ΣΔΥΝΟΛΟΓΙΚΟ ΔΚΠΑΙΓΔΤΣΙΚΟ ΙΓΡΤΜΑ ΚΑΒΑΛΑ

Transcript

1 ΣΔΥΝΟΛΟΓΙΚΟ ΔΚΠΑΙΓΔΤΣΙΚΟ ΙΓΡΤΜΑ ΚΑΒΑΛΑ ΥΟΛΗ ΓΙΟΙΚΗΗ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΣΜΗΜΑ ΛΟΓΙΣΙΚΗ ΠΣΤΥΙΑΚΗ ΔΡΓΑΙΑ ΜΕ ΘΕΜΑ «ΑΝΑΛΤΗ ΣΩΝ ΛΟΓ/ΜΩΝ ΓΔΝΙΚΗ ΔΚΜ/Η ΑΠΟΣΔΛΔΜΑΣΩΝ ΥΡΗΔΩ ΚΑΙ ΙΟΛΟΓΙΜΟΤ» ΔΠΙΒΛΔΠΩΝ ΚΑΘΗΓΗΣΡΙΑ ΔΙΗΓΗΣΡΙΑ: κ.κερενιδου ΠΟΤΓΑΣΡΙΑ: ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΤ ΑΝΑΣΑΙΑ ΚΑΒΑΛΑ 2006

2 i ΠΡΟΛΟΓΟ Σν ηειεπηαίν ζηάδην πξνθεηκέλνπ λα θιείζεη ν θύθινο ζπνπδώλ κνπ ζην Σ.Δ.Η. Γηνίθεζεο θαη Οηθνλνκίαο, ζρνιή Λνγηζηηθήο, ήηαλ ε ζπγγξαθή κηαο πηπρηαθήο εξγαζίαο. Σν έξγν ηεο ζπιινγήο ηωλ ζηνηρείωλ, ε κειέηε ηνπο, ε επεμεξγαζία θαη ε θαηαγξαθή ηνπο κε ηε κνξθή ηεο πηπρηαθήο πνπ αθνινπζεί, έγηλε από εκέλα ηελ ίδηα. Οη πίλαθεο, ηα γξαθήκαηα θαη νη εηθόλεο έγηλαλ κε βάζε ηα ζηνηρεία πνπ ζπγθέληξωζα από ην Internet, θαζώο θαη από δηάθνξεο κειέηεο. Ζ επηινγή ηνπ ζέκαηνο «ΑΝΑΛΤΖ ΣΩΝ ΛΟΓ/ΜΩΝ ΓΔΝΗΚΖ ΔΚΜ/Ζ ΑΠΟΣΔΛΔΜΑΣΑ ΥΡΖΔΩ ΚΑΗ ΗΟΛΟΓΗΜΟΤ» έγηλε γηα ην ιόγν όηη κε ελδηαθέξεη πνιύ ε ινγηζηηθή θαη ε πεξαηηέξω αλάιπζή ηεο. Κιείλνληαο ζα ήζεια λα επραξηζηήζω όινπο όζνπο βνήζεζαλ ζην λα δηεθπεξαηώζω ηελ πηπρηαθή κνπ εξγαζία. Ηδηαίηεξα επραξηζηώ ηελ θαζεγήηξηα κνπ θπξία Κεξελίδνπ, πνπ κε βνήζεζε ηόζν γηα ηελ εύξεζε θαη δηεθπεξαίωζε ηνπ ζέκαηνο όζν θαη γηα ηελ εύξεζε ηεο απαξαίηεηεο βηβιηνγξαθίαο. Με όιε κνπ ηελ αγάπε ζα ήζεια λα ηελ αθηεξώζω ζηελ κλήκε ηνπ παηέξα κνπ.

3 ii ΠΙΝΑΚΑ ΠΕΡΙΕΥΟΜΕΝΩΝ ΠΡΟΛΟΓΟ ΠΗΝΑΚΑ ΠΔΡΗΔΥΟΜΔΝΩΝ.. ΔΗΑΓΩΓΖ. ζελίδα Η ΗΗ ΗΗΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΑΝΑΛΤΣΙΚΗ ΕΞΕΣΑΗ ΣΗ ΤΝΘΕΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΣΑΣΑΕΩΝ ΑΝΑΛΤΖ ΣΩΝ ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΩΝ ΚΑΣΑΣΑΔΩΝ ΣΗ ΑΠΔΗΚΟΝΗΕΟΤΝ ΟΗ ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΔ ΚΑΣΑΣΑΔΗ ΤΠΟΥΡΔΩΣΗΚΖ ΔΦΑΡΜΟΓΖ ΣΖ ΚΑΣΑΡΣΗΖ ΣΩΝ ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΩΝ ΚΑΣΑΣΑΔΩΝ ΥΡΖΗΜΟΣΖΣΑ ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΩΝ ΚΑΣΑΣΑΔΩΝ ΠΡΟΩΠΑ ΠΟΤ ΔΝΓΗΑΦΔΡΟΝΣΑΗ ΓΗΑ ΣΗ ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΔ ΚΑΣΑΣΑΔΗ ΔΝΟΠΟΗΖΜΔΝΔ ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΔ ΚΑΣΑΣΑΔΗ ΜΔΘΟΓΟΗ ΔΝΟΠΟΗΖΖ.. 7 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 ΙΟΛΟΓΙΜΟ 2.1 ΈΝΝΟΗΑ, ΥΑΡΑΚΣΖΡΗΣΗΚΑ ΥΑΡΑΚΣΖΡΗΣΗΚΑ ΓΝΩΡΗΜΑΣΑ ΗΟΛΟΓΗΜΟΤ ΑΝΑΛΤΣΗΚΖ ΔΞΔΣΑΖ ΣΖ ΤΝΘΔΔΩ ΣΟΤ

4 iii ΗΟΛΟΓΗΜΟΤ ΓΔΝΗΚΑ ΚΔΦΑΛΑΗΟΓΟΣΖΖ ή ΠΑΘΖΣΗΚΟ ΔΝΔΡΓΖΣΗΚΟ ή ΔΠΔΝΓΤΔΗ ΣΖ ΠΔΡΗΟΤΗΑ ΗΓΗΟΣΖΣΔ ΗΟΛΟΓΗΜΟΤ ΗΟΛΟΓΗΜΟΗ ΠΟΤ ΤΝΣΑΟΝΣΑΗ ΣΗ ΔΠΗΥΔΗΡΖΔΗ ΘΔΩΡΗΔ ΣΟΤ ΗΟΛΟΓΗΜΟΤ Ζ ΘΔΩΡΗΑ ΣΟΤ ΣΑΣΗΚΟΤ ΗΟΛΟΓΗΜΟΤ Ζ ΘΔΩΡΗΑ ΣΟΤ ΓΤΝΑΜΗΚΟΤ ΗΟΛΟΓΗΜΟΤ Ζ ΘΔΩΡΗΑ ΣΟΤ ΟΡΓΑΝΗΚΟΤ ΗΟΛΟΓΗΜΟΤ ΑΛΛΔ ΘΔΩΡΗΔ ΣΟΤ ΗΟΛΟΓΗΜΟΤ Ζ ΓΗΑΓΗΚΑΗΑ ΓΗΑ ΣΖ ΤΝΣΑΞΖ ΣΟΤ ΗΟΛΟΓΗΜΟΤ ΝΟΜΟΘΔΣΗΚΔ ΓΗΑΣΑΞΔΗ ΓΗΑ ΣΟΝ ΗΟΛΟΓΗΜΟ ΑΓΤΝΑΜΗΔ ΣΟΤ ΗΟΛΟΓΗΜΟΤ.. 41 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 Ο ΛΟΓΑΡΙΑΜΟ ΕΚΜΕΣΑΛΛΕΤΗ ΈΝΝΟΗΔ ΚΑΗ ΠΡΟΓΗΟΡΗΜΟ ΑΠΟΣΔΛΔΜΑΣΩΝ ΔΚΜΔΣΑΛΛΔΤΖ ΟΗ ΛΟΓΑΡΗΑΜΟΗ ΣΩΝ ΔΚΜΔΣΑΛΛΔΤΔΩΝ. 46 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 ΛΟΓΑΡΙΑΜΟ ΑΠΟΣΕΛΕΜΑΣΑ ΥΡΗΕΩ 4.1 ΓΔΝΗΚΑ ΣΟΗΥΔΗΑ ΚΑΣΖΓΟΡΗΔ ΚΟΝΓΤΛΗΩΝ. 53 ΤΜΠΔΡΑΜΑΣΑ - ΔΠΗΛΟΓΟ.. 56 ΠΑΡΑΡΣΖΜΑ 57 ΒΗΒΛΗΟΓΡΑΦΗΑ 84

5 iv ΕΙΑΓΩΓΗ Ζ εξγαζία αξζξώλεηαη ζε 4 θεθαιαία. Έηζη, ζην πξώην θεθάιαην, επηρεηξώ κηα εηζαγωγή ζηηο νηθνλνκηθέο θαηαζηάζεηο δίλνληαο κηα γεληθή εηθόλα γηα ην ηη έπεηαη λα αθνινπζήζεη. ην δεύηεξν θεθάιαην αλαθέξω γηα ηε ζεκαζία ηνπ ηζνινγηζκνύ θαη ηε ρξήζε ηνπ ζηελ ειιεληθή νηθνλνκία. ην ηξίην θεθάιαην αλαιύω ηνλ ινγαξηαζκό εθκεηαιιεύζεωο δίλνληαο παξαδείγκαηα γηα ηελ θαιύηεξε θαηαλόεζή ηνπ. ην ηέηαξην θεθάιαην αλαιύω ηνλ ινγαξηαζκό απνηειέζκαηα ρξήζεο. Σέινο ζην παξάξηεκα έρω ζπκπεξηιάβεη πιηθό από ην Internet γηα λα δνύκε πωο εθαξκόδεηαη ε ζεωξία ζηελ πξάμε.

6 1 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 1 ΑΝΑΛΤΣΗΚΖ ΔΞΔΣΑΖ ΣΖ ΤΝΘΔΔΩ ΣΩΝ ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΩΝ ΚΑΣΑΣΑΔΩΝ Οη νηθνλνκηθέο θαηαζηάζεηο είλαη πίλαθεο, ζηνπο νπνίνπο εκθαλίδνληαη κε απφιπηε ζαθήλεηα ηα πεξηνπζηαθά ζηνηρεία ηεο επηρείξεζεο θαη αμία ή παξέρνπλ πιεξνθνξίεο ηφζν γηα ηνλ ηξφπν πξνζδηνξηζκνχ ηνπ απνηειέζκαηνο φζν θαη γηα ην πψο δηακνξθψζεθαλ ηα νηθνλνκηθά κεγέζε απηψλ. Οη νηθνλνκηθέο θαηαζηάζεηο είλαη θεθαιαηψδνπο ζεκαζίαο, δηφηη κπνξεί θαλείο πιένλ κέζα απφ απηέο λα δηαπηζηψζεη ηε βησζηκφηεηα, ηελ παξαγσγηθφηεηα, ηελ απνδνηηθφηεηα ηεο θάζε νηθνλνκηθήο κνλάδαο ην βαζκφ παγηνπνηήζεσο ή δαλεηαθήο εμάξηεζεο θ.ι.π. Οη νηθνλνκηθέο θαηαζηάζεηο πνπ ζπληάζζνληαη ζηηο νηθνλνκηθέο κνλάδεο θαη εηδηθά ζηηο επηρεηξήζεηο κε ηηο νπνίεο ζα αζρνιεζνχκε θαηά θχξην ιφγν, είλαη πνιιέο. Οη πην βαζηθέο είλαη¹ : ΣΟ ΗΟΕΤΓΗΟ Σν ηζνδχγην είλαη κηα ινγηζηηθή θαηάζηαζε πνπ πεξηιακβάλεη φινπο ηνπο ινγαξηαζκνχο ηνπ θαζνιηθνχ κε ηα ζχλνια ηεο ρξέσζεο θαη πίζησζεο θαζψο θαη ηα ππφινηπα ηνπο. Με ην ηζνδχγην ειέγρνπκε αλ κεηαθέξζεθαλ ζσζηά ζηα πνζά ησλ ινγαξηαζκψλ θαζνιηθά. Με ην ηζνδχγην ειέγρνπκε αλ κεηαθέξζεθαλ ζσζηά ηα πνζά ησλ ινγαξηαζκψλ Δλεξγεηηθνχ θαη Παζεηηθνχ απφ ηα εκεξνιφγηα ζηα αλαιπηηθά θαζνιηθά. Ο ΗΟΛΟΓΗΜΟ Δίλαη ν ζπλδεηηθφο θαη πεξηιεπηηθφο πίλαθαο πνπ καο δείρλεη ηελ ρξεκαηννηθνλνκηθή ζέζε ελφο νηθνλνκηθνχ νξγαληζκνχ θαηά είδνο θαη αμία θαζψο θαη ηηο πεγέο ρξεκαηνδφηεζεο ηνπ, ζε εληαίν λφκηζκα θαη ζε νξηζκέλε ρξνληθή ζηηγκή. Θα αλαθεξζνχκε εθηελέζηεξα ζε επφκελν θεθάιαην. ΟΗ ΑΝΑΛΤΔΗ ΣΩΝ ΛΟΓΑΡΗΑΜΩΝ ΔΚΜΔΣΑΛΛΔΤΔΩΝ ην ηέινο ηεο δηαρεηξηζηηθήο πεξηφδνπ ηα νξγαληθά θαη νκαιά έζνδα θαη έμνδα ηεο ρξήζεσο ζπζρεηίδνληαη θαηά αληηθείκελν ή ρψξν, πξνθεηκέλνπ λα πξνζδηνξηζζεί ην νηθνλνκηθφ απνηέιεζκα ηεο επηρείξεζεο. 1 Λάδαξνο Γξ. Νηηκέξεο, ΓΔΝΗΚΖ ΛΟΓΗΣΗΚΖ, Αζήλα 2001, ζει.24.

7 2 Ζ ζπγθεθξηκέλε απηή ζπγθέληξσζε θαη ζπζρέηηζε δεκηνπξγεί ηνπο ινγαξηαζκνχο εθκεηάιιεπζε ή θπθινθνξίαο. Ζ ΑΝΑΛΤΖ ΣΟΤ ΛΟΓΑΡΗΑΜΟΤ ΑΠΟΣΔΛΔΜΑΣΑ ΥΡΖΔΩ Δκθαλίδεηαη κε ην ζχλνιν ησλ ινγαξηαζκψλ πνπ δείρλνχλ ηελ νηθνλνκηθή εμέιημε ηεο παξαγσγηθήο δηαδηθαζίαο θαηά ηε δηάξθεηα κηαο νηθνλνκηθήο ρξήζεο. Γειαδή, εκθαλίδεη ην ζπλνιηθφ θαζαξφ απνηέιεζκα, θέξδνο ή δεκία θαη ηελ αλαιπηηθή ηνπ πξνέιεπζε, ηφζν απφ ηηο θχξηεο φζν θαη ηηο παξεπφκελεο δξαζηεξηφηεηεο ηεο επηρεηξήζεσο,σο θαη πνζά πνπ πξνέξρνληαη απφ ηπραία θαη απξφβιεπηα γεγνλφηα. Ο ΠΗΝΑΚΑ ΓΗΑΘΔΔΩ ΚΔΡΓΩΝ Δίλαη ν πίλαθαο ζηνλ νπνίν πξνζδηνξίδεηαη ν ηξφπνο θαηαλνκήο ησλ θεξδψλ, δειαδή πσο θαη πνπ δηαηίζεληαη ηα θέξδε πνπ πξαγκαηνπνίεζε ε επηρείξεζε. ΣΟ ΠΡΟΑΡΣΖΜΑ ΣΟΤ ΗΟΛΟΓΗΜΟΤ ΚΑΗ ΣΩΝ ΑΠΟΣΔΛΔΜΑΣΩΝ ΥΡΖΔΩ Δίλαη κηα νηθνλνκηθή θαηάζηαζε, φπνπ παξέρνληαη επεμεγήζεηο απαξαίηεηεο γηα ηελ θαηαλφεζε ηνπ ηζνινγηζκνχ θαη ησλ απνηειεζκάησλ ρξήζεο, ηδηαίηεξα εθείλεο ηηο πεξηπηψζεηο γηα ηηο νπνίεο ππάξρεη ε δπλαηφηεηα δηαθνξεηηθψλ ηξφπσλ ρεηξηζκνχ. Γεληθά κε ηελ αλάιπζε θαη εξκελεία ησλ δεδνκέλσλ ησλ νηθνλνκηθψλ θαηαζηάζεσλ εμππεξεηνχληαη ηξεηο βαζηθνί ζθνπνί : 1. Ζ κέηξεζε ηεο επίδνζεο ηεο επηρεηξήζεσο ζην παξειζφλ 2. Ζ κέηξεζε ηεο παξνχζαο θαηάζηαζεο θαη 3. Ζ πξφβιεςε γηα κειινληηθέο δπλαηφηεηεο δξάζεσο ηεο επηρεηξήζεσο. 1.1 Αλάιπζε ησλ νηθνλνκηθώλ θαηαζηάζεσλ 2 Ζ αλάιπζε ησλ νηθνλνκηθψλ θαηαζηάζεσλ πεξηιακβάλεη : Σνλ έιεγρν ηεο εμσηεξηθήο δηαξζξψζεσο ησλ νηθνλνκηθψλ θαηαζηάζεσλ θαη θπξίσο ηνπ ηζνινγηζκνχ θαη ηνπ ινγαξηαζκνχ Απνηειέζκαηα Υξήζεσο, 2. Νηθήηα Α. Νηάξρνπ, ΥΡΖΜΑΣΟΟΗΚΟΝΟΜΗΚΖ ΑΝΑΛΤΖ ΛΟΓΗΣΗΚΩΝ ΚΑΣΑΣΑΔΩΝ, ΣΑΜΟΤΛΖ, Αζήλα 1996, ζει. 30.

8 3 Σε ζπγθέληξσζε θαη αμηνπνίεζε πξφζζεησλ ζηνηρείσλ θαη πιεξνθνξηψλ γηα θαιχηεξε θαη επξχηεξε αλάιπζε ησλ νηθνλνκηθψλ θαηαζηάζεσλ. Σε δηελέξγεηα ησλ αλαγθαίσλ δηνξζψζεσλ, αλαζρεκαηηζκψλ, νκαδνπνηήζεσλ θαη ζηξνγγπινπνηήζεσλ ησλ ζηνηρείσλ ηνπ ηζνινγηζκνχ θαη ηνπ ινγαξηαζκνχ Απνηειέζκαηα Υξήζεσο. Σε ζπκπιήξσζε ησλ νηθνλνκηθψλ θαηαζηάζεσλ θαη κε πνζά εθθξαζκέλα ζε ζρεηηθνχο αξηζκνχο δειαδή κε πνζνζηά Ση απεηθνλίδνπλ νη νηθνλνκηθέο θαηαζηάζεηο 3 ηελ παξ. 2 ηνπ άξζξνπ 42 λ.2190/1920 νξίδεηαη φηη : νη εηήζηεο νηθνλνκηθέο θαηαζηάζεηο θαηαξηίδνληαη ππνρξεσηηθά κε βάζε ηηο δηαηάμεηο απηνχ ηνπ άξζξνπ θαη εκθαλίδνπλ κε απφιπηε ζαθήλεηα ηελ πξαγκαηηθή εηθφλα ηεο πεξηνπζηαθήο δηαξζξψζεσο ηεο ρξεκαηννηθνλνκηθήο ζέζεσο θαη ησλ απνηειεζκάησλ ρξήζεσο ηεο εηαηξείαο. Με ηε δηάηαμε απηή εηζάγνληαη δχν ζεκειηψδεο αξρέο, ηεο ΠΡΑΓΜΑΣΗΚΖ ΔΗΚΟΝΑ θαη ηεο ΑΠΟΛΤΣΖ ΑΦΖΝΔΗΑ νη νπνίεο ζεζπίδνληαη σο αξρέο πξσηαξρηθήο επηδηψμεσο σο βαζηθφο θαη θπξίαξρνο ζθνπφο. ε πεξίπησζε πνπ ε εθαξκνγή ησλ ζρεηηθψλ δηαηάμεσλ δελ επαξθεί γηα ηελ παξνπζίαζε ηεο πξαγκαηηθήο εηθφλαο παξέρνληαη φιεο νη αλαγθαίεο πιεξνθνξίεο γηα ηελ πξαγκαηνπνίεζε ηνπ ζθνπνχ απηνχ. Δπηπιένλ ζε εμαηξεηηθέο πεξηπηψζεηο πνπ ε εθαξκνγή ησλ ζρεηηθψλ δηαηάμεσλ έξρεηαη ζε αληίζεζε κε ηελ παξνπζίαζε ηεο πξαγκαηηθήο εηθφλαο επηβάιιεηαη παξέθθιηζε γηα λα απνδνζεί ε πξαγκαηηθή εηθφλα. Κάζε παξέθθιηζε αλαθέξεηαη ζην πξνζάξηεκα, καδί κε ηελ αηηηνιφγεζε ηεο θαη κε πιεξνθνξίεο γηα ηηο επηδξάζεηο ηεο ζηελ πεξηνπζηαθή δηάξζξσζε, ηε ρξεκαηννηθνλνκηθή ζέζε θαη ηα απνηειέζκαηα ρξήζεο ηεο εηαηξείαο Τπνρξεσηηθή εθαξκνγή ηεο θαηάξηηζεο ησλ νηθνλνκηθώλ θαηαζηάζεσλ Απφ ηε ρξήζε 1987 απφ ηελ νπνία άξρηζαλ λα εθαξκφδνληαη 3 Νηθήηα Α. Νηάξρνπ, ΥΡΖΜΑΣΟΟΗΚΟΝΟΜΗΚΖ ΑΝΑΛΤΖ ΛΟΓΗΣΗΚΩΝ ΚΑΣΑΣΑΔΩΝ, ΣΑΜΟΤΛΖ, Αζήλα 1996, ζει. 32

9 4 ππνρξεσηηθά, νη πξνεξρφκελεο απφ ηελ ηέηαξηε νδεγία ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο λέεο δηαηάμεηο ηνπ Γηθαίνπ ησλ εηαηξεηψλ (κε ηηο νπνίεο εηζήρζεθαλ θαη ζηε λνκνζεζία καο, νη ζχγρξνλεο ινγηζηηθέο αξρέο ), άξρηζε ζηαδηαθά λα γεληθεχεηαη ε εθαξκνγή ( ησλ βαζηθψλ θπξίσο ηκεκάησλ ) ηνπ Διιεληθνχ Γεληθνχ Λνγηζηηθνχ ρεδίνπ ( Δ.Γ.Λ..) Υξεζηκόηεηα νηθνλνκηθώλ θαηαζηάζεσλ 4 χκθσλα κε ηα (λέα) άξζξα 7 ν, 7β, 7γ, 43β ηνπ θσδηθνπνηεκέλνπ Ν.2190/1920 δεκνζηφηεηα ησλ εηήζησλ νηθνλνκηθψλ θαηαζηάζεσλ πξαγκαηνπνηείηαη σο εμήο : 1. Με ζρεηηθή θαηαρψξεζε ζην Μεηξψν Αλσλχκσλ Δηαηξηψλ, πνπ ηεξείηαη απφ ηελ αξκφδηα ππεξεζία ηνπ ππνπξγείνπ Δκπνξίνπ θαη ηελ ππνβνιή θαη ηνπνζέηεζε ζηνλ αηνκηθφ θάθειν ηεο εηαηξείαο ησλ Οηθνλνκηθψλ θαηαζηάζεσλ ηεο (ηζνινγηζκνχ, απνηειεζκάησλ ρξήζεσο, πίλαθα εθζέζεσλ ηνπ Γηνηθεηηθνχ πκβνπιίνπ θαη ησλ ειεγθηψλ. Μεηά απφ αίηεζε θάζε ελδηαθεξφκελνπ θαη αθνχ θαηαβιεζεί ην δηνηθεηηθφ θφζηνο παξαδίδνληαη ή ζηέιλνληαη επηθπξσκέλα αληίγξαθα ή φρη ησλ εγγξάθσλ πνπ ηεξνχληαη ζην θάθειν ηεο εηαηξείαο. 2. Με ηε δεκνζίεπζε ηνπ ηζνινγηζκνχ, ηνπ ινγαξηαζκνχ απνηειέζκαηα ρξήζεσο θαη ηνπ πίλαθα δηαζέζεσο απνηειεζκάησλ θαζψο θαη ηνπ πηζηνπνηεηηθνχ ειέγρνπ, κε επηκέιεηα ηεο αξκφδηαο ππεξεζίαο θαη κε δαπάλεο ηεο ελδηαθεξφκελεο εηαηξείαο ζην ηεχρνο Α.Δ θαη Δ.Π.Δ ηεο Δθεκεξίδαο ηεο Κπβεξλήζεσο είθνζη (20) εκέξεο ηνπιάρηζηνλ πξηλ απφ ηε ζπλεδξίαζε ηεο Γεληθήο πλέιεπζεο θαη ζε πεξίπησζε ηξνπνπνίεζεο κέζα ζε είθνζη (20) εκέξεο απφ απηή. 3. Με ηελ ππνρξέσζε αλαγξαθήο ζε θάζε έληππν ηεο εηαηξείαο ηνπ αξηζκνχ κεηξψνπ ηεο θαη ηνπ Μεηξψνπ Αλσλχκσλ Δηαηξεηψλ φπνπ έρεη εγγξαθεί. Καηά ηελ απφθαζε Τπνπξγείνπ Δκπνξίνπ «πεξί ηνπ Μεηξψνπ», ν αξηζκφο κεηξψνπ κλεκνλεχεηαη ζε θάζε έγγξαθν πνπ ππνβάιιεηαη ζην Τπνπξγείν Δκπνξίνπ απφ ηελ εηαηξεία. Οη κηθξνχ κεγέζνπο εηαηξείεο δηθαηνχληαη λα δεκνζηεχνπλ ζπλνπηηθφ ηζνινγηζκφ ζχκθσλα κε ηελ παξ.1 ηνπ άξζξνπ 43β θαζψο θαη ζπλνπηηθφ πξνζάξηεκα πνπ δηθαηνχληαη λα θαηαξηίδνπλ ζχκθσλα κε ην άξζξν 43 α παξ.2. 4 Νηθήηα Α. Νηάξρνπ,ΥΡΖΜΑΣΟΟΗΚΟΝΟΜΗΚΖ ΑΝΑΛΤΖ ΛΟΓΗΣΗΚΩΝ ΚΑΣΑΣΑΔΩΝ, ΣΑΜΟΤΛΖ, Αζήλα 1996, ζει. 33

10 5 Οη εηήζηεο νηθνλνκηθέο θαηαζηάζεηο ππνβάιινληαη ζην Τπνπξγείν Δκπνξίνπ ( ή ζηε Ννκαξρία αλάινγα ), καδί κε ηηο ζρεηηθέο εθζέζεηο ηνπ Γηνηθεηηθνχ πκβνπιίνπ θαη ησλ Διεγθηψλ, είθνζη (20) ηνπιάρηζηνλ εκέξεο απφ ηε Γεληθή πλέιεπζε Πξόζσπα πνπ ελδηαθέξνληαη γηα ηηο νηθνλνκηθέο θαηαζηάζεηο 5 Σα πξφζσπα πνπ ελδηαθέξνληαη γηα ηηο νηθνλνκηθέο θαηαζηάζεηο ηεο επηρείξεζεο θαη δεηνχλ απφ απηέο πιεξνθνξίεο γηα δηαθνξεηηθνχο ιφγνπο ην θάζε έλα, είλαη νη εζσηεξηθνί κειεηεηέο θαη νη εμσηεξηθνί κειεηεηέο. Οη κειεηεηέο απηνί ιέγνληαη θαη εξεπλεηέο ή αλαιπηέο ησλ νηθνλνκηθψλ θαηαζηάζεσλ. ΔΩΣΔΡΗΚΟΗ ΜΔΛΔΣΖΣΔ Δίλαη ηα πξφζσπα πνπ θαηά θαλφλα βξίζθνληαη κέζα ζηελ επηρείξεζε θαη έρνπλ σο έξγν ηνπο ηε δηνίθεζε θαη δηαρείξηζε ηεο επηρεηξήζεσο. Σέηνηα πξφζσπα είλαη νη ηδηνθηήηεο, δηνηθεηέο, ζχκβνπινη, δηεπζπληέο, ινγηζηέο, δηαρεηξηζηέο θαη νη εηδηθνί αλαιπηέο. θνπφο ησλ εζσηεξηθψλ κειεηεηψλ είλαη λα αληινχλ πιεξνθνξίεο απφ ηηο νηθνλνκηθέο θαηαζηάζεηο θαη λα επεκβαίλνπλ δπλακηθά ζην έξγν ηεο επηρεηξήζεσο, γηα λα κπνξέζεη λα πεηχρεη κε ηνλ θαιχηεξν δπλαηφ ηξφπν ηνπο ζθνπνχο ηεο. ΔΞΩΣΔΡΗΚΟΗ ΜΔΛΔΣΖΣΔ Δίλαη ηα πξφζσπα έμσ απφ ηελ επηρείξεζε ή αθφκε θαη κέζα ζηελ επηρείξεζε αιιά δελ έρνπλ δηνηθεηηθά θαζήθνληα γηα λα πξνβαίλνπλ ζε εζσηεξηθέο κειέηεο. Οη ζθνπνί είλαη δηάθνξνη γηα ηνλ θάζε εμσηεξηθφ κειεηεηή. Δμσηεξηθνί κειεηεηέο βαζηθά είλαη : 1. Σν Γεκφζην γηα ηελ άζθεζε ηεο νηθνλνκηθήο, θνηλσληθήο θαη δεκνζηνλνκηθήο ηνπ πνιηηηθήο. 2. Ζ ηνπηθή απηνδηνίθεζε γηα ηελ επίιπζε νηθνλνκηθψλ θαη θνηλσληθψλ πξνβιεκάησλ. 3. Σα Δπαγγεικαηηθά σκαηεία θαη Δπηκειεηήξηα, ηα ζρεηηθά κε ηνλ θιάδν ζηνλ νπνίν αλήθεη ε επηρείξεζε γηα ηελ πην νξζή επίιπζε ησλ πξνβιεκάησλ ηνπ θιάδνπ. 4. Σα εξγαηηθά σκαηεία γηα ηελ επίιπζε εξγαηηθψλ ζεκάησλ. 5. Οη Σξάπεδεο θαη ηα άιια Πηζησηηθά Ηδξχκαηα, γηα ρνξεγήζεηο δαλείσλ, πξνεμνθιήζεηο αμηψλ, έιεγρν δηαζέζεσο πηζηψζεσλ, ρνξεγήζεηο εγγπήζεσλ θιπ. 5 Altman Edward I, Financial Ratios, Discriminant Analysis and the Prediction of Corporate Bankruptcy, Issues in Managerial Finance, Edited by Brigham 1976

11 6 6. Οη κέηνρνη ή Δηαίξνη, φηαλ δελ ιακβάλνπλ κέξνο ζηε δηνίθεζε ηεο επηρεηξήζεσο φπσο θαη ηα πξφζσπα, πνπ ελδηαθέξνληαη λα γίλνπλ κέηνρνη ή εηαίξνη. 7. Οη ρξεκαηηζηεξηαθνί θχθινη. 8. Σν Πξνζσπηθφ ηεο επηρεηξήζεσο, γηα λα αηζζάλεηαη πεξηζζφηεξε νηθνλνκηθή αζθάιεηα απφ ηε γλψζε ηεο πνξείαο ηεο. 9. Οη πξνκεζεπηέο, Γαλεηζηέο, Πειάηεο, θιπ γηα ηε ξχζκηζε ησλ ζρέζεσλ ηνπο κε ηελ επηρείξεζε. 10. Οη Αληαγσληζηέο γηα λα επσθειεζνχλ απφ ηα πιενλεθηήκαηα θαη κεηνλεθηήκαηα πνπ παξνπζηάδεη ε επηρείξεζε. 11. Γηάθνξνη άιινη κειεηεηέο φπσο Ηδξχκαηα Δξεπλψλ, ηαηηζηηθή Τπεξεζία, Δθπαηδεπηηθά Ηδξχκαηα, Οηθνλνκηθφο Σχπνο, Οηθνλνκνιφγνη, εηδηθά Γξαθεία Μειεηεηψλ θιπ Δλνπνηεκέλεο Οηθνλνκηθέο Καηαζηάζεηο 6 ηε ζχγρξνλε νηθνλνκία είλαη ζπλεζηζκέλν ην θαηλφκελν ησλ ζπγρσλεχζεσλ, εμαγνξψλ θαη επεθηάζεσλ ησλ επηρεηξήζεσλ. Ζ δεκηνπξγία φκσο νκίισλ επηρεηξήζεσλ δεκηνπξγεί θαη αληίζηνηρεο ππνρξεψζεηο θαη ζηνλ ηνκέα ηεο ινγηζηηθήο θαη ηεο θνξνινγίαο. Ο Νφκνο 2190/20, πνπ δηέπεη ηηο Αλψλπκεο Δηαηξίεο, αλαθέξεη φηη ζηε ζχληαμε ησλ ελνπνηεκέλσλ νηθνλνκηθψλ θαηαζηάζεσλ ππφρξεε είλαη ε κεηξηθή επηρείξεζε ηνπ νκίινπ. Οη θαηαζηάζεηο απηέο εκθαλίδνπλ ηελ νηθνλνκηθή θαηάζηαζε θαζψο θαη ηα απνηειέζκαηα ρξήζεο ησλ επηρεηξήζεσλ απηψλ ζε δεδνκέλε ζηηγκή. Οη ελνπνηεκέλεο νηθνλνκηθέο θαηαζηάζεηο πεξηιακβάλνπλ : Α. Σνλ ελνπνηεκέλν ηζνινγηζκφ Β. Σα ελνπνηεκέλα απνηειέζκαηα ρξήζεο θαη Γ. Σν πξνζάξηεκα Αληίζεηα δελ ππάξρεη ππνρξέσζε θαηάξηηζεο ηνπ ελνπνηεκέλνπ πίλαθα ηεο δηάζεζεο ησλ απνηειεζκάησλ, ελψ ε κεηξηθή εηαηξία ππνρξενχηαη λα θαηαξηίδεη εθηφο απφ ηηο πην πάλσ θαηαζηάζεηο θαη ηελ ελνπνηεκέλε έθζεζε δηαρείξηζεο. Ζ έγθξηζε ησλ ελνπνηεκέλσλ νηθνλνκηθψλ θαηαζηάζεσλ γίλεηαη απφ ην αξκφδην φξγαλν ηεο κεηξηθήο εηαηξίαο. 6 Γεψξγηνο η. Αιεθαληήο, «ΔΝΟΠΟΗΖΜΔΝΔ ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΔ ΚΑΣΑΣΑΔΗ», ΠΑΜΗΟ, ΑΘΖΝΑ 2004, ζει.23.

12 7 Οη επηρεηξήζεηο πνπ ππφθεηληαη ζε ελνπνίεζε είλαη : Α. Ζ κεηξηθή θαη φιεο νη ζπγαηξηθέο ηεο επηρείξεζεο Β. Οη επηρεηξήζεηο πνπ είλαη θάησ απφ εληαία δηαρείξηζε. Παξάιιεια βαζηθή πξνυπφζεζε γηα ηελ θαηάξηηζε ή φρη ελνπνηεκέλσλ νηθνλνκηθψλ θαηαζηάζεσλ είλαη ηα θξηηήξηα πνπ νξίδεη ν Νφκνο 2190/20 θαη πνπ είλαη ηα εμήο : χλνιν Ηζνινγηζκνχ ,00 Δπξψ Καζαξφο Κχθινο Δξγαζηψλ ,00 Δπξψ Μέζνο φξνο πξνζσπηθνχ πνπ απαζρνιήζεθε θαηά ηε δηάξθεηα ηεο ρξήζεο 500 άηνκα. Σα θξηηήξηα απηά γηα λα ηζρχνπλ ζα πξέπεη ζε δχν απφ απηά ηνπιάρηζηνλ θαη γηα δχν ζπλερείο ρξήζεηο λα ππάξρεη ππέξβαζε ηνπ νξίνπ ησλ Μέζνδνη Δλνπνίεζεο Γηα ηελ θαηάξηηζε ηνπ ελνπνηεκέλνπ ηζνινγηζκνχ θαη ηνπ ινγαξηαζκνχ απνηειεζκάησλ ρξήζεο ππάξρνπλ δηάθνξνη κέζνδνη, κεηαμχ ησλ νπνίσλ είλαη θαη νη παξαθάησ 7 : Α. Μέζνδνο ηεο νιηθήο ελνπνίεζεο. Καηά ηελ κέζνδν απηή ηα ζηνηρεία ηνπ ελεξγεηηθνχ θαη παζεηηθνχ σο θαη νη απνηειεζκαηηθνί ινγαξηαζκνί έζνδα θαη έμνδα ησλ πξνο ελνπνίεζε επηρεηξήζεσλ, ελζσκαηψλνληαη αθέξαηα σο λα ήηαλ κφλν κία επηρείξεζε. Β. Μέζνδνο ηεο αλαινγηθήο ελνπνίεζεο. Καηά ηε κέζνδν απηή ηα ζηνηρεία ηνπ ελεξγεηηθνχ θαη παζεηηθνχ σο θαη νη απνηειεζκαηηθνί ινγαξηαζκνί έζνδα θαη έμνδα ησλ πξνο ελνπνίεζε επηρεηξήζεσλ, ελζσκαηψλνληαη αλαινγηθά, δειαδή θαηά ην πνζνζηφ ζπκκεηνρήο ηεο κεηξηθήο επηρείξεζεο ζηε θαζαξή ζέζε ησλ ζπγαηξηθψλ ηεο επηρεηξήζεσλ. Γ. Μέζνδνο ηεο ηζνδύλακεο ελνπνίεζεο. Καηά ηε κέζνδν απηή ε κεηξηθή επηρείξεζε αληηθαζηζηά ζηνλ ηζνινγηζκφ ηεο ηε ινγηζηηθή αμία ησλ ηίηισλ ζπκκεηνρψλ ηεο κε ηελ εζσηεξηθή ηνπο ινγηζηηθή αμία, δειαδή κε ην πνζφ ηνπ νκίινπ ησλ επηρεηξήζεσλ, ρσξίο ηα πεξηνπζηαθά ζηνηρεία θαη ηηο ππνρξεψζεηο, σο θαη ηα απνηειέζκαηα ρξήζεο απηψλ ζηνλ ελνπνηεκέλν ηζνινγηζκφ θαη ελνπνηεκέλα απνηειέζκαηα ηεο κεηξηθήο επηρείξεζεο. 7 Γεψξγηνο η. Αιεθαληήο, «ΔΝΟΠΟΗΖΜΔΝΔ ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΔ ΚΑΣΑΣΑΔΗ», ΠΑΜΗΟ, ΑΘΖΝΑ 2004, ζει.23.

13 8 Πάλησο, ν Ν.2190/20 νξίδεη φηη νη ειιεληθέο επηρεηξήζεηο πνπ ππνρξενχληαη λα ζπληάμνπλ ελνπνηεκέλεο νηθνλνκηθέο θαηαζηάζεηο, πξέπεη λα εθαξκφδνπλ ππνρξεσηηθά ηε κέζνδν ηεο νιηθήο ελνπνίεζεο. Δλδηαθέξνλ ζα παξνπζηάζνπλ θαη νη ελνπνηεκέλεο νηθνλνκηθέο θαηαζηάζεηο ζην Δληαίν λφκηζκα ην Δπξψ. Βιέπε πξαθηηθά παξαδείγκαηα ελνπνίεζεο ηζνινγηζκψλ ζην παξάξηεκα.

14 9 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 2 ΗΟΛΟΓΗΜΟ 2.1 Έλλνηα, Υαξαθηεξηζηηθά 8 Ζ επηρείξεζε πξαγκαηνπνηεί κηα ζπλερή νηθνλνκηθή δξαζηεξηφηεηα πνπ εθδειψλεηαη πξαθηηθά κε ην ζπλερή κεηαζρεκαηηζκφ ησλ ζηνηρείσλ ηεο πεξηνπζίαο θαη πνπ ζπλεπάγεηαη έλα νηθνλνκηθφ απνηέιεζκα. Δίλαη εχινγν, ζπλεπψο, ν επηρεηξεκαηίαο λα ζέιεη θαηά δηαζηήκαηα λα κάζεη θαη πώο έρεη δηακνξθσζεί ε πεξηνπζηαθή θαηάζηαζε ηεο επηρείξεζεο ζε νξηζκέλν ρξνληθό ζεκείν θαη ηη απνηέιεζκα έρεη πξνθύςεη κέζα ζ έλα ρξνληθό δηάζηεκα, πνπ ιήγεη ζην ίδην ρξνληθό ζεκείν. Απφ ηελ άιιε κεξηά ην θξάηνο επηβάιιεη ζηελ επηρείξεζε ηελ ππνρξέσζε, ηηο ίδηεο απηέο πιεξνθνξίεο κα ηηο δεκνζηεχεη πξνθεηκέλνπ λα γίλνληαη γλσζηέο ζηνπο ελδηαθεξφκελνπο, φπσο είλαη ην ίδην ην Κξάηνο, νη δαλεηζηέο, νη ζπλεηαίξνη θ.ι.π. Δίλαη κηα πεξηιεπηηθή θαηάζηαζε, ζε κηα νξηζκέλε ζηηγκή ζηελ νπνία εκθαλίδνληαη ηα πεξηνπζηαθά ζηνηρεία κίαο επηρείξεζεο ηφζν θαηά είδνο θαη αμία φζν θαη νη πήγεο απφ ηηο νπνίεο ε επηρείξεζε βξήθε ηα θεθάιαηα δειαδή είλαη κηα ζηαηηθή εηθφλα πνπ παξαθνινπζεί ηνπο ινγαξηαζκνχο ζην ηέινο ηεο ρξήζεο ζπγθεληξσηηθά. Με απηφλ πξνζδηνξίδεηαη ε πεξηνπζηαθή θαηάζηαζε ηεο εηαηξείαο ηελ εκέξα απηή θαη ην απνηέιεζκα, θέξδνο ή δεκία πνπ πξνέθπςε απφ ηηο εξγαζίεο ηεο πνπ δηελήξγεζε ζηε δηάξθεηα ηεο ρξήζεσο. Μεγάιεο ζεκαζίαο ζηνηρείν ζηελ πεξηνπζηαθή ζπγθξφηεζε ηεο επηρείξεζεο, απνηειεί ην θεθάιαην πνπ έρεη θαηαζέζεη ν επηρεηξεκαηίαο επεηδή εμαζθαιίδεη ζηελ επηρείξεζε νηθνλνκηθή ζηαζεξφηεηα, πνπ νθείιεηαη ζην γεγνλφο φηη ην θεθάιαην είλαη κφληκα απαζρνιεκέλν ζηελ επηρείξεζε θαη νπζηαζηηθά κηα αδάπαλε πεγή ρξεκαηνδφηεζεο, αθνχ ακείβεηαη κφλν απφ ηα θέξδε θαη φηαλ ππάξρνπλ. 8 Brigham Eugene, Fundamentals of financial Management, London, George Allen & Unwin Ltd, 1970, ζει.5

15 10 Θα αζρνιεζνχκε φκσο εθηελέζηεξα παξαθάησ. Γηα ηνπο ιφγνπο απηνχο άιισζηε μερσξίδεηαη ζην παζεηηθφ θαη απνηειεί μερσξηζηή θαηεγνξία, κε απνηέιεζκα ν Ηζνινγηζκφο λα ρσξίδεηαη ζε ηξεηο βαζηθέο θαηεγνξίεο κεγεζψλ : απφ ηε κηα κεξηά ζην «Δλεξγεηηθφ» (Δ) θαη απφ ηελ άιιε ζην «Κεθάιαην» (Κ) ή «Καζαξή Θέζε» (ΚΘ) ή «Καζαξή Πεξηνπζία» (ΚΠ) θαη ζην «Πξαγκαηηθφ Παζεηηθφ» (ΠΠ) δει. ζηηο ππνρξεψζεηο πξνο ηνπο ηξίηνπο. ηνλ ηζνινγηζκφ παξαζέηεηαη ε πεξηνπζηαθή ζπγθξφηεζε ηεο επηρεηξήζεσο ζχκθσλα κε ηελ ηζφηεηα : Δ = Π Ο ηζνινγηζκφο αλ θαη ζεσξείηαη ζαλ ρξεκαηννηθνλνκηθή θαηάζηαζε κηθξφηεξεο ζπνπδαηφηεηαο απφ ηνλ ινγαξηαζκφ «Απνηειέζκαηα Υξήζεο», ελ ηνχηνηο είλαη κηα βαζηθή θαηάζηαζε θαη νη πιεξνθνξίεο ηνπ βνεζνχλ πεξηζζφηεξν ζηελ ιήςε επηρεηξεκαηηθψλ απνθάζεσλ. Γηα κηα νξζνινγηθή απφθαζε ζα πξέπεη λα ρξεζηκνπνηεζνχλ φιεο νη δηαζέζηκεο πιεξνθνξίεο θαη επνκέλσο ε ρξεζηκνπνίεζε φισλ ησλ ρξεκαηννηθνλνκηθψλ θαηαζηάζεσλ θαη ε άληιεζε ησλ ρξεζηκφηεξσλ πιεξνθνξηψλ απ φιεο καδί ζα νδεγήζεη ζηελ ιήςε ηεο νξζφηεξεο απφθαζεο. Με ιίγα ιφγηα ν ηζνινγηζκφο παξέρεη ρξήζηκεο πιεξνθνξίεο πξνο ηνπο ηξίηνπο γηα ηελ πνξεία ηεο επηρείξεζεο, άιια πνιχ πεξηζζφηεξν ζηελ δηνίθεζε θαη ζηνπο δηεπζπληέο νη νπνίνη είλαη ππεχζπλνη γηα ηελ ιήςε επηρεηξεκαηηθψλ απνθάζεσλ. Παξαζέηνπκε παξαθάησ έλα ππφδεηγκα, γηα επθνιφηεξε θαηαλφεζε ηνπ δεηήκαηνο Υαξαθηεξηζηηθά γλσξίζκαηα ηζνινγηζκνύ Σα ραξαθηεξηζηηθά γλσξίζκαηα πνπ πξέπεη λα έρεη, βαζηθά, ν ηζνινγηζκφο είλαη 9 : Να πξνθχπηεη απφ εηιηθξηλή απνγξαθή θαη απνηίκεζε. Ζ νλνκαηνινγία ησλ πεξηνπζηαθψλ ζηνηρείσλ λα είλαη ζαθήο. 9 Μηιηηάδε Κ. Λενληάξε, «ΓΔΝΗΚΖ ΛΟΓΗΣΗΚΖ», ΠΑΜΗΟ, ΑΘΖΝΑ, 1993, ζει.18.

