó Ì Ï Ó Ομιλία του επικεφαλής της γιουγκοσλαβικής αντιπροσωπείας στην 19η Σύνοδο της Unesco στο Ναϊρόμπι της Κένυας, Τούρπε Γιανκόβλεφσκι. Β παράγραφος
Διαβάστε περισσότεραИНТЕРПРЕТАЦИЈА на NMR спектри. Асс. д-р Јасмина Петреска Станоева
ИНТЕРПРЕТАЦИЈА на NMR спектри Асс. д-р Јасмина Петреска Станоева Нуклеарно магнетна резонанца Нуклеарно магнетна резонанца техника на молекулска спектроскопија дава информација за бројот и видот на атомите
Διαβάστε περισσότεραВодич во буџети. Автори Д-р ЖИДАС ДАСКАЛОВСКИ М-Р АНА НИКОЛОВСКА М-Р МАРИЈА РИСТЕСКА
Водич во буџети Автори Д-р ЖИДАС ДАСКАЛОВСКИ М-Р АНА НИКОЛОВСКА М-Р МАРИЈА РИСТЕСКА СКОПЈЕ, 2006 Издавач Фондација Фридрих Еберт Канцеларија Скопје Бул Св.Климент Охридски 21/1, 1000 Скопје www.fes.org.mk
Διαβάστε περισσότεραНУМЕРИЧКО МОДЕЛИРАЊЕ НА ГАЛАКСИИ
Школа млади физичари 39, (2014) p. 1-12 НУМЕРИЧКО МОДЕЛИРАЊЕ НА ГАЛАКСИИ Наце Стојанов 1. ВОВЕД Kомпјутерските симулации, гледано воопштено, се прават заради разбирањете на својствата на објектите или
Διαβάστε περισσότεραРодовиот и мајчинскиот јаз во платите во ПЈР Македонија: економетриска анализа
Working Paper No. 6 / 2015 International Labour Organization Родовиот и мајчинскиот јаз во платите во ПЈР Македонија: економетриска анализа Марјан Петрески и Никица Мојсоска Блажевски Gender, Equality
Διαβάστε περισσότεραЛУШПИ МЕМБРАНСКА ТЕОРИЈА
Вежби ЛУШПИ МЕМБРАНСКА ТЕОРИЈА РОТАЦИОНИ ЛУШПИ ТОВАРЕНИ СО РОТАЦИОНО СИМЕТРИЧЕН ТОВАР ОСНОВНИ ВИДОВИ РОТАЦИОНИ ЛУШПИ ЗАТВОРЕНИ ЛУШПИ ОТВОРЕНИ ЛУШПИ КОМБИНИРАНИ - СФЕРНИ - КОНУСНИ -ЦИЛИНДРИЧНИ - СФЕРНИ
Διαβάστε περισσότεραГлава VI Културната дипломатија и Република Македонија...стр.159
РЕЗИМЕ: Предмет на овој труд се истражувања на содржините и моделите на јавната дипломатија, разграничувањето помеѓу јавната дипломатија и пропагандата и брендирањето, со посебен осврт на содржините и
Διαβάστε περισσότεραГРАДЕЖНА ФИЗИКА Размена на топлина. проф. д-р Мери Цветковска
ГРАДЕЖНА ФИЗИКА Размена на топлина Енергетска ефикасност Енергетски Обука за енергетски карактеристики контролори на згради Зошто се воведува??? Што се постигнува??? Намалена енергетска интензивност Загадување
Διαβάστε περισσότεραПроф. д-р Зоран Ивановски. Предговор. Од авторот
Предговор Секое средство, финансиско и реално, има вредност. Клучот за успешно инвестирање и менаџмент на таквите средства и инвестициони проекти лежи во разбирањето не само на тоа колкава е вредноста,
Διαβάστε περισσότεραВовед во резонанција
Вовед во резонанција Резонанција, Свиткани стрелки, Формален полнеж во резонантни структури, Резонантни правила Вовед во резонанција Структурно прикажување на молекули + Ја прикажуваат поврзаноста на атоми
Διαβάστε περισσότεραЗдравствени ефекти од цврстите честички
Институт за јавно здравје на Република Македонија Здравствени ефекти од цврстите честички Политички импликации за земјите од источна Европа, Кавказ и Централна Азија Aпстракт Овој труд ги сумира доказите
Διαβάστε περισσότεραОБУКА ЗА ЕНЕРГЕТСКИ КОНТРОЛОРИ
CeProSARD ISO 9001:2008 ISO 14001:2004 ОБУКА ЗА ЕНЕРГЕТСКИ КОНТРОЛОРИ Скопје, Март - Мај 2014 5 Изработка на извештај Предавач: Алекса Томовски, дипл. маш. инж. 5.1 Изработка на извештај за спроведената
Διαβάστε περισσότεραЕВН ЕЛЕКТРОСТОПАНСТВО НА МАКЕДОНИЈА
20140300978 ЕВН ЕЛЕКТРОСТОПАНСТВО НА МАКЕДОНИЈА ИЗМЕНИ И ДОПОЛНУВАЊЕ НА МРЕЖНИ ПРАВИЛА ЗА ДИСТРИБУЦИЈА НА ЕЛЕКТРИЧНА ЕНЕРГИЈА ( СЛУЖБЕН ВЕСНИК НА РЕПУБЛИКА МАКЕДОНИЈА БР. 87/12) Член 1 Во мрежните правила
Διαβάστε περισσότεραГОДИШНИК НА ЕКОНОМСКИ ФАКУЛТЕТ СКОПЈЕ
ISSN 0489 0922 УНИВЕРЗИТЕТ СВ. КИРИЛ И МЕТОДИЈ ВО СКОПЈЕ Република Македонија SS. CYRIL AND METHODIUS UNIVERSITY IN SKOPJE Republic of Macedonia ГОДИШНИК НА ЕКОНОМСКИ ФАКУЛТЕТ СКОПЈЕ ANNUAL OF THE FACULTY
Διαβάστε περισσότεραПОДОБРУВАЊЕ НА КАРАКТЕРИСТИКИТЕ НА ИСПИТНА СТАНИЦА ЗА ТЕСТИРАЊЕ НА ЕНЕРГЕТСКИ ТРАНСФОРМАТОРИ
8. СОВЕТУВАЊЕ Охрид, 22 24 септември Љубомир Николоски Крсте Најденкоски Михаил Дигаловски Факултет за електротехника и информациски технологии, Скопје Зоран Трипуноски Раде Кончар - Скопје ПОДОБРУВАЊЕ
Διαβάστε περισσότερα