ΕΚΣΙΜΗΗ ΣΩΝ ΣΙΜΩΝ ΣΗ ΚΤΣΑΣΙΝΗ-C Ε ΑΘΕΝΕΙ ΜΕ ΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΣΗ ΣΤΠΟΤ 2

Transcript

1 ΕΚΣΙΜΗΗ ΣΩΝ ΣΙΜΩΝ ΣΗ ΚΤΣΑΣΙΝΗ-C Ε ΑΘΕΝΕΙ ΜΕ ΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΣΗ ΣΤΠΟΤ 2 1 Α. Ντέμκα, 1 Υ. Ηλιάδησ, 1 Σ. Διδάγγελοσ, 1 Β. Μπουγάτςα, 2 Α. Μακέδου, 3 Ε. Μωραλίδησ, 1 Δ. Γρέκασ, 1 Α. Φατζητόλιοσ 1 Α Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική, Νοςοκομείο AXEPA, Αριςτοτέλειο Πανεπιςτήμιο Θεςςαλονίκησ. 2 Εργαςτήριο Λιπιδίων Β Παιδιατρικήσ Κλινικήσ, Νοςοκομείο AXEPA, Αριςτοτέλειο Πανεπιςτήμιο Θεςςαλονίκησ. 3 Εργαςτήριο Πυρηνικήσ Ιατρικήσ, Νοςοκομείο AXEPA, Αριςτοτέλειο Πανεπιςτήμιο Θεςςαλονίκησ.

2 Οη ηδηόηεηεο ηεο Κπζηαηίλε C πξσηεΐλε κηθξνύ κνξηαθνύ βάξνπο 13 Kda παξάγεηαη κε ζηαζεξό ξπζκό από όια ηα εκπύξελα θύηηαξα ηνπ αλζξώπνπ. αλαζηνιέαο ησλ πξσηεαζώλ ηεο θπζηείλεο Πξνζηαηεύεη ηα θύηηαξα από ηελ απξόζθνξε ελδνγελή ή εμσγελή πξσηεόιπζε ξπζκίδνληαο ηε δξαζηηθόηεηα ησλ πξσηεαζώλ θπζηεΐλεο όπσο νη θαζεςίλεο, ε παπαΐλε θαη νη θαζπάζεο Current Opinion in Nephrology and Hypertension 2006, 15:

3 Η Κπζηαηίλε C σο δείθηεο λεθξηθήο ιεηηνπξγίαο Γηεζείηαη ειεύζεξα κέζα από ηε ζπεηξακαηηθή κεκβξάλε. -Eπαλαξξνθάηαη πιήξσο από ηα επηζειηαθά θύηηαξα ηνπ εγγύο εζπεηξακέλνπ ζσιελαξίνπ θαη θαηαβνιίδεηαη. -Γελ επηζηξέθεη ζηε ζπζηεκαηηθή θπθινθνξία -Ακειεηέα πνζόηεηα απεθθξίλεηαη ζηα νύξα θπζηαηίλε πιάζκαηνο έρεη πξνηαζεί σο θαιύηεξνο δείθηεο λεθξηθήο ιεηηνπξγίαο από ηελ θξεαηηλίλε πιάζκαηνο, ελώ έρνπλ αλαπηπρζεί κηα ζεηξά εμηζώζεσλ πνπ βαζίδνληαη ζηελ θπζηαηίλε Clin Chem May;48(5):

4 H θπζηαηίλε C σο δείθηεο θαξδηαγγεηαθνύ θηλδύλνπ Αξθεηέο κειέηεο ηδίσο ζε ειηθησκέλνπο θαηέδεημαλ όηη ε Κπζηαηίλε C ζρεηίδεηαη γξακκηθά κε ηε ζλεζηκόηεηα θαη ηα θαξδηαγγεηαθά ζπκβάληα θαη ε ζπζρέηηζε είλαη εκθαλήο θαη ζε κηθξέο κεηαβνιέο απηήο Curr Opin Nephrol Hypertens May ; 18(3): Αζζελείο κε απμεκέλα επίπεδα θπζηαηίλεο C είραλ απμεκέλν θίλδπλν γηα ηελ αλάπηπμε ΦΝΝ θαη θαξδηαγγεηαθήο λόζνπ Πην ζεκαληηθή είλαη ε παξαηήξεζε όηη ε θπζηαηίλε C είλαη ρξήζηκε γηα ηελ αλίρλεπζε αζζελώλ πνπ βξίζθνληαη ζε πςειόηεξν θίλδπλν γηα ηελ εθδήισζε θαξδηαγγεηαθνύ ζπκβάληνο κεηαμύ αηόκσλ πνπ θαηαηάζζνληαη ζε νκάδα ρακεινύ θηλδύλνπ κε βάζε ηελ θξεαηηλίλε πιάζκαηνο θαη ηνλ egfr Clin Chem Nov;55(11):

5 Δπηπιένλ Οη αζζελείο κε ΦΝΝ (GFR<60 ml/min per 1.73 m 2 ) παξνπζηάδνπλ απμεκέλν θαξδηαγγεηαθό θίλδπλν Υπνζηεξίδεηαη όηη ζε αζζελείο κε ΣΓ όηαλ ε ΦΝΝ, δηαπηζηώλεηαη κε ηε βνήζεηα εμηζώζεσλ πνπ βαζίδνληαη ζηελ θπζηαηίλε, ν θαξδηαγγεηαθόο θίλδπλνο είλαη κεγαιύηεξνο ζε ζρέζε κε ηε δηαπίζησζε ηεο ΦΝΝ κε ηε βνήζεηα εμηζώζεσλ πνπ βαζίδνληαη ζηελ θξεαηηλίλε. Άξα ε θπζηαηίλε κπνξεί λα βνεζήζεη ζηελ επηινγή εθείλσλ ησλ αζζελώλ πνπ δηαηξέρνπλ θαη ηνλ κεγαιύηεξν θαξδηαγγεηαθό θίλδπλν Diabetes Care 2012 vol. 35 no

6 Πηζαλνί κεραληζκνί ζύλδεζεο λεθξηθήο βιάβεο, θιεγκνλήο, θαξδηαγγεηαθνύ θηλδύλνπ θαη αζεξνγέλεζεο Clin Chem Nov;55(11):

7 Ωζηόζν Σηε κειέηε PREVENT (8058 άηνκα, ειηθίαο ) βξέζεθε όηη ε ειηθία, ην θύιν, ε θπιή, ν BMI, ην θάπληζκα θαη ηα πςειόηεξα επίπεδα hcrp ζρεηίδνηαλ ζεηηθά κε ηελ θπζηαηίλε πιάζκαηνο κεηά από πξνζαξκνγή κε ηελ θάζαξζε θξεαηηλίλεο. Αληίζεηα δελ παξαηεξήζεθε ζπζρέηηζε κε ηελ ππέξηαζε, ηελ ππεξιηπηδαηκία θαη ην ΣΓ Kidney International, Vol. 65 (2004), Σε αζζελείο κε ΦΝΝ, ε θπζηαηίλε C ήηαλ 4,3% ρακειόηεξε γηα θάζε 20 έηε ειηθίαο θαη 9,2% ρακειόηεξε γηα ην ζήιπ θύιν. Ο ΣΓ ζρεηίζηεθε κε 8,5% πςειόηεξα επίπεδα. Δπηπιένλ πςειόηεξα επίπεδα BMI, CRP, WBC θαη ρακειόηεξα επίπεδα αιβνπκίλεο ζρεηίζηεθαλ κε πςειόηεξα επίπεδα θπζηαηίλεο κεηά από πξνζαξκνγή κε ηνλ mgfr Kidney International (2009) 75, Οη ζπξενεηδνπάζεηεο, λενπιαζίεο, ρνξήγεζε γιπθνθνξηηθνεηδώλ θαίλεηαη όηη επεξεάδνπλ ηα επίπεδα ηεο θπζηαηίλεο C Curr Opin Nephrol Hypertens 20:

8 Μήπωσ ο επηρεαςμόσ των τιμών τησ κυςτατίνησ από διάφορεσ κλινικέσ και εργαςτηριακέσ παραμέτρουσ την καθιςτά επιςφαλή για την ςωςτή εκτίμηςη του GFR και κατ επέκταςη και ωσ δείκτη καρδιαγγειακού κινδύνου;

9 ΣΚΟΠΟΣ Σθνπόο ηεο παξνύζαο κειέηεο ήηαλ ε ζπζρέηηζε ησλ ηηκώλ ηεο θπζηαηίλεο-c κε θιηληθέο θαη εξγαζηεξηαθέο παξακέηξνπο ζε αζζελείο κε ζαθραξώδε δηαβήηε (ΣΓ) ηύπνπ 2

10 ΜΕΘΟΔΟΙ Μειεηήζακε 455 αζζελείο κε ΣΓ ηύπνπ 2, από ηνπο νπνίνπο 205 (44,8%) ήηαλ άλδξεο, κε ηα αθόινπζα ραξαθηεξηζηηθά, κέζε ηηκή (SD): Ηιηθία: 65 (10) έηε, BMI: 31.3 (9.5) Kg/m2, HbA1c: 7.0 (1.6)%. Glu : 161 (62) mg/dl Γηάξθεηα : 11.7 (8.9) έηε Θεξαπεία (P/I/PI) : 53 / 12 / 35 % Cystatin C : 1.1 (0.5) mg/l GFR mgfr ( 51 Cr-EDTA ): 70,7 (21,1) ml /min/1.73 m2

11 Σηαηηζηηθή αλάιπζε Οη πνζνηηθέο κεηαβιεηέο παξνπζηάδνληαη σο κέζε ηηκή ± 1 ηππηθή απόθιηζε. Τν 1 Sample Kolmogorov-Smirnof test ρξεζηκνπνηήζεθε γηα ηνλ έιεγρν ηεο θαλνληθόηεηαο ησλ πνζνηηθώλ κεηαβιεηώλ Οη ζπληειεζηέο ζπζρέηηζεο Pearson θαη Spearman ρξεζηκνπνηήζεθαλ γηα ηε ζπζρέηηζε κεηαμύ ησλ ηηκώλ ηεο θπζηαηίλεο θαη δηαθόξσλ θαλνληθώλ θαη κε θαλνληθώλ κεηαβιεηώλ, αληίζηνηρα Γηελεξγήζεθε πνιππαξαγνληηθή γξακκηθή παιηλδξόκεζε γηα ηηο κεηαβιεηέο πνπ βξέζεθαλ λα ζπζρεηίδνληαη κε ηηο ηηκέο ηεο θπζηαηίλεο Τηκή p<0.05 ζεσξήζεθε ζηαηηζηηθά ζεκαληηθή Η ζηαηηζηηθή αλάιπζε δηελεξγήζεθε κε SPSS 17.0

12 Θεηηθέο Σπζρεηίζεηο κε Κπζηαηίλε r p Ηλικία 0,457 <0,001 Διάπκεια ΣΔ 0,109 0,04 Είδορ θεπαπείαρ 0,085 NS BMI 0,070 NS ACR 0,263 <0,001 hscrp 0,188 0,001 Uric acid 0,330 <0,001 SGOT 0,071 NS γ-gt 0,007 NS Chol 0,003 NS TG 0,088 NS LDL 0,002 NS TSH 0,058 NS B12 0,067 NS Σθαιπίνερ 0,102 NS Αλκαλική θωζθαηάζη 0,119 0,02 Λεςκά αιμοζθαίπια 0,113 0,02

13 Αξλεηηθέο Σπζρεηίζεηο κε Κπζηαηίλε r P SEX -0,055 NS GLU -0,142 0,004 HbA1c -0,085 NS mgfr -0,586 <0,001 Ολικά λεςκώμαηα -0,031 NS Albumin -0,182 <0,001 CPK -0,056 NS Ferritin -0,015 NS T4-0,038 NS T3-0,086 NS HDL -0,096 0,05 Ht -0,262 <0,001 PLT -0,024 NS Φςλλικό οξύ -0,255 0,02

14 Πνιππαξαγνληηθή γξακκηθή παιηλδξόκεζε Ο ζπληειεζηήο πξνζδηνξηζκνύ R 2 είλαη 0,474 Τν 47,4 % ηεο κεηαβιεηόηεηαο ησλ ηηκώλ ηεο θπζηαηίλεο εμεγείηαη από ην κνληέιν πνπ θαηαζθεπάζακε

15 Πνιππαξαγνληηθή γξακκηθή παιηλδξόκεζε Η ηηκή ηνπ F ζηαηηζηηθνύ ηνπ πίλαθα ΑΝOVA είλαη πςειή: 9,897 πνπ ζεκαίλεη όηη ε ζπζρέηηζε ησλ ηηκώλ ηεο θπζηαηίλεο κε ηηο ζπγθεθξηκέλεο παξακέηξνπο είλαη ζηαηηζηηθά ζεκαληηθή P<0,001

16 Ωζηόζν κόλν νη ηηκέο ηνπ mgfr θαη ηνπ νπξηθνύ νμένο απνηεινύλ αλεμάξηεηνη παξάγνληεο ηεο κεηαβιεηόηεηαο ησλ ηηκώλ ηεο θπζηαηίλεο

17 Βήκα πξνο βήκα πνιππαξαγνληηθή γξακκηθή παιηλδξόκεζε Τν 36,7 % ηεο κεηαβιεηόηεηαο ησλ ηηκώλ ηεο θπζηαηίλεο νθείιεηαη ζηηο ηηκέο ηνπ mgfr ελώ κόλν ην 5,5% ηεο κεηαβιεηόηεηαο ησλ ηηκώλ ηεο θπζηαηίλεο νθείιεηαη ζηηο ηηκέο ηνπ νπξηθνύ νμένο

18 ΤΜΠΕΡΑΜΑΣΑ Οη ηηκέο ηεο θπζηαηίλεο C ζε αζζελείο κε ΣΓ ηύπνπ 2, πξνρσξεκέλεο ειηθίαο, επεξεάδνληαη θαηά θύξην ιόγν από ηνλ ξπζκό ζπεηξακαηηθήο δηήζεζεο Από ηηο ππόινηπεο κεηαβιεηέο πνπ κειεηήζεθαλ κόλν ην νπξηθό νμύ βξέζεθε λα ζπζρεηίδεηαη ζεηηθά κε ηηο ηηκέο ηεο θπζηαηίλεο θαη απηό ζα πξέπεη λα ιακβάλεηαη ππόςηλ ζε αζζελείο κε ζνβαξή ππεξνπξηραηκία Φαίλεηαη όηη ζε αζζελείο κε ΣΓ ηύπνπ 2, πξνρσξεκέλεο ειηθίαο, νη νπνίνη ιακβάλνπλ δηαθόξσλ εηδώλ αληηδηαβεηηθέο αγσγέο θαη παξνπζηάδνπλ επξύ θάζκα λεθξηθήο ιεηηνπξγίαο (GFR>30- <90 ml/min per 1.73 m 2 ), ε θπζηαηίλε κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζεί σο δείθηεο εθηίκεζεο ηεο λεθξηθήο ιεηηνπξγίαο θαη θαη επέθηαζε θαη σο δείθηεο θαξδηαγγεηαθνύ θηλδύλνπ

19 Ευχαριςτώ