16 11 Σα πεξηνπζηαθά ζηνηρεία λα θαηαηάζζνληαη θαηά νκνεηδήο θαηεγνξίεο. Να κε ζπκςεθίδνληαη αλφκνηα πεξηνπζηαθά ζηνηρεία κεηαμχ ηνπο, φπσο π.ρ. πειάηεο πνπ έρνπλ δψζεη πξνθαηαβνιέο κε πξνκεζεπηέο. Να δεκνζηεχεηαη εθφζνλ πξνβιέπεηαη απφ ηε λνκνζεζία, ή λα γλσζηνπνηείηαη καδί κε ηηο αλαιχζεηο ησλ ινγαξηαζκψλ ηεο Γεληθήο Δθκεηάιιεπζεο, ησλ Απνηειεζκάησλ Υξήζεσο, θαη ηνλ Πίλαθα δηαζέζεσο θεξδψλ, θαζψο θαη ην Πξνζάξηεκα ηνπ ηζνινγηζκνχ θαη ηηο απαξαίηεηεο επεμεγεκαηηθέο ζεκεηψζεηο. Αθφκε πξέπεη λα αλαθέξεηαη ε επσλπκία ηεο επηρεηξήζεσο θαη πνηα ρξήζε αθνξά, θαη ζηνλ ίδην πίλαθα λα εηθνλίδεηαη θαη ν ηζνινγηζκφο ηεο πξνεγνχκελεο ρξήζεσο. Σν ίδην πξέπεη λα γίλεηαη κε ηηο άιιεο θαηαζηάζεηο Αλαιπηηθή εμέηαζε ηεο ζπλζέζεσο ηνπ Ηζνινγηζκνύ Γεληθά Ζ πεξηνπζηαθή ζπγθξφηεζε ζηεο επηρεηξήζεσο φπσο γλσξίδνπκε, εθθξάδεηαη θαηά είδνο θαη αμία, ζε κία νξηζκέλε ρξνληθή ζηηγκή κε ηνλ ηζνινγηζκφ. χκθσλα κε ηελ ηζρχνπζα λνκνζεζία ηζνινγηζκνί ζπληάζζνληαη απφ ηηο Α.Δ., Δ.Π.Δ. θαη απφ άιιεο επηρεηξήζεηο θαη δεκνζηεχνληαη ε θνηλνπνηνχληαη ή ππνβάιινληαη. Οη επηρεηξήζεηο θαηαηάζζνληαη απφ ηε λνκνζεζία ζε Μεγάιεο θαη Μηθξέο, κε θξηηήξην αλ πιεξνχλ ηηο δχν απφ ηηο αθφινπζεο ηξεηο πξνππνζεζεηο 10. χλνιν αμίαο ελεξγεηηθνχ Καζαξφο θχθινο εξγαζηψλ Αξηζκφο απαζρνινχκελσλ, θαηά κέζν φξν, αηφκσλ κέζα ζηε ρξήζε Σα πην πάλσ κεγέζε νξίδνληαη θάζε θνξά απφ ην λφκν. 10 Νηθήηα Α. Νηάξρνπ,ΥΡΖΜΑΣΟΟΗΚΟΝΟΜΗΚΖ ΑΝΑΛΤΖ ΛΟΓΗΣΗΚΩΝ ΚΑΣΑΣΑΔΩΝ, ΣΑΜΟΤΛΖ, Αζήλα 1996, ζει. 45.

17 12 Οη πνιχ κηθξέο επηρεηξήζεηο δελ είλαη ππνρξεσκέλεο λα ζπληάζζνπλ ηζνινγηζκνχο, αιιά είλαη δπλαηφο ν πξνζδηνξηζκφο ηεο πεξηνπζίαο θαη ηνπ απνηειέζκαηνο ηνπο απφ ην βηβιίν Δζφδσλ Δμφδσλ ή απφ ην βηβιίν Αγνξψλ, πνπ ηεξνχλ θαη απφ εμσινγηζηηθφ Ηζνινγηζκφ πνπ είλαη αξθεηά εχθνιν λα ζπληάμνπλ. Απηφ είλαη απαξαίηεην γηα ηε δηαθψηηζε ησλ εζσηεξηθψλ εξεπλεηψλ, αλ θαη νη ηξάπεδεο αλ πξφθεηηαη γηα ρνξεγήζεηο δαλείσλ ή πηζηψζεσλ ή πξνεμνθιήζεηο θ.ι.π. απαηηνχλ εμσινγηζηηθά ηνλ ηζνινγηζκφ θαη ην ινγαξηαζκφ απνηειέζκαηα ρξήζεσο θαη θάλνπλ επηπιένλ πξαγκαηνγλσκνζχλε γηα λα δηαπηζηψζνπλ θαηά πφζν νη θαηαζηάζεηο απηέο καδί κε ηα ηεξνχκελα βηβιία αληαπνθξίλνληαη ζηελ πξαγκαηηθφηεηα. Αθφκε ε ηαηηζηηθή Τπεξεζία θαη νη Γεκφζηεο Οηθνλνκηθέο Τπεξεζίεο ζπιιέγνπλ ζηνηρεία θαη πξνζδηνξίδνπλ εμσινγηζηηθά ηα κηθηά θαη θαζαξά απνηειέζκαηα θαηά είδνο επηρεηξήζεσο. Έηζη θαη απφ ηηο κηθξέο επηρεηξήζεηο παξέρνληαη ζεκαληηθά ζηνηρεία γηα αλάιπζε. Ζ αλαιπηηθή εμέηαζε, δηεξεχλεζε θαη εθηίκεζε ηεο ζπλζέζεσο ηεο πεξηνπζίαο, αθνξά θπξίσο ηα αθφινπζα ζηνηρεία : Σε δνκή ηνπ ελεξγεηηθνχ, ηνπ παζεηηθνχ θαη ηεο θαζαξήο πεξηνπζίαο ηεο επηρεηξήζεσο. Γειαδή πνηα είλαη ε δηάξζξσζε ηνπο, πσο έρνπλ δηαηεζεί ηα ίδηα θαη ηα μέλα θεθάιαηα θαη πνηεο ζρέζεηο έρνπλ κεηαμχ ηνπο ηα δηάθνξα πεξηνπζηαθά ζηνηρεία. Σελ πηζηνδνηηθή θαη πηζηνιεπηηθή ζέζε ηεο επηρεηξήζεσο ζηελ αγνξά απφ ηηο νπνίεο εμαξηψληαη ε εκπηζηνζχλε ησλ ηξίησλ πξνο απηή, ε αχμεζε ησλ δξαζηεξηνηήησλ ηεο θαη ην γφεηξν ηεο. Σε ξεπζηφηεηα ηεο, δειαδή ηελ ηθαλφηεηα ηεο επηρεηξήζεσο λα εμνθιεί ηηο ππνρξεψζεηο ηεο. Σε δαλεηαθή ηεο επηβάξπλζε θαη άιια Κεθαιαηνδόηεζε ή Παζεηηθν 11 Ζ θεθαιαηνδφηεζε ή ην Παζεηηθφ ηεο επηρεηξήζεσο εκθαλίδεηαη ζηνλ ηζνινγηζκφ θαη δηαθξίλεηαη ζχκθσλα κε ην Δ.Γ.Λ.. ζε : Ίδηα θεθάιαηα Πξνβιέςεηο γηα θηλδχλνπο θαη έμνδα. Τπνρξεψζεηο ( Μαθξνπξφζεζκεο θαη Βξαρππξφζεζκεο ). Μεηαβαηηθνχο Λνγαξηαζκνχο Παζεηηθνχ. 11 Νηθνιάνπ Καξακνχδε, «ΑΝΑΛΤΖ ΣΟΤ ΠΑΘΖΣΗΚΟΤ», Σν Βήκα, (Αζήλα ) Μάξηηνο, 12, 2001, ζει.34.

18 13 Καη θάησ απφ ην ζθέινο ηνπ παζεηηθνχ ηνπο ινγαξηαζκνχο ηάμεσο ηνπ παζεηηθνχ. ΙΓΙΑ ΚΔΦΑΛΑΙΑ Σα ίδηα θεθάιαηα ή Καζαξή Θέζε ή Καζαξή Πεξηνπζία, απνηεινχληαη απφ ην Κεθάιαην ή Δηαηξηθφ Κεθάιαην ή Μεηνρηθφ Κεθάιαην ( ζε πεξίπησζε Α.Δ. γξάθεηαη θαη ν αξηζκφο ησλ κεηνρψλ επί ηελ νλνκαζηηθή ηνπο αμία ), ηα θάζε είδνπο θαη θχζεσο απνζεκαηηθά θαη απφ ην ππφινηπν ησλ θεξδψλ ζε λέν. Οη ινγαξηαζκνί πνπ ηα ππόινηπα ηνπο πξέπεη λα εκθαλίδνληαη είλαη 12 : 1. Κεθάλαιο ή Δηαιπικό ή Μεηοσικό Κεθάλαιο Σν θεθάιαην ζηηο αηνκηθέο επηρεηξήζεηο αληηζηνηρεί κε ηελ θαζαξή πεξηνπζία, ελψ ζηηο εηαηξίεο κε ηελ νλνκαζηηθή αμία ησλ εηαηξηθψλ κεξηδίσλ ή κεξίδσλ ή κεηνρψλ ηνπο. Πέξα απφ απηφ πξέπεη λα εκθαλίδεηαη ε δηάζπαζε ηνπ θεθαιαίνπ, εθφζνλ ππάξρεη, κε ηνπο ινγαξηαζκνχο : 1. Καηαβιεκέλν, πνπ είλαη ην κέξνο ηεο νλνκαζηηθήο αμίαο ησλ κεηνρψλ Α.Δ. ή εηαηξηθψλ κεξηδίσλ ή κεξίδσλ άιιεο κνξθήο εηαηξίαο, πνπ έρεη θαηαβιεζεί. 2. Οθεηιφκελν, πξέπεη λα ζεκεησζεί θαη ην πνζφ πνπ έρεη θιεζεί λα θαηαβιεζεί κέζα ζηε ρξήζε. 3. Απνζβεζκέλν, είλαη ε νλνκαζηηθή αμία ησλ κεηνρψλ Α.Δ., πνπ έρεη απνδνζεί ζηνπο κεηφρνπο ηεο, είηε απφ ηα θέξδε πξνο δηάζεζε, είηε απφ απνζεκαηηθά. 2. Γιαθοπά από ηην έκδοζη μεηοσών ςπέπ ηο άπηιο, είλαη ην πιεφλαζκα πνπ πξνθχπηεη απφ ηελ έθδνζε κεηνρψλ ή εηαηξηθψλ κεξηδίσλ Δ.Π.Δ. ζε ηηκή κεγαιχηεξε απφ ηελ νλνκαζηηθή ηνπο αμία. 3. Γιαθοπέρ Αναπποζαπμογήρ, είλαη ε ππεξαμία πνπ πξνθχπηεη απφ αλαπξνζαξκνγέο ηεο αμίαο πεξηνπζηαθψλ ζηνηρείσλ, πνπ γίλεηαη ζχκθσλα κε δηάηαμε λφκνπ. 12 Αξηζηνηέιεο Γ.Κνληάθνπ, «ΓΔΝΗΚΖ ΛΟΓΗΣΗΚΖ», ΔΛΛΖΝ, ΑΘΖΝΑ 1993, ζει.195.

19 14 Γιαζπάηαι ζηοςρ λογαπιαζμούρ Γηαθνξέο απφ αλαπξνζαξκνγή αμίαο ζπκκεηνρψλ θαη ρξενγξάθσλ, αθνξά ηηο λφκηκεο αλαπξνζαξκνγέο ηνπο. Γηαθνξέο απφ αλαπξνζαξκνγή αμίαο ινηπψλ πεξηνπζηαθψλ ζηνηρείσλ, αθνξά ηηο λφκηκεο αλαπξνζαξκνγέο ησλ άιισλ πεξηνπζηαθψλ ζηνηρείσλ, εθηφο απφ ηηο ζπκκεηνρέο θαη ηα ρξεφγξαθα. 4. Αποθεμαηικά Κεθάλαια, είλαη ζπζζσξεπκέλα θαζαξά θέξδε, ηα νπνία δελ έρνπλ δηαλεκεζεί, νχηε έρνπλ ελζσκαησζεί ζην κεηνρηθφ ή εηαηξηθφ θεθάιαην. - Σαθηηθφ απνζεκαηηθφ, πνπ ζρεκαηίδεηαη ζχκθσλα κε ηηο δηαηάμεηο πεξί Α.Δ. θαη Δ.Π.Δ., πνπ ηζρχνπλ θάζε θνξά. - Απνζεκαηηθά Καηαζηαηηθνχ, πνπ ζρεκαηίδνληαη ζχκθσλα κε εηδηθέο δηαηάμεηο ηνπ θαηαζηαηηθνχ ηεο εηαηξείαο. - Δηδηθά Απνζεκαηηθά, πνπ ζρεκαηίδνληαη ζχκθσλα κε απφθαζε ηεο ηαθηηθήο γεληθήο ζπλειεχζεσο ησλ κεηνρψλ. - Έθηαθηα Απνζεκαηηθά, πνπ ζρεκαηίδνληαη, φπσο ηα εηδηθά απνζεκαηηθά. - Αθνξνιφγεηα Απνζεκαηηθά, πνπ ζρεκαηίδνληαη απφ θαζαξά θέξδε, ηα νπνία, ζχκθσλα κε ηηο δηαηάμεηο ηεο θνξνινγηθήο λνκνζεζίαο πνπ ηζρχεη θάζε θνξά, δελ ππάγνληαη ζε θνξνινγία εηζνδήκαηνο. - Απνζεκαηηθφ γηα ίδηεο κεηνρέο, πνπ ζρεκαηίδεηαη γηα ηελ θάιπςε ηεο αμίαο θηήζεσο κεηνρψλ ηεο εηαηξίαο, ζχκθσλα κε ηε λνκνζεζία πνπ ηζρχεη θάζε θνξά. 5.Αποηελέζμαηα ζε νέο, πξφθεηηαη γηα απνηειέζκαηα πνπ δελ έρνπλ δηαλεκεζεί θαη είλαη : o Τπφινηπν θεξδψλ ρξήζεσο ζε λέν o Τπφινηπν δεκηψλ ρξήζεσο ζε λέν ( αξλεηηθφ ) o Τπφινηπν δεκηψλ πξνεγνχκελσλ ρξήζεσλ ( αξλεηηθφ )

20 15 o Ποζά πποοπιζμένα για αύξηζη κεθαλαίος, πξφθεηηαη γηα θαηαζέζεηο ή δηαζέζηκα κεξίζκαηα πνπ πξννξίδνληαη γηα ηελ αχμεζε ηνπ θεθαιαίνπ. o Καηαζέζεηο κεηφρσλ ή εηαίξσλ o Γηαζέζηκα κεξίζκαηα γηα αχμεζε κεηνρηθνχ θεθαιαίνπ. ΠΡΟΒΛΔΦΔΙ ΓΙΑ ΚΙΝΓΤΝΟΤ ΚΑΙ ΔΞΟΓΑ 13 Πξφβιεςε είλαη ε θξάηεζε πνζνχ, πνπ γίλεηαη θαηά ην θιείζηκν ηνπ ηζνινγηζκνχ ζε βάξνο ηνπ ινγαξηαζκνχ ηεο γεληθήο εθκεηαιιεχζεσο ή ηνπ ινγαξηαζκνχ απνηειεζκάησλ ρξήζεσο. Οη πξνβιέςεηο απηέο δηαθξίλνληαη ζε : Α) πξνβιέςεηο γηα θηλδχλνπο εθκεηαιιεχζεσο θαη Β) πξνβιέςεηο γηα έθηαθηνπο θηλδχλνπο. Οη λογαπιαζμοί πνπ πεξηέρνληαη ζηνλ ηζνινγηζκφ είλαη : 1. Πξνβιέςεηο γηα απνδεκίσζε πξνζσπηθνχ ιφγσ εμφδνπ απφ ηελ ππεξεζία. 2. Λνηπέο πξνβιέςεηο. ΤΠΟΥΡΔΧΔΙ Αθνξά ηηο ππνρξεψζεηο πξνο ηξίηνπο είηε θαη ηνπο θνξείο φηαλ έρνπλ ζρέζεηο κε ηελ επηρείξεζε σο ηξίηνη π.ρ. πειάηεο, πξνκεζεπηέο, θ.ι.π. Οη ππνρξεψζεηο αλάινγα κε ην ρξφλν ιεθηφηεηάο ηνπο δηαθξίλνληαη ζε : I. Μαθξνπξόζεζκεο ππνρξεώζεηο, είλαη εθείλεο πνπ ε πξνζεζκία εμνθιήζεσο ηνπο ιήγεη κεηά ην ηέινο ηεο επφκελεο ρξήζεσο. Γηαθξίλνληαη ζε : 13 Αξηζηνηέιεο Γ.Κνληάθνπ, «ΓΔΝΗΚΖ ΛΟΓΗΣΗΚΖ», ΔΛΛΖΝ, ΑΘΖΝΑ 1993, ζει.195.

21 16 1. Οκνινγηαθά Γάλεηα 2. Γάλεηα Σξαπεδψλ 3. Γάλεηα Σακηεπηεξίσλ 4 Μαθξνπξφζεζκεο Τπνρξεψζεηο ζε ζπλδεδεκέλεο επηρεηξήζεηο. 5. Μαθξνπξφζεζκεο ππνρξεψζεηο ζε ινηπέο ζπκκεηνρηθνχ ελδηαθέξνληνο επηρεηξήζεηο. 6. Γξακκάηηα πιεξσηέα καθξνπξφζεζκεο ιήμεσο. Μείνλ : Με δεδνπιεπκέλνη ηφθνη. 7. Λνηπέο καθξνπξφζεζκεο ππνρξεψζεηο. II. Βξαρππξόζεζκεο Τπνρξεώζεηο 14, είλαη εθείλεο πνπ ε πξνζεζκία εμνθιήζεσο ηνπο ιήγεη, σο ην ηέινο ηεο επφκελεο ρξήζεσο. ε πεξίπησζε πνπ ππνρξέσζε κεηαηξέπεηαη απφ καθξνπξφζεζκε ζε βξαρππξφζεζκε κεηαθέξεηαη ζηνλ αληίζηνηρν ινγαξηαζκφ ησλ βξαρππξφζεζκσλ. Οη Βξαρππξφζεζκεο ππνρξεψζεηο εκθαλίδνληαη σο : 1. Πξνκεζεπηέο 2. Γξακκάηηα πιεξσηέα Μείνλ : Με δεδνπιεπκέλνη ηφθνη 3. Σξάπεδεο ι/ζκνί βξαρππξφζεζκσλ ππνρξεψζεσλ 4. Πξνθαηαβνιέο πειαηψλ 5. Τπνρξεψζεηο απφ θφξνπο ηέιε 14 Αξηζηνηέιεο Γ.Κνληάθνπ, «ΓΔΝΗΚΖ ΛΟΓΗΣΗΚΖ», ΔΛΛΖΝ, ΑΘΖΝΑ 1993, ζει.195.

22 17 6. Αζθαιηζηηθνί νξγαληζκνί 7. Μαθξνπξφζεζκεο ππνρξεψζεηο πιεξσηέεο ζηελ επφκελε ρξήζε 8. Τπνρξεψζεηο πξνο ζπλδεδεκέλεο επηρεηξήζεηο 9. Τπνρξεψζεηο πξνο ινηπέο ζπκκεηνρηθνχ ελδηαθέξνληνο επηρεηξήζεηο 10. Μεξίζκαηα πιεξσηέα 11. Πηζησηέο δηάθνξνη ΜΔΣΑΒΑΣΙΚΟΙ ΛΟΓΑΡΙΑΜΟΙ ΠΑΘΗΣΙΚΟΤ 15 Γεκηνπξγνχληαη θαηά θαλφλα ζην ηέινο θάζε ρξήζεσο κε ζθνπφ ηε ρξνλνινγηθή ηαθηνπνίεζε ησλ εμφδσλ θαη εζφδσλ, έηζη ψζηε ζηα απνηειέζκαηα ηεο λα πεξηιακβάλνληαη κφλν ηα έμνδα θαη έζνδα πνπ αθνξνχλ ηε ζπγθεθξηκέλε απηή ρξήζε. Με ηελ ηαθηνπνίεζε απηή γίλεηαη ηαπηφρξνλα ε αλακφξθσζε ησλ ινγαξηαζκψλ ηνπ ηζνινγηζκνχ, ζην πξαγκαηηθφ κέγεζνο ηνπο, θαηά ηελ εκεξνκελία ιήμεσο ηεο ρξήζεσο. Οη κεηαβαηηθνί ινγαξηαζκνί δεκηνπξγνχληαη ζην Παζεηηθφ θαη ζην Δλεξγεηηθφ. ηνπο κεηαβαηηθνχο ινγαξηαζκνχο ηνπ παζεηηθνχ θαηαρσξνχληαη ηα έζνδα ηεο επφκελεο ρξήζεσο πνπ έρνπλ πξνεηζπξαρζεί θαη ηα πιεξσηέα έμνδα ηεο θιεηφκελεο ρξήζεσο, πνπ πξαγκαηνπνηνχληαη δειαδή κέζα ζηε ρξήζε δελ πιεξψλνληαη φκσο ζ απηή, νχηε είλαη δπλαηή ε πίζησζε ηνπο ζε πξνζσπηθνχο ινγαξηαζκνχο, επεηδή δελ είλαη απαηηεηά θαηά ην ηέινο ηεο ρξήζεσο. 15 Νηθνιάνπ Καξακνχδε, «ΑΝΑΛΤΖ ΣΟΤ ΠΑΘΖΣΗΚΟΤ», Σν Βήκα, (Αζήλα ) Μάξηηνο, 12, 2001, ζει.34.

23 18 Οη ινγαξηαζκνί απηνί είλαη: 1. Έζνδα επφκελσλ ρξήζεσλ 2. Έμνδα ρξήζεσο δνπιεπκέλα 3. Λνηπνί κεηαβαηηθνί ινγαξηαζκνί ΛΟΓΑΡΙΑΜΟΙ ΣΑΞΔΧ ΠΙΣΧΣΙΚΟΙ 16 Οη ινγαξηαζκνί απηνί γξάθνληαη ζην ηέινο ηνπ ηζνινγηζκνχ θαη κεηά ηα ζχλνια ησλ πνζψλ ηνπ Παζεηηθνχ θαη ηνπ Δλεξγεηηθνχ. Οη ινγαξηαζκνί ηάμεσο, αλήθνπλ ζε εηδηθή θαηεγνξία ινγαξηαζκψλ. Με απηνχο απεηθνλίδνληαη θαη παξαθνινπζνχληαη ρξήζηκεο πιεξνθνξίεο, θαζψο θαη γεγνλφηα πνπ δεκηνπξγνχλ λφκηκεο δεζκεχζεηο, ρσξίο λα επηθέξνπλ άκεζε πνζνηηθή κεηαβνιή ζηα πεξηνπζηαθά ζηνηρεία ηεο επηρεηξήζεσο, ε νπνία φκσο είλαη δπλαηφ λα επέιζεη ζην κέιινλ. Οη ινγαξηαζκνί ηάμεσο ιεηηνπξγνχλ πάληνηε ακνηβαία, δειαδή φηαλ ρξεψλεηαη ν έλαο πηζηψλεηαη ν άιινο θαη αληίζεηα, ζε απηφλνκν ινγηζηηθφ θχθισκα, ρσξίο λα ππάξρεη δπλαηφηεηα ζπιιεηηνπξγίαο ηνπο κε ηνπο ινγαξηαζκνχο νπζίαο ηεο γεληθήο ινγηζηηθήο ή ηεο αλαιπηηθήο ινγηζηηθήο εθκεηαιιεχζεσο Δλεξγεηηθό ή Δπελδύζεηο ηεο Πεξηνπζίαο Σν ελεξγεηηθφ ηεο επηρεηξήζεσο εκθαλίδεηαη ζηνλ ηζνινγηζκφ θαη δηαθξίλεηαη ζχκθσλα κε ην Γ.Λ.. ζε : - Οθεηιόκελν Κεθάιαην - Έμνδα Δγθαηαζηάζεσο - Πάγην Δλεξγεηηθό - Κπθινθνξνύλ Δλεξγεηηθό 16 Νηθήηα Α. Νηάξρνπ,ΥΡΖΜΑΣΟΟΗΚΟΝΟΜΗΚΖ ΑΝΑΛΤΖ ΛΟΓΗΣΗΚΩΝ ΚΑΣΑΣΑΔΩΝ, ΣΑΜΟΤΛΖ, Αζήλα 1996, ζει.82.

24 19 - Μεηαβαηηθνύο Λνγαξηαζκνύο Δλεξγεηηθνύ - Καη θάησ από ην ζθέινο ηνπ ελεξγεηηθνύ ηνπο Λνγαξηαζκνύο Σάμεσο ηνπ ελεξγεηηθνύ. Οη ινγαξηαζκνί πνπ ηα ππφινηπά ηνπο εκθαλίδνληαη ζηνλ ηζνινγηζκφ θαηά νκάδεο, θσδηθνχο αξηζκνχο, ηίηινπο θαζψο θαη νη έλλνηεο θαη ην πεξηερφκελν ηνπο είλαη 17 : Α. Οθειλόμενο Κεθάλαιο Πξφθεηηαη γηα ην θεθάιαην πνπ νθείιεηαη αθφκε ζηελ εηαηξία. Δδψ πξέπεη λα ζεκεηψλεηαη θαη ην πνζφ πνπ πξέπεη λα θαηαβιεζεί κέρξη ην ηέινο ηεο επφκελεο ρξήζεσο. Β. Έξοδα εγκαηαζηάζεωρ Έμνδα εγθαηαζηάζεσο είλαη εθείλα πνπ γίλνληαη γηα ηελ ίδξπζε θαη αξρηθή νξγάλσζε ηεο επηρεηξήζεσο. Σα έμνδα απηά εμππεξεηνχλ ηελ επηρείξεζε γηα κεγάιε ρξνληθή πεξίνδν νπσζδήπνηε κεγαιχηεξε απφ έλα έηνο θαη γηα ην ιφγν απηφ απνζβέλνληαη ηκεκαηηθά. ηνλ ηζνινγηζκφ θαηαρσξνχληαη κε ηελ αξρηθή ηνπο αμία κείνλ ηηο απνζβέζεηο ηνπο θαη ηελ αλαπφζβεζηε ηνπο αμία. Γ. Πάγιο Δνεπγηηικό Πάγηα είλαη ηα αγαζά θαη ηα δηθαηψκαηα πνπ πξννξίδνληαη λα παξακείλνπλ καθξφρξνλα, κε ηελ ίδηα πεξίπνπ κνξθή, ζηελ επηρείξεζε, θαζψο θαη ηα έμνδα πνιπεηνχο απνζβέζεσο θαη νη καθξνπξφζεζκεο απαηηήζεηο, Ή κε άιιε έθθξαζε πάγηα είλαη ηα πεξηνπζηαθά ζηνηρεία ησλ νπνίσλ ή ρξεζηκφηεηα, ζχκθσλα κε ηνλ πξννξηζκφ ηνπο, δηαξθεί πεξηζζφηεξν απφ κία ρξήζε. Σα πάγηα πεξηνπζηαθά ζηνηρεία δηαθξίλνληαη ζε ελζψκαηα θαη αζψκαηα. Αθφκε δηαθξίλνληαη ζε : 17 Αξηζηνηέιεο Γ.Κνληάθνπ, «ΓΔΝΗΚΖ ΛΟΓΗΣΗΚΖ», ΔΛΛΖΝ, ΑΘΖΝΑ 1993, ζει.215.

25 20 Απνζβέζηκα ή πεξηνξηζκέλεο σθέιηκεο δηάξθεηαο δσήο, πνπ ε αμία ηνπο κεηψλεηαη ζηαδηαθά, επεηδή ππφθεηληαη ζε απφζβεζε, φπσο π.ρ. κεραλήκαηα, θηίξηα, έπηπια. Σα απνζβέζηκα πάγηα ζηνηρεία θαηαρσξνχληαη δηαθεθξηκέλα ζηελ αμία θηήζεσο κείνλ ηηο απνζβέζεηο ηνπο θαη ηελ αλαπφζβεζηε ηνπο αμία. Με απνζβέζηκα ή απεξηφξηζηεο σθέιηκεο δηάξθεηαο δσήο, πνπ ππφθεηληαη ζε απφζβεζε, φπσο π.ρ. αγξνί, νηθφπεδα. I. Αζψκαηεο Αθηλεηνπνηήζεηο Αζψκαηεο αθηλεηνπνηήζεηο ή αχια πάγηα ζηνηρεία, είλαη ηα αζψκαηα νηθνλνκηθά αγαζά πνπ απνθηνχληαη απφ ηελ επηρείξεζε κε ζθνπφ λα ρξεζηκνπνηεζνχλ παξαγσγηθά γηα ρξνληθφ δηάζηεκα κεγαιχηεξν απφ έλα έηνο. Σα ζηνηρεία απηά πξέπεη λα είλαη δεθηηθά ρξεκαηηθήο απνηηκήζεσο θαη λα κπνξνχλ λα απνηειέζνπλ αληηθείκελν ζπλαιιαγήο, κφλα ηνπο ή καδί κε ηελ επηρείξεζε. Οη αζψκαηεο αθηλεηνπνηήζεηο δηαθξίλνληαη ζε : Γηθαηψκαηα, φπσο π.ρ. ηα δηθαηψκαηα επξεζηηερλίαο, ην ζήκα, ε πλεπκαηηθή ηδηνθηεζία, ε επσλπκία θ.α. Πξαγκαηηθέο Καηαζηάζεηο φπσο π.ρ. ε πειαηεία, ε θήκε, ε πίζηε, ε θαιή νξγάλσζε, ε εμεηδίθεπζε θ.ι.π. Αθφκε ζηηο αζψκαηεο αθηλεηνπνηήζεηο ππάγνληαη θαη ηα έμνδα πνιπεηνχο απνζβέζεσο, φπσο νη δαπάλεο πνπ πξαγκαηνπνηνχληαη γηα ηελ ίδξπζε θαη αξρηθή νξγάλσζε ηεο επηρεηξήζεσο, ηελ απφθηεζε δηαξθψλ κέζσλ εθκεηαιιεχζεσο, θαζψο θαη ηελ επέθηαζε θαη ηελ αλαδηνξγάλσζε ηεο. ΗΗ. Δλζψκαηεο Αθηλεηνπνηήζεηο Δλζψκαηεο αθηλεηνπνηήζεηο είλαη ηα πιηθά αγαζά πνπ απνθηάεη ε επηρείξεζε κε ζθνπφ λα ηα ρξεζηκνπνηεί σο κέζα δξάζεσο ηεο θαηά ηε δηάξθεηα ηεο σθέιηκεο δσήο ηνπο, ε νπνία είλαη νπσζδήπνηε κεγαιχηεξε απφ έλα έηνο. πσο π.ρ. γήπεδα, νηθφπεδα, νξπρεία, κεηαιιεία, ιαηνκεία, αγξνί, θπηείεο, δάζε, θηίξηα, ηερληθά έξγα, κεραλήκαηα, ηερληθέο εγθαηαζηάζεηο, κεηαθνξηθά κέζα, έπηπια θαη ινηπφο εμνπιηζκφο, ειεθηξνληθνί ππνινγηζηέο.

26 21 ΗΗΗ. πκκεηνρέο θαη άιιεο καθξνπξφζεζκεο ρξεκαηννηθνλνκηθέο Απαηηήζεηο πκκεηνρέο είλαη νη κεηνρέο Α.Δ., ηα εηαηξηθά κεξίδηα Δ.Π.Δ. θαη νη εηαηξηθέο κεξίδεο ησλ άιιεο κνξθήο εηαηξηψλ, πνπ ε δηαξθήο θαηνρή ηνπο θξίλεηαη ηδηαίηεξα ρξήζηκε γηα ηε δξαζηεξηφηεηα ηεο επηρεηξήζεσο, θπξίσο γηαηί ηνπο εμαζθαιίδεη άζθεζε επηξξνήο ζηηο αληίζηνηρέο εηαηξίεο Οη ζπκκεηνρέο ραξαθηεξίδνληαη σο κνξθή πάγηαο επελδχζεσο, φηαλ θαηά ηελ απφθηεζή ηνπο ππάξρεη ζθνπφο γηα δηαξθή θαηνρή ηνπο θαη φηαλ ην πνζνζηφ ζπκκεηνρήο ππεξβαίλεη ην 10% ηνπ θεθαιαίνπ ηεο θάζε εηαηξίαο ζηελ νπνία ζπκκεηέρεη ε επηρείξεζε. Μαθξνπξφζεζκεο απαηηήζεηο είλαη εθείλεο πνπ πξέπεη λα εηζπξαρζνχλ κεηά ην ηέινο ηεο επφκελεο ρξήζεσο. Γ. Κςκλοθοπούν Δνεπγηηικό 18 Κπθινθνξνχλ ελεξγεηηθφ απνηεινχλ ηα πεξηνπζηαθά ζηνηρεία, ηα νπνία πξννξίδνληαη λα αιιάμνπλ κνξθή κηα ή πεξηζζφηεξεο θνξέο κέζα ζε κία δηαρεηξηζηηθή ρξήζε. Σν θπθινθνξνχλ ελεξγεηηθφ εκθαλίδεηαη ζηνλ ηζνινγηζκφ σο : 1. Απνζέκαηα Απνζέκαηα είλαη ηα πιηθά αγαζά, ηα νπνία αλήθνπλ ζηελ επηρείξεζε, πνπ πξνέξρνληαη απφ απνγξαθή ή αγνξά ή ηδηνπαξαγσγηθή θαη ζε εμαηξεηηθέο πεξηπηψζεηο απφ αληαιιαγή ή εηζθνξά ζε είδνο ή δσξεά. Σα απνζέκαηα απηά ζηηο επηρεηξήζεηο : - Πξννξίδνληαη λα πσιεζνχλ απηνχζηα ή έπεηηα απφ θαηεξγαζία ( εκπνξεχκαηα, πξντφληα θ.ι.π. ) 18 Γεψξγηνο Αιεθάληεο, «ΛΟΓΗΣΗΚΔ ΔΡΓΑΗΔ ΣΔΛΟΤ ΥΡΖΖ», ΠΑΜΗΟ, ΑΘΖΝΑ, 2002, ζει.143.

27 22 - Βξίζθνληαη ζηε δηαδηθαζία ηεο παξαγσγήο θαη πξννξίδνληαη λα πσιεζνχλ φηαλ πάξνπλ ηελ κνξθή ησλ εηνίκσλ πξντφλησλ ( παξαγσγή ζε εμέιημε, εκηηειή πξντφληα θ.ι.π. ) - Πξννξίδνληαη λα αλαισζνχλ γηα ηελ θαιή ιεηηνπξγία, ηε ζπληήξεζε ή επηζθεπή, θαζψο θαη ηελ ηδηνπαξαγσγή παγίσλ ζηνηρείσλ. - Πξννξίδνληαη λα αλαισζνχλ γηα ηελ παξαγσγή αγαζψλ ή ππεξεζηψλ. - Πξννξίδνληαη λα ρξεζηκνπνηεζνχλ γηα ηε ζπζθεπαζία ησλ πσινπκέλσλ αγαζψλ ( είδε ζπζθεπαζίαο, πιηθά ζπζθεπαζίαο ) Οη ινγαξηαζκνί πνπ ηα ππφινηπά ηνπο εκθαλίδνληαη ζηνλ ηζνινγηζκφ είλαη : 1. Δκπνξεχκαηα. 2. Πξντφληα έηνηκα θαη εκηηειή, Τπνπξντφληα θαη Τπνιείκκαηα. 3. Παξαγσγή ζε εμέιημε 4. Πξψηεο θαη βνεζεηηθέο χιεο Αλαιψζηκα πιηθά Αληαιιαθηηθά θαη είδε ζπζθεπαζίαο 5. Πξνθαηαβνιέο γηα αγνξέο απνζεκάησλ 2. Απαηηήζεηο Πξφθεηηαη γηα βξαρππξφζεζκεο απαηηήζεηο, δειαδή γηα εθείλεο πνπ ε είζπξαμε ηνπο πξέπεη λα γίλεη κέρξη ην ηέινο ηεο επφκελεο ρξήζεσο. 1. Πειάηεο 2. Γξακκάηηα Δηζπξαθηέα Υαξηνθπιαθίνπ ( κείνλ ηα πξνεμνθιεκέλα κεηαβηβαζκέλα, Πνζνχ ) ηηο ηξάπεδεο γηα είζπξαμε Μείνλ : Με δεδνπιεπκέλνη Σφθνη 3. Γξακκάηηα ζε θαζπζηέξεζε

28 23 4. Κεθάιαην εηζπξαθηέν ζηελ επφκελε ρξήζε 5. Βξαρππξφζεζκεο απαηηήζεηο θαηά ζπλδεδεκέλσλ επηρεηξήζεσλ 6. Βξαρππξφζεζκεο απαηηήζεηο θαηά ινηπψλ ζπκκεηνρηθνχ ελδηαθέξνληνο επηρεηξήζεσλ 7. Απαηηήζεηο θαηά νξγάλσλ δηνηθήζεσο 8. Γεζκεπκέλνη ινγαξηαζκνί θαηαζέζεσλ 9. Μαθξνπξφζεζκεο απαηηήζεηο εηζπξαθηέεο ζηελ επφκελε ρξήζε 10. Δπηζθαιείο Δπίδηθνη πειάηεο θαη ρξεψζηεο Μείνλ : Πξνβιέςεηο 11. Υξεψζηεο δηάθνξνη 12. Λνγαξηαζκνί δηαρεηξίζεσο πξνθαηαβνιψλ θαη πηζηψζεσλ 3. Υξεόγξαθα Δίλαη νη κεηνρέο Α.Δ., νη νκνινγίεο, ηα έληνθα γξακκάηηα ηνπ Διιεληθνχ Γεκνζίνπ, ηα κεξίδηα θεθαιαίσλ θαη ηα νκφινγα Σξαπεδψλ, ηα νπνία απνθηνχληαη απφ ηελ επηρείξεζε κε ζθνπφ ηελ ηνπνζέηεζε θεθαιαίσλ ηνπο θαη ηελ πξαγκαηνπνίεζε απφ απηά άκεζεο πξνζφδνπ ( θεξδψλ ή ηφθσλ ). 1. Μεηνρέο 2. Οκνινγίεο 3. Λνηπά Υξεφγξαθα 4. Ίδηεο Μεηνρέο Μείνλ : Οθεηιφκελεο δφζεηο

29 24 4. Γηαζέζηκα Γηαζέζηκα ή ρξεκαηηθά δηαζέζηκα είλαη ηα πεξηνπζηαθά ζηνηρεία πνπ ξεπζηνπνηνχληαη ακέζσο θαη αζθαιψο. 1. Σακείν ( κεηξεηά θαη επηηαγέο εηζπξαθηέεο ) 2. Λεγκέλα ηνθνκεξίδηα εηζπξαθηέα 3. Καηαζέζεηο φςεσο θαη πξνζεζκίαο ( νη θαηαζέζεηο πξνζεζκίαο εθφζνλ δελ είλαη δεζκεπκέλεο ) Δ. Μεηαβαηικοί Λογαπιαζμοί ηος Δνεπγηηικού 19 Μεηαβαηηθνί ινγαξηαζκνί ηνπ ελεξγεηηθνχ είλαη εθείλνη ζηνπο νπνίνπ ο εηθνλίδνληαη ηα έμνδα πνπ πιεξψζεθαλ κέζα ζηε ρξήζε, άιια αλήθνπλ ζηελ επφκελε ή επφκελεο θαη ηα έζνδα πνπ αλήθνπλ ζηε ρξήζε θαη δελ εηζπξάρζεθαλ νχηε ήηαλ δπλαηφ λα θαηαρσξεζνχλ ζε πξνζσπηθφ ινγαξηαζκφ, επεηδή δελ ήηαλ αθφκε απαηηεηά. Καη εκθαλίδνληαη : - Έμνδα επνκέλσλ ρξήζεσλ - Έμνδα ρξήζεσο εηζπξαθηέα - Λνηπνί κεηαβαηηθνί ινγαξηαζκνί ελεξγεηηθνχ ΣΤ. Λογαπιαζμοί Τάξεωρ ηος Δνεπγηηικού πσο νη ινγαξηαζκνί ηνπ παζεηηθνχ, παξαζέηνληαη : 1. Αιιφηξηα πεξηνπζηαθά ζηνηρεία 2. Υξεσζηηθνί ινγαξηαζκνί εγγπήζεσλ θαη εκπξάγκαησλ αζθαιεηψλ 3. Απαηηήζεηο απφ ακθνηεξνβαξείο ζπκβάζεηο 4. Λνηπνί ινγαξηαζκνί ηάμεσο Σηιρ επόμενερ ζελίδερ παπαηίθεηαι ο Ιζολογιζμόρ επισειπήζεωρ 19 Βιέπε ην ίδην φπσο 18. ζει.21.

30 Ηδηόηεηεο Ηζνινγηζκνύ 20 Κάζε ηζνινγηζκφο επηβάιιεηαη θαηά ηελ ζχληαμε ηνπ λα εμαζθαιίδεη ηηο παξαθάησ ηδηφηεηεο : Να είλαη εηιηθξηλείο. Γειαδή λα εκθαλίδεη ηα ζηνηρεία ζηελ πξαγκαηηθή ηνπο αμία. Να είλαη ζπλερείο θαη νκνηφκνξθνο. Πξέπεη θάζε ρξφλν λα ζπληάζζεηαη νκνηφκνξθα θαη νη απνηηκήζεηο λα γίλνληαη κε ηελ ίδηα κέζνδν ψζηε ηα ζηνηρεία λα είλαη ζπγθξίζηκα κεηαμχ δχν ή πεξηζζνηέξσλ εηψλ. Να είλαη ζαθήο, λα κελ ζπκςεθίδνληαη αλφκνηα πεξηνπζηαθά ζηνηρεία κεηαμχ ηνπο φπσο π.ρ. πειάηεο πνπ έρνπλ δψζεη πξνθαηαβνιέο κε πξνκεζεπηέο. Να είλαη αθξηβήο θαη ηέινο Να είλαη λφκηκνο. 2.4 Ηζνινγηζκνί πνπ ζπληάζζνληαη ζηηο επηρεηξήζεηο 21 Απαηηείηαη, πξηλ αξρίζνπκε ηε κειέηε ησλ δηαθφξσλ ζεσξηψλ γηα ηνλ ηζνινγηζκφ, λα δνχκε πνίνη ηζνινγηζκνί ζπληάζζνληαη ζηηο επηρεηξήζεηο απφ ηελ αξρή ηεο ιεηηνπξγίαο ηνπο, ηηο δηάθνξεο θάζεηο ηεο δσήο ηνπο θαη θαηά ηε ιήμε ηεο δσήο ηνπο, θαζψο θαη πσο εκθαλίδεη ηελ πεξηνπζία ν θάζε έλαο απφ απηνχο. Οη ηζνινγηζκνί απηνί είλαη νη αθφινπζνη : Α) Ο Αξρηθόο ή Ηδξπηηθόο ή Ηζνινγηζκόο Δλάξμεσο πληάζζεηαη φηαλ αξρίδεη ηε ιεηηνπξγία ηεο ε επηρείξεζε θαη εκθαλίδεη ηελ πεξηνπζία ηεο ζηε ζρεηηθή πξαγκαηηθή ηεο αμία. Λέκε ζηε ζρεηηθή πξαγκαηηθή ηεο αμία, γηαηί ηα δηάθνξα πεξηνπζηαθά ηεο ζηνηρεία δελ έρνπλ ηελ ίδηα αμία ηψξα, δειαδή κεηά ηελ αγνξά ηνπο απφ ηελ επηρείξεζε, κε ηελ αμία ηελ νπνία είραλ φηαλ αγνξάζηεθαλ. Αλ π.ρ. ε επηρείξεζε έρεη αγνξάζεη έλα απηνθίλεην, γηα ηηο κεηαθνξέο ηεο αληί ,00 Δπξψ, ε πξαγκαηηθή ηνπ αμία ζα είλαη αξθεηά πην κηθξή, δειαδή ,00 Δπξψ πεξίπνπ. 20 Αξηζηνηέιεο Γ.Κνληάθνπ, «ΓΔΝΗΚΖ ΛΟΓΗΣΗΚΖ», ΔΛΛΖΝ, ΑΘΖΝΑ 1993, ζει Βιέπε ην ίδην φπσο 20, ζει.25.

31 26 Β) Οη Ηζνινγηζκνί ησλ Υξήζεσλ πληάζζνληαη θάζέ 12 κήλεο, εθηφο απφ ηνλ ηζνινγηζκφ ηεο πξψηεο δηαρεηξηζηηθή ρξήζεσο, πνπ επηηξέπεηαη λα ζπληαρζεί κέζα ζε δηάζηεκα 24 κελψλ. Γ) Ο Ηζνινγηζκόο Δθκεηαιιεύζεσο Ο ηζνινγηζκφο εθκεηαιιεχζεσο ζπληάζζεηαη, βαζηθά, ζην ηέινο θάζε ρξήζεσο, κε ζθνπφ λα πξνζδηνξηζηνχλ ε νξζή πεξηνπζηαθή θαηάζηαζε θαη ηα νξζά απνηειέζκαηα ηεο ρξήζεσο. Πξέπεη λα ζπληάζζεηαη κε ειεχζεξα νηθνλνκηθά θξηηήξηα θαη λα κε ιακβάλνληαί ππφςε, θαηά ηε ζχληαμε ηνπ, νη λνκηθέο δεζκεχζεηο γηα απνηηκήζεηο θ.ι.π. Έηζη ζα κπνξεί λα παξέρεη ζαθείο, αθξηβείο θαη εηιηθξηλείο πιεξνθνξίεο ζηνπο κειεηεηέο ηνπ, ηφζν γηα ηελ πξαγκαηηθή παξάζεζε ηεο ρξεκαηννηθνλνκηθήο ζέζεσο ηεο επηρεηξήζεσο, φζν θαη γηα ηελ εμαγσγή ησλ νξζψλ απνηειεζκάησλ ηεο. Αθφκε ηζνινγηζκνί εθκεηαιιεχζεσο, εθηφο απφ ηνλ ηζνινγηζκφ ηεο ρξήζεσο πνπ πξνθχπηεη απφ ηελ απνγξαθή, πξέπεη λα ζπληάζζνληαη θάζε κήλα ή δίκελν ή ην πνιχ ηξίκελν. Οη ηζνινγηζκνί απηνί πνπ ιέγνληαη θαη ελδηάκεζνη ηζνινγηζκνί, εκθαλίδνπλ ηελ πνξεία ησλ δξαζηεξηνηήησλ ηεο επηρεηξήζεσο θαη κπνξνχλ λα ιακβάλνληαη έγθαηξα κέηξα γηα ηελ νξζή ιεηηνπξγία ηεο. Οη ελδηάκεζνη ηζνινγηζκνί παξά ην γεγνλφο φηη ζπληάζζνληαη εζσινγηζηηθά, δειαδή απφ ηα ππφινηπα ησλ ινγαξηαζκψλ θαη δελ εκθαλίδνπλ κε αθξίβεηα ηελ αμία ηεο πεξηνπζίαο θαη ην απνηέιεζκα, είλαη απαξαίηεηνη γηα ηε κέηξεζε ηεο δξαζηεξηφηεηαο ηεο επηρεηξήζεσο, απφ ηνπο εζσηεξηθνχο κειεηεηέο, γηα ηελ νξζνινγηθή θαηεχζπλζε. Γ) Ο Φνξνινγηθόο Ηζνινγηζκόο Ο ηζνινγηζκφο απηφο θαηαξηίδεηαη ζχκθσλα κε ηηο ηζρχνπζεο δηαηάμεηο ηνπ Κ.Β.. θαη ηεο θνξνινγηθήο λνκνζεζίαο θαη είλαη αλαγθαίν λα ζπζρεηίδεηαη κε ηνλ ηζνινγηζκφ εθκεηαιιεχζεσο.

32 27 Δ) Ο Ηζνινγηζκόο πγρσλεύζεσο ή Δμαγνξάο Απηφο έρεη λα εκθαλίζεη ηα πεξηνπζηαθά ζηνηρεία, φρη σο απνκνλσκέλεο αμίεο άιια σο νξγαληθφ ζχλνιν. ηηο πεξηπηψζεηο ηεο ζπγρσλεχζεσο ή εμαγνξάο, φηαλ ε επηρείξεζε πξαγκαηνπνηνχζε κεγάια θέξδε, ε αμία ηεο πεξηνπζίαο ηεο εκθαλίδεηαη απμεκέλε, επεηδή έρεη εμαζθαιίζεη απνδνηηθφηεηα, πηζησηηθή ηθαλφηεηα, θήκε θαη πειαηεία θ.ι.π. θαη αθφκε επεηδή κεηψλεηαη ν αληαγσληζκφο. Ε) Οη Δλνπνηεκέλνη Ηζνινγηζκνί πληάζζνληαη απφ ηηο θπξίαξρεο επηρεηξήζεηο, ηηο κεηξηθέο εηαηξείεο, ηα θεληξηθά θαηαζηήκαηα θ.ι.π. ηηο πεξηπηψζεηο απηέο πεξηζζφηεξνη ηζνινγηζκνί ελψλνληαη ζε έλαλ γεληθφ ηζνινγηζκφ. Θα αζρνιεζνχκε εθηελέζηεξα ζε επφκελν θεθάιαην. Ζ) Οη Σηκαξηζκηθά Αλαπξνζαξκνζκέλνη Ηζνινγηζκνί Οη Ηζνινγηζκνί απηνί είλαη απαξαίηεην λα ζπληάζζνληαη ηνπιάρηζην ζε πεξηφδνπο ζεκαληηθψλ κεηαβνιψλ ηεο αμίαο ηεο λνκηζκαηηθήο κνλάδαο, πνπ είλαη θαηά θαλφλα ππνηηκήζεηο ή κεηαβνιψλ ηεο πξαγκαηηθήο αμίαο ησλ αγαζψλ. Σα πεξηνπζηαθά ζηνηρεία εκθαλίδνληαη κε ηελ ηηκαξηζκηθά αλαπξνζαξκνζκέλε αμία ηνπο. 2.5 Θεσξίεο ηνπ Ηζνινγηζκνύ 22 Οη ζεσξίεο απηέο αθνξνχλ βαζηθά ηνπο ηζνινγηζκνχο νη νπνίνη ζπληάζζνληαη ζην ηέινο θάζε δηαρεηξηζηηθήο ρξήζεσο, ελψ εηδηθά γηα ηνπο εζσηεξηθνχο αλαιπηέο αθνξνχλ θαη ηνπο ελδηάκεζνπο ηζνινγηζκνχο. 22 Α. Κνληάθνπ & Α. Παζπχξνο, «ΑΝΑΛΤΖ ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΩΝ ΚΑΣΑΣΑΔΩΝ», ΔΚΓΟΔΗ ΔΛΛΖΝ, ΑΘΖΝΑ, ζει.55

33 28 Απηέο αλαθέξνληαη θπξίσο ζε ζέκαηα απνηηκήζεσο, θαζνξηζκνχ ηεο ρξεκαηννηθνλνκηθήο ζέζεσο ηεο επηρεηξήζεσο θαη ησλ απνηειεζκάησλ, ζηε δηάηαμε ησλ πεξηνπζηαθψλ ζηνηρείσλ ζηνλ πίλαθα ηνπ ηζνινγηζκνχ θαη ζηηο ζρέζεηο πνπ ππάξρνπλ κεηαμχ θεθαιαηνδνηήζεσλ θαη επελδχζεσλ. Οη πην ζεκαληηθέο απφ ηηο ζεσξίεο απηέο είλαη : Σνπ ηαηηθνχ Ηζνινγηζκνχ. Σνπ Γπλακηθνχ Ηζνινγηζκνχ. Σνπ Οξγαληθνχ Ηζνινγηζκνχ. Γηάθνξεο άιιεο ζεσξίεο, φπσο ηνπ Βηνκεραληθνχ, ηνπ Σακηαθνχ, ηνπ Ολνκαζηηθνχ, ηνπ Κνηλσληθνχ Ηζνινγηζκνχ, θ.ι.π Ζ Θεσξία ηνπ ηαηηθνύ Ηζνινγηζκνύ Ζ ζεσξία ηνπ ζηαηηθνχ ηζνινγηζκνχ ζηεξίδεηαη ζηελ άπνςε, φηη ν αξρηθφο ηζνινγηζκφο πξέπεη λα εκθαλίδεη ηελ πξαγκαηηθή εηθφλα ηεο πεξηνπζηαθήο θαηαζηάζεσο ηεο επηρεηξήζεσο ζηελ αξρή ηεο ρξήζεσο θαη ν ηειηθφο ηελ πξαγκαηηθή εηθφλα ζην ηέινο ηεο ρξήζεσο. Θεσξεί φηη ην απνηέιεζκα είλαη ε δηαθνξά ηεο ηειηθήο απφ ηελ αξρηθή θαζαξή ζέζε ηεο επηρεηξήζεσο. Σν απνηέιεζκα δειαδή βξίζθεηαη απφ δχν ζηαηηθά ζεκεία ηεο θαζαξήο ζέζεσο, ην αξρηθφ θαη ην ηειηθφ. Δλδηαθέξεηαη βαζηθά γηα ηνλ θαζνξηζκφ ηεο αμίαο ηεο πεξηνπζίαο ηεο επηρεηξήζεσο πνπ φπσο ππνζηεξίδεη, απηφ ελδηαθέξεη ηνπο δηνηθνχληεο ηεο, ηνπο πξνκεζεπηέο, ηνπο πειάηεο ηεο θαη γεληθά φζνπο έρνπλ ζρέζεηο κε ηελ επηρείξεζε. Γελ ελδηαθέξεηαη αλ ην απνηέιεζκα, δειαδή ε δηαθνξά ησλ δχν ζηαηηθψλ θαζαξψλ ζέζεσλ, ηειηθή θαη αξρηθήο, ηεο επηρεηξήζεσο, είλαη πξαγκαηηθφ ή φρη νχηε αλ πξνέξρεηαη απφ απνηειέζκαηα ησλ δξαζηεξηνηήησλ ηεο επηρεηξήζεσο ή απφ άιια αλφξγαλα απνηειέζκαηα νχηε ιακβάλνληαη ππφςε νη παξάγνληεο πνπ κεζνιαβνχλ γηα ηε κεηαβνιή ηεο θαζαξήο ζέζεσο ηεο επηρεηξήζεσο. Έηζη πξφθεηηαη πάληα γηα ακθίβνια απνηειέζκαηα. Ζ απνηίκεζε ησλ απνζεκάησλ γίλεηαη ζηελ ηηκή θηήζεσο, ζχκθσλα φκσο κε λεψηεξεο απφςεηο ησλ ππνζηεξηθηψλ ηεο, κπνξεί λα γίλεηαη θαη ζηε κηθξφηεξε ηηκή κεηαμχ θηήζεσο θαη εκέξαο. ζνλ αθνξά ηα πάγηα απνηηκνχληαη πάληα ζηελ ηηκή θηήζεσο κείνλ ηηο απνζβέζεηο ηνπο. Ζ αμία ηεο λνκηζκαηηθή κνλάδαο ζεσξείηαη ζηαζεξή θαη δελ ιακβάλεηαη ππφςε ππνηηκήζεηο ή ππεξηηκήζεηο ηεο. Αθφκε δελ

34 29 ιακβάλεηαη ππφςε ε πξαγκαηηθή αχμεζε ή κείσζε ηεο αμίαο ησλ πεξηνπζηαθψλ ζηνηρείσλ. Έηζη παξφιν πνπ εκθαλίδεηαη κία ζπληεξεηηθή εηθφλα ηεο αμίαο ηεο πεξηνπζίαο ηεο επηρεηξήζεσο, εκθαλίδεηαη έλα ακθίβνιν απνηέιεζκα ρσξίο λα γλσξίδνπκε ηεο πξνέιεπζή ηνπ. ηε ζπλέρεηα παξαζέηνπκε έλα ζηνηρεηψδεο παξάδεηγκα κε παξαηεξήζεηο πνπ κπνξνχλ κα δηαηππσζνχλ, γηα ηελ πεξηνπζία θαη ην απνηέιεζκα πνπ βξίζθνληαη ζχκθσλα κε ηε ζεσξία ηνπ ζηαηηθνχ ηζνινγηζκνχ. Έζησ φηη ν Π.Παχινπ άλνημε επηρείξεζε εκπνξίαο απηνθηλήησλ θαη αγφξαζε 100 απηνθίλεηα πξνο 1800,00 ην θάζε έλα κε κεηξεηά πνπ εηζέθεξε ζηελ επηρείξεζε απφ ηελ αηνκηθή ηνπ πεξηνπζία. Ο αξρηθφο ηνπ ηζνινγηζκφο ζα είλαη : Δ ΑΡΥΗΚΟ ΗΟΛΟΓΗΜΟ Π Απηνθίλεηα (100*1800,00) ,00 Κεθάιαην ,00 ην ηέινο ηεο ρξήζεσο ηνπ κέλνπλ 20 απηνθίλεηα. Σα ππφινηπα ηα έρεη πσιήζεη κε κεηξεηά αληί Δπξψ 2000,00, θαηά κέζν φξν, ην θαζέλα. Έρεη εηζπξάμεη δειαδή 80*2000,00 = ,00 θαη αλ ππνζέζνπκε φηη δελ πξαγκαηνπνίεζε άιιεο δαπάλεο θαη έζνδα ν ηειηθφο ηζνινγηζκφο ηεο επηρεηξήζεσο ζα είλαη : ΣΔΛΗΚΟ ΗΟΛΟΓΗΜΟ Απηνθίλεηα ( 20 * 1800,00 ) 36000,00 Κεθάιαην ,00 Σακείν , , ,00

35 30 Δίρε δειαδή θέξδνο , ,00 = ,00. Αλ φκσο θαηά ηε δηάξθεηα ηεο ρξήζεσο ε αμία αγνξάο ηνπ απηνθηλήηνπ, ρσξίο λα κεηαβιεζεί ε αμία ηνπ λνκίζκαηνο, απμήζεθε ζε 1900,00 ηφηε ε πξαγκαηηθή αμία ησλ απηνθηλήησλ πνπ ηνπ έκεηλαλ είλαη 20 * 1900,00 = ,00 θαη φρη ,00 Έηζη εκθαλίδεηαη ζηνλ ηειηθφ ηζνινγηζκφ θαζαξή πεξηνπζία θαηά Δπξψ 2.000,00 κηθξφηεξν απφ ην θαλνληθφ. Με ηνλ ηξφπν απηφ ζηελ επηρείξεζε δεκηνπξγήζεθε αθαλέο απνζεκαηηθφ Ζ ζεσξία ηνπ Γπλακηθνύ Ηζνινγηζκνύ Ζ ζεσξία ηνπ δπλακηθνχ ηζνινγηζκνχ ππνζηεξίδεη φηη ν ζθνπφο ηνπ ηζνινγηζκνχ είλαη βαζηθά, ν πξνζδηνξηζκφο ησλ απνηειεζκάησλ, γηαηί ην απνηέιεζκα είλαη ην πξαγκαηηθφ κέηξν γηα ηε κέηξεζε ηεο νηθνλνκηθφηεηαο ηεο επηρείξεζεο. Σα πεξηνπζηαθά ζηνηρεία κε φπνην ηξφπν θαη αλ απνηηκεζνχλ, ζχκθσλα κε ηε ζεσξία απηή, αθνχ ζπλππάξρνπλ νξγαλσκέλα ζε κνξθή επηρεηξήζεσο, παχνπλ λα έρνπλ ρσξηζηή αμία ην θαζέλα κέζα ζηελ επηρείξεζε. Απηά έρνπλ ζπλνιηθή αμία πνπ εμαξηάηαη απφ ηελ απνδνηηθφηεηα ηεο επηρεηξήζεσο, δειαδή απφ ηα θέξδε ηεο. Ζ αμία ηεο πεξηνπζίαο κπνξεί λα πξνζδηνξηζηεί κφλν ζην ηέινο ηεο δσήο ηεο επηρεηξήζεσο, σο δηαθνξά εηζπξάμεσλ θαη πιεξσκψλ. Απηφ θαίλεηαη θαιχηεξα ζε πεξηπηψζεηο πνπ δηαιχεηαη ε επηρείξεζε θαη παξά ηηο έληνλεο πξνζπάζεηεο πνπ θαηαβάιινληαη γηα ηελ νξζή απνηίκεζε ησλ πεξηνπζηαθψλ ζηνηρείσλ, παξαηεξείηαη θαηά ηε ξεπζηνπνίεζε ησλ ελεξγεηηθψλ ζηνηρείσλ θαη ηελ εμφθιεζε ησλ ππνρξεψζεσλ, φηη επηηπγράλνληαη δηαθνξεηηθέο ηηκέο. Αθφκε ζε πεξηπηψζεηο κεηαβηβάζεσο νιφθιεξεο ηεο επηρεηξήζεσο παξαηεξείηαη φηη επηρεηξήζεηο κεηαβηβάδνληαη ζε κεγαιχηεξα ηηκή απφ ηελ θαζαξή ηνπο πεξηνπζία αλ πξαγκαηνπνηνχληαη θέξδε, δειαδή πιεξψλεηαη ε ππεξαμία ηεο επηρείξεζεο, ή ζε κηθξφηεξε ηηκή αλ πξαγκαηνπνηνχλ δεκίεο, Απηά νθείινληαη ζην φηη ηα επί κέξνπο πεξηνπζηαθά ζηνηρεία ηεο επηρεηξήζεσο κεηαβηβάδνληαη σο έλα νξγαληθφ ζχλνιν. χκθσλα ινηπφλ κε ηε ζεσξία ηνπ δπλακηθνχ ηζνινγηζκνχ ε αμία ηεο επηρεηξήζεσο εμαξηάηαη θπξίσο απφ ηα θέξδε πνπ πξαγκαηνπνηεί,

36 31 δειαδή απφ ηελ απνδνηηθφηεηα ηεο, ελψ ζε δεχηεξε κνίξα έξρεηαη ε αμία ησλ επηκέξνπο πεξηνπζηαθψλ ηεο ζηνηρείσλ Ζ ζεσξία ηνπ Οξγαληθνύ Ηζνινγηζκνύ Ζ ζεσξία απηή ππνζηεξίδεη φηη κε ηνλ Ηζνινγηζκφ θαη ην ινγαξηαζκφ Απνηειέζκαηα Υξήζεσο, πξέπεη λα εκθαλίδνληαη νξζά ηφζν ε πξαγκαηηθή αμία ηεο πεξηνπζίαο ηεο επηρεηξήζεσο, φζν θαη ην απνηέιεζκα ηεο ρξήζεσο. ηεξίδεηαη ζηε ζρέζε : Πξάγκα - Υξήκα - Πξάγκα Γειαδή ην αγαζφ κεηαηξέπεηαη ζε ρξήκα θαη ην ρξήκα πάιη ζε αγαζφ θαη ε δηαθνξά κεηαμχ ηηκήο πσιήζεσο ηνπ αγαζνχ θαη ηηκήο αληηθαηαζηάζεσο ή αλαπαξαγσγήο ηνπ είλαη ην απνηέιεζκα, ελψ ε δηαθνξά κεηαμχ ηηκήο αγνξάο θαη ηηκή πσιήζεσο απνηειείηαη απφ απνηειέζκαηα, ελψ ε δηαθνξά κεηαμχ ηηκή αγνξάο θαη ηηκήο πσιήζεσο απνηειείηαη απφ απνηειέζκαηα θαη δηαθνξά θαζαξήο πεξηνπζίαο. Γελ ηζρχεη δειαδή ε ζρέζε έζνδν έμνδν = Απνηέιεζκα αιιά ε ζρέζε έζνδν - ηηκή επαλαθηήζεσο αγαζνύ = Απνηέιεζκα. Δλψ ε δηαθνξά κεηαμχ ηηκήο αγνξάο ηνπ πσιεκέλνπ αγαζνχ θαη ηηκήο επαλαθηήζεσο ηνπ δελ είλαη απνηειέζκαηα αιιά κεηαβνιή ηεο αμίαο ηεο θαζαξήο πεξηνπζίαο πνπ εκθαλίδεηαη ζην ινγαξηαζκφ ηεο θαζαξήο πεξηνπζίαο, κεηαβνιέο αμηώλ. Ζ ζεσξία απηή μεθίλεζε απφ ηελ αξρή φηη νη ηηκέο ησλ αγαζψλ κεηαβάιινληαη ζπλέρεηα γηα πνιινχο θαη δηαθφξνπο ιφγνπο. Οη θπξηφηεξνη απφ απηνχο νθείινληαη : ηηο κεηαβνιέο ηεο πξνζθνξάο θαη ηεο δεηήζεσο ησλ αγαζψλ θαη ζηηο κεηαβνιέο, ζπλήζσο ππνηηκήζεσο ηεο αμίαο ηεο λνκηζκαηηθή ο κνλάδαο. ηαλ νη κεηαβνιέο απηέο είλαη κεγάιεο, ηφηε ηφζν ε εηθφλα ηεο πεξηνπζίαο φζν θαη ηα απνηειέζκαηα είλαη αλαθξηβή θαη νδεγνχλ ζε ιαλζαζκέλα ζπκπεξάζκαηα θαη θαηεπζχλζεηο. Πνιιέο θνξέο έκπνξνη πνπ νη επηρεηξήζεηο ηνπο πήγαηλαλ, θαηλνκεληθά θαιά, βξέζεθαλ πησρνί. Ζ ζεσξία απηή ιακβάλεη σο αμία ησλ πεξηνπζηαθψλ ζηνηρείσλ φρη ηελ ηηκή θηήζεσο ή ηε κηθξφηεξε κεηαμχ θηήζεσο θαη εκέξαο, αιιά ηελ ηηκή εκέξαο, δειαδή ηελ ηηκή αληηθαηαζηάζεσο ή αλαπαξαγσγήο.

37 32 Σα βαζηθά ραξαθηεξηζηηθά ηεο ζεσξίαο απηήο είλαη : Α) Ζ απνηίκεζε ησλ πεξηνπζηαθψλ ζηνηρείσλ θαηά ηελ απνγξαθή γίλεηαη ζε ηηκέο εκέξαο, δειαδή ζε ηηκέο πνπ ε επηρείξεζε κπνξεί λα επαλαπνθηήζεη ηα πεξηνπζηαθά ζηνηρεία θαη νη απνζβέζεηο ησλ παγίσλ ζηνηρείσλ ππνινγίδνληαη κε βάζε ηελ ηηκή αληηθαηαζηάζεσο. Β) Σν απνηέιεζκα, θέξδνο ή δεκία, πξνζδηνξίδεηαη σο δηαθνξά ηεο ηηκήο αληηθαηαζηάζεσο απφ ηελ ηηκή πσιήζεσο θαη φρη σο δηαθνξά ηεο ηηκήο θηήζεσο απφ ηελ ηηκή πσιήζεσο. Ζ δηαθνξά κεηαμχ ηηκήο πσιήζεσο θαη ηηκήο θηήζεσο, απφ ηε δξαζηεξηφηεηα ηεο επηρεηξήζεσο θαη ην ππφινηπν απνηειεί κεηαβνιή ηεο θαζαξήο πεξηνπζίαο θαη παξαθνινπζείηαη κε έλα ινγαξηαζκφ πνπ ιέγεηαη «Μεηαβνιέο αμηψλ». Ο ινγαξηαζκφο απηφο κεηαθέξεηαη ζην ινγαξηαζκφ Κεθάιαην ή Απνζεκαηηθά Κεθάιαηα ή κέλεη φπσο έρεη ζηνλ ινγαξηαζκφ Κεθάιαην ή Απνζεκαηηθά Κεθάιαηα ή κέλεη φπσο έρεη ζηνλ ηζνινγηζκφ θαη απνηειεί ινγαξηαζκφ ηεο θαζαξήο πεξηνπζίαο Άιιεο Θεσξίεο πεξί Ηζνινγηζκνύ 23 Δθηφο απφ ηηο ζεσξίεο πνπ αλαπηχμακε έρνπλ ππνζηεξηρηεί θαη πνιιέο άιιεο : Ζ ζεσξία ηνπ Βηνκεραληθνχ Ηζνινγηζκνχ, πνπ αζρνιείηαη κε ηελ αληηπαξάζεζε ησλ πεξηνπζηαθψλ ζηνηρείσλ, σο ρξεζηκνπνίεζε ηνπ θεθαιαίνπ ζηελ παξαγσγή θαζψο θαη ζηελ πξνέιεπζε ηνπ θεθαιαίνπ. Ζ ζεσξία ηνπ Ολνκαζηηθνχ Ηζνινγηζκνχ, πνπ ππνζηεξίδεη φηη ν ηζνινγηζκφο είλαη νλνκαζηηθφο θαη φρη πξαγκαηηθφο πίλαθαο ηεο αμίαο ησλ αγαζψλ ζε ρξήκα θαη φηη ην αιεζηλφ απνηέιεζκα πξνθχπηεη κφλν ζην ηέινο ηεο δσήο ηεο επηρεηξήζεσο. Ζ ζεσξία ηνπ Κνηλσληθνχ Ηζνινγηζκνχ, ηνπ Οινθιεξσηηθνχ Ηζνινγηζκνχ, ηνπ Υξεκαηννηθνλνκηθνχ Ηζνινγηζκνχ θαη άιιεο, πνπ βαζηθά αζρνινχληαη, κε ηελ θαηάηαμε ησλ ινγαξηαζκψλ ζηνλ ηζνινγηζκφ, αλάινγα κε ηε κνξθή ή ηελ πξνέιεπζε ηνπο. Ζ ζεσξία ηνπ Σακηαθνχ Ηζνινγηζκνχ, πνπ ηα πεξηνπζηαθά ζηνηρεία ιακβάλνληαί σο κειινληηθέο εηζπξάμεηο θαη πιεξσκέο. 23 Α. Κνληάθνπ & Α. Παζπχξνο, «ΑΝΑΛΤΖ ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΩΝ ΚΑΣΑΣΑΔΩΝ», ΔΚΓΟΔΗ ΔΛΛΖΝ, ΑΘΖΝΑ, ζει.60.

38 Ζ δηαδηθαζία γηα ηε ζύληαμε ηνπ ηζνινγηζκνύ 24 Ζ ζχληαμε ηνπ ηζνινγηζκνχ είλαη κηα δηαδηθαζία θαηά ζηάδηα, φπνπ ζε θάζε ζηάδην, πξψηα μεθαζαξίδνληαη πνζνηηθά θαη ρξνληθά νη δηάθνξνη παξάγνληεο ζπληζηψζεο ηνπ απνηειέζκαηνο, πξνθεηκέλνπ λα πξνθχςεη έλα αθξηβέο απνηέιεζκα θαη ζηε ζπλέρεηα πξαγκαηνπνηνχληαη δηαδνρηθά νη ζπλδπαζκνί ηνπο, πξνθεηκέλνπ λα πξνζδηνξηζηνχλ νη πεγέο απ απηέο πνπ πξνήιζε απηφ ην απνηέιεζκα. Πξηλ λα μεθηλήζεη νπνηαδήπνηε ελέξγεηα πνπ εληάζζεηαη ζην θιείζηκν ηεο ρξήζεο θαη ηε ζχληαμε ηνπ ηζνινγηζκνχ ηεο θαη αθνχ ινγηζηεί θαη ε ηειεπηαία ζπλαιιαθηηθή πξάμε ηεο ρξήζεο πνπ θιείλεηαη, ζπληάζζεηαη έλα ( πξνζσξηλφ ) Ηζνδχγην φισλ ησλ ινγαξηαζκψλ θάζε βαζκνχ, πξνθεηκέλνπ, ηφζν λα δηαπηζησζεί ε ηππηθή ινγηζηηθή ζπκθσλία, φζν θαη λα δηαπηζησζεί θαη λα ζπληαρζεί ν ηζνινγηζκφο ηεο ρξήζεο, κε ηηο παξαθάησ ζηαδηαθέο ελέξγεηεο. Α) Πξώηε ελέξγεηα ινηπόλ, είλαη λα πξνζδηνξηζηεί κε αθξίβεηα ε πξαγκαηηθή θαηάζηαζε ζ απηή ηελ πξαγκαηηθόηεηα θαη ηα ινγηζηηθά δεδνκέλα γη απηή ηελ πεξηνπζία. Ο αθξηβήο απηφο πξνζδηνξηζκφο ηεο πεξηνπζίαο έρεη φπσο είλαη γλσζηφ δχν ζθέιε : ην ζθέινο ηεο πνζφηεηαο θαη εθείλν ηεο αμίαο. Πξψηε ελέξγεηα ζπλεπψο λα κάζνπκε, κε κηα πξαγκαηηθή απνγξαθή, ηα πξαγκαηηθά πνζνηηθά κεγέζε ησλ πεξηνπζηαθψλ ζηνηρείσλ θαη ζηε ζπλέρεηα λα βξνχκε ηηο πξαγκαηηθέο ηνπο αμίεο. Απαηηείηαη ινηπφλ, λα ζπληαρζεί πξαγκαηηθή γεληθή απνγξαθή ηεο πεξηνπζίαο ηεο επηρείξεζεο θαη λα γίλεη απνηίκεζε, όπνπ ρξεηάδεηαη πξνθεηκέλνπ λα πξνζδηνξηζηεί ε πξαγκαηηθή θαη ζπλνιηθή αμία ηεο πεξηνπζίαο. Ζ δηελέξγεηα απηήο ηεο απνγξαθήο εθηφο απφ ηε ινγηζηηθή ηεο αλαγθαηφηεηα επηβάιιεηαη επίζεο θαη απφ ηηο δηαηάμεηο ηνπ άξζξνπ 27 1 ηνπ Κ.Β. θαη απνηειεί ζπλεπψο θαη θνξνινγηθή ππνρξέσζε. Β) Γεύηεξε ελέξγεηα, ζηα δεδνκέλα απηήο ηεο απνγξαθήο ηόζν ηεο πνζόηεηαο, όζν θαη ηεο αμίαο, λα πξνζαξκνζηνύλ ηα ινγηζηηθά ππόινηπα ησλ ινγαξηαζκώλ. Δδψ ζα ρξεηαζηεί λα ζπγθξηζνχλ ζε θάζε ινγαξηαζκφ ηα δχν ππφινηπα ( πξαγκαηηθφ ινγηζηηθφ ) θαη λα πξνθχςνπλ νη δηαθνξέο ηνπο, πνπ είλαη ηα γλσζηά καο ειιείκκαηα ( πξαγκαηηθφ ππφινηπν κηθξφηεξν απφ ην ινγηζηηθφ ) θαη πιενλάζκαηα ( πξαγκαηηθφ ππφινηπν κεγαιχηεξν απφ ην ινγηζηηθφ ). 24 Γεκήηξηνο Π.Παξαζθεχπνπινο, ΚΛΔΗΗΜΟ ΣΖ ΥΡΖΖ ΣΩΝ ΔΠΗΥΔΗΡΖΔΩΝ, ΔΚΓΟΔΗ INTERBOOKS, ζει.156.

39 34 Οπφηε ζα επαθνινπζήζνπλ νη εγγξαθέο ηαθηνπνίεζεο ησλ ειιεηκκάησλ ( ρξέσζε ελφο ινγαξηαζκνχ απνηειέζκαηνο θαη αξλεηηθή ρξέσζε θαη αξλεηηθή ρξέσζε ηνπ ινγαξηαζκνχ κε ην έιιεηκκα ) θαη ησλ πιενλαζκάησλ ( ρξέσζε ηνπ ινγαξηαζκνχ κε ην πιεφλαζκα θαη πίζησζε ελφο απνηειεζκαηηθνχ ινγαξηαζκνχ ). Υξεηάδεηαη ίζσο λα επηζεκαλζεί ην γεγνλφο, φηη ε πξνζαξκνγή ησλ ινγηζηηθψλ ππνινίπσλ ζηα πξαγκαηηθά, δελ γίλεηαη ακέζσο κφιηο δηαπηζησζεί ε ζρεηηθή δηαθσλία. Γελ απνθιείεηαη, ην ιάζνο λα βξίζθεηαη ζηελ πξαγκαηηθή απνγξαθή, φπνπ έλα ιάζνο, είηε ζηελ θαηακέηξεζε, είηε ζηελ θαηαγξαθή ησλ πνζνηηθψλ ή ησλ θαη αμία δεδνκέλσλ δελ είλαη θαζφινπ ζπάλην. Οη ζρεηηθέο δηνξζψζεηο ζπλεπψο, πξέπεη λα γίλνπλ κεηά απφ ηελ επαιήζεπζε θαη ηνλ απνθιεηζκφ ηνπ ιάζνπο ζηελ πξαγκαηηθή απνγξαθή. Απφ ηελ άιιε κεξηά, ε ηππηθή αθξίβεηα ησλ ινγηζηηθψλ ππνινίπσλ είλαη δεδνκέλε, κε βάζε ην ζρεηηθφ ηζνδχγην πνπ ζπληάζζεηαη πξηλ μεθηλήζεη ε δηαδηθαζία γηα ην «θιείζηκν». Οι ζσεηικέρ λογιζηικέρ εγγπαθέρ είναι οι παπακάηω : ΛΟΓΑΡΗΑΜΟ ΑΞΗΑ (Οκάδεο 2 θαη 3 ) Λ/ΜΟ ΑΠΟΣΔΛΔΜΑΣΟ (Οκάδα 8 ) Έιιεηκκα ΥΥΥΥΥΥ ΥΥΥ ΛΟΓΑΡΗΑΜΟ ΑΞΗΑ (Οκάδεο 2 θαη 3 ) Λ/ΜΟ ΑΠΟΣΔΛΔΜΑΣΟ (Οκάδα 8) ΥΥΥΥΥ ΥΥΥ Πιεφλαζκα Γ) Σξίηε ελέξγεηα, είλαη ε ρξνληθή ηαθηνπνίεζε ησλ εμόδσλ θαη εζόδσλ. Σψξα πηα, πνπ ηα (ινγηζηηθά ) ππφινηπα ησλ ινγαξηαζκψλ είλαη αθξηβή, ζα πξέπεη λα πξνζδηνξηζηνχλ κε ρξνληθά θξηηήξηα, ηα πνζά πνπ αθνξνχλ ηε ρξήζε ( δνπιεκέλα ), είηε ινγίζηεθαλ είηε φρη θαη εθείλα πνπ δελ ηελ αθνξνχλ, γηαηί κνινλφηη ινγίζηεθαλ, φκσο είηε

40 35 νιφθιεξα είηε, ζπλήζσο θαηά έλα κέξνο, αθνξνχλ ηελ επφκελε ή επφκελεο ( κε δνπιεκέλα ). Μεηαβαηηθνχο ινγαξηαζκνχο ( Δλεξγεηηθνχ θαη Παζεηηθνχ ), ελψ ηα δνπιεκέλα πξέπεη λα κεηαθεξζνχλ ζηνπο ινγαξηαζκνχο θπθινθνξίαο ( Λνγαξηαζκφο Γεληθήο Δθκεηάιιεπζεο ), είηε ζηνπο ινγαξηαζκνχο ηνπ απνηειέζκαηνο. Οι ζσεηικέρ λογιζηικέρ εγγπαθέρ είναι οι παπακάηω : ΛΟΓΑΡΗΑΜΟ ΔΞΟΓΩΝ ( νκάδα 6 ) ΜΔΣΑΒΑΣΗΚΟΗ Λ/ΜΟΗ ΠΑΘΖΣΗΚΟΤ ΥΥΥΥ ΥΥΥΥ Έμνδα δνπιεκέλα θαη κε ινγηζκέλα ΛΟΓΑΡΗΑΜΟΗ ΔΟΓΩΝ ( νκάδα 7 ) ΜΔΣΑΒΑΣΗΚΟΗ Λ/ΜΟΗ ΠΑΘΖΣΗΚΟΤ Έζνδα κε δνπιεκέλα θαη ινγηζκέλα ΥΥΥΥ ΥΥΥΥ ΜΔΣΑΒΑΣΗΚΟΗ Λ/ΜΟΗ ΔΝΔΡΓΖΣΗΚΟΤ ΛΟΓΑΡΗΑΜΟ ΔΞΟΓΩΝ ( νκάδα 6 ) ΥΥΥΥ ΥΥΥΥ Έμνδα κε δνπιεκέλα θαη ινγηζκέλα ΜΔΣΑΒΑΣΗΚΟΗ Λ/ΜΟΗ ΔΝΔΡΓΖΣΗΚΟΤ ΛΟΓΑΡΗΑΜΟ ΔΟΓΩΝ ( νκάδα 7 ) Έζνδα δνπιεκέλα θαη κε ινγηζκέλα ΥΥΥΥΥ ΥΥΥΥ

41 36 ηε θάζε απηή, φπνπ ηαθηνπνηνχληαη θαη εθθαζαξίδνληαί ηα έμνδα θαη ηα έζνδα ηεο ρξήζεο, πξέπεη λα ππνινγηζηνχλ θαη λα ινγηζηνχλ θαη νη απνζβέζεηο, ηαθηηθέο θαη πξφζζεηεο ( θίλεηξα ), πνπ απνηεινχλ άιισζηε θαη κεγάιε θαη βαζηθή δαπάλε ηεο ρξήζεο. πσο είλαη γλσζηφ, ε δηαδηθαζία απηή ζπλίζηαηαη ζηνλ πξνζδηνξηζκφ ηνπ πνζνχ ηεο απφζβεζεο γηα θάζε πξσηνβάζκην ινγαξηαζκφ παγίνπ, ηελ πίζησζε απηψλ ησλ ινγαξηαζκψλ θαη ηε ρξέσζε ησλ αλάινγσλ ινγαξηαζκψλ εμφδσλ ησλ νκάδσλ 6 θαη 8. Οι ζσεηικέρ λογιζηικέρ εγγπαθέρ για ηο λογιζμό ηων αποζβέζεων είναι οι παπακάηω : Λ/ΜΟ ΣΑΚΣΗΚΩΝ ΑΠΟΒΔΔΩΝ ( νκάδα 6 ) Λ/ΜΟ ΠΑΓΗΟΤ ( νκάδα 1) ι/ζκνο ησλ ηαθηηθψλ απνζβέζεσλ ΥΥΥΥ ΥΥΥΥ Λ/ΜΟ ΠΡΟΘΔΣΩΝ ΥΥΥΥΥ ΑΠΟΒΔΔΩΝ ( νκάδα 8 ) Λ/ΜΟ ΠΑΓΗΟΤ ( νκάδα 1 ) ΥΥΥΥ ινγηζκφο ησλ απνζβέζεσλ Γ) Σέηαξηε ελέξγεηα, είλαη λα ππνινγηζηεί ην νξγαληθό απνηέιεζκα, από ηελ εθκεηάιιεπζε. Γηα ην ζθνπφ απηφ, ηα ππφινηπα ησλ ινγαξηαζκψλ εμφδσλ, έηζη φπσο έρνπλ μεθαζαξηζηεί πνζνηηθά θαη ρξνληθά, θαζψο θαη νη ζπλνιηθέο ρξεψζεηο ( ππφινηπν έλαξμεο + ρξεψζεηο ηεο ρξήζεο ) φισλ ησλ ινγαξηαζκψλ απνζεκάησλ, κεηαθέξνληαη ζηε ρξέσζε ηνπ Λνγαξηαζκνχ Γεληθήο Δθκεηάιιεπζεο, ελψ ζηελ πίζησζε ηνπ κεηαθέξνληαη, ηα εθθαζαξηζκέλα ππφινηπα ησλ

42 37 εζφδσλ, θαζψο επίζεο θαη ηα ππφινηπα ιήμεο φισλ ησλ ινγαξηαζκψλ απνζεκάησλ. Πξνθχπηεη έηζη ην ζπλνιηθφ ηειηθφ ( θαζαξφ ) απνηέιεζκα ηεο ρξήζεο απφ ηελ Δθκεηάιιεπζε. Οι ζσεηικέρ λογιζηικέρ εγγπαθέρ είναι οι παπακάηω : ΛΟΓΑΡΗΑΜΟ ΓΔΝΗΚΖ ΔΚ/Ζ ( ι/μοο ) ΛΟΓΑΡΗΑΜΟΗ ΑΠΟΘΔΜΑΣΩΝ (Οκάδα 2) ΛΟΓΑΡΗΑΜΟΗ ΔΞΟΓΩΝ (Οκάδα 6) Μεηαθνξά ππνινίπσλ γηα ην ζρεκαηηζκφ ηνπ Λ/ζκνπ Γελ.Δθκεηάιιεπζεο ρξήζεο 1/1-31/12/ΥΥ ΥΥΥ ΥΥΥ ΥΥΥ ΛΟΓΑΡΗΑΜΟΗ ΔΟΓΩΝ (Οκάδα 7) ΛΟΓΑΡΗΑΜΟΗ ΓΔΝΗΚΖ ΔΚΜΔΣΑΛΛΔΤΖ (ι/ζκνο 80.00) ΥΥΥ ΥΥΥ Μεηαθ.ππνινίπσλ γηα ην ζρεκαηηζκφ ηνπ Λ/ζκνπ Γελ.εθκεηάιιεπζεο ηεο ρξήζεο 1/1-31/12/ΥΥ ΛΟΓΑΡΗΑΜΟΗ ΑΠΟΘΔΜΑΣΩΝ (Οκάδα 6) ΥΥΥ ΛΟΓΑΡΗΑΜΟ ΓΔΝΗΚΖ ΔΚΜΔΣΑΛΛΔΤΖ (Λ/ζκνο 80.00) Μεηαθ.απνζεκάησλ (απνγξαθή ) ιήμεο ηεο 31/12/ΥΥ ΥΥΥ

43 38 ΛΟΓΑΡΗΑΜΟ ΓΔΝΗΚΖ ΔΚΜΔΣΑΛΛΔΤΖ (Λ/ζκνο 80.00) ΥΥΥ ΜΗΚΣΑ ΑΠΟΣΔΛΔΜΑΣΑ ΔΚΜ/Ζ (Λ/ζκνο 81.00) Μεηαθνξά ηειηθνχ απνηειέζκαηνο εθκ/ζεο ηεο Υξήζεο 1/1 31/12/ΥΥ ΥΥΥ Καηαξηίζηεθε έηζη ν Λνγαξηαζκφο Γεληθήο Δθκεηάιιεπζεο θαη πξνέθπςε ην ηειηθφ ( θαζαξφ ) απνηέιεζκα, δελ έρεη φκσο πξνθχςεη αθφκε ην δεηνχκελν Μηθηφ Απνηέιεζκα ηεο Δθκεηάιιεπζεο, ην νπνίν είλαη ηψξα αλαγθαίν λα πξνζδηνξηζηεί. Δ) Πέκπηε ελέξγεηα, είλαη λα πξνζδηνξηζηεί ην Μηθηό Οξγαληθό Απνηέιεζκα ηεο Δθκεηάιιεπζεο. Γηα ην ζθνπφ απηφ, ζην ζπλνιηθφ ηειηθφ (θαζαξφ) απνηέιεζκα, πνπ πξφθπςε φπσο παξαπάλσ, ζα πξνζηεζνχλ ηα έμνδα πνπ δελ είλαη πξνζδηνξηζηηθά ηνπ κηθηνχ απνηειέζκαηνο θαη ζα αθαηξεζνχλ ηα αληίζηνηρα έζνδα, νπφηε ην απνηέιεζκα πνπ ζα πξνθχςεη είλαη ην δεηνχκελν κηθηφ ηεο εθκεηάιιεπζεο. Οη ζρεηηθέο ινγηζηηθέο εγγξαθέο είλαη νη παξαθάησ : ΜΗΚΣΑ ΑΠΟΣΔΛΔΜΑΣΑ ΔΚΜΔΣΑΛΛΔΤΖ (Λ/ζκνο 80.01) ΔΟΓΑ ΜΖ ΠΡΟΓΗΟΡΗΣΗΚΑ ΜΗΚΣΩΝ ΑΠΟΣΔΔΜΑΣΩΝ (Λ/ζκνο 80.03) Μεηαθ.γηα ηνλ πξνζδηνξηζκφ ηνπ κηθηνχ απνηειέζκαηνο ηεο Δθκ/ζεο ρξήζεο 1/1 31/12/ΥΥ ΥΥΥ ΥΥΥ

44 39 ΔΞΟΓΑ ΜΖ ΠΡΟΓΗΟΡΗΣΗΚΑ ΜΗΚΣΩΝ ΑΠ/ΣΩΝ (Λ/ζκνο 80.02) ΥΥΥ ΜΗΚΣΑ ΑΠΟΣΔΛΔΜΑΣΑ ΔΚΜΔΣΑΛΛΔΤΖ Μεηαθ.γηα ηνλ πξνζδηνξηζκφ ηνπ κηθηνχ απνηειέζκαηνο γηα εθ- Μεηάιιεπζε ηεο ρξήζεο 1/1 31/12/ΥΥ ΥΥΥ Σ) Έθηε ελέξγεηα είλαη λα θαηαξηηζηεί ν Λνγαξηαζκόο Απνηειεζκάησλ Υξήζεο, φπνπ εθηφο ηνπ Μηθηφ Κέξδνο Δθκεηάιιεπζεο πνπ κεηαθέξεηαη ζηελ πίζησζε ηνπ, ν ινγαξηαζκφο ζα δερηεί φιεο ηηο πηζηψζεηο κε ηα έζνδα πνπ γηα δηάθνξνπο ιφγνπο θαηαηάζζνληαη εθηφο εθκεηάιιεπζεο θαη φιεο ηηο αλάινγεο ρξεψζεηο, κε ηα αλάινγα έμνδα, ζχκθσλα κε ηηο παξαθάησ ινγηζηηθέο εγγξαθέο : ΑΠΟΣΔΛΔΜΑΣΑ ΥΡΖΖ (86) ΑΠΟΣΔΛΔΜΑΣΑ ΠΡΟ ΓΗΑΘΔΖ ΥΥΥ ΥΥΥ Μεηαθνξά ηνπ ηειηθνχ απνηειέζκαηνο ηεο Υξήζεο ζην ι/ζκφ δηαλνκήο ΑΠΟΣΔΛΔΜΑΣΑ ΠΡΟ ΓΗΑΘΔΖ (86) ΥΥΥ ΣΑΚΣΗΚΟ ΑΠΟΘΔΜΑΣΗΚΟ ΚΔΡΓΖ ΔΗ ΝΔΟΝ ΜΔΡΗΜΑΣΑ ΠΛΖΡΩΣΔΑ ΤΠΟΥΡΔΩΔΗ ΑΠΟ ΦΟΡΟΤ ΥΥΥ ΥΥΥ ΥΥΥ ΥΥΥ Γηαλνκή ηνπ ηειηθνχ απνηειέζκαηνο ηεο ρξήζεο 1/1 31/12/ΥΥ

45 40 Ζ δηαδηθαζία ηεο δηαλνκήο ζπλεπψο, είλαη ε ηειεπηαία ινγηζηηθή ελέξγεηα ηεο ρξήζεο, πνπ ζα κεηαηξέςεη ην θέξδνο ζε ππνρξεψζεηο θαη Καζαξή Θέζε θαη ζα εμαθαλίζεη έηζη θαη ην ηειεπηαίν ζηνηρείν ηεο θπθινθνξίαο. Μεηά ηε δηαλνκή έρνπλ θιείζεη φινη νη ινγαξηαζκνί ηεο θπθινθνξίαο θαη δηαηεξνχληαη νη ινγαξηαζκνί πνπ αλήθνπλ κφλν ζηελ πεξηνπζία θαη πνπ έρνπλ ην ηειηθφ ν θαζέλαο ηνπο ππφινηπν ηνπ. Μ απηά ηα ππφινηπα ζα ζπληαρζεί ηψξα ν Ηζνινγηζκφο, κε ρξέσζε ηνπ αλάινγνπ ινγαξηαζκνχ (89 ηνπ Δ.Γ.Λ.) θαη πίζησζε ηνπ θαζελφο μερσξηζηά θαη φισλ αλεμαηξέησο ησλ ινγαξηαζκψλ ηνπ ελεξγεηηθνχ θαη πίζησζε ηνπ ηδίνπ ινγαξηαζκνχ (89 ηνπ Δ.Γ.Λ.) θαη ρξέσζε ησλ ινγαξηαζκψλ ηνπ παζεηηθνχ. πκπεξαίλνπκε φηη νη ινγηζηηθέο νηθνλνκηθέο θαηαζηάζεηο πνπ ζπληάζζνληαη θαη δεκνζηεχνληαη ζχκθσλα κε ην Νφκν, δει. ν Ηζνινγηζκφο, ε Καηάζηαζε Λνγαξηαζκνχ Απνηειεζκάησλ Υξήζεσο θαη ν Πίλαθαο Γηαζέζεσο Απνηειεζκάησλ, είλαη θαλνληθνί ινγαξηαζκνί θαη ηα θνλδχιηα πνπ αλαθέξνληαη ζε απηνχο είλαη θαλνληθέο ρξεψζεηο θαη πηζηψζεηο, πνπ θαηαιήγνπλ ζην θιείζηκν ησλ ινγαξηαζκψλ ηεο θπθινθνξίαο θαη ηε ζχληαμε ηνπ Ηζνινγηζκνχ. 2.7 Ννκνζεηηθέο δηαηάμεηο γηα ηνλ Ηζνινγηζκό 25. Λφγσ ηεο ζπνπδαηφηεηαο πνπ έρεη, ην Κξάηνο ζέζπηζε εηδηθέο λνκνζεηηθέο δηαηάμεηο, πνπ ξπζκίδνπλ φ,ηη αθνξά ζ απηφ ην επηρεηξεκαηηθφ δήηεκα. Δηδηθφηεξα πξνβιέπεη ηελ ππνρξεσηηθή θαηάξηηζε ηνπ Ηζνινγηζκνχ κηα θνξά ην ρξφλν, κε βάζε ηελ αληίζηνηρε γεληθή απνγξαθή, αιιά πξνβιέπεη επίζεο θαη ηε δεκνζίεπζε ηνπ, κε νξηζκέλν ηχπν. Δηδηθφηεξα ηζρχνπλ νη παξαθάησ λνκνζεηηθέο δηαηάμεηο. Από ηνπο εηδηθνύο λόκνπο ηνπ δηθαίνπ ησλ εηαηξεηώλ : Ο λ. 2190/1920 πνπ αθνξά εηδηθά ηηο Αλψλχκεο Δηαηξείεο (Α.Δ), ηηο δηαηάμεηο γηα ηελ θαηάξηηζε ηεο απνγξαθήο, ηελ απνηίκεζε ηεο επηρεηξεκαηηθήο πεξηνπζίαο θαη ηε ζχληαμε ηνπ ηζνινγηζκνχ. Άξζξα αληίζηνηρα 41, 43 θαη 42 α. Ο λ. 3190/1955 πνπ αθνξά εηδηθά ηηο Δηαηξείεο Πεξηνξηζκέλεο Δπζχλεο (Δ.Π.Δ), ηηο αλάινγεο δηαηάμεηο πεξηιακβάλεη ζην άξζξν 23 1 γηα ηελ ζχληαμε ηνπ Ηζνινγηζκνχ. 25 Αξηζηνηέιε Γ.Κνληάθνπ, «ΓΔΝΗΚΖ ΛΟΓΗΣΗΚΖ», ΔΚΓΟΔΗ ΔΛΛΖΝ, ΑΘΖΝΑ 1993, ζει.349.

46 41 Απφ ηελ ινγηζηηθή λνκνζεζία, δει. ην Π.Γ 1123/1980 πνπ λνκνζεηεί ην Δ.Γ.Λ.. Οη δηαηάμεηο απηέο πεξηιακβάλνληαη φιεο ζην άξζξν 1 θαη ζηελ γηα ηελ θαηάξηηζε ηνπ Ηζνινγηζκνχ. 2.8 Αδπλακίεο ηνπ Ηζνινγηζκνύ 26 Ο Ηζνινγηζκφο παξά ηελ ζπνπδαηφηεηα ηνπ δελ κπνξεί λα κελ έρεη θάπνηα κεηνλεθηήκαηα. Αξρηθά ν ηζνινγηζκφο δελ αληαπνθξίλεηαη ζηελ ηξέρνπζα αμία ησλ πεξηνπζηαθψλ ζηνηρείσλ. Σα πεξηζζφηεξα ζηνηρεία παξνπζηάδνληαη κε ηελ ηηκή θφζηνπο. Σελ ηηκή ηνπ ηζηνξηθνχ θφζηνπο. Ζ αξρή ηνπ θφζηνπο απνηειεί έλα απφ ηα κεγαιχηεξα πξνβιήκαηα ηεο ινγηζηηθήο, θαζψο κε ηνλ πιεζσξηζκφ πνπ ππάξρεη ζηηο δηάθνξεο νηθνλνκίεο δελ κπνξνχκε λα έρνπκε ηελ πξαγκαηηθή αμία ησλ πεξηνπζηαθψλ ζηνηρείσλ. Πνιινί ππνζηεξίδνπλ φηη ηα πεξηνπζηαθά ζηνηρεία πξέπεη λα απνηηκνχληαη ζηελ ηξέρνπζα ηηκή ρσξίο φκσο λα ππάξρεη νκνθσλία ζην θαζνξηζκφ ηεο. Αιιά ππνζηεξίδνπλ φηη ηα πεξηνπζηαθά ζηνηρεία πξέπεη λα πξνζαξκφδνληαη αλάινγα κε ην επίπεδν ηηκψλ. Άιινη πξέπεη λα ζεκεησζεί θαη ε άπνςε ε αμία ησλ πεξηνπζηαθψλ ζηνηρείσλ είλαη ε αληίζηνηρε αμία ηνπ ζε κεηξεηά. Έλα άιιν κεηνλέθηεκα είλαη φηη πνιιά πνζά ζηνλ ηζνινγηζκφ δελ είλαη αθξηλή, παξά θάπνηεο πξνβιέςεηο φζν ην δπλαηφ θαιχηεξεο. ηελ πεξίπησζε απηή αλήθνπλ νη απνζβέζεηο πνπ γίλνληαη απφ ηελ επηρείξεζε θαζψο θαη θαηά πφζν ζα μεπιεξσζνχλ νη ππνρξεψζεηο πνπ ππάξρνπλ πξνο ηελ επηρείξεζε απφ ηνπο ρξεψζηεο καο θαη ηα γξακκάηηα εηζπξαθηέα. Ζ σθέιηκε δσή ησλ παγίσλ πεξηνπζηαθψλ ζηνηρείσλ θαζψο θαη ε ππνιεηκκαηηθή ηνπο αμία είλαη δχζθνιν λα εθηηκεζνχλ θαη έηζη ηα πνζά είλαη πξνζεγγίζεηο ησλ πξαγκαηηθψλ κεγεζψλ. Δπηπιένλ ν ηζνινγηζκφο θαη ε ινγηζηηθή παξαιείπνπλ ζεκαληηθά κεγέζε πνπ ε αμία ηεο εξγαζίαο δελ κπνξεί λα εθηηκεζεί αληηθεηκεληθά, ε πξνζθνξά ηνπο φκσο πξνο ηελ επηρείξεζε είλαη ηεξάζηηα. αλ παξάδεηγκα αλαθέξνπκε ηελ αμία ηνπ αλζξψπηλνπ δπλακηθνχ, κηα θαιήο δηνηθεηηθήο νκάδαο, ην φλνκα θαη ην ζήκα ησλ πξντφλησλ θ.α. ηαλ φκσο ε επηρείξεζε αγνξάδεηαη ζαλ ζχλνιν ηφηε ε αμία ησλ πην πάλσ πεξηπηψζεσλ παξνπζηάδεηαη ζε εηδηθφ ινγαξηαζκφ ζην Δλεξγεηηθφ. Με ιίγα ιφγηα ν ηζνινγηζκφο θαη νη ινηπέο ινγηζηηθέο θαηαζηάζεηο πνπ δεκνζηεχνληαη καδί κε απηφλ, παξά ηηο πξνζπάζεηεο πνπ θαηαβάιινληαη, δελ είλαη δπλαηφ λα εκθαλίδνπλ ηελ πξαγκαηηθή ζέζε ηεο πεξηνπζίαο θαη ηα νξζά απνηειέζκαηα ηεο επηρεηξήζεσο. 26 Κνληάθνπ Α., «ΑΝΑΛΤΖ ΗΟΛΟΓΗΜΩΝ», ΑΘΖΝΑ, 1983, ζει.66.

47 42 Απηφ νθείιεηαη ζε λνκνζεηηθνχο, νηθνλνκηθνχο θαη θνηλσληθνχο ιφγνπο, σο θαη ζε αδπλακίεο ηεο ίδηαο ηεο ινγηζηηθήο. Α) Νομοθεηικοί λόγοι Δίλαη νη λφκηκεο δεζκεχζεηο ζπληάμεσο ηνπ ηζνινγηζκνχ, γηα θνξνινγηθνχο βαζηθά ιφγνπο, ζχκθσλα κε ηηο δηαηάμεηο γηα απνηηκήζεηο, απνζβέζεηο θ.ι.π. Β) Οικονομικοί και Κοινωνικοί λόγοι Δίλαη νη ζπλζήθεο πνπ δεκηνπξγνχληαη ζην δηάζηεκα ηεο ρξήζεσο : Απφ ηηο κεηαβνιέο ηεο πξνζθνξάο θαη ηεο δήηεζεο ησλ νηθνλνκηθψλ αγαζψλ, φπσο π.ρ. απμεκέλε ή ειαηησκέλε παξαγσγή, κφδα, ππνθαηάζηαζε νηθνλνκηθνχ αγαζνχ κε άιιν, εηδηθέο ή γεληθέο νηθνλνκηθέο πθέζεηο ή αλζήζεηο, θξαηηθφο παξεκβαηηζκφο, αχμεζε ή κείσζε ησλ εηζαγσγψλ ή εμαγσγψλ. Απφ ηε κεηαβνιή, ζπλήζσο ππνηίκεζε, ηεο αμίαο ηεο λνκηζκαηηθήο κνλάδαο Απφ ηηο κεηαβνιέο ηεο πξνζθνξάο θαη ηεο δεηήζεσο ησλ νηθνλνκηθψλ αγαζψλ, θαζψο θαη ηε κεηαβνιή ηεο αμίαο ηεο λνκηζκαηηθήο κνλάδαο. Απφ άιινπο παξάγνληεο, φπσο ν κε νξζφο ππνινγηζκφο ηεο αμίαο νηθνλνκηθψλ αγαζψλ, επεηδή δελ ππάξρνπλ κέηξα ζπγθξίζεσο κε άιια απνηηκεκέλα, π.ρ. κεηαρεηξηζκέλα είδε, αληίθεο θ.ι.π. Οη πην πάλσ ιφγνη κπνξεί λα θάλνπλ ηνλ ηζνινγηζκφ λα παξνπζηάδεη : ΤΠΔΡΚΔΦΑΛΑΗΩΖ Γειαδή λα εκθαλίδεη πεξηζζφηεξα θεθάιαηα απφ φζα πξαγκαηηθά ππάξρνπλ, πνπ κπνξεί λα νθείιεηαη : - ε απνηίκεζε ζηνηρείσλ ηνπ ελεξγεηηθνχ ζε κεγαιχηεξε απφ ηελ πξαγκαηηθή ηνπο αμία, φπσο π.ρ. απφζβεζε παγίσλ πεξηνπζηαθψλ ζηνηρείσλ κε κηθξφηεξν απφ ην πξαγκαηηθφ πνζφ, απαηηήζεηο πνπ έρνπλ απνιεζζεί λα εκθαλίδνληαη, επεηδή δελ ππάξρεη ηππηθή λνκηθή δηθαηνιφγεζε, ζαλ απαηηήζεηο.

48 43 - ε απνηίκεζε ζηνηρείσλ ηνπ παζεηηθνχ ζε κηθξφηεξε απφ ηελ πξαγκαηηθή ηνπο αμία φπσο π.ρ. κε ππνινγηζκφο ηφθσλ πνπ νθείινληαη ζε δαλεηζηέο. ΤΠΟΚΔΦΑΛΑΗΩΖ ηελ πεξίπησζε απηή εκθαλίδεη κηθξφηεξα θεθάιαηα απφ φζα πξαγκαηηθά ππάξρνπλ. Καη κπνξεί λα νθείιεηαη : - ε απνηίκεζε ζηνηρείσλ ηνπ ελεξγεηηθνχ ζε κηθξφηεξε απφ ηελ πξαγκαηηθή ηνπο αμία, φπσο π.ρ. φηαλ ππνινγηζηνχλ κεγαιχηεξεο, απφ ηηο πξαγκαηηθέο, απνζβέζεηο ησλ παγίσλ πεξηνπζηαθψλ ζηνηρείσλ. - ε απνηίκεζε ζηνηρείσλ ηνπ παζεηηθνχ ζε κεγαιχηεξε απφ ηελ πξαγκαηηθή ηνπο αμία π.ρ. εκθάληζε κεγαιχηεξσλ, απφ ηηο θαλνληθέο, επίδηθσλ ππνρξεψζεσλ. ηελ πεξίπησζε ηεο ππνθεθαιαηψζεσο ππάξρνπλ ζηελ επηρείξεζε ηα ιεγφκελα αθαλή απνζεκαηηθά θεθάιαηα. ΑΓΤΝΑΜΗΔ ΣΖ ΛΟΓΗΣΗΚΖ Δίλαη γλσζηφ, φηη κε ηε ινγηζηηθή ηερληθή θαηαγξάθνληαη θαη παξαθνινπζνχληαη ρξεκαηννηθνλνκηθέο αμίεο θαη νη κεηαβνιέο ηνπο, πνπ πξνέξρνληαη απφ ινγηζηηθά γεγνλφηα, δειαδή πξάμεηο πνπ έιαβαλ ρψξα, κπνξνχλ λα απνδνζνχλ ζε ρξεκαηηθέο κνλάδεο θαη ζηεξίδνληαη ζε δηθαηνινγεηηθά ή απνδεηθηηθά έγγξαθα.

49 44 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 3 Ο ΛΟΓΑΡΗΑΜΟ ΔΚΜΔΣΑΛΛΔΤΖ ην ηέινο ηεο δηαρεηξηζηηθήο ρξήζεο, πνπ φπσο είπακε ζηηο πεξηζζφηεξεο επηρεηξήζεηο, ζπκπίπηεη κε ην ηέινο ηνπ εκεξνινγηαθνχ έηνπο, 31 Γεθεκβξίνπ, νη επηρεηξήζεηο πξνβαίλνπλ ζην πξνζδηνξηζκφ ησλ νξγαληθψλ ηνπο, ησλ ηαθηηθψλ ηνπο απνηειεζκάησλ. Γειαδή ησλ απνηειεζκάησλ πνπ πξνθχπηνπλ απ ην θαζαπηφ αληηθείκελν δξαζηεξηφηεηαο ησλ. Σν απνηέιεζκα απηφ πξνθχπηεη απ ηε ζπγθέληξσζε ησλ νξγαληθψλ θαη νκαιψλ ηαθηηθψλ εζφδσλ θαη εμφδσλ ζην ινγαξηαζκό εθκεηάιιεπζεο 27. Λνγαξηαζκφ εθκεηάιιεπζεο θαινχκε ην ινγαξηαζκφ ζηνλ νπνίν ζπγθεληξψλνληαη ηα νξγαληθά, νκαιά, έζνδα θαη έμνδα ηεο επηρείξεζεο, ηα νπνία πξνέξρνληαη ηφζν απφ ηελ θχξηα δξαζηεξηφηεηα ηεο φζν θαη απφ παξεπφκελεο κε απηή δξαζηεξηφηεηεο ζπζρεηίδνληαη κεηαμχ ηνπο θαη πξνζδηνξίδεηαη έηζη ην απνηέιεζκα ηεο επηρείξεζεο, ην νπνίν θαη απνηέιεζκα εθκεηάιιεπζεο θαιείηαη. Δίλαη δε ελδερφκελν κηα επηρείξεζε λα έρεη πεξηζζφηεξεο απφ κία εθκεηαιιεχζεηο. Μηα επηρείξεζε εκπνξίαο θαξκάθσλ θαη θαιιπληηθψλ πξαγκαηνπνηεί έζνδα θαη έμνδα απφ θαη γηα ηηο δχν δξαζηεξηφηεηεο θαη ινγηθφ θαη επφκελν είλαη λα επηζπκεί λα γλσξίδεη ην απνηέιεζκα εθκεηάιιεπζεο απφ θάζε κηα δξαζηεξηφηεηα ρσξηζηά. Κάζε πεγή εζφδνπ θαη εμφδνπ κηαο επηρείξεζεο απνηειεί θαη κηα εθκεηάιιεπζε απηήο. ( θα αζσοληθούμε εκηενέζηεπα λίγο παπακάηω ). Έηζη ζε κηα μελνδνρεηαθή επηρείξεζε κπνξνχκε λα έρνπκε ηξεηο ή θαη πεξηζζφηεξνπο θιάδνπο εθκεηαιιεχζεσο, φπσο π.ρ Δθκεηάιιεπζε ππλνδσκαηίσλ, εζηηαηνξίσλ, αλαςπθηεξίσλ, πάξθηλγθ θ.ι.π. Δπίζεο κηα εκπνξηθή επηρείξεζε κπνξεί λα δηαζέηεη δχν ή ηξία ππνθαηαζηήκαηα ηα νπνία ζεσξεί θαη παξαθνινπζεί σο ηδηαίηεξε εθκεηάιιεπζε ην θαζέλα. Σν απνηέιεζκα ηνπ θάζε ελφο θιάδνπ εθκεηάιιεπζεο αζξνηδφκελν ζπληζηά ην απνηέιεζκα ηεο Γεληθήο Δθκεηάιιεπζεο ηεο επηρείξεζεο. κσο ε δηάζπαζε ηεο γεληθήο εθκεηάιιεπζεο ηεο επηρείξεζεο ζηηο επηκέξνπο εθκεηαιιεχζεηο απαηηεί πξφζζεηε εξγαζία θαη θφζηνο, γη απηφ πνιιέο θνξέο δχν ή ηξεηο εθκεηαιιεχζεηο ηηο ζεσξνχκε σο κία θαη εμάγνπκε έλα απνηέιεζκα εθκεηάιιεχζεο. 27 Βαξβάθε Κ.,«Ζ ΑΝΑΛΤΣΗΚΖ ΛΟΓΗΣΗΚΖ ΣΖ ΔΚΜ/ΔΩ», Σφκνο Α, ΑΘΖΝΑ 1993, ζει.179.

50 45 Δπηρείξεζε π.ρ. πψιεζεο αλδξηθψλ, γπλαηθείσλ, θαη παηδηθψλ ππνδεκάησλ, ζα κπνξνχζε λα έρεη ηξεηο εθκεηαιιεχζεηο, κία γηα θάζε θαηεγνξία ππνδεκάησλ, φκσο ν επηκεξηζκφο ησλ εμφδσλ, φπσο ζα δνχκε παξαθάησ, θαηά ιεηηνπξγία, πνιιέο θνξέο έρεη ην ραξαθηήξα ηεο απζαίξεηεο ή θαη εθηίκεζε θαηαλνκήο ησλ, κε απνηέιεζκα λα κελ εμάγεηαη ζαθέο θαη ζσζηφ απνηέιεζκα, ε δε ινγηζηηθή εξγαζία λα είλαη θαη θνπηαζηηθή θαη δαπαλεξή. Έηζη θάζε επηρείξεζε ζπλεθηηκψληαο ηα παξαπάλσ πξνβιήκαηα κπνξεί λα θξίλεη σο πην ζπκθέξνπζα ιχζε ηελ χπαξμε ελφο κφλν ινγαξηαζκνχ εθκεηάιιεπζεο αληί ηξηψλ. 3.1 Έλλνηεο θαη πξνζδηνξηζκόο απνηειεζκάησλ εθκεηαιιεύζεσο 28 Σα απνηειέζκαηα εθκεηάιιεπζεο δηαθξίλνληαη ζε δχν θαηεγνξίεο, ηα κηθηά θαη ηα θαζαξά. 1. Μηθηό απνηέιεζκα εθκεηάιιεπζεο ( Μηθηό θέξδνο ή Μηθηή δεκία ) είλαη απηφ πνπ πξνθχπηεη απφ ηε ζπζρέηηζε ησλ θαζαξψλ πσιήζεσλ κε ην θφζηνο αγνξάο ή παξαγσγήο ησλ πσιήζεσλ (αγαζψλ ή ππεξεζηψλ ). Καζαξέο πσιήζεηο είλαη νη ζπλνιηθέο πσιήζεηο, αθνχ αθαηξεζνχλ απφ απηέο νη επηζηξνθέο θαη νη εθπηψζεηο πσιήζεσλ. Σν θφζηνο αγνξάο ησλ πσιεκέλσλ αγαζψλ ή ππεξεζηψλ απνηειείηαη : Α) ε εκπνξηθή επηρείξεζε, απφ ηελ αμία ηνπ αξρηθνχ απνζέκαηνο πιένλ ηελ ηηκνινγηαθή αμία ησλ αγνξαζκέλσλ εκπνξεπκάησλ θαη ηα έμνδα αγνξψλ, κείνλ ηηο επηζηξνθέο θαη ηηο εθπηψζεηο αγνξψλ θαη κείνλ ην ηειηθφ απφζεκα. Β) ε βηνκεραληθή επηρείξεζε, απφ ηελ αμία ηνπ αξρηθνχ απνζέκαηνο πξντφλησλ, πιένλ ην θφζηνο ησλ παξαρζέλησλ θαη κείνλ ηελ αμία ηνπ ηειηθνχ απνζέκαηνο ησλ πξντφλησλ. 2. Καζαξό απνηέιεζκα εθκεηαιιεύζεσο ( θαζαξό θέξδνο ή θαζαξή δεκία εθκεηαιιεύζεσο ), είλαη απηφ πνπ πξνθχπηεη απφ ηε ζπζρέηηζε ηνπ κηθηνχ απνηειέζκαηνο θαη ησλ νξγαληθψλ θαη νκαιψλ εμφδσλ θαη εζφδσλ, πνπ αθνξνχλ ηελ εθκεηάιιεπζε. 28 Βιέπε ην ίδην φπσο 27, ζει. 44.

51 46 3. Οιηθό απνηέιεζκα ηεο γεληθήο εθκεηαιιεύζεσο ηεο επηρεηξήζεσο, είλαη ηα θαζαξά απνηειέζκαηα ησλ εθκεηαιιεχζεσλ πνπ πξνθχπηνπλ, αθνχ πξνζηεζνχλ ( αλ είλαη θέξδε ) ζε απηά ηα έζνδα ζπκκεηνρψλ, ηα έζνδα ρξενγξάθσλ, ηα θέξδε απφ ηελ πψιεζε ζπκκεηνρψλ θαη ρξενγξάθσλ, ηα θέξδε απφ ηελ πψιεζε ζπκκεηνρψλ θαη ρξενγξάθσλ θαη νη πηζησηηθνί ηφθνη θαη ζπλαθή έζνδα θαη αθαηξεζνχλ νη δηαθνξέο απνηηκήζεηο ζπκκεηνρψλ θαη ρξενγξάθσλ θαη νη ρξεσζηηθνί ηφθνη θαη ζπλαθή έμνδα Οη ινγαξηαζκνί ησλ εθκεηαιιεύζεσλ 29 Δπηρεηξήζεηο κε έλαλ θιάδν εθκεηαιιεύζεσο ε πεξίπησζε πνπ ε επηρείξεζε έρεη έλαλ θιάδν εθκεηαιιεχζεσο, ην ζέκα επξέζεσο ηνπ νξγαληθνχ απνηειέζκαηνο είλαη απιφ. ηε ρξέσζε ηνπ ινγαξηαζκνχ εθκεηαιιεχζεσο κεηαθέξνληαη ηα νξγαληθά νκαιά θαη δνπιεκέλα έμνδα θαη ζηελ πίζησζε ηα νξγαληθά νκαιά θαη δνπιεπκέλα έζνδα θαη απφ ηε ζπζρέηηζε ηνπο ζα πξνθχςεη ην νξγαληθφ απνηέιεζκα. Δπηρεηξήζεηο κε πεξηζζόηεξνπο θιάδνπο εθκεηαιιεύζεσο. ηαλ νη επηρεηξήζεηο δηαζέηνπλ πεξηζζφηεξνπο θιάδνπο εθκεηαιιεχζεσο, ηφηε ζηνλ θάζε ινγαξηαζκφ εθκεηαιιεχζεσο ζπγθεληξψλνληαη ηα άκεζα έμνδα, δειαδή νη δαπάλεο πνπ βαξχλνπλ κφλν θαη επδηάθξηηα ηελ θάζε εθκεηάιιεπζε θαη απφ ηηο έκκεζεο δαπάλεο ηα πνζά, πνπ έπεηηα απφ θάζε εθκεηάιιεπζε θαη απφ ηηο έκκεζεο δαπάλεο ηα πνζά, πνπ έπεηηα απφ ππνινγηζκνχο, βαξχλνπλ ηελ θάζε εθκεηάιιεπζε. Αθφκε ζηνπο ινγαξηαζκνχο απηνχο κεηαθέξνληαη θαη ηα έζνδα ηεο θάζε εθκεηαιιεχζεσο. Απφ ηηο ζπζρεηίζεηο απηέο εμάγεηαη ην απνηέιεζκα ηεο θάζε εθκεηαιιεχζεσο. Σν ζέκα πνπ δεκηνπξγείηαη ζηηο πεξηπηψζεηο πνπ ππάξρνπλ πεξηζζφηεξνη ινγαξηαζκνί εθκεηαιιεχζεσο, είλαη ν επηκεξηζκφο ησλ έκκεζσλ δαπαλψλ, δειαδή ησλ δαπαλψλ πνπ βαξχλνπλ πεξηζζφηεξεο απφ κία εθκεηαιιεχζεηο. Ο επηκεξηζκφο ησλ έκκεζσλ δαπαλψλ γηα λα γίλεη φζν είλαη δπλαηφ νξζφηεξα, απαηηεί πνιχ θαιή γλψζε ησλ ιεπηνκεξεηψλ ηεο φιεο δνκήο θαη ιεηηνπξγίαο ηεο επηρεηξήζεσο θαη ζηεξίδεηαη ζε δηάθνξεο δηαδηθαζίεο ππνινγηζκψλ. 29 Αξηζηνηέιε Γ. Κνληάθνπ, «ΓΔΝΗΚΖ ΛΟΓΗΣΗΚΖ», ΔΛΛΖΝ, ΑΘΖΝΖ 1993, ζει.180.

52 47 Οη ππνινγηζκνί γίλνληαη κε βάζε φγθνπο, βάξε, κέηξα, ηεκάρηα, ψξεο, αμίεο θ.ι.π. ή ζπλδπαζκνχο ηνπο θαη ιέγνληαη βάζεηο επηκεξηζκνχ ή θαηαινγηζκνχ ησλ έκκεζσλ δαπαλψλ. ΤΠΟΓΔΗΓΜΑ ΦΤΛΛΟΤ ΔΠΗΜΔΡΗΜΟΤ ΔΜΜΔΩΝ ΓΑΠΑΝΩΝ 30 α/α Δίδνο δαπάλεο Πνζφ πλνιηθφ Δθκεηάιιεπζε Ξελνδνρείνπ Δθκεηάιιεπζε Δζηηαηνξίνπ Δθκ/ζε κπαξ 1 Απνζβ.δαπάλεο 500,00 100,00 200,00 200,00 2 Ζιεθηξηζκφο 300,00 100,00 100,00 100,00 3 Θέξκαλζε 350,00 200,00 100,00 50,00 4 Ακνηβέο Πξνο. 1000,00 500,00 250,00 250,00 5 Γηάθνξα έμνδα 300,00 100,00 100,00 100,00 χλνια 2450, ,00 750,00 700,00 Δλδεηθηηθά αλαθέξνπκε ηνπο αθφινπζνπο ππνινγηζκνχο, πνπ γίλνληαη κε δηάθνξεο βάζεηο γηα λα βξεζνχλ ηα πνζά θαηαινγηζκνχ : 1. Απνζβέζεηο θηηξίσλ, κε βάζε ηα θπβηθά ή ηεηξαγσληθά κέηξα ησλ θηηξίσλ πνπ εμππεξεηνχλ ηελ θάζε εθκεηάιιεπζε 2. Ζιεθηξηζκφο, κε ηηο ιάκπεο θαη ηα θεξηά ηεο θαζεκηάο, θαζψο θαη ηηο ψξεο πνπ αλάβνπλ ζε θάζε ρψξν 3. Θέξκαλζε, κε ηελ πνζφηεηα θαη ηηο ζεξκίδεο ησλ ζεξκαληηθψλ ζσκάησλ θαη ηηο ψξεο ιεηηνπξγίαο ηνπο ζε θάζε ρψξν 4. Όδξεπζε, κε ηνπο ρψξνπο ή άιινπο ππνινγηζκνχο 5. Ακνηβέο πξνζσπηθνχ, κε ηηο ψξεο πνπ αζρνιείηαη ην πξνζσπηθφ γηα ηε θάζε εθκεηάιιεπζε θαη ην χςνο ηνπ κηζζνχ ηνπ, απφ ηηο κηζζνδνηηθέο θαηαζηάζεηο 6. Γηάθνξα έμνδα, κε βάζε ηα δηθαηνινγεηηθά θάζε είδνπο εμφδνπ θαη άιια θξηηήξηα. Οη βάζεηο επηκεξηζκνχ κπνξεί λα εθθξάδνληαη κε πνζά, κε πνζνζηά % ή κε αλαινγίεο. 30 Βιέπε ην ίδην φπσο 29, ζει.46.

53 48 Παπαθέηοςμε ηην καηάζηαζη ηηρ γενικήρ εκμεηάλλεςζηρ για πεπαιηέπω καηανόηζη 31. ΥΡΔΩΖ 1. Απνζέκαηα Δλάξμεσο Υξήζεσο 20. Δκπνξεχκαηα 21. Πξντφληα έηνηκα θαη εκηηειή 22. Τπνπξντφληα θαη ππνιείκκαηα 23. Παξαγσγή ζε εμέιημε (πξντφληα ππφ θαηεξγαζία) 24. Πξψηεο θαη βνεζεηηθέο χιεο πιηθά ζπζθεπαζίαο 25. Αλαιψζηκα πιηθά 26. Αληαιιαθηηθά παγίσλ ζηνηρείσλ 28. Δίδε ζπζθεπαζίαο 2. Αγνξέο Υξήζεσο 20. Δκπνξεχκαηα 24. Πξψηεο θαη βνεζεηηθέο χιεο πιηθά ζπζθεπαζίαο 25. Αλαιψζηκα πιηθά 26. Αληαιιαθηηθά παγίσλ ζηνηρείσλ 28. Δίδε ζπζθεπαζίαο 3. Μείνλ Απνζέκαηα ηέινπο ρξήζεσο 20. Δκπνξεχκαηα 21. Πξντφληα έηνηκα θαη εκηηειή 22. Τπνπξντφληα θαη ππνιείκκαηα 23. Παξαγσγή ζε εμέιημε (πξντφληα ππφ θαηεξγαζία) 24. Πξψηεο θαη βνεζεηηθέο χιεο πιηθά ζπζθεπαζίαο 25. Αλαιψζηκα πιηθά 26. Αληαιιαθηηθά παγίσλ ζηνηρείσλ 28. Δίδε ζπζθεπαζίαο Αγνξέο θαη δηαθνξά (+-) Απνζεκάησλ 4. Οξγαληθά έμνδα 60. Ακνηβέο θαη έμνδα πξνζσπηθνχ 61. Ακνηβέο ηξίησλ 62. Παξνρέο ηξίησλ 31 Λάδαξνο Γξ. Νηηκέξεο, «ΓΔΝΗΚΖ ΛΟΓΗΣΗΚΖ», Αζ.ηακνπιεο, ΑΘΖΝΑ 2001, ζει.600.

54 Φφξνη ηέιε ( πιελ ησλ ελζσκαησκέλσλ ζην ιεηηνπξγηθφ θφζηνο θφξσλ ) 64. Γηάθνξα έμνδα Έμνδα κεηαθνξψλ Έμνδα ηαμηδηψλ Έμνδα πξνβνιήο θαη δηαθεκίζεσο Έμνδα εθζέζεσλ θαη επηδείμεσλ Δηδηθά έμνδα πξνσζήζεσο εμαγσγψλ πλδξνκέο Δηζθνξέο Γσξεέο Δπηρνξεγήζεηο Έληππα θαη γξαθηθή χιε Τιηθά άκεζεο αλαιψζεσο Έμνδα δεκνζηεχζεσλ Έμνδα ζπκκεηνρψλ θαη ρξενγξάθσλ Εεκίεο απφ πψιεζε ζπκκεηνρψλ θαη ρξενγξάθσλ Γηάθνξα ΥΡΔΩΖ 65. Σφθνη 68. Πξνβιέςεηο Δθκεηαιιεχζεσο πλνιηθό θόζηνο Μείνλ 78. Ηδηνπαξαγσγή θ.ι.π. πλνιηθφ θφζηνο εμφδσλ Κέξδε εθκεηαιιεύζεσο ΠΗΣΩΖ 1. Πσιήζεηο 70. Δκπνξεπκάησλ 71. Πξντφλησλ εηνίκσλ θαη εκηηειψλ 72. Τπνπξντφλησλ θαη ππνιεηκκάησλ 72. Πξψησλ θαη βνεζεηηθψλ πιψλ πιηθψλ ζπζθεπαζίαο 72. Αλαιψζηκσλ πιηθψλ 72. Αληαιιαθηηθψλ παγίσλ ζηνηρείσλ 72. Δηδψλ ζπζθεπαζίαο

55 Τπεξεζηψλ ( έζνδα απφ παξνρή ππεξεζηψλ ) 2. Λνηπά Οξγαληθά Έζνδα 74. Δπηρνξεγήζεηο 75. Έζνδα παξεπφκελσλ αζρνιηψλ 76. Έζνδα θεθαιαίσλ Εεκίεο εθκεηαιιεύζεσο

56 51 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 4 ΛΟΓΑΡΗΑΜΟ ΑΠΟΣΔΛΔΜΑΣΑ ΥΡΖΔΩ 4.1 Γεληθά ζηνηρεία 32 Σα νηθνλνκηθά απνηειέζκαηα πνπ πξνθχπηνπλ απφ ηε ιεηηνπξγία κηαο νηθνλνκηθήο κνλάδαο, ζεηηθά ή αξλεηηθά, επηθέξνπλ αληίζηνηρα ηελ αχμεζε ή κείσζε ηεο Καζαξήο Πεξηνπζίαο. Δπεηδή φκσο, πξέπεη λα απνθεχγεηαη ε άκεζε θαηαβνιή ηεο Καζαξήο Πεξηνπζίαο, θαηά ηε δηάξθεηα ηνπιάρηζηνλ ηεο ρξήζεο γηα ιφγνπο ινγηζηηθνχο θαη λνκηθνχο ( αξρή ηεο ζηαζεξφηεηαο ηνπ θεθαιαίνπ, ζχγρπζε δηθαησκάησλ θνξέσλ θ.α ) αιιά θαη λα απνθαιχπηνληαη ηαπηφρξνλα νη πεγέο πξνζέιεπζεο απηψλ ησλ κεηαβνιψλ, επηβάιιεηαη λα αλνίγεηαη έλαο ινγαξηαζκφο γηα θάζε πεγή ηαθηηθψλ θαη έθηαθησλ θεξδψλ θαη δεκηψλ. Απηνί ινηπφλ είλαη νη Αποηελεζμαηικοί λογαπιαζμοί. Οη Απνηειεζκαηηθνί ινγαξηαζκνί ιεηηνπξγνχλ φπσο αθξηβψο θαη νη ινγαξηαζκνί ηεο θαζαξήο πεξηνπζίαο, δειαδή ρξεψλνληαη κε θάζε πξαγκαηνπνηνχκελε νξηζηηθή δεκία ( ειάηησζε θαζαξήο πεξηνπζίαο ) θαη πηζηψλνληαη κε θάζε πξαγκαηνπνηνχκελν νξηζηηθφ θέξδνο ( αχμεζε θαζαξήο πεξηνπζίαο ). ην ηέινο ηεο δηαρεηξηζηηθήο πεξηφδνπ φινη νη ινγαξηαζκνί απνηειεζκάησλ κεηαθέξνληαη ζηνλ ινγαξηαζκφ «Απνηειέζκαηα Υξήζεο» φπσο παξαθάησ : - Υξεψλεηαη ν ινγαξηαζκφο Απνηειέζκαηα ρξήζεο θαη πηζηψλνληαη φινη νη απνηειεζκαηηθνί ινγαξηαζκνί πνπ έρνπλ ρξεσζηηθφ ππφινηπν, ηζφπνζα γηα λα θιείζνπλ. - Υξεψλνληαη φινη νη απνηειεζκαηηθνί ινγαξηαζκνί πνπ έρνπλ πηζησηηθφ ππφινηπν ηζφπνζα γηα λα θιείζνπλ θαη πηζηψλεηαη κε ην άζξνηζκα ηνπο ν ινγαξηαζκφο «Απνηειέζκαηα Υξήζεο». Σν απνηέιεζκα ηνπ ζπζρεηηζκνχ ησλ παξαπάλσ ρξεψζεσλ θαη πηζηψζεσλ, αλ είλαη πηζησηηθφ εκθαλίδεηαη ζην παζεηηθφ ζθέινο ηνπ Ηζνινγηζκνχ ( θέξδνο ) ελψ αλ είλαη ρξεσζηηθφ ( δεκία ) εκθαλίδεηαη ζην ελεξγεηηθφ ζθέινο. 32 Λάδαξνο Νηηκέξεο, «ΓΔΝΗΚΖ ΛΟΓΗΣΗΚΖ», Αζ.ηακνχιεο, ΑΘΖΝΑ 2001, ζει.604

57 52 Ζ θαηάζηαζε ηνπ ινγαξηαζκνχ απνηειεζκάησλ ρξήζεσο θαηαξηίδεηαη ππνρξεσηηθά ζην ηέινο θάζε ρξήζεσο, θαηαρσξείηαη ζην βηβιίν απνγξαθψλ θαη ηζνινγηζκψλ θαη δεκνζηεχεηαη. ηελ θαηάζηαζε ηνπ ινγαξηαζκνχ πεξηιακβάλνληαη ππνρξεσηηθά ηνπιάρηζηνλ ηα ζηνηρεία ηνπ ππνδείγκαηνο εθφζνλ ηα ζηνηρεία απηά ππάξρνπλ ζηελ νηθνλνκηθή κνλάδα. Δπηηξέπεηαη κεγαιχηεξε αλάιπζε θνλδπιίσλ ζηα νπνία αληηζηνηρνχλ αξηζκνί. Σν νηθνλνκηθφ απνηέιεζκα θαηά ηνλ Δ.Schmalenbach είλαη εθείλν, πνπ βαξχλεη ζηελ εθηίκεζε ηεο αμίαο ηεο πεξηνπζίαο ηεο επηρεηξήζεσο. Πξάγκαηη, ηα θνλδχιηα ηνπ ελεξγεηηθνχ δελ εθθξάδνπλ ηίπνηε πεξηζζφηεξν απφ κία αμία, ηεο νπνίαο ε αθξίβεηα είλαη ζρεηηθή, αθνχ κφλν ε ξεπζηνπνίεζε ηεο ζε ηξέρνπζεο ηηκέο ζα κπνξνχζε λα δψζεη ηελ αιεζηλή ηεο αμία. Έηζη π.ρ. ε ξεπζηνπνίεζε ησλ κεραλεκάησλ ηεο επηρεηξήζεσο δελ ζα απέδηδε ίζσο ηίπνηε πεξηζζφηεξν, απ φηη ε πψιεζε παιαηνζηδεξηθψλ ίζνπ βάξνπο, ελψ ην θνλδχιην «έμνδα νξγαλψζεσο» δελ ζα απέθεξε απνιχησο ηίπνηε. Αληίζεηα, ε αμία ηεο επηρεηξήζεσο ζαλ δσληαλφ θεξδνθφξν ζχλνιν κπνξεί λα απνηηκεζεί πνιχ ςειφηεξα απφ ηελ αμία ησλ πεξηνπζηαθψλ ηεο ζηνηρείσλ, πνπ εμαξηάηαη πξψηηζηα απφ ηε κέζε απνδνηηθφηεηα ηεο ηα ηειεπηαία ρξφληα. Ζ αλαγλψξηζε ηεο ζεκαζίαο ηνπ ινγαξηαζκνχ απνηειεζκάησλ θαη ε ηνπνζέηεζε ηνπ κεηαμχ ησλ ινγηζηηθψλ εγγξαθψλ ηέινπο ρξήζεσο έγηλε γηα πξψηε θνξά ζηηο Ζ.Π.Α. ζηα ρξφληα ηνπ πξψηνπ παγθνζκίνπ πνιέκνπ (1917). Παξ φια απηά αθφκε θαη ζήκεξα γηα πνιινχο ν ξφινο ηνπ ινγαξηαζκνχ απηνχ βξίζθεηαη ζε δεχηεξε κνίξα, αθνχ ζεσξείηαη σο απιφ ζπκπιήξσκα ηνπ ηζνινγηζκνχ, αιιά θαη δηφηη ζηελ πξάμε έρεη επηθξαηήζεη ν φξνο «Ηζνινγηζκφο» λα πεξηθιείεη θαη ηνλ ινγαξηαζκφ απνηειεζκάησλ. ηε ρψξα καο ε εκθάληζε ηνπ ινγαξηαζκνχ απηνχ κεηαμχ ησλ ινγηζηηθψλ εγγξαθψλ ηέινπο ρξήζεσο, πνπ έγηλε ζην ρξνληθφ δηάζηεκα κεηαμχ ησλ δχν παγθνζκίσλ πνιέκσλ, δελ ήηαλ ηθαλνπνηεηηθή, αθνχ ε κνξθή ηνπ πεξηιάκβαλε ειάρηζηα πιεξνθνξηαθά ζηνηρεία. Γη απηφ θαη απφ πνιινχο ζεσξήζεθε σο αθαηάιιεινο γηα ζπλαγσγή αμηφπηζησλ ζπκπεξαζκάησλ. Ζ κνξθή ηνπ ήηαλ εθείλε ηνπ γξάκκαηνο Σ θαη εκθάληδε ην ππφινηπν ηνπ ινγαξηαζκνχ εθκεηαιιεχζεσο, ην απνηέιεζκα πξνεγνχκελσλ ρξήζεσλ, δηάθνξα έμνδα γεληθήο θχζεσο θαη έζνδα θαη έμνδα απφ δξαζηεξηφηεηεο άζρεηεο απφ ην θχξην αληηθείκελν απαζρνιήζεσο ηεο επηρεηξήζεσο. Ζ πεξηιεπηηθή απηή εκθάληζε ηνπ ινγαξηαζκνχ απνηειεζκάησλ ρξεζηκνπνηήζεθε κέρξη πξφζθαηα (1986) απφ πνιιέο ειιεληθέο επηρεηξήζεηο. Πην θάησ δίλεηαη ε γεληθή κνξθή ηνπ ινγαξηαζκνχ απηνχ :

58 53 ΛΟΓΑΡΗΑΜΟ ΚΔΡΓΖ ή ΕΖΜΗΔ Εεκίεο Εεκία εθκεηαιιεχζεσο ρξήζεσο Εεκίεο πξνεγνπκέλσλ ρξήζεσλ Έθηαθηεο δεκίεο Φφξνη επί ησλ θεξδψλ Καζαξφ θέξδνο Κέξδε Κέξδε εθκ/ζεσο ρξήζεσο Έθηαθηα θέξδε Καζαξή δεκία 4.2 Καηεγνξίεο Κνλδπιίσλ Κχθινο εξγαζηψλ ( Πσιήζεηο ) είλαη νη θαζαξέο πσιήζεηο εκπνξεπκάησλ πξντφλησλ έηνηκσλ θαη εκηηειψλ, ινηπψλ απνζεκάησλ θαη αρξήζηνπ πιηθνχ θαη νη πσιήζεηο ππεξεζηψλ 2. Κφζηνο Πσιήζεσλ είλαη ε δηαθνξά αλ πξφθεηηαη π.ρ. γηα εκπνξεχκαηα ηεο αμίαο ησλ Αξρηθψλ απνζεκάησλ + Αγνξέο εκπνξεπκάησλ Απνζέκαηα ηέινπο ρξήζεσο ή κε άιιε έθθξαζε είλαη ε αιγεβξηθή δηαθνξά κεηαμχ ησλ θνλδπιίσλ Κχθινο Δξγαζηψλ θαη Μηθηά Απνηειέζκαηα Δθκεηαιιεχζεσο. 3. Μηθηφ απνηέιεζκα είλαη ε δηαθνξά κεηαμχ ηηκήο πσιήζεσο θαη ηηκήο θηήζεσο ηνπ αγαζνχ. 4. Άιια έζνδα εθκεηαιιεχζεσο, πεξηιακβάλνληαη νη επηρνξεγήζεηο θαη δηάθνξα έζνδα πσιήζεσλ, έζνδα παξεπφκελσλ αζρνιηψλ θαη ρξεζηκνπνηεκέλεο πξνβιέςεηο γηα θάιπςε εμφδσλ εθκεηαιιεχζεσο. 5. ηηο θαηεγνξίεο έμνδα δηνηθεηηθήο ιεηηνπξγίαο, έμνδα ιεηηνπξγίαο εξεπλψλ αλαπηχμεσο θαη έμνδα ιεηηνπξγίαο δηαζέζεσο είλαη ηα έμνδα ηα νπνία έρνπλ ζπγθεληξσζεί θαηά ιεηηνπξγία είηε απφ ηελ αλαιπηηθή ινγηζηηθή είηε απφ ηε γεληθή κε ηε ρξεζηκνπνίεζε ηεηεξηνβάζκησλ ινγαξηαζκψλ είηε εμσινγηζηηθά ή εζσινγηζηηθά κε ηε ρξεζηκνπνίεζε θχιινπ κεξηζκνχ εμφδσλ. 6. Έζνδα ζπκκεηνρψλ θαη Έζνδα ρξενγξάθσλ. 7. Κέξδε Πσιήζεσο ζπκκεηνρψλ θαη ρξενγξάθσλ 33 Αξηζηνηέιεο Γ.Κνληάθνπ, «ΓΔΝΗΚΖ ΛΟΓΗΣΗΚΖ», ΔΚΓΟΔΗ ΔΛΛΖΝ, ΑΘΖΝΑ 1993, ζει.315.

59 54 8. Πηζησηηθνί ηφθνη θαη ζπλαθή έζνδα 9. Γηαθνξέο Απνηηκήζεσο πκκεηνρψλ θαη Υξενγξάθσλ 10. Υξεσζηηθνί ηφθνη θαη ζπλαθή έμνδα 11. Έμνδα θαη δεκίεο ζπκκεηνρψλ θαη ρξενγξάθσλ 12. Απφ ην αιγεβξηθφ άζξνηζκα ησλ πην πάλσ θνλδπιίσλ πξνθχπηνπλ, ην απνηέιεζκα εθκεηαιιεχζεσο απφ εξγαζίεο θαη ην ρξεκαηννηθνλνκηθφ απνηέιεζκα φπσο εκθαλίδεηαη ζην ινγαξηαζκφ ηεο Γεληθήο Δθκεηάιιεπζεο. 13. Έθηαθηα θαη αλφξγαλα έζνδα 14. Έθηαθηα θέξδε 15. Έζνδα πξνεγνπκέλσλ ρξήζεσλ 16. Έζνδα θαη πξνβιέςεηο πξνεγνπκέλσλ ρξήζεσλ 17. Έθηαθηα θαη αλφξγαλα έμνδα 18. Έθηαθηεο δεκίεο 19. Έμνδα πξνεγνπκέλσλ ρξήζεσλ 20. Πξνβιέςεηο γηα έθηαθηνπο θηλδχλνπο 21. Απφ ην αιγεβξηθφ άζξνηζκα ησλ νιηθψλ απνηειεζκάησλ εθκεηαιιεχζεσο θαη ησλ έθηαθησλ απνηειεζκάησλ πξνθχπηνπλ ηα ζπλνιηθά απνηειέζκαηα πξηλ ηελ αθαίξεζε ησλ κε ελζσκαησκέλσλ ζην ιεηηνπξγηθφ θφζηνο απνζβέζεσλ. 22. ηελ θαηεγνξία, χλνιν Απνζβέζεσλ Παγίσλ ηνηρείσλ πεξηιακβάλνληαη φιεο νη απνζβέζεηο, ηαθηηθέο θαη πξφζζεηεο. Αναλςηικόηεπα αναθέποςμε ηην καηάζηαζη ηος λογαπιαζμού Αποηελεζμάηων Χπήζεωρ ( 86.00) 34. ΑΠΟΣΔΛΔΜΑΣΑ ΔΚΜΔΣΑΛΛΔΤΖ 70,71,72 θαη 73 Κχθινο εξγαζηψλ ( πσιήζεηο ) Μείνλ θφζηνο πσιήζεσλ Μηθηά απνηειέζκαηα ( θέξδε ή δεκίεο ) Πιένλ : άιια έζνδα εθκεηαιιεχζεσο χλνιν Μείνλ : Έμνδα δηνηθεηηθήο ιεηηνπξγίαο Έμνδα ιεηηνπξγίαο εξεπλψλ αλαπηχμεσο 34 Βιέπε ην ίδην φπσο 32, ζει.610.

60 Έμνδα ιεηηνπξγίαο δηαζέζεσο Μεξηθά απνηειέζκαηα ( θέξδε ή δεκίεο ) εθκεηαιιεχζεσο Πιένλ Έζνδα ζπκκεηνρψλ Έζνδα ρξενγξάθσλ Κέξδε πσιήζεσο ζπκκεηνρψλ θαη ρξενγξάθσλ 86, Πηζησηηθνί ηφθνη θαη ζπλαθή έζνδα Μείνλ : Πξνβιέςεηο ππνηηκήζεσο ζπκκεηνρψλ θαη ρξενγξάθσλ Έμνδα θαη δεκίεο ζπκκεηνρψλ θαη ρξενγξάθσλ θαη ρξενγξάθσλ Υξεσζηηθνί ηφθνη θαη ζπλαθή έμνδα Οιηθά απνηειέζκαηα ( θέξδε ή δεκίεο ) εθκεηαιιεχζεσο Πιένλ Έθηαθηα απνηειέζκαηα Έθηαθηα θαη αλφξγαλα απνηειέζκαηα Έθηαθηα θέξδε Έζνδα απφ πξνβιέςεηο πξνεγνχκελσλ ρξήζεσλ Μείνλ Έθηαθηα θαη αλφξγαλα έμνδα Έθηαθηεο δεκίεο Πξνβιέςεηο γηα έθηαθηνπο θηλδχλνπο Οξγαληθά θαη έθηαθηα απνηειέζκαηα Μείνλ χλνιν απνζβέζεσλ παγίσλ ζηνηρείσλ 66 Μείνλ : Οη απφ απηέο ελζσκαησκέλεο ζην Λεηηνπξγηθφ θφζηνο ΚΑΘΑΡΑ ΑΠΟΣΔΛΔΜΑΣΑ (θέξδε ή δεκίεο ) ΥΡΖΔΩ πξν θόξσλ

61 56 ΤΜΠΔΡΑΜΑΣΑ ΔΠΗΛΟΓΟ χκθσλα κε φζα εηπψζεθαλ ζηηο πξνεγνχκελεο ελφηεηεο ε ινγηζηηθή θαη ηδηαίηεξα νη ινγαξηαζκνί ηεο νκάδαο 8 πνπ αλαθέξνληαη ζηελ παξνχζα πηπρηαθή εξγαζία είλαη πνιχ ζεκαληηθνί. Ζ επηρεηξεκαηηθή δξάζε, αλαπηχζζεηαη ζπλέρεηα, απφ ηε ζηηγκή πνπ ζα ηδξπζεί θαη ζα κπεη ζε ιεηηνπξγία ε επηρείξεζε, κέρξη ηελ νξηζηηθή ηεο δηάιπζε. Δίλαη κηα ιεηηνπξγία ζπλερήο, ρσξίο δηαθνπή. Δπεηδή φκσο είλαη κηα ιεηηνπξγία πνπ εμππεξεηεί νξηζκέλνπο ζθνπνχο, νη παξάγνληεο πνπ επηδηψθνπλ απηνχ ζηνπο ζθνπνχο ή εμππεξεηνχληαη απφ ηε ιεηηνπξγία ηεο, δεηνχλ λα κάζνπλ πνπ νδήγεζε θάζε θνξά απηή ε δξάζε, ηη νηθνλνκηθφ απνηέιεζκα είρε θαη πνηα επίδξαζε πάλσ ζηελ πεξηνπζία ηεο επηρείξεζεο. Δηδηθφηεξα, αλ ε επηρείξεζε θέξδηζε ή δεκίσζε, πφζν θαη γηαηί θαη πνηα είλαη ε εηθφλα ηεο πεξηνπζίαο ηεο. Οη παξάγνληεο πνπ αλαδεηνχλ απηέο ηηο πιεξνθνξίεο είλαη βαζηθά ηξεηο : ε Γηνίθεζε ηεο επηρείξεζεο, ν ηδηνθηήηεο ηεο, ν Δπηρεηξεκαηίαο, θαη ην Κξάηνο. Απαληήζεηο ζε απηά ηα θαίξηα εξσηήκαηα κπνξνχλ θαη δίλνπλ ν Ηζνινγηζκφο, ηα Απνηειέζκαηα Υξήζεο θαη ν Λνγαξηαζκφο Δθκεηάιιεπζεο.

62 57 ΠΑΡΑΡΣΖΜΑ ΗΟΛΟΓΗΜΟ ΣΔΛΟΤ ΥΡΖΖ ΠΖΓΖ INTERNET

63 58 ΠΖΓΖ INTERNET

64 59

65 60

66 61

67 62

68 63

69 64

70 65

71 66

72 67

73 68

74 69

75 70

76 71

77 72

78 73

79 74 ΠΖΓΖ INTERNET

80 75

81 76

82 77

83 78 ΠΖΓΖ INTERNET

84 79

85 80 ΠΖΓΖ INTERNET

86 81 ΠΖΓΖ INTERNET

87 82

88 83