LEKOVI U ANESTEZIJI PROF.DR BRANISLAV PROKIĆ
|
|
|
- Κίρκη Γλυκύς
- 6 χρόνια πριν
- Προβολές:
Transcript
1 FAKULTET VETERINARSKE MEDICINE U BEOGRADU KATEDRA ZA HIRURGIJU,ORTOPEDIJU I OFTALMOLOGIJU PREDMET: ANESTEZIOLOGIJA LEKOVI U ANESTEZIJI PROF.DR BRANISLAV PROKIĆ proka@vet.bg.ac.rs
2 ODNOS ORGANIZAM - LEK! FARMAKOKINETIKA FARMAKOLOŠKA DISCIPLINA KOJA SE BAVI PROUĈAVANJEM REAGOVANJA ORGANIZMA NA UNETI LEK FARMAKODINAMIKA FARMAKOLOŠKA DISCIPLINA KOJA SE BAVI PROĈAVANJEM EFEKATA I NAĈINIMA DELOVANJA LEKA NA ORGANIZAM
3 ŠTA JE POTREBNO POZNAVATI? FARMAKOKINETIKU LEKA - APSORPCIJA: 1. Jednostavna difuzija 2. Nejonska difuzija 3. Jonska difuzija (transport preko prenosioca - proteina) a) Difuzija molekula kroz membranu iz sredine sa većom koncentracijom (nema utroška energije) b) Aktivni tzransport: lek ide suprotno koncentraciji (proces zahteva utrošak energije ATP-a) - DISTRIBUCIJU LEKA - ELIMINACIJA LEKA: BUBREZI, GIT, PLUĆA FARMAKODINAMIKU LEKA - DA BI SE ISPOLJIO KLINIĈKI EFEKAT LEKA, NJEGOVI MOLEKULI MORAJU DA ISPOLJE NEKE HEMIJSKE UTICAJE NA JEDNU ILI VIŠE KOMPONENTIĆELIJE! - AFINITET LEKA ZA VEZIVANJE ZA REGULATORNE PROTEINE: 1. ENZIMI 2. TRANSPORETERI ( molekuli nosaĉi) 3. PROTEINI JONSKIHN KANALA 4. RECEPTORI
4 DELOVANJE ANESTETIČKIH SUPSTANCI GRUPA LEKOVA DEJSTVO HIPNOTICI (ANESTETICI) ANALGETICI - PROTEINE JONSKIH KANALA, -DELOVANJE NA SINAPTIĈKE (GABA) RECEPTORE - SPECIFIĈNE RECEPTORE RELAKSANTI - SPECIFIĈNE RECEPTORE, - ENZIMSKA RAZGRADNJA
5 LEKOVI U PREMEDIKACIJI ANTIHOLINERGICI Atropin, Skopolamin SEDATIVI - HIPNOTICI Benzodiazepini, Ksilazin, NEUROLEPTICI (sedativi trankvilajzeri) Fenotiazin, Butirofenoni OPOIDNI ANALGETICI Morfin, Metadon, Butorfanol
6 ANTIHOLINERGICI Antimuskarinske holinolitici (blokiraju muskarinske M-1, M-2 i M-3 receptore - Atropin - Scopolamin Antinikotinski holinolitici (ganglijski blokatori) - Heksametonijum - Pentametonijum
7 PRIMENA ATROPINA : RELAKSACIJU GLATKIH MIŠIĆA (OSIM KRVNIH SUDOVA) SMANJENJE PERISTALTIKE BRONHODILATATOR * SMANJENJE SEKRECIJE *
8 OSETLJIVOST NA ATROPIN KONJI, GOVEDA, KOZE : DOBRO PODNOSE : PER OS PRIMENU ATROPINA OSETLJIVI : NA PARENTERALNU APLIKACIJU SVINJE : JAKO OSETLJIVE ĈESTO DOLAZI DO TROVANJA PAS : DOBRO PODNOSI MAČKE : OSETLJIVE, UTICAJ NA PERISTALTIKU, RETENCIJA URUNA, TAHIKARDIJA, POREMEĆAJ CNS-A
9 NEŽELJENI EFEKTI ATROPINA KOPITARI : PARENTERALNA APLIKACIJA (S/C, I/M) - SMANJENJE PERISTALTIKE CREVA I NASTANAK KOLIKA GOVEDA: GUBITAK APETITA, ATONIJA BURAGA PREKOMERNA DOZA (TROVANJE) DOVODI DO: - PRESTANAK SEKRECIJE - TAHIKARDIJA - HIPERPNOJA - MIDRIJAZA - ATAKSIJA - RETENCIJA - EKSCITACIJA CNS-A - DEPRESJA CENTRALNIH FUNKCIJA - DISANJA - VAZODILATACIJA - POVIŠENJE TEL. TEMP.
10 TERAPIJSKE DOZE ATROPINA ZA PREMEDIKACIJU PAS: µg/kg/ SC, IM PREŽIVARI: µg/kg SC, IM TERAPIJA TROVANJA ATROPNOM: APLIKACIJA FIZOSTIGMINA + DIAZEPAM (ZA SMIRENJE ŽIVOTINJE)
11 SEDATIVI - HIPNOTICI BENZODIAZEPINI: DIAZEPAM, MIDAZOLAM, ZOLAZEPAM FARMAKOKINETIKA: METABOLIŠU SE U JETRI, IZLUĈIVANJE URINOM I FECESOM FARMAKODINAMIKA: SVI BENZODIAZEPINI IZAZIVAJU 4 VRSTE EFEKATA: 1. ANKSIOLIZA I SEDACIJA 2. HIPNOZA 3. RELAKSACIJA 4. AMNEZIJA DEJSTVO NA CNS PREKO RECEPTORA: 1. LIMBIĈKI SISTEM, TALAMUS I HIPOTALAMUS > UMEREN SEDATIVNI EFEKAT I ANTEROGRADNA AMNEZIJA ZBOG DELOVANJA NA LIMBIĈKI SISTEM 2. SEDACIJA I ANKSIOLIZA > ZBOG DEPRESIJE TALAMUSNE REGIJE 3. DEPRIMIRAJU MOTORNU SINAPSU > RELAKSACIJA ( U KOMBINACIJI SA PROPOFOLOM ILI BARBITURATIMA DAJE JAKU RELAKSACIJU > MOGUĆE SU OPERACIJE BEZ PRIMENE RELAKSANATA 4. ANTIKONVULZIVNO DELOVANJE I MANJA DEPRSIJA KVS I RESP. SIST. OD BARBITURATA 5. BRZA APLIKACIJA > IZRAŽENA HIPOTENZIJA I BRADIKARDIJA, PARADOKSALNA EKSCITACIJA KOD MAĈAKA 6. ATAKSIJA KOD VEL.IKIH ŽIVOTINJA, DIAZEPAM: ODLIĈAN ANKSIOLITIK I SEDATIV I UMEREN RELAKSANT MIDAZOLAM: IZRAZIT HIPNOTIK, RELAKSANT I JAK AMNESTIĈKI EFEKAT. NIJE DOZNO ZAVISTAN! 7. ANTAGONIST: FLUMAZENIL U DOZI OD 0,01-0,1 mg/kg/tt
12 SEDATIVI HIPNOTICI α2- AGONISTI: 1. KSILAZIN 2. DETOMIDIN 3. MEDETOMIDIN 3. DEKSMEDETOMIDIN KSILAZIN: IM, IV APLIKACIJA; KORISTI SE KAO SEDATIV, ANALGETIK OPŠTI ANESTETIK KOD SVIH ŽIVOTINJA (IZUZEV SVINJA) FARMAKOKINETIKA: BRZA APSORPCIJA NAKON IM APLIK. METABOLŠU SE U JETRI, IZLUĈUJU PUTEM URINA. DELIMIĈNO AKTIVNI METABOLITI MOGU DA PRODUŽE DEJSTVO LEKA. FARMAKODINAMIKA: GLAVNO DELOVANJE NA CNS: SEDACIJA, ANALGEZIJA (stimulacija a2 receptora) + RELAKSACIJA SKELETNE MUSKULATURE (inhibicija intraneuralnih impulsa u CNS-u). 1. DUŽINA DELOVANJA: min 2. SA DEPRESORIMA I ANALGETICIMA IZ GRUPE OPIJATA > DOBRA ANESTEZIJA 3. IM SEDACIJA PREŽIVARA, IV SEDACIJA KOPITARA + IV APLIKACIJA KETAMINA> OŠTA ANEST. U TRAJANJU DO 40 MIN. 4. DOBAR STEPEN ANALGEZIJE KOD EPIDURALNE ILI SPINALNE ANESTEZIJE 5. DEPRESIJA KVS (PROLAZNO SMANJENJE SRĈANOG UDARNOG VOL. POSLE IV APLIK.) 6. KONTRAIDIKOVAN U GRAVIDITETU 7. SUPRIMACIJA SALIVACIJE, SMANJENJE PERISTALTIKE RUMENA, GASTRIĈNE SEKRECIJE I CREVNE PERISTALTIKE 8. ZNOJENJE KOPITARA 9. HIPOTENZIJA, BRADIKARDIJA KOD MAĈAKA + POVRAĆANJE 10. PAS: DISPNEJA + POVRAĆANJE 11. α2 ANTAGONIST: JOHIMBIN, TOLAZOLIN, DOKSAPRIM HCL,
13 NEUROLEPTICI (TRANKVILAJZER MAJOR) FENOTIAZINI: 1. ACEPROMAZIN 2. PROMAZIN BUTIROFENONI: 1. DROPERIDOL 2. AZAPERON * FENOTIAZINI : ACEPROMAZIN: SMIRENJE ŽIVOTINJE, PREMEDIKACIJA OPŠTE ANESTEZIJE FARMAKOKINETIKA: APLIKACIJA IV IM, PREMDIKACIJA ZA SVE ŽIVOTINJE SEM ZA GOVEDA (PRODUŽAVA ANESTEZIJU), METABOLIŠU SE U JETRI, ELIMINACIJA PREKO BUBREGA FARMAKODINAMIKA: SVI LEKOVI IZAZIVAJU DEPRESIJU RETIKULARNE FORMACIJE - SUBKORTIKALNIH STRUKTURA SUPRIMIRA EPILEPSIJU, EKSCITACIJU (KOD KETAMINSKE ANESTEZIJE) SMANJENJE MOTORNE AKTIVNOSTI POBOLJŠAVAJU ANALGETSKI EFEKAT ANTIEMETIĈKI EFEKAT DEPRESIVNI EFEKAT NA SRCE (SMANJENJE ILI PREVENCIJA ARITMIJE) NEŽELJENI EFEKTI: DEPRESIJA KVS I PULMONALNOG SIST. VAZODILATACIJA I HIPOTENZIJA (NAROĈITO KOD EKSCITIRANIH PACIJENATA) REFLEKSNA TAHIKARDIJA (ODGOVOR NA HIPOTENZIJU)! LEĈENJE INFUZIONOM TERAPIJOM DUGA HIPOTENZIJA (UGROŽAVA ŽIVOT): > GUBITAK SVESTI, BRADIKARDIJA PA I SMRT LEĈENJE INFUZ. TER. + FENILEFRIN (ADRENERGIĈNI VAZOKONSTRIKTOR, DIREKTNI SIMPATIKOMIMETIK, DUG EFEKAT, NE UBRZAVA RAD SRCA I NE STIMULIŠE CNS) DEPRESIJA RESPRATORNOG CENTRA, SMANJEN DISAJNI VOLUMEN, HIPERKAPNIJA KOD PREDOZIRANJA!!! HIPOTERMIJA I NEKONTROLISANI POKRETI TELA SMANJUJU AGREGACUJU TROMBOCITA
14 NEUROLEPTICI (TRANKVILAJZER MAJOR) FENOTIAZINI: 1. ACEPROMAZIN 2. PROMAZIN BUTIROFENONI: 1. AZAPERON 2. DROPERIDOL 1. AZAPERON (STRESNIL) SLIĈAN EFEKAT FENOTIAZINIMA APLIKACIJA IM i IV SEDACIJA REDUKCIJA MOTORNE AKTIVNOSTI INHIBICIJA KVS, PS I CNS DUBOKO IM APLIKACIJA SVINJAMA U VRATRNU MUSKULATURU VELIKIM NERASTOVIMA MAKS.DOZA JE 2mg/kg/tt 2. DROPERIDOL KORISTI SE U KOMBINACIJI SA FENTANILOM ZA NEUROLEPTANALGEZIJU ILI SA PENTOBARBITONOM ZA NEUROLEPTANESTEZIJU NAJKRAĆI EFEKAT JAĈI ANTIEMETIĈKI EFEKAT
15 LEK MORFIN METADON: toksiĉniji od morfina OPOIDNI ANALGETICI NALOKSAN ANTAGONIST Morfin, Metadon, Butorfanol, Fentanil APLIKA CIJA SC, IM, IV IV, SC, IM EFEKAT KOD SVIH ŽIVOTINJA (SEM PREŽIVARA) SE KORISTI ZA ANALGEZIJU U BUDNOM STANJU, SMANJUJE PERISTALTIKU, ALI IMA I SPAZMOGENIO DELOVANJE ( pojaĉava tonus gl.musk. GIT-a + grĉ sfinktera) ANALGETIK, POJAĈAVA TONUS GL. MUSK. GIT-a, MOŽE DA SE KOMBINUJE SA ACP-om KONJI: ZA ANALGEZIJU I SMIRENJE, MANJE HIR. INTERVENCIJE, PAS: ANALGEZIJA, PREMEDIKACIJA OPŠTE ANESTEZIJE (KOMBINUJU SE SA BARBITURATIMA ZA HIR. ANESTEZIJU) NEGATIVAN EFEKAT PSI: DEPRESIJA CENTRA ZA DISANJE, POVRAĆANJE MAČKE, KONJA,KOZE, OVCE, SVINJE: EKSCITACIJA (NAJJIZRAŽENIJA UZ MALU DOZU KOD MAĈAKA + POVRAĆANJE), POVIŠENJE TEL. TEMPERATURE DEPRESIJA DISANJA, SMANJUJE MINUTNI VOL. STIMULACIJA VAGUSA, BRADIKARDIJA, SALIVACIJA, DEPRESIJA CENTRA ZA KAŠALJ, KOD MAĈAKA EKSCITACIJE I KONVULZIJE BUTORFANOL derivat morfina IV, SC, IM 4-7X JAĈI ANALGETIK (KOPITARI) OD MORFINA, ANTITUSIK, PREMEDIKACIJA OPŠTE ANESTEZIJE, NE IZAZIVA EKSACITACIJU KOD MAĈAKA KONJI: NEMIR, ATAKSIJA, DRHTANJE (ovi simptomi se izostavljaju kombinacijom sa ksilazinom, detomidinom) FENTANIL brži, ali kraći efekat od morfina IV, SC IM ANALGETIK (i do 100 puta veći analgetski efekat od morfina). FENTANIL + DROPERIDOL (neuroleptik)= NEUROLEPTANALGEZIJA FENTANIL + ANESTETIK=NEUROLEPTANESTEZIJA ODLIĈNA SEDACIJA KOD PASA PROMENA PONAŠANJAOD SEDACIJE DO EKSCITACIJE, KONJI: ZNOJENJE, KONSTIPACIJA RETENCIJA URINA PAS: MIOZA, HIPERSALIVACIJA, MAĈKA: MIOZA RESP. DEPRESIJA,
16 INTRAVENSKA ANESTEZIJA - IV INJEKCIONI ANESTETICI POJEDINI IV ANESTETICI SE MOGU APLIKOVATI I IM ILI SC ODAKLE POTIĈE I NAZIV INJEKCIONA ILI PARENTERALNA ANESTEZIJA IV i IM ANESTETICI PROIZVODE STANJE: POSPANOSTI + ANALGEZIJE ILI STANJE OPŠTE ANESTEZIJE NEOPHODNA PREMEDIKACIJA FAKTORI KOJI UTIČU NA EFEKAT IV ANESTETIKA: 1. VRSTA UPOTREBLJENOG SREDSTVA 2. DOZA 3. BRZINA APLIKACIJE ANESTETIKA 4. PUT ADMINISTRIRANJA (IV, IM, SC, IP) 5. STEPEN SVESTI ŽIVOTINJE 6. ACIDOBAZNI BALANS 7. SRĈANI MIN. VOL. 8. TOLERANCIJA NA LEK: STAROST, VRSTA, DEBLJINA, TEMPERAMENT 9. INTERAKCIJA SA DRUGIM LEKOVIMA BARBITURATNA ANESTEZIJA BARBITURATNI ANESTETICI: NEBARBITURATNA ANESTEZIJA - ANESTETICI DISOCIJATIVNA ANESTETEZIJA - ANESTETICI OSTALI OPŠTI ANESTETICI: PROPOFOL, HLORAL-HIDRAT
17 BARBITURATNA ANESTEZIJA BARBITURATI DUGO DELUJUĆI SREDNJE DUGO DELUJUĆI FENOBARBITON ANTIKONVULZIV TERAPIJA EPILEPSIJE CIKLOBARBITON KORISTE SE ZA IZAZIVANJE SEDACIJE I HIPNOZE. DUŽINA DELOVANJA JE 8-12 SATI KORISTE SE ZA IZAZIVANJE SEDACIJE I HIPNOZE VRSTA LEK APLIKACIJA PUN EFEKAT DUŽINA TRAJANJA KRATKO DELUJUĆI 1. ULTRAKRA TKO DELUJUĆI 2. ULTRAKRATK O DELUJUĆI PENTOBARBIT ON TIOPENTON KUMULATIVAN METOHEKSITAL MANJE KUMULATIVAN IV, IM (IRITACIJA TKIVA), IP (REZ. PUT ZA APL.) IV DO PUNOG EFEKTA IV DO PUNOG EFEKTA 5-10 MIN MIN. 5 MIN MIN. 3 PUTA POTENTNIJI OD TIOPENTONA 3 8 MIN
18 FARMAKOKINETIKA BARBITURATNA ANESTEZIJA - MAKS. CONC. PRVO U MIŠIĆIMA, KOŽI I MOZGU, PA U MASNOM TKIVU - PONOVLJENE DOZE IMAJU KUMULATIVNI EFEKAT - ELIMINACIJA IZ ORGANIZMA OBRNUTIM REDOM - NAJDUŽE ZADRŽAVANJE U MASNIM ĆELIJAMA - OPORAVAK MRŠAVIH ŽIVOTINJA JE KRAĆI, - KOD životinja SA VIŠKOM MASNIH ĆELIJA PROLONGIRANA ANESTEZIJA (POSEBNO KOD PONAVLJANJA DOZA) - METABOLISANJE U JETRI (TREBA GA IZBEGAVATI KOD PACIJENATA SA TEŠKOM INSUFICIJENCIJOM JETRE JER EFEKAT NASTUPA KASNIJE) - IZLUĈIVANJE METABOLITA PUTEM URINA FARMAKODINAMIKA - DEPRESIJA CNS-a OD BLAGE SEDACIJE, ZBUNJENOSTI, KONFUZIJE, DO KOME - MEHANIZAM DEJSTVA: BLOKIRANJE PRENOSA GAMAAMINOBUTERNE KISELINE U CNS - BARBITURATI SMANJUJU: CREBRALNI PROTOK KRVI, METABOLOZAM U CNS-u, POTROŠNJU 02 (OVI EFEKTI IZRAŽENI KOD PASA) - SMANJENJE ARTERIJSKOG PRITISKA - SLABI ANALGETICI - ANTIKOLVIZIVI NEŽELJENI EFEKTI - RESPIRATORNA DEPRESIJA 8ZAVISI OD DOZE) - KAŠALJ, LARINGOSPAZAM KAO POSLEDICA HIPERSALIVACIJE (ZNAĈAJ PREMEDIKACIJE ATROPINOM) - KRATAK PERIOD APNEE (PSI, MAĈKE, POTREBNA INTUBACIJA ILI STIMULATOR DISANJA: DOKSAPRIM) - DEPRESIJA KVS, PAD PRITISKA, MOGUĆE ARITMIJE (TIOPENTON NATRIJUM) - TREBA IH KORISTITI SAMO ZA UVOD U ANESTEZIJU (DODAVANJE U TOKU ANEST. ZNAĈAJAN PAD PRITISKA) - HIPOMOTILITETAGIT-a ODMAH PO DAVANJU LEKA. KASNIJE MOGUĆ HIPERMOTILITET. - KONTRAIDIKOVANI KOD ŽENKI PRI POROĐAJU (PROLAZI PALCENTARNU BARIJERU I MOGUĆA OZBILJNA DEPRESIJA RESPIRACIJE PLODA) DOZE LEKA - ODREĐUJE SE NA OSNOVU IDEALNE TELESNE MASE: TELESNA MASA MINUS TEŽINA MASNIH NASLAGA
19 NEBARBITURATNA ANESTEZIJA - ANESTETICI PROPOFOL: BRZO DELUJUĆI, ULTRAKRATKI NE KUMULATIVNI ANESTETIK. UVOD U ANESTEZIJU, PROPOFOL + ANALGETIK > ODRŽAVANJE ANESTEZIJE KAO MONOANESTETIK > KRATKE DIJAG. PROCEDURE FARMAKOKINETIKA: - IV APL. MAKS. EFEKAT ZA 1 min. - DISTRIBUCIJA PRVO U MOZGU, MIŠIĆIMA, VITALNIM ORGANIMA > U MASNOM TKIVU. - ELIMINACIJA METABOLITA PREKO URINA - BRŽA OD BARBITURATA (SLABO KUMULATIVAN) FARMAKODINAMIKA: - PROPOFOL IZAZIVA SEDACIJU HIPNOZU (KAO TIOPENTON NATR. I METOHEKSITON NATRIJUM). - VEZIVANJE ZA GABA REC. > DEPRESIJA ZAVISNA OD DOZE - MOŽE DA POJAĈA EFEKAT NEDEPOLARIZIRAJUĆIH MIORELAKSANATA - BLAGI ANALGETIK U SUBHIPNOTIĈKIM DOZAMA - DOZE ZA ANESTEZIJU SMANJUJU CEREBRALNI KRVOTOK I ISKORIŠĆENJE O2 U MOZGU - ANTIKONVULZIVNO DEJSTVO - ODLIĈNA MIORELASACIJA - PRI UVODU U ANESTEZIJU ELIMINIŠE BOL - BRZ OPORAVAK IZ ANESTEZIJE NEŽELJENI EFEKTI: - UMERENA DEPRESIJA SRCA I PAD PRITISKA (MANJI NEGO KOD BARBITURATA) - RESPIRATORNA DEPRESIJA DO APNEE (KRATKOTRAJNA I DOZNO ZAVISNA) - NEMA NEG. EFEKATA NA OSTALE VITALNE ORGANE DOZE: - IV KAO MONOANESTETIK > ZA UVOD U ANESTEZIJU I KRATKE DIJAG. PROCEDURE (PSI, MAĈKE) - U INFUZIJI > ZA ODRŽAVANJE ANESTEZIJE ZAJEDNO SA OKSIMORFINOM + FENTANIL - PACIJENT NA VEŠTAĈKOJ VENTILACIJI: + MIORELAKSANTI
20 HLORAL HIDRAT SINTETISAN GOD. PRVI DEPRESORNI PREPARAT HIPNOTIK DELUJE NA OBE FAZE SNA SKRAĆUJE REM FAZU PO PRESTANKU DELOVANJA PRODUŽAVA REM FAZU I IZAZIVA STRAH I KOŠMAR SEDATIV, ANTIKONVULZIV, ANALGETIK PRIMENA SAMO U VETERINI APLIKACIJA: IV, PER-OS, PER REKTUM HIPNOTIĈKI EFEKAT NASTAJE SPORO SPOR OPORAVAK, ŽIVOTINJA DUGO LEŽI!
21 DISOCIJATIVNA ANESTEZIJA DISOCIJATIVNI ANESTETICI : TELETAMIN, KETAMIN, FENCIKLIDIN, ZOLETIL (KOMBINACIJA ZOLAZEPAMA (BENZODIAZEPIN) + TELETAMIN) KETALAR - KETAMIN HIDROHLORID: - HIPNOTIĈKI, ANALGETIĈI I ANAMANESTIĈKI EFEKAT ( JEDINI LEK U ANESTEZIJI KOJI ISTOVREMENO PROIZVODI SVA TRI EFEKTA) - UPOTREBA U VET. MED. I HUMANOJ MED. (PEDIJATRIJI) FARMAKOKINETIKA: - METABOLIŠE SE U JETRI, IZLUĈUJE PUTEM URINA (KOINTRAINDIKOVAN KOD PACIJENATA SA TEŠKOM INSUFICIJENCIJOM JETRE I BUBREGA!) FARMAKODINAMIKA: - KETAMIN PREKIDA ASOCIJATIVNE PUTEVE IZMEĐU CENTARA U MOZGU (DISOCIJATIVNA ANESTEZIJA) - ŽIVOTINJA NESVESNA OKOLINE, OĈI OTVORENE, OĈUVANI OSNOVNI REFLEKSI: PALPEBRALNI, FARINGEALNI, LARINGEALNI I REFLEKS KAŠLJANJA - DUŽINA EFEKTA ZAVISI OD PUTA ADMINISTRIRANJA (IV ili IM) - PACIJENT I PRI UVODU I OPORAVKU EKSCITIRAN (ZA RAZLIKU OD BARBITURATA I NEBARBITURATA) - NE IZAZIVA MIORELAKSACIJU (POTREBNA UPOTREBA BENZODIJAZEPINA) EFEKAT NA ORGANE I SISTEME: - ISTA DOZA KOD RAZLIĈITIH PACIJENATA DAJE RAZLIĈIT EFEKAT NA KVS ( POVIŠENJE KR. PRIT. I FR. SRCA) - PREMEDIKACIJA DIAZEPAMOM REDUKUJE POVIŠENJE PRITISKA - JAK UTICAJ NA RESPIRATORNI SISTEM: 1. BRZA APLIKACIJA > MOGUĆ PRESTANAK DISANJA NA KRATKO NEŽELJENI EFEKTI: POVIŠENJE INTRAKRANIJALNOG I INTRAOKULARNOG PRITISKA - KONTRAINDIKOVAN U HIRURGIJI CNS-a, TRAUMA OKA - HPERTONUS MIŠIĆA - HIPERSALIVACIJA (NEOPHODNA PREMEDIKACIJA ATROPINOM) - HALUCINOGEN EFEKAT I UZNEMIRENOST I DO 24h (PREMEDIKACIJA BENZODIAZEPINIMA) - LAKO PROLAZI PLACENTU ANESTETIĈKI EFEKAT NA FETUS (PAŽNJA KOD CARSKOG REZA) DOZA: DOZA PREMA IDEALNOJ TEŽINI : mg/kg/tm - OBAVEZNA PREMEDIKACIJA : ATROPIN + ACP + DIAZEPAM
22 INHALACIONI ANESTETICI ANESTETIĈKI GASOVI - AZOTOKSIDUL LAKO ISPARLJIVI ANESTETICI VOLATILNI ANESTETICI - ETAR - HALOTAN IZOFLURAN U KL. PRAKSI OD ENFLURAN U KL. PRAKSI OD SEVOFLURAN 1975.
23 AZOT OKSIDUL (N2O) GAS KOJI JE POD VISOKIM PRITISKOM PREVEDEN U TEĈNOST I SKLADIŠTI SE U ANESTEZIOLOŠKIM BOCAMA ISPARAVANJEM ETRA > GAS SE KORISTI ZA ANESTEZIJU GAS BEZ MIRISA (IZAZIVA NEKONTROLISAN SMEH) SLABIJE ANALGETSKO (ZA 50%) DEJSTVO KOD ŽIVOTINJA KORISTI SE SA 02 U ODNOSU 4:1 DO 2:1 BRZA I KRATKA ANESTEZIJA PRESTANAK APLIKACIJE > BRZ OPORAVAK KORISTI SE KAO GASNI NOSAĈ OSNOVNOG (JAĈEG) INHALACIONOG ANESTETIKA + ANALGETIK (INJEKCIONO)
24 ETAR (Dietil-etar, C2H5-D-C2H5): BEZBOJNA LAKO ISPARLJIVA TEĈNOST OŠTROG MIRISA JAK ANALGETIK VELIKA TERAPIJSKA OŠTRINA MAC 1,9 Vol% KONCENTRACIJA 3,5 4,5 Vol.% > III stad. HIR. ANEST. KONCENTRACIJA 6,5 8,5 Vol.% > RESPIRATORNA PARALIZA JEDNOSTAVAN ZA PRIMENU AKTUELAN KOD MASOVNIH NESREĆA NEŽELJENI EFEKAT NADRAŽAJ DISAJNIH PUTEVA KAŠALJ LARINGOSPAZAM (POREBAN MIORELAKSANT)
25 HALOTAN (fluotan-cf3chbrcl) BISTRA TEĈNOST SNAŽAN ANESTETIK BOLJI EFEKAT KOD MLADIH ŽIVOTINJA NE DELUJE NA FETUS BRONHODILATATOR INHIBIRA BRONIJALNU U PLJUVAĈNU SEKRECIJU UMERENA HIPERTENZIJA PREDOZIRANJE: BRADIKARDIJA ARITMIJE KONTRAINDIKOVANA PRIMENA ADRENALINA SA HALOTANOM NEGATIVAN EFEKAT SMANJENJE CEREBROSPINALNE TEĈNOSTI HEPATOTOKSIĈAN KOD PONOVNE PRIMENE KONTRAINDIKOVAN KOD INSUFICIJENCIJE JETRE
26 IZOFLURAN POUZDAN ANESTETIK ZA SVE ŽIVOTINJE DOBAR ZA KRATKE HIR. PROCEDURE ANESTEZIJA NASTAJE BRZO PRI KONC. 1 2% (BOLJI OD HALOTANA) SMNAJUJE PROTDOBAR MIORELAKSANT OK KRVI U CNS-u NE POVEĆAVA INTRAKRANIJALNI PRITISAK (karakteristika znaĉajna za neurohirurgiju!) HIPOTENZIJA (slabije od halotana) DILATACIJA KORONARNIH KRV. SUDOVA MANJA SNAGA KONTRAKCIJE SRĈANOG MIŠIĆA I UDAR SRCA NE MENJA SE SRĈANI RITAM! POVEĆAVA PROTOK KRVI KROZ ABDOMINALNE ORGANE I SKELETNU MUSKULATURU DEPRIMIRA DISANJE BRONHODILATATOR NEMA HEPATOTOKSIĈNO DEJSTVO
27 ENFLURAN INHALACIONI ANESTETIK NOVIJE GENERACIJE BRZ UVOD, KONC. 1,5 4 % NE IZAZIVA ARITMIJE BRZ OPORAVAK DOBRA MIORELAKSACIJA (ABDOM. HIR.!) IZLUĈUJE SE U SKORO ISTOM OBLIKU U KOM JE UNET U ORGANIZAM IRITIRA BRONHIJALNO STABLO > KAŠALJ SKUP
28 SEVOFLURAN SIGURAN BRZ UVOD BRZ OPORAVAK POTENTAN I DOZNO ZAVISAN BLAGA MIORELAKSACIJA UTICAJ NA KVS i RESP. SISTEM JE MINIMALAN POTREBNI SU POSEBNI ABSORBENSI EKSTREMNO SKUP!?
29 MEHANIZAM DEJSTVA INHALACIONOG ANESTETIKA ANESTETIK > PLUĆA > RESORPCIJA > TRANSPORT KRVOTOKOM DO CNS I MOŽDANA ĆELIJA > PROMENA AKCIONIH POTENCIJALA MEMBRANE I MEĐUNEURONSKE HOMEOSTAZE > DEPRESIJA CNS-a
30 MIORELAKSANTI PODELA PREMA MEHANIZMU DELOVANJA NA NEUROMIŠIĆNOJ SINAPSI (NM) - MOTORNOJ PLOČI DEPOLARIZUJUĆE (nekompetitivne) - SUKCINILHOLIN - MEHANIZAM DELOVANJA: BLOKADA PRENOSA IMPULSA NA NEURO-MIŠIĆNOJ SINAPSI -APILKACIJA: IV - EFEKAT ZA NASTUPA ZA: sec., TRAJE: 3-15 min. - ODMAH INTUBACIJA + VEŠTAĆKA VENT. PLUĆA NEDOSTATAK: - BRADIKARDIJA I ZASTOJ SRCA - APLIKACIJA ATROPINA! NEDEPOLARIZUJUĆE (kompetitivne) - KURARE PANKURONIJUM (efekat min., antagonist neostigmin) - VEKURONIJUM (efekat traje min., antagonist piridostigmin) - ATRAKURIJUM (efekat min., antagonist edrofonium) - MEHANIZAM: BLOKADA NIKOTINSKIH RECEPTORA ZA ACETIL HOLIN NA NM SINAPSI - KARAKTERISTIKE: EFEKAT SPORIJI, A DEJSTVO DUŽE OD SUKCINILHOLINA - PRIMENA: ZA ENDOTRAHEALNU INTUBACIJU PACIJENATA AKO NIJE URGENTNO
Prof.dr.sc. Frane Božić Zavod za farmakologiju & toksikologiju Veterinarskog fakulteta Sveučilišta u Zagrebu
Prof.dr.sc. Frane Božić Zavod za farmakologiju & toksikologiju Veterinarskog fakulteta Sveučilišta u Zagrebu PREMEDIKACIJA preanestetska medikacija Svrha premedikacije: smanjiti strah pacijenta (smiriti
Prof.dr.sc. Josip Kos UVOD U ANESTEZIOLOGIJU. PREMEDIKACIJA I SEDACIJA. PODJELA ANESTEZIJE. LOKALNA I REGIONALNA ANESTEZIJA. INTRAVENSKA ANESTEZIJA.
Prof.dr.sc. Josip Kos UVOD U ANESTEZIOLOGIJU. PREMEDIKACIJA I SEDACIJA. PODJELA ANESTEZIJE. LOKALNA I REGIONALNA ANESTEZIJA. INTRAVENSKA ANESTEZIJA. Uvod i definicije: Ovim poglavljem anesteziologije želimo
FAKULTET VETERINARSKE MEDICINE U BEOGRADU KATEDRA ZA HIRURGIJU,ORTOPEDIJU I OFTALMOLOGIJU PREDMET: ANESTEZIOLOGIJA
FAKULTET VETERINARSKE MEDICINE U BEOGRADU KATEDRA ZA HIRURGIJU,ORTOPEDIJU I OFTALMOLOGIJU PREDMET: ANESTEZIOLOGIJA NASTAJE PRILIKOM BILO KOJE ANESTEZIOLOŠKE PROCEDURE KARAKTERISTIKA RPD: - HIPOVENTILACIJA,
DISKRETNA MATEMATIKA - PREDAVANJE 7 - Jovanka Pantović
DISKRETNA MATEMATIKA - PREDAVANJE 7 - Jovanka Pantović Novi Sad April 17, 2018 1 / 22 Teorija grafova April 17, 2018 2 / 22 Definicija Graf je ure dena trojka G = (V, G, ψ), gde je (i) V konačan skup čvorova,
SEKUNDARNE VEZE međumolekulske veze
PRIMARNE VEZE hemijske veze među atomima SEKUNDARNE VEZE međumolekulske veze - Slabije od primarnih - Elektrostatičkog karaktera - Imaju veliki uticaj na svojstva supstanci: - agregatno stanje - temperatura
UNIVERZITET U NIŠU ELEKTRONSKI FAKULTET SIGNALI I SISTEMI. Zbirka zadataka
UNIVERZITET U NIŠU ELEKTRONSKI FAKULTET Goran Stančić SIGNALI I SISTEMI Zbirka zadataka NIŠ, 014. Sadržaj 1 Konvolucija Literatura 11 Indeks pojmova 11 3 4 Sadržaj 1 Konvolucija Zadatak 1. Odrediti konvoluciju
FTN Novi Sad Katedra za motore i vozila. Teorija kretanja drumskih vozila Vučno-dinamičke performanse vozila: MAKSIMALNA BRZINA
: MAKSIMALNA BRZINA Maksimalna brzina kretanja F O (N) F OI i m =i I i m =i II F Oid Princip određivanja v MAX : Drugi Njutnov zakon Dokle god je: F O > ΣF otp vozilo ubrzava Kada postane: F O = ΣF otp
Kaskadna kompenzacija SAU
Kaskadna kompenzacija SAU U inženjerskoj praksi, naročito u sistemima regulacije elektromotornih pogona i tehnoloških procesa, veoma često se primenjuje metoda kaskadne kompenzacije, u čijoj osnovi su
Osnovni primer. (Z, +,,, 0, 1) je komutativan prsten sa jedinicom: množenje je distributivno prema sabiranju
RAČUN OSTATAKA 1 1 Prsten celih brojeva Z := N + {} N + = {, 3, 2, 1,, 1, 2, 3,...} Osnovni primer. (Z, +,,,, 1) je komutativan prsten sa jedinicom: sabiranje (S1) asocijativnost x + (y + z) = (x + y)
FARMAKOLOGIJA za III razred I dio
FARMAKOLOGIJA za III razred I dio UVOD U FARMAKOLOGIJU Farmakologija je nauka koja se bavi proučavanjem lijekova. Farmakologija se dijeli na : - medicinsku i - kliničku. TOKSIKOLOGIJA je nauka koja se
IZRAČUNAVANJE POKAZATELJA NAČINA RADA NAČINA RADA (ISKORIŠĆENOSTI KAPACITETA, STEPENA OTVORENOSTI RADNIH MESTA I NIVOA ORGANIZOVANOSTI)
IZRAČUNAVANJE POKAZATELJA NAČINA RADA NAČINA RADA (ISKORIŠĆENOSTI KAPACITETA, STEPENA OTVORENOSTI RADNIH MESTA I NIVOA ORGANIZOVANOSTI) Izračunavanje pokazatelja načina rada OTVORENOG RM RASPOLOŽIVO RADNO
Novi Sad god Broj 1 / 06 Veljko Milković Bulevar cara Lazara 56 Novi Sad. Izveštaj o merenju
Broj 1 / 06 Dana 2.06.2014. godine izmereno je vreme zaustavljanja elektromotora koji je radio u praznom hodu. Iz gradske mreže 230 V, 50 Hz napajan je monofazni asinhroni motor sa dva brusna kamena. Kada
BETA ADRENERGIČKI BLOKATORI
BETA ADRENERGIČKI BLOKATORI KOMPETITIVNI INHIBITORI KATEHOLAMINA NA BETA ADRENERGIČKIM RECEPTORIMA LEKOVI KOJI SPECIFIČNO BLOKIRAJU BIOLOŠKI ODGOVOR NA IZOPRENALIN, A DELIMIČNO NA ADRENALIN PARCIJALNI
numeričkih deskriptivnih mera.
DESKRIPTIVNA STATISTIKA Numeričku seriju podataka opisujemo pomoću Numeričku seriju podataka opisujemo pomoću numeričkih deskriptivnih mera. Pokazatelji centralne tendencije Aritmetička sredina, Medijana,
I.13. Koliki je napon između neke tačke A čiji je potencijal 5 V i referentne tačke u odnosu na koju se taj potencijal računa?
TET I.1. Šta je Kulonova sila? elektrostatička sila magnetna sila c) gravitaciona sila I.. Šta je elektrostatička sila? sila kojom međusobno eluju naelektrisanja u mirovanju sila kojom eluju naelektrisanja
FARMAKOLOGIJA IIIrazred
JU MSŠ GRAČANICA FARMAKOLOGIJA IIIrazred -MEDICINSKA SESTRA TEHNIČAR- (Skripta za vanredne polaznike) mr.ph.ajna Grbić UVOD U FARMAKOLOGIJU Farmakologija je nauka koja se bavi proučavanjem lijekova. Farmakologija
Ispitivanje toka i skiciranje grafika funkcija
Ispitivanje toka i skiciranje grafika funkcija Za skiciranje grafika funkcije potrebno je ispitati svako od sledećih svojstava: Oblast definisanosti: D f = { R f R}. Parnost, neparnost, periodičnost. 3
Betonske konstrukcije 1 - vežbe 3 - Veliki ekscentricitet -Dodatni primeri
Betonske konstrukcije 1 - vežbe 3 - Veliki ekscentricitet -Dodatni primeri 1 1 Zadatak 1b Čisto savijanje - vezano dimenzionisanje Odrediti potrebnu površinu armature za presek poznatih dimenzija, pravougaonog
Prof.dr.sc. Frane Božić Zavod za farmakologiju i toksikologiju Veterinarskog fakulteta Sveučilišta u Zagrebu
Prof.dr.sc. Frane Božić Zavod za farmakologiju i toksikologiju Veterinarskog fakulteta Sveučilišta u Zagrebu Sedativi Analgetici Antikolinergici Miorelaksansi Što je bol?... percepcija neugodnog osjećaja
S t r a n a 1. 1.Povezati jonsku jačinu rastvora: a) MgCl 2 b) Al 2 (SO 4 ) 3 sa njihovim molalitetima, m. za so tipa: M p X q. pa je jonska jačina:
S t r a n a 1 1.Povezati jonsku jačinu rastvora: a MgCl b Al (SO 4 3 sa njihovim molalitetima, m za so tipa: M p X q pa je jonska jačina:. Izračunati mase; akno 3 bba(no 3 koje bi trebalo dodati, 0,110
Zadaci sa prethodnih prijemnih ispita iz matematike na Beogradskom univerzitetu
Zadaci sa prethodnih prijemnih ispita iz matematike na Beogradskom univerzitetu Trigonometrijske jednačine i nejednačine. Zadaci koji se rade bez upotrebe trigonometrijskih formula. 00. FF cos x sin x
Računarska grafika. Rasterizacija linije
Računarska grafika Osnovni inkrementalni algoritam Drugi naziv u literaturi digitalni diferencijalni analizator (DDA) Pretpostavke (privremena ograničenja koja se mogu otkloniti jednostavnim uopštavanjem
IZVODI ZADACI ( IV deo) Rešenje: Najpre ćemo logaritmovati ovu jednakost sa ln ( to beše prirodni logaritam za osnovu e) a zatim ćemo
IZVODI ZADACI ( IV deo) LOGARITAMSKI IZVOD Logariamskim izvodom funkcije f(), gde je >0 i, nazivamo izvod logarima e funkcije, o jes: (ln ) f ( ) f ( ) Primer. Nadji izvod funkcije Najpre ćemo logarimovai
FTN Novi Sad Katedra za motore i vozila. Teorija kretanja drumskih vozila Vučno-dinamičke performanse vozila: MAKSIMALNA BRZINA
: MAKSIMALNA BRZINA Maksimalna brzina kretanja F O (N) F OI i m =i I i m =i II F Oid Princip određivanja v MAX : Drugi Njutnov zakon Dokle god je: F O > ΣF otp vozilo ubrzava Kada postane: F O = ΣF otp
1. Mehanizmi antihipertenzivnog delovanja tijazidnih diuretika su: 4. Hipotenzivni efekat inhibitora angiotenzin konvertaze posledica je :
1. Mehanizmi antihipertenzivnog delovanja tijazidnih diuretika su: 2. Lekovi u terapiji bronhijalne astme su: 3. Nabrojte najvažnije članove blokatora Ca 2+ kanala 4. Hipotenzivni efekat inhibitora angiotenzin
SEMINAR IZ KOLEGIJA ANALITIČKA KEMIJA I. Studij Primijenjena kemija
SEMINAR IZ OLEGIJA ANALITIČA EMIJA I Studij Primijenjena kemija 1. 0,1 mola NaOH je dodano 1 litri čiste vode. Izračunajte ph tako nastale otopine. NaOH 0,1 M NaOH Na OH Jak elektrolit!!! Disoira potpuno!!!
PRAVA. Prava je u prostoru određena jednom svojom tačkom i vektorom paralelnim sa tom pravom ( vektor paralelnosti).
PRAVA Prava je kao i ravan osnovni geometrijski ojam i ne definiše se. Prava je u rostoru određena jednom svojom tačkom i vektorom aralelnim sa tom ravom ( vektor aralelnosti). M ( x, y, z ) 3 Posmatrajmo
ANALGETICI. neuropatski bol posledica: strukturne i funkcionalne promene somatosenzornog nervnog sistema
ANALGETICI nociceptivni bol posledica poznatog uzroka: mehaničkih hemijskih termičkih stimulusa traume praćen anksioznosšću i povišenim tonusom simpatikusa 1 ANALGETICI neuropatski bol posledica: strukturne
2 tg x ctg x 1 = =, cos 2x Zbog četvrtog kvadranta rješenje je: 2 ctg x
Zadatak (Darjan, medicinska škola) Izračunaj vrijednosti trigonometrijskih funkcija broja ako je 6 sin =,,. 6 Rješenje Ponovimo trigonometrijske funkcije dvostrukog kuta! Za argument vrijede sljedeće formule:
Trigonometrija 2. Adicijske formule. Formule dvostrukog kuta Formule polovičnog kuta Pretvaranje sume(razlike u produkt i obrnuto
Trigonometrija Adicijske formule Formule dvostrukog kuta Formule polovičnog kuta Pretvaranje sume(razlike u produkt i obrnuto Razumijevanje postupka izrade složenijeg matematičkog problema iz osnova trigonometrije
M086 LA 1 M106 GRP. Tema: Baza vektorskog prostora. Koordinatni sustav. Norma. CSB nejednakost
M086 LA 1 M106 GRP Tema: CSB nejednakost. 19. 10. 2017. predavač: Rudolf Scitovski, Darija Marković asistent: Darija Brajković, Katarina Vincetić P 1 www.fizika.unios.hr/grpua/ 1 Baza vektorskog prostora.
POTPUNO RIJEŠENIH ZADATAKA PRIRUČNIK ZA SAMOSTALNO UČENJE
**** MLADEN SRAGA **** 011. UNIVERZALNA ZBIRKA POTPUNO RIJEŠENIH ZADATAKA PRIRUČNIK ZA SAMOSTALNO UČENJE SKUP REALNIH BROJEVA α Autor: MLADEN SRAGA Grafički urednik: BESPLATNA - WEB-VARIJANTA Tisak: M.I.M.-SRAGA
XI dvoqas veжbi dr Vladimir Balti. 4. Stabla
XI dvoqas veжbi dr Vladimir Balti 4. Stabla Teorijski uvod Teorijski uvod Definicija 5.7.1. Stablo je povezan graf bez kontura. Definicija 5.7.1. Stablo je povezan graf bez kontura. Primer 5.7.1. Sva stabla
Riješeni zadaci: Nizovi realnih brojeva
Riješei zadaci: Nizovi realih brojeva Nizovi, aritmetički iz, geometrijski iz Fukciju a : N R azivamo beskoači) iz realih brojeva i ozačavamo s a 1, a,..., a,... ili a ), pri čemu je a = a). Aritmetički
18. listopada listopada / 13
18. listopada 2016. 18. listopada 2016. 1 / 13 Neprekidne funkcije Važnu klasu funkcija tvore neprekidne funkcije. To su funkcije f kod kojih mala promjena u nezavisnoj varijabli x uzrokuje malu promjenu
OSNOVI ELEKTRONIKE VEŽBA BROJ 2 DIODA I TRANZISTOR
ELEKTROTEHNIČKI FAKULTET U BEOGRADU KATEDRA ZA ELEKTRONIKU OSNOVI ELEKTRONIKE ODSEK ZA SOFTVERSKO INŽENJERSTVO LABORATORIJSKE VEŽBE VEŽBA BROJ 2 DIODA I TRANZISTOR 1. 2. IME I PREZIME BR. INDEKSA GRUPA
Zavrxni ispit iz Matematiqke analize 1
Građevinski fakultet Univerziteta u Beogradu 3.2.2016. Zavrxni ispit iz Matematiqke analize 1 Prezime i ime: Broj indeksa: 1. Definisati Koxijev niz. Dati primer niza koji nije Koxijev. 2. Dat je red n=1
Delotvornost aktivnih biljnih principa trenutna dostignuća
Kontinuirana edukacija farmaceuta 6. novembar 2010. Hotel Continental, Beograd odobrenje ZSS B-297 (juli 2010.) Delotvornost aktivnih biljnih principa trenutna dostignuća Prof. dr Nenad Ugrešić, Farmaceutski
3.1 Granična vrednost funkcije u tački
3 Granična vrednost i neprekidnost funkcija 2 3 Granična vrednost i neprekidnost funkcija 3. Granična vrednost funkcije u tački Neka je funkcija f(x) definisana u tačkama x za koje je 0 < x x 0 < r, ili
ELEKTROTEHNIČKI ODJEL
MATEMATIKA. Neka je S skup svih živućih državljana Republike Hrvatske..04., a f preslikavanje koje svakom elementu skupa S pridružuje njegov horoskopski znak (bez podznaka). a) Pokažite da je f funkcija,
ZBIRKA POTPUNO RIJEŠENIH ZADATAKA
**** IVANA SRAGA **** 1992.-2011. ZBIRKA POTPUNO RIJEŠENIH ZADATAKA PRIRUČNIK ZA SAMOSTALNO UČENJE POTPUNO RIJEŠENI ZADACI PO ŽUTOJ ZBIRCI INTERNA SKRIPTA CENTRA ZA PODUKU α M.I.M.-Sraga - 1992.-2011.
Apsolutno neprekidne raspodele Raspodele apsolutno neprekidnih sluqajnih promenljivih nazivaju se apsolutno neprekidnim raspodelama.
Apsolutno neprekidne raspodele Raspodele apsolutno neprekidnih sluqajnih promenljivih nazivaju se apsolutno neprekidnim raspodelama. a b Verovatno a da sluqajna promenljiva X uzima vrednost iz intervala
INTELIGENTNO UPRAVLJANJE
INTELIGENTNO UPRAVLJANJE Fuzzy sistemi zaključivanja Vanr.prof. Dr. Lejla Banjanović-Mehmedović Mehmedović 1 Osnovni elementi fuzzy sistema zaključivanja Fazifikacija Baza znanja Baze podataka Baze pravila
MATRICE I DETERMINANTE - formule i zadaci - (Matrice i determinante) 1 / 15
MATRICE I DETERMINANTE - formule i zadaci - (Matrice i determinante) 1 / 15 Matrice - osnovni pojmovi (Matrice i determinante) 2 / 15 (Matrice i determinante) 2 / 15 Matrice - osnovni pojmovi Matrica reda
IspitivaƬe funkcija: 1. Oblast definisanosti funkcije (ili domen funkcije) D f
IspitivaƬe funkcija: 1. Oblast definisanosti funkcije (ili domen funkcije) D f IspitivaƬe funkcija: 1. Oblast definisanosti funkcije (ili domen funkcije) D f 2. Nule i znak funkcije; presek sa y-osom IspitivaƬe
41. Jednačine koje se svode na kvadratne
. Jednačine koje se svode na kvadrane Simerične recipročne) jednačine Jednačine oblika a n b n c n... c b a nazivamo simerične jednačine, zbog simeričnosi koeficijenaa koeficijeni uz jednaki). k i n k
Elektrotehnički fakultet univerziteta u Beogradu 17.maj Odsek za Softversko inžinjerstvo
Elektrotehnički fakultet univerziteta u Beogradu 7.maj 009. Odsek za Softversko inžinjerstvo Performanse računarskih sistema Drugi kolokvijum Predmetni nastavnik: dr Jelica Protić (35) a) (0) Posmatra
Strukture podataka i algoritmi 1. kolokvij 16. studenog Zadatak 1
Strukture podataka i algoritmi 1. kolokvij Na kolokviju je dozvoljeno koristiti samo pribor za pisanje i službeni šalabahter. Predajete samo papire koje ste dobili. Rezultati i uvid u kolokvije: ponedjeljak,
LANCI & ELEMENTI ZA KAČENJE
LANCI & ELEMENTI ZA KAČENJE 0 4 0 1 Lanci za vešanje tereta prema standardu MSZ EN 818-2 Lanci su izuzetno pogodni za obavljanje zahtevnih operacija prenošenja tereta. Opseg radne temperature se kreće
Cenovnik spiro kanala i opreme - FON Inžinjering D.O.O.
Cenovnik spiro kanala i opreme - *Cenovnik ažuriran 09.02.2018. Spiro kolena: Prečnik - Φ (mm) Spiro kanal ( /m) 90 45 30 Muf/nipli: Cevna obujmica: Brza diht spojnica: Elastična konekcija: /kom: Ø100
Elementi spektralne teorije matrica
Elementi spektralne teorije matrica Neka je X konačno dimenzionalan vektorski prostor nad poljem K i neka je A : X X linearni operator. Definicija. Skalar λ K i nenula vektor u X se nazivaju sopstvena
OM2 V3 Ime i prezime: Index br: I SAVIJANJE SILAMA TANKOZIDNIH ŠTAPOVA
OM V me i preime: nde br: 1.0.01. 0.0.01. SAVJANJE SLAMA TANKOZDNH ŠTAPOVA A. TANKOZDN ŠTAPOV PROZVOLJNOG OTVORENOG POPREČNOG PRESEKA Preposavka: Smičući napon je konsanan po debljini ida (duž pravca upravnog
Obrada signala
Obrada signala 1 18.1.17. Greška kvantizacije Pretpostavka je da greška kvantizacije ima uniformnu raspodelu 7 6 5 4 -X m p x 1,, za x druge vrednosti x 3 x X m 1 X m = 3 x Greška kvantizacije x x x p
OSNOVI ELEKTRONIKE VEŽBA BROJ 1 OSNOVNA KOLA SA DIODAMA
ELEKTROTEHNIČKI FAKULTET U BEOGRADU KATEDRA ZA ELEKTRONIKU OSNOVI ELEKTRONIKE SVI ODSECI OSIM ODSEKA ZA ELEKTRONIKU LABORATORIJSKE VEŽBE VEŽBA BROJ 1 OSNOVNA KOLA SA DIODAMA Autori: Goran Savić i Milan
( , 2. kolokvij)
A MATEMATIKA (0..20., 2. kolokvij). Zadana je funkcija y = cos 3 () 2e 2. (a) Odredite dy. (b) Koliki je nagib grafa te funkcije za = 0. (a) zadanu implicitno s 3 + 2 y = sin y, (b) zadanu parametarski
- pravac n je zadan s točkom T(2,0) i koeficijentom smjera k=2. (30 bodova)
MEHANIKA 1 1. KOLOKVIJ 04/2008. grupa I 1. Zadane su dvije sile F i. Sila F = 4i + 6j [ N]. Sila je zadana s veličinom = i leži na pravcu koji s koordinatnom osi x zatvara kut od 30 (sve komponente sile
(P.I.) PRETPOSTAVKA INDUKCIJE - pretpostavimo da tvrdnja vrijedi za n = k.
1 3 Skupovi brojeva 3.1 Skup prirodnih brojeva - N N = {1, 2, 3,...} Aksiom matematičke indukcije Neka je N skup prirodnih brojeva i M podskup od N. Ako za M vrijede svojstva: 1) 1 M 2) n M (n + 1) M,
Opšte KROVNI POKRIVAČI I
1 KROVNI POKRIVAČI I FASADNE OBLOGE 2 Opšte Podela prema zaštitnim svojstvima: Hladne obloge - zaštita hale od atmosferskih padavina, Tople obloge - zaštita hale od atmosferskih padavina i prodora hladnoće
Operacije s matricama
Linearna algebra I Operacije s matricama Korolar 3.1.5. Množenje matrica u vektorskom prostoru M n (F) ima sljedeća svojstva: (1) A(B + C) = AB + AC, A, B, C M n (F); (2) (A + B)C = AC + BC, A, B, C M
Eliminacijski zadatak iz Matematike 1 za kemičare
Za mnoge reakcije vrijedi Arrheniusova jednadžba, koja opisuje vezu koeficijenta brzine reakcije i temperature: K = Ae Ea/(RT ). - T termodinamička temperatura (u K), - R = 8, 3145 J K 1 mol 1 opća plinska
Konstruisanje. Dobro došli na... SREDNJA MAŠINSKA ŠKOLA NOVI SAD DEPARTMAN ZA PROJEKTOVANJE I KONSTRUISANJE
Dobro došli na... Konstruisanje GRANIČNI I KRITIČNI NAPON slajd 2 Kritični naponi Izazivaju kritične promene oblika Delovi ne mogu ispravno da vrše funkciju Izazivaju plastične deformacije Može doći i
100g maslaca: 751kcal = 20g : E maslac E maslac = (751 x 20)/100 E maslac = 150,2kcal 100g med: 320kcal = 30g : E med E med = (320 x 30)/100 E med =
100g maslaca: 751kcal = 20g : E maslac E maslac = (751 x 20)/100 E maslac = 150,2kcal 100g med: 320kcal = 30g : E med E med = (320 x 30)/100 E med = 96kcal 100g mleko: 49kcal = 250g : E mleko E mleko =
Pismeni ispit iz matematike Riješiti sistem jednačina i diskutovati rješenja sistema u zavisnosti od parametra: ( ) + 1.
Pismeni ispit iz matematike 0 008 GRUPA A Riješiti sistem jednačina i diskutovati rješenja sistema u zavisnosti od parametra: λ + z = Ispitati funkciju i nacrtati njen grafik: + ( λ ) + z = e Izračunati
Pošto pretvaramo iz veće u manju mjernu jedinicu broj 2.5 množimo s 1000,
PRERAČUNAVANJE MJERNIH JEDINICA PRIMJERI, OSNOVNE PRETVORBE, POTENCIJE I ZNANSTVENI ZAPIS, PREFIKSKI, ZADACI S RJEŠENJIMA Primjeri: 1. 2.5 m = mm Pretvaramo iz veće u manju mjernu jedinicu. 1 m ima dm,
Iskazna logika 3. Matematička logika u računarstvu. novembar 2012
Iskazna logika 3 Matematička logika u računarstvu Department of Mathematics and Informatics, Faculty of Science,, Serbia novembar 2012 Deduktivni sistemi 1 Definicija Deduktivni sistem (ili formalna teorija)
Klasifikacija blizu Kelerovih mnogostrukosti. konstantne holomorfne sekcione krivine. Kelerove. mnogostrukosti. blizu Kelerove.
Klasifikacija blizu Teorema Neka je M Kelerova mnogostrukost. Operator krivine R ima sledeća svojstva: R(X, Y, Z, W ) = R(Y, X, Z, W ) = R(X, Y, W, Z) R(X, Y, Z, W ) + R(Y, Z, X, W ) + R(Z, X, Y, W ) =
NOMENKLATURA ORGANSKIH SPOJEVA. Imenovanje aromatskih ugljikovodika
NOMENKLATURA ORGANSKIH SPOJEVA Imenovanje aromatskih ugljikovodika benzen metilbenzen (toluen) 1,2-dimetilbenzen (o-ksilen) 1,3-dimetilbenzen (m-ksilen) 1,4-dimetilbenzen (p-ksilen) fenilna grupa 2-fenilheptan
Računarska grafika. Rasterizacija linije
Računarska grafika Osnovni inkrementalni algoritam Drugi naziv u literaturi digitalni diferencijalni analizator (DDA) Pretpostavke (privremena ograničenja koja se mogu otkloniti jednostavnim uopštavanjem
Izgled depresivnog pacijenta
Izgled depresivnog pacijenta Depresivni pacijent - klinički sindrom Depresivni pacijent prateći simptomi ANTIDEPRESIVI (AD) Značaj U svakom trenutku 5-6% populacije depresivno, 10% bar jednom u životu
Moguća i virtuelna pomjeranja
Dnamka sstema sa vezama Moguća vrtuelna pomjeranja f k ( r 1,..., r N, t) = 0 (k = 1, 2,..., K ) df k dt = r + t = 0 d r = r dt moguća pomjeranja zadovoljavaju uvjet: df k = d r + dt = 0. t δ r = δx +
Reverzibilni procesi
Reverzbln proces Reverzbln proces: proces pr koja sste nkada nje vše od beskonačno ale vrednost udaljen od ravnoteže, beskonačno ala proena spoljašnjh uslova ože vratt sste u blo koju tačku, proena ože
Endokrini pankreas-insulin i glukagon. Lekovi za lečenje dijabetes melitusa-insulini i oralni antidijabetici
Endokrini pankreas-insulin i glukagon Lekovi za lečenje dijabetes melitusa-insulini i oralni antidijabetici Hormoni pankreasa Langerhansova ostrvca A (α): glukagon B (β): insulin D (δ): somatostatin F
Kontrolni zadatak (Tačka, prava, ravan, diedar, poliedar, ortogonalna projekcija), grupa A
Kontrolni zadatak (Tačka, prava, ravan, diedar, poliedar, ortogonalna projekcija), grupa A Ime i prezime: 1. Prikazane su tačke A, B i C i prave a,b i c. Upiši simbole Î, Ï, Ì ili Ë tako da dobijeni iskazi
Mašinsko učenje. Regresija.
Mašinsko učenje. Regresija. Danijela Petrović May 17, 2016 Uvod Problem predviđanja vrednosti neprekidnog atributa neke instance na osnovu vrednosti njenih drugih atributa. Uvod Problem predviđanja vrednosti
UZDUŽNA DINAMIKA VOZILA
UZDUŽNA DINAMIKA VOZILA MODEL VOZILA U UZDUŽNOJ DINAMICI Zanemaruju se sva pomeranja u pravcima normalnim na pravac kretanja (ΣZ i = 0, ΣY i = 0) Zanemaruju se svi vidovi pobuda na oscilovanje i vibracije,
Matematika 1 - vježbe. 11. prosinca 2015.
Matematika - vježbe. prosinca 5. Stupnjevi i radijani Ako je kut φ jednak i rad, tada je veza između i 6 = Zadatak.. Izrazite u stupnjevima: a) 5 b) 7 9 c). d) 7. a) 5 9 b) 7 6 6 = = 5 c). 6 8.5 d) 7.
OBRTNA TELA. Vladimir Marinkov OBRTNA TELA VALJAK
OBRTNA TELA VALJAK P = 2B + M B = r 2 π M = 2rπH V = BH 1. Zapremina pravog valjka je 240π, a njegova visina 15. Izračunati površinu valjka. Rešenje: P = 152π 2. Površina valjka je 112π, a odnos poluprečnika
3. razred gimnazije- opšti i prirodno-matematički smer ALKENI. Aciklični nezasićeni ugljovodonici koji imaju jednu dvostruku vezu.
ALKENI Acikliči ezasićei ugljovodoici koji imaju jedu dvostruku vezu. 2 4 2 2 2 (etile) viil grupa 3 6 2 3 2 2 prope (propile) alil grupa 4 8 2 2 3 3 3 2 3 3 1-bute 2-bute 2-metilprope 5 10 2 2 2 2 3 2
Vježba: Uklanjanje organskih bojila iz otpadne vode koagulacijom/flokulacijom
Kolegij: Obrada industrijskih otpadnih voda Vježba: Uklanjanje organskih bojila iz otpadne vode koagulacijom/flokulacijom Zadatak: Ispitati učinkovitost procesa koagulacije/flokulacije na obezbojavanje
Doziranje opioida prof. dr. Aleš Mrhar, mag. farm.
Doziranje opioida prof. dr. Aleš Mrhar, mag. farm. Univerza v Ljubljani, Fakulteta za farmacijo ales.mrhar@ffa.uni-lj.si J. Toni, P. Jančar, I. Locatelli, A. Premuš Marušič Upotreba opioida u liječenju
7 Algebarske jednadžbe
7 Algebarske jednadžbe 7.1 Nultočke polinoma Skup svih polinoma nad skupom kompleksnih brojeva označavamo sa C[x]. Definicija. Nultočka polinoma f C[x] je svaki kompleksni broj α takav da je f(α) = 0.
Pismeni ispit iz matematike GRUPA A 1. Napisati u trigonometrijskom i eksponencijalnom obliku kompleksni broj, zatim naći 4 z.
Pismeni ispit iz matematike 06 007 Napisati u trigonometrijskom i eksponencijalnom obliku kompleksni broj z = + i, zatim naći z Ispitati funkciju i nacrtati grafik : = ( ) y e + 6 Izračunati integral:
Program testirati pomoću podataka iz sledeće tabele:
Deo 2: Rešeni zadaci 135 Vrednost integrala je I = 2.40407 42. Napisati program za izračunavanje koeficijenta proste linearne korelacije (Pearsonovog koeficijenta) slučajnih veličina X = (x 1,..., x n
1.4 Tangenta i normala
28 1 DERIVACIJA 1.4 Tangenta i normala Ako funkcija f ima derivaciju u točki x 0, onda jednadžbe tangente i normale na graf funkcije f u točki (x 0 y 0 ) = (x 0 f(x 0 )) glase: t......... y y 0 = f (x
π π ELEKTROTEHNIČKI ODJEL i) f (x) = x 3 x 2 x + 1, a = 1, b = 1;
1. Provjerite da funkcija f definirana na segmentu [a, b] zadovoljava uvjete Rolleova poučka, pa odredite barem jedan c a, b takav da je f '(c) = 0 ako je: a) f () = 1, a = 1, b = 1; b) f () = 4, a =,
Evolucija kontaktnih tesnih dvojnih sistema W UMa tipa
Evolucija kontaktnih tesnih dvojnih sistema W UMa tipa B.Arbutina 1,2 1 Astronomska opservatorija, Volgina 7, 11160 Beograd, Srbija 2 Katedra za astronomiju, Univerzitet u Beogradu, Studentski trg 16,
( ) π. I slučaj-štap sa zglobovima na krajevima F. Opšte rešenje diferencijalne jednačine (1): min
Kritična sia izvijanja Kritična sia je ona najmanja vrednost sie pritisa pri ojoj nastupa gubita stabinosti, odnosno, pri ojoj štap iz stabine pravoinijse forme ravnoteže preazi u nestabinu rivoinijsu
Teorijske osnove informatike 1
Teorijske osnove informatike 1 9. oktobar 2014. () Teorijske osnove informatike 1 9. oktobar 2014. 1 / 17 Funkcije Veze me du skupovima uspostavljamo skupovima koje nazivamo funkcijama. Neformalno, funkcija
RECEPTORI KAO CILJNA MESTA DEJSTVA LEKOVA. Kako se prenose informacije u organizmu? Predavač: Doc. dr Slavica Erić FARMACEUTSKA HEMIJA 1
FARMACEUTSKA HEMIJA 1 RECEPTORI KAO CILJNA MESTA DEJSTVA LEKOVA Predavač: Doc. dr Slavica Erić Kako se prenose informacije u organizmu? receptori imaju ulogu prenosioca poruka većina receptora se nalazi
PRSKALICA - LELA 5 L / 10 L
PRSKALICA - LELA 5 L / 10 L UPUTSTVO ZA UPOTREBU. 1 Prskalica je pogodna za rasprsivanje materija kao sto su : insekticidi, fungicidi i sredstva za tretiranje semena. Prskalica je namenjena za kućnu upotrebu,
LOKALNI ANESTETICI. Prof. dr. sc. Frane Božić Zavod za farmakologiju i toksikologiju Veterinarskog fakulteta Sveučilišta u Zagrebu
Prof. dr. sc. Frane Božić Zavod za farmakologiju i toksikologiju Veterinarskog fakulteta Sveučilišta u Zagrebu Lokalni anestetik je tvar koja prekida prijenos podražaja boli u određenom području tijela
IZVODI ZADACI (I deo)
IZVODI ZADACI (I deo) Najpre da se podsetimo tablice i osnovnih pravila:. C`=0. `=. ( )`= 4. ( n )`=n n-. (a )`=a lna 6. (e )`=e 7. (log a )`= 8. (ln)`= ` ln a (>0) 9. = ( 0) 0. `= (>0) (ovde je >0 i a
Sistem sučeljnih sila
Sistm sučljnih sila Gomtrijski i analitički način slaganja sila, projkcija sil na osu i na ravan, uslovi ravnotž Sistm sučljnih sila Za sistm sila s kaž da j sučljni ukoliko sil imaju zajdničku napadnu
SAŽETAK OPISA SVOJSTAVA LIJEKA
SAŽETAK OPISA SVOJSTAVA LIJEKA 1. NAZIV GOTOVOG LIJEKA Sevredol 10 mg filmom obložene tablete Sevredol 20 mg filmom obložene tablete 2. KVALITATIVNI I KVANTITATIVNI SASTAV Sevredol 10 mg Jedna filmom obložena
SISTEMI NELINEARNIH JEDNAČINA
SISTEMI NELINEARNIH JEDNAČINA April, 2013 Razni zapisi sistema Skalarni oblik: Vektorski oblik: F = f 1 f n f 1 (x 1,, x n ) = 0 f n (x 1,, x n ) = 0, x = (1) F(x) = 0, (2) x 1 0, 0 = x n 0 Definicije
PREDNAPETI BETON Primjer nadvožnjaka preko autoceste
PREDNAPETI BETON Primjer nadvožnjaka preko autoceste 7. VJEŽBE PLAN ARMATURE PREDNAPETOG Dominik Skokandić, mag.ing.aedif. PLAN ARMATURE PREDNAPETOG 1. Rekapitulacija odabrane armature 2. Određivanje duljina
a M a A. Može se pokazati da je supremum (ako postoji) jedinstven pa uvodimo oznaku sup A.
3 Infimum i supremum Definicija. Neka je A R. Kažemo da je M R supremum skupa A ako je (i) M gornja meda skupa A, tj. a M a A. (ii) M najmanja gornja meda skupa A, tj. ( ε > 0)( a A) takav da je a > M
Zadatak 4b- Dimenzionisanje rožnjače
Zadatak 4b- Dimenzionisanje rožnjače Rožnjača je statičkog sistema kontinualnog nosača raspona L= 5x6,0m. Usvaja se hladnooblikovani šuplji profil pravougaonog poprečnog preseka. Raster rožnjača: λ r 2.5m
PRAVAC. riješeni zadaci 1 od 8 1. Nađite parametarski i kanonski oblik jednadžbe pravca koji prolazi točkama. i kroz A :
PRAVAC iješeni adaci od 8 Nađie aameaski i kanonski oblik jednadžbe aca koji olai očkama a) A ( ) B ( ) b) A ( ) B ( ) c) A ( ) B ( ) a) n a AB { } i ko A : j b) n a AB { 00 } ili { 00 } i ko A : j 0 0
PARNA POSTROJENJA ZA KOMBINIRANU PROIZVODNJU ELEKTRIČNE I TOPLINSKE ENERGIJE (ENERGANE)
(Enegane) List: PARNA POSTROJENJA ZA KOMBINIRANU PROIZVODNJU ELEKTRIČNE I TOPLINSKE ENERGIJE (ENERGANE) Na mjestima gdje se istovremeno troši električna i toplinska energija, ekonomičan način opskrbe energijom