ΔΙΑΓΩΓΗ. Τν αλδξηθό θαη γπλαηθείν γελλεηηθό ζύζηεκα. Ο ιδπακζζιόξ παναβςβήξ ηςκ μύνςκ

Transcript

1 ΔΙΑΓΩΓΗ Η θύξηα ιεηηνπξγία ησλ λεθξώλ είλαη ε απαιιαγή ηνπ αίκαηνο από ηηο άρξεζηεο νπζίεο ηνπ κεηαβνιηζκνύ (θπξίσο ηνπ αγώημο), ε ξύζκηζε ηεο νμενβαζηθήο ηζνξξνπίαο, αιιά θαη ε παξαγσγή νξκνλώλ. Οη άρξεζηεο νπζίεο απνβάιινληαη κε ηα νύξα, ελώ ην απαιιαγκέλν απ απηέο αίκα επηζηξέθεη ζηελ θπθινθνξία. Τα νύξα είλαη έλα πδαηηθό δηάιπκα νξγαληθώλ θαη αλόξγαλσλ νπζηώλ, άρξεζησλ πξντόλησλ ηνπ κεηαβνιηζκνύ ή πξντόλησλ πνπ πξνέξρνληαη απ ηε δηαηξνθή. Τα ζεκαληηθόηεξα νξγαληθά ζπζηαηηθά ηνπο, είλαη ε μονία, ημ μονζηό μλύ θαη ε ηνεαηζκίκδ, ελώ ηα αλόξγαλα, είλαη ηα άιαηα ρισξίνπ, θσζθόξνπ, ζείνπ, θαζώο θαη ε ακκσλία. Η εμέηαζε νύξσλ είλαη ζεκαληηθή, γηαηί καο πιεξνθνξεί γηα ηε θπζηνινγηθή ή παζνινγηθή ιεηηνπξγία ηνπ νξγαληζκνύ. Πνιιέο παζήζεηο, θπξίσο ησλ λεθξώλ, κεηαβάιινπλ ηε ζύζηαζε ησλ νύξσλ κε απνηέιεζκα, νξηζκέλα ζπζηαηηθά λα εκθαλίδνληαη ζηα νύξα κόλν ζε παζνινγηθέο θαηαζηάζεηο. Τα πην ζεκαληηθά απ απηά είλαη: ε γιπθόδε, ηα ιεπθώκαηα, ηα θεηνληθά ζώκαηα, ε αηκνζθαηξίλε, θαη ε ρνιεξπζξίλε. Τν αλδξηθό θαη γπλαηθείν γελλεηηθό ζύζηεκα Ο ιδπακζζιόξ παναβςβήξ ηςκ μύνςκ Η παξαγσγή ησλ νύξσλ γίλεηαη ζηνπο λεθξνύο θαη είλαη ιεηηνπξγία απαξαίηεηε γηα ηελ απαιιαγή ηνπ νξγαληζκνύ από ηα άρξεζηα πξντόληα ηνπ κεηαβνιηζκνύ. Κάζε λεθξόο απνηειείηαη από έλα εθαηνκκύξην θαη πιένλ λεθξώλεο. Οη λεθξώλεο απνηεινύλ ηελ αλαηνκηθή θαη ιεηηνπξγηθή κνλάδα ηνπ λεθξνύ. Κάζε λεθξώλαο απνηειείηαη θαηά ζεηξά από ηελ νπξνθόξν θνηιόηεηα, ην αγγεηώδεο ζπείξακα, ην εζπεηξακέλν ζσιελάξην α ηάμεσο, ηελ αγθύιε ηνπ Henle, ην εζπεηξακέλν ζσιελάξην β ηάμεσο θαη ην αζξνηζηηθό ζσιελάξην. Η παξαγσγή ησλ νύξσλ γίλεηαη ζε δύν θάζεηο: ηε δζήεδζδ θαη ηελ επακαννόθδζδ.

2 Γζήεδζδ Τν αίκα θζάλεη ζηα ηξηρνεηδή ηνπ αββεζώδμοξ ζπεζνάιαημξ πνπ βξίζθεηαη ζηελ νπξνθόξν θνηιόηεηα. Λόγσ δηαθνξάο πίεζεο κεηαμύ ηνπ πιάζκαηνο ησλ ηξηρνεηδώλ θαη ηνπ πεξηερνκέλνπ ηεο νπξνθόξνπ θνηιόηεηαο, ην λεξό θαη όια ζρεδόλ ηα ζπζηαηηθά ηνπ πιάζκαηνο, εθηόο ησλ πξσηετλώλ, πεξλνύλ ζηελ νπξνθόξν θνηιόηεηα. Τν δηήζεκα πνπ ζρεκαηίδεηαη ζηελ νπξνθόξν θνηιόηεηα θαη πεξηέρεη λεξό θαη ηηο πεξηζζόηεξεο νξγαληθέο θαη αλόξγαλεο νπζίεο ηνπ πιάζκαηνο (γιπθόδε, ακηλνμέα νπξία, θάιην, λάηξην θ.η.ι.) ιέγεηαη πνόμονμ. Η πνζόηεηα ηνπ κπνξεί λα θζάζεη ηα 180 ιίηξα ηελ εκέξα. O λεθξώλαο Δπακαννόθδζδ Aπό ηελ νπξνθόξν θνηιόηεηα, ην πξόνπξν ξέεη κέζα ζην νπξνθόξν ζσιελάξην, όπνπ κεηαηξέπεηαη ζην ηειηθό πξντόλ απέθθξηζεο, ηα νύξα. Δηδηθόηεξα: Σην εζπεζναιέκμ ζςθδκάνζμ α ηάλεςξ, από ην αηκνθόξα αγγεία πνπ ην πεξηβάιινπλ επαλαξξνθνύληαη ε γιπθόδε, ηα ακηλνμέα, ηα αλόξγαλα άιαηα θαη ην 85% ηνπ λεξνύ, ελώ παξακέλνπλ ε νπξία, ην νπξηθό νμύ, ε θξεαηηλίλε θαη άιιεο άρξεζηεο θαη επηβιαβέο γηα ηνλ νξγαληζκό νπζίεο. 2

3 Σηελ αβηύθδ ημο Henle γίλεηαη ε επαλαξξόθεζε ηνπ κεγαιύηεξνπ κέξνπο ησλ ειεθηξνιπηώλ (λάηξην, θάιην, αζβέζηην, καγλήζην θ.ι.π.). Σην εζπεζναιέκμ ζςθδκάνζμ α ηάλεςξ, γίλεηαη ε νμίληζε ησλ νύξσλ. Γειαδή από ηα νύξα επαλαξξνθνύληαη ηα ηόληα Νa +, θαη απνβάιινληαη ηα ηόληα H +. Η επαλαξξόθεζε ζην εζπεηξακέλν ζσιελάξην β ηάμεσο ξπζκίδεηαη από ηελ ακηζδζμονδηζηή μνιόκδ (ADH). H επαλαξξόθεζε ησλ ρξήζηκσλ νπζηώλ γίλεηαη ελεξγεηηθά, ελώ ε επαλαξξόθεζε ηνπ λεξνύ κε ώζκσζε. Τειηθά νη άρξεζηεο νπζίεο πνπ παξακέλνπλ καδί κε ηελ πνζόηεηα ηνπ λεξνύ, απνηεινύλ ηα νύξα πνπ νδεγνύληαη ζηα αζξνηζηηθά ζσιελάξηα, όπνπ κε ηελ νινθιήξσζε ηεο επαλαξξόθεζεο ηνπ λεξνύ ζπκππθλώλνληαη θαη νδεγνύληαη κέζσ ηνπ νπξεηήξα ζηελ νπξνδόρν θύζηε. Τν αγγεηώδεο ζπείξακα ηα αξηεξίδηα θαη ε επαξξόθεζε ηνπ πξόνπξνπ ζην εγγύο εζπεηξακέλν ζσιελάξην Η ΤΛΛΟΓΗ ΣΩΝ ΟΤΡΩΝ Τν θαηαιιειόηεξν δείγκα γηα ηελ γεληθή εμέηαζε ησλ νύξσλ είλαη ηα πνςζκά μύνα ιέζδξ μύνδζδξ. Γειαδή ηα νύξα πνπ ζπιιέγνπκε ην πξσί κόιηο μππλήζνπκε. Θα πξέπεη όκσο λα αθήζνπκε λα ηξέμνπλ πξώηα ιίγα νύξα θαη κεηά λα αξρίζνπκε ηελ ζπιινγή. Ο ιόγνο είλαη όηη έηζη απνκαθξύλνληαη κηθξόβηα θαη αθαζαξζίεο πνπ βξίζθνληαη πάλσ ζηελ νπξήζξα. Τα νύξα κέζεο νύξεζεο είλαη θαηάιιεια θαη γηα νπξνθαιιηέξγεηα. 3

4 Σα πθεμκεηηήιαηα ηςκ πνςζκώκ μύνςκ είκαζ ηα αηόθμοεα: 1. Δίκαζ ποηκόηενα. Οη λεθξνί έρνπλ κεγαιύηεξε ζπκππθλσηηθή ηθαλόηεηα θαηά ηελ δηάξθεηα ηεο λύθηαο. 2. Δίκαζ πζμ όλζκα από ηα νύξα ηεο εκέξαο. Γηαηεξνύληαη έηζη ηα εξπζξά θαη νη θύιηλδξνη πνπ θαηαζηξέθνληαη ζηα αιθαιηθά νύξα. 3. Έρνπλ πζμ ζηαεενή ζύζηαζδ από όηη ηα νύξα ηεο ππόινηπεο εκέξαο. Η αλάιπζε πάληα ησλ πξώησλ πξσηλώλ νύξσλ δίλεη ζπγθξίζηκα απνηειέζκαηα θαη δηεπθνιύλεηαη ε παξαθνινύζεζε ηεο πγείαο ηνπ αξξώζηνπ. 4. Έρνπλ ζηαεενόηενμ εζδζηό αάνμξ. Απνθαιύπηεηαη έηζη θαιύηεξα ε κείσζε ηεο ζπκππθλσηηθήο ηθαλόηεηαο ηνπ λεθξνύ. 5. Δίλαη πζμ πνόζθαηα. Πεξηνξίδεηαη ε πηζαλόηεηα θαηαζηξνθήο ησλ έκκνξθσλ ζηνηρείσλ. 6. Δίλαη εοημθόηενδ δ ζοθθμβή ηαζ δ θύθαλδ ημοξ. Τελ πξνεγνύκελε εκέξα ν εμεηαδόκελνο παίξλεη ηξνθή θαηά πξνηίκεζε κε ηνέαξ κε ηελ θαλνληθή πνζόηεηα αιαηηνύ γηα λα παξάγεη όμηλα νύξα. Μεηά ην λσξίο βξαδηλό θαγεηό απνθεύγεη λα πίλεη πνηά θαη πνιιά πγξά, γηα λα παξάγεη νύξα ππθλά. Οπξεί πