ΣΔΥΝΟΛΟΓΙΚΟ ΔΚΠΑΙΓΔΤΣΙΚΟ ΙΓΡΤΜΑ ΚΑΒΑΛΑ ΥΟΛΗ ΓΙΟΙΚΗΗ KAI ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΣΜΗΜΑ ΛΟΓΙΣΙΚΗ ΠΣΤΥΙΑΚΗ ΔΡΓΑΙΑ ΘΔΜΑ

Transcript

1 ΣΔΥΝΟΛΟΓΙΚΟ ΔΚΠΑΙΓΔΤΣΙΚΟ ΙΓΡΤΜΑ ΚΑΒΑΛΑ ΥΟΛΗ ΓΙΟΙΚΗΗ KAI ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΣΜΗΜΑ ΛΟΓΙΣΙΚΗ ΠΣΤΥΙΑΚΗ ΔΡΓΑΙΑ ΘΔΜΑ «ΑΝΑΛΤΗ ΥΡΗΜΑΣΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΣΑΣΑΔΩΝ ΣΗ ΔΣΑΙΡΔΙΑ LIDIA Δ.Π.Δ ΚΑΙ ΤΓΚΡΙΗ ΑΤΣΩΝ ΜΔ ΣΟΤ ΑΝΣΙΣΟΙΥΟΤ ΚΛΑΓΙΚΟΤ ΓΔΙΚΣΔ» ΠΟΤΓΑΣΡΙΑ: ΥΙΟΝΙΓΟΤ ΜΑΡΙΑ ΔΙΗΓΗΣΗ ΚΑΘΗΓΗΣΗ : ΜΤΣΑΚΙΓΗ ΣΔΦΑΝΟ ΚΑΒΑΛΑ 2009

2 Αθηεξωκέλε ζηνπο γνλείο κνπ, γηα ηελ ππνκνλή, ηηο ζπζίεο θαη ηελ ζηήξημε ηνπο όια απηά ηα ρξόληα, θαζώο θαη ζηελ νηθνγέλεηα Υαξαιακπίδε, πνπ κε ηελ αγάπε θαη ηελ ζπκπαξάζηαζε ηνπο έδωζαλ έλα αιιηώηηθν λόεκα ζηα θνηηεηηθά κνπ ρξόληα.

3 ΠΔΡΗΔΥΟΜΔΝΑ ΠΡΟΛΟΓΟ ει. 7 ΜΔΡΟ ΠΡΧΣΟ ΔΝΝΟΗΑ-ΚΟΠΟ ΚΑΗ ΜΔΘΟΓΟΗ ΣΖ ΑΝΑΛΤΖ, ΥΡΖΜΑΣΟΟΗΚΟΝΟΜΗΚΔ ΚΑΣΑΣΑΔΗ ΚΑΗ ΑΝΑΛΤΖ ΑΡΗΘΜΟΓΔΗΚΣΧΝ. ΚΔΦΑΛΑΗΟ ΠΡΧΣΟ ΔΝΝΟΗΑ ΚΑΗ ΚΟΗΗΟ ΑΝΑΛΤΖ ΟΗ ΥΡΖΜΑΣΟΟΗΚΟΝΟΜΗΚΔ ΚΑΣΑΣΑΔΗ 1.1 Έλλνηα-ζθνπφο ηεο αλάιπζεο ρξεκαηννηθνλνκηθψλ θαηαζηάζεσλ ει Ζ θνηλσληθή πξνζθνξά ηεο ρξεκαηννηθνλνκηθήο αλάιπζεο ει Ζ αλάγθε γηα ρξεκαηννηθνλνκηθή αλάιπζε ει Βαζηθέο θαηεγνξίεο θαη ζθνπνί αλαιπηψλ ει Δίδε ρξεκαηννηθνλνκηθψλ θαηαζηάζεσλ, έλλνηα θαη πεξηερφκελν ει Ηζνινγηζκφο ει Γνκή ηζνινγηζκνχ ει Ηζνινγηζκνί πνπ ζπληάζζνληαη ζηηο επηρεηξήζεηο ει Θεσξίεο ηζνινγηζκνχ ει Αδπλακίεο ηζνινγηζκνχ ει Καηάζηαζε ινγαξηαζκνχ απνηειεζκάησλ ρξήζεο ει Πίλαθαο δηάζεζεο θεξδψλ ει Καηάζηαζε ινγαξηαζκνχ (πεγψλ θαη ρξήζεσλ θεθαιαίνπ) γεληθήο εθκεηάιιεπζεο ει Πξνζάξηεκα ηνπ ηζνινγηζκνχ θαη απνηειεζκάησλ ρξήζεο ει Έθζεζε Οξθσηψλ Διεγθηψλ ινγηζηψλ ει. 26 ΚΔΦΑΛΑΗΟ ΓΔΤΣΔΡΟ ΔΗΓΖ ΚΑΗ ΜΔΘΟΓΟΗ ΑΝΑΛΤΖ 2.1 Δίδε ρξεκαηννηθνλνκηθήο αλάιπζεο ει Αλάινγα κε ηε ζέζε ηνπ νηθνλνκηθνχ αλαιπηή ει Αλάινγα κε ηα ζηάδηα δηελέξγεηαο ηεο αλάιπζεο ει Κπξηφηεξεο κέζνδνη αλάιπζεο ει Γηαζηξσκαηηθή ή θάζεηε κέζνδνο αλάιπζεο ει Οξηδφληηα ή ζπγθξηηηθή κέζνδνο αλάιπζεο ει Μέζνδνο αλάιπζεο ρξνλνινγηθψλ ζεηξψλ κε δείθηεο ηάζεηο ει Άιιεο εμεηδηθεπκέλεο κέζνδνη αλάιπζεο ει Γηαδηθαζία ηεο αλάιπζεο ρξεκαηννηθνλνκηθψλ θαηαζηάζεσλ ει Βαζηθνί πεξηνξηζκνί ηεο αλάιπζεο ρξεκαηννηθνλνκηθψλ ει. 33 3

4 ΚΔΦΑΛΑΗΟ ΣΡΗΣΟ ΑΝΑΛΤΖ ΥΡΖΜΑΣΟΟΗΚΟΝΟΜΗΚΧΝ ΚΑΣΑΣΑΔΧΝ 3.1 Έλλνηα αξηζκνδεηθηψλ ει Βαζηθέο αξρέο ηεο αλάιπζεο ησλ αξηζκνδεηθηψλ ει Πξνβιήκαηα ζηε ρξήζε αξηζκνδεηθηψλ ει Βήκαηα αλάιπζεο κε αξηζκνδείθηεο ει Γηεηαηξηθή ζχγθξηζε ηεο κνλάδαο ει Μεζνδνινγία θιαδηθήο αλάιπζεο ει Πξνβιήκαηα ζηε ζχγθξηζε κεγεζψλ-παξάγνληεο πνπ εμαζζελνχλ ηε ζπγθξηζηκφηεηα επηιεγκέλσλ κνλάδσλ ει Πεγέο εμσηεξηθψλ ζηνηρείσλ ει ηαηηθή ζχγθξηζε ηεο κνλάδαο κε άιιεο κνλάδεο ή θιάδν κέζσ αξηζκνδεηθηψλ ει πγθξηηηθή δνκηθή κειέηε ηεο κνλάδαο κε άιιεο κνλάδεο (πξφηππα ή θιάδν) κέζσ θαηαζηάζεσλ θνηλνχ κεγέζνπο ει Δμαγσγή αληηπξνζσπεπηηθψλ δεηθηψλ νκάδαο ή θιάδνπ ει. 52 ΚΔΦΑΛΑΗΟ ΣΔΣΑΡΣΟ ΜΔΡΟ ΓΔΤΣΔΡΟ ΓΔΝΗΚΑ ΣΟΗΥΔΗΑ ΚΛΑΓΟΤ ΚΑΗ ΗΣΟΡΗΚΑ ΣΟΗΥΔΗΑ ΣΖ ΔΠΗΥΔΗΡΖΖ LIDIA Δ.Π.Δ Ο ΚΛΑΓΟ ΚΑΗ Ζ ΘΔΖ ΣΧΝ ΔΛΛΖΝΗΚΧΝ ΥΑΡΣΟΒΗΟΜΖΥΑΝΗΧΝ 4.1 Ο θιάδνο θαη ε ζέζε ησλ Διιεληθψλ ραξηνβηνκεραληψλ ει εκαληηθέο επελδχζεηο εθζπγρξνληζκνχ θαη επεθηαηηθή πνιηηηθή απφ ηηο επηρεηξήζεηο ηνπ θιάδνπ ει Ο θιάδνο ηεο ραξηνβηνκεραλίαο ζηελ Διιάδα ει Έληνλνο αληαγσληζκφο ζηνλ ππνθιάδν ησλ ραξηηθψλ πγείαο - θαζαξηφηεηαο ει Ζ αγνξά ηεο ράξηηλεο ζπζθεπαζίαο ει Οηθνλνκηθά απνηειέζκαηα ει Οη ηζρπξέο επηρεηξήζεηο ηνπ θιάδνπ ει Ηζηνξηθή αλαδξνκή ηεο LIDIA ΔΠΔ ει Οξγαλφγξακκα ηεο εηαηξείαο LIDIA ΔΠΔ ει. 61 4

5 ΜΔΡΟ ΣΡΗΣΟ ΑΝΑΛΤΖ ΥΡΖΜΑΣΟΟΗΚΟΝΟΜΗΚΧΝ ΚΑΣΑΣΑΔΧΝ TH ΔΣΑΗΡΔΗΑ LIDIA E.Π.Δ ΚΔΦΑΛΑΗΟ ΠΔΜΠΣΟ ΑΝΑΛΤΖ ΥΡΖΜΑΣΟΟΗΚΟΝΟΜΗΚΧΝ ΚΑΣΑΣΑΔΧΝ ΣΖ LIDIA ΔΠΔ ΜΔ ΔΠΗΛΔΓΜΔΝΔ ΜΔΘΟΓΟΤ. 5.1 Κάζεηε ή Γηαζηξσκαηηθή Μέζνδνο Αλάιπζεο ει Μέζνδνο Αλάιπζεο Υξνλνινγηθψλ εηξψλ κε Γείθηεο Σάζεο ει. 71 ΚΔΦΑΛΑΗΟ ΔΚΣΟ ΑΝΑΛΤΖ ΥΡΖΜΑΣΟΟΗΚΟΝΟΜΗΚΧΝ ΚΑΣΑΣΑΔΧΝ ΣΖ LIDIA ΔΠΔ ΜΔ ΑΡΗΘΜΟΓΔΗΚΣΔ 6.1 Αξηζκνδείθηεο Ρεπζηφηεηαο ει Αξηζκνδείθηεο Γεληθήο ή Κπθινθνξηαθήο Ρεπζηφηεηαο ει Αξηζκνδείθηεο Δηδηθήο ή Άκεζεο Ρεπζηφηεηαο ει Αξηζκνδείθηεο Σακεηαθήο Ρεπζηφηεηαο ει Αξηζκνδείθηεο Ακπληηθνχ Υξνληθνχ Γηαζηήκαηνο ει Αξηζκνδείθηεο Γξαζηεξηφηεηαο ει Αξηζκνδείθηεο Σαρχηεηαο Δίζπξαμεο Απαηηήζεσλ ει Αξηζκνδείθηεο Σαρχηεηαο Δμφθιεζεο Βξαρπρξφλησλ Τπνρξεψζεσλ ει Αξηζκνδείθηεο Σαρχηεηαο Κπθινθνξίαο Απνζεκάησλ ή Αλαθχθισζεο Απνζεκάησλ ει Αξηζκνδείθηεο Σαρχηεηαο Κπθινθνξίαο Καζαξνχ Κεθαιαίνπ Κίλεζεο ή Αλαθχθισζεο Κεθαιαίνπ Κίλεζεο ει Αξηζκνδείθηεο Σαρχηεηαο Κπθινθνξίαο Δλεξγεηηθνχ ή Αλαθχθισζεο Δλεξγεηηθνχ ει Αξηζκνδείθηεο Σαρχηεηαο Κπθινθνξίαο Παγίσλ ή Αλαθχθισζεο Παγίνπ Δλεξγεηηθνχ ει Αξηζκνδείθηεο Σαρχηεηαο Κπθινθνξίαο Ηδίσλ Κεθαιαίσλ ή Αλαθχθισζεο Ηδίσλ Κεθαιαίσλ ει Αξηζκνδείθηεο Απνδνηηθφηεηαο ει Αξηζκνδείθηεο Πεξηζσξίνπ Μηθηνχ Κέξδνπο ει Αξηζκνδείθηεο Πεξηζσξίνπ Καζαξνχ Κέξδνπο ει Αξηζκνδείθηεο Απνδνηηθφηεηαο Απαζρνινχκελσλ Κεθαιαίσλ ει Αξηζκνδείθηεο Απνδνηηθφηεηαο Δλεξγεηηθνχ ει Αξηζκνδείθηεο Απνδνηηθφηεηαο Ηδίσλ Κεθαιαίσλ ει Αξηζκνδείθηεο Οηθνλνκηθήο Μφριεπζεο ή Απνηειεζκαηηθφηεηαο Κεθαιαηαθήο Μφριεπζεο ει

6 6.4 Αξηζκνδείθηεο Γαπαλψλ Λεηηνπξγίαο ει Αξηζκνδείθηεο Απφζβεζεο Παγίσλ ει Αξηζκνδείθηεο Απνζβέζεσλ πξνο Πσιήζεηο ει Αξηζκνδείθηεο Λεηηνπξγηθψλ Δμφδσλ ει Αξηζκνδείθηεο Δμφδσλ Λεηηνπξγίαο πξνο Πσιήζεηο ει Αξηζκνδείθηεο Κάιπςεο Δπελδχζεσλ ει Αξηζκνδείθηεο Οηθνλνκηθήο Γηάξζξσζεο θαη Βησζηκφηεηαο ει Αξηζκνδείθηεο Ηδίσλ Κεθαιαίσλ πξνο πλνιηθά Κεθάιαηα ει Αξηζκνδείθηεο Ηδίσλ Κεθαιαίσλ πξνο Γαλεηαθά Κεθάιαηα ει Αξηζκνδείθηεο Ηδίσλ Κεθαιαίσλ πξνο Πάγηα ει Αξηζκνδείθηεο Κπθινθνξνχληνο Δλεξγεηηθνχ πξνο Τπνρξεψζεηο ει Αξηζκνδείθηεο Παγίσλ πξνο Μαθξνπξφζεζκεο Τπνρξεψζεηο ει. 116 ΚΔΦΑΛΑΗΟ ΔΒΓΟΜΟ ΤΠΟΛΟΓΗΜΟ ΑΝΣΗΠΡΟΧΠΔΤΣΗΚΧΝ ΚΛΑΓΗΚΧΝ ΜΔΓΔΘΧΝ ΣΧΝ ΥΑΡΣΟΒΗΟΜΖΥΑΝΗΧΝ ΚΑΗ ΤΓΚΡΗΖ ΜΔ ΣΖΝ ΔΣΑΗΡΗΑ LIDIA Δ.Π.Δ 7.1 Γεληθέο παξαηεξήζεηο ει Πξνζδηνξηζκφο Κιαδηθψλ Γεηθηψλ ει χγθξηζε Αξηζκνδεηθηψλ ηεο "LIDIA ΔΠΔ" κε ηα Κιαδηθά αληηπξνζσπεπηηθά κεγέζε ει. 123 ΤΜΠΔΡΑΜΑΣΑ ει. 129 ΒΗΒΛΗΟΓΡΑΦΗΑ ει. 130 ΠΑΡΑΡΣΖΜΑ ει. 132 Παξάζεζε ηζνινγηζκψλ, θαηαζηάζεσλ απνηειεζκάησλ ρξήζεο, πίλαθαο δηαζέζεσο απνηειέζκαηνο ηεο εηαηξείαο "LIDIA EΠΔ", "ΠΑΣΡΑΨΚΖ ΥΑΡΣΟΠΟΗΗΑ Α.Δ", ΥΑΡΣΟΠΟΗΗΑ ΘΡΑΚΖ Α.Δ." γηα ηα έηε

7 ΠΡΟΛΟΓΟ Οη επηρεηξήζεηο πξνζπαζνχλ λα μεπεξάζνπλ ηα πξνβιήκαηα πνπ αληηκεησπίδνπλ θαζεκεξηλά, λα αλαπηπρζνχλ θαη λα απμήζνπλ ηελ θεξδνθνξία ηνπο. Όκσο γηα λα γίλεη απηφ ε δηνίθεζε ηεο νηθνλνκηθήο κνλάδαο πξέπεη λα πξνβεί ζε νξζνινγηθέο απνθάζεηο, πνπ ζα βνεζήζνπλ ηηο επηρεηξήζεηο λα θηάζνπλ ζε ηθαλνπνηεηηθφ βαζκφ ζε φια ηα επίπεδα. Δπίζεο, ζα πξέπεη λα αλαθέξνπκε, φηη ην επηρεηξεζηαθφ πεξηβάιινλ φζν πεξλνχλ ηα ρξφληα γίλεηαη νινέλα θαη πην αληαγσληζηηθφ. Απηφ έρεη σο απνηέιεζκα λα πξνζπαζνχλ νη επηρεηξήζεηο λα εδξαησζνχλ ζηελ αγνξά. Όια ηα παξαπάλσ έρνπλ σο απνηέιεζκα νη δηνηθνχληεο ηεο επηρείξεζεο λα κειεηνχλ ηα ζηνηρεία ησλ ρξεκαηννηθνλνκηθψλ θαηαζηάζεσλ, νη νπνίεο πεξηέρνπλ ζεκαληηθέο πιεξνθνξίεο γηα ηελ νηθνλνκηθή θαηάζηαζε ηεο επηρείξεζεο. Με ην ζρεδηαζκφ ηνπ πξαθηηθνχ κέξνπο ηεο εξγαζίαο απηήο, ζα πξνζδηνξίζνπκε ηε γεληθή νηθνλνκηθή ζέζε ηεο εηαηξίαο ραξηηθψλ θαη απνξξππαληηθψλ «LIDIA Δ.Π.Δ». Ζ εξγαζία πεξηέρεη ηηο αθφινπζεο ελφηεηεο: Σν πξψην κέξνο: πεξηιακβάλεη ηελ έλλνηα, ηνλ ζθνπφ θαη ηηο κεζφδνπο ηεο αλάιπζεο, ηα είδε ησλ ρξεκαηννηθνλνκηθψλ θαηαζηάζεσλ θαη ηελ αλάιπζε αξηζκνδεηθηψλ. Σν δεχηεξν κέξνο: πεξηιακβάλεη γεληθά ζηνηρεία ηνπ θιάδνπ θαη γεληθέο πιεξνθνξίεο γηα ηελ εηαηξεία «LIDIA Δ.Π.Δ». Σν ηξίην κέξνο: πεξηιακβάλεη ηελ αλάιπζε ησλ ρξεκαηννηθνλνκηθψλ θαηαζηάζεσλ κε επηιεγκέλεο κεζφδνπο, θαζψο θαη ηελ ζχγθξηζή ηνπο κε αληηπξνζσπεπηηθά κεγέζε άιισλ εηαηξεηψλ ηνπ θιάδνπ γηα ηελ ρξνληθή πεξίνδν

8 «ΜΔΡΟ ΠΡΧΣΟ» ΔΝΝΟΗΑ-ΚΟΠΟ ΚΑΗ ΜΔΘΟΓΟΗ ΣΖ ΑΝΑΛΤΖ, ΥΡΖΜΑΣΟΟΗΚΟΝΟΜΗΚΔ ΚΑΣΑΣΑΔΗ ΚΑΗ ΑΝΑΛΤΖ ΑΡΗΘΜΟΓΔΗΚΣΧΝ. ΚΔΦΑΛΑΗΟ ΠΡΧΣΟ: ΔΝΝΟΗΑ ΚΑΗ ΚΟΠΟ ΑΝΑΛΤΖ ΟΗ ΥΡΖΜΑΣΟΟΗΚΟΝΟΜΗΚΔ ΚΑΣΑΣΑΔΗ ΚΔΦΑΛΑΗΟ ΓΔΤΣΔΡΟ: ΔΗΓΖ ΚΑΗ ΜΔΘΟΓΟΗ ΑΝΑΛΤΖ ΚΔΦΑΛΑΗΟ ΣΡΗΣΟ : ΑΝΑΛΤΖ ΥΡΖΜΑΣΟΟΗΚΟΝΟΜΗΚΧΝ ΚΑΣΑΣΑΔΧΝ 8

9 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 1o 1.1 ΔΝΝΟΗΑ-ΚΟΠΟ ΣΖ ΑΝΑΛΤΖ ΥΡΖΜΑΣΟΟΗΚΟΝΟΜΗΚΧΝ ΚΑΣΑΣΑΔΧΝ Ζ αλάιπζε ρξεκαηννηθνλνκηθψλ θαηαζηάζεσλ είλαη έλα ζχζηεκα πιεξνθφξεζεο πνπ αληιεί ηα δεδνκέλα ηνπ απφ ηηο δεκνζηεπφκελεο ρξεκαηννηθνλνκηθέο θαηαζηάζεηο θαη άιιεο πεγέο (άιια ζπκπιεξσκαηηθά ζηνηρεία πνπ παξέρνληαη απφ ηηο θαηαζηάζεηο αιιά ζπλδένληαη κε ηηο δηάθνξεο πηπρέο ηηο επηρείξεζεο), δεκηνπξγεί ηελ πιεξνθφξεζε κε ηε κειέηε αμηνιφγεζε θαη εξκελεία ησλ ζρέζεσλ θαη ηάζεσλ κεηαμχ ησλ δηαθφξσλ ρξεκαηννηθνλνκηθψλ δεδνκέλσλ πνπ γίλεηαη κε πνζνηηθά θαη πνηνηηθά κέζα θαη παξέρεη ηελ πιεξνθφξεζε πνπ αλαθέξεηαη ζε πξνβιέςεηο ζρεηηθά κε ηε κειινληηθή θαηάζηαζε θαη επίδνζε ηεο επηρείξεζεο ζηνπο εθηφο ηεο επηρείξεζεο ιακβάλνληεο απνθάζεηο. Απφ ηνλ παξαπάλσ νξηζκφ πξνθχπηνπλ ηα εμήο ηέζζεξα ζηνηρεία: Σν πξψην ζηνηρείν είλαη φηη ε αλάιπζε γίλεηαη ζηα ρξεκαηννηθνλνκηθά δεδνκέλα πνπ εκθαλίδνληαη ζηηο ρξεκαηννηθνλνκηθέο θαηαζηάζεηο. Οη νπνίεο απνβιέπνπλ λα δψζνπλ πιεξνθφξεζε ζρεηηθά κε ηε ρξεκαηννηθνλνκηθή ζέζε θαη ηα απνηειέζκαηα ησλ εξγαζηψλ ηεο επηρείξεζεο, έηζη ψζηε λα ηθαλνπνηεζνχλ νη αλάγθεο γηα ιήςε απνθάζεσλ ησλ αηφκσλ πνπ βξίζθνληαη έμσ απφ ηελ επηρείξεζε. Σν δεχηεξν ζηνηρείν είλαη φηη ε αλάιπζε γίλεηαη κε ηε κειέηε ησλ ζρέζεσλ θαη ησλ ηάζεσλ θαη θαηφπηλ κε ηελ εξκελεία θαη ηελ αμηνιφγεζή ηνπο, Σν ηξίην ζηνηρείν είλαη φηη ε αλάιπζε γίλεηαη γηα ηελ πξαγκαηνπνίεζε ησλ θαιχηεξσλ δπλαηψλ εθηηκήζεσλ θαη πξνβιέςεσλ γηα ηελ κειινληηθή θαηάζηαζε ηεο επηρείξεζεο. Σν ηέηαξην ζηνηρείν είλαη φηη ε αλάιπζε γίλεηαη κε ηε βνήζεηα θαη άιισλ ζπκπιεξσκαηηθψλ ζηνηρείσλ ηα νπνία δελ παξέρνληαη απφ ηηο ρξεκαηννηθνλνκηθέο θαηαζηάζεηο, ζπλδένληαη φκσο κε ηηο δηάθνξεο πηπρέο ηεο επηρείξεζεο. Ζ αλαδήηεζε απηή επηπιένλ δεδνκέλσλ απφ απηά πνπ πεξηέρνληαη ζηηο ρξεκαηννηθνλνκηθέο θαηαζηάζεηο ζα πξέπεη λα αλακέλεηαη απφ κέξνπο ηνπ αλαιπηή θαηαζηάζεσλ αλεμάξηεηα εάλ αλαθέξεηαη ή φρη ζηνλ νξηζκφ ηεο αλάιπζεο ρξεκαηννηθνλνκηθψλ θαηαζηάζεσλ. (ΝΗΑΡΥΟ ΝΗΚΖΣΑ ΥΡΖΜΑΣΟΟΗΚΟΝΟΜΗΚΖ ΑΝΑΛΤΖ ΗΟΛΟΓΗΜΧΝ, ΔΚΓΟΔΗ ΣΑΜΟΤΛΖ ΑΘΖΝΑ -ΠΔΗΡΑΗΑ 1984, ΔΛ 18,30) Ζ δηθαηνινγεηηθή βάζε ηεο αλαδήηεζεο επηπιένλ πιεξνθφξεζεο νθείιεηαη ζην γεγνλφο φηη έηζη ν αλαιπηήο θαηαζηάζεσλ νδεγείηαη ζηελ πξαγκαηνπνίεζε ζπγθξηηηθά θαιχηεξσλ απνθάζεσλ. Ο ζθνπφο αλάιπζεο ησλ ρξεκαηννηθνλνκηθψλ θαηαζηάζεσλ είλαη ε εξκελεία θαη ε αμηνιφγεζε ησλ δεδνκέλσλ πνπ πεξηέρνπλ. Με ηελ αλάιπζε ησλ ρξεκαηννηθνλνκηθψλ θαηαζηάζεσλ δηαπηζηψλεηαη ε δπλαηφηεηα: 1. Αληαπφθξηζεο ηεο νηθνλνκηθήο κνλάδαο ζηηο ηξέρνπζεο ππνρξεψζεηο ηεο ζην παξφλ θαη ην κέιινλ. 2. Δθκεηάιιεπζεο επθαηξηψλ 9

10 3. Απνδνηηθφηεηαο θαη ε ηάζε βειηίσζεο, θαη 4. Πιεξσκήο κεξηζκάησλ (ΜΠΑΛΣΖ Δ. ΚΧΣΑ, ΑΝΑΛΤΖ ΥΡΖΜΑΣΟΟΗΚΟΝΟΜΗΚΧΝ ΚΑΣΑΣΑΔΧΝ ΣΡΗΣΖ ΔΚΓΟΖ ΚΑΒΑΛΑ 2003) 1.2 Ζ ΚΟΗΝΧΝΗΚΖ ΠΡΟΦΟΡΑ ΣΖ ΑΝΑΛΤΖ ΥΡΖΜΑΣΟΟΗΚΟΝΟΜΗΚΧΝ ΚΑΣΑΣΑΔΧΝ Ο ξφινο ηεο ρξεκαηννηθνλνκηθήο αλάιπζεο ζηελ επξχηεξε θνηλσλία ζπλδέεηαη κε απηφλ ηεο θπθινθνξίαο ησλ ρξεκαηννηθνλνκηθψλ πιεξνθνξηψλ θαη έξρεηαη λα θάλεη αθ ελφο απνηειεζκαηηθφηεξε ηε ρξήζε ηνπο ζηε ιήςε νηθνλνκηθψλ απνθάζεσλ, θη αθεηέξνπ νηθνλνκηθφηεξε ηελ παξαγσγή θαη ηελ θπθινθνξία ηνπο. Σα παξαπάλσ νθέιε γίλνληαη εκθαλέζηεξα αλ ιάβεη θαλείο ππφςε ηνπ φηη, ζηελ πξψηε πεξίπησζε, ε πιεξνθνξηαθή εθκεηάιιεπζε κπνξεί λα απνδψζεη πεξηζζφηεξα κε ηελ εληαηηθφηεξε θαη πην εμεηδηθεπκέλε επεμεξγαζία θαη κειέηε ησλ ηππνπνηεκέλσλ, θσδηθνπνηεκέλσλ θαη πεξηιεπηηθψλ ινγηζηηθψλ θαηαζηάζεσλ. Δλψ παξάιιεια, ζηε δεχηεξε, είλαη γλσζηφ πφζν δαπαλεξή είλαη ε δεκνζίεπζε απφ ηνπο ππφ εμέηαζε νξγαληζκνχο φισλ ησλ ζηνηρείσλ ζε ηέηνηα κνξθή πνπ απηά Θα κπνξνχζαλ λα ρξεζηκνπνηεζνχλ απεπζείαο ρσξίο άιιε επεμεξγαζία ζηα θαηά πεξίπησζε κνληέια πξφβιεςεο θαη απφθαζεο. Δλλνείηαη φηη ηα αλαθεξζέληα νθέιε ηεο ρξεκαηννηθνλνκηθήο αλάιπζεο πξνθχπηνπλ ζε φζνπο δελ έρνπλ πξφζβαζε ζηα εζσηεξηθά πιεξνθνξηαθά ζπζηήκαηα ησλ νηθνλνκηθψλ νξγαληζκψλ. Όκσο, νθέιε κπνξνχλ λα πξνθχςνπλ θαη ζηνπο εληφο κηαο κνλάδαο ζε πεξίπησζε ζπγθξηηηθήο ρξεκαηννηθνλνκηθήο αλάιπζεο ηεο κνλάδαο ζηνπο κε άιιεο παξφκνηεο ζηελ αληηθεηκεληθή κνξθή πνπ ε αλάιπζε απηή εθαξκφδεηαη απφ ηνπο εθηφο ησλ κνλάδσλ. (ΚΑΝΣΕΟ ΚΧΝ/ΝΟ, ΑΝΑΛΤΖ ΥΡΖΜΑΣΟΟΗΚΟΝΟΜΗΚΧΝ ΚΑΣΑΣΑΔΧΝ, ΣΡΗΣΖ ΔΚΓΟΖ, ΔΚΓΟΔΗ ΗΝΣΔRΒΟΟΚ, ΣΡΗΣΖ ΔΚΓΟΖ ΑΘΖΝΑ ΔΛ 21-22) 1.3. Ζ ΑΝΑΓΚΖ ΓΗΑ ΥΡΖΜΑΣΟΟΗΚΟΝΟΜΗΚΖ ΑΝΑΛΤΖ Δλψ ε ηθαλφηεηα ηεο ρξεκαηννηθνλνκηθήο αλάιπζεο είλαη ζέκα εθπαίδεπζεο θαη επαγγεικαηηθήο θαηάξηηζεο, ε αλάγθε γη απηή ππάξρεη δηάρπηε ζηε ζεκεξηλή, νξγαλσκέλε νηθνλνκηθά θνηλσλία θαη ζπλδέεηαη κε ηελ αλάγθε γηα ρξεκαηννηθνλνκηθή γεληθά πιεξνθφξεζε. Ο θαηάινγνο πνπ αθνινπζεί εκθαλίδεη ηηο δηάθνξεο θνηλσληθέο νκάδεο νη νπνίεο θάλνπλ ρξήζε ηεο ρξεκαηννηθνλνκηθήο αλάιπζεο, ελψ παξαπιεχξσο εκθαλίδνληαη θαη νη ρξήζηεο ησλ «αθαηέξγαζησλ» ινγηζηηθψλ πιεξνθνξηψλ. Δλλνείηαη φηη ε ρξεκαηννηθνλνκηθή αλάιπζε ρξεηάδεηαη ζε απηνχο νη νπνίνη επηζπκνχλ λα ρξεζηκνπνηήζνπλ ηηο ρξεκαηννηθνλνκηθέο πιεξνθνξίεο γηα ηε ιήςε νηθνλνκηθψλ απνθάζεσλ, νη νπνίνη, αλ θαη δελ έρνπλ πξφζβαζε ζηα εζσηεξηθά πιεξνθνξηαθά ζπζηήκαηα ηεο κνλάδαο ππφ εμέηαζε, επηζπκνχλ εηδηθφηεξε εθκεηάιιεπζε ησλ ινγηζηηθψλ θαη ησλ άιισλ ρξεκαηννηθνλνκηθψλ πιεξνθνξηψλ απ φηη νη ίδηεο νη κνλάδεο πξνζθέξνπλ ζηε κνξθή πνπ ππάξρνπλ. Δίλαη πξνθαλέο φηη απφ απηνχο εμαηξνχληαη ηα δηνηθεηηθά ζηειέρε ηεο ίδηαο ηεο κνλάδαο, κφλνλ φηαλ κειεηνχλ πξνβιήκαηα ηεο πνπ αθνξνχλ ην δηθφ ηνπο νξγαληζκφ, αιιά φρη θαη φηαλ κειεηνχλ άιιεο κνλάδεο ή ηε δηθή ηνπο ζπγθξηηηθά κε άιιεο κνλάδεο. Έηζη, νη ηθαλφηεηεο θαη ε ηερληθή ηεο ρξεκαηννηθνλνκηθήο αλάιπζεο είλαη ρξήζηκεο θαη κπνξνχλ επσθειψο λα ρξεζηκνπνηεζνχλ θαη απφ ηα ζηειέρε ηεο ίδηαο ηεο επηρείξεζεο. 10

11 ηνλ παξαθάησ πίλαθα (1.3.1) είλαη εκθαλήο ε πιήξεο αληηζηνηρία ησλ ρξεζηψλ ινγηζηηθψλ πιεξνθνξηψλ θαη απηψλ πνπ έρνπλ αλάγθε ηελ ρξεκαηννηθνλνκηθή αλάιπζε ησλ πιεξνθνξηψλ απηψλ θαηά ηνλ έλα ή ηνλ άιιν ηξφπν. Θα κπνξνχζακε λα πνχκε φηη ε ρξεκαηννηθνλνκηθή αλάιπζε ησλ ρξεκαηννηθνλνκηθψλ πιεξνθνξηψλ είλαη ζέκα βαζκνχ θαη ηδηαηηεξφηεηαο ηεο ρξήζεο θαη ηεο εθκεηάιιεπζεο ηνπο πέξα απφ ηε κνξθή ζηελ νπνία πξνζθέξνληαη ζηηο ινγηζηηθέο θαηαζηάζεηο ή άιιεο πεγέο απ φπνπ αληινχληαη. ΠΗΝΑΚΑ Υξήζηεο ρξεκαηννηθνλνκηθήο αλάιπζεο 1. Μέηνρνη (ησξηλνί θαη κειινληηθνί), επελδπηέο δηάθνξνη Υξήζηεο ρξεκαηννηθνλνκηθψλ πιεξνθνξηψλ 1. Μέηνρνη (ησξηλνί θαη κειινληηθνί), επελδπηέο δηάθνξνη 2. Πηζησηηθά ηδξχκαηα 2. Πηζησηηθά ηδξχκαηα 3. Πξνκεζεπηέο/πηζησηέο 3. Πξνκεζεπηέο/πηζησηέο 4. Αληαγσληζηέο 4. Πειάηεο 5. Κεληξηθή εμνπζία 5. Πξνζσπηθφ 6. Άιιεο επίζεκεο αξρέο 6. Αληαγσληζηέο 7. Δξγαηηθά ζπλδηθάηα 7. Κεληξηθή εμνπζία 8. Δπαγγεικαηηθέο νξγαλψζεηο 8. Σνπηθή εμνπζία 9. Υξεκαηνoηθνλνκηθνί αλαιπηέο & ζχκβνπινη 10.Αθαδεκατθνί θαη εξεπλεηέο 9. Άιιεο επίζεκεο αξρέο 10. Δξγαηηθά ζπλδηθάηα 11. Δπαγγεικαηηθέο νξγαλψζεηο 12. Σν θνηλφ 13. Υξεκαηννηθνλνκηθνί αλαιπηέο θαη ζχκβνπινη 14. Αθαδεκατθνί θαη εξεπλεηέο Υξήζηεο ρξεκαηννηθνλνκηθήο αλάιπζεο θαη ρξήζηεο ρξεκαηννηθνλνκηθψλ πιεξνθνξηψλ (ΚΑΝΣΕΟ ΚΧΝ/ΝΟ, ΑΝΑΛΤΖ ΥΡΖΜΑΣΟΟΗΚΟΝΟΜΗΚΧΝ ΚΑΣΑΣΑΔΧΝ, ΣΡΗΣΖ ΔΚΓΟΖ, ΔΚΓΟΔΗ ΗΝΣΔRΒΟΟΚ, ΣΡΗΣΖ ΔΚΓΟΖ, ΛΘΖΝΑ ΔΛ 22) 11

12 1.4 ΒΑΗΚΔ ΚΑΣΖΓΟΡΗΔ ΚΑΗ ΚΟΠΟΗ ΑΝΑΛΤΣΧΝ. Απηνί πνπ ελδηαθέξνληαη θαη ρξεζηκνπνηνχλ ηελ ηερληθή ηεο αλαιχζεσο ησλ ρξεκαηννηθνλνκηθψλ θαηαζηάζεσλ κε ζθνπφ ηε ιήςε απνθάζεσλ, κπνξνχλ λα θαηαηαγνχλ ζηηο εμήο θαηεγνξίεο: 1. ηνπο Δπελδπηέο - Μεηφρνπο 2. ηνπο Γαλεηζηέο ηεο επηρείξεζεο 3. ηνπο Γηνηθνχληεο ηελ επηρείξεζε 4. ηνπο Αλαιπηέο ζε πεξηπηψζεηο εμαγνξψλ θαη ζπγρσλεχζεσλ 5. ηνπο Διεγθηέο ησλ ινγηζηηθψλ θαηαζηάζεσλ 6. Οηθνλνκηθνί αλαιπηέο,ρξεκαηηζηέο, ζηειέρε ηξαπεδψλ επελδχζεσλ θαη ρξεκαηηζηεξίνπ 7. Λνηπέο νκάδεο ελδηαθεξνκέλσλ Οη ζθνπνί πνπ επηδηψθνληαη θαη ε έκθαζε πνπ δίλεηαη ζηα επηκέξνπο ζηνηρεία θαηά ηελ αλάιπζε, απφ θάζε κία απφ ηηο παξαπάλσ θαηεγνξίεο ελδηαθεξνκέλσλ είλαη νη εμήο: 1. θνπνί Δπελδπηψλ - Μεηφρσλ Οη επελδπηέο πνπ θαηά θαλφλα είλαη θαη νη κέηνρνη κηαο επηρείξεζεο, είλαη εθείλνη πνπ δίλνπλ ηα επηρεηξεκαηηθά ηνπο θεθάιαηα, ηα νπνία εθηίζεληαη ζε πνιινχο θαη πνηθίινπο θηλδχλνπο. Σα θεθάιαηα απηά απνηεινχλ ηελ αζπίδα πξνζηαζίαο ησλ δαλεηαθψλ θεθαιαίσλ ηεο επηρεηξήζεσο. Οη επελδπηέο κέηνρνη απνβιέπνπλ ζηε ιήςε θάπνηνπ πνζνχ απφ ηελ δηαλνκή θεξδψλ, εθφζνλ ε επηρείξεζε είλαη θεξδνθφξα θαη αθνχ πξνεγνπκέλσο εμππεξεηεζνχλ νη δαλεηζηέο ηεο. Οη ελδηαθεξφκελνη απηνί, πξνθεηκέλνπ λα πξνβνχλ ζηελ αλάιπζε ησλ ζηνηρείσλ κηαο επηρείξεζεο, ρξεηάδνληαη πην γεληθέο πιεξνθνξίεο απφ φηη νη ελδηαθεξφκελνη ησλ ινηπψλ θαηεγνξηψλ. Έρνληαο επελδχζεη θεθάιαηα ζηελ επηρείξεζε, νη κέηνρνη ελδηαθέξνληαη γηα ηελ φιε δξαζηεξηφηεηά ηεο, ηελ θεξδνθφξα δπλακηθφηεηα ηεο, ηελ νηθνλνκηθή ηεο θαηάζηαζε θαη ηε δηάξζξσζε ησλ θεθαιαίσλ ηεο, δεδνκέλνπ φηη γηα ηελ εθηίκεζε ηεο αμίαο ησλ κεηνρψλ κηαο επηρεηξήζεσο είλαη απαξαίηεηα φια απηά ηα ζηνηρεία. Παξάιιεια ελδηαθέξνληαη θαη γηα ηε ζπνπδαηφηεηα ηεο κέζα ζηνλ θιάδν γηα ηα κειινληηθά ηεο θέξδε θαη ηελ εμέιημε ηνπο δηαρξνληθά. Οκνίσο πξέπεη λα ζπλεθηηκήζνπλ θαη άιινπο παξάγνληεο, πνπ έκκεζα επεξεάδνπλ ηε δξαζηεξηφηεηα ηεο επηρεηξήζεσο φπσο ε γεληθή νηθνλνκηθή θαηάζηαζε ε ζέζε πνπ θαηέρεη, ν θιάδνο κέζα ζηελ φιε νηθνλνκία, ε αληαγσληζηηθφηεηα ησλ πξντφλησλ θαη ε πνηφηεηα θαη ηθαλφηεηα ηεο δηνηθήζεσο ηεο. πγθεθξηκέλα ν επελδπηήο-κέηνρνο απνβιέπεη: ηε ιήςε θάπνηνπ κεξίζκαηνο ζην κέιινλ δηαξθνχζεο ηεο επελδχζεσο ησλ θεθαιαίσλ ηνπ. 12

13 ηελ πηζαλή ιήςε θάπνησλ δηθαησκάησλ απφ ηελ δηαλνκή απνζεκαηηθψλ ηεο εηαηξίαο. ηελ απμεκέλε ηηκή πνπ ειπίδεη φηη ζα έρνπλ νη ηίηινη (κεηνρέο ), ζηελ αγνξά, ψζηε λα πξαγκαηνπνηήζεη θέξδε θεθαιαίνπ. Γεδνκέλνπ φκσο φηη ε αλάιπζε γηα ηελ εθηίκεζε ηεο αμίαο ησλ κεηνρψλ κηαο επηρεηξήζεσο, κε αληηθεηκεληθφ ζθνπφ ηε ιήςε απνθάζεσο γηα λέα αγνξά ηίηισλ, ή πψιεζε ησλ ήδε θαηερφκελσλ, ή δηαηήξεζε ησλ ήδε επελδπζέλησλ θεθαιαίσλ ζε ηίηινπο είλαη εξγαζία αξθεηά πνιχπινθε απαηηείηαη λα γίλεηαη απφ εηδηθνχο αλαιπηέο επελδχζεσλ. 2. θνπνί ησλ δαλεηζηψλ κηαο επηρεηξήζεσο Γαλεηζηέο κηαο επηρεηξήζεσο είλαη φινη εθείλνη πνπ κε ηε κηα ή ηελ άιιε κνξθή δαλείδνπλ ζ απηήλ θεθάιαηα. Μηα κνξθή δαλεηζκνχ απνηειεί θαη ε πίζησζε πνπ δίλεηαη απφ ηνπο πξνκεζεπηέο πξψησλ πιψλ θαη εκπνξεπκάησλ, ή απφ πξφζσπα πνπ παξέρνπλ ππεξεζίεο ζηελ επηρείξεζε. Οη ηειεπηαίνη απηνί αλακέλνπλ ηελ πιεξσκή ηνπο ζε βξαρχ ζρεηηθά ρξνληθφ δηάζηεκα θαη ζπλήζσο δελ ιακβάλνπλ ηφθν γηα ηηο πηζηψζεηο πνπ παξέρνπλ ζηελ επηρείξεζε. Μηα επηρείξεζε κπνξεί επίζεο λα δαλείδεηαη βξαρππξφζεζκα θεθάιαηα θαη απφ δηάθνξεο άιιεο πεγέο φπσο βξαρππξφζεζκεο πηζηψζεηο ησλ πξνκεζεπηψλ ηεο, δάλεηα απφ ηξάπεδεο θαη άιινπο πηζησηηθνχο νξγαληζκνχο πξνβαίλνληαο έηζη ζε άληιεζε ησλ απαξαίηεησλ θεθαιαίσλ. Σα δαλεηαθά απηά θεθάιαηα έρεη ζπγθεθξηκέλε ππνρξέσζε ε επηρείξεζε λα ηα εμππεξεηήζεη (κε ηελ θαηαβνιή ηφθσλ) θαη λα ηα επηζηξέςεη αλεμάξηεηα απφ ηελ νηθνλνκηθή ηεο θαηάζηαζε θαη ηα νηθνλνκηθά ηεο απνηειέζκαηα. Βέβαηα ζηελ πεξίπησζε πνπ ε δξαζηεξηφηεηα ηεο επηρεηξήζεσο πεξηνξίδεηαη θαη πξαγκαηνπνηεί δεκηέο ηφηε απμάλνληαη νη θίλδπλνη πνπ αληηκεησπίδνπλ νη δαλεηζηέο ηεο, ηφζν γηα ηε ιήςε ηφθσλ φζν θαη γηα ηελ επηζηξνθή ησλ δαλεηαθψλ ηνπο θεθαιαίσλ. Βιέπνπκε φηη είλαη δηαθνξεηηθή ε ζέζε ησλ δαλεηζηψλ-πηζησηψλ απφ ησλ επελδπηψλ κεηφρσλ ιφγσ ηνπ δηαθνξεηηθνχ ηξφπνπ αλάιπζεο ησλ νηθνλνκηθψλ ζηνηρείσλ. ε γεληθέο γξακκέο νη δαλεηζηέο είλαη πην ζπληεξεηηθνί ζηηο εθηηκήζεηο ηνπο ζε φηη αθνξά ηα πεξηνπζηαθά ζηνηρεία ηεο επηρεηξήζεσο θαη βαζίδνληαη πεξηζζφηεξν ζηελ αλάιπζε ησλ νηθνλνκηθψλ ηεο ζηνηρείσλ ηεο. Οη κέζνδνη αλάιπζεο πνπ εθαξκφδνπλ θαζψο θαη ηα θξηηήξηα εθηηκήζεσο πνπ ρξεζηκνπνηνχλ, πνηθίινπλ, αλάινγα κε ηε ρξνληθή δηάξθεηα ησλ παξερφκελσλ δαλείσλ ηελ αζθάιεηα πνπ απνιακβάλνπλ θαη ηνλ ζθνπφ γηα ηνλ νπνίν δφζεθαλ. ε πεξίπησζε πνπ έρνπλ δνζεί ζηελ επηρείξεζε βξαρπρξφληα δάλεηα, νη δαλεηζηέο ελδηαθέξνληαη θπξίσο γηα ηε βξαρπρξφληα νηθνλνκηθή θαηάζηαζε απηήο ην βαζκφ ξεπζηφηεηαο ησλ θπθινθνξηαθψλ ζηνηρείσλ ηεο θαη ηελ ηαρχηεηα θπθινθνξίαο ηνπο. Αληίζεηα νη καθξνρξφληνη δαλεηζηέο επηδηψθνπλ κηα πην ιεπηνκεξή αλάιπζε ησλ ζηνηρείσλ, ε νπνία πεξηιακβάλεη πξνβιέςεηο ησλ κειινληηθψλ εηζξνψλ θεθαιαίσλ, ηεο νηθνλνκηθήο ζέζεσο ηεο επηρεηξήζεσο θάησ απφ νξηζκέλεο πξνυπνζέζεηο, ηεο ηθαλφηεηάο ηεο λα δηαηεξήζεη απηή ηελ νηθνλνκηθή θαηάζηαζε θάησ θαη απφ δηαθνξεηηθέο νηθνλνκηθέο ζπλζήθεο θαη ηέινο ηεο δπλακηθφηεηαο ησλ θεξδψλ ηεο. Καη απηφ γηαηί ηα πξν απνζβέζεσλ θέξδε κηαο επηρεηξήζεσο απνηεινχλ ηελ θχξηα θαη πην επηζπκεηή πεγή εμππεξεηήζεσο θαη εμνθιήζεσο ησλ δαλεηαθψλ ηεο θεθαιαίσλ. 13

14 3. θνπνί ηεο δηνηθήζεσο ηεο επηρείξεζεο Ζ νηθνλνκηθή αλάιπζε ησλ ζηνηρείσλ κηαο επηρείξεζεο απνηειεί ην θπξηφηεξν εξγαιείν ζηα ρέξηα ηεο δηνηθήζεσο. Καη απηφ γηαηί νη δηνηθνχληεο ελδηαθέξνληαη γηα ηνλ πξννξηζκφ ηεο νηθνλνκηθήο ηεο θαηαζηάζεσο ηελ θεξδνθφξα δπλακηθφηεηά ηεο θαη ηελ κειινληηθή ηεο εμέιημε. Γεδνκέλνπ φηη νη δηνηθνχληεο κηαο επηρείξεζεο ζπλδένληαη άκεζα κε απηή θαη κπνξνχλ λα θάλνπλ ζπλερή ρξήζε ησλ βηβιίσλ ηεο, βξίζθνληαη ζε πιενλεθηηθφηεξε ζέζε ζε ζχγθξηζε κε ηηο δπν πξνεγνχκελεο θαηεγνξίεο ελδηαθεξνκέλσλ. Οπφηε ε αλάιπζε απηψλ κπνξεί λα πξνρσξήζεη ζε κεγαιχηεξν βάζνο θαη λα πεξηιάβεη ηε ζπζηεκαηηθή κειέηε ησλ αξηζκνδεηθηψλ πνπ πξνθχπηνπλ απφ ηηο ζρέζεηο ησλ δηαθφξσλ νηθνλνκηθψλ ηεο ζηνηρείσλ θαη ηελ ηάζε ηνπο ψζηε λα είλαη δπλαηφο ν έγθαηξνο εληνπηζκφο θαη ε αληηκεηψπηζε ηπρφλ πξνβιεκάησλ. Έηζη, ε δηνίθεζε ζηνρεχεη θπξίσο ζην λα αζθεί έιεγρν θαη ζην λα παξαηεξεί ηελ επηρείξεζε απφ ηε ζθνπηά ησλ εθηφο ηξίησλ, δειαδή ησλ δαλεηζηψλ θαη ησλ επελδπηψλκεηφρσλ. Ζ ζπλερήο παξαηήξεζε θαη αλάιπζε ηνπ κεγέζνπο ησλ κεηαβνιψλ ησλ νηθνλνκηθψλ ζηνηρείσλ θαη ησλ αξηζκνδεηθηψλ νδεγεί ηε δηνίθεζε ζηε ζπλαγσγή πνιχηηκσλ ζπκπεξαζκάησλ ζρεηηθά κε ηελ νηθνλνκηθή θαηάζηαζε θαη ηε δξαζηεξηφηεηα ηεο επηρεηξήζεσο θαη ηελ θαζηζηά ηθαλή λα πξνβαίλεη ζηε ιήςε θαηάιιεισλ κέηξσλ γηα ηελ αληηκεηψπηζε ηπρφλ δπζκελψλ ζπλζεθψλ. (ΝΗΑΡΥΟ ΝΗΚΖΣΑ ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΖ ΑΝΑΛΤΖ ΗΟΛΟΓΗΜΧΝ ΔΚΓΟΔΗ ΣΑΜΟΤΑΖ ΑΘΖΝΑ -ΠΔΗΡΑΗΑ 1984 ΔΛ 32) 4. θνπνί ησλ αλαιπηψλ ζε πεξηπηψζεηο εμαγνξψλ ή ζπγρσλεχζεσλ Όηαλ πξφθεηηαη γηα εμαγνξά κηαο επηρεηξήζεσο απφ κηα άιιε, ή γηα ζπγρψλεπζε δχν ή πεξηζζφηεξσλ επηρεηξήζεσλ νη αλαιπηέο πνπ επεμεξγάδνληαη ηα ζηνηρεία έρνπλ παξφκνηνπο ζθνπνχο κε εθείλνπο ησλ επελδπηψλ-κεηφρσλ. ηηο πεξηπηψζεηο απηέο φκσο ζα πξέπεη ε αλάιπζε λα πξνρσξήζεη ζηελ εθηίκεζε θαη ησλ άπισλ πεξηνπζηαθψλ ζηνηρείσλ ησλ επηρεηξήζεσλ φπσο ε θήκε θαη ε πειαηεία θαζψο θαη ζηνλ ππνινγηζκφ ησλ ππνρξεψζεσλ ηνπο δηφηη φια απηά ηα ζηνηρεία πεξηιακβάλνληαη ζην πξντφλ ηεο εμαγνξάο ή ηεο ζπγρσλεχζεσο. Έηζη, ε πξαγκαηνπνηνχκελε απφ ηνπο εηδηθνχο ησλ νηθνλνκηθψλ ζηνηρείσλ είλαη πνιχηηκε γηα ηνλ πξνζδηνξηζκφ ηεο νηθνλνκηθήο θαη ιεηηνπξγηθήο αμίαο ησλ ζπγρσλεπκέλσλ επηρεηξήζεσλ, ή ηεο εμαγνξαδφκελεο επηρεηξήζεσο. 5. θνπνί ησλ ειεγθηψλ ινγηζηηθψλ θαηαζηάζεσλ. Οη ειεγθηέο αζρνινχληαη κε ηνλ έιεγρν ησλ νηθνλνκηθψλ ζηνηρείσλ ησλ επηρεηξήζεσλ θαη ηειηθά δηαηππψλνπλ ηα πνξίζκαηά ηνπο ζρεηηθά κε ηελ αθξίβεηα απηψλ. Έλαο απφ ηνπο βαζηθνχο ζθνπνχο ησλ ειεγθηψλ είλαη ν εληνπηζκφο εζειεκέλσλ ή κε ζθαικάησλ θαη αηαζζαιηψλ ηα νπνία αλ δελ επηζεκαλζνχλ θαη δελ αλαθεξζνχλ δίλνπλ κηα εζθαικέλε εηθφλα γηα ηελ επηρείξεζε πξάγκα πνπ είλαη αληίζεην κε ηηο γεληθέο παξαδεθηέο αξρέο ηεο Λνγηζηηθήο. Ζ αλάιπζε ησλ ινγηζηηθψλ θαηαζηάζεσλ κε ηνλ ππνινγηζκφ νξηζκέλσλ αξηζκνδεηθηψλ θαη ε παξαθνινχζεζε ησλ κεηαβνιψλ ησλ νηθνλνκηθψλ ζηνηρείσλ κηαο επηρεηξήζεσο θαη ησλ ηάζεψλ ηνπο δηαρξνληθά απνηεινχλ ηα θχξηα κέζα ζην έξγν ησλ ειεγθηψλ. Καη απηφ γηαηί αλ 14

15 βξεζνχλ ζεκαληηθά ιάζε θαη αηαζζαιίεο, απηά επεξεάδνπλ ηελ εηθφλα ηεο νηθνλνκηθήο ζέζεσο θαη ηα απνηειέζκαηα κηαο επηρεηξήζεσο. 6. θνπνί ινηπψλ ελδηαθεξνκέλσλ Ζ αλάιπζε ησλ ινγηζηηθψλ θαηαζηάζεσλ ρξεζηκνπνηείηαη θαη απφ άιιεο νκάδεο ελδηαθεξφκελσλ νη νπνίνη αλάινγα κε ην ζθνπφ πνπ επηδηψθνπλ δίλνπλ θαη αλάινγε έκθαζε ζηα δηάθνξα επηκέξνπο ζηνηρεία. Έηζη είλαη δπλαηφλ λα ελδηαθέξνληαη γηα ηελ αλάιπζε ησλ ρξεκαηννηθνλνκηθψλ θαηαζηάζεσλ νη εθνξηαθνί ειεγθηέο ζε κηα θάζε ειέγρνπ ησλ εζφδσλ ηνπ θξάηνπο απφ θφξνπο ησλ επηρεηξήζεσλ. Δπίζεο, νη ζπλδηθαιηζηηθέο ελψζεηο ησλ εξγαδνκέλσλ κπνξνχλ λα θάλνπλ ρξήζε ησλ κεζφδσλ αλαιχζεσο ησλ ρξεκαηννηθνλνκηθψλ θαηαζηάζεσλ γηα λα αμηνινγήζνπλ ηε ζέζε ηεο επηρείξεζεο, πξνθεηκέλνπ λα ππνγξάςνπλ κε απηή ζπιινγηθή ζχκβαζε εξγαζίαο θαη λα πξνζπαζήζνπλ λα επηηχρνπλ θαιχηεξνπο φξνπο ακνηβψλ θαη εξγαζίαο γηα ηα κέιε ηνπο. Πέξαλ απηψλ θαη πειάηεο ηεο επηρείξεζεο κπνξνχλ λα ρξεζηκνπνηνχλ ηελ αλάιπζε ησλ ρξεκαηννηθνλνκηθψλ θαηαζηάζεσλ πξνθεηκέλνπ λα πξνζδηνξίζνπλ ηελ θεξδνθφξα δπλακηθφηεηα απηήο ηελ απφδνζε ησλ θεθαιαίσλ ηεο σο θαη άιια ζπλαθή ζηνηρεία κε ζθνπφ ηελ πξνζθνξφηεξε ζπλεξγαζία θαη ηελ επίηεπμε θαιχηεξσλ ηηκψλ θαη φξσλ ζπλαιιαγήο. (ΝΗΑΡΥΟ ΝΗΚΖΣΑ ΥΡΖΜΑΣΟΟΗΚΟΝΟΜΗΚΖ ΑΝΑΛΤΖ ΛΟΓΗΣΗΚΧΝ ΚΑΣΑΣΑΔΧΝ, ΔΚΓΟΔΗ ΣΑΜΟΤΛΖ ΑΘΖΝΑ ΠΔΗΡΑΗΑ 1994 ΔΛ 23-28) 1.5 ΔΗΓΖ ΥΡΖΜΑΣΟΟΗΚΟΝΟΜΗΚΧΝ ΚΑΣΑΣΑΔΧΝ-ΔΝΝΟΗΑ ΣΧΝ ΥΡΖΜΑΣΟΟΗΚΟΝΟΜΗΚΧΝ ΚΑΣΑΣΑΔΧΝ ΚΑΗ ΠΔΡΗΔΥΟΜΔΝΟ Οη ρξεκαηννηθνλνκηθέο θαηαζηάζεηο είλαη πίλαθεο ζηνπο νπνίνπο εκθαλίδνληαη ηα ζηνηρεία ηνπ ηζνινγηζκνχ θαη νξηζκέλσλ άιισλ ινγαξηαζκψλ ησλ νηθνλνκηθψλ κνλάδσλ, θεθαιαηψδνπο ζεκαζίαο. ε πξνζάξηεκα απηψλ ησλ θαηαζηάζεσλ εκθαλίδνληαη θαη άιιεο πιεξνθνξίεο πνπ έρνπλ ζθνπφ λα δηεπθνιχλνπλ ηνπο ελδηαθεξφκελνπο ζηελ ελεκέξσζή ηνπο. Καηά ην Γεληθφ Λνγηζηηθφ ρέδην νη ππνρξεσηηθά θαηαξηηδφκελεο ρξεκαηννηθνλνκηθέο θαηαζηάζεηο είλαη νη εμήο: 1. Ηζνινγηζκφο 2. Καηάζηαζε ινγαξηαζκνχ απνηειεζκάησλ ρξήζεο 3. Πίλαθαο δηάζεζεο απνηειεζκάησλ ρξήζεο 4. Καηάζηαζε ινγαξηαζκνχ γεληθήο εθκεηάιιεπζεο 5. Πξνζάξηεκα ηνπ ηζνινγηζκνχ θαη απνηειεζκάησλ ρξήζεο 6. Έθζεζε Οξθσηψλ Διεγθηψλ ινγηζηψλ Δθηφο απφ ηηο παξαπάλσ θαηαζηάζεηο νη νπνίεο είλαη ππνρξεσηηθέο ππάξρνπλ θαη νη πξναηξεηηθά θαηαξηηδφκελεο ρξεκαηννηθνλνκηθέο θαηαζηάζεηο πνπ είλαη νη παξαθάησ: Η. Καηάζηαζε Σακεηαθήο Ρνήο ΗΗ. Καηάζηαζε Αιιαγψλ Κεθαιαίνπ Κίλεζεο 15

16 ΗΗΗ. Καηάζηαζε Αιιαγψλ Οηθνλνκηθήο Θέζεο IV. Καηάζηαζε Πεγψλ θαη Υξήζεσλ Κεθαιαίσλ V. εκεηψζεηο Ηζνινγηζκφο Ο ηζνινγηζκφο, ε θαηάζηαζε ηεο νηθνλνκηθήο ζέζεο ηεο επηρείξεζεο, παξέρεη πιεξνθνξίεο γηα ηνπο νηθνλνκηθνχο πφξνπο κηαο επηρείξεζεο θαη ηηο απαηηήζεηο/δηθαηψκαηα επ απηψλ, απφ ηνπο πηζησηέο ή ηνπο ηδηνθηήηεο, ζε κηα ζπγθεθξηκέλε ρξνληθή ζηηγκή. Ο ηζνινγηζκφο ζπληζηά ηελ νηθνλνκηθή θσηνγξαθία ηεο κνλάδαο ζε κηα ζπγθεθξηκέλε ζηηγκή. Παξνπζηάδεη ηελ νηθνλνκηθή ζέζε θαη δηάξζξσζε ηεο επηρείξεζεο ζηε γεληθή δηάηαμε Δλεξγεηηθφ = Πεγέο Δλεξγεηηθνχ (ππνρξεψζεηο + ίδηα θεθάιαηα) θαη ηα απαξηίνληα ηηο βαζηθέο απηέο θαηεγνξίεο επηκέξνπο ζηνηρεία ζε ζηαηηθή κνξθή θαη ζε αληίζεζε κε ηε κνξθή ξνήο κε ηελ νπνία απηά παξνπζηάδνληαη ζηηο άιιεο ινγηζηηθέο θαηαζηάζεηο. Έλλνηεο ελεξγεηηθνχ θαη πεγψλ ελεξγεηηθνχ: Σν ελεξγεηηθφ απνηειεί ζπγθεθξηκέλν θαη πξνζρεδηαζκέλν ζχλνιν νηθνλνκηθψλ πφξσλ κε ηελ άκεζε ή κειινληηθή ρξήζε ησλ νπνίσλ ε νηθνλνκηθή κνλάδα επηδηψθεη ηελ επίηεπμε ηνπ ζθνπνχ ηεο. Οη ππνρξεψζεηο είλαη νη απαηηήζεηο ησλ πηζησηψλ γηα νηθνλνκηθνχο πφξνπο πνπ έρνπλ επελδχζεη/δαλείζεη πξνζσξηλά θαη ππφ ζπγθεθξηκέλνπο νηθνλνκηθνχο θαη ρξνληθνχο φξνπο ζηελ ζπγθεθξηκέλε κνλάδα. Σα ίδηα θεθάιαηα αληηπξνζσπεχνπλ ηα δηθαηψκαηα ησλ ηδηνθηεηψλ επί ησλ πεξηνπζηαθψλ ζηνηρείσλ ηεο επηρείξεζεο θαη απνηεινχλ επέλδπζε κνληκφηεξεο θαη άλεπ φξσλ κνξθήο ζ απηήλ, εθφζνλ νη κέηνρνη, ζε αληίζεζε κε άιινπο επελδπηέο θαη πηζησηέο, έρνπλ ηειεπηαία πξνηεξαηφηεηα θαη κφλνλ ζηα απνκέλνληα (κεηά ηελ ηθαλνπνίεζε ησλ πηζησηψλ) πεξηνπζηαθά ζηνηρεία ηεο επηρείξεζεο. Σα ίδηα θεθάιαηα απαξηίδνληαη ζπλήζσο απφ δχν κέξε: ην εηζθεξζέλ θεθάιαην θαη ηα παξαθξαηεζέληα θέξδε ή απνζεκαηηθά. Δλψ ην εηζθεξζέλ θεθάιαην αληηπξνζσπεχεη ηηο αμίεο πνπ νη ηδηνθηήηεο επέλδπζαλ ζηελ επηρείξεζε ζε αληάιιαγκα ηδηνθηεζηαθνχ ζπκθέξνληνο ζ απηήλ (κεηνρψλ, κεξηδίσλ θ.ιπ.), ηα παξαθξαηεζέληα θέξδε ζπληζηνχλ ζπλήζσο, επαλεπέλδπζε απηψλ ζηελ επηρείξεζε απφ ηε δηνίθεζε θαη πξνο φθεινο ησλ ηδηνθηεηψλ. Καλνληθά ε δηνίθεζε ηεο επηρείξεζεο δηαρεηξίδεηαη ηα πεξηνπζηαθά ηεο ζηνηρεία έηζη ψζηε καθξνπξφζεζκα νη ηδηνθηήηεο λα παίξλνπλ πεξηζζφηεξα απφ φηη δίλνπλ ζηελ επηρείξεζε. Όκσο ην γεγνλφο φηη ζηηο πεξηζζφηεξεο επηρεηξήζεηο έλα κεγάιν πνζνζηφ ησλ θεξδψλ ζπλερψο παξαθξαηείηε απφ ηε δηνίθεζε γηα αλάπηπμε θαη επέθηαζε ηεο επηρείξεζεο ππνγξακκίδεη ην ζπκθέξνλ θαη ησλ ζηηο ζχγρξνλεο επηρεηξήζεηο, ζηηο νπνίεο δηαθαίλνληαη έηζη δχν θπξίσο ηάμεηο επελδπηψλ κε επηξξνή: νη ηδηνθηήηεο πνπ επελδχνπλ θεθάιαηα θαη νη managers πνπ επελδχνπλ ην δηνηθεηηθφ ηνπο ηαιέλην θαη ηελ επηρεηξεζηαθή ηνπο γλψζε. Δπίζεο, ηα ίδηα θεθάιαηα κε ηηο ππνρξεψζεηο θαλεξψλνπλ ηηο πεγέο απφ ηηο νπνίεο πξνήιζε ην ελεξγεηηθφ θαη κε ην νπνίν βξίζθνληαη ζε ζρέζε ηζφηεηαο ηνπ ηχπνπ: Δλεξγεηηθφ = Πεγέο ελεξγεηηθνχ ή Δλεξγεηηθφ = Ίδηα θεθάιαηα + Ξέλα Κεθάιαηα ή Δλεξγεηηθφ = Ίδηα θεθάιαηα + Τπνρξεψζεηο ή Δλεξγεηηθφ = Παζεηηθφ (Ίδηα Κεθάιαηα + Τπνρξεψζεηο). 16

17 Ζ έλλνηα απηήο ηεο ηζφηεηαο γίλεηαη ακέζσο θαλεξή αλ εμεηάζνπκε ηε θχζε ηεο θάζε κίαο απφ ηηο ηξεηο ζπληζηάκελεο ηεο. Σν Δλεξγεηηθφ είλαη θάπνηνη νηθνλνκηθνί πφξνη/πεξηνπζηαθά ζηνηρεία ζηε δηάζεζε ηεο επηρείξεζεο, πνπ απνηειεί λνκηθφ (θαη φρη θπζηθφ) πξφζσπν θαη έηζη δελ έρεη εμνπζία απηνδηάζεζεο. Απφ ηελ άιιε κεξηά ηεο ηζφηεηαο εκθαλίδνληαη νη απαηηήζεηο ή ηα δηθαηψκαηα απηψλ ησλ πεξηνπζηαθψλ ζηνηρείσλ ηα νπνία δελ κπνξνχλ λα είλαη παξά ηζφπνζα κε ηα πεξηνπζηαθά απηά ζηνηρεία. Έηζη έρνπκε ηε ζρέζε: Πεξηνπζηαθά ζηνηρεία = Γηθαηψκαηα επί ησλ πεξηνπζηαθψλ ζηνηρείσλ Οη θάηνρνη ησλ δηθαησκάησλ απηψλ δελ κπνξνχλ λα ηα εμαζθήζνπλ άκεζα αιιά κφλν ζην πιαίζην ησλ ζπκθσλεζέλησλ κε ηελ επηρείξεζε ή ηνπ λφκνπ πνπ δηέπεη ηηο ζρέζεηο απηέο. Άκεζε είλαη ε άζθεζε ηεο εμνπζίαο ηεο δηνίθεζεο ζρεηηθά κε ηα πεξηνπζηαθά ζηνηρεία ηεο επηρείξεζεο θαη ζηα πιαίζηα, ελλνείηαη, ηνπ ζθνπνχ ηεο, ηελ νπνίαλ δηνηθνχλ σο εθπξφζσπνη ησλ κεηφρσλ. ηνλ ηζνινγηζκφ, θαη κέζα απφ ηελ παξαπάλσ ηζφηεηα, κπνξνχκε λα δνχκε ηα πεξηνπζηαθά ζηνηρεία ηεο επηρείξεζεο ζε δχν δηαζηάζεηο: α) απηή πνπ ηα παξνπζηάδεη ζαλ κία ιίζηα νηθνλνκηθψλ πφξσλ ππφ ηνλ έιεγρν ηεο επηρείξεζεο θαη, β) απηή πνπ ηα εμηζψλεη κε ηα ηζφπνζα δηθαηψκαηα επ απηψλ κίαο ή πεξηζζφηεξσλ θαηεγνξηψλ λνκηθψλ ή θπζηθψλ πξνζψπσλ εθηφο ηεο επηρείξεζεο. Πξνθαλψο, ιφγσ απηήο ηεο ηζφηεηαο ε θαηάζηαζε ηεο νηθνλνκηθήο ζέζεο ηεο επηρείξεζεο ιέγεηαη θαη ηζνινγηζκφο. Δπίζεο, ε ηζφηεηα απηή επηβάιιεη, αλαπφθεπθηα, ηε δπλακηθφηεηα θαη ζηελ ιεηηνπξγηθή ηερληθή ηεο ζχγρξνλεο ινγηζηηθήο (ε νπνία απνθαιείηαη θαη ινγηζηηθή δηπινγξαθηθνχ ζπζηήκαηνο), θαη επηηπγράλεη κέζσ ηεο ηερληθήο απηήο ηελ παξαθνινχζεζε φρη κφλνλ ησλ κεηαβνιψλ ησλ πεξηνπζηαθψλ ζηνηρείσλ κηαο επηρείξεζεο, αιιά θαη ησλ κεηαβνιψλ ησλ δηθαησκάησλ ησλ ηξίησλ έλαληη ησλ πεξηνπζηαθψλ ζηνηρείσλ ηεο κνλάδαο. Ζ έλλνηα ηεο θαζαξήο ζέζεο ησλ ηδηνθηεηψλ ζπλδέεηαη κε ηα λφκηκα δηθαηψκαηα ηνπο επί ησλ ελαπνκελφλησλ (κφλν) ζηνηρείσλ ηνπ ελεξγεηηθνχ κεηά ηελ ηθαλνπνίεζε ησλ ηξίησλ θαη είλαη επθξηλήο θαη ζηελ ινγηζηηθή ηζφηεηα: Δλεξγεηηθφ = Ίδηα θεθάιαηα + Τπνρξεψζεηο ή Δλεξγεηηθφ - Τπνρξεψζεηο = Ίδηα θεθάιαηα = Καζαξή Θέζε Οκαδνπνίεζε ζηνηρείσλ ηζνινγηζκνχ. Σα ζηνηρεία ηνπ ελεξγεηηθνχ, θαζψο θαη νη ππνρξεψζεηο ηνπ ιεγφκελνπ (θαη) παζεηηθνχ έρνπλ νκαδνπνηεζεί ζε πξψην επίπεδν ζηνλ ηζνινγηζκφ ζε δχν θαηεγνξίεο, αλάινγα κε ην ρξφλν ιήμεο ηνπο: θπθινθνξνχληα ή ηξέρνληα θαη πάγηα ζην ελεξγεηηθφ θαη βξαρππξφζεζκα, καθξνπξφζεζκα ζην παζεηηθφ. Δλλνείηαη φηη ηα ίδηα θεθάιαηα ζα κπνξνχζαλ θαη απηά λα θαηαηαγνχλ ζηα καθξνπξφζεζκα ζηνηρεία ηνπ παζεηηθνχ. Κπθινθνξνχλ ελεξγεηηθφ θαη βξαρππξφζεζκεο ππνρξεψζεηο ιέγνληαη ηα ζηνηρεία εθείλα ηνπ ηζνινγηζκνχ ηα νπνία, πξνβιέπεηαη λα κεηαηξαπνχλ, λα θαηαλαισζνχλ ή λα ιήμνπλ κέζα ζε δηάζηεκα ελφο έηνπο απφ ηελ εκεξνκελία ηνπ ηζνινγηζκνχ. Σέηνηα ζηνηρεία είλαη π.ρ. ην ηακείν, ηα ππφινηπα πειαηψλ θαη ηα απνζέκαηα απφ ηελ πιεπξά ηνπ ελεξγεηηθνχ, ελψ απφ ηελ πιεπξά ηνπ παζεηηθνχ νη ινγαξηαζκνί πξνκεζεπηψλ, αζθαιηζηηθά ηακεία, θφξνη, κεξίζκαηα πιεξσηέα θαη ε ηξέρνπζα δφζε ησλ καθξνπξφζεζκσλ δαλείσλ. Πάγηα είλαη ζηνηρεία φπσο ηα θηίξηα θαη ηα δηάθνξα κεραλήκαηα ηεο επηρείξεζεο, θαζψο θαη αμηφγξαθα 17

18 ζπκκεηνρψλ ζε άιιεο επηρεηξήζεηο κε ζθνπφ ηνλ έιεγρν ή θάπνηα καθξνπξφζεζκε ζρέζε κε απηέο απφ ηελ πιεπξά ηνπ ελεξγεηηθνχ, ελψ απφ ηελ πιεπξά ηνπ παζεηηθνχ παξαδείγκαηα καθξνπξφζεζκσλ απνηεινχλ ην άιεθην κέξνο ησλ καθξνπξφζεζκσλ δαλείσλ, πξνβιέςεηο γηα απνδεκίσζε πξνζσπηθνχ θαηά ηελ απνρψξεζε ηνπο απφ ηελ επηρείξεζε θαη, βέβαηα, ην κεηνρηθφ θεθάιαην. Απνηίκεζε. Σν πνζφ ζην νπνίν εθθξάδεηαη θάζε πεξηνπζηαθφ ζηνηρείν θαη ππνρξέσζε, πνπ πεξηέρνληαη ζε έλαλ ηζνινγηζκφ, βαζίδεηαη ζηηο εμήο δχν βάζεηο απνηίκεζεο: (1) κεηξεηά ή ηζνδχλακν κεηξεηψλ ηξέρνπζαο αμίαο, ή (2) θφζηνο θηήζεο (ηζηνξηθά θφζηνο). Γηα παξάδεηγκα, ην ηακείν αληηπξνζσπεχεη ην πνζφ ησλ κεηξεηψλ ζην ηακείν ηεο επηρείξεζεο ή ζηελ ηξάπεδα. Οη ινγαξηαζκνί πειαηψλ εκθαλίδνληαη ζην πνζφ ησλ κεηξεηψλ πνπ αλακέλεηαη λα εηζπξαρηεί απφ ηνπο πειάηεο. Οη ππνρξεψζεηο εκθαλίδνληαη ζπλήζσο ζην πνζφ ησλ κεηξεηψλ πνπ ζα απαηηεζεί γηα λα εμνθιεζνχλ απηέο. Σέηνηα πεξηνπζηαθά ζηνηρεία θαη ππνρξεψζεηο ιέγνληαη επίζεο λνκηζκαηηθά ζηνηρεία, θαη εκθαλίδνληαη ζε ηξέρνπζα αμία. Σα ππφινηπα ζηνηρεία ηνπ ελεξγεηηθνχ εκθαλίδνληαη ζην θφζηνο θηήζεο ηνπο, αλαπξνζαξκνδφκελν θαηά πεξηφδνπο κε απνθάζεηο ηεο πνιηηείαο θαη θαηά πξνζέγγηζε ζηηο ηξέρνπζεο ηηκέο ή θαη θαζφινπ αλαπξνζαξκνζκέλν απφ ηελ εκεξνκελία ηεο αξρηθήο θαηαρψξεζεο ηνπ. Γηα παξάδεηγκα, ηα απνζέκαηα εκθαλίδνληαη ζην πνζφ ησλ κεηξεηψλ, ή άιινπ πεξηνπζηαθνχ ζηνηρείνπ ζε επξψ, πνπ ε επηρείξεζε αξρηθά θαηέβαιε γηα ηελ απφθηεζε ηνπο. Με ηνλ ίδην ηξφπν εκθαλίδνληαη θαη ηα θηίξηα κε ηε δηαθνξά φηη ην αξρηθφ θφζηνο ηνπο είλαη κεησκέλν θαηά ηηο ππνινγηζζείζεο επ απηψλ απνζβέζεηο. Έλα κεγάιν κέξνο ησλ πεξηνπζηαθψλ ζηνηρείσλ κηαο κνλάδαο εκθαλίδεηαη, είηε ζε αλαπξνζαξκνζκέλν, είηε ζε κε αλαπξνζαξκνζκέλν θφζηνο θηήζεο. Δίλαη κάιινλ απίζαλν απηά ηα πνζά λα ηζνδπλακνχλ κε ηα πνζά ηα νπνία ε επηρείξεζε ζα εηζπξάμεη, αλ ηα ζηνηρεία απηά πνπιηφληνπζαλ ζήκεξα, ή κε ηα πνζά ηα νπνία απαηηνχληαη ζήκεξα γηα ηελ αληηθαηάζηαζε ηνπο. Σν κεηνρηθφ θεθάιαην εκθαλίδεηαη ζην πνζφ ην νπνίν αξρηθά επελδχζεθε απφ ηνπο ηδηνθηήηεο γηα ηελ απφθηεζε ησλ αληίζηνηρσλ κεηνρψλ. Απνζεκαηηθά είλαη ην ζχλνιν ησλ θεξδψλ ησλ πξνεγνχκελσλ εηψλ πνπ δελ δηαλεκήζεθαλ, αιιά θαη ε δηαθνξά απφ δηάζεζε κεηνρψλ ζε ηηκή κεγαιχηεξε ηεο νλνκαζηηθήο ηνπο (ππέξ ην άξηην). Αθαλή πεξηνπζηαθά ζηνηρεία. Παξαηεξψληαο ηνλ ηζνινγηζκφ κηαο κνλάδαο δελ κπνξεί θαλείο λα κε ζθεθηεί κηα ζεηξά απφ πεξηνπζηαθά ζηνηρεία θαη αμίεο πνπ δελ εκθαλίδνληαη ζ απηφλ. Έλα ηέηνην παξάδεηγκα είλαη ε αμία ηνπ εηδηθεπκέλνπ πξνζσπηθνχ, ησλ δπλακηθψλ δηνηθεηηθψλ ζηειερψλ, ην know how ηεο επηρείξεζεο, θαζψο θαη ε θήκε θαη ε πειαηεία ηεο. Λφγσ ησλ ηδηαίηεξσλ δπζθνιηψλ ζηελ απνηίκεζε ηνπο, ηέηνηεο αμίεο ζπλήζσο δελ εκθαλίδνληαη κεηαμχ ησλ πεξηνπζηαθψλ ζηνηρείσλ ησλ επηρεηξήζεσλ. Γελ εκθαλίδνληαη επίζεο θαη νη πηζαλέο ππνρξεψζεηο πνπ ζα πξνθχςνπλ απφ εθθξεκνχζεο δίθεο εηο βάξνο ηεο επηρείξεζεο πιελ ίζσο ζαλ ζεκεηψζεηο ζην πξνζάξηεκα ησλ ινγηζηηθψλ θαηαζηάζεσλ. Ζ αξρή ηεο αληηθεηκεληθφηεηαο θαζψο θαη απηή ηεο ζπληεξεηηθφηεηαο δελ επηηξέπνπλ ηελ εκθάληζε αμηψλ πνπ δελ έρνπλ πξνθχςεη ζε ειεχζεξε ζπλαιιαγή νχηε ηελ ππεξεθηίκεζε ηνπο Γνκή ηζνινγηζκνχ χκθσλα κε ην άξζξν 42γ ηνπ Ν 2190\1920 ν ηζνινγηζκφο θαηαξηίδεηαη ζε δπν παξάπιεπξα ζθέιε (νξηδφληηα δηάηαμε), ζην πξψην απφ ηα νπνία πεξηιακβάλεηαη ην Δλεξγεηηθφ θαη ζην δεχηεξν ην Παζεηηθφ. 18

19 Ζ δνκή ηνπ ηζνινγηζκνχ θαη ηδηαίηεξα ε κνξθή εκθαλίζεσο απηνχ απαγνξεχεηαη λα κεηαβάιιεηαη απφ ηε κηα ρξήζε ζηελ άιιε, εθηφο απφ εμαηξεηηθέο πεξηπηψζεηο νπφηε ε παξέθθιηζε ζα αλαθέξεηαη ζην πξνζάξηεκα θαη αηηηνινγείηαη επαξθψο. Ο ηζνινγηζκφο πεξηιακβάλεη ηα ζηνηρεία ηνπ Δλεξγεηηθνχ θαη ηνπ Παζεηηθνχ θαηαηαγκέλα κε νξηζκέλε ηάμε,σο εμήο: A) Δλεξγεηηθφ 1.Οθεηιφκελν θεθάιαην 2. Έμνδα εγθαηαζηάζεσο 3. Αζψκαηεο αθηλεηνπνηήζεηο 4. Δλζψκαηεο αθηλεηνπνηήζεηο 5. πκκεηνρέο θαη άιιεο καθξνπξφζεζκεο απαηηήζεηο 6. Απνζέκαηα 7. Απαηηήζεηο 8. Υξεφγξαθα 9. Γηαζέζηκα 10. Μεηαβαηηθνί ινγαξηαζκνί ελεξγεηηθνχ 11. Λνγαξηαζκνί ηάμεσο ρξεσζηηθνί Β) Παζεηηθφ 1. Κεθάιαην 2. Γηαθνξά απφ έθδνζε κεηνρψλ ππέξ ην άξηην 3. Γηαθνξέο αλαπξνζαξκνγήο 4. Απνζεκαηηθά θεθάιαηα 5. Απνηειέζκαηα εηο λέν 6. Πνζά πξννξηζκέλα γηα αχμεζε θεθαιαίνπ 7. Πξνβιέςεηο γηα θηλδχλνπο θαη έμνδα 8. Μαθξνπξφζεζκεο ππνρξεψζεηο 19

20 9. Βξαρππξφζεζκεο ππνρξεψζεηο 10. Μεηαβαηηθνί ινγαξηαζκνί παζεηηθνχ 11. Λνγαξηαζκνί ηάμεσο πηζησηηθνί (ΚΑΝΣΕΟ ΚΧΝ/ΝΟ, ΑΝΑΛΤΖ ΥΡΖΜΑΣΟΟΗΚΟΝΟΜΗΚΧΝ ΚΑΣΑΣΑΔΧΝ, ΣΡΗΣΖ ΔΚΓΟΖ, ΔΚΓΟΔΗ ΗΝΣΔRΒΟΟΚ, ΑΘΖΝΑ ΔΛ 30-41) Ηζνινγηζκνί πνπ ζπληάζζνληαη ζηηο επηρεηξήζεηο Απαηηείηαη λα δνχκε πνηνη ηζνινγηζκνί ζπληάζζνληαη ζηηο επηρεηξήζεηο απφ ηελ αξρή ιεηηνπξγίαο, ηηο δηάθνξεο θάζεηο ηεο δσήο ηνπο θαηά ηε ιήμε ηεο δσήο ηνπο, θαζψο θαη πσο εκθαλίδεη ηελ πεξηνπζία ν θάζε έλαο απφ απηνχο.οη ηζνινγηζκνί απηνί είλαη νη αθφινπζνη: Ο αξρηθφο ή ηδξπηηθφο ή ηζνινγηζκφο ελάξμεσο Οη ηζνινγηζκνί ησλ ρξήζεσλ Ο θνξνινγηθφο ηζνινγηζκφο Ο ηζνινγηζκφο εθκεηαιιεχζεσο Ο ηζνινγηζκφο δηαιχζεσο Ο ηζνινγηζκφο ζπγρσλεχζεσο ή εμαγνξάο Θεσξίεο ηνπ Ηζνινγηζκνχ Οη ζεσξίεο απηέο αθνξνχλ βαζηθά ηνπο ηζνινγηζκνχο νη νπνίνη ζπληάζζνληαη ζην ηέινο θάζε δηαρεηξηζηηθήο ρξήζεσο ελψ εηδηθά γηα ηνπο εζσηεξηθνχο αλαιπηέο αθνξνχλ θαη ηνπο ελδηάκεζνπο ηζνινγηζκνχο. Απηέο αλαθέξνληαη θπξίσο ζε ζέκαηα απνηηκήζεσο, θαζνξηζκνχ ηεο ρξεκαηννηθνλνκηθήο ζέζεσο ηεο επηρεηξήζεσο θαη ησλ απνηειεζκάησλ, ζηε δηάηαμε ησλ πεξηνπζηαθψλ ζηνηρείσλ ζηνλ πίλαθα ηνπ ηζνινγηζκνχ θαη ζηηο ζρέζεηο πνπ ππάξρνπλ κεηαμχ θεθαιαηνδνηήζεσλ θαη επελδχζεσλ. Οη πην ζεκαληηθέο απφ ηηο ζεσξίεο απηέο είλαη: Α. ηνπ ηαηηθνχ Ηζνινγηζκνχ Β. ηνπ Γπλακηθνχ Ηζνινγηζκνχ Γ. ηνπ Οξγαληθνχ Ηζνινγηζκνχ Γ. Γηάθνξεο άιιεο ζεσξίεο φπσο ηνπ Βηνκεραληθνχ, ηνπ Σακεηαθνχ, ηνπ Ολνκαζηηθνχ, Υξεκαηννηθνλνκηθνχ, Οινθιεξσηηθνχ, θαη Κνηλσληθνχ Ηζνινγηζκνχ. 20

21 Α. Ζ Θεσξία ηνπ ηαηηθνχ Ηζνινγηζκνχ Ζ ζεσξία ηνπ ηαηηθνχ ηζνινγηζκνχ ζηεξίδεηαη ζηελ άπνςε φηη ν αξρηθφο ηζνινγηζκφο πξέπεη λα εκθαλίδεη ηελ πξαγκαηηθή εηθφλα ηεο πεξηνπζηαθήο θαηαζηάζεσο ηεο επηρεηξήζεσο ζηελ αξρή ηεο ρξήζεσο θαη ν ηειηθφο ηελ πξαγκαηηθή εηθφλα ζην ηέινο ηεο ρξήζεσο. Θεσξεί φηη ην απνηέιεζκα είλαη ε δηαθνξά ηεο ηειηθήο απφ ηελ αξρηθή θαζαξά ζέζε ηεο επηρεηξήζεσο. Σν απνηέιεζκα δειαδή βξίζθεηαη απφ δχν ζηαηηθά ζεκεία ηεο θαζαξήο ζέζεσο, ην αξρηθφ θαη ην ηειηθφ. Ζ απνηίκεζε ησλ απνζεκάησλ γίλεηαη ζηελ ηηκή θηήζεσο, ζχκθσλα φκσο κε λεφηεξεο απφςεηο ησλ ππνζηεξηθηψλ ηεο, κπνξεί λα γίλεηαη θαη ζηε κηθξφηεξε ηηκή κεηαμχ θηήζεσο θαη εκέξαο. Όζνλ αθνξά ηα πάγηα απνηηκψληαη πάληα ζηελ ηηκή θηήζεσο κείνλ ηηο απνζβέζεηο ηνπο. Ζ αμία ηεο λνκηζκαηηθήο κνλάδαο ζεσξείηαη ζηαζεξή θαη δελ ιακβάλεηαη ππφςε ππνηηκήζεσο ή ππεξηηκήζεψο ηεο. Αθφκε δελ ιακβάλεηαη ππφςε ε πξαγκαηηθή αχμεζε ή κείσζε ηεο αμίαο ησλ πεξηνπζηαθψλ ζηνηρείσλ. Έηζη παξφιν πνπ εκθαλίδεηαη κηα ζπληεξεηηθή εηθφλα ηεο αμίαο ηεο πεξηνπζίαο ηεο επηρεηξήζεσο εκθαλίδεηαη έλα ακθίβνιν απνηέιεζκα ρσξίο λα γλσξίδνπκε ηελ πξνέιεπζε ηνπ. Β. Ζ Θεσξία ηνπ Γπλακηθνχ Ηζνινγηζκνχ Ζ ζεσξία ηνπ Γπλακηθνχ ηζνινγηζκνχ ππνζηεξίδεη φηη ζθνπφο ηνπ ηζνινγηζκνχ είλαη βαζηθά ν πξνζδηνξηζκφο ησλ απνηειεζκάησλ γηαηί ην απνηέιεζκα είλαη ην πξαγκαηηθφ κέηξν γηα ηε κέηξεζε ηεο νηθνλνκηθφηεηαο ηεο επηρεηξήζεσο. Σα πεξηνπζηαθά ζηνηρεία κε φπνην ηξφπν θη αλ απνηηκεζνχλ, ζχκθσλα κε ηε ζεσξία απηή, αθνχ ζπλππάξρνπλ νξγαλσκέλα ζε κνξθή επηρεηξήζεσο παχνπλ λα έρνπλ μερσξηζηή αμία ην θαζέλα κέζα ζηελ επηρείξεζε. Απηά έρνπλ ζπλνιηθά αμία πνπ εμαξηάηαη απφ ηελ απνδνηηθφηεηα ηεο επηρεηξήζεσο δειαδή απφ ηα θέξδε ηεο. Ζ αμία ηεο πεξηνπζίαο κπνξεί λα πξνζδηνξηζηεί κφλν ζην ηέινο ηεο δσήο ηεο επηρεηξήζεσο, σο δηαθνξά εηζπξάμεσλ θαη πιεξσκψλ. Απηφ θαίλεηαη θαιχηεξα ζηηο πεξηπηψζεηο πνπ δηαιχεηαη ε επηρείξεζε θαη παξά ηηο έληνλεο πξνζπάζεηεο πνπ θαηαβάιινληαη γηα ηελ νξζή απνηίκεζε ησλ πεξηνπζηαθψλ ζηνηρείσλ παξαηεξείηαη θαηά ηελ ξεπζηνπνίεζε ησλ ελεξγεηηθψλ ζηνηρείσλ θαη ηελ εμφθιεζε ησλ ππνρξεψζεσλ, φηη επηηπγράλνληαη δηαθνξεηηθέο ηηκέο. Αθφκε ζε πεξηπηψζεηο κεηαβηβάζεσο νιφθιεξεο ηεο επηρεηξήζεσο παξαηεξείηαη φηη νη επηρεηξήζεηο κεηαβηβάδνληαη ζε κεγαιχηεξε ηηκή απφ ηελ θαζαξή ηνπο πεξηνπζία αλ πξαγκαηνπνηνχλ θέξδε, δειαδή πιεξψλεηαη ε ππεξαμία ηεο επηρείξεζεο ή ζε κηθξφηεξε ηηκή αλ πξαγκαηνπνηνχλ δεκηέο. Απηά νθείινληαη ζην φηη ηα επηκέξνπο πεξηνπζηαθά ζηνηρεία ηεο επηρεηξήζεσο, κεηαβηβάδνληαη σο έλα νξγαληθφ ζχλνιν. χκθσλα κε απηή ηε ζεσξία ηνπ δπλακηθνχ ηζνινγηζκνχ, ε αμία ηεο επηρεηξήζεσο εμαξηάηαη θπξίσο απφ ηα θέξδε πνπ πξαγκαηνπνηεί δειαδή απφ ηελ απνδνηηθφηεηα ηεο, ελψ ζε δεχηεξε κνίξα έξρεηαη ε αμία ησλ επηκέξνπο πεξηνπζηαθψλ ηεο ζηνηρείσλ. 21

22 Γ. Ζ Θεσξία ηνπ Οξγαληθνχ Ηζνινγηζκνχ Ζ ζεσξία απηή ππνζηεξίδεη φηη κε ηνλ ηζνινγηζκφ θαη ην ινγαξηαζκφ Απνηειέζκαηα Υξήζεσο πξέπεη λα εκθαλίδνληαη νξζά ηφζν ε πξαγκαηηθή αμία ηεο πεξηνπζίαο ηεο επηρεηξήζεσο, φζν θαη ην απνηέιεζκα ηεο ρξήζεσο. ηεξίδεηαη ζηε ζρέζε : Πξάγκα-Υξήκα-Πξάγκα Γειαδή ην αγαζφ κεηαηξέπεηαη ζε ρξήκα θαη ην ρξήκα πάιη ζε αγαζφ θαη ε δηαθνξά κεηαμχ ηηκήο πψιεζεο ηνπ αγαζνχ θαη ηηκήο αληηθαηάζηαζεο ηεο αλαπαξαγσγήο ηνπ είλαη ην απνηέιεζκα, ελψ ε δηαθνξά κεηαμχ ηηκήο αγνξάο θαη ηηκήο πψιεζεο απνηειείηαη απφ απνηέιεζκα θαη δηαθνξά θαζαξήο πεξηνπζίαο. Γελ ηζρχεη δειαδή ε ζρέζε Έζνδν- Έμνδν = Απνηέιεζκα αιιά ε ζρέζε : Έζνδν-Σηκή Δπαλαθηήζεσο Αγαζνχ = Απνηέιεζκα. Δλψ ε δηαθνξά κεηαμχ ηηκήο αγνξάο ηνπ πσινχκελνπ αγαζνχ θαη ηηκήο επαλαθηήζεσο ηνπ δελ είλαη απνηέιεζκα αιιά κεηαβνιή ηεο αμίαο ηεο θαζαξήο πεξηνπζίαο πνπ εκθαλίδεηαη ζην ινγαξηαζκφ ηεο θαζαξήο πεξηνπζίαο Μεηαβνιέο Αμηψλ Γ. Άιιεο Θεσξίεο Πεξί Ηζνινγηζκνχ Δθηφο απφ ηηο ζεσξίεο πνπ αλαπηχμακε έρνπλ ππνζηεξηρζεί θαη πνιιέο άιιεο φπσο: Ζ Θεσξία ηνπ Βηνκεραληθνχ Ηζνινγηζκνχ, πνπ αζρνιείηαη κε ηελ αληηπαξάζεζε ησλ πεξηνπζηαθψλ ζηνηρείσλ, σο ρξεζηκνπνίεζε ηνπ θεθαιαίνπ ζηελ παξαγσγή θαη ζηελ πξνέιεπζε ηνπ θεθαιαίνπ. Ζ Θεσξία ηνπ Ολνκαζηηθνχ Ηζνινγηζκνχ, πνπ ππνζηεξίδεη φηη ν ηζνινγηζκφο είλαη νλνκαζηηθφο θαη φρη πξαγκαηηθφο πίλαθαο ηεο αμίαο ησλ αγαζψλ ζε ρξήκα θαη φηη ην αιεζηλφ απνηέιεζκα πξνθχπηεη κφλν ζην ηέινο ηεο δσήο ηεο επηρεηξήζεσο. Ζ Θεσξία ηνπ Σακεηαθνχ Ηζνινγηζκνχ, πνπ ηα πεξηνπζηαθά ζηνηρεία ιακβάλνληαη σο κειινληηθέο εηζπξάμεηο θαη πιεξσκέο. Οη Θεσξίεο ηνπ Κνηλσληθνχ Ηζνινγηζκνχ, ηνπ Οινθιεξσηηθνχ Ηζνινγηζκνχ, ηνπ Υξεκαηννηθνλνκηθνχ Ηζνινγηζκνχ θαη άιιεο, πνπ βαζηθά αζρνινχληαη κε ηελ θαηάηαμε ησλ ινγαξηαζκψλ αλάινγα κε ηε κνξθή ή ηελ πξνέιεπζε ηνπο Αδπλακίεο ηνπ Ηζνινγηζκνχ Πξηλ πξνρσξήζνπκε ζηελ αλάπηπμε άιισλ ζεκάησλ πνπ ζρεηίδνληαη κε ηελ ρξεκαηννηθνλνκηθή αλάιπζε είλαη ζθφπηκν λα ηνλίζνπκε ηηο αδπλακίεο πνπ παξνπζηάδνπλ νη δεκνζηεπκέλεο ινγηζηηθέο θαηαζηάζεηο. Βέβαηα ρσξίο λα παξαβιέπεηαη ε ρξεζηκφηεηα ηνπο, πξέπεη λα επηζεκαλζεί ην γεγνλφο φηη απηέο παξνπζηάδνπλ νξηζκέλα ζνβαξά κεηνλεθηήκαηα, ηα νπνία ζπλνδεχνληαη κε ηε θχζε ηνπο σο ζηαηηθέο ινγηζηηθέο θαηαζηάζεηο. Σα θπξηφηεξα κεηνλεθηήκαηα απηψλ κπνξνχλ λα ζπλνςηζηνχλ ζηα παξαθάησ: 1. Ο ηζνινγηζκφο παξνπζηάδεη ζπλήζσο ηα δηάθνξα κεγέζε ηεο επηρεηξήζεσο ζε ηζηνξηθέο θαη φρη ζε ηξέρνπζεο ηηκέο. Έηζη φια ηα πεξηνπζηαθά ζηνηρεία θαη νη ππνρξεψζεηο κηαο επηρεηξήζεσο εκθαλίδνληαη ζπλήζσο ζε ηηκέο ηζηνξηθνχ παξειζφληνο. Ζ απεηθφληζε ησλ κεγεζψλ ηνπ ηζνινγηζκνχ ζε ηζηνξηθέο ηηκέο αληηπξνζσπεχεη αμίεο πνπ αλαθέξνληαη ζε ηηκέο πνπ ππήξραλ θαηά ην ρξφλν πνπ ζπλέβεζαλ ηα αληίζηνηρα ινγηζηηθά γεγνλφηα. 22

23 2. Έλα άιιν ζπλαθέο πξφβιεκα πνπ ζπλδέεηαη κε ηνλ ηζνινγηζκφ είλαη ε κεηαβνιή ηεο αγνξαζηηθήο δπλάκεσο ηνπ λνκίζκαηνο, ζηελ νπνία αλαθέξνληαη ηα δηάθνξα κεγέζε, δειαδή ηνπ euro ζηελ πξνθεηκέλε πεξίπησζε. Λφγσ ηεο κεηαβνιήο ηνπ γεληθνχ επηπέδνπ ησλ ηηκψλ, ην euro δελ δηαηεξεί ζηαζεξή ηελ αγνξαζηηθή ηνπ δχλακε (ζηελ Διιάδα εθαξκφδεηαη ε πνιηηηθή ηεο ζπλερνχο δηνιίζζεζεο). 3. Ο Ηζνινγηζκφο κπνξεί λα ζεσξεζεί φηη παξνπζηάδεη αδπλακίεο θαη είλαη αλεπαξθήο θαη απφ κηα άιιε άπνςε. Τπάξρνπλ νξηζκέλα ζηνηρεία ηνπ, ηα νπνία είλαη αδχλαην λα κεηξεζνχλ θαη λα απεηθνληζηνχλ, φπσο π.ρ. ην Goodwill (ε θήκε θαη ε πειαηεία) ηεο επηρεηξήζεσο, πνπ έρεη απνθηεζεί απφ ηελ καθξνρξφληα ιεηηνπξγία ηεο, ε εκπεηξία ησλ εξγαδνκέλσλ ησλ ζηνηρείσλ απηψλ - θαζψο θαη άιια άπια ζηνηρεία. Ζ κε απεηθφληζε ησλ ζηνηρείσλ απηψλ είλαη κελ ζχκθσλε κε ηελ αξρή ηεο αληηθεηκεληθφηεηαο, αιιά ηαπηφρξνλα απνηειεί ειιηπή πιεξνθφξεζε, ε νπνία ελδέρεηαη λα επεξεάδεη ηηο απνθάζεηο ησλ ελδηαθεξνκέλσλ. 4. Δθηφο απφ ηα παξαπάλσ ππάξρνπλ επίζεο έλα πιήζνο άιισλ παξαγφλησλ πνπ κπνξεί λα επηδξάζνπλ δπζκελψο ζηα ζηνηρεία ησλ ινγηζηηθψλ θαηαζηάζεσλ κηαο επηρεηξήζεσο φπσο αιιαγή επηζπκηψλ ηεο αγνξάο, κεηαξξπζκίζεηο ζηε Φνξνινγηθή Ννκνζεζία, αιιαγή ηεο εκπνξηθήο πνιηηηθήο ηεο ρψξαο πνπ είλαη εγθαηεζηεκέλε ε επηρείξεζε ή ησλ ρσξψλ κε ηηο νπνίεο απηή ζπλαιιάζζεηαη θιπ. 5. Χζηφζν παξά ηηο επηζεκάλζεηο, αδπλακίεο, ν ηζνινγηζκφο δελ παχεη λα απνηειεί ζεκαληηθή θαηάζηαζε, ηφζν γηα ηνπο επελδπηέο φζν θαη γηα ηνπο πηζησηέο κηαο επηρεηξήζεσο. (ΚΑΝΣΕΟ ΚΧΝ/ΝΟ, ΑΝΑΛΤΖ ΥΡΖΜΑΣΟΟΗΚΟΝΟΜΗΚΧΝ ΚΑΣΑΣΑΔΧΝ, ΣΡΗΣΖ ΔΚΓΟΖ, ΔΚΓΟΔΗ ΗΝΣΔRΒΟΟΚ, ΣΡΗΣΖ ΔΚΓΟΖ ΑΘΖΝΑ ΔΛ 30-41) Ζ θαηάζηαζε απνηειεζκάησλ ρξήζεο Ζ θαηάζηαζε απνηειεζκάησλ ρξήζεο παξέρεη πιεξνθνξίεο γηα ηελ εθηίκεζε ηεο νηθνλνκηθήο απφδνζεο ή επίδνζεο κηαο επηρείξεζεο κέζα ζε κηα ρξνληθή πεξίνδν, ζηελ εθιατθεπκέλε κνξθή έζνδα κείνλ έμνδα ηα νπνία παξνπζηάδνληαη αλαιπηηθά. Ζ θαηάζηαζε απνηειεζκάησλ ρξήζεο ζα πξέπεη βαζηθά λα παξνπζηάδεη ηε κέηξεζε ηεο επίδνζεο ηεο κνλάδαο, αλ θαη ζα έπξεπε λα δίλεηαη ηαπηφρξνλα θαη ε κέηξεζε ηεο δηαηήξεζεο ησλ θεθαιαίσλ ηεο, θάηη ην νπνίν ζα απνηεινχζε κηα αθξηβέζηεξε ή κάιινλ επηζηεκνληθφηεξε κέηξεζε ηνπ θέξδνπο. Δάλ ήηαλ δπλαηφλ λα ππάξμνπλ αθξηβείο κέζνδνη κέηξεζεο ησλ κεγεζψλ εθείλσλ, ζηα νπνία δίλνληαη νη έλλνηεο ηνπ πινχηνπ θαη ηεο αμίαο, ηφηε ζα κπνξνχζε ε κέηξεζε ησλ δχν παξαπάλσ κεγεζψλ (θέξδνπο θαη θεθαιαίνπ) λα είλαη ζρεηηθά εχθνιε ππφζεζε. Όκσο, ην ζηνηρείν ηεο αβεβαηφηεηαο θαη ηνπ ξίζθνπ πνπ πεξηέρεηαη ζε νξηζκέλεο κε νινθιεξσκέλεο πξάμεηο πνπ ζρεηίδνληαη κε ηνλ πξνζδηνξηζκφ ηνπ απνηειέζκαηνο ηεο επηρείξεζεο θαζηζηά εηδηθά ην πξψην απφ ηα παξαπάλσ δχν αδχλαην. Ο ρξεκαηννηθνλνκηθφο αλαιπηήο ζα ηεξαξρήζεη, πηζαλφλ, ηε κέηξεζε ηεο επίδνζεο κηαο επηρείξεζεο ζαλ ηελ πξψηε ζε ζεκαζία θαη ζαλ ην ζπνπδαηφηεξν αληηθεηκεληθφ ηνπ ζηφρν, αιιά απηφ, έζησ θαη ζαλ κνλαδηθή επηδίσμε, θαζίζηαηαη πνιχ δχζθνιν ζηελ πξάμε, εηδηθά ιφγσ ησλ πνιιψλ θαη αληηθξνπφκελσλ νξηζκψλ πεξί θέξδνπο αιιά θαη ησλ αηειψλ κεζφδσλ κέηξεζεο ηνπ. Παξφια απηά, ε παξάζεζε θάπνησλ ζπκβαηηθψλ ελλνηψλ πνπ είλαη ζρεηηθέο κε ηελ θαηάζηαζε ησλ απνηειεζκάησλ ρξήζεο είλαη ρξήζηκε. Καηάζηαζε δξαζηεξηφηεηαο πεξηφδνπ. Ζ θαηάζηαζε απνηειεζκάησλ ρξήζεο παξνπζηάδεη ηα απνηειέζκαηα ηεο εηζνδεκαηηθήο δξαζηεξηφηεηαο ηεο επηρείξεζεο ζε κηα πεξίνδν θαη ζπλεπψο εκθαλίδεη ξνέο. Αληίζεηα, ν ηζνινγηζκφο παξνπζηάδεη κηα θαηάζηαζε ησλ πεξηνπζηαθψλ ζηνηρείσλ θαη ησλ δηθαησκάησλ επ απηψλ ζε κηα δεδνκέλε ζηηγκή θαη αλαθέξεηαη ζε δέζκεο αμηψλ. 23

24 Έλλνηεο θέξδνπο, εηζνδήκαηνο, εζφδσλ θαη εμφδσλ. Οη έλλνηεο εηζφδεκα θαη έζνδα είλαη πεξίπνπ ζπλψλπκεο θαη ρξεζηκνπνηνχληαη ζπλήζσο ελαιιαθηηθά ζην επξχηεξν νηθνλνκηθφ ιεμηιφγην. Ζ δεκηνπξγία εζφδσλ απνηειεί ηε βαζηθφηεξε επηδίσμε ησλ πεξηζζφηεξσλ επηρεηξήζεσλ θαη ε θαηάζηαζε απνηειεζκάησλ ρξήζεο ζθνπφ έρεη λα δψζεη κηα εθηίκεζε ηνπ θαηά πφζν επηηπρήο ππήξμε ε επηρείξεζε ζηελ επηδίσμε απηνχ ηνπ ζηφρνπ κέζα ζε κηα δεδνκέλε ρξνληθή πεξίνδν. Καζαξφ εηζφδεκα ή θαζαξφ θέξδνο ελλνείηαη ε δηαθνξά κεηαμχ εζφδσλ θαη εμφδσλ, ππφ ηελ πξνυπφζεζε βέβαηα, φηη απηά βξίζθνληαη ζε αθξηβή αληηζηνηρία. Σνχην ζηελ πξάμε επηηπγράλεηαη ζπζρεηίδνληαο έζνδα θαη έμνδα κηαο θαη ηεο απηήο πεξηφδνπ. Ζ αθξηβήο αληηζηνηρία θαη ζπζρέηηζε εζφδσλ θαη εμφδσλ ζηελ εμαγσγή απνηειέζκαηνο κηαο πεξηφδνπ απνηειεί κηα απφ ηηο ζεκαληηθφηεξεο ινγηζηηθέο αξρέο. Καηά ηνλ Hicks, θέξδνο είλαη ην πνζφ ην νπνίν κπνξεί θάπνηνο λα μνδέςεη ζε κηα πεξίνδν θαη λα βξεζεί πάιη ζηελ ίδηα νηθνλνκηθή ζέζε πνπ βξηζθφηαλ ζηελ αξρή απηήο ηεο πεξηφδνπ. ηελ πεξίπησζε ηεο επηρείξεζεο, θέξδνο είλαη απηφ πνπ κπνξεί λα κνηξαζηεί ρσξίο λα κεησζεί ην θεθάιαην, ελψ ζα πξέπεη λα δηεπθξηληζηεί εδψ αλ πξφθεηηαη γηα ηε δηαηήξεζε ηνπ ρξεκαηννηθνλνκηθνχ θεθαιαίνπ ηεο ή ηνπ θπζηθνχ, ελλννχκελνπ ηνπ ηειεπηαίνπ σο ηε δπλαηφηεηα ηεο κνλάδαο λα πξνκεζεχεη έλαλ αξηζκφ κνλάδσλ ζπγθεθξηκέλνπ πξντφληνο ή ππεξεζηψλ. Σν πξφβιεκα κε ηηο δχν απηέο έλλνηεο δηαηήξεζεο θεθαιαίνπ δεκηνπξγείηαη απφ ηελ αιιαγή ησλ ηηκψλ ζηελ επξχηεξε νηθνλνκία θαη ζηελ θαηαλφεζε πνπ ζα πξέπεη λα έρεη θαλείο, αλ δειαδή παξνπζηάδνληαη ζηηο ινγηζηηθέο θαηαζηάζεηο κηαο κνλάδαο ηα απνηειέζκαηα ηεο δξαζηεξηφηεηαο ηεο επί ηεο νηθνλνκηθήο θαηάζηαζεο ησλ ηδηνθηεηψλ ηεο ή ηηο επηδξάζεηο επί ηεο νηθνλνκηθήο νληφηεηαο ηεο ίδηαο ηεο κνλάδαο, νπφηε θαη αξρίδνπκε πιένλ λα κηιάκε κάιινλ γηα κεηξήζεηο θπζηθψλ κεγεζψλ (ησλ νπνίσλ ε αμία κεηαβάιιεηαη αλάινγα κε ηηο επηθξαηνχζεο ζπλζήθεο ζηελ αγνξά), παξά νηθνλνκηθψλ κεγεζψλ, αλ θαη ε ινγηζηηθή αξρή ηεο ζπλέρεηαο ηεο κνλάδαο κπνξεί λα ηεξεζεί θαη ζ απηή ηελ δεχηεξε πεξίπησζε κε πξφζζεηε αλαθνξά ζην πνζφ πνπ ζα πξέπεη λα παξαθξαηεζεί απφ ηα (ππνινγηζζέληα βάζεη ηεο αξρήο ηεο δηαηήξεζεο ηνπ ρξεκαηννηθνλνκηθνχ θεθαιαίνπ) θέξδε γηα ηε δηαηήξεζε ηεο παξαγσγηθήο δπλαηφηεηαο ηεο κνλάδαο. Έζνδα είλαη ε εηζξνή πεξηνπζηαθψλ ζηνηρείσλ (ή ε κείσζε ππνρξεψζεσλ) πνπ ζπλδέεηαη κε ηελ πψιεζε αγαζψλ θαη ππεξεζηψλ απφ ηελ επηρείξεζε. Έμνδα είλαη ε εθξνή πεξηνπζηαθψλ ζηνηρείσλ (ή ε αχμεζε ησλ ππνρξεψζεσλ) πνπ δηαηέζεθαλ ζηελ δεκηνπξγία εζφδσλ. Σν θφζηνο πσιεζέλησλ, γηα παξάδεηγκα, αληηπξνζσπεχεη ην θφζηνο θηήζεο ησλ εκπνξεπκάησλ πνπ πνπιήζεθαλ ζηνπο πειάηεο ηεο επηρείξεζεο. ηα έμνδα δηνίθεζεο κπνξνχλ λα πεξηιακβάλνληαη θαη νη κηζζνί ππαιιήισλ (πιεξσζέληεο ή πιεξσηένη) γηα ηηο ππεξεζίεο ηνπο, πνπ ζπλέβαιαλ ζηε δεκηνπξγία ησλ εζφδσλ ηεο πεξηφδνπ. Κάζε έμνδν αληηπξνζσπεχεη, είηε κηα ηζφπνζε κείσζε πεξηνπζηαθνχ ζηνηρείνπ, είηε ηζφπνζε αχμεζε ζε ππνρξεψζεηο. Ζ επηρείξεζε επηδηψθεη ηε δεκηνπξγία ζεηηθήο δηαθνξάο εηζξνήο εζφδσλ θαη εθξνήο εμφδσλ ζηελ πξνζπάζεηα ηεο λα δεκηνπξγήζεη έζνδα θαη ε δηαθνξά απηή ζπληζηά ηε ινγηζηηθή κέηξεζε ηνπ απνηειέζκαηνο απηήο ηεο πξνζπάζεηαο θαηά πεξηφδνπο/ρξήζεηο. Κφζηνο είλαη ε ηηκή απφθηεζεο αγαζνχ ή ππεξεζίαο. Γαπάλε είλαη ε νξηζηηθή αλάισζε ρξεκαηηζηηθψλ, ζπλήζσο πφξσλ ζε θάπνην έξγν ή ζθνπφ. χλδεζε ηζνινγηζκνχ θαη θαηάζηαζεο απνηειεζκάησλ ρξήζεο. Ζ θαηάζηαζε απνηειεζκάησλ ρξήζεο ζπλδέεηαη κε ηνλ ηζνινγηζκφ ζηελ αξρή θαη ζην ηέινο ηεο πεξηφδνπ κέζσ ηνπ πίλαθα δηάζεζεο θεξδψλ. 24

25 Τπνινγηζκφο εζφδσλ, εμφδσλ. Όπσο θαη κε ηα ζηνηρεία ηνπ ηζνινγηζκνχ, έηζη θαη ε κέηξεζε ησλ εζφδσλ θαη ησλ εμφδσλ γίλεηαη, είηε (1) ζε κεηξεηά ή ηζνδχλακν κεηξεηψλ, είηε (2) ζην θφζηνο θηήζεο. Σα δηάθνξα έμνδα αληηπξνζσπεχνπλ ηα πνζά ηα νπνία ε επηρείξεζε ρξεηάζηεθε λα πιεξψζεη γηα ηηο δηάθνξεο ππεξεζίεο πνπ έιαβε αληίζηνηρα. Σν θφζηνο ησλ πσιεζέλησλ κεηξάηε κε ην θφζηνο ησλ εκπνξεπκάησλ πνπ πνπιήζεθαλ, ελψ νη απνζβέζεηο κεηξνχληαη ζην θφζηνο θηήζεο ησλ παγίσλ ηα νπνία ρξεζηκνπνηήζεθαλ θαηά ηε ρξήζε. Κέξδε ππεξαμίαο θαη δεκηέο απαμίσζεο. Ο ηζνινγηζκφο παξνπζηάδεη πεξηνπζηαθά ζηνηρεία, φπσο απνζέκαηα, γήπεδα, κεραλήκαηα θαη θηίξηα ζην θφζηνο θηήζεο ηνπο. Ζ θαηάζηαζε απνηειεζκάησλ ρξήζεο αγλνεί θέξδε πνπ αληηπξνζσπεχνπλ ηελ πηζαλή αχμεζε ηεο νηθνλνκηθήο αμίαο απηψλ ησλ ζηνηρείσλ θαηά ην δηάζηεκα πνπ βξίζθνληαη ζηελ θαηνρή ηεο επηρείξεζεο. Σέηνηεο απμήζεηο δελ αλαγλσξίδνληαη θαη δελ θαηαρσξνχληαη - θαη βέβαηα δελ εκθαλίδνληαη ζηελ θαηάζηαζε απνηειεζκάησλ ρξήζεο - πξηλ απηά λα πνπιεζνχλ. Οη νηθνλνκνιφγνη ζπλήζσο ζεσξνχλ ηελ αχμεζε ζηελ αγνξά ηεο αμίαο ησλ πεξηνπζηαθψλ ζηνηρείσλ ηεο επηρείξεζεο ζαλ κέξνο ησλ θεξδψλ ηεο. Οη ινγηζηέο, απφ ηελ άιιε κεξηά, αλαγλσξίδνπλ απμήζεηο ζηελ αμία ησλ πεξηνπζηαθψλ ζηνηρείσλ κηαο επηρείξεζεο κφλν θαηά ηελ πψιεζε ηνπο. Απηφ απνηειεί κηα απφ ηηο νπζηψδεηο δηαθνξέο κεηαμχ νηθνλνκηθνχ θαη ινγηζηηθνχ θέξδνπο Πίλαθαο δηάζεζεο θεξδψλ Ο πίλαθαο δηάζεζεο θεξδψλ ή απνηειεζκάησλ απνηειεί αλαπφζπαζην κέξνο ησλ θαηαζηάζεσλ θαη δεκνζηεχεηαη ππνρξεσηηθά θαη απηφο. ηελ πεξίπησζε ηεο ΔΠΔ απηφο αξρίδεη κε ην ππφινηπν ηνπ ινγαξηαζκνχ «Τπφινηπν εηο λένλ» ζηελ αξρή ηεο πεξηφδνπ. Σν Διιεληθφ Γεληθφ Λνγηζηηθφ ρέδην αξρίδεη κε ηα απνηειέζκαηα ηεο παξνχζαο ρξήζεο θαη κεηά πξνζζέηεη ζ απηά ην ππφινηπν ηνπ ινγαξηαζκνχ «Τπφινηπν εηο λένλ». ηε ζπλέρεηα πξνζηίζεληαη ηα απνηειέζκαηα ηεο παξνχζαο ρξήζεο, θνξνινγηθέο δηαθνξέο πξνεγνπκέλσλ ρξήζεσλ, αλ ππάξρνπλ, θαζψο θαη φηη απνζεκαηηθά έρεη απνθαζηζηεί λα κνηξαζηνχλ ζε απηή ηε ρξήζε. Απφ ην ζχλνιν απηφ αθαηξείηαη ν θφξνο εηζνδήκαηνο ηεο ηξέρνπζαο ρξήζεο θαη ζηε ζπλέρεηα εκθαλίδεηαη ν ηξφπνο πνπ δηαηίζεηαη ην ππφινηπν, δειαδή ζε κέξηζκα, δηάθνξα απνζεκαηηθά, ακνηβέο δηνηθεηηθνχ ζπκβνπιίνπ, θαη φηη απνκέλεη απνηειεί ην ππφινηπν ηνπ ινγαξηαζκνχ «Τπφινηπν εηο λένλ» ζην ηέινο απηήο ηεο ρξήζεο Ζ θαηάζηαζε πεγψλ θαη ρξήζεσλ θεθαιαίσλ Ζ θαηάζηαζε πεγψλ θαη ρξήζεσλ θεθαιαίσλ ή ξνήο θεθαιαίσλ φπσο ζπρλά απνθαιείηαη, εκθαλίδεη ηηο θχξηεο πεγέο θαη ρξήζεηο ησλ θεθαιαίσλ ηα νπνία πεξλνχλ κέζα απφ ηελ επηρείξεζε ζε κηα πεξίνδν. Αλ θαη ζηελ Διιάδα δελ είλαη ππνρξεσηηθφ λα δεκνζηεχεηαη ε θαηάζηαζε ξνήο θεθαιαίσλ καδί κε ηηο άιιεο βαζηθέο ινγηζηηθέο θαηαζηάζεηο, φπσο ζε άιιεο δπηηθέο ρψξεο, φκσο άξρηζε ήδε λα αλαγλσξίδεηαη ε ρξεζηκφηεηα ηεο ζηε ρξεκαηννηθνλνκηθή αλάιπζε θαζφζνλ παξέρεη πιεξνθνξίεο γηα ηηο θχξηεο ρξεκαηνδνηηθέο (απμήζεηο θαη κεηψζεηο ηνπ ρξένπο θαη ηνπ κεηνρηθνχ θεθαιαίνπ) δξαζηεξηφηεηεο ηεο κνλάδαο θαζψο θαη γηα ηηο επελδπηηθέο (αγνξέο θαη πσιήζεηο πεξηνπζηαθψλ ζηνηρείσλ). Δπεηδή ε θαηάζηαζε απηή παξνπζηάδεη ηηο κεηαβνιέο ησλ δηαθφξσλ θνλδπιίσλ ηνπ ηζνινγηζκνχ κεηαμχ αξρήο θαη ηέινπο ηεο πεξηφδνπ, ε θαηάζηαζε νλνκάδεηαη θαη θαηάζηαζε αιιαγψλ ηεο νηθνλνκηθήο ζέζεο ηεο επηρείξεζεο. Όπσο θαη ε θαηάζηαζε απνηειεζκάησλ ρξήζεο, ε θαηάζηαζε ξνήο θεθαιαίσλ εκθαλίδεη θίλεζε/ξνή κεγεζψλ. 25

26 χλδεζε κε Ηζνινγηζκφ. Ζ θαηάζηαζε ξνήο θεθαιαίσλ ή θαηάζηαζε αιιαγψλ ηεο νηθνλνκηθήο ζέζεο ηεο επηρείξεζεο, εκθαλίδεη ηηο αιιαγέο ησλ ινγαξηαζκψλ ηνπ ηζνινγηζκνχ κεηαμχ αξρήο θαη ηέινπο ηεο εμεηαδφκελεο πεξηφδνπ. Καη απηφλ ηνλ ηξφπν ε θαηάζηαζε ξνήο θεθαιαίσλ ζπλδέεηαη κε ηνλ ηζνινγηζκφ. Αλ ε θαηάζηαζε ζπληάζζεηαη κε ζεκείν αλαθνξάο ηελ επίδξαζε ησλ κεηαβνιψλ/ξνψλ ζην ινγαξηαζκφ ηακείνπ, ηφηε ε θαηάζηαζε αλαιχεη ηε κεηαβνιή ζην ινγαξηαζκφ ηνπ ηακείνπ, φπσο απηή θαίλεηαη ζε δχν ζπλερφκελνπο ηζνινγηζκνχο. Αλ ε θαηάζηαζε ζπληάζζεηαη κε βάζε ηηο επηδξάζεηο ησλ αιιαγψλ ζην θεθάιαην θίλεζεο, ηφηε απηή αλαιχεη ηε κεηαβνιή ζην ζχλνιν ησλ θπθινθνξνχλησλ ζηνηρείσλ ηνπ ελεξγεηηθνχ κείνλ απηφ ησλ βξαρππξφζεζκσλ ππνρξεψζεσλ θαηά ηελ εμεηαδφκελε πεξίνδν. Ζ θαηάζηαζε ξνήο θεθαιαίσλ έρεη κεξηθή κφλν ζχλδεζε κε ηελ θαηάζηαζε απνηειεζκάησλ ρξήζεο, φηαλ ρξεζηκνπνηεί ην θαζαξφ θέξδνο καδί κε ηηο απνζβέζεηο ζαλ κηα απφ ηηο πεγέο θεθαιαίσλ Σν πξνζάξηεκα Οη ηέζζεξηο βαζηθέο ινγηζηηθέο θαηαζηάζεηο πνπ αλαθέξακε έσο ηψξα. ηζνινγηζκφο, απνηειέζκαηα ρξήζεο, πίλαθαο δηάζεζεο θεξδψλ θαη θαηάζηαζε ξνήο θεθαιαίσλ είλαη ζπλήζσο αξθεηά ζπκππθλσκέλεο θαη πεξηιεπηηθέ ο γηα λα δηαθσηίζνπλ ηνλ κέζν αλαγλψζηε ηνπο. Πνιινχο ρξήζηεο φκσο, κπνξεί λα ηνπο ελδηαθέξνπλ ιεπηνκέξεηεο νη νπνίεο δελ εκθαλίδνληαη ζηηο παξαπάλσ θαηαζηάζεηο. Γηα ην ιφγν απηφ ην "ζεη" ησλ δεκνζηεπφκελσλ ινγηζηηθψλ θαηαζηάζεσλ πεξηιακβάλεη (δελ δεκνζηεχεηαη ζηηο εθεκεξίδεο φπσο νη θχξηεο θαηαζηάζεηο, αιιά ππνβάιιεηαη ζηε λνκαξρία θαη ζεσξείηαη δεκνζίεπζε) θαη ην πξνζάξηεκα ζην νπνίν πεξηέρνληαη πεξηζζφηεξεο ιεπηνκέξεηεο γηα νξηζκέλα κεγέζε πνπ εκθαλίδνληαη ζηηο βαζηθέο ινγηζηηθέο θαηαζηάζεηο, θαζψο θαη επεμεγήζεηο ζη νπνίεο ζα ζπκβάιινπλ ζηελ πιεξέζηεξε θαηαλφεζε θαη θαιχηεξε εξκελεία ησλ βαζηθψλ θαηαζηάζεσλ. (ΚΑΝΣΕΟ ΚΧΝ/ΝΟ, ΑΝΑΛΤΖ ΥΡΖΜΑΣΟΟΗΚΟΝΟΜΗΚΧΝ ΚΑΣΑΣΑΔΧΝ, ΣΡΗΣΖ ΔΚΓΟΖ, ΔΚΓΟΔΗ ΊΝΣΔRΒΟΟΚ, ΣΡΗΣΖ ΔΚΓΟΖ ΑΘΖΝΑ ΔΛ 30-41) Ζ έθζεζε ειεγθηψλ ινγηζηψλ Έλα ζπνπδαίν ηκήκα ησλ ινγηζηηθψλ θαηαζηάζεσλ απνηειεί ε έθζεζε ησλ ειεγθηψλ ή νξθσηψλ, φπνπ επηβάιιεηαη, ινγηζηψλ ε νπνία αλαθέξεηαη ζε φιεο ηηο πξναλαθεξζείζεο θαηαζηάζεηο θαη εκθαλίδεηαη ζπλήζσο, ζε κηα ηππνπνηεκέλε κνξθή. Σν πεξηερφκελν ηεο, φκσο. πξνζδηνξίδεη ηελ πνηφηεηα ησλ ινγηζηηθψλ θαηαζηάζεσλ θαη επνκέλσο θαη ηελ αμηνπηζηία πνπ απηέο κπνξνχλ λα έρνπλ γηα ηνπο ρξήζηεο, δεδνκέλεο ηεο πηζαλήο-ζχγθξνπζεο ζπκθεξφλησλ κεηαμχ απηψλ πνπ είλαη πίζσ απφ απηέο θαη απηψλ πνπ ζα ηηο ρξεζηκνπνηήζνπλ. Ζ γεληθή νξζφηεηα ησλ ινγηζηηθψλ θαηαζηάζεσλ, φζνλ αθνξά ηελ παξνπζίαζε ηεο νηθνλνκηθήο ζέζεο θαη ησλ απνηειεζκάησλ ηεο ελ ιφγσ επηρείξεζεο, αλαθέξεηαη ζαθψο ζηελ έθζεζε ησλ νξθσηψλ εηδηθά ινγηζηψλ, ελψ ζα βξεη θαλείο ζ απηέο θαη φπνηεο επηθπιάμεηο ππάξρνπλ αλαθνξηθά κε ζπγθεθξηκέλα κεγέζε ησλ ινγηζηηθψλ θαηαζηάζεσλ ή αλαθνξέο θαη επεμεγήζεηο γηα θάπνηα άιια. Ζ έθζεζε ησλ νξθσηψλ ινγηζηψλ, κπνξεί λα εκθαληζηεί ζε πέληε βαζηθέο κνξθέο: ζεηηθή, ζεηηθή αιιά κε θάπνηεο εμαηξέζεηο πνπ αλαθέξνληαη, αξλεηηθή, αδπλακία έθθξαζεο γλψκεο θαη ε έθζεζε κεξηθήο θάιπςεο, ε νπνία αλαθέξεηαη ζε ζπγθεθξηκέλν κέγεζνο ησλ ινγηζηηθψλ θαηαζηάζεσλ. Γηα ηηο επηρεηξήζεηο γηα ηηο νπνίεο δελ είλαη ππνρξεσηηθφο ν έιεγρνο απφ νξθσηνχο ινγηζηέο, ε έθζεζε ησλ (απιψλ) ειεγθηψλ ινγηζηψλ δελ δεκνζηεχεηαη ζηηο εθεκεξίδεο καδί κε ηηο ινγηζηηθέο θαηαζηάζεηο αιιά απιψο ππνβάιιεηαη ζηελ επνπηεχνπζα αξρή, ηε λνκαξρία ηεο έδξαο ηεο επηρείξεζεο. (ΚΑΝΣΕΟ ΚΧΝ/ΝΟ, ΑΝΑΛΤΖ ΥΡΖΜΑΣΟΟΗΚΟΝΟΜΗΚΧΝ ΚΑΣΑΣΑΔΧΝ, ΣΡΗΣΖ ΔΚΓΟΖ, ΔΚΓΟΔΗ IΝΣΔRΒΟΟΚ, ΣΡΗΣΖ ΔΚΓΟΖ ΑΘΖΝΑ ΔΛ 30 41) 26

27 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 2ν 2.1 ΔΗΓΖ ΥΡΖΜΑΣΟΟΗΚΟΝΟΜΗΚΖ ΑΝΑΛΤΖ Αλάινγα κε ηε ζέζε ηνπ αλαιπηή Αλάινγα κε ηε ζέζε ηνπ αλαιπηή, δηαθξίλνπκε ηελ αλάιπζε ζε εζσηεξηθή θαη εμσηεξηθή: Δζσηεξηθή αλάιπζε γίλεηαη απφ πξφζσπα, πνπ βξίζθνληαη ζε άκεζε ζρέζε κε ηελ επηρείξεζε θαη πνπ κπνξνχλ λα πξνζθχγνπλ ζηα ινγηζηηθά ηεο βηβιία γηα λα ειέγμνπλ ηνπο επί κέξνπο ινγαξηαζκνχο θαη ηα ινγηζηηθά έγγξαθα. Σν θπξηφηεξν πιενλέθηεκα ζ απηνχ ηνπ είδνπο ηεο αλάιπζεο είλαη φηη επηηξέπεη ζ απηφλ πνπ ηε δηελεξγεί λα ειέγμεη ηηο δηάθνξεο κεζφδνπο θαη δηαδηθαζίεο πνπ εθαξκφζηεθαλ. Μ απηφ ηνλ ηξφπν, ε αλάιπζε απνθηά κεγαιχηεξε δηαχγεηα θαη επηηξέπεη ζηνλ αλαιπηή λα εκβαζχλεη ζ απηήλ. Ζ ελ ιφγσ αλάιπζε, γίλεηαη απφ πξφζσπα ηεο επηρεηξήζεσο ηα νπνία ελδηαθέξνληαη θπξίσο λα πξνζδηνξίζνπλ ην βαζκφ απνδνηηθφηεηαο ηεο θαη λα εξκελεχζνπλ ηηο κεηαβνιέο ηεο νηθνλνκηθήο ηεο ζέζεσο. Δπηπιένλ, ε εζσηεξηθή αλάιπζε πξνζπαζεί λα εξκελεχζεη νξηζκέλα νηθνλνκηθά ζηνηρεία ηεο - επηρεηξήζεσο, γηα ινγαξηαζκφ ηεο δηνηθήζεσο, έηζη ψζηε λα ηεο επηηξέςεη λα κεηξήζεη ηελ πξφνδν πνπ πξάγκαηη επηηειέζηεθε, ζε ζχγθξηζε κε ηα ππάξρνληα πξνγξάκκαηα. Καη απηφ ηνλ ηξφπν επηηπγράλεηαη ν έιεγρνο ηεο ιεηηνπξγίαο κηαο επηρεηξήζεσο. Δμσηεξηθή Αλάιπζε πξαγκαηνπνηείηαη απφ πξφζσπα, πνπ βξίζθνληαη έμσ απφ ηελ επηρείξεζε θαη βαζίδεηαη απνθιεηζηηθά θαη κφλν ζηα ζηνηρεία πνπ δεκνζηεχνληαη ζηηο ινγηζηηθέο θαηαζηάζεηο θαη ζηηο εθζέζεηο ηνπ δηνηθεηηθνχ ζπκβνπιίνπ θαη ησλ ειεγθηψλ. Έηζη, ν αλαιπηήο δελ κπνξεί λα δηεηζδχζεη βαζχηεξα κέζα ζηελ επηρείξεζε, ην δε έξγν ηνπ είλαη ηφζν δπζθνιφηεξν φζν πην ζπλνπηηθά είλαη ηα ζηνηρεία ηνπ δεκνζηεχνληαη. Ζ εμσηεξηθή αλάιπζε γίλεηαη θπξίσο απφ πξφζσπα ηα νπνία ελδηαθέξνληαη λα πξνζδηνξίζνπλ ηελ νηθνλνκηθή ζέζε θαη ηελ απνδνηηθφηεηα ηεο επηρεηξήζεσο. Όηαλ κηιάκε γηα πξνζδηνξηζκφ ηεο νηθνλνκηθήο ζέζεσο κηαο επηρείξεζεο, ελλννχκε: 1. Σε δπλαηφηεηα πνπ έρεη ε επηρείξεζε λα αληαπνθξηζεί ζηηο ηξέρνπζεο ππνρξεψζεηο ηεο ζην παξφλ θαη ζην κέιινλ, αθφκε θαη θάησ απφ ζπλζήθεο δηαθνξεηηθέο εθείλσλ πνπ ππάξρνπλ ηε ζηηγκή πνπ γίλεηαη ε αλάιπζε. 2. Σε δπλαηφηεηα λα εθκεηαιιεπζεί ηπρφλ παξνπζηαδφκελεο επθαηξίεο, κε ηε ρξεζηκνπνίεζε θεθαιαίσλ απφ ίδηεο πεγέο, ή απφ έθδνζε λέσλ ηίηισλ κεηνρψλ ή νκνινγηψλ αθφκα θαη κε ηελ άληιεζε θεθαιαίσλ απφ ηελ πξνζθπγή ζηνλ ηξαπεδηθφ δαλεηζκφ. 3. Σε δπλαηφηεηα πιεξσκήο ησλ ιεμηπξφζεζκσλ ηφθσλ θαη ησλ ππνρξεψζεσλ, θαζψο θαη ηελ θαηαβνιή κεξηζκάησλ ρσξίο δηαθνπή. Γηα ηνλ πξνζδηνξηζκφ ηεο απνδνηηθφηεηαο κηαο επηρεηξήζεσο εξεπλάηαη ηδηαίηεξα ην χςνο θαη ε ζηαζεξφηεηα ησλ θαζαξψλ θεξδψλ ηεο θαη ε ηάζε βειηηψζεσο απηψλ ζην κέιινλ. Ο ηχπνο θαη ε δηάηαμε ησλ ζηνηρείσλ ηνπ ηζνινγηζκνχ θαη ηεο θαηαζηάζεσο απνηειεζκάησλ ρξήζεσο έρνπλ κεγάιε ζεκαζία, πξνθεηκέλνπ λα πξνζδηνξηζηεί ε νηθνλνκηθή ζέζε θαη ε απνδνηηθφηεηα κηαο επηρεηξήζεσο. (ΝΗΑΡΥΟ ΝΗΚΖΣΑ ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΖ ΑΝΑΛΤΖ ΗΟΛΟΓΗΜΧΝ, ΔΚΓΟΔΗ ΣΑΜΟΤΛΖ ΑΘΖΝΑ -ΠΔΗΡΑΗΑ 1984 ΔΛ 9-10)&(ΝΗΑΡΥΟ ΝΗΚΖΣΑ ΥΡΖΜΑΣΟΟΗΚΟΝΟΜΗΚΖ ΑΝΑΛΤΖ ΗΟΛΟΓΗΜΧΝ, ΔΚΓΟΔΗ ΣΑΜΟΤΛΖ ΑΘΖΝΑ -ΠΔΗΡΑΗΑ 1994 ΔΛ 28-30) 27

28 Αλάινγα κε ηα ζηάδηα δηελέξγεηαο ηεο αλαιχζεσο Αλάινγα κε ηα θχξηα ζηάδηα δηελέξγεηαο ηεο, δηαθξίλνπκε ηελ αλάιπζε ζε ηππηθή θαη νπζηαζηηθή: Ζ ηππηθή αλάιπζε πξνεγείηαη ηεο νπζηαζηηθήο θαη απνηειεί, θαηά θάπνην ηξφπν, ην πξνπαξαζθεπαζηηθφ ζηάδην απηήο. Ζ ηππηθή αλάιπζε ειέγρεη ηελ εμσηεξηθή δηάξζξσζε ηνπ ηζνινγηζκνχ θαη ηνπ ινγαξηαζκνχ ησλ απνηειεζκάησλ ρξήζεσο, πξνβαίλεη ζηηο ελδεηθλπφκελεο δηνξζψζεηο, ζηξνγγπινπνηήζεηο, νκαδνπνηήζεηο, αλαθαηαηάμεηο θαη αλαζρεκαηηζκνχο θαη ζπκπιεξψλεη ηα ζε απφιπηνπο αξηζκνχο θνλδχιηα κε ζρεηηθνχο αξηζκνχο (αξηζκνχο ζε πνζνζηά επί ηνηο εθαηφ). Ζ νπζηαζηηθή αλάιπζε βαζίδεηαη κελ ζηα δεδνκέλα ηεο ηππηθήο αλαιχζεσο, αιιά επεθηείλεηαη ζηελ εμεχξεζε θαη επεμεξγαζία δηαθφξσλ αξηζκνδεηθηψλ, νη νπνίνη δίλνπλ ηελ πξαγκαηηθή εηθφλα ηεο επηρεηξήζεσο. (ΝΗΑΡΥΟ ΝΗΚΖΣΑ ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΖ ΑΝΑΛΤΖ ΗΟΛΟΓΗΜΧΝ ΔΚΓΟΔΗ ΣΑΜΟΤΛΖ ΑΘΖΝΑ-ΠΔΗΡΑΗΑ 1984 ΔΛ 11) 2.2 ΟΗ ΚΤΡΗΟΣΔΡΔ ΜΔΘΟΓΟΗ ΑΝΑΛΤΖ Γηα ηελ αλάιπζε ησλ ρξεκαηννηθνλνκηθψλ θαηαζηάζεσλ ησλ νηθνλνκηθψλ κνλάδσλ νη ζεκαληηθφηεξεο κέζνδνη αλάιπζεο πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη είλαη: 1. Ζ Κάζεηε ή Γηαζηξσκκαηηθή κέζνδνο 2. Ζ Οξηδφληηα ή πγθξηηηθή κέζνδνο 3. Ζ κέζνδνο αλάιπζεο ησλ Υξνλνινγηθψλ εηξψλ κε δείθηεο ηάζεο 4. Άιιεο Δμεηδηθεπκέλεο κέζνδνη, πνπ πεξηιακβάλνπλ: α) αλάιπζε κεηαβνιψλ ηεο νηθνλνκηθήο ζέζεο β) αλάιπζε ηνπ λεθξνχ ζεκείνπ γ) θαη άιιεο εηδηθφηεξεο θαηά πεξίπησζε (ΜΠΑΛΣΖ, ΑΝΑΛΤΖ ΥΡΖΜΑΣΟΟΗΚΟΝΟΜΗΚΧΝ ΚΑΣΑΣΑΔΧΝ ΚΑΒΑΛΑ 2003 ΔΛ 52,53,62,67) Γηαζηξσκαηηθή ή θάζεηε αλάιπζε Ζ δηαζηξσκαηηθή ή θάζεηε αλάιπζε πεξηιακβάλεη ηελ θαηάξηηζε ησλ ρξεκαηννηθνλνκηθψλ θαηαζηάζεσλ «θνηλνχ κεγέζνπο» θαη ηνλ ππνινγηζκφ ησλ δηαθφξσλ αξηζκνδεηθηψλ. Αλάιπζε «θνηλνχ κεγέζνπο» Γηα λα δηεπθνιπλζνχλ νη ζπγθξίζεηο κεηαμχ ησλ ζηνηρείσλ κηαο επηρείξεζεο, γηα κηα ζεηξά εηψλ, θαζψο θαη νη ζπγθξίζεηο κεηαμχ επηρεηξήζεσλ, δηαθνξεηηθνχ φκσο κεγέζνπο, ζπληάζζνληαη νη ηζνινγηζκνί θαη νη θαηαζηάζεηο απνηειεζκάησλ ρξήζεσο ζε πνζνζηά επί ηνηο εθαηφ ηνπ ζπλφινπ ησλ κεγεζψλ ηνπο. ηελ αλάιπζε «θνηλνχ κεγέζνπο» θάζε ζηνηρείν ηνπ ηζνινγηζκνχ δηαηξείηαη κε ην ζχλνιν ηνπ ελεξγεηηθνχ ή ηνπ παζεηηθνχ, ελψ θάζε ζηνηρείν ηεο θαηαζηάζεσο απνηειεζκάησλ ρξήζεσο 28

29 δηαηξείηαη κε ην ζχλνιν ησλ θαζαξψλ πσιήζεσλ. Χο εθ ηνχηνπ ε θαηάζηαζε «θνηλνχ κεγέζνπο» ηνπ ηζνινγηζκνχ παξνπζηάδεη θάζε ζηνηρείν απηνχ σο πνζνζηφ επί ηνηο εθαηφ ηνπ ζπλφινπ ηνπ ελεξγεηηθνχ ή ηνπ παζεηηθνχ θαη ε θαηάζηαζε «θνηλνχ κεγέζνπο» ησλ απνηειεζκάησλ ρξήζεσο παξνπζηάδεη θάζε ζηνηρείν απηψλ σο πνζνζηφ επί ηνηο εθαηφ ησλ θαζαξψλ πσιήζεσλ ηεο ρξήζεσο. Πνιιέο θνξέο είλαη επνηθνδνκεηηθφ λα επξεζεί ην πνζνζηφ ζπκκεηνρήο θάζε ζηνηρείνπ ρσξηζηά ζην ζχλνιν θάπνηαο θαηεγνξίαο ζηνηρείσλ. Έηζη, ε έθθξαζε ησλ απνιχησλ κεγεζψλ ζε πνζνζηά επί ηνηο εθαηφ είλαη ρξήζηκε ζηελ αλάιπζε ηεο εζσηεξηθήο δηαξζξψζεσο ησλ ινγηζηηθψλ θαηαζηάζεσλ θαη δείρλεη ηε ζρεηηθή ζπνπδαηφηεηα θάζε ζηνηρείνπ αλαθνξηθά κε ην ζχλνιν ησλ ζηνηρείσλ απηψλ. Καη απηφ ηνλ ηξφπν θαίλεηαη ακέζσο ε ζρεηηθή ζπνπδαηφηεηα ησλ θπθινθνξηαθψλ θαη κε θπθινθνξηαθψλ ζηνηρείσλ, θαζψο θαη ην ζρεηηθφ χςνο ηεο ρξεκαηνδνηήζεσο απφ ηνπο βξαρπρξφληνπο ή καθξνρξφληνπο πηζησηέο θαη απφ ηνπο θνξείο ηεο επηρεηξήζεσο. Ζ «θνηλνχ κεγέζνπο» αλάιπζε κπνξεί λα επεθηαζεί ζηελ εχξεζε ηνπ πνζνζηνχ ζπκκεηνρήο θάζε ζηνηρείνπ ζην ζχλνιν ησλ δηαθφξσλ νκάδσλ ζηνηρείσλ ηνπ ηζνινγηζκνχ, π.ρ. πνζνζηνχ απνζεκάησλ ζην ζχλνιν ηνπ θπθινθνξνχληνο ελεξγεηηθνχ, ή ησλ απαηηήζεσλ ζην ζχλνιν ηνπ θπθινθνξνχληνο ελεξγεηηθνχ. Οη θαηαζηάζεηο «θνηλνχ κεγέζνπο» κπνξεί λα αθνξνχλ κηα ζπγθεθξηκέλε επηρείξεζε ζε δηαθνξεηηθέο ρξνληθέο πεξηφδνπο ή δχν ή πεξηζζφηεξεο επηρεηξήζεηο ζηελ ίδηα ρξνληθή πεξίνδν. ηελ πεξίπησζε ηνπ ηζνινγηζκνχ, ε θάζεηε αλάιπζε εζηηάδεηαη ζε δχν θπξίσο ζεκεία: 1. ην πνηεο είλαη νη πεγέο πξνειεχζεψο ησλ θεθαιαίσλ κηαο επηρεηξήζεσο ή άιισο, πψο θαηαλέκνληαη ηα θεθάιαηα ηεο κεηαμχ ησλ ηδίσλ θεθαιαίσλ, θαζψο θαη ησλ βξαρπρξφλησλ θαη καθξνρξνλίσλ ππνρξεψζεσλ ηεο. 2. ηελ θαηαλνκή ησλ θεθαιαίσλ ηεο επηρεηξήζεσο κεηαμχ ησλ επί κέξνπο πεξηνπζηαθψλ ηεο ζηνηρείσλ (θπθινθνξνχλ, πάγην, δηαζέζηκν).δπίζεο, ε εκθάληζε ηεο θαηαζηάζεσο απνηειεζκάησλ ρξήζεσο ζε πνζνζηά («θνηλνχ κεγέζνπο» θαηάζηαζε) είλαη πνιχ ρξήζηκε, θαζφζνλ θάζε ζηνηρείν απηήο ζρεηίδεηαη κε ηηο πσιήζεηο. Έηζη γίλεηαη ακέζσο γλσζηφ, ηη πνζνζηφ ησλ πσιήζεσλ θαιχπηνπλ ηα δηάθνξα είδε εμφδσλ. Ο ππνινγηζκφο ησλ πνζνζηψλ γηα κηα ζεηξά εηψλ παξέρεη έλδεημε γηα ηελ πνξεία ηνπο θαη ηε ζπνπδαηφηεηα θάζε ζηνηρείνπ ζε ζρέζε κε ην ζχλνιν. Ζ αλάγθε εθθξάζεσο ησλ απνιχησλ κεγεζψλ ζε πνζνζηά επί ηνηο εθαηφ πξνέθπςε απφ ηε δπζθνιία: αλαιχζεσο ησλ νηθνλνκηθψλ ζηνηρείσλ ησλ ηζνινγηζκψλ θαη ησλ θαηαζηάζεσλ απνηειεζκάησλ ρξήζεσο, ηα νπνία εκθαλίδνληαη ζπλήζσο κφλν ζε απφιπηα κεγέζε, θαη παξαθνινπζήζεσο ησλ κεηαβνιψλ ησλ επί κέξνπο απηψλ ζηνηρείσλ, απφ έηνο ζε έηνο, ζε ζρέζε κε ηα ζπλνιηθά κεγέζε ησλ ινγηζηηθψλ θαηαζηάζεσλ. Ζ δπζθνιία απηή είλαη αθφκε πην έληνλε ζηηο πεξηπηψζεηο ζπγθξίζεσλ κε ηα ζηνηρεία νινθιήξνπ ηνπ θιάδνπ, θαζφζνλ ρξεζηκνπνηψληαο κφλν ηα απφιπηα κεγέζε δελ ππάξρεη θνηλή βάζε ζπγθξίζεσο. 29

30 Οη δπζθνιίεο απηέο παξαθάκπηνληαη κε ην λα δεκηνπξγεζεί θνηλή βάζε ζπγθξίζεσο κεηαμχ ηνπο, δειαδή ηα επί κέξνπο νηθνλνκηθά ζηνηρεία ησλ ηζνινγηζκψλ θαη ησλ θαηαζηάζεσλ απνηειεζκάησλ ησλ επηρεηξήζεσλ λα εθθξαζηνχλ ζε πνζνζηά ησλ ζπλνιηθψλ ηνπο κεγεζψλ. Έηζη, ζηελ θάζεηε αλάιπζε, θαζέλα απφ ηα θνλδχιηα ηνπ ελεξγεηηθνχ θαη ηνπ παζεηηθνχ εθθξάδεηαη ζε πνζνζηφ επί ηνηο εθαηφ ησλ αληηζηνίρσλ αζξνηζκάησλ. Μ απηφ ηνλ ηξφπν απεηθνλίδεηαη θαη γίλεηαη πην θαηαλνεηή ε ζχλζεζε θαη ε δνκή ησλ ζηνηρείσλ ηνπ ελεξγεηηθνχ θαη ηνπ παζεηηθνχ. Καηά ηνλ ίδην ηξφπν ηα θνλδχιηα ηεο θαηαζηάζεσο ησλ απνηειεζκάησλ ρξήζεσο εθθξάδνληαη ζε πνζνζηά επί ηνηο εθαηφ ηνπ ζπλφινπ ησλ δαπαλψλ, ή ηνπ ζπλφινπ ησλ πσιήζεσλ ή εζφδσλ. Οη θαηαζηάζεηο πνπ εκθαλίδνπλ ηα νηθνλνκηθά δεδνκέλα ησλ επηρεηξήζεσλ, κφλν ζε πνζνζηά επί ηνηο εθαηφ θαινχληαη ζπλήζσο θαηαζηάζεηο «θνηλνχ κεγέζνπο», ή θαηαζηάζεηο 100% πκπεξαζκαηηθά ζα κπνξνχζακε λα πνχκε φηη ηα πνζνζηά πνπ πξνθχπηνπλ απφ ην είδνο απηφ ηεο αλαιχζεσο είλαη κηα κηθξνγξαθία ησλ αξρηθψλ απνιχησλ κεγεζψλ. Έηζη επηηπγράλεηαη ηαρχηεξε θαη αθξηβέζηεξε αληίιεςε ηεο πξαγκαηηθήο ζπνπδαηφηεηαο θάζε ζηνηρείνπ. Αλ κηα επηρείξεζε επελδχεη ηα θεθάιαηα ηεο ζε δηάθνξεο θαηεγνξίεο πεξηνπζηαθψλ ζηνηρείσλ, ε θαηάζηαζε «θνηλνχ κεγέζνπο» ζα δείμεη ακέζσο πνην πνζνζηφ ηεο ζπλνιηθήο αμίαο ησλ πεξηνπζηαθψλ ζηνηρείσλ ηεο έρεη επελδπζεί θαη πνχ. Ζ κειέηε ηεο θαηαζηάζεσο «θνηλνχ κεγέζνπο» κηαο επηρεηξήζεσο, ζε ζχγθξηζε κε εθείλε άιιεο αληαγσληζηηθήο, ή ηνπ θιάδνπ, φπνπ απηή αλήθεη, ζα δείμεη αλ ε ζπγθεθξηκέλε επηρείξεζε έρεη θάλεη ζσζηή θαηαλνκή ησλ επελδχζεσλ ηεο. Μηα ηέηνηα αλάιπζε κπνξεί επίζεο λα δείμεη αλ ε επηρείξεζε έρεη ηνπνζεηήζεη πςειφ πνζνζηφ ησλ θεθαιαίσλ ηεο ζε απνζέκαηα ή απαηηήζεηο, ή αλ ηα θπθινθνξηαθά ηεο ζηνηρεία είλαη αλεπαξθή θαη ηα πάγηα ηεο πςειφηεξα απφ ην κέζν φξν νινθιήξνπ ηνπ θιάδνπ, φπνπ απηή αλήθεη. Ζ θάζεηε αλάιπζε, κε ηελ έθθξαζε ησλ ζηνηρείσλ ησλ ινγηζηηθψλ θαηαζηάζεσλ ζε πνζνζηά επί ηνηο εθαηφ, απνζθνπεί ζηε δηαξζξσηηθή αλάιπζε απηψλ. Έηζη κπνξεί λα καο δείμεη φηη έλα πνιχ κεγάιν πνζνζηφ ησλ θεθαιαίσλ ηεο πξνέξρεηαη απφ ηνπο ηξίηνπο, νπφηε ακέζσο εκθαλίδεηαη πίεζε ζηελ επηρείξεζε θαη ππάξρεη ζρεηηθά κηθξή αζθάιεηα γηα ηνπο πηζησηέο ηεο. Σέινο, νη θαηαζηάζεηο «θνηλνχ κεγέζνπο» ησλ θνλδπιίσλ ησλ απνηειεζκάησλ ρξήζεσο δείρλνπλ ην πνζνζηφ ησλ πσιήζεσλ πνπ έρεη απνξξνθεζεί απφ θάζε είδνο εμφδνπ θαη ην πνζνζηφ πνπ παξακέλεη ζαλ θέξδνο. Θα πξέπεη πάλησο λα ηνληζηεί φηη, ε αμηνιφγεζε ησλ κεγεζψλ κηαο ζπγθεθξηκέλεο επηρεηξήζεσο γίλεηαη ζε ζχγθξηζε κε ηα κεγέζε άιιεο νκνεηδνχο επηρεηξήζεσο, ή κε ηα αληηπξνζσπεπηηθά κεγέζε (κέζν φξν, δηάκεζν) ηνπ θιάδνπ φπνπ απηή αλήθεη, ή κε θάπνηα ζπγθεθξηκέλα πξφηππα. 30

31 Ζ αλάιπζε πνπ ρξεζηκνπνηείηαη γηα ηε ζχγθξηζε ηζνινγηζκψλ δηαθφξσλ επηρεηξήζεσλ θαιείηαη θαη «εμσεπηρεηξεκαηηθή ζχγθξηζε» θαη αθνξά ηε κειέηε ηζνινγηζκψλ πεξηζζνηέξσλ ηεο κηαο επηρείξεζεο ηνπ θπξίσο θιάδνπ. θνπφο κηαο ηέηνηαο αλαιχζεσο είλαη ε εθηίκεζε ηεο ζέζεσο ηεο δεδνκέλεο επηρεηξήζεσο κέζα ζηνλ θιάδν. Αλ ηα απνηειέζκαηα ηεο αλαιχζεσο ηεο ππφ κειέηε επηρεηξήζεσο δηαθέξνπλ ζεκαληηθά απφ ηα πξφηππα ηνπ θιάδνπ, ηφηε ν αλαιπηήο ζα πξέπεη λα εκβαζχλεη πεξηζζφηεξν θαη λα εμεηάζεη γηαηί ππάξρνπλ νη δηαπηζηνχκελεο απνθιίζεηο. Αλ δελ ππάξρνπλ νπζηαζηηθνί ιφγνη, πνπ λα δηθαηνινγνχλ ηηο δηαθνξέο απφ ην αληίζηνηρν κέγεζνο ηνπ θιάδνπ, ηφηε ζα πξέπεη λα ιεθζνχλ κέηξα, ψζηε νη δηάθνξνη δείθηεο αλαιχζεσο λα πιεζηάζνπλ ζην αληίζηνηρν κέγεζνο ηνπ θιάδνπ. Γηα ηνλ έιεγρν ησλ δηαθνξψλ κεηαμχ ησλ θαηαζηάζεψλ «θνηλνχ κεγέζνπο» κηαο επηρεηξήζεσο θαη ησλ αληίζηνηρσλ ηνπ θιάδνπ ηεο, εθαξκφδεηαη ζπρλά ε ηερληθή ηεο παιηλδξνκήζεσο. Ζ ζχγθξηζε κεηαμχ θαηαζηάζεσλ πνιιψλ επηρεηξήζεσλ είλαη δπζθνιφηεξε απφ ηε ζχγθξηζε θαηαζηάζεσλ κίαο θαη ηεο απηήο επηρεηξήζεσο ζε δηαθνξεηηθέο πεξηφδνπο. Σνχην δηφηη δηαθνξέο ζηηο ινγηζηηθέο θαηαζηάζεηο ησλ επηρεηξήζεσλ φρη κφλν απφ ηελ εθαξκνγή δηαθνξεηηθψλ ινγηζηηθψλ αξρψλ αιιά θαη απφ βαζηθέο δηαθνξέο κεηαμχ ησλ ίδησλ επηρεηξήζεσλ θαη ηεο θχζεσο ησλ ζπλαιιαγψλ ηνπο. (ΝΗΑΡΥΟ ΝΗΚΖΣΑ ΥΡΖΜΑΣΟΟΗΚΟΝΟΜΗΚΖ ΑΝΑΛΤΖ ΗΟΛΟΓΗΜΧΝ, ΔΚΓΟΔΗ ΣΑΜΟΤΛΖ ΑΘΖΝΑ -ΠΔΗΡΑΗΑ 1994 ΔΛ 47) Οξηδφληηα ή πγθξηηηθή κέζνδνο αλάιπζεο Ζ ζπγθξηηηθή ρξεκαηννηθνλνκηθή αλάιπζε ησλ νηθνλνκηθψλ θαηαζηάζεσλ ζπληειείηε κε ηελ θαηάηαμε ησλ πεξηνπζηαθψλ ζηνηρείσλ, κηαο νηθνλνκηθήο κνλάδαο, γηα κηα ζεηξά εηψλ 5 απηφ νλνκάδεηαη θαη δηαρξνληθή κέζνδνο αλάιπζεο. Ζ αμηνιφγεζε ησλ νηθνλνκηθψλ κεγεζψλ γίλεηαη ζε ζχγθξηζε κε ηα αληίζηνηρα κεγέζε ησλ πξνεγνχκελσλ εηψλ ηεο ίδηαο ηεο νηθνλνκηθήο κνλάδαο, άιισλ νκνεηδψλ νηθνλνκηθψλ κνλάδσλ (αληαγσληζκφο), ηνπ κέζνπ φξνπ ησλ αληηπξνζσπεπηηθψλ κεγεζψλ ηνπ θιάδνπ, φπνπ αλήθεη ε νηθνλνκηθή κνλάδα, ή ζπγθεθξηκέλσλ πξφηππσλ κεγεζψλ. Ζ δηαρξνληθή ζχγθξηζε αλαθέξεηαη ζηελ αμηνιφγεζε ηεο εμέιημεο ησλ νηθνλνκηθψλ κεγεζψλ απφ ρξφλν ζε ρξφλν, απφ ρξήζε ζε ρξήζε, ή απφ ηελ α ρξνληθή πεξίνδν ζηε β. Ζ ζχγθξηζε κεηαμχ νκνεηδψλ επηρεηξήζεσλ νλνκάδεηαη δηεπηρεηξεζηαθή ή «εμσεπηρεηξεκαηηθή ζχγθξηζε» Μέζνδνο αλάιπζεο Υξνλνινγηθψλ εηξψλ κε δείθηεο ηάζεηο Ζ κέζνδνο απηή απνηειεί ηκήκα ηεο νξηδφληηαο ή ζπγθξηηηθήο (δηαρξνληθήο) κεζφδνπ αλάιπζεο. Υξνλνινγηθή ζεηξά είλαη ε δηάηαμε ησλ νηθνλνκηθψλ κεγεζψλ ησλ ζηνηρείσλ πνπ πεξηιακβάλνληαη ζηηο νηθνλνκηθέο θαηαζηάζεηο γηα κηα ζεηξά εηψλ, απφ ηελ παιαηφηεξε πξνο ηελ ηξέρνπζα ρξήζε. Γηα παξάδεηγκα:

32 Απφ ηε ρξνλνινγηθή απηή ζεηξά ππνινγίδνληαη νη δείθηεο ηάζεο πνπ καο ελδηαθέξνπλ θαη εθθξάδνληαη ζε ζρέζεηο εμέιημεο, μεθηλψληαο κε έλα έηνο βάζεο ίζν κε 100, γηα παξάδεηγκα ην 2004 ίζνλ 100. Σν εθαηφ πξνθχπηεη απφ ηελ δηαίξεζε ηνπ νηθνλνκηθνχ κεγέζνπο ηνπ έηνπο βάζεο κε ηνλ εαπηφ ηνπ επί * 100 Οη επφκελεο ρξήζεηο δηαηξνχληαη κε ην νηθνλνκηθφ κέγεζνο ηνπ έηνπο βάζεο, ε θάζε κία ρσξηζηά, θαη πνιιαπιαζηάδνληαη επί 100. Όηαλ ν αξηζκνδείθηεο ηάζεο είλαη κηθξφηεξνο ηνπ 100, γηα έλα ζπγθεθξηκέλν έηνο, ζεκαίλεη κείσζε ηεο απφιπηεο ηηκήο γηα ην έηνο απηφ, ζε ζχγθξηζε κε ην έηνο βάζεο. Δάλ ε απφιπηε ηηκή ηνπ είλαη κεγαιχηεξε απφ απηή εκθαλίδεηαη ζην έηνο βάζεο, κεγαιχηεξνο ηνπ 100. Υαξαθηεξηζηηθφ ησλ δεηθηψλ ηάζεηο είλαη ε αλάγιπθε απεηθφληζε ηεο πνξείαο ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ νηθνλνκηθνχ κεγέζνπο. (ΜΠΑΛΣΖ, ΑΝΑΛΤΖ ΥΡΖΜΑΣΟΟΗΚΟΝΟΜΗΚΧΝ ΚΑΣΑΣΑΔΧΝ ΚΑΒΑΛΑ 2003 ΔΛ 52,53,62,67) Άιιεο εμεηδηθεπκέλεο κέζνδνη αλάιπζεο ε απηέο πεξηιακβάλνληαη: α)αλάιπζε ησλ κεηαβνιψλ ηεο νηθνλνκηθήο ζέζεο. Ζ ηερληθή απηή απνηειεί ηκήκα ηεο νξηδφληηαο ή ζπγθξηηηθήο κεζφδνπ. Καη εδψ απφ κηα ρξνλνινγηθή ζεηξά, επηιεγκέλα νηθνλνκηθά κεγέζε πνπ επεξεάδνπλ ηνλ πξνζδηνξηζκφ ηεο νηθνλνκηθήο ζέζεο κηαο επηρείξεζεο, κπνξνχλ λα εθθξαζηνχλ ζε δείθηεο ηάζεηο ή λα θαίλεηαη ε κεηαβνιή ηνπο απφ ην πξνεγνχκελν ζην επφκελν έηνο, ηφζν ζε πνζά φζν θαη ζε πνζνζηά. β)τπνινγηζκφο θαη αλάιπζε ηνπ λεθξνχ ζεκείνπ (νπδέηεξνπ ή ζεκείνπ αδηαθνξίαο) κηαο νηθνλνκηθήο κνλάδαο, φπσο απηφ αλαπηχζζεηαη ζην ζρεηηθφ θεθάιαην. γ) Δπίζεο ππάξρνπλ θαη άιιεο κέζνδνη θαη ηερληθέο νηθνλνκηθήο αλάιπζεο ησλ ρξεκαηννηθνλνκηθψλ θαηαζηάζεσλ αλάινγα κε ην εηδηθφηεξν ελδηαθέξνλ ηνπ αλαιπηή θαη ην ζθνπφ ηεο αλάιπζεο. (ΜΠΑΛΣΖ, ΑΝΑΛΤΖ ΥΡΖΜΑΣΟΟΗΚΟΝΟΜΗΚΧΝ ΚΑΣΑΣΑΔΧΝ ΚΑΒΑΛΑ 2802 ΔΛ 52,53,62,67) 2.3 ΓΗΑΓΗΚΑΗΑ ΣΖ ΑΝΑΛΤΖ ΥΡΖΜΑΣΟΟΗΚΟΝΟΜΗΚΧΝ ΚΑΣΑΣΑΔΧΝ Ζ αλάιπζε ρξεκαηννηθνλνκηθψλ θαηαζηάζεσλ φπσο ηνλίζακε κε έκθαζε παξαπάλσ είλαη έλα ζχζηεκα πιεξνθφξεζεο πνπ δεκηνπξγεί ηελ πιεξνθφξεζε κε ηελ κειέηε, αμηνιφγεζε θαη εξκελεία ησλ ζρέζεσλ θαη ηάζεσλ κεηαμχ ησλ δηαθφξσλ ρξεκαηννηθνλνκηθψλ δεδνκέλσλ πνπ γίλεηαη κε πνηνηηθά θαη πνζνηηθά κέζα. Καηά ηε δεκηνπξγία ηεο πιεξνθφξεζεο έλα απφ ηα πην δχζθνια πξνβιήκαηα πνπ έρεη λα αληηκεησπίζεη ν αλαιπηήο θαηαζηάζεσλ είλαη ε αλαξίζκεηε πνηθηιία ζρέζεσλ πνπ κπνξνχλ λα ππνινγηζζνχλ απφ ηα δεδνκέλα ησλ ρξεκαηννηθνλνκηθψλ θαηαζηάζεσλ. Απηφ φκσο δελ ζα πξέπεη λα ζεσξεζεί ζε θακηά πεξίπησζε, φπσο γίλεηαη αξθεηέο θνξέο ε αλάιπζε ρξεκαηννηθνλνκηθψλ θαηαζηάζεσλ είλαη απιψο ν ππνινγηζκφο κεξηθψλ αξηζκνδεηθηψλ. Αληίζεηα ε αλάιπζε ρξεκαηννηθνλνκηθψλ θαηαζηάζεσλ είλαη πνιχ πην επξχηεξε απφ ηνλ ππνινγηζκφ νξηζκέλσλ αξηζκνδεηθηψλ. Απηή απνηειεί κηα νξγαλσκέλε δηαδηθαζία πνπ 32

33 απνβιέπεη ζηε ζηαρπνιφγεζε απφ ην ζχλνιν ησλ ρξεκαηννηθνλνκηθψλ θαηαζηάζεσλ επηιεγκέλσλ δεδνκέλσλ ζρεηηθά κε ηε ιήςε απνθάζεσλ ηεο αλάιπζεο. Σα ζεκαληηθά ζηάδηα ζηελ αμηνιφγεζε θαη εξκελεία ησλ ρξεκαηννηθνλνκηθψλ θαηαζηάζεσλ είλαη ηα αθφινπζα: 1) εμέηαζε ηνπ πηζηνπνηεηηθνχ ειέγρνπ ησλ νξθσηψλ ινγηζηψλ. 2) αλάιπζε ησλ ινγηζηηθψλ αξρψλ θαη παξαδνρψλ πνπ πεξηιακβάλνπλ είηε ζε μερσξηζηή θαηάζηαζε είηε ζηηο ζεκεηψζεηο ησλ ρξεκαηννηθνλνκηθψλ θαηαζηάζεσλ, 3) ζπλνιηθή εμέηαζε ησλ ρξεκαηννηθνλνκηθψλ θαηαζηάζεσλ πεξηιακβαλνκέλσλ ησλ ζεκεηψζεσλ θαη ζπκπιεξσκαηηθψλ θαηαζηάζεσλ. 4) εθαξκνγή αλαιπηηθψλ ηερληθψλ θαη κεζφδσλ θαη 5) αλαδήηεζε ζεκαληηθήο ζπκπιεξσκαηηθήο πιεξνθφξεζεο πνπ, δελ παξέρεηαη απφ ηηο ρξεκαηννηθνλνκηθέο θαηαζηάζεηο. Σα πξψηα ζηάδηα ηεο δηαδηθαζίαο αλάιπζεο ρξεκαηννηθνλνκηθψλ θαηαζηάζεσλ, Θα πξέπεη λα ηνληζηεί κε ηδηαίηεξε έκθαζε φηη είλαη θαζνξηζηηθά ηνπ επηπέδνπ πνηφηεηαο ηεο πιεξνθφξεζεο πνπ ρξεζηκνπνηεί ε αλάιπζε ρξεκαηννηθνλνκηθψλ θαηαζηάζεσλ. Δάλ ην επίπεδν πνηφηεηαο δελ είλαη πςειφ ηφηε, αλεμάξηεηα απφ ην βαζκφ ηειεηφηεηαο ησλ αλαιπηηθψλ ηερληθψλ θαη κεζφδσλ πνπ εθαξκφδνληαη γηα ηελ επεμεξγαζία ηεο, ε πιεξνθφξεζε πνπ ζα παξέρεη ε αλάιπζε ρξεκαηννηθνλνκηθψλ θαηαζηάζεσλ ζηνπο ιακβάλνληεο απνθάζεηο δελ ζα είλαη ηθαλνπνηεηηθή. Γη απηφ ζα πξέπεη ν αλαιπηήο θαηαζηάζεσλ λα αθηεξψζεη έλα ζεκαληηθφ κέξνο ηνπ ρξφλνπ ηνπ πξνθεηκέλνπ λα επηηχρεη ηελ πςεινχ επηπέδνπ πιεξνθφξεζε πνπ Θα ρξεζηκνπνηήζεη ζηελ αλάιπζε. (ΝΗΚΟΛΑΟ ΥΡ. ΣΟΣΖ ΗΟΛΟΓΗΜΟ ΑΝΧΝΤΜΧΝ ΔΣΑΗΡΗΧΝ ΚΑΗ ΔΣΑΗΡΗΧΝ ΠΔΡΗΟΡΗΜΔΝΖ ΔΤΘΤΝΖ, ΑΝΑΛΤΖ ΚΑΗ ΔΡΜΖΝΔΗΑ ΑΠΟ ΝΟΜΗΚΖ ΛΟΓΗΣΗΚΖ ΚΑΗ ΦΟΡΟΛΟΓΗΚΖ ΑΠΟΦΖ, ΔΚΓΟΣΗΚΟ ΠΑΝΗΟ ΑΘΖΝΑ 1992 ΔΛ 35) 2.4 ΒΑΗΚΟΗ ΠΔΡΗΟΡΗΜΟΗ ΣΖ ΑΝΑΛΤΖ ΥΡΖΜΑΣΟΟΗΚΟΝΟΜΗΚΧΝ ΚΑΣΑΣΑΔΧΝ Ζ αλάιπζε ρξεκαηννηθνλνκηθψλ θαηαζηάζεσλ είλαη έλα ζχζηεκα πιεξνθφξεζεο πνπ δεκηνπξγεί ηελ πιεξνθφξεζε ε νπνία αλαθέξεηαη ζε πξνβιέςεηο ζρεηηθά κε ηε κειινληηθή θαηάζηαζε θαη επίδνζε ηεο επηρείξεζεο ζηνπο εθηφο ηεο επηρείξεζεο ιακβάλνληεο απνθάζεηο. Όκσο ππάξρνπλ νξηζκέλνη παξάγνληεο πνπ κεηψλνπλ ηε ρξεζηκφηεηα ηεο πιεξνθφξεζεο πνπ καο παξέρεη ε αλάιπζε ρξεκαηννηθνλνκηθψλ θαηαζηάζεσλ γηα ηε ιήςε απνθάζεσλ. Θα πξέπεη ινηπφλ ν αλαιπηήο θαηαζηάζεσλ λα είλαη γλψζηεο απηψλ ησλ πεξηνξηζηηθψλ παξαγφλησλ πξνθεηκέλνπ ηα ζπκπεξάζκαηα θαη νη πξνβιέςεηο ηνπ γηα ηε κειινληηθή πνξεία ηεο επηρείξεζεο λα είλαη ξεαιηζηηθέο. Απηνί νη πεξηνξηζηηθνί παξάγνληεο ζα αλαπηπρζνχλ ζπλνπηηθά ακέζσο παξαθάησ. Οη βαζηθνί πεξηνξηζηηθνί παξάγνληεο ηεο αλάιπζεο ρξεκαηννηθνλνκηθψλ θαηαζηάζεσλ είλαη νη αθφινπζνη: 1. πεξηνξηζκνί ησλ ελδείμεσλ ηάζεο. Ζ παξαδνζηαθή πξνζέγγηζε ηεο αλάιπζεο ρξεκαηννηθνλνκηθψλ θαηαζηάζεσλ ρξεζηκνπνηεί ηερληθέο θαη κεζφδνπο πνπ καο δείρλνπλ ηηο δηακνξθσκέλεο ηάζεηο κεηαμχ ησλ ρξεκαηννηθνλνκηθψλ δεδνκέλσλ. Μεηαμχ ησλ αλαιπηψλ θαηαζηάζεσλ ππάξρεη έλαο ηζρπξφο πεηξαζκφο γηα πξνεθβνιή 33

34 ηεο πξφζθαηεο ηζηνξηθήο εκπεηξίαο ζρεηηθά κε ηα ρξεκαηννηθνλνκηθά δεδνκέλα ζην κέιινλ. ε κεξηθέο πεξηπηψζεηο πξνβιέςεηο κε βάζε ηελ παξαρσξεζείζα ηάζε είλαη απφιπηα δηθαηνινγεκέλεο. Παξφια απηά ζα πξέπεη λα ζεκεησζεί φηη ν πεπεηξακέλνο αλαιπηήο ζα πξέπεη λα είλαη πνιχ πξνζεθηηθφο ζηελ πξφβιεςε κε βάζε ηα ηζηνξηθά δεδνκέλα. Πρ. αθξηβψο επεηδή ν αξηζκνδείθηεο γεληθήο θπθινθνξηαθήο ηαρχηεηαο κεηψζεθε θαηά ηε δηάξθεηα ζε θαζέλα απφ ηα ηξία ηειεπηαία έηε, απηφ δελ ζα πξέπεη λα εξκελεπηεί σο ζηνηρείν πνπ λα παξέρεη εγγχεζε φηη ε πησηηθή ηάζε ζα ζπλερηζηεί θαη ζην κέιινλ. ηελ πξαγκαηηθφηεηα είλαη δπλαηφλ ε δηνίθεζε ηεο επηρείξεζεο κέρξη πνπ λα έρεη νινθιεξσζεί ε αλάιπζε λα έρεη πινπνηήζεη πνιηηηθέο πνπ λα αληηζηξέςνπλ απηή ηελ ηάζε. Δάλ ην ηκήκα ησλ ρξεκαηννηθνλνκηθψλ πφξσλ πνπ θαηαλέκεηαη ζηα θπθινθνξηαθά πεξηνπζηαθά ζηνηρεία απμάλεη ζε βάξνο κηαο κείσζεο ησλ πφξσλ πνπ θαηαλέκνληαη ζηα πάγηα πεξηνπζηαθά ζηνηρεία, απηή ε θαηάζηαζε κπνξεί λα πξνθαιέζεη ρεηξνηέξεπζε ηεο ηθαλφηεηαο ηεο επηρείξεζεο λα παξάγεη κειινληηθά αγαζά θαη ππεξεζίεο. 2. Ζ ζπλνπηηθή κνξθή ησλ ρξεκαηννηθνλνκηθψλ θαηαζηάζεσλ. Οη Γεκνζηεπκέλεο ρξεκαηννηθνλνκηθέο θαηαζηάζεηο ζπρλά αληηθαηνπηξίδνπλ κηα απζηεξή ζχλνςε ελφο κεγάινπ αξηζκνχ ηίηισλ ινγαξηαζκψλ πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη απφ ηελ επηρείξεζε θαηά ηε δηάξθεηα κηαο ινγηζηηθήο ρξήζεο. Γελ ζα πξέπεη ινηπφλ λα καο δηαθεχγεη φηη ν εθηφο επηρείξεζεο αλαιπηήο θαηαζηάζεσλ, ζπλήζσο έρεη πξφζβαζε ζε ινγαξηαζκνχο ιηγφηεξνπο απφ ηνλ πιήξε θαηάινγν ησλ ινγαξηαζκψλ πνπ απνδίδνπλ φιεο ηηο πηπρέο ηεο ρξεκαηννηθνλνκηθήο ηζηνξίαο ηεο επηρείξεζεο πάλσ ζηνπο νπνίνπο ζα ζηεξίδεη ηα πνξίζκαηα ηνπ. 3. νη ινγηζηηθέο αξρέο θαη παξαδνρέο. Ο αλαιπηήο γηα λα είλαη βέβαηνο ζρεηηθά κε ηηο ινγηζηηθέο αξρέο θαη κεζφδνπο πνπ ρξεζηκνπνίεζε ε επηρείξεζε, π.ρ. πνηα κέζνδνο απφζβεζεο ή κέζνδνο θφζηνο απνηειεζκάησλ ρξεζηκνπνηήζεθε απφ ηελ επηρείξεζε, ζα πξέπεη λα έρεη πιεξνθφξεζε πάλσ ζηα ζέκαηα απηά. Απηφ κπνξεί λα γίλεη πξαγκαηηθφηεηα κφλν εάλ ε επηρείξεζε εμεγήζεη απηά, ζηηο ζεκεηψζεηο ησλ ρξεκαηννηθνλνκηθψλ θαηαζηάζεσλ ή λα παξαζέζεη άιια δηεπθξηληζηηθά ζρφιηα. ηηο ζεκεηψζεηο ή ζηα άιια δηεπθξηληζηηθά ζρφιηα ε δηνίθεζε ηεο επηρείξεζεο κπνξεί λα παξαζέζεη πιεξνθφξεζε ζρεηηθά κε ηηο κεηαβνιέο ζηηο ινγηζηηθέο κεζφδνπο πνπ πξαγκαηνπνηήζεθαλ ζε κηα ζπγθεθξηκέλε ινγηζηηθή ρξήζε. Καη απηφ γηαηί κηα αιιαγή απφ ηε κέζνδν θνζηνιφγεζεο απνζεκάησλ FIFO ζηε κέζνδν θνζηνιφγεζεο LIFO κπνξεί λα επεξεάζεη ζεκαληηθά ηνλ πξνζδηνξηζκφ ηνπ εηζνδήκαηνο θαη ηελ απνηίκεζε ηνπ απνζέκαηνο ηέινπο ινγηζηηθήο ρξήζεο. Παξφκνηα ν αλαιπηήο ζα έπξεπε λα δηεξεπλήζεη πξνζεθηηθά ηε πεξίπησζε παγηνπνίεζεο (θεθαιαηνπνίεζεο) ή εκθάληζεο σο εμφδσλ κεγεζψλ πνπ αλαθέξνληαη ζηα έμνδα ηδξχζεσο θαη νξγαλψζεσο. Σν έξγν ηνπ εθηφο ηεο επηρείξεζεο αλαιπηή ζα δηεπθνιπλφηαλ ζε κεγάιν βαζκφ εάλ νη ρξεκαηννηθνλνκηθέο θαηαζηάζεηο πεξηιάκβαλαλ ζεκεηψζεηο ή άιια δηεπθξηληζηηθά ζρφιηα πνπ είραλ ζρέζε κε ηηο ρξεζηκνπνηνχκελεο ινγηζηηθέο αξρέο θαη παξαδνρέο. 4. ην θαηλφκελν ηεο «δεκηνπξγίαο θαιψλ εληππψζεσλ». Σν θαηλφκελν ηεο «δεκηνπξγίαο θαιψλ εληππψζεσλ» πνπ ζρεηίδεηαη κε ηε δηεξεχλεζε ηεο βξαρπρξφληαο ξεπζηφηεηαο ηεο επηρείξεζεο, αλαθέξεηαη ζηελ πξαθηηθή λα πεξηιακβάλνληαη ζηνλ ηζνινγηζκφ θπθινθνξηαθά πεξηνπζηαθά ζηνηρεία θαη λα απνθιείνληαη ζηνηρεία ησλ βξαρππξφζεζκσλ ππνρξεψζεσλ, κε ζθνπφ λα παξνπζηάδεηαη κηα πην επλντθή ηηκή γηα ηνλ αξηζκνδείθηε γεληθήο ξεπζηφηεηαο. 34

35 5. Ο ηφπνο εγθαηάζηαζεο θαη ε κνξθή ηεο επηρείξεζεο. Οη αξηζκνδείθηεο είλαη δπλαηφλ λα ηπραίλνπλ κηαο κεγάιεο απνδνρήο πνπ φκσο εμαξηάηαη απφ ηέηνηα ραξαθηεξηζηηθά φπσο ε γεσγξαθηθή ζέζε ή ην είδνο ηνπ παξαγσγηθνχ θιάδνπ ζηνλ νπνίν αλήθεη ε επηρείξεζε. Ο αλαιπηήο θαηαζηάζεσλ ζα πξέπεη λα είλαη ελήκεξνο ηεο επίδξαζεο ηνπ ηφπνπ εγθαηάζηαζεο θαη ηεο θχζεο ηνπ θιάδνπ ηεο νηθνλνκίαο πνπ αλήθεη ε επηρείξεζε θαηά ηελ αμηνιφγεζε ηεο επίδνζεο ηεο. Π.ρ. επηρεηξήζεηο έληαζεο εξγαζίαο ζε πεξηνρέο ηεο ρψξαο νπνχ νη κηζζνί θαη ηα εκεξνκίζζηα δηακνξθψλνληαη ζε ρακειά επίπεδα, ζπρλά αληηθαηνπηξίδνπλ πςειφηεξα έμνδα κηζζψλ θαη ρακειφηεξν χςνο απφζβεζεο απφ ηηο επηρεηξήζεηο εληάζεσο θεθαιαίνπ πνπ απαζρνινχλ ζρεηηθά ιηγφηεξν άιια πνιχ πην εηδηθεπκέλν πξνζσπηθφ. Νέεο επηρεηξήζεηο ζηνπο δηάθνξνπο θιάδνπο ηεο νηθνλνκίαο πνπ παξαδνζηαθά αλαιακβάλνπλ επελδπηηθά έξγα κε πςειφ βαζκφ θηλδχλνπ είλαη δπλαηφλ λα ρξεκαηνδνηεζνχλ ζρεδφλ απνθιεηζηηθά κε ίδην θεθάιαην ιφγσ ηεο απξνζπκίαο ησλ πηζησηψλ λα επελδχζνπλ ηα θεθάιαηα ηνπο ζηελ επηρείξεζε κέρξη πνπ λα εδξαησζεί ε ρξεκαηννηθνλνκηθή επηηπρία ηεο. Δπηρεηξήζεηο πνπ ζρεδηάδνπλ εθηεηακέλε επέθηαζε ηνπ θεθαιαηνπρηθνχ εμνπιηζκνχ ηνπο ιφγσ ηνπ αληαγσληζκνχ πνπ επηθξαηεί ζηνλ θιάδν ζπρλά πξνβαίλνπλ ζηε δηαλνκή πνιχ πεληρξψλ κεξηζκάησλ αλ θαη ηα θέξδε είλαη δπλαηφλ λα είλαη ζρεηηθά πςειά. 6. ην πξφβιεκα ηνπ επηπέδνπ ηηκψλ. Ζ κέηξεζε ηνπ νηθνλνκηθνχ απνηειέζκαηνο θαη ηεο ρξεκαηννηθνλνκηθήο ζέζεο ηεο επηρείξεζεο, φπσο γίλεηαη ζήκεξα ζηηο πεξηζζφηεξεο πεξηπηψζεηο, βαζίδεηαη ζην ππφδεηγκα ηνπ ηζηνξηθνχ θφζηνπο. χκθσλα κε κηα απφ ηεο αληηιήςεηο ηεο κέηξεζεο ηνπ νηθνλνκηθνχ απνηειέζκαηνο ηελ αληίιεςε ηεο δηαηήξεζεο ηνπ θεθαιαίνπ γηα λα είλαη δπλαηφλ λα γίλεη ιφγνο γηα ηελ επίηεπμε ζεηηθνχ ε αξλεηηθνχ απνηειέζκαηνο απφ ηελ δξαζηεξηφηεηα ηεο επηρεηξεκαηηθήο κνλάδαο, κέζα ζε κηα ρξνληθή πεξίνδν, πξέπεη ε θαζαξή ζέζε ζην ηέινπο ηεο πεξηφδνπ λα δηαθέξεη ηεο θαζαξήο ζέζεο ζηελ αξρή ηεο πεξηφδνπ. Δάλ θαζαξή ζέζε ζην ηέινο ηεο ρξήζεο, είλαη κεγαιχηεξε απφ ηελ θαζαξή ζέζε ζηελ αξρή ηεο ρξήζεο ηφηε κηιάκε γηα ηελ επίηεπμε θεξδψλ, ελψ εάλ ε δηαθνξά είλαη αξλεηηθή ηφηε κηιάκε γηα πξαγκαηνπνίεζε δεκηψλ. Καηά ηελ δηάξθεηα ρξνληθψλ πεξηφδσλ ζηαζεξψλ ηηκψλ, ην ππφδεηγκα ηνπ ηζηνξηθνχ θφζηνπο καο δίλεη κέηξεζε ηνπ νηθνλνκηθνχ απνηειέζκαηνο ζρεηηθά θαιή. Καηά ηελ δηάξθεηα φκσο ρξνληθψλ πεξηφδσλ αλνδηθήο πνξείαο ησλ ηηκψλ, ε δηνίθεζε ηεο επηρείξεζεο ζα πξέπεη λα θαηαλνήζεη, φηη ε δηαηήξεζε ηνπ θεθαιαίνπ απαηηεί επηπξφζζεηα θεθάιαηα, αθνχ ε αληηθαηάζηαζε ηνπ απνζέκαηνο ηνπ παξαγσγηθνχ εμνπιηζκνχ, ζα γίλεη ζε ςειφηεξεο ηηκέο, Όκσο ην ππφδεηγκα ηνπ ηζηνξηθνχ θφζηνπο, κεηξά ην νηθνλνκηθφ απνηέιεζκα ππνζέηνληαο ζησπεξά, φηη ηα παξαπάλσ πεξηνπζηαθά ζηνηρεία ζα αληηθαηαζηαζνχλ ζε ηζηνξηθέο ηηκέο, δειαδή ζε ηηκέο παξειζφλησλ εηψλ. Απηφ ζεκαίλεη φηη ζε πεξηφδνπο αλνδηθήο πνξείαο ησλ ηηκψλ, ηα θέξδε πνπ καο παξέρεη ην ππφδεηγκα ηζηνξηθνχ θφζηνπο είλαη πιαζκαηηθά θαη δελ αληηζηνηρνχλ ζε ηζφπνζε εηζξνή κεηξεηψλ. Σα θέξδε απηά ζα έρνπλ σο απνηέιεζκα ηε θνξνινγηθή επηβάξπλζε ηεο επηρείξεζεο, πέξαλ ηνπ θαλνληθνχ, κε ζπλέπεηα ηελ επηδείλσζε ηεο ηακεηαθήο ζέζεο ηεο, γεγνλφο πνπ ζα δεκηνπξγήζεη πξνβιήκαηα ζην ρξεκαηννηθνλνκηθφ ζρεδηαζκφ ηεο πεξαηηέξσ πνξείαο ησλ εξγαζηψλ ηεο επηρείξεζεο. Ζ ρξεζηκνπνίεζε ηνπ ππνδείγκαηνο ηνπ ηζηνξηθνχ θφζηνπο, έρεη νδεγήζεη ηφζν ζηε ζεσξία φζν θαη ζηελ πξάμε, ζηε δεκηνπξγία ελφο θιίκαηνο ζεκαληηθνχ θαη απμαλφκελνπ ράζκαηνο αμηνπηζηίαο, κεηαμχ ηεο ρξεκαηννηθνλνκηθήο παξνπζίαζεο ησλ εξγαζηψλ ηεο επηρείξεζεο πνπ καο δίλεη ην ππφδεηγκα ηνπ ηζηνξηθνχ θφζηνπο θαη ηεο νηθνλνκηθήο πξαγκαηηθφηεηαο. 35

36 Ζ αληηκεηψπηζε ηεο θαηάζηαζεο απηήο, γίλεηαη αθφκα πην επηηαθηηθή εάλ ιεθζεί ππφςε, φηη ηα εκθαληδφκελα θέξδε ησλ επηρεηξήζεσλ είλαη δπλαηφλ λα είλαη θαηά 60% κεγαιχηεξα απφ ηα θαλνληθά, θάησ απφ ζπλζήθεο πιεζσξηζκνχ (φηαλ ρξεζηκνπνηείηαη ην ππφδεηγκα ηνπ ηζηνξηθνχ θφζηνπο) φπσο έδεημαλ αξθεηέο πξφζθαηεο κειέηεο. Ζ εμάιεηςε ηνπ ράζκαηνο αμηνπηζηίαο, ρξεηάδεηαη ζνβαξή επαλεμέηαζε ηνπ ππνδείγκαηνο ηνπ ηζηνξηθνχ θφζηνπο. Όπσο είλαη γλσζηφ ζηε δηεζλή βηβιηνγξαθία έρνπλ πξνηαζεί αξθεηνί ελαιιαθηηθνί ηξφπνη ινγηζηηθήο πιεζσξηζκνχ κε ζθνπφ ηελ αληηθαηάζηαζε ηνπ ππνδείγκαηνο ηνπ ηζηνξηθνχ θφζηνπο ρσξίο θπζηθά λα κπνξνχκε λα πνχκε φηη θάπνηνο ελαιιαθηηθφο ηξφπνο είλαη ν θαιχηεξνο. 7. παξάιεηςε ζηνηρείσλ απφ ηηο ρξεκαηννηθνλνκηθέο θαηαζηάζεηο. Οη ρξεκαηννηθνλνκηθέο θαηαζηάζεηο, φπσο είλαη γλσζηφ, ζπλήζσο δελ πεξηιακβάλνπλ αξθεηέο απφ ηηο ζεκαληηθέο πιεπξέο ησλ εξγαζηψλ ηεο επηρείξεζεο. Σα ζηνηρεία πνπ απνθιείνληαη απφ ηηο ρξεκαηννηθνλνκηθέο θαηαζηάζεηο είλαη ηα αθφινπζα: Ζ ηθαλφηεηα, ε θήκε θαη δεκηνπξγηθφηεηα ηεο δηεπζπληηθήο νκάδαο ηεο επηρείξεζεο. Σα ζρέδηα γηα λέα πξντφληα θαη επέθηαζε ησλ εξγαζηψλ ηεο επηρείξεζεο. Οη ζρέζεηο κε ηνπο πξνκεζεπηέο, πηζησηέο θαη θαηαλαισηέο. Ο βαζκφο εθπαίδεπζεο ηνπ πξνζσπηθνχ ηεο επηρείξεζεο. Ζ αξκνλία ή κε, ησλ ζρέζεσλ κεηαμχ δηνίθεζεο ηεο επηρείξεζεο θαη εξγαηηθψλ ελψζεσλ. Γηθαζηηθέο απνθάζεηο πνπ εθθξεκνχλ θαη θνξνινγηθέο δηαθνξέο γηα ηηο νπνίεο ε επηρείξεζε δελ πέηπρε αθφκα ζπκβηβαζκφ. Πιεξνθφξεζε ηεο παξαπάλσ κνξθήο, είλαη θπζηθφ λα είλαη απξφζπκε ε δηνίθεζε ηεο επηρείξεζεο λα δεκνζηεχζεη ζηηο εηήζηεο ρξεκαηννηθνλνκηθέο θαηαζηάζεηο θαη απηφ γηαηί κπνξεί λα απνβεί πνιχηηκε γηα ηνλ αληαγσληζκφ. Δπίζεο κεξηθά απφ ηα παξαπάλσ ζηνηρεία δελ είλαη δπλαηφλ λα εθθξαζζνχλ πνζνηηθά ζε δξαρκέο. πλεπψο κηα πιήξεο θαη ζεκειησκέλε αλάιπζε ησλ ρξεκαηννηθνλνκηθψλ θαηαζηάζεσλ δελ είλαη παξά κηα πξψηε καηηά κέζα ζηελ πνιππινθφηεηα ηεο κνληέξλαο επηρείξεζεο. Πιήξεο θαηαλφεζε πεξηιακβάλεη επζπθξηζία θαη αληίιεςε πξννπηηθήο ηνπ κέιινληνο ηεο φιεο θαηάζηαζεο, ηδηφηεηεο πνπ ζπλήζσο είλαη απφξξνηα ηεο πείξαο ηνπ αλαιπηή θαηαζηάζεσλ. Αλ θαη ζη πξνβιεκαηηθέο πεξηνρέο θαη ηα ηζρπξά ζεκεία ηεο επηρείξεζεο κπνξνχλ ζπρλά λα πξνζδηνξηζζνχλ δηα κέζνπ ηεο αλάιπζεο ρξεκαηννηθνλνκηθψλ θαηαζηάζεσλ, ηαπηνπνίεζε ησλ αηηίσλ θαη ησλ πξνζψπσλ πνπ είλαη ππεχζπλνη γηα ηα πξνβιήκαηα θαη ηελ ππνδεηγκαηηθή επίδνζε ζα πξέπεη λα αλαθαιπθζνχλ κέζσ ηεο επηθνηλσλίαο κε ην πξνζσπηθφ ηεο επηρείξεζεο. (ΝΗΚΟΛΑΟ ΥΡ. ΣΟΣΖ ΗΟΛΟΓΗΜΟ ΑΝΧΝΤΜΧΝ ΔΣΑΗΡΗΧΝ ΚΑΗ ΔΣΑΗΡΗΧΝ ΠΔΡΗΟΡΗΜΔΝΖ ΔΤΘΤΝΖ ΑΝΑΛΤΖ ΚΑΗ ΔΡΜΖΝΔΗΑ ΑΠΟ ΝΟΜΗΚΖ ΛΟΓΗΣΗΚΖ ΚΑΗ ΦΟΡΟΛΟΓΗΚΖ ΑΠΟΦΖ, ΔΚΓΟΣΗΚΟ ΠΑΝΗΟ ΑΘΖΝΑ 1992 ΔΛ 67-72). 36

37 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 3ν ΑΝΑΛΤΖ ΥΡΖΜΑΣΟΟΗΚΟΝΟΜΗΚΧΝ ΚΑΣΑΣΑΔΧΝ 3.1 ΔΝΝΟΗΑ ΑΡΗΘΜΟΓΔΗΚΣΧΝ Ζ ρξήζε ησλ αξηζκνδεηθηψλ απνηειεί κηα απφ ηηο πιένλ δηαδεδνκέλεο θαη δπλακηθέο κεζφδνπο ρξεκαηννηθνλνκηθήο αλαιχζεσο. Έηζη, νη κέρξη ηψξα αλαπηπρζείζεο κέζνδνη αλαιχζεσο ζπκπιεξψλνληαη κε ηε ρξεζηκνπνίεζε ησλ αξηζκνδεηθηψλ, ζη νπνίνη βνεζνχλ ζηελ εξκελεία ησλ νηθνλνκηθψλ ζηνηρείσλ ησλ επηρεηξήζεσλ. Αξηζκνδείθηεο είλαη ε απιή ζρέζε ελφο θνλδπιίνπ ηνπ ηζνινγηζκνχ ή ηεο θαηαζηάζεσο απνηειεζκάησλ ρξήζεσο πξνο έλα άιιν, θαη εθθξάδεηαη κε απιή καζεκαηηθή κνξθή, π.ρ. αλ ην θπθινθνξνχλ ελεξγεηηθφ κηαο επηρεηξήζεσο είλαη νη δε βξαρππξφζεζκεο ππνρξεψζεηο απηήο , ηφηε δηαηξψληαο ην πξψην πνζφ κε ην δεχηεξν βξίζθνπκε ηνλ αξηζκνδείθηε γεληθήο ξεπζηφηεηαο ( : = 3). Ο αξηζκνδείθηεο απηφο δειψλεη φηη ην θπθινθνξνχλ ελεξγεηηθφ είλαη ηξηπιάζην ησλ βξαρππξνζέζκσλ ππνρξεψζεσλ ηεο επηρεηξήζεσο, ή φηη ε ζρέζε κεηαμχ ησλ παξαπάλσ θνλδπιίσλ ηνπ ηζνινγηζκνχ είλαη 3:1, δειαδή θάζε έλα euro ηξερνπζψλ ππνρξεψζεσλ θαιχπηεηαη απφ ηξία euro θπθινθνξηαθψλ ζηνηρείσλ ηεο επηρεηξήζεσο. Ο ιφγνο πνπ νδήγεζε ζηελ θαζηέξσζε ηεο ρξεζηκνπνηήζεσο ησλ αξηζκνδεηθηψλ πξνέξρεηαη απφ ηελ αλάγθε λα γίλεηαη ακέζσο αληηιεπηή ε πξαγκαηηθή αμία θαη ε ζπνπδαηφηεηα ησλ απνιχησλ κεγεζψλ π.ρ. αλ κηα επηρείξεζε παξνπζηάδεη θέξδε ζε κηα ζπγθεθξηκέλε ρξήζε, ίζσο απηφ ην απνηέιεζκα λα ζεσξείηαη ηθαλνπνηεηηθφ, ίζσο φκσο θαη φρη. Αλ ην απφιπην απηφ κέγεζνο ζπζρεηηζζεί κε ηα ίδηα θεθάιαηα ηεο επηρεηξήζεσο, π.ρ , ηφηε έρνπκε ηελ απνδνηηθφηεηα ησλ ηδίσλ θεθαιαίσλ ηεο ε νπνία είλαη 10%.Ο αξηζκνδείθηεο απηφο (10%) έρεη, γηα ηνλ ελδηαθεξφκελν, πνιχ κεγαιχηεξε ζεκαζία, απφ φηη ην απφιπην χςνο ησλ θεξδψλ ηεο ( ). Πάλησο, γηα λα έρεη έλαο αξηζκνδείθηεο θάπνηα αμία, ζα πξέπεη λα εθθξάδεη ζρέζεηο πνπ παξνπζηάδνπλ νηθνλνκηθφ ελδηαθέξνλ θαη καο νδεγνχλ ζε ζπγθεθξηκέλα ζπκπεξάζκαηα, π.ρ., ν αξηζκνδείθηεο ηαρχηεηαο θπθινθνξίαο απνζεκάησλ απνηειεί έλα κεγάιεο ζπνπδαηφηεηαο αξηζκνδείθηε, δηφηη εκθαλίδεη κηα απφιπηα θαηαλνεηή ζρέζε κεηαμχ ησλ πσιήζεσλ κηαο επηρεηξήζεσο θαη ησλ απνζεκάησλ ηεο θαη δείρλεη πφζεο θνξέο αλαλεψζεθαλ ηα απνζέκαηα απηήο ζε κηα νξηζκέλε ρξνληθή πεξίνδν (ζπλήζσο ζηε ινγηζηηθή ρξήζε). (ΝΗΑΡΥΟ ΝΗΚΖΣΑ ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΖ ΑΝΑΛΤΖ ΗΟΛΟΓΗΜΧΝ, ΔΚΓΟΔΗ ΣΑΜΟΤΛΖ, ΠΔΗΡΑΗΑ 1984 ΔΛ 24-27) ην ζεκείν απηφ, ζα πξέπεη λα αλαθεξζεί φηη ν ππνινγηζκφο θαη ε παξνπζίαζε ησλ δηαθφξσλ αξηζκνδεηθηψλ απνηειεί κηα κέζνδν αλαιχζεσο, ε νπνία, πνιιέο θνξέο, παξέρεη κφλν ελδείμεηο. Γη απηφ, έλαο κεκνλσκέλνο αξηζκνδείθηεο δελ κπνξεί λα καο δψζεη πιήξε εηθφλα ηεο νηθνλνκηθήο ζέζεσο κηαο επηρεηξήζεσο αλ δελ ζπγθξηζεί κε άιινπο αληηπξνζσπεπηηθνχο ή πξφηππνπο αξηζκνδείθηεο ή δελ ζπζρεηηζζεί κε ηνπο αληίζηνηρνπο αξηζκνδείθηεο κηαο ζεηξάο πξνεγνπκέλσλ ρξήζεσλ. Σέηνηα πξφηππα ζπγθξίζεσλ κπνξεί λα απνηειέζνπλ ηα παξαθάησ: 37

38 α) Αξηζκνδείθηεο γηα κηα ζεηξά παιαηνηέξσλ νηθνλνκηθψλ δεδνκέλσλ ησλ ινγηζηηθψλ θαηαζηάζεσλ ηεο ζπγθεθξηκέλεο επηρεηξήζεσο. β) Αξηζκνδείθηεο νξηζκέλσλ αληαγσληζηξηψλ επηρεηξήζεσλ, θαηάιιεια επηιεγκέλσλ. γ) Αξηζκνδείθηεο πνπ λα αλαθέξνληαη ζην κέζν φξν ηνπ θιάδνπ ζηνλ νπνίν αλήθεη ε κειεηψκελε επηρείξεζε, θαη δ) Λνγηθά πξφηππα ηνπ αλαιπηή, ηα νπνία πνιιέο θνξέο βαζίδνληαη ζηελ εκπεηξία ηνπ. Πάλησο, θαιχηεξα πξφηππα ζπγθξίζεσο είλαη εθείλα ησλ αληαγσληζηξηψλ επηρεηξήζεσλ, ηα νπνία ππνινγίδνληαη επθνιφηεξα απφ εθείλα νιφθιεξνπ ηνπ θιάδνπ ζηνλ νπνίν αλήθεη ε επηρείξεζε. Χζηφζν, δεδνκέλνπ φηη θάζε κεκνλσκέλε επηρείξεζε έρεη ηα δηθά ηεο αηνκηθά ραξαθηεξηζηηθά, ηα νπνία επεξεάδνπλ ηελ νηθνλνκηθή ηεο ζέζε θαη ηε ιεηηνπξγηθφηεηα ηεο, είλαη πνιχηηκνο ν ππνινγηζκφο ησλ αξηζκνδεηθηψλ γηα νιφθιεξν ηνλ θιάδν. Απηφ γηαηί ρσξίο ηηο πιεξνθνξίεο ζρεηηθά κε ην ηη ζπκβαίλεη ζηνλ θιάδν, είλαη πνιχ δχζθνιν γηα ηνλ αλαιπηή λα ζρεκαηίζεη ζαθή γλψκε γηα ην πνηα είλαη ε νηθνλνκηθή ζέζε θαη ε απνδνηηθφηεηα ηεο επηρεηξήζεσο. Έηζη, ζε πεξίπησζε κε δηακνξθψζεσο επλντθψλ αξηζκνδεηθηψλ γηα κηα κεκνλσκέλε επηρείξεζε, ζε ζχγθξηζε κε ηνπο αληίζηνηρνπο αξηζκνδείθηεο ηνπ θιάδνπ, νη νπνίνη απνηεινχλ ηα ζεσξεηηθά πξφηππα, εκθαλίδεηαη ε νηθνλνκηθή θαη ιεηηνπξγηθή αδπλακία ηεο θξηλφκελεο επηρεηξήζεσο. Δίλαη φκσο ελδερφκελν, ε κε δηακφξθσζε επλντθψλ αξηζκνδεηθηψλ γηα κηα κεκνλσκέλε επηρείξεζε λα είλαη απνηέιεζκα κηαο θάπνηαο ηδηνκνξθίαο ηεο. Πάλησο, ν ππνινγηζκφο ησλ θιαδηθψλ αξηζκνδεηθηψλ, εθηφο ηνπ γεγνλφηνο φηη είλαη πνιχ δχζθνινο, ζε θακηά πεξίπησζε δελ κπνξεί λα ππνζηεξηρζεί φηη απνηειεί θαη ηελ θαιχηεξνη ιχζε. Γη απηφ πνιιέο θνξέο, γίλεηαη πξνζθπγή ζηε ρξήζε άιισλ αξηζκνδεηθηψλ πνπ θαινχληαη επηδησθφκελνη αξηζκνδείθηεο, νη νπνίνη βαζίδνληαη ζην ηη επηδηψθεηαη λα επηηεπρζεί. Απηνί ζπγθξηλφκελνη κε ην ηη πξάγκαηη επηηεχρζεθε παξέρνπλ κηα βάζε ζπγθξίζεσο γηα ηε ζπγθεθξηκέλε επηρείξεζε. Έηζη, κπνξεί λα θαζνξηζηεί πφηε κηα επηρείξεζε πζηεξεί θαη πφηε ππεξηεξεί ζε ζρέζε κε ηα επηηεπρζέληα επίπεδα ησλ θαιχηεξσλ επηρεηξήζεσλ ηνπ θιάδνπ. ην ζεκείν απηφ ζα πξέπεη λα πνχκε φηη ε νπζηαζηηθή αλάιπζε ησλ ηζνινγηζκψλ θαη ησλ θαηαζηάζεσλ απνηειεζκάησλ ρξήζεσο πξνυπνζέηεη θαη θάπνηα ινγηθή επηινγή ησλ εθάζηνηε ππνινγηδφκελσλ αξηζκνδεηθηψλ. Σνχην δηφηη ζε ηίπνηα δελ σθειεί ν κεγάινο αξηζκφο ησλ αξηζκνδεηθηψλ, νη νπνίνη δελ αμηνπνηνχληαη ζπζηεκαηηθά. Αληίζεηα, ν ππνινγηζκφο ησλ πεξηζζφηεξν αληηπξνζσπεπηηθψλ θαη ζεκαληηθψλ αξηζκνδεηθηψλ απνηειεί ην θαηάιιειν κέζν ζηελ αλάιπζε ησλ ινγηζηηθψλ θαηαζηάζεσλ θαη ζηε ιήςε ησλ ζρεηηθψλ απνθάζεσλ ησλ δηνηθήζεσλ ησλ επηρεηξήζεσλ. πκπεξαζκαηηθά, ε νπζηαζηηθή αλάιπζε ησλ ινγηζηηθψλ θαηαζηάζεσλ πξέπεη λα δίλεη κηα πιήξε θαη νινθιεξσκέλε εηθφλα ησλ πιεξνθνξηψλ πνπ παξέρεη θάζε αξηζκνδείθηεο, αλάινγα βέβαηα πάληνηε κε ην ηη επηδηψθεη θάζε αλαιπηήο. (ΝΗΑΡΥΟ ΝΗΚΖΣΑ,ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΖ ΑΝΑΛΤΖ ΗΟΛΟΓΗΜΧΝ, ΔΚΓΟΔΗ ΣΑΜΟΤΛΖ, ΠΔΗΡΑΗΑ 1984 ΔΛ 24-27) 38

39 ην ζρεηηθφ παξάξηεκα ππάξρνπλ πνιινί ελαιιαθηηθνί αξηζκνδείθηεο. Οη θπξηφηεξνη θαη νη πεξηζζφηεξν ρξεζηκνπνηνχκελνη ζηε ρξεκαηννηθνλνκηθή αλάιπζε ησλ ινγηζηηθψλ θαηαζηάζεσλ κπνξνχλ λα θαηαηαγνχλ ζηηο εμήο θαηεγνξίεο: 1. Αξηζκνδείθηεο ξεπζηφηεηαο. Υξεζηκνπνηνχληαη γηα ηνλ πξνζδηνξηζκφ ηφζν ηεο βξαρπρξφληαο νηθνλνκηθήο ζέζεσο κηαο επηρεηξήζεσο φζν θαη ηεο ηθαλφηεηαο ηεο λα αληαπνθξηζεί ζηηο βξαρππξφζεζκεο ππνρξεψζεηο ηεο. 2. Αξηζκνδείθηεο δξαζηεξηφηεηαο. Υξεζηκνπνηνχληαη πξνθεηκέλνπ λα κεηξεζεί ν βαζκφο απνηειεζκαηηθφηεηαο κηαο επηρεηξήζεσο ζηε ρξεζηκνπνίεζε ησλ πεξηνπζηαθψλ ηεο ζηνηρείσλ, θαηά πφζν δειαδή γίλεηαη ηθαλνπνηεηηθή ή φρη ρξεζηκνπνίεζε απηψλ. 3. Αξηζκνδείθηεο απνδνηηθφηεηαο. Με απηνχο κεηξάηε ε απνδνηηθφηεηα κηαο επηρεηξήζεσο, ε δπλακηθφηεηα ησλ θεξδψλ ηεο θαη ε ηθαλφηεηα ηεο δηνηθήζεσο ηεο. Με άιια ιφγηα νη αξηζκνδείθηεο απνδνηηθφηεηαο κεηξνχλ ηνλ βαζκφ επηηπρίαο ή απνηπρίαο κηαο επηρεηξήζεσο ζε δεδνκέλε ρξνληθή ζηηγκή. (ΜΠΑΛΣΖ, ΑΝΑΛΤΖ ΥΡΖΜΑΣΟΟΗΚΟΝΟΜΗΚΧΝ ΚΑΣΑΣΑΔΧΝ ΚΑΒΑΛΑ 2003 ΔΛ 80) 4. Αξηζκνδείθηεο δηαξζξψζεσο θεθαιαίσλ θαη βησζηκφηεηαο. Με απηνχο εθηηκάηαη ε καθξνρξφληα ηθαλφηεηα κηαο επηρεηξήζεσο λα αληαπνθξίλεηαη ζηηο ππνρξεψζεηο ηεο θαη ν βαζκφο πξνζηαζίαο πνπ απνιακβάλνπλ νη πηζησηέο ηεο. 5. Αξηζκνδείθηεο επελδχζεσλ ή επελδπηηθνί αξηζκνδείθηεο. Οη αξηζκνδείθηεο απηνί ζπζρεηίδνπλ ηνλ αξηζκφ ησλ κεηνρψλ κηαο επηρεηξήζεσο θαη ηε ρξεκαηηζηεξηαθή ηνπο ηηκή κε ηα θέξδε, ηα κεξίζκαηα θαη ηα άιια πεξηνπζηαθά ζηνηρεία ηεο. Όπσο είλαη θαλεξφ, ηα δηάθνξα είδε αξηζκνδεηθηψλ αιιεινζπλδένληαη, νπφηε είλαη απαξαίηεηε κηα ζπλνιηθή ζεψξεζε απηψλ, πξνθεηκέλνπ λα επηηεπρζεί πιήξεο θαηαλφεζε ηεο ρξεκαηννηθνλνκηθήο θαη ιεηηνπξγηθήο θαηαζηάζεσο ηεο επηρεηξήζεσο. Ζ ηαμηλφκεζε ησλ αξηζκνδεηθηψλ θαηά θαηεγνξίεο είλαη επίζεο ρξήζηκε, δηφηη βνεζά ζην λα επηθεληξψλεηαη ε αλάιπζε ζε νξηζκέλα ζεκεία πνπ ελδηαθέξνπλ ηνλ αλαιπηή. (ΜΠΑΛΣΖ, ΑΝΑΛΤΖ ΥΡΖΜΑΣΟΟΗΚΟΝΟΜΗΚΧΝ ΚΑΣΑΣΑΔΧΝ ΚΑΒΑΛΑ 2003 ΔΛ 78) 3.2. Βαζηθέο αξρέο ηεο Αλάιπζεο Αξηζκνδεηθηψλ Ζ ηερληθή ησλ αξηζκνδεηθηψλ, είλαη ε πην γλσζηή θαη απηή πνπ ρξεζηκνπνηείηαη πεξηζζφηεξν απφ ηηο ηερληθέο ηεο παξαδνζηαθήο πξνζέγγηζεο αλάιπζεο ρξεκαηννηθνλνκηθψλ θαηαζηάζεσλ. Θα πξέπεη λα ζεκεησζεί φηη ζπλήζσο νη αληηθεηκεληθνί ζηφρνη ηεο αλάιπζεο αξηζκνδεηθηψλ παξαλννχληαη, κε απνηέιεζκα ε ζπνπδαηφηεηα ηνπο λα κπνξεί λα νδεγήζεη ζηε δεκηνπξγία ελφο κεγάινπ αξηζκνχ αξηζκνδεηθηψλ πνπ θάζε άιιν παξά ζπκβάιινπλ ζηελ επίηεπμε ηνπ αληηθεηκεληθνχ ζθνπνχ ηνπ αλαιπηή θαηαζηάζεσλ, πνπ είλαη ν πξνζδηνξηζκφο ηεο ρξεκαηννηθνλνκηθήο θαηάζηαζεο ηεο επηρείξεζεο. Ζ ζπνπδαηφηεηα ελφο αξηζκνδείθηε εμαξηάηαη απφ ηελ έθηαζε ζηελ νπνία απηφο εθθξάδεη κηα ζεκαληηθή νηθνλνκηθή ζρέζε. Ζ ρξεζηκφηεηα ηεο αλάιπζεο αξηζκνδεηθηψλ επαπμάλεηαη φηαλ ζε ζπλδπαζκφ κε ηελ θαηαλφεζε ησλ αληηθεηκεληθψλ ζηφρσλ ηεο αλάιπζεο ζπλδπάδεηαη επθπήο θαη επηδέμηνο ηξφπνο εξκελείαο ηνπο, απφ κέξνπο ηνπ αλαιπηή. Σα παξαπάλσ ζα κπνξνχζακε λα πνχκε φηη απνηεινχλ ην ελλνηνινγηθφ πιαίζην ηεο αλάιπζεο ησλ αξηζκνδεηθηψλ. 39

40 Αληηθεηκεληθνί ζηφρνη ηεο αλάιπζεο αξηζκνδεηθηψλ. Γίλεηαη απνδεθηφ φηη θχξηνο αληηθεηκεληθφο ζηφρνο ηεο αλάιπζεο αξηζκνδεηθηψλ είλαη ε δηεπθφιπλζε ηεο εξκελείαο ησλ ρξεκαηννηθνλνκηθψλ δεδνκέλσλ πνπ εκθαλίδνληαη ζηηο θαηαζηάζεηο πνπ απνηεινχλ αληηθείκελν κειέηεο. Ο ζθνπφο απηφο επηηπγράλεηαη βαζηθά κε ηε κείσζε ηνπ κεγάινπ αξηζκνχ ησλ ζηνηρείσλ ησλ ρξεκαηννηθνλνκηθψλ θαηαζηάζεσλ ζε έλα ζρεηηθά κηθξφ αξηζκφ αξηζκνδεηθηψλ. Γηαηί δελ πξέπεη λα καο δηαθεχγεη φηη, ν αξηζκφο ησλ δηαθφξσλ αξηζκνδεηθηψλ πνπ κπνξεί λα ππνινγηζζεί κε βάζε ηα ζηνηρεία ησλ βαζηθψλ ρξεκαηννηθνλνκηθψλ θαηαζηάζεσλ είλαη πνιχ κεγάινο. Σν γεγνλφο φκσο φηη πνιινί απφ ηνπο αξηζκνδείθηεο πνπ κπνξνχλ λα ππνινγηζζνχλ δελ έρνπλ θακηά νηθνλνκηθή ζεκαζία, θάλεη δπλαηή ηελ απφδνζε ελφο κεγάινπ κέξνπο ηεο πιεξνθφξεζεο πνπ πεξηέρεηαη ζηηο ρξεκαηννηθνλνκηθέο θαηαζηάζεηο ζε έλα ζρεηηθά κηθξφ αξηζκφ αξηζκνδεηθηψλ. Σέηνηνη αξηζκνδείθηεο πνπ κεηψλνπλ ην κεγάιν αξηζκφ ησλ ζηνηρείσλ ησλ ρξεκαηννηθνλνκηθψλ θαηαζηάζεσλ ζπζρεηίδνπλ ηηο απφιπηεο αμίεο ησλ ρξεκαηννηθνλνκηθψλ ζηνηρείσλ ζε θνηλέο βάζεηο, (φπσο π.ρ. ην ζχλνιν ησλ πεξηνπζηαθψλ ζηνηρείσλ), θάλνληαο έηζη δπλαηή κηα ζχγθξηζε ηνπ πεξηερνκέλνπ ησλ ρξεκαηννηθνλνκηθψλ δεδνκέλσλ ηφζν δηαρξνληθά φζν θαη κεηαμχ επηρεηξήζεσλ ζε κηα δεδνκέλε ρξνληθή πεξίνδν. Θα πξέπεη λα ηνληζηεί κε έκθαζε φηη ζηε βηβιηνγξαθία ηεο αλάιπζεο ησλ δεκνζηεπκέλσλ ρξεκαηννηθνλνκηθψλ θαηαζηάζεσλ ηεο επηρείξεζεο νη αξηζκνδείθηεο ζπλήζσο ιακβάλνληαη σο ελδείμεηο ησλ αδπλακηψλ ηεο επηρείξεζεο, (φπσο ε ρακειή απνδνηηθφηεηα θαη ε κηθξή ξεπζηφηεηα). Σνλίδεηαη ε αξλεηηθή πιεπξά ησλ αξηζκνδεηθηψλ. Καη απηφ γηαηί φπσο ππνζηεξίδεηαη κηα επλντθή ηηκή δεδνκέλνπ αξηζκνδείθηε κπνξεί λα είλαη ρσξίο ζεκαζία, ελψ κηα δπζκελήο ηηκή λα είλαη πνιχ ζεκαληηθή. Δπίζεο ζα πξέπεη λα ηνληζηεί φηη ε αλάιπζε πνπ πξαγκαηνπνηείηαη κε βάζε ηνπο αξηζκνδείθηεο δελ απνζθνπεί ζην λα καο δψζεη νξηζηηθέο απαληήζεηο. Αληίζεηα ε πξαγκαηηθή αμία ρξεζηκνπνίεζεο ησλ αξηζκνδεηθηψλ πξνέξρεηαη απφ ηηο εξσηήζεηο πνπ πξνθαινχλ. πλεπψο νη αξηζκνδείθηεο είλαη ζπκπηψκαηα ηεο νηθνλνκηθήο θαηάζηαζεο ηεο επηρείξεζεο πνπ απνζθνπνχλ λα νδεγήζνπλ ηνλ αλαιπηή θαηαζηάζεσλ ζε παξαπέξα ρξεκαηννηθνλνκηθή δηεξεχλεζε ηεο επηρείξεζεο. (ΠΑΠΑΓΟΠΟΤΛΟ Α. ΓΖΜΖΣΡΖ, ΑΝΑΛΤΖ ΥΡΖΜΑΣΟΟΗΚΟΝΟΜΗΚΧΝ ΚΑΣΑΣΑΔΧΝ ΣΖ ΔΠΗΥΔΗΡΖΖ, ΣΟΜΟ Β, ΔΚΓΟΔΗ ΠΑΡΑΣΖΡΖΣΖ, ΘΔΑΛΟΝΗΚΖ 1986,ΔΛ 174) 3.3. Πξνβιήκαηα ζηε ρξήζε ησλ αξηζκνδεηθηψλ Πξφηππα. ε έλαλ θφζκν πνπ πνιχ ιίγα θαηλφκελα κπνξνχλ λα εμεηαζηνχλ ρσξίο ρξήζε ηεο έλλνηαο ηεο ζρεηηθφηεηαο, ε αμηνιφγεζε νηθνλνκηθψλ ηέηνησλ θαηλφκελσλ θαη ηεο ζπκπεξηθνξάο ησλ επηρεηξήζεσλ έρεη λφεκα κφλν φηαλ απηή ζπγθξίλεηαη κε παξφκνηα ζπκπεξηθνξά, είηε ησλ ίδησλ θνξέσλ ζε άιιεο πεξηφδνπο είηε άιισλ θνξέσλ κε ηνπο νπνίνπο ε ππφ εμέηαζε κνλάδα ζρεηίδεηαη. Βέβαηα ηα πξφηππα έλαληη ησλ νπνίσλ ζα γίλεη ζχγθξηζε ησλ ππφ εμέηαζε θαηλφκελσλ δελ είλαη πάληνηε πξνζδηνξηζκέλα, φπσο γηα παξάδεηγκα ζηε δηαρξνληθή εμέηαζε κηαο κνλάδαο δελ γλσξίδνπκε απφ ηελ αξρή πνηαο πεξηφδνπ ε νηθνλνκηθή ζπκπεξηθνξά ζα πξέπεη λα ρξεζηκεχζεη ζαλ πξφηππν. Αλ θαη ηα πξφηππα εθείλα πνπ δεκηνπξγνχληαη ή ππάξρνπλ εθηφο ηεο ππφ κειέηε επηρείξεζεο θαη αληηπξνζσπεχνπλ ή πξνέξρνληαη απφ ηελ παξαηήξεζε ελφο επξχηεξνπ αλ φρη ηνπ ζπλφινπ θνξέσλ παξφκνηαο κε ηελ παξαηεξνχκελε δξαζηεξηφηεηαο (θιάδνπ) είλαη ηα πιένλ αληηθεηκεληθά πξφηππα, φκσο ζαλ ηέηνην πξφηππν κπνξεί λα ρξεζηκεχζεη θαη ε δξαζηεξηφηεηα ζε άιιεο πεξηζηάζεηο 40

41 ή πεξηφδνπο ηεο ίδηαο ηεο κνλάδαο. Σα εζσηεξηθά θαη ηα εμσηεξηθά πξφηππα ζα πξέπεη λα αλαπξνζαξκφδνληαη ζπλερψο θαη λα αμηνινγνχληαη ζαλ πξφηππα ζηηο αληίζηνηρεο θξαηνχζεο ζπλζήθεο. Έιιεηςε ζηνηρείσλ. Όπσο αλαθέξζεθε θαη παξαπάλσ, νη αξηζκνδείθηεο είλαη ρξήζηκνη εθφζνλ αλαθέξνληαη ζε θάπνηα ζρέζε. Ο αξηζκνδείθηεο απφ κφλνο ηνπ δελ έρεη λφεκα, αλ δελ πξνυπάξρεη ζρέζε κεηαμχ ηνπ θαηλφκελνπ πνπ αληηπξνζσπεχεη ν αξηζκεηήο θαη απηνχ πνπ αληηπξνζσπεχεη ν παξνλνκαζηήο ηνπ ιφγνπ, είηε κηα ηέηνηα ζρέζε βξίζθεηαη εληφο ηεο ίδηαο νηθνλνκηθήο κνλάδαο είηε αλαδεηείηαη έμσ απφ απηή ζε άιιεο. Δπηπιένλ, έζησ θαη αλ αληηθεηκεληθά πθίζηαηαη ε αλαδεηνχκελε ζρέζε, γηα λα εμαρζεί θάπνην ζπκπέξαζκα απαηηνχληαη θαη ηα εθαηέξσζελ πνζνηηθά ζηνηρεία πνπ, κε ηηο θαηάιιειεο πξάμεηο, ζα πξνζδηνξίζνπλ πνζνηηθά ηελ ππάξρνπζα ζρέζε. Ζ έιιεηςε, επνκέλσο, εθαηέξσζελ ηέηνησλ ζρέζεσλ θαζψο θαη ησλ πνζνηηθψλ ζηνηρείσλ ηνπο απνηειεί έλα απφ ηα βαζηθά πξνβιήκαηα ζηε ρξήζε ησλ αξηζκνδεηθηψλ. Πνζνηηθά ζηνηρεία πνπ ζα ρξεζηκνπνηεζνχλ ζαλ εηζαγσγή πιεξνθνξηψλ γηα ηε δεκηνπξγία ηέηνησλ ζρέζεσλ θαη ζπγθξίζεσλ κπνξνχλ λα εμαρζνχλ, είηε κέζα απφ ηε δηαρξνληθή εμέιημε ηεο κνλάδαο είηε απφ ηελ αληηπαξάζεζε ησλ δηάθνξσλ κεγεζψλ ηεο κε ηα αληίζηνηρα άιισλ κνλάδσλ ή ηνπ θιάδνπ ζε κηα ζηαζεξή ρξνληθή ζηηγκή. Δίλαη επίζεο δπλαηή θαη ε ζχγθξηζε ηεο εμέιημεο κεγεζψλ εθηφο ηεο επηρείξεζεο δηαρξνληθά, φπσο είλαη δπλαηή θαη ε ζηαηηθή ζχγθξηζε κεγεζψλ κηαο θαη κφλν κνλάδαο, φπσο γίλεηαη κε ηελ αλαγσγή ησλ ζηνηρείσλ ηνπ ηζνινγηζκνχ ζε πνζνζηά κεηαμχ ηνπο ή ζε ζρέζε κε ην γεληθφηεξν ζχλνιν ηνπο (θαηαζηάζεηο θνηλνχ κεγέζνπο). Θα κπνξνχζακε λα πξνζδηνξίζνπκε ηειηθά ηέζζεξηο δηαζηάζεηο ζηε ρξήζε ησλ αξηζκνδεηθηψλ ζηε ρξεκαηννηθνλνκηθή αλάιπζε: (ΚΑΝΣΕΟ ΚΧΝ/ΝΟ, ΑΝΑΛΤΖ ΥΡΖΜΑΣΟΟΗΚΟΝΟΜΗΚΧΝ ΚΑΣΑΣΑΔΧΝ ΣΡΗΣΖ ΔΚΓΟΖ, ΔΚΓΟΔΗ IΝΣΔRΒΟΟΚ, ΣΡΗΣΖ ΔΚΓΟΖ ΑΘΖΝΑ ΔΛ 79-86) Θα πξέπεη λα ζεκεησζεί φηη δηεηαηξηθά ε ζχγθξηζε κηαο κνλάδαο κπνξεί λα γίλεη, είηε κε ηνλ θιάδν (κέζν φξν) ζηνλ νπνίν αλήθεη είηε κε ηνλ εγέηε ηνπ θιάδνπ, ή αθφκα θαη κε ηνλ πιεζηέζηεξν αληαγσληζηή ηεο. Δπηινγή δεηθηψλ. Έλα άιιν πξφβιεκα ζηε ρξήζε ησλ αξηζκνδεηθηψλ είλαη ε επηινγή ησλ θαηάιιεισλ αξηζκνδεηθηψλ. Γεδνκέλνπ ηνπ φγθνπ ησλ δεκνζηεπφκελσλ νηθνλνκηθψλ πιεξνθνξηψλ αλαθνξηθά κε κηα ζπγθεθξηκέλε κνλάδα, ην πεδίν αλαδήηεζεο θαη επηινγήο ησλ πιένλ ρξήζηκσλ αξηζκνδεηθηψλ επεθηείλεηαη ζεκαληηθά θαη ζε πιάηνο αιιά θαη ζε βάζνο ιεπηνκεξεηψλ. Ο αλαιπηήο ζα πξέπεη λα επηιέμεη εθείλα ηα ζηνηρεία απφ ηε δξαζηεξηφηεηα ηεο επηρείξεζεο ηα νπνία είλαη θαη ηα πιένλ απνθαιππηηθά θαη λα θαηαξηίζεη κε απηά ηνπο δείθηεο εθείλνπο νη νπνίνη θσηίδνπλ ηε δξαζηεξηφηεηα απηή απνηειεζκαηηθφηεξα. Βέβαηα, ηα βαζηθφηεξα ζεη αξηζκνδεηθηψλ είλαη γλσζηά θαη ε ρξεζηκφηεηα ηνπο ιίγν-πνιχ έρεη αμηνινγεζεί κέζα απφ ηε ρξήζε ηνπο θαη ηελ εκπεηξηθή έξεπλα. Ζ αμηνπηζηία ησλ ινγηζηηθψλ αξηζκψλ. Οη αξηζκνδείθηεο πνπ ζηεξίδνληαη ζηα ζηνηρεία ησλ ινγηζηηθψλ θαηαζηάζεσλ πεξηέρνπλ θαη ηα ειαηηψκαηα θαη ηηο αδπλακίεο απηψλ, φπσο έρεη ππνγξακκηζηεί λσξίηεξα, ππεξβάιινληαο ή ππνιεηπφκελνη ηνπ αθξηβνχο κεγέζνπο ή ζρέζεο πνπ ππνδεηθλχνπλ ηηο πεξηζζφηεξεο θνξέο ρσξίο λα είλαη δπλαηφλ πάληνηε ζην (ιφγν) ηνπ δείθηε λα εμνπδεηεξψλνληαη ηέηνηεο αδπλακίεο. Έηζη, 41

42 γηα παξάδεηγκα, ελψ ην πξφβιεκα ηνπ πιεζσξηζκνχ πνπ επεξεάδεη ηελ αμηνπηζηία ησλ ινγηζηηθψλ θαηαζηάζεσλ, εμνπδεηεξψλεηαη ζε έλα δείθηε φπνπ απηφο αιινηψλεη θαη ηα δχν ρξεζηκνπνηνχκελα ζην ιφγν κεγέζε πξνο ηελ ίδηα θαηεχζπλζε, π.ρ. ζηε ζρέζε πσιήζεηο/εθπηψζεηο πσιήζεσλ, δελ ζπκβαίλεη ην ίδην κε ην δείθηε απφδνζεο θεθαιαίσλ, αλ δελ γίλεη ε αλάινγε αλαπξνζαξκνγή ζηα κεγέζε πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη. Δπηβάιιεηαη, επνκέλσο, λα γίλεηαη πξνζεθηηθή επηινγή ησλ ινγηζηηθψλ αξηζκψλ πνπ ζα ρξεζηκνπνηεζνχλ ή θαηάιιειε πξνζαξκνγή ηνπο. Ζ δηαζεζηκφηεηα ησλ ινγηζηηθψλ ζηνηρείσλ. Σα ινγηζηηθά ζηνηρεία, απηά ζα πξέπεη θαλνληθά λα είλαη ζηε δηάζεζε ησλ ρξεζηψλ έγθαηξα θαη γηα φιεο ηηο ελ δξάζε νηθνλνκηθέο κνλάδεο. Γπζηπρψο φκσο, νη ρξεκαηννηθνλνκηθέο θαηαζηάζεηο ησλ επηρεηξήζεσλ θαη εηδηθά απηψλ πνπ δελ είλαη ππνρξενχκελεο λα δεκνζηεχνπλ ηηο ινγηζηηθέο θαηαζηάζεηο ηνπο, θαζπζηεξνχλ ζεκαληηθά λα εηνηκαζηνχλ θαη λα θνηλνπνηεζνχλ. Δίλαη γλσζηφ φηη ινγηζηηθέο θαηαζηάζεηο επηρεηξήζεσλ πνπ «θιείλνπλ» ηε ρξήζε ηνπο 31/12 θάζε ρξφλν εκθαλίδνληαη ζηηο εθεκεξίδεο φρη λσξίηεξα απφ ηνλ Απξίιην ηνπ επφκελνπ έηνπο θαη κπνξνχλ λα θαζπζηεξήζνπλ κέρξη θαη ηνλ Ηνχλην, δειαδή έμη θαη πιένλ κήλεο κεηά ηελ εκεξνκελία ζηελ νπνία αλαθέξνληαη. Βέβαηα ππάξρνπλ αξθεηέο αληηθεηκεληθέο αδπλακίεο πνπ δπζρεξαίλνπλ ηελ έγθαηξε έθδνζε ησλ εηήζησλ, εηδηθά, ινγηζηηθψλ θαηαζηάζεσλ αιιά θαη γεληθά ηελ επρεξή θαη απξφζθνπηε δηαζεζηκφηεηα ηνπο ζηνπο ρξήζηεο. Σέηνηεο αδπλακίεο ζρεηίδνληαη κε ηνπο εμήο, θπξίσο, παξάγνληεο: α) Ζ κνλάδα είλαη βηνκεραληθή επηρείξεζε θαη ρξεηάδεηαη πεξηζζφηεξνο ρξφλνο γηα ην «θιείζηκν» ησλ ινγαξηαζκψλ ηεο θαη εηδηθά ηελ απνγξαθή θαη απνηίκεζε ησλ απνζεκάησλ ηεο ή δξαζηεξηνπνηείηαη ζε πνιινχο θιάδνπο. β) Ζ κνλάδα είλαη κεηξηθή εηαηξία άιισλ ζπγαηξηθψλ θαη έρεη λα δηεθπεξαηψζεη ηελ επηπξφζζεηε δηαδηθαζία ηεο ελζσκάησζεο ησλ θαηαζηάζεσλ ησλ ζπγαηξηθψλ ηεο. γ) Αξθεηέο επηρεηξήζεηο «θιείλνπλ» ηε ρξήζε ηνπο φρη ζηε ζπλεζηζκέλε εκεξνκελία ηεο 31/12 αιιά ζε άιιε φπσο ηελ 30/6 ή αθφκα θαη ζε άιιεο εκεξνκελίεο, εηδηθά εθείλεο ζη νπνίεο είλαη ππνθαηαζηήκαηα αιινδαπψλ επηρεηξήζεσλ νη νπνίεο αθνινπζνχλ ηελ εκεξνκελία ηνπ θεληξηθνχ θνξέα Ζ αλνκνηνγέλεηα ησλ ινγηζηηθψλ κεζφδσλ. Δίλαη γλσζηφ φηη θάζε επηρείξεζε έρεη ηελ επρέξεηα, δπζηπρψο, λα επηιέμεη απφ ηηο ινγηζηηθέο αξρέο ην ζεη εθείλν πνπ ζα εμππεξεηήζεη θαιχηεξα ηνπο ζηφρνπο ηεο κέζα απφ ηηο ινγηζηηθέο θαηαζηάζεηο ηεο. Έρεη απνδεηρηεί κέζα απφ έξεπλεο φηη νη επηρεηξήζεηο θαη νη εθάζηνηε δηνηθήζεηο ηνπο έρνπλ αξθεηνχο ιφγνπο γηα λα αθνινπζνχλ δηαθνξεηηθέο θάζε θνξά ινγηζηηθέο κεζφδνπο. (ΚΑΝΣΕΟ ΚΧΝ/ΝΟ, ΑΝΑΛΤΖ ΥΡΖΜΑΣ. ΚΑΣΑΣΑΔΧΝ, ΣΡΗΣΖ ΔΚΓΟΖ, ΔΚΓΟΔΗ ΗΝΣΔRΒΟΟΚ, ΣΡΗΣΖ ΔΚΓΟΖ ΑΘΖΝΑ ΔΛ 79-86) Βέβαηα, ν αλαιπηήο έρεη ζηε δηάζεζε ηνπ ηξφπνπο λα αληηκεησπίζεη ην πξφβιεκα, εηδηθά φηαλ πξνηίζεηαη λα ρξεζηκνπνηήζεη ζπγθξηηηθά ηηο ινγηζηηθέο θαηαζηάζεηο δηαθφξσλ επηρεηξήζεσλ, φπσο: α.) Να αλαπξνζαξκφζεη ηα δεδνκέλα ησλ θαηαζηάζεσλ θαηά επηρείξεζε αλάινγα κε ηηο κεζφδνπο πνπ έρνπλ ρξεζηκνπνηεζεί γηα ηε ζχληαμε ηνπο θαη ζη νπνίεο, ππνηίζεηαη, αλαθέξνληαη ζην πξνζάξηεκα ή θαη ζηελ έθζεζε ησλ νξθσηψλ ινγηζηψλ. 42

43 β.) Να πεξηνξίζεη ην δείγκα γηα ηελ αλάιπζε ηνπ ζε απηέο κφλν ηηο επηρεηξήζεηο ησλ νπνίσλ νη θαηαζηάζεηο ζηεξίδνληαη ζηηο ίδηεο ινγηζηηθέο αξρέο θαη κεζφδνπο. Με ειεγκέλεο ινγηζηηθέο θαηαζηάζεηο. Ο κεγαιχηεξνο αξηζκφο ησλ δεκνζηεπφκελσλ έσο ζήκεξα ινγηζηηθψλ θαηαζηάζεσλ ζηελ Διιάδα ζηεξείηαη ηεο γλψκεο ειεγθηψλ ινγηζηψλ θαη εηδηθφηεξα νξθσηψλ νη νπνίνη κπνξνχλ λα βεβαηψζνπλ φηη απηέο έρνπλ ζπληαρηεί βάζεη ησλ γεληθά παξαδεθηψλ ινγηζηηθψλ αξρψλ θαη γεληθφηεξα ηελ νξζή, σο έλα ηθαλνπνηεηηθφ βαζκφ ή κε, εκθάληζε ζ απηέο ησλ απνηειεζκάησλ θαη ηεο νηθνλνκηθήο θαηάζηαζεο ηεο ελ ιφγσ κνλάδαο ή ζεκεηψλνπλ ηηο ζπγθεθξηκέλεο απνθιίζεηο θαη δηαθνξέο. Γηα φινπο απηνχο ηνπο ιφγνπο, θαη πέξα απφ απηνχο, ν αλαιπηήο ζα πξέπεη λα κπνξέζεη λα δεη ηνπο αξηζκνχο πνπ εκθαλίδνληαη ζε θάπνηεο ινγηζηηθέο θαηαζηάζεηο ζην νηθνλνκηθφ θαη αλζξψπηλν εθείλν πεξηβάιινλ ζην νπνίν απηέο δεκηνπξγήζεθαλ θαη ζπληάρηεθαλ θαη επνκέλσο εμεγνχληαη θαιχηεξα. Μηα ηέηνηα πξνδηάζεζε είλαη ίζσο ε θαιχηεξε άκπλα ζηηο αδπλακίεο θαη ηηο παγίδεο πνπ θξχβνληαη πίζσ απφ ηνπο αξηζκνχο ησλ ινγηζηηθψλ θαηαζηάζεσλ. Ζ κε γξακκηθή ζρέζε κεηαμχ αξηζκεηή θαη παξνλνκαζηή ζηνλ ππνινγηζκφ ησλ δεηθηψλ. Ζ ππφζεζε, πίζσ απφ ηελ άπνςε φηη ζη δείθηεο εμνπδεηεξψλνπλ ηε δηαθνξά κεγέζνπο κεηαμχ επηρεηξήζεσλ, είλαη φηη αξηζκεηήο θαη παξνλνκαζηήο είλαη επζέσο αλάινγνη κεηαμχ ηνπο θαηά ηε ζχγθξηζε δεηθηψλ ηφζν κεηαμχ δηαθνξεηηθψλ επηρεηξήζεσλ ζε κηα δεδνκέλε ρξνληθή ζηηγκή φζν θαη απηψλ κίαο θαη ηεο απηήο κνλάδνο δηαρξνληθά. Ζ αθξηβήο ζρέζε κεηαμχ αξηζκεηή θαη παξνλνκαζηή ελφο δείθηε κπνξεί λα δηαπηζησζεί αλ πξνβάινπκε ηνχηε ζε έλα ζρεδηάγξακκα δχν αμφλσλ κε βάζε έλαλ αξηζκφ δεπγψλ απφ ηηκέο ηνπο, νη νπνίεο ζα δηαθέξνπλ είηε ζε ρξφλν εληφο ηεο απηήο επηρείξεζεο είηε ζε κέγεζνο δχν επηρεηξήζεσλ κεηαμχ ηνπο. (ΚΑΝΣΕΟ ΚΧΝ/ΝΟ, ΑΝΑΛΤΖ ΥΡΖΜΑΣΟΟΗΚΟΝΟΜΗΚΧΝ ΚΑΣΑΣΑΔΧΝ, ΣΡΗΣΖ ΔΚΓΟΖ, ΔΚΓΟΔΗ ΗΝΣΔRΒΟΟΚ, ΣΡΗΣΖ ΔΚΓΟΖ ΑΘΖΝΑ ΔΛ 79-86) Έλαο αλαιπηήο πνπ επηκέλεη ζηε ρξήζε αξηζκνδεηθηψλ, πνπ έρνπλ πξάγκαηη απηή ηε γξακκηθή ζρέζε κεηαμχ αξηζκεηνχ θαη παξνλνκαζηή ηνπο, ζα πξέπεη λα ππνβιεζεί ζηνλ θφπν ηνπ ειέγρνπ απηήο ηεο ζρέζεο κε ηε κέζνδν ηεο πξνβνιήο πξηλ επηιέμεη θαη ρξεζηκνπνηήζεη εθείλνπο κφλν ζη νπνίνη ηθαλνπνηνχλ απηήλ ηελ πξνυπφζεζε ζε έλαλ ηθαλνπνηεηηθφ γη απηνχο βαζκφ. Με ινγηζηηθνπνίεζε νξηζκέλσλ γεγνλφησλ. Πνιιέο θνξέο έλαο ζεκαληηθφο αξηζκφο γεγνλφηψλ πνπ, δπλεηηθά, ηνπιάρηζηνλ, εκπεξηέρνπλ ρξεκαηννηθνλνκηθή ζεκαζία θαη επίπησζε, δελ βξίζθνληαη θαηαρσξεκέλα ζηνπο θαλνληθνχο ινγαξηαζκνχο. ηελ θαιχηεξε πεξίπησζε βξίζθνληαη ζηνπο ινγαξηαζκνχο ηάμεσο ή ζε ζεκείσζε ησλ ρξεκαηννηθνλνκηθψλ θαηαζηάζεσλ ή θαη ζηελ έθζεζε ηνπ δηνηθεηηθνχ ζπκβνπιίνπ πξνο ηνπο κεηφρνπο ζθφπηκα ή κε θαη μεθεχγνπλ, έηζη, ηεο πξνζνρήο ηνπ εμσηεξηθνχ αλαιπηή. Σέηνηεο πεξηπηψζεηο είλαη νη πξνβιέςεηο γηα απνδεκίσζε ηνπ πξνζσπηθνχ ιφγσ εμφδνπ απφ ηελ ππεξεζία, (ζηελ πεξίπησζε πνπ ζη θαηαζηάζεηο ειέγρνληαη απφ νξθσηνχο ειεγθηέο, ε παξάιεηςε απηή επηζεκαίλεηαη ζηελ έθζεζε ηνπο), ππνρξεψζεηο ηεο επηρείξεζεο ζηα πιαίζηα επηθνπξηθψλ ηακείσλ θαη πξφζζεησλ πξνγξακκάησλ ζπληαμηνδφηεζεο ηνπ πξνζσπηθνχ, θαη ελνηθηαζηήξηα καθξνπξφζεζκα πνπ ζπλεπάγνληαη ηε δέζκεπζε θαη ππνρξέσζε θαηαβνιήο ζεκαληηθψλ πνζψλ. ηελ θαηεγνξία απηή ζα κπνξνχζε θαλείο λα πξνζζέζεη θαη ηηο αλνηθηέο πηζηψζεηο ηξαπεδψλ έλα πνζνζηφ ησλ νπνίσλ ε επηρείξεζε είλαη ζπλήζσο, ππνρξεσκέλε λα ρξεζηκνπνηεί γηα λα δηαηεξεί ηελ πίζησζε ζην αξρηθά ζπκθσλεζέλ, ηνπιάρηζηνλ, χςνο ηεο. ηελ πεξίπησζε απηή, φκσο, ζα πξέπεη λα ππνινγίζεη θαλείο θαη ηε δπλαηφηεηα 43

44 πξφζζεηεο ξεπζηφηεηαο πνπ παξέρεη κηα ηέηνηα αλνηθηή πίζησζε, έηζη ψζηε θαηά ηελ αμηνιφγεζε ηεο ξεπζηφηεηαο λα κελ ιακβάλνληαη ππ φςε κφλν νη αξλεηηθέο επηπηψζεηο νξηζκέλσλ ζπλαιιαγψλ ή ζπκθσληψλ. Δίλαη επλφεην φηη ν εμσηεξηθφο αλαιπηήο πνπ δελ έρεη πξφζβαζε ζηα αξρεία ηεο επηρείξεζεο δελ κπνξεί λα θαιπθζεί γηα φιεο ηηο αλσηέξσ πεξηπηψζεηο θαη ζπγθεθξηκέλα απηέο ησλ νπνίσλ δελ γίλεηαη θακία κλεία νχηε θαη ζ απηήλ ηελ έθζεζε ηνπ δηνηθεηηθνχ ζπκβνπιίνπ πξνο ηνπο κεηφρνπο. Δπηιεθηηθή εκθάληζε ζπγθεθξηκέλσλ κεγεζψλ θαη ινγαξηαζκψλ ζηηο δηάθνξεο θαηεγνξίεο ησλ ζηνηρείσλ ησλ ρξεκαηννηθνλνκηθψλ θαηαζηάζεσλ. ηελ πεξίπησζε απηή αλήθνπλ ινγαξηαζκνί φπσο επηρνξεγήζεηο δηαθφξσλ αλαπηπμηαθψλ λφκσλ θαη Δπξσπατθψλ πξνγξακκάησλ θαζψο θαη ην πξνλνκηνχρν κεηνρηθφ θεθάιαην. Ζ επηιεθηηθή θαηάηαμε ησλ κεγεζψλ απηψλ ζηνπο γεληθφηεξνπο ινγαξηαζκνχο ηνπ ηζνινγηζκνχ γίλεηαη ζηελ πξνζπάζεηα, ζπλήζσο, ηεο δηνίθεζεο λα απμήζεη ηελ θαζαξή ζέζε ηεο επηρείξεζεο ζπκπεξηιακβάλνληαο απηά ηα κεγέζε ζηα ίδηα θεθάιαηα αληί ζηηο ππνρξεψζεηο φπσο ζα έπξεπε ίζσο γηα ηηο επηρνξεγήζεηο, γηα παξάδεηγκα, γηα ηηο νπνίεο ππάξρεη ε ππνρξέσζε απφ πιεπξάο ηεο επηρείξεζεο λα επηζηξαθνχλ αλ δελ ηεξεζνχλ νξηζκέλνη φξνη. Κάηη αλάινγν κπνξεί λα ζπληξέρεη θαη γηα νξηζκέλεο εθδφζεηο πξνλνκηνχρσλ κεηνρψλ εηδηθά φηαλ αθνξά ην ειάρηζην κέξηζκα πνπ δηθαηνχληαη ζη πξνλνκηνχρνη κέηνρνη αιιά θαη γηα ηε ξεπζηνπνίεζε ησλ κεηνρψλ απηψλ ζε θάπνηα ζπγθεθξηκέλε ρξνληθή ζηηγκή. Δίλαη επλφεην φηη αλάινγα κε ηελ θαηεγνξία ζηελ νπνία ζα εκθαληζζνχλ ηα κεγέζε απηά ζα επεξεαζζνχλ θαη νη αληίζηνηρνη αξηζκνδείθηεο φπσο ν δείθηεο μέλα πξνο ίδηα θεθάιαηα, ππεξρξέσζεο, αθφκα θαη ξεπζηφηεηαο. Αθαλείο ππνρξεψζεηο θαη δεζκεχζεηο. Καη απηή ε θαηεγνξία επεξεάδεη θπξίσο ηηο ππνρξεψζεηο θαη ζπλεπψο ηνπο αληίζηνηρνπο δείθηεο. Αθαλείο ππνρξεψζεηο είλαη ρξεκαηνδνηήζεηο απφ θαη πξνο πεγέο θαη ζε πνζά πνπ δελ εκθαλίδνληαη ζηνλ ηζνινγηζκφ ηεο επηρείξεζεο θπξίσο γηα ιφγνπο βειηίσζεο ησλ ζρεηηθψλ αξηζκνδεηθηψλ ρξένπο αιιά θαη γηα απνθπγή, πνιιέο θνξέο, πιεξσκήο ηνπ θφξνπ θαη ηνπ ραξηνζήκνπ πνπ ζπλεπάγεηαη κηα δαλεηαθή (ή κηα εμνκνησκέλε κε δαλεηαθή) ζχκβαζε, π.ρ. θαηαζέζεηο κεηνρψλ πξνο πξνζσξηλή ηακεηαθή δηεπθφιπλζε ηεο (κηθξήο, ζπλήζσο, θαη νηθνγελεηαθήο) επηρείξεζεο ζρεηηθά κε ηηο νπνίεο ζα έπξεπε λα πιεξσζεί ν ζρεηηθφο θφξνο θαη ην ραξηφζεκν, είηε ηειηθά θεθαιαηνπνηεζνχλ είηε απνζπξζνχλ απφ ηνπο κεηφρνπο, φηαλ ε επηρείξεζε μεπεξάζεη ην ηακεηαθφ πξφβιεκα γηα ην νπνίν θαη αξρηθά είραλ δνζεί. Γη απηφ αθξηβψο ην ιφγν θαηαζέζεηο ηακεηαθήο δηεπθφιπλζεο δελ εκθαλίδνληαη ζηνπο ινγαξηαζκνχο. Έλαο άιινο ιφγνο, γηα ηνλ νπνίν γίλνληαη ηέηνηεο αλεπίζεκεο θαη αθαλείο ρξεκαηνδνηήζεηο είλαη ην πςειφ επηηφθην θαη ηα άιια έμνδα κηαο ηξαπεδηθήο ρξεκαηνδφηεζεο. ηηο δεζκεχζεηο, πνπ ζπλεπάγνληαη ππνρξεψζεηο εθ κέξνπο ηεο επηρείξεζεο, αλήθνπλ νη πεξηπηψζεηο θνηλψλ πξνζσξηλψλ επηρεηξεκαηηθψλ πξσηνβνπιηψλ θαη έξγσλ ή ζπλεηαηξηζκψλ εθηφο ηεο εμεηαδφκελεο επηρείξεζεο θαζψο θαη ε πεξίπησζε αλεηιεκκέλσλ ή ελδερνκέλσλ ππνρξεψζεσλ ζρεηηθά κε ζπγαηξηθέο κνλάδεο θαη νη νπνίεο γηα θάπνην ιφγν δελ είλαη ππνρξεσηηθφ ή θαη θαηά παξάβαζε ηεο ζρεηηθήο λνκνζεζίαο δελ εκθαλίδνληαη ζε ελνπνηεκέλνπο ηζνινγηζκνχο ηεο κεηξηθήο επηρείξεζεο. Κάηη αλάινγν, βεβαίσο, κπνξεί λα πξνθχπηεη θαη αληίζηξνθα, δειαδή ζρεηηθά κε κεηξηθή επηρείξεζε, ηεο νπνίαο ε εμεηαδφκελε είλαη ζπγαηξηθή, ιφγσ ηνπ ειέγρνπ πνπ είλαη πηζαλφλ λα εμαζθεί επ απηήο θαη επί ησλ πεξηνπζηαθψλ ηεο ζηνηρείσλ ε κεηξηθή. 44

45 (ΚΑΝΣΕΟ ΚΧΝ/ΝΟ, ΑΝΑΛΤΖ ΥΡΖΜΑΣΟΟΗΚΟΝΟΜΗΚΧΝ ΚΑΣΑΣΑΔΧΝ, ΣΡΗΣΖ ΔΚΓΟΖ, ΔΚΓΟΔΗ ΗΝΣΔRΒΟΟΚ, ΣΡΗΣΖ ΔΚΓΟΖ ΑΘΖΝΑ ΔΛ 79-86) Ο έκπεηξνο αλαιπηήο ζα πξέπεη λα απνθαζίζεη πψο απηά ηα γεγνλφηα (ππαξθηά ή πηζαλά) ζα επεξεάζνπλ ή δελ ζα επεξεάζνπλ ηνπο δείθηεο ηεο επηρείξεζεο θαη ζα πξέπεη λα είλαη αξθεηά επηλνεηηθφο ζηηο κεζφδνπο θαη ηνπο ηξφπνπο αληηκεηψπηζεο ηνπο κε ηειεπηαία ιχζε (θαη φρη θαιχηεξε, βεβαίσο, αλ θαη ρξεζηκνπνηείηαη ελ γλψζεη ηνπ ζρεηηθνχ θηλδχλνπ απφ πνιινχο αλαιπηέο) ηελ αγλφεζε ηνπο αλ δελ ππάξρεη ηξφπνο αλαθάιπςεο ησλ θαη εθηίκεζεο ησλ επηπηψζεσλ ηνπο. Ζ πξφζβαζε ζε ηδηαίηεξεο πεγέο πιεξνθνξηψλ (ηξάπεδεο, ρξεκαηηζηέο) είλαη ρξήζηκε. ηηο πεξηπηψζεηο απηέο ησλ αθαλψλ ππνρξεψζεσλ θαη δεζκεχζεσλ λα πξνζζέζνπκε αθφκα ηηο εγγπεηηθέο επηζηνιέο, ηηο ζπκθσλίεο αγνξάο ειάρηζησλ πνζνηήησλ θάπνησλ πξνκεζεηψλ θαη πξντφλησλ κε ξήηξα θαηαβνιήο ζεκαληηθνχ πνζνχ ζηελ πεξίπησζε αζέηεζεο ηεο ζπκθσλίαο, ηηο εθθξεκνχζεο ζηα δηθαζηήξηα ή ζε δηθεγφξνπο αγσγέο, θαη ηελ ελερπξίαζε ή ππνζήθεπζε θάπνησλ ζεκαληηθψλ πεξηνπζηαθψλ ζηνηρείσλ. Σέινο, ζηελ θαηεγνξία απηή ζα κπνξνχζε λα ζπκπεξηιεθζεί θαη ε πεξίπησζε ρξήζεο γξακκαηίσλ επθνιίαο, ηα νπνία γίλνληαη απνδεθηά απφ επηρείξεζε ε νπνία ζέιεη λα δηεπθνιχλεη ηελ εθδφηξηα κε ηελ πξνεμφθιεζε ηνχησλ απφ ηελ ηειεπηαία εάλ απηή έρεη πεξηζψξην ηέηνηαο ρξεκαηνδφηεζεο ζηελ ηξάπεδα ηεο. Σν αληηθαλνληθφ κε ηα γξακκάηηα επθνιίαο έγθεηηαη κφλν ζην γεγνλφο φηη ηνχηα δελ πξνέθπςαλ ζηα πιαίζηα εκπνξηθήο ζπλαιιαγήο θαη θαηαζηξαηεγνχληαη, έηζη, νη θαλνληζκνί ρξεκαηνδφηεζεο απηήο ηεο κνξθήο ελψ σζείηαη ζηα φξηα ηεο πηζηνιεπηηθήο ηεο ηθαλφηεηαο ε επηρείξεζε. Να ζεκεηψζνπκε φηη ηα γξακκάηηα επθνιίαο εκθαλίδνληαη ζηνπο ινγαξηαζκνχο ηεο εθδφηξηαο, ηνπιάρηζηνλ, επηρείξεζεο. ηνηρεία απφ βάζεηο δεδνκέλσλ. Πξνζνρή ρξεηάδεηαη ζήκεξα κε ηε δηάδνζε θαη ηηο πξάγκαηη επεξγεηηθέο ππεξεζίεο ησλ ππνινγηζηψλ ζηελ έξεπλα θαη ηε κειέηε κε ηε κνξθή βάζεσλ δεδνκέλσλ νη νπνίεο φπσο θαη θάζε ηνκέαο έρεη ηα δηθά ηνπ πξνβιήκαηα. Οη ζπλεζέζηεξεο αδπλακίεο ησλ βάζεσλ δεδνκέλσλ είλαη: Λάζε ζηελ θαηαρψξεζε ησλ ζηνηρείσλ, ηδίσο απφ άηνκα κε εμνηθεησκέλα κε ην αληηθείκελν. πλάζξνηζε ζηνηρείσλ δηαθφξσλ επηρεηξήζεσλ ζε κηα θαηεγνξία ελψ δελ αλήθνπλ ζηνπ ο ίδηνπο ινγαξηαζκνχο. Σνχην είλαη πνιχ πηζαλφλ λα ζπκβεί φηαλ νη ρξεκαηννηθνλνκηθέο θαηαζηάζεηο νξηζκέλσλ επηρεηξήζεσλ δελ αθνινπζνχλ ην ίδην ινγηζηηθφ ζρέδην. Ζ βάζε ησλ δεδνκέλσλ είλαη πηζαλφλ λα κελ πεξηιακβάλεη ηα πιένλ ηξέρνληα ζηνηρεία. Πεξηιακβάλνληαη επηρεηξήζεηο νη νπνίεο, γηα δηάθνξνπο ιφγνπο, δελ ππάξρνπλ πιένλ, ηνπιάρηζηνλ ζαλ απηνηειείο κνλάδεο, ή λα κελ πεξηιακβάλνπλ θάπνηεο άιιεο ή νξηζκέλα απφ ηα ζηνηρεία ηνπο ησλ νπνίσλ ε απφθηεζε θξίζεθε αζχκθνξνο ή κε απνδνηηθή. Ζ ρξήζε κέζνπ φξνπ ησλ κεγεζψλ ζηνλ ππνινγηζκφ ησλ αξηζκνδεηθηψλ. πληζηάηαη, γηα κεγαιχηεξε αθξίβεηα θαη αληηπξνζσπεπηηθφηεηα, ηα πνζά ησλ κεγεζψλ πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη γηα ηνλ ππνινγηζκφ αξηζκνδεηθηψλ λα ιακβάλνληαη ζην κέζν φξν ηεο πεξηφδνπ. Όηαλ ε πξφζβαζε ηνπ αλαιπηή δελ μεπεξλά ηηο δεκνζηεπφκελεο ινγηζηηθέο θαηαζηάζεηο ηεο επηρείξεζεο, ν θαιχηεξνο κέζνο φξνο πνπ είλαη δπλαηφλ λα επηηεπρζεί είλαη απηφο κεηαμχ ηεο αξρήο θαη ηνπ ηέινπο κίαο ρξήζεο. Να ζεκεησζεί φηη ε ρξήζε κέζνπ φξνπ ζπκβάιεη ζεηηθά ζηελ αθξίβεηα ελφο αξηζκνδείθηε φηαλ πξφθεηηαη 45

46 γηα κεγέζε ζηνηρείσλ ηνπ ελεξγεηηθνχ, π.ρ. απνζέκαηα, απαηηήζεηο, ελψ κε ζηνηρεία ηνπ παζεηηθνχ φπσο ππφινηπα δαλείσλ, γηα παξάδεηγκα, είλαη δπλαηφλ λα έρνπκε ην αληίζεην απνηέιεζκα αθνχ ηα κεγέζε ηνχηα ζπλερψο θαη θπζηνινγηθά κεηαβάιινληαη ιφγσ εμφθιεζεο ηνπο (κεηψλνληαη) ή λένπ δαλεηζκνχ (απμάλνληαη) θαη ζα πξέπεη λα ρξεζηκνπνηείηαη αθξηβψο ην ηειεπηαίν ππφινηπν θαη φρη ην κέζν ηεο πεξηφδνπ. Αλάινγα αληηκεησπίδνληαη θαη κεγέζε ηεο παξαγσγηθήο θαη εκπνξηθήο δξαζηεξηφηεηαο ηεο επηρείξεζεο (φπσο πσιήζεηο, αγνξέο, δηάθνξα έμνδα, θ.ιπ.) ηα νπνία ζα πξέπεη λα ιακβάλνληαη ζην ηειεπηαίν ηεο πεξηφδνπ ππφ εμέηαζε δηακνξθνχκελν απφιπην ππφινηπν. Ζ δηαθάλεηα ησλ αξηζκνδεηθηψλ. Όπσο ζπκβαίλεη θαη κε ηα βαζηθά ζηνηρεία ησλ ινγηζηηθψλ θαηαζηάζεσλ ησλ νπνίσλ ακθηζβεηείηαη ε αθξίβεηα, έηζη γηα ηνπο αξηζκνδείθηεο πνπ πεγάδνπλ απφ απηά έρεη εξεπλεζεί θαηά πφζνλ αληαλαθινχλ ηελ πξαγκαηηθή θαηάζηαζε ηεο επηρείξεζεο ζηελ νπνίαλ αλαθέξνληαη θαη είλαη νη εμήο: 1. Σακεηαθήο ξεπζηφηεηαο 2. Σακεηαθή ξνή/χλνιν Δλεξγεηηθνχ 3. Υξεκαηννηθνλνκηθήο κφριεπζεο 4. Απφδνζεο ηδίσλ θεθαιαίσλ 5. Αλαθχθισζεο απνζεκάησλ ηηο δηάθνξεο ρξήζεηο ησλ αξηζκνδεηθηψλ απφ ινγηζηηθέο θαηαζηάζεηο είλαη ζπρλά ρξήζηκε θαη ε γλψζε ηεο θαηαλνκήο ηνχησλ. Μεηαμχ ησλ πεξηπηψζεσλ ζηηο νπνίεο ρξεζηκεχεη ε γλψζε ηεο θαηαλνκήο, είλαη ε πεξίπησζε ηεο δαλεηνδφηεζεο κηαο επηρείξεζεο φπνπ ε ηξάπεδα επηζπκεί λα γλσξίδεη ηε ζρεηηθή ζέζε ηεο επηρείξεζεο κέζα ζηνλ θιάδν κε βάζε ζπγθεθξηκέλνπο αξηζκνδείθηεο ηνχηεο, ε πεξίπησζε ηεο δηνίθεζεο θαηά ηελ νπνία απηή πξνζπαζεί λα εθηηκήζεη ηα πεξηζψξηα βειηίσζεο ηεο ζέζεο ηεο θαζψο θαη ε πεξίπησζε θαηά ηελ νπνία έλαο εξεπλεηήο ζέιεη λα απνθαζίζεη ην είδνο ηεο ζηαηηζηηθήο κεζφδνπ κε ηελ νπνία ζα επεμεξγαζζεί ηνπο αξηζκνδείθηεο πνπ ζα ρξεζηκνπνηήζεη ζε θάπνην «κνληέιν»,(π.ρ. θαλνληθή θαηαλνκή, εθζεηηθή, θιπ.) θάζε κηα εθ ησλ νπνίσλ κεζφδσλ ζηεξίδεηαη ζε δηαθνξεηηθέο ππνζέζεηο γηα ηελ θαηαλνκή ησλ παξαηεξήζεσλ. (ΚΑΝΣΕΟ ΚΧΝ/ΝΟ, ΑΝΑΛΤΖ ΥΡΖΜΑΣΟΟΗΚΟΝΟΜΗΚΧΝ ΚΑΣΑΣΑΔΧΝ, ΣΡΗΣΖ ΔΚΓΟΖ, ΔΚΓΟΔΗ ΗΝΣΔRΒΟΟΚ, ΣΡΗΣΖ ΔΚΓΟΖ ΑΘΖΝΑ ΔΛ 76-89) 3.4 Βήκαηα αλάιπζεο κε αξηζκνδείθηεο Ζ αλάιπζε θαη κειέηε ησλ αξηζκνδεηθηψλ λνκίδνπκε φηη ζα είλαη απνδνηηθφηεξε αλ αθνινπζεζεί ε παξαθάησ κεζνδνινγία: 1. Τπνινγηζκφο-Πξνζδηνξηζκφο. Γίλεηαη ζχκθσλα κε ηε ζρέζε πνπ ππάξρεη ζην ηππνιφγην. 2. εκαζία αξηζκνδείθηε. Αλαθέξεηαη ε ζπνπδαηφηεηα ηνπ αξηζκνδείθηε, ηη ζεκαίλεη, ηη δείρλεη, ηη κεηξάεη ζε θνξέο, εκέξεο, πνζνζηφ. 46

47 3. Πξφηππν ζχγθξηζεο. Αλαθέξεηαη ηη ζεσξείηαη αληηπξνζσπεπηηθφ γηα ηνλ ζπγθεθξηκέλν αξηζκνδείθηε θαη ζε πεξίπησζε έιιεηςεο ηνπ ηη ελέξγεηεο ελδείθλπηαη λα γίλνπλ. 4. ρνιηαζκφο αξηζκνδείθηε. Αθνινπζεί ηε ζχγθξηζε κε ην πξφηππν, θαη είλαη ηεο κνξθήο αλ ην απνηέιεζκα είλαη ηθαλνπνηεηηθφ, ρακειφ, κέηξην ή πςειφ. 5. πκπεξάζκαηα-πκπιεξσκαηηθή αλάιπζε. Γηα ηελ αζθαιή εμαγσγή ζπκπεξαζκάησλ, θαη ηδηαίηεξα φηαλ ν αξηζκνδείθηεο δελ είλαη ηθαλνπνηεηηθφο, πξνηείλνληαη ζηε δηνίθεζε ηεο νηθνλνκηθήο κνλάδαο νη ηπρφλ επηπιένλ ελέξγεηεο θαη κειέηε ζπκπιεξσκαηηθψλ αξηζκνδεηθηψλ. 6. Πξνηάζεηο - Δλέξγεηεο. Αλαθέξνληαη, πξνο ηε δηνίθεζε ηεο νηθνλνκηθήο κνλάδαο, νη ηξφπνη βειηίσζεο ησλ φξσλ ηεο ζρέζεο ηνπ αξηζκνδείθηε (αξηζκεηή, παξνλνκαζηή), θαη αξρήλ πεξηγξαθηθά (ζε γεληθέο γξακκέο), ηφζν: α) ζε πεξίπησζε ηθαλνπνηεηηθνχ αξηζκνδείθηε θαη β) ζε πησηηθή πνξεία ηνπ αξηζκνδείθηε. (ΜΠΑΛΣΖ, ΑΝΑΛΤΖ ΥΡΖΜΑΣΟΟΗΚΟΝΟΜΗΚΧΝ ΚΑΣΑΣΑΔΧΝ ΚΑΒΑΛΑ 2003 ΔΛ 80) 3.5 Γηεηαηξηθή χγθξηζε ηεο Μνλάδαο Γηεηαηξηθή/ελδνθιαδηθή ζηαηηθή ζχγθξηζε ησλ ρξεκαηννηθνλνκηθψλ θαηαζηάζεσλ θαη ησλ αξηζκνδεηθηψλ ηεο κνλάδαο. (νξηδφληηα αλάιπζε) Δμσηεξηθά πξφηππα θαη επηινγή ηνπο ηνλ αληαγσληζηηθφ θφζκν ησλ επηρεηξήζεσλ ε ζχγθξηζε ησλ επηδφζεσλ θαη ηεο ζέζεο κηαο κνλάδαο κε άιιεο ή νκάδεο άιισλ απνηειεί ηειηθά ην χςηζην θξηηήξην επηβίσζεο ηεο. Παξφιε ηε ζπνπδαηφηεηα φκσο εμσηεξηθψλ πξνηχπσλ, ε ζχγθξηζε βάζεη απηψλ δελ είλαη πάληνηε εχθνιε ππφζεζε. Ο ρξεκαηννηθνλνκηθφο αλαιπηήο αιιά θαη ν νηθνλνκηθφο ππεχζπλνο ηεο ίδηαο ηεο κνλάδαο πνπ επηζπκεί ηε ζχγθξηζε κε άιιεο ζα πξέπεη λα έρεη ππφςε ηνπ ηηο παξαθάησ πξνυπνζέζεηο θαη δπζθνιίεο ζηε ρξήζε εμσηεξηθψλ πξνηχπσλ. Ζ ρξήζε θιαδηθψλ πξνηχπσλ θάλεη ηελ αμηνιφγεζε πην αληηθεηκεληθή θαη απνκνλψλεη ηηο θπθιηθέο δηαθπκάλζεηο. Κξηηήξηα γηα ηελ επηινγή ζπγθξίζηκσλ κνλάδσλ πξνηχπσλ Δίλαη απηνλφεην φηη ζε κηα ζχγθξηζε ηα ζπγθξηλφκελα κέξε πξέπεη είλαη φκνηα ζε θάπνηεο δηαζηάζεηο ηνπο, γηα λα είλαη ε εμαγσγή ζπκπεξαζκάησλ ρξήζηκε απφ κηα ηέηνηα ζχγθξηζε. Μεξηθέο απφ ηηο δηαζηάζεηο ζηηο νπνίεο κπνξεί λα ζηεξηρηεί ε ζπγθξηζηκφηεηα είλαη: α) Παξαγσγή φκνησλ ή παξφκνησλ πξντφλησλ, φπσο π.ρ. δχν εηαηξίεο παξαγσγήο κπχξαο είλαη ζε πξψηε άπνςε ζπγθξίζηκεο ηφζν κε βάζε ηα πξντφληα πνπ παξάγνπλ απηή ηε ζηηγκή, φζν θαη πξνο ηνπο άιινπο θιάδνπο πξντφλησλ ζηνπο νπνίνπο κπνξνχλ λα επεθηαζνχλ ζην κέιινλ. β) Υξήζε φκνησλ πξψησλ πιψλ ή κεζφδσλ ζηελ παξαγσγή. Ζ βάζε ζχγθξηζεο ρξεζηκνπνηείηαη γηα ηελ θαηεγνξηνπνίεζε ησλ κνλάδσλ παξαγσγήο αγαζψλ θαη ππεξεζηψλ θαη ρξεζηκνπνηείηαη απφ πνιιέο ππεξεζίεο ή νξγαληζκνχο επεμεξγαζίαο θαη παξαγσγήο νηθνλνκηθψλ ζηνηρείσλ. Έηζη κηα εηαηξία παξαγσγήο πιαθηδίσλ κπνξεί λα βξεζεί ζηελ ίδηα θαηεγνξία, άξα είλαη ζπγθξίζηκε, κε κηα εηαηξία παξαγσγήο πηάησλ απφ ηελ Ίδηα πξψηε χιε 47

48 θαη ζε γεληθφηεξε θαηεγνξία κπνξεί λα βξεζεί καδί κε κηα εηαηξία παξαγσγήο ηζηκέληνπ ζαλ ρεκηθέο εηαηξίεο πνπ ρξεζηκνπνηνχλ κε κεηαιιηθά νξπθηά. γ) Ννκηθή κνξθή ηεο κνλάδαο. Ζ βάζε απηή κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζεί γηα πεξηνξηζκέλν αξηζκφ δεηθηψλ, φπσο κεξηζκάησλ, θεθαιαηαθήο δνκήο θαη εηδηθά κφριεπζεο. Δθηφο απφ ηηο ηξεηο παξαπάλσ βάζεηο εμνκνίσζεο θαη άιιεο ηέηνηεο κπνξνχλ λα αλαδεηεζνχλ θαη λα ρξεζηκνπνηεζνχλ απφ ηνλ αλαιπηή αλάινγα κε ηελ εθεπξεηηθφηεηα ηνπ θαη βέβαηα ην πξφβιεκα πνπ κειεηά. Γηα παξάδεηγκα, έλαο αλαιπηήο κπνξεί λα «γθξνππάξεη» εηαηξίεο κε βάζε ηε γεσγξαθηθή ηνπο ζέζε, ηνλ αξηζκφ ππαιιήισλ ηνπο, ην κέγεζνο ηνπο ή θάπνην άιιν πην εμεηδηθεπκέλν ραξαθηεξηζηηθφ. Πξέπεη επίζεο λα ζεκεησζεί φηη ζηε δηεηαηξηθή ζχγθξηζε κπνξνχλ λα ρξεζηκνπνηεζνχλ πεξηζζφηεξεο απφ κηα βάζεηο ή ραξαθηεξηζηηθά νκνηφηεηαο. Έηζη ε νκάδα γηα ζχγθξηζε κπνξεί λα ζπγθξνηεζεί κε βάζε ην πξντφλ ησλ κνλάδσλ αιιά θαη ην κέγεζνο ηνπ ελεξγεηηθνχ ηνπο ή θάπνην άιιν νηθνλνκηθφ ραξαθηεξηζηηθφ. Σν θξηηήξην ζα πξέπεη λα είλαη πάληνηε ε εμαγσγή ησλ πιένλ ρξήζηκσλ θαη ζρεηηθψλ ζπκπεξαζκάησλ. (ΚΑΝΣΕΟ ΚΧΝ/ΝΟ, ΑΝΑΛΤΖ ΥΡΖΜΑΣΟΟΗΚΟΝΟΜΗΚΧΝ ΚΑΣΑΣΑΔΧΝ, ΣΡΗΣΖ ΔΚΓΟΖ, ΔΚΓΟΔΗ IΝΣΔRΒΟΟΚ, ΣΡΗΣΖ ΔΚΓΟΖ ΑΘΖΝΑ ΔΛ 76-89) Μεζνδνινγία θιαδηθήο αλάιπζεο Γηαθξίλνπκε ηέζζεξα ζηάδηα, φηαλ αλαιχεηαη κηα επηρείξεζε σο πξνο ηνλ θιάδν ηεο. 1ν ΣΑΓΗΟ: Γίλεηαη δηεξεχλεζε ηεο ρξεκαηννηθνλνκηθήο δηάξζξσζεο ηεο επηρείξεζεο θαη ηνπ θιάδνπ, θαηά ηελ ηειεπηαία ηξηεηία κε ηελ ρξεζηκνπνίεζε ζπζηήκαηνο ζρεηηθψλ δεηθηψλ. Ζ δηεξεχλεζε βαζίδεηαη ζπλήζσο ζηνπο δεκνζηεπκέλνπο ηζνινγηζκνχο. Οη αξηζκνδείθηεο ζπρλά δελ αληηπξνζσπεχνπλ ηελ πξαγκαηηθή θαηάζηαζε ηεο εηαηξείαο, εμαηηίαο ηνπ γεγνλφηνο, φηη νη αμίεο ησλ παγίσλ, φπσο εκθαλίδνληαη ζηνπο ηζνινγηζκνχο αθνξνχλ ην ηζηνξηθφ ηνπο θφζηνο θαη φρη ηελ πξαγκαηηθή ζεκεξηλή ηνπο αμία. Απηφ πνπ ελδηαθέξεη απφ ηελ άπνςε ηεο ρξεκαηννηθνλνκηθήο αλάιπζεο, είλαη ην κέγηζην πξαγκαηνπνηήζηκν φθεινο πνπ ζα πξνέθππηε απφ κηα ελαιιαθηηθή ρξεζηκνπνίεζε ηνπο. (ΦΤΛΛΟ Ν. ΓΖΜΖΣΡΗΟ, ΑΝΑΛΤΖ ΗΟΛΟΓΗΜΧΝ,ΣΟΜΟ Β, ΛΑΡΗΑ 1997, ΔΛ 44) Οη δείθηεο εμεηαδφκελνη δηαρξνληθά, δείρλνπλ γηα πνιιέο Διιεληθέο επηρεηξήζεηο θαη αξθεηνχο θιάδνπο ηεο νηθνλνκίαο φηη: (α). Ζ εμάξηεζε ησλ εηαηξεηψλ απφ δαλεηαθά θεθάιαηα έρεη απμεζεί ηα ηειεπηαία ρξφληα. (β). Ζ ζπκκεηνρή ηεο αθηλεηνπνηεκέλεο πεξηνπζίαο ζην ζχλνιν ηνπ ελεξγεηηθνχ (ε αλαπφζβεζηε αμία) θαη θαηά ζπλέπεηα ζηε δηαδηθαζία παξαγσγήο θαη δηάζεζεο ησλ πξντφλησλ κεηψλεηαη ζηαζεξά. Ζ εμάξηεζε ησλ Διιεληθψλ επηρεηξήζεσλ απφ δαλεηαθφ θεθάιαην αθνξά ζε κεγάιε έθηαζε βξαρππξφζεζκα δάλεηα θαη ππνρξεψζεηο, γεγνλφο πνπ δεκηνπξγεί ζνβαξά πξνβιήκαηα ξεπζηφηεηαο. Με ην λα βαζηζζεί ε αλάπηπμε κηαο εηαηξείαο ζε βξαρππξφζεζκν θεθάιαην (πνπ ιήγεη ζε ιηγφηεξν απφ έλα έηνο) έρεη παξαβηαζζεί ν βαζηθφο θαλφλαο πγηνχο ρξεκαηνδφηεζεο. 48

49 Έηζη νη δηάθνξεο επελδχζεηο ζε πάγηα ρξεκαηνδνηήζεθαλ κε βξαρππξφζεζκα δαλεηαθά θεθάιαηα. Οη θχξηεο επηπηψζεηο απηήο ηεο πνιηηηθήο ήηαλ θαη είλαη: (α). Μεγάιε επηβάξπλζε ζε ηφθνπο θαη ινηπά ρξεκαηνδνηηθά έμνδα, (β). Ζ έιιεηςε θεθαιαίνπ θηλήζεσο δεκηνπξγεί πξνβιήκαηα ζρεηηθά κε ηε δηαηήξεζε ηνπ επηπέδνπ απνζεκάησλ πνπ απαηηείηαη γηα ηελ νκαιή ιεηηνπξγία ηνπ θπθιψκαηνο παξαγσγήο θαη δηαζέζεσο ησλ πξντφλησλ. 2ν ΣΑΓΗΟ: Γίλεηαη θξηηηθή δηεξεχλεζε ησλ απνηειεζκάησλ εθκεηαιιεχζεσο θαη ρξήζεσο ηεο ηειεπηαίαο πεληαεηίαο. 3ν ΣΑΓΗΟ: Πξνζδηνξηζκφο αλαγθψλ ζε θεθάιαηα. Οη αλάγθεο ζε θεθάιαηα πξνζδηνξίδνληαη θαη αξρήλ απφ ην χςνο ησλ παγίσλ ζηνηρείσλ θαη ηνπ θπθινθνξνχληνο ελεξγεηηθνχ θάζε επηρεηξήζεσο θαη ηνπ ζπλφινπ ηνπ θιάδνπ. 4ν ΣΑΓΗΟ: Να εμπγηαλζεί έλα θχθισκα ζπλαθψλ δξαζηεξηνηήησλ κηαο επηρεηξήζεσο, απηφ ζα έρεη επεξγεηηθέο επηδξάζεηο θαη ζηηο άιιεο. Απηφ βέβαηα κπνξεί λα γίλεη, φηαλ ζπκβνχλ ηα αθφινπζα θαηά ζεηξά πξνηεξαηφηεηαο: (α). Αχμεζε ηε ρξεκαηνδφηεζεο κε κεηνρηθφ θεθάιαην πξνο απνθπγή ηεο επηπξφζζεηεο δαπάλεο γηα ηφθνπο, (β). Βειηίσζε ηνπ κηθηνχ πεξηζσξίνπ θέξδνπο, (γ). Αχμεζε ησλ πσιήζεσλ Πξνβιήκαηα ζηε ζχγθξηζε κεγεζψλ-παξάγνληεο πνπ εμαζζελνχλ ηε ζπγθξηζηκφηεηα επηιεγκέλσλ κνλάδσλ Ζ βαζηθή δπζθνιία ζηε ρξήζε εμσηεξηθψλ πξνηχπσλ βξίζθεηαη ζην γεγνλφο φηη ζχγθξηζε κπνξεί λα γίλεη κφλν κεηαμχ ζπγθξίζηκσλ κνλάδσλ, νη νπνίεο ηαπηφρξνλα παξνπζηάδνπλ δηαθνξεηηθή ζπκπεξηθνξά θαη επηδφζεηο ζηα ζεκεία πνπ ππάξρεη ην ελδηαθέξνλ πνπ είλαη ηθαλέο λα βνεζήζνπλ ζηελ επηζήκαλζε θαη ηελ εθκεηάιιεπζε ησλ παξαγφλησλ πνπ πξνθαινχλ ηε δηαθνξνπνίεζε. έλα επηρεηξεκαηηθφ πεξηβάιινλ δελ είλαη πξαθηηθφ θαη εχθνιν λα κεηαθέξεη θαλείο ηελ επίδξαζε παξαγφλησλ νη νπνίνη δξνπλ ζ έλα εληειψο δηαθνξεηηθφ ηέηνην, αλεμάξηεηα απφ ηε δηαπηζησζείζα επίδξαζε ηνπο ζ απηφ ην δηαθνξεηηθφ πεξηβάιινλ. Παξαπάλσ αλαθέξζεθαλ θάπνηεο ραξαθηεξηζηηθέο βάζεηο εμνκνίσζεο γηα ηε δπλαηφηεηα ζχγθξηζεο. Δδψ πξέπεη λα επηζεκάλνπκε ηε ζεκαζία ηεο απνκφλσζεο ηεο δξάζεο ησλ παξαγφλησλ ή ησλ ραξαθηεξηζηηθψλ εθείλσλ πνπ ηείλνπλ λα δηάθνξν πνηνχλ ηελ θνηλή βάζε. Ο ζηφρνο είλαη λα αθαηξεζεί ε επίδξαζε ηνπ φηαλ ζηελ άιιε πιεπξά δελ πθίζηαηαη ηέηνηα απφ ηνπο ίδηνπο παξάγνληεο έηζη ψζηε λα κείλεη κφλν ε επίδξαζε ηνπ εμνκνησζέληνο πεξηβάιινληνο ησλ θνηλψλ παξαγφλησλ. Σέηνηνη δηαθνξνπνηεί παξάγνληεο πνπ επεξεάδνπλ ηε ζπγθξηζηκφηεηα (εμνκνησκέλσλ θαηά ηα άιια) κνλάδσλ θαη πεξηφδσλ ηεο ίδηαο κνλάδαο κέζα απφ ηηο ινγηζηηθέο ηνπο θαηαζηάζεηο είλαη: 49

50 1.Αλνκνηφκνξθεο ινγηζηηθέο αξρέο θαη ζπζηήκαηα απφ ηα νπνία πξνέθπςαλ ή ζηεξίρηεθε ε ζχληαμε ησλ αληίζηνηρσλ ινγηζηηθφο θαηαζηάζεσλ. Οη δηαθνξεηηθέο κέζνδνη απνηίκεζεο απνζεκάησλ ή απνζβέζεσλ γηα παξάδεηγκα, επηδξνχλ αληαγσληζηηθά ζηελ εμνκνίσζε ησλ κνλάδσλ πξνο ζχγθξηζε. Σν ίδην ζπκβαίλεη, φηαλ θάπνηεο κνλάδεο ρξεζηκνπνηνχλ δηαθνξεηηθφ ινγηζηηθφ ζρέδην ζηελ νκαδνπνίεζε ησλ ινγαξηαζκψλ ηνπο. 2. Άληζεο ινγηζηηθέο πεξίνδνη. Δίλαη γλσζηφ φηη δελ αθνινπζνχλ φιεο νη επηρεηξήζεηο ην ίδην νηθνλνκηθφ έηνο, έζησ θαη αλ απηφ είλαη δσδεθάκελν, ελψ ζε πνιιέο πεξηπηψζεηο ινγηζηηθέο θαηαζηάζεηο θαιχπηνπλ κεγαιχηεξε πεξίνδν, φηαλ κηα επηρείξεζε θιείλεη γηα πξψηε θνξά δηαρεηξηζηηθή πεξίνδν. 3. Αιιαγέο ζην ζχζηεκα εζσηεξηθψλ ζπλαιιαγψλ ελφο νκίινπ επηρεηξήζεσλ, φπσο επηκεξηζκφο εζφδσλ, ρξέσζε εμφδσλ θ.ιπ., κπνξεί λα πξνθαιέζεη αλνκνηφηεηεο θαη δηαθνξνπνηήζεηο. 4. Γηαθνξεηηθέο δξαζηεξηφηεηεο ησλ νπνίσλ ην απνηέιεζκα αζξνίδεηαη κε απηφ ηεο θχξηαο δξαζηεξηφηεηαο ρσξίο λα αλαθέξεηαη ε χπαξμε ηέηνησλ δξαζηεξηνηήησλ ή ε επηκέξνπο βαξχηεηα ηνπο ζην ζπλνιηθφ απνηέιεζκα. 5.Γηαθνξεηηθή πνιηηηθή πνπ αθνινπζείηαη θαη ε νπνία, παξφιε ηελ νκνηφηεηα ησλ κνλάδσλ ζε βαζηθά ραξαθηεξηζηηθά δελ απνθαιχπηεηαη, επεξεάδεη ζεκαληηθά ηε δηακφξθσζε ησλ απνηειεζκάησλ πνπ ζπγθξίλνληαη. 6.Ζ κνλάδα ή νη κνλάδεο γηα ζχγθξηζε δελ δεκνζηεχνπλ ζηνηρεία γηαηί δελ είλαη ππνρξεσκέλεο απφ ην λφκν λα ην θάλνπλ. Σέηνηεο είλαη βαζηθά νη πξνζσπηθέο εηαηξίεο Ο.Δ. θαη νη αηνκηθέο επηρεηξήζεηο ζηελ Διιάδα. 7.Πνιιψλ κνλάδσλ ηα ζηνηρεία πεξηιακβάλνληαη ζηηο ελνπνηεκέλεο ινγηζηηθέο θαηαζηάζεηο ησλ κεηξηθψλ ηνπο εηαηξηψλ θαη ζηελ πεξίπησζε πνπ απηή είλαη δηαθνξεηηθήο δξαζηεξηφηεηαο δελ κπνξεί λα κεηξεζεί, αλ δελ αλαθέξνληαη ρσξηζηά νη δηαθνξεηηθέο δξαζηεξηφηεηεο. 8.Ακθηζβεηνχκελε αμηνπηζηία ιφγσ κε ειέγρνπ απφ νξθσηνχο ινγηζηέο. Ζζειεκέλα ή φρη, ινγηζηηθέο θαηαζηάζεηο κηθξψλ εηδηθά επηρεηξήζεσλ πνπ δελ έρνπλ ην θαηάιιειν πξνζσπηθφ, είλαη δπλαηφλ λα πεξηέρνπλ ζεκαληηθέο αλαθξίβεηεο πνπ ζα κπνξνχζαλ λα δηνξζσζνχλ κε έιεγρν απφ εμσηεξηθνχο ειεγθηέο. (ΚΑΝΣΕΟ ΚΧΝ/ΝΟ, ΑΝΑΛΤΖ ΥΡΖΜΑΣΟΟΗΚΟΝΟΜΗΚΧΝ ΚΑΣΑΣΑΔΧΝ, ΣΡΗΣΖ ΔΚΓΟΖ, ΔΚΓΟΔΗ IΝΣΔRΒΟΟΚ, ΣΡΗΣΖ ΔΚΓΟΖ ΑΘΖΝΑ ΔΛ ) Πεγέο εμσηεξηθψλ ζηνηρείσλ Σππνπνηεκέλνη αξηζκνδείθηεο θαη ζηνηρεία γηα βαζηθά κεγέζε επηρεηξήζεσλ δηαηίζεληαη απφ δηάθνξεο πεγέο νη νπνίεο κπνξνχλ λα πξνζθέξνπλ κεγάιε δηεπθφιπλζε ζην έξγν ηνπ αλαιπηή. Μεξηθέο απφ ηηο πην γλσζηέο είλαη: Ζ εηαηξία I-CAP ζηελ Αζήλα απνηειεί ηε κνλαδηθή ζπζηεκαηηθή πεγή ζπγθεληξσηηθψλ θαη επεμεξγαζκέλσλ, σο έλα βαζκφ, ζηνηρείσλ επηρεηξήζεσλ ζηελ Διιάδα. Ζ Δζληθή ηαηηζηηθή Τπεξεζία ηεο Διιάδαο θαη ε Σξάπεδα ηεο Διιάδαο δεκνζηεχνπλ αξθεηά αιιά πνιχ ζπγθεληξσηηθά νηθνλνκηθά ζηνηρεία, φπσο βηνκεραληθήο παξαγσγήο, εξγαζίαο, εηζαγσγψλ-εμαγσγψλ, ηηκψλ θ.ιπ. 50

51 Γηάθνξνη νξγαληζκνί θαη επηρεηξήζεηο πνπ δξαζηεξηνπνηνχληαη κέζα θαη γχξσ απφ ην Υξεκαηηζηήξην Αζελψλ θαζψο θαη ηα δηάθνξα επηκειεηήξηα ηεο ρψξαο. Ζ ΔΟΚ ε νπνία δηαηεξεί, σο γλσζηφ, γξαθείν πιεξνθνξηψλ θαη δεκνζηεχζεσλ ζηελ Αζήλα, θαζψο θαη ΟΖΔ θαη ΟΟΑ. Σέινο, μέλεο εηαηξίεο, φπσο ε Dun&Bradstreet, ε Standart&Poors θαη άιιεο κε εηδηθφηεξα ζηνηρεία ησλ νπνίσλ νη εθδφζεηο κπνξνχλ λα βξεζνχλ ζηα εκπνξηθά επηκειεηήξηα ησλ αληίζηνηρσλ ρσξψλ ζηελ Αζήλα ή ζηηο πξεζβείεο ηνπο. Ο νδεγφο Europages πεξηέρεη αλαιπηηθά ζηνηρεία γηα πάλσ απφ Διιεληθέο θαη μέλεο επηρεηξήζεηο απφ 30 ρψξεο θαη δηαηίζεηαη ζηελ Διιάδα απφ ηελ Infodata ηαηηθή ζχγθξηζε ηεο κνλάδαο κε άιιεο κνλάδεο ή θιάδν κέζσ αξηζκνδεηθηψλ Ζ ζχγθξηζε ηεο ππφ εμέηαζε κνλάδαο κέζσ αξηζκνδεηθηψλ κε άιιεο κνλάδεο (φρη αλαγθαζηηθά ηνπ ίδηνπ θιάδνπ) κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζεί ζηηο παξαθάησ πεξηπηψζεηο: 1. Γξήγνξε, αληηθεηκεληθή εθηίκεζε ηεο γεληθήο νηθνλνκηθήο θαηάζηαζεο κηαο κνλάδαο κε ελδείμεηο γηα ηηο βαζηθφηεξεο, δσηηθέο ηεο νξγαληθέο ιεηηνπξγίεο θαη ζπζηήκαηα. Αμηνιφγεζε ηεο επίδνζεο ηεο κνλάδαο θαζψο θαη ηεο νηθνλνκηθήο ηε θαηάζηαζεο ζε ζχγθξηζε κε απηή άιισλ κνλάδσλ, αθνχ ηεξεζνχλ ν απαξαίηεηεο 2. Αλαινγίεο πνπ δελ έρνπλ εμνκνησζεί ζηνπο δείθηεο, φπην δηαθνξεηηθφ πεξηβάιινλ θαη ζπλζήθεο ιεηηνπξγίαο (λνκηθφ, νηθνλνκηθφ, θ.ιπ.) 3. Αμηνιφγεζε ηεο απνηειεζκαηηθφηεηαο ηεο δηνίθεζεο ηεο κνλάδα θαλ θαζνξηζκφο ησλ δηάθνξσλ παξνρψλ πξνο απηή ζχκθσλα κε πξνθαζνξηζκέλα πξφηππα θαη ηε ζρέζε ησλ επηδφζεσλ ηεο κνλάδαο πξνο απηά πξφηππα. 4. Αμηνιφγεζε πξνηάζεσλ αγνξάο ή ζπγρψλεπζεο εηαηξηψλ, φπνπ ζη δηάθνξνη δείθηεο κπνξνχλ λα ρξεζηκνπνηεζνχλ γηα ηελ εθηίκεζε ηεο θαηάζηαζεο ησλ ππφ εμέηαζε κνλάδσλ. (ΚΑΝΣΕΟ ΚΧΝ/ΝΟ, ΑΝΑΛΤΖ ΥΡΖΜΑΣΟΟΗΚΟΝΟΜΗΚΧΝ ΚΑΣΑΣΑΔΧΝ, ΣΡΗΣΖ ΔΚΓΟΖ, ΔΚΓΟΔΗ ΗΝΣΔRΒΟΟΚ, ΣΡΗΣΖ ΔΚΓΟΖ, ΑΘΖΝΑ ΔΛ ) 5. Πξφβιεςε επηθείκελεο πηψρεπζεο κνλάδσλ κε παξαθνινχζεζε ηεο πνξείαο ησλ ζρεηηθψλ δεηθηψλ ζε ζχγθξηζε κε απηνχο άιισλ κνλάδσλ ή πξφηππσλ πγθξηηηθή δνκηθή κειέηε ηεο κνλάδαο κε άιιεο κνλάδεο (πξφηππα ή θιάδν) κέζσ θαηαζηάζεσλ θνηλνχ κεγέζνπο Οη θαηαζηάζεηο θνηλνχ κεγέζνπο εμππεξεηνχλ ηε κειέηε ηεο εζσηεξηθήο δνκήο ελφο νηθνλνκηθνχ θνξέα φπσο πεξίπνπ θάλεη θαη ε ζηαηηθή κειέηε κηαο νηθνδνκήο. Ζ εμέηαζε ηεο εζσηεξηθήο δνκήο ηεο κνλάδαο κέζα απφ ηηο θαηαζηάζεηο θνηλνχ κεγέζνπο ζα κπνξνχζε λα ζπγθεληξσζεί ζηα ζεκεία εθείλα, ζηα νπνία ηα δηάθνξα επηκέξνπο ζηνηρεία ηεο κνλάδαο δελ θαίλεηαη «λα δέλνπλ» θαιά κεηαμχ ηνπο φρη κφλν κε βάζε εμσηεξηθά πξφηππα, αιιά θαη κε βάζε ηηο ηδηαίηεξεο αλάγθεο ηεο επηρείξεζεο αλαθνξηθά κε ηηο αλαινγίεο ησλ ζηνηρείσλ ηεο κεηαμχ ηνπο θαη, βέβαηα, ην ηδηαίηεξν αληηθείκελν ηεο. 51

52 Έηζη, γηα παξάδεηγκα, θαη κε βάζε εμσηεξηθά πξφηππα (θιάδνπ ή επηρεηξήζεσλ) ηνπ ίδηνπ θιάδνπ κφλν, αθνχ δηαθνξεηηθή είλαη ε θαηαλνκή ησλ θεθαιαίσλ ζηα επηκέξνπο ζηνηρεία ηνπ ελεξγεηηθνχ κηαο αεξνπνξηθήο εηαηξίαο, γηα παξάδεηγκα, θαη δηαθνξεηηθή απηή κηαο ηξάπεδαο, εηδηθά κεηαμχ πάγησλ θαη ξεπζηψλ) είλαη δπλαηφλ λα επηζεκαλζνχλ αδπλακίεο ζηε ζπζρέηηζε άιισλ ζηνηρείσλ. Δπίζεο, είλαη δπλαηφλ λα κειεηεζεί ε ζσζηή ζρέζε ησλ απνζεκάησλ, γηα παξάδεηγκα κέζα ζηα ππφινηπα ζηνηρεία ηνπ ελεξγεηηθνχ κε βάζε ηηο ζπγθεθξηκέλεο αλάγθεο ηεο κνλάδαο θαη αλάινγα ηνλ επηρεηξεζηαθφ ηεο θχθιν (ρξήκα-πξντφληα-απαηηήζεηο-ρξήκα), αιιά θαη ηνλ ηξφπν θαη ηηο ππνθεηκεληθέο θαη αληηθεηκεληθέο δπλαηφηεηεο πξνκήζεηαο λέσλ εκπνξεπκάησλ. (ΚΑΝΣΕΟ ΚΧΝ/ΝΟ, ΑΝΑΛΤΖ ΥΡΖΜΑΣΟΟΗΚΟΝΟΜΗΚΧΝ ΚΑΣΑΣΑΔΧΝ, ΣΡΗΣΖ ΔΚΓΟΖ, ΔΚΓΟΔΗ ΗΝΣΔRΒΟΟΚ, ΣΡΗΣΖ ΔΚΓΟΖ ΑΘΖΝΑ ΔΛ ) ηηο θαηαζηάζεηο θνηλνχ κεγέζνπο ην θάζε επηκέξνπο ζηνηρείν εθθξάδεηαη ζαλ πνζνζηφ ηνπ επξχηεξνπ ζπλφινπ ηνπ νπνίνπ απνηειεί κέξνο. ε έλαλ ηζνινγηζκφ, ηα επηκέξνπο ζηνηρεία ηνπ ελεξγεηηθνχ εθθξάδνληαη ζε πνζνζηά ηνπ ζπλφινπ ηνπ ελεξγεηηθνχ θαζψο θαη ηα επηκέξνπο ζηνηρεία πνπ απαξηίδνπλ ην παζεηηθφ (ίδηα θαη μέλα θεθάιαηα) εθθξάδνληαη ζε πνζνζηά ηνπ ζπλφινπ ηνπ παζεηηθνχ αληίζηνηρα. Βέβαηα, κηα ηέηνηα δνκηθή αλάιπζε δελ κπνξεί Παξά λα γίλεη κε βάζε θάπνηα Πξφηππα δνκήο επηρεηξήζεσλ, ηα νπνία ππνδεηθλχνπλ ηελ νξζνινγηζηηθφηεξε αλαινγία ησλ ρξεκαηννηθνλνκηθψλ, πνπ ζπγθξνηνχλ ηε δνκή ελφο ηζνινγηζκνχ θαη ηελ απνηειεζκαηηθφηεξε ζρέζε εζφδσλ ή θαη εμφδσλ ζε κηα θαηάζηαζε απνηειεζκάησλ ρξήζεο. Δπηπιένλ, νη θαηαζηάζεηο θνηλνχ κεγέζνπο εμππεξεηνχλ θαη απηέο, φπσο ζη αξηζκνδείθηεο, ηελ αληηκεηψπηζε ηνπ πξνβιήκαηνο πνπ παξνπζηάδεη ζηε δηεηαηξηθή ζχγθξηζε ην δηαθνξεηηθφ κέγεζνο ησλ ζπγθξηλφκελσλ εηαηξηψλ. Γηα παξάδεηγκα, δελ κπνξεί θαλείο λα θξίλεη φηη κηα επηρείξεζε δαπαλά κεγαιχηεξα πνζά ζε δηαθήκηζε απφ κηαλ άιιε (γηα λα θξίλνπκε ηειηθά, γηα ηελ ππφ εμέηαζε κνλάδα ην κέγεζνο απηήο ηεο δαπάλεο ζπγθξίλνληαο ηελ κε άιιεο ή ηνπ θιάδνπ), αλ δελ ιεθζνχλ ππφςε θαη ηα αληίζηνηρα κεγέζε ησλ πσιήζεσλ θάζε επηρείξεζεο. Βιέπνπκε έηζη πσο ηα πνζνζηά απνκνλψλνπλ παξάγνληεο, φπσο ην κέγεζνο, πνπ δελ καο ελδηαθέξνπλ ζηελ πξνθεηκέλε ηνπιάρηζηνλ ζχγθξηζε. (ΚΑΝΣΕΟ ΚΧΝ/ΝΟ, ΑΝΑΛΤΖ ΥΡΖΜΑΣΟΟΗΚΟΝΟΜΗΚΧΝ ΚΑΣΑΣΑΔΧΝ, ΣΡΗΣΖ ΔΚΓΟΖ, ΔΚΓΟΔΗ ΗΝΣΔRΒΟΟΚ, ΔΚΓΟΖ ΑΘΖΝΑ ΔΛ ) ΣΡΗΣΖ Δμαγσγή αληηπξνζσπεπηηθψλ δεηθηψλ νκάδαο ή θιάδνπ Τπάξρνπλ αξθεηνί ηξφπνη γηα ηνλ ππνινγηζκφ ηνπ κέζνπ φξνπ ησλ δεηθηψλ πνπ ζα αληηπξνζσπεχνπλ ηελ νκάδα ή ηνλ θιάδν ησλ κνλάδσλ εθείλσλ νη νπνίεο ζα ρξεζηκεχζνπλ ζαλ πξφηππν ή κέηξν ζχγθξηζεο κε ηελ ππφ εμέηαζε κνλάδα. Μεηαμχ κεζφδσλ, φπσο ππνινγηζκφο ηνπ απινχ θαη ζηαζκηζκέλνπ αξηζκεηηθνχ κέζνπ, ηνπ ελδηάκεζνπ θαη ηνπ αλψηεξνπ θαη θαηψηεξνπ ηεηαξηεκφξηνπ ησλ κνλάδσλ πνπ ζπκκεηέρνπλ ή ζπλδπαζκφο ηνπο κε ππνινγηζκφ θαη ηεο δηαζπνξάο ή άιισλ ζηαηηζηηθψλ παξακέηξσλ ησλ επί κέξνπο δεηθηψλ ηεο νκάδαο, γξήγνξνο θαη πξαθηηθφο ηξφπνο είλαη ν ππνινγηζκφο ηνπ κέζνπ φξνπ ηνπο ζηαζκηζκέλνπ σο πξνο ην κέγεζνο θάπνησλ (ζρεηηθψλ) κεγεζψλ ηεο κνλάδαο ηελ νπνία αληηπξνζσπεχνπλ ζηελ νκάδα. Έηζη, γηα παξάδεηγκα ν ππνινγηζκφο ηνπ κέζνπ δείθηε απφδνζεο ησλ ίδησλ θεθαιαίσλ ηνπ θιάδνπ ησλ ηξηψλ εηαηξηψλ Α, Β θαη Γ κπνξεί λα γίλεη σο εμήο: 52

53 Ζ δηάκεζνο είλαη έλαο άιινο ηξφπνο έλδεημεο θεληξηθήο ζέζεο θαη πξνζθέξεηαη γηα κεγάιν αξηζκφ κεγεζψλ θαη γηα ηηο πεξηπηψζεηο πνπ δελ κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζεί ν ζηαζκηζκέλνο κέζνο φξνο ιφγσ έιιεηςεο ζηνηρείσλ θαη είλαη, ζηελ πεξίπησζε απηή, θαιχηεξε έλδεημε απφ απηή ηνπ απινχ αξηζκεηηθνχ κέζνπ, εθφζνλ δηνξζψλεη απηφκαηα ηελ επίδξαζε αθξαίσλ ηηκψλ. Αθνχ ηνπνζεηήζνπκε ηα ζηνηρεία θαηά ζεηξά κεγέζνπο απμεηηθή( ή θαη κεησηηθή) ν παξαθάησ ηχπνο δίλεη (γηα κνλφ ή θαη δπγφ αξηζκφ αληηθεηκέλσλ) ηε ζέζε ηνπ κεγέζνπο πνπ βξίζθεηαη ζην κέζνλ φισλ ηνλ άιισλ, δειαδή ηε δηάκεζν, ε±1 2 Ζ πνζνηηθή ζρέζε ησλ δηάθνξσλ κεγεζψλ, φπσο απηά παξνπζηάδνληαη ζηηο ινγηζηηθέο θαηαζηάζεηο κηαο κνλάδαο, κπνξνχλ κε ηελ θαηάιιειε επεμεξγαζία λα επηηξέςνπλ ηε κειέηε ηεο νηθνλνκηθήο δνκήο ηεο κνλάδαο (ηζνινγηζκφο) γηα ηελ επηζήκαλζε πηζαλφλ αδπλακηψλ πνπ νθείινληαη ζηε κε θαηάιιειε δνκή ηεο, αιιά θαη ηελ επηζήκαλζε ησλ δπλαηνηήησλ ηεο γηα κηα δηαθνξεηηθή δηακφξθσζε ηνπ απνηειέζκαηνο (θαηάζηαζε απνηειεζκάησλ ρξήζεο). (ΚΑΝΣΕΟ ΚΧΝ/ΝΟ, ΑΝΑΛΤΖ ΥΡΖΜΑΣΟΟΗΚΟΝΟΜΗΚΧΝ ΚΑΣΑΣΑΔΧΝ, ΣΡΗΣΖ ΔΚΓΟΖ, ΔΚΓΟΔΗ ΗΝΣΔRΒΟΟΚ, ΣΡΗΣΖ ΔΚΓΟΖ ΑΘΖΝΑ ΔΛ ). 53

54 «ΜΔΡΟ ΓΔΤΣΔΡΟ» ΓΔΝΗΚΑ ΣΟΗΥΔΗΑ ΚΛΑΓΟΤ ΚΑΗ ΗΣΟΡΗΚΑ ΣΟΗΥΔΗΑ ΣΖ ΔΠΗΥΔΗΡΖΖ LIDIA Δ.Π.Δ ΚΔΦΑΛΑΗΟ ΣΔΣΑΡΣΟ: Ο ΚΛΑΓΟ ΚΑΗ Ζ ΘΔΖ ΣΧΝ ΔΛΛΖΝΗΚΧΝ ΥΑΡΣΟΒΗΟΜΖΥΑΝΗΧΝ 54

55 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 4ν ΓΔΝΗΚΑ ΣΟΗΥΔΗΑ ΚΛΑΓΟΤ ΚΑΗ ΗΣΟΡΗΚΑ ΣΟΗΥΔΗΑ ΣΖ ΔΠΗΥΔΗΡΖΖ "LIDIA Δ.Π.Δ" 4.1 Ο ΚΛΑΓΟ ΚΑΗ Ζ ΘΔΖ ΣΧΝ ΔΛΛΖΝΗΚΧΝ ΥΑΡΣΟΒΗΟΜΖΥΑΝΗΧΝ εκαληηθέο επελδχζεηο εθζπγρξνληζκνχ θαη επεθηαηηθή πνιηηηθή απφ ηηο επηρεηξήζεηο ηνπ θιάδνπ χκθσλα κε έξεπλα ηεο STAT BANK, κε αηζηνδνμία κπνξεί λα αηελίδεη ην κέιινλ ε ειιεληθή ραξηνβηνκεραλία, παξά ηα πξνβιήκαηα κε ηα νπνία ήξζε αληηκέησπε ηα ηειεπηαία ρξφληα. Κη απηφ γηαηί νη επηρεηξήζεηο ηνπ θιάδνπ ιακβάλνληαο ηα αξλεηηθά κελχκαηα έζπεπζαλ λα πινπνηήζνπλ ζεκαληηθέο επελδχζεηο εθζπγρξνληζκνχ θαη λα εθαξκφζνπλ επεθηαηηθή πνιηηηθή, ψζηε πιένλ λα κπνξνχλ λα δηεθδηθήζνπλ κηα αληαγσληζηηθή ζέζε ζηε δηεζλή αγνξά. Σν 2000 ν δείθηεο βηνκεραληθήο παξαγσγήο ηνπ θιάδνπ παξνπζίαζε ζεκαληηθή πηψζε ηεο ηάμεσο ηνπ 15,5%, ελψ θαηά ηελ ίδηα πεξίνδν - ζχκθσλα κε ζηνηρεία ηνπ ΗΟΒΔ - ην εκπνξηθφ έιιεηκκα ηεο ρψξαο ζηνλ ηνκέα ηνπ ραξηηνχ θαη ησλ πξντφλησλ ηνπ δηεπξχλζεθε, θαζψο νη εηζαγσγέο απμάλνληαλ κε κέζν εηήζην ξπζκφ 7%. Οη δπζκελείο απηέο εμειίμεηο, σζηφζν, έθξνπζαλ ηνλ θψδσλα ηνπ θηλδχλνπ ζηηο επηρεηξήζεηο ηνπ ρψξνπ θαη ηηο έθαλαλ λα ζπλεηδεηνπνηήζνπλ ηελ αλάγθε γηα άκεζε αληίδξαζε. Πξνθεηκέλνπ ινηπφλ λα βειηηψζνπλ ηελ αληαγσληζηηθφηεηά ηνπο θαη λα αλαζηξέςνπλ ην αξλεηηθφ θιίκα πξνέβεζαλ ζε επελδχζεηο εθζπγρξνληζκνχ ηνπ ηερλνινγηθνχ εμνπιηζκνχ ηνπο. ην πιαίζην απηφ βειηηψζεθε ε πνηφηεηα θαη θαη επέθηαζε ε αληαγσληζηηθφηεηα ησλ εγρψξησλ πξντφλησλ, κε απνηέιεζκα ν δείθηεο επηρεηξεκαηηθψλ πξνζδνθηψλ ηνπ θιάδνπ λα ζεκεηψζεη ειαθξά άλνδν θαηά ην πξψην ηξίκελν ηνπ Οη ζεκαληηθφηεξεο ραξηνβηνκεραλίεο ηεο ρψξαο αλακέλνπλ πιένλ αχμεζε ηφζν ησλ πσιήζεψλ ηνπο, φζν θαη ησλ εμαγσγψλ. Οη θχξηνη πξννξηζκνί ησλ εμαγσγψλ ραξηηνχ θαη ραξηνληνχ είλαη ε Σνπξθία (17%), ε Οπγγαξία (14%) θαη ε Κχπξνο (12%), ελψ νη εηζαγσγέο πξνέξρνληαη θαηά 80% απφ ηελ Δπξσπατθή Έλσζε Ο θιάδνο ηεο ραξηνβηνκεραλίαο ζηελ Διιάδα ηνλ θιάδν δξαζηεξηνπνηνχληαη ζπλνιηθά 151 επηρεηξήζεηο, κε έληνλε ηελ παξνπζία ησλ πνιπεζληθψλ νη νπνίεο απαζρνινχλ πεξηζζφηεξνπο απφ εξγαδνκέλνπο. Απφ απηέο κφλν νη 15 είλαη ραξηνπνηίεο, παξάγνπλ δειαδή ραξηί θαη ραξηφλη, ελψ νη ππφινηπεο αζρνινχληαη κε ηελ παξαγσγή πξντφλησλ απφ ηα παξαπάλσ. Γεληθά ε ειιεληθή ραξηνβηνκεραλία, ε νπνία αληηπξνζσπεχεη κφλν ην 3,2% ηεο ζπλνιηθήο πξνζηηζέκελεο αμίαο ζηε κεηαπνίεζε, ιφγσ ηεο έιιεηςεο εγρψξηαο πξσηνγελνχο χιεο (ραξηνπνιηφο απφ μχιν), έρεη ζηξαθεί θαηά θχξην ιφγν ζηελ παξαγσγή ηειηθψλ πξντφλησλ ράξηνπ. Σε κεξίδα ηνπ ιένληνο πάλησο εμαθνινπζνχλ λα απνιακβάλνπλ πεξίπνπ 10 επηρεηξήζεηο, νη νπνίεο φρη κφλν δελ εθεζπράδνπλ, αιιά ζπλερψο θαηαβάιινπλ πξνζπάζεηεο πξνθεηκέλνπ λα εληζρχζνπλ ην κεξίδηφ ηνπο ζηελ αγνξά. 55

56 Πξψηε ζε πσιήζεηο παξακέλεη ε Αζελατθή Υαξηνπνηία, ε νπνία κεηά ηελ ηδησηηθνπνίεζή ηεο επηρεηξεί λα θαιχςεη ην ρακέλν έδαθνο. Αθνινπζεί ε SCA Packaging Hellas, ζπγαηξηθή ηεο ζνπεδηθήο SCA, ελψ ζηελ ηξίηε ζέζε βξίζθεηαη ε Υαξηνπνηία Θξάθεο. Όπσο πξνθχπηεη απφ ηα ζηνηρεία ηεο έξεπλαο ηεο STAT BANK, ε παξαγσγηθή δξαζηεξηφηεηα ηνπ θιάδνπ έρεη επηθεληξσζεί ζε δχν βαζηθέο θαηεγνξίεο: ηα πξντφληα πγείαο - θαζαξηφηεηαο θαη ηα είδε ζπζθεπαζίαο. Οη πεξηζζφηεξεο επηρεηξήζεηο έρνπλ επηιέμεη ηελ εμεηδίθεπζε ζε έλαλ απφ ηνπο δχν ηνκείο, αθελφο γηαηί ν θάζε ηνκέαο απεπζχλεηαη ζε δηαθνξεηηθφ θαηαλαισηηθφ θνηλφ θαη αθεηέξνπ εμαηηίαο ησλ ηερληθψλ δπζθνιηψλ πνπ ζα θιεζνχλ λα αληηκεησπίζνπλ αλ ζειήζνπλ λα δξαζηεξηνπνηεζνχλ θαη ζηηο δχν θαηεγνξίεο, θαζψο νη γξακκέο παξαγσγήο δελ έρνπλ ηε δπλαηφηεηα δεκηνπξγίαο δχν δηαθνξεηηθψλ εηδψλ. Δλδεηθηηθφ είλαη εμάιινπ φηη κφλν δχν απφ ηηο κεγάιεο δπλάκεηο ηνπ ρψξνπ, ε Αζελατθή Υαξηνπνηία θαη ε Βηνραξηηθή Υαξηνπνηία, δξαζηεξηνπνηνχληαη ηαπηφρξνλα ζηελ παξαγσγή νηθηαθνχ ραξηηνχ (tissue) θαη ραξηηνχ ζπζθεπαζίαο Έληνλνο αληαγσληζκφο ζηνλ ππνθιάδν ησλ ραξηηθψλ πγείαο - θαζαξηφηεηαο ηνλ ππνθιάδν ησλ ραξηηθψλ πγείαο - θαζαξηφηεηαο παξαηεξείηαη έληνλνο αληαγσληζκφο, γεγνλφο ην νπνίν νθείιεηαη ζηελ αλειαζηηθφηεηα ηεο δήηεζεο. Σα πξντφληα απηά ραξαθηεξίδνληαη πξψηεο αλάγθεο θαη έηζη ην πνζνζηφ ηνπ δηαζέζηκνπ εηζνδήκαηνο ησλ θαηαλαισηψλ, θαζψο θαη νη θηλήζεηο ησλ εηαηξηψλ ζηνλ ηνκέα ηεο πξνβνιήο θαη πξνψζεζεο δελ επεξεάδνπλ ηελ πνζφηεηα ησλ πξντφλησλ πνπ ζα αγνξάζνπλ νη θαηαλαισηέο, αιιά ηελ πνηφηεηά ηνπ. Τπφ ηηο ζπλζήθεο απηέο, νη επηρεηξήζεηο δίλνπλ ηδηαίηεξν βάξνο ζηε δηαθήκηζε ησλ πξντφλησλ ηνπο ζε φια ηα κέζα, αιιά θαη ζηελ παξαγσγή λέσλ πξντφλησλ πνπ ζα παξνπζηάδνπλ κία πην ειθπζηηθή ζρέζε ηηκήο - πνηφηεηαο. ε ηζρπξφ αληαγσληζηή έρνπλ εμειηρζεί εμάιινπ θαη ηα ραξηηθά ηδησηηθήο εηηθέηαο (private label), ιφγσ ησλ ρακειφηεξσλ ηηκψλ ηνπο ζε ζρέζε κε ηα αληίζηνηρα επψλπκα πξντφληα. Σα private label ηεο ραξηνβηνκεραλίαο θαηαιακβάλνπλ πιένλ ην 15% ηεο αγνξάο, ελψ έξρνληαη πξψηα θαη ζε πξνηίκεζε έλαληη ησλ άιισλ εηδψλ private label. ηελ πξνζπάζεηα ησλ ραξηνβηνκεραληψλ γηα θαηάθηεζε κεγαιχηεξνπ κεξηδίνπ αγνξάο βαζηθφ ξφιν δηαδξακαηίδνπλ θαη ηα δίθηπα δηαλνκήο. Οη επηρεηξήζεηο δηνρεηεχνπλ ηα πξντφληα ηνπο ζην θνηλφ, θπξίσο κέζσ ησλ super - market, ζηα νπνία θαη παξέρνπλ ζεκαληηθέο πξνζθνξέο, π.ρ. κεγάιεο εθπηψζεηο. Ζ ηαθηηθή φκσο απηή, αλ θαη αξρηθά επέθεξε θάπνηα θέξδε ζηηο εηαηξίεο, θαζψο ζπλέβαιε ζηε δεκηνπξγία θαιχηεξσλ ζπλζεθψλ δηάζεζεο ησλ πξντφλησλ ηνπο, εμειίζζεηαη ζηαδηαθά ζε πξφβιεκα. Κη απηφ γηαηί νη απαηηήζεηο ησλ αιπζίδσλ super market γηα πξνζθνξέο απμάλνληαη ζε ζεκείν πνπ λα κελ είλαη πιένλ ζπκθέξνπζεο γηα ηηο ραξηνβηνκεραλίεο. Όζνλ αθνξά ηα κεξίδηα αγνξάο, ζχκθσλα κε ζηνηρεία ηεο εηαηξίαο εξεπλψλ Nielsen (ηα νπνία κεηξνχλ ηηο πσιήζεηο ζε θαηαζηήκαηα ηξνθίκσλ θαη super market), ηα ελία ζηελ εγρψξην αγνξά θξαηά ε Αζελατθή Υαξηνπνηία (Softex) κε πνζνζηφ 24%. Αθνινπζνχλ ε Georgia 56

57 Pacific Διιάο (πξψελ Fort James, Delica) κε 16%, ε Υαξηνπνηία Θξάθεο (Diana) κε 13% θαη ε Kimberly Clark (Kleenex) κε 5%. Πξέπεη λα ζεκεησζεί, σζηφζν, φηη ηα παξαπάλσ ζηνηρεία αθνξνχλ ζε πξντφληα πνπ απεπζχλνληαη ζε λνηθνθπξηά. Αλ ζπκπεξηιάβνπκε θαη εθείλα πνπ δηαηίζεληαη ζε επαγγεικαηίεο, ηφηε ε εηθφλα αιιάδεη ειαθξά, θαζψο ε Υαξηνπνηία Θξάθεο αλεβαίλεη ζηε δεχηεξε ζέζε Ζ αγνξά ηεο ράξηηλεο ζπζθεπαζίαο Ο αληαγσληζκφο επεθηείλεηαη θαη ζηνλ ηνκέα ησλ ηηκψλ. ηελ αγνξά ησλ εηδψλ ζπζθεπαζίαο νη επηρεηξήζεηο δελ πξνζβιέπνπλ ηφζν ζηε δηαθνξνπνίεζε ηεο πνηφηεηαο ησλ πξντφλησλ ηνπο, αιιά ζηελ παξνρή πξνο ηνπο πειάηεο φζν ην δπλαηφλ κεγαιχηεξσλ δηεπθνιχλζεσλ ζηε δηάζεζή ηνπο. Πέξαλ ηεο θαιχηεξεο εμππεξέηεζεο ησλ πειαηψλ ν αληαγσληζκφο επεθηείλεηαη θαη ζηνλ ηνκέα ησλ ηηκψλ, κε ζπλέπεηα λα επσθειείηαη ε «ηζέπε» ησλ θαηαλαισηψλ. Κπξίαξρε ζέζε ζηελ θαηεγνξία απηή θαηέρεη ε SCA Packaging Hellas Οηθνλνκηθά απνηειέζκαηα Απμεκέλεο πσιήζεηο θαη κεησκέλα θέξδε εκθάληζαλ ην 2000 νη κεγαιχηεξεο βηνκεραληθέο εηαηξίεο ραξηηνχ. Δίλαη ραξαθηεξηζηηθφ φηη νη πσιήζεηο παξνπζηάδνπλ ζεκαληηθή αχμεζε πνπ ζε πνζνζηφ μεπεξλά ην 19,14%. πγθεθξηκέλα ν θχθινο εξγαζηψλ δηακνξθψλεηαη ζε 223,7 δηζ. δξρ. απφ 187,7 δηζ. δξρ. ην Αληίζεηα κε ηηο πσιήζεηο, ηα θαζαξά πξν θφξσλ θέξδε παξνπζηάδνπλ ππνρψξεζε ηεο ηάμεο ηνπ 85,21%. Απφ ηνπο ηζνινγηζκνχο πνπ δεκνζίεπζαλ νη κεγαιχηεξεο βηνκεραληθέο επηρεηξήζεηο ραξηηνχ ηεο ρψξαο πξνθχπηεη φηη ην 2000 πξαγκαηνπνηήζεθαλ επελδπηηθέο πξνζπάζεηεο πνπ είραλ αθελφο ηε κνξθή άκεζσλ παξαγσγηθψλ επελδχζεσλ, αθεηέξνπ εμαγνξψλ άιισλ εηαηξηψλ. Δίλαη ραξαθηεξηζηηθφ φηη ε αμία ησλ ζπκκεηνρψλ ησλ επηρεηξήζεσλ πξνζεγγίδεη ζε αμία ηα 4,5 δηζ. δξρ. ηε ζηηγκή πνπ ην 1999 ην αληίζηνηρν κέγεζνο αλεξρφηαλ ζε 4,2 δηζ. δξρ. Ζ αμία ηνπ κεραλνινγηθνχ εμνπιηζκνχ παξνπζηάδεη αχμεζε θαηά 25,8% θαη αλέξρεηαη ζε 101,2 δηζ. δξρ. έλαληη 80,4 δηζ. δξρ. έλα κφιηο ρξφλν λσξίηεξα. Σα κεηθηά θέξδε εκθαλίδνληαη επίζεο βειηησκέλα έλαληη ηνπ 1999 θαη αλέξρνληαη ζε 54,9 δηζ. δξρ. απφ 48,9 δηζ. δξρ. Ζ αχμεζε απηή είλαη ηεο ηάμεσο ηνπ 12,31% Οη ηζρπξέο επηρεηξήζεηο ηνπ θιάδνπ Πέξαλ ηεο δξάζεο ηνπο ζηελ εγρψξην αγνξά, νη ηζρπξνί ηνπ θιάδνπ επηρεηξνχλ έλα άλνηγκα ζην εμσηεξηθφ, θπξίσο ζηηο ρψξεο ηεο Αλαηνιηθήο Δπξψπεο, κε ηελ εμαγνξά εηαηξηψλ πνπ ήδε ιεηηνπξγνχλ εθεί ή ηε ζχζηαζε λέσλ δηεπξχλνληαο έηζη ηελ παξαγσγηθή ηνπο δπλακηθφηεηα. Οη επελδχζεηο κάιηζηα κε ζηφρν ηε δηείζδπζε ζε λέεο αγνξέο θεξδίδνπλ ζηαδηαθά έδαθνο, ζε αληίζεζε κε εθείλεο πνπ αθνξνχλ ζηε βειηίσζε ηεο δπλακηθφηεηαο ησλ ήδε παξαγφκελσλ πξντφλησλ, νη νπνίεο ζπλερψο κεηψλνληαη. Ζγεηηθή ζέζε ζην ρψξν θαηέρεη ε Αζελατθή Υαξηνπνηία, ε νπνία είλαη θαη ε παιαηφηεξε ραξηνβηνκεραλία ηεο ρψξαο κε δξάζε απφ ην Υξνληέο ζηαζκνί ζηελ ηζηνξία ηεο 57

58 εηαηξίαο ήηαλ ην 1984, νπφηε θαη πέξαζε ζηνλ έιεγρν ηνπ Οξγαληζκνχ Αλαζπγθξφηεζεο Δπηρεηξήζεσλ, θαη ην 1999, έηνο πνπ ηδησηηθνπνηήζεθε. ηελ παξαγσγηθή ηεο δξαζηεξηφηεηα πεξηιακβάλνληαη ραξηί tissue, ηειηθά πξντφληα πγείαο - θαζαξηφηεηαο κε ηελ επσλπκία Softex, ράξηηλεο ζαθνχιεο, ζάθνη απνξξηκκάησλ, αιιά θαη αλεπεμέξγαζην ραξηί ζπζθεπαζίαο - πεξηηχιημεο θαη γξαθήο - εθηχπσζεο. Αμίδεη επίζεο λα ζεκεησζεί φηη είλαη ε κνλαδηθή βηνκεραλία ηεο ρψξαο πνπ παξάγεη ζεξκνκεραληθφ πνιηφ, ελψ είλαη θαη ε κεγαιχηεξε ραξηνβηνκεραλία ηεο ρψξαο ζε απαζρφιεζε κε πεξηζζφηεξνπο απφ ππαιιήινπο. Όζνλ αθνξά ηα νηθνλνκηθά ηεο απνηειέζκαηα γηα ην 2000, ν θχθινο εξγαζηψλ ηεο εκθάληζε άλνδν ηεο ηάμεσο ηνπ 16,88% αλεξρφκελνο ζηα 30,7 δηζ. δξρ., ελψ αληίζεηα κε ην 1999 ε εηαηξία εκθάληζε δεκίεο κεγάινπ χςνπο. εκεηψλεηαη ηέινο φηη ην 14% πεξίπνπ ηνπ θχθινπ εξγαζηψλ ηεο πξνέξρεηαη απφ εμαγσγέο ζηελ Κχπξν, ηελ Ηηαιία, ηε Μ. Βξεηαλία θαη ηελ Αίγππην, ελψ ην 50% ησλ πσιήζεψλ ηεο αληηπξνζσπεχνπλ ηα πξντφληα tissue. Σε δεχηεξε ζέζε - βάζεη ηνπ θχθινπ εξγαζηψλ - θαηαιακβάλεη ε SCA Packaging Hellas, ε νπνία αλήθεη ζηε ζνπεδηθή εηαηξία SCA, ηε κεγαιχηεξε επξσπατθή ραξηνβηνκεραλία. Ζ SCA Packaging δξαζηεξηνπνηείηαη ζηνλ ππνθιάδν ησλ εηδψλ ράξηηλεο ζπζθεπαζίαο θαη απαζρνιεί πεξίπνπ 390 εξγαδνκέλνπο. Ζ εηαηξία, ε νπνία έρεη εγθαηαζηήζεη θαη ηεξεί ζπζηήκαηα ISO, δηαζέηεη ζπγαηξηθή ζηελ Ηεξάπεηξα ηεο Κξήηεο, κε ηελ επσλπκία Κξεηηθή Υαξηνβηνκεραλία. Γηα ην 2000, ε εηαηξία παξνπζίαζε αχμεζε ησλ πσιήζεσλ θαηά 12,65%, ελψ ηα θέξδε ηεο, κεησκέλα θαηά 60%, ζπξξηθλψζεθαλ ζηα 351 εθαηνκκχξηα δξρ. εκεηψλεηαη φηη ζπγγεληθή σο πξνο ην κέηνρν είλαη θαη ε εκπνξνβηνκεραληθή εηαηξία SCA Hygiene Products Hellas, ε νπνία δξαζηεξηνπνηείηαη ζηελ αγνξά εηδψλ αηνκηθήο πγηεηλήο θαη ιεηηνπξγεί αλεμάξηεηα. ηνλ ππνθιάδν ηεο παξαγσγήο ραξηηνχ ζπζθεπαζίαο θαη ραξηνθηβσηίσλ δεχηεξε ζέζε, φζνλ αθνξά ηα κεξίδηα ηεο αγνξάο, θαηέρεη ε ΒΗ Α.Δ., ε νπνία ηδξχζεθε ην 1969 θαη ζήκεξα απαζρνιεί 260 εξγαδνκέλνπο. Καηά ηελ πεληαεηία ε εηαηξία πξνρψξεζε ζε ζεκαληηθέο επελδχζεηο εθζπγρξνληζκνχ κε απνηέιεζκα λα παξνπζηάδεη δεκίεο, ελψ αμίδεη λα ζεκεησζεί φηη δηαζέηεη θαη κηθξή εμαγσγηθή δξαζηεξηφηεηα πνπ θαηεπζχλεηαη ζηελ Κχπξν. Μία απφ ηηο ηζρπξφηεξεο δπλάκεηο ζην ρψξν (ηξίηε βάζεη ηνπ θχθινπ εξγαζηψλ) είλαη θαη ε Υαξηνπνηία Θξάθεο, ε νπνία δξαζηεξηνπνηείηαη δπλακηθά εδψ θαη 21 ρξφληα. Ζ εηαηξία παξάγεη ραξηί tissue απφ εηζαγφκελε πξψηε χιε θαη απνθφκκαηα ράξηνπ, ην κεγαιχηεξν ηκήκα ηνπ νπνίνπ κεηαπνηείηαη ζε ραξηί πγείαο, θνπδίλαο, ραξηνπεηζέηεο, ραξηνκάληηια θ.ιπ., ελψ είλαη ε δεχηεξε ραξηνβηνκεραλία ζε απαζρφιεζε κε 640 εξγαδνκέλνπο. Ζ Υαξηνπνηία Θξάθεο αλήθεη ζηνλ φκηιν Εεξίηε, ζηνλ νπνίν πεξηιακβάλνληαη θαη ηξεηο ραξηνπνηίεο ηνπ εμσηεξηθνχ, ε Pyramids Paper Mills S.A.E. - Flora ζηελ Αίγππην, θαη νη Piskzey Paper Mill S.A. θαη St. Andre Paper ζηελ Οπγγαξία. Καηά ην πξνεγνχκελν έηνο παξνπζίαζε πηψζε ηφζν ζηηο πσιήζεηο φζν θαη ζηα θέξδε πξν θφξσλ, κε ηηο πξψηεο λα δηακνξθψλνληαη ζηα 16,4 δηζ. δξρ. θαη ηα δεχηεξα λα πεξηνξίδνληαη ζηα 616,6 εθαηνκκχξηα δξρ. Αχμεζε ησλ πσιήζεσλ αιιά πηψζε ησλ θαζαξψλ θεξδψλ παξνπζίαζε άιιε κία κεγάιε ραξηνβηνκεραλία ηεο ρψξαο, ε Georgia Pacific Hellas - πξψελ Fort James Hellas. Ζ εηαηξία, ε νπνία ηδξχζεθε ην 1973, εμαγνξάζηεθε ην 1990 απφ ην βειγηθφ φκηιν Jamont πνπ απνηειεί ην 58

59 επξσπατθφ ηκήκα κηαο απφ ηηο ζεκαληηθφηεξεο βηνκεραλίεο ράξηνπ ησλ Ζ.Π.Α., ηεο Fort James Corp. ήκεξα ε εηαηξία παξάγεη πξντφληα πγηεηλήο - θαζαξηφηεηαο, ηα νπνία δηαηίζεληαη ζηελ αγνξά κε ηα ζήκαηα Delica θαη Fino, ελψ απαζρνιεί πεξί ηνπο 250 εξγαδνκέλνπο. Καηά ην2000 ν θχθινο εξγαζηψλ ηεο μεπέξαζε ηα 13 δηζ. δξρ., ελψ ζεκεηψλεηαη φηη ην 5% ησλ πσιήζεσλ πξνέξρεηαη απφ εμαγσγέο. Ζ έθξεμε ηεο ηηκήο ηεο ραξηνκάδαο απνδείρζεθε ηδηαίηεξα επσθειήο γηα ηηο ραξηνβηνκεραλίεο εθείλεο πνπ έρνπλ πξνζαλαηνιηζηεί ζηελ παξαγσγή πξντφλησλ απφ αλαθπθισκέλν ραξηί. Απνθιεηζηηθά ηε κέζνδν απηή αθνινπζεί ε εηαηξία Βηνραξηηθή, ηεο νηθνγέλεηαο Βνπηζέια, ε νπνία παξάγεη πεξί ηα 40 πξντφληα απφ αλαθπθισκέλν ραξηί. Σε ρξνληά πνπ πέξαζε ε ελ ιφγσ επηρείξεζε είδε ηηο πσιήζεηο ηεο λα αλέξρνληαη ζε 8,2 δηζ. δξρ. θαη ηα θέξδε ηεο λα μεπεξλνχλ ηα 626 εθαη. δξρ., παξνπζηάδνληαο εληππσζηαθή άλνδν ηεο ηάμεσο ηνπ 238,3%! Ζ Βηνραξηηθή, ε νπνία απαζρνιεί 235 ππαιιήινπο, είλαη θαη ε πξψηε βηνκεραλία ζηε ρψξα πνπ ππέγξαςε ζπκθσλία κε ηε Γεκφζηα Δπηρείξεζε Αεξίνπ γηα ηνλ εθνδηαζκφ ηεο κε θπζηθφ αέξην απαιιαγκέλν απφ ξππαληηθά θνξηία, πξνο αληηθαηάζηαζε ηνπ ξππνγφλνπ καδνχη. Αμηφινγε ζέζε ζηελ αγνξά θαηέρεη ε Δπξσραξηηθή ΑΔΒΔ, απεπζπλφκελε θπξίσο ζηελ "away from home" αγνξά, πνπ αθνξά θπξίσο δίθηπα πσιήζεσλ πνπ δηνρεηεχνπλ ηα πξντφληα ζε απηή ηελ αγνξά. Ζ εηαηξία παξάιιεια κε ην ρψξν ηνπ ραξηηνχ δξαζηεξηνπνηείηαη θαη ζηα είδε θαζαξηφηεηαο θαη αηνκηθήο πγηεηλήο, κε πξντφληα πνπ είλαη δηεζλψο αλαγλσξηζκέλα κε ηελ νξνινγία tissue. Ζ εηαηξία ζηελ ηειεπηαία ηεο ρξήζε, παξνπζίαζε αχμεζε ηνπ θχθινπ εξγαζηψλ θαηά 23,86%θηάλνληαο ηα 7,7 δηζ. δξρ. Μηα αθφκε εηαηξία πνπ θαηέρεη ηδηαίηεξε ζέζε ζηνλ θιάδν ηνπ ραξηηνχ είλαη ε εηζεγκέλε Paperpack - Σζνπθαξίδεο Η. ΑΔΒΔ πνπ δηεπζχλεηαη απφ ηνλ θ. Σζνπθαξίδε Ησάλλε, ζεκεηψλνληαο αχμεζε ζηνλ θχθιν εξγαζηψλ ηεο θαηά 19%, μεπεξλψληαο ηα 3 δηζ. δξρ. 4.2 ΗΣΟΡΗΚΖ ΑΝΑΓΡΟΜΖ ΣΖ LIDIA ΔΠΔ Ηδξχζεθε ην 1993 κε έδξα ηνλ Κνξηλφ Πηεξίαο θαη αληηθείκελν εξγαζηψλ ηελ επεμεξγαζία θαη κεηαπνίεζε πξντφλησλ ράξηνπ θαζψο επίζεο θαη ηελ εκπνξία πιαζηηθψλ εηδψλ νηθηαθήο ρξήζεο, απνξξππαληηθψλ θαη πξντφλησλ θαζνξηζκνχ. Σν 2001 κεηά απφ ζπλερή αλνδηθή πνξεία, απνθάζηζε λα επεθηείλεη ηηο δξαζηεξηφηεηεο ηεο θαη ζην ρψξα ηεο παξαγσγήο απνξξππαληηθψλ θαη θαζαξηζηηθψλ πξντφλησλ ζε παξάξηεκα ηεο επί ηνπ 3νπ ρικ. παιαηάο Δζληθήο Οδνχ Καηεξίλεο- Θεζζαινλίθεο. Σν Γεθέκβξην ηνπ 2005 κεηέθεξε ην κεγαιχηεξν κέξνο ησλ κεηαπνηεηηθψλ θαη παξαγσγηθψλ δξαζηεξηνηήησλ ηεο, ζε ππεξζχγρξνλεο ηδηφθηεηεο θηηξηαθέο εγθαηαζηάζεηο, επξσπατθψλ πξνδηαγξαθψλ, θαη ζπλνιηθνχ εκβαδνχ 5000 Σ.Μ. Ζ δφκεζε ηνπο έγηλε κέζα ζε αγξνηεκάρην Σ.Μ ζηε ζέζε Κάησ Αη Γηάλλεο ηνπ Ννκνχ Πηεξίαο. Σν ίδην έηνο θαη ην ακέζσο επφκελν, ζε ζπκθσλία κε ην γεληθφηεξν εθζπγρξνληζηηθφ πλεχκα πνπ ηελ δηέθξηλε θαη εμαθνινπζεί λα ηελ δηαθξίλεη, εγθαηέζηεζε θαη έζεζε ζε ιεηηνπξγία ζηνπο παξαπάλσ πξναλαθεξζέληεο ρψξνπο θαη λέεο ππεξαπηφκαηεο κεραλέο 59

60 επεμεξγαζίαο θαη ηππνπνίεζεο πξντφλησλ ράξηνπ, βειηηψλνληαο έηζη, αθφκε πεξηζζφηεξν ηελ ήδε πςειή πνηφηεηα ησλ πξντφλησλ ηεο θαη εμαζθαιίδνληαο γηα απηή ηελ θαιχηεξε δπλαηή ζρέζε πνηφηεηαο- ηηκήο. Ζ ίδηα εθζπγρξνληζηηθή θηινζνθία εθαξκφζηεθε θαη γηα ην ηκήκα ησλ απνξξππαληηθψλ. Έηζη ζήκεξα, είλαη ζε ζέζε, κε ηνπο ηεξάζηηνπο απνζεθεπηηθνχο ρψξνπο πνπ δηαζέηεη λα θαιχπηεη απνηειεζκαηηθφηεξα ηηο αλάγθεο ησλ πειαηψλ ηεο, κεηψλνληαο, ιφγσ παξαθαηαζήθεο ηθαλψλ απνζεκάησλ, ηνπο ρξφλνπο παξάδνζεο. απηφ ζπκβάιιεη θαη ν ζηφινο ησλ ηδηφθηεησλ θνξηεγψλ απηνθηλήησλ, κέζσ ησλ νπνίσλ κεηαθέξεη ηα πξντφληα ηεο ζε νιφθιεξε ηελ ειιεληθή επηθξάηεηα αιιά θαη ζε αγνξέο ηνπ εμσηεξηθνχ κηαο θαη ε LIDIA ΔΠΔ έρεη θαη εμαγσγηθφ ραξαθηήξα. Οη εμαγσγέο αθνξνχλ ηελ Κχπξν, ηελ θεληξηθή Δπξψπε, ηα Βαιθάληα (Αιβαλία, Βνπιγαξία, θφπηα, Κφζζνβν) αιιά θαη ζηελ Οπθξαλία θαη Ρσζία. Ζ LIDIA ΔΠΔ πξνθεηκέλνπ λα θέξεη ζε πέξαο ηηο παξαγσγηθέο θαη εκπνξηθέο δξαζηεξηφηεηεο ηεο θαη λα ζπκβάιιεη ζηελ κέγηζηε δπλαηή εθπιήξσζε ησλ πξνζδνθηψλ ησλ πειαηψλ ηεο, απαζρνιεί ζήκεξα, έλα πάληα πξφζπκν λα πξνζθέξεη, θαη έκπεηξν πξνζσπηθφ απνηεινχκελν απφ 30 ζπλνιηθά εξγαδνκέλνπο, πνπ κέιεκα ηνπο είλαη λα ππεξεηνχλ πηζηά ηελ γξακκή ηεο εηαηξίαο, ε νπνία κπνξεί λα ζπλνςηζζεί κε ιίγεο ιέμεηο ζηα εμήο: "Γελ πξνζβιέπνπκε ζηα άκεζν πςειφ θέξδνο, παξά κφλα ζε απηφ ην ειάρηζην πνπ ζα πξνθχςεη καθξνπξφζεζκα κέζα απφ ηελ νινέλα απμαλφκελε θαηαλάισζε ζαλ απνηέιεζκα ηεο πάληα πξνζεγκέλεο πνηφηεηαο καο." Ζ εηαηξεία δηαζέηεη ηα παξαθάησ ππνθαηαζηήκαηα: 1. Καζζάλδξνπ 51, Καηεξίλε 2. Γσλία Σεξδνπνχινπ - Παξζελίνπ Βαξδάθα, Καηεξίλε 3. Βαζ. νθίαο 22, Λεπηνθαξπά Πηεξίαο 60

61 4.3 ΟΡΓΑΝΟΓΡΑΜΜΑ ΣΖ ΔΣΑΗΡΔΗΑ LIDIA Δ.Π.Δ 61

62 «ΜΔΡΟ ΣΡΗΣΟ» ΑΝΑΛΤΖ ΥΡΖΜΑΣΟΟΗΚΟΝΟΜΗΚΧΝ ΚΑΣΑΣΑΔΧΝ TH ΔΣΑΗΡΔΗΑ LIDIA E.Π.Δ ΚΔΦΑΛΑΗΟ ΠΔΜΠΣΟ: ΑΝΑΛΤΖ ΥΡΖΜΑΣΟΟΗΚΟΝΟΜΗΚΧΝ ΚΑΣΑΣΑΔΧΝ ΣΖ LIDIA E.Π.Δ ΜΔ ΔΠΗΛΔΓΜΔΝΔ ΜΔΘΟΓΟΤ ΚΔΦΑΛΑΗΟ ΔΚΣΟ: ΑΝΑΛΤΖ ΥΡΖΜΑΣΟΟΗΚΟΝΟΜΗΚΧΝ ΚΑΣΑΣΑΔΧΝ ΣΖ LIDIA E.Π.Δ ΜΔ ΑΡΗΘΜΟΓΔΗΚΣΔ ΚΔΦΑΛΑΗΟ ΔΒΓΟΜΟ: ΤΠΟΛΟΓΗΜΟ ΑΝΣΗΠΡΟΧΠΔΤΣΗΚΧΝ ΚΛΑΓΗΚΧΝ ΜΔΓΔΘΧΝ ΣΧΝ ΥΑΡΣΟΒΗΟΜΖΥΑΝΗΧΝ ΚΑΗ ΤΓΚΡΗΖ ΜΔ ΣΖΝ ΔΣΑΗΡΗΑ LIDIA Δ.Π.Δ 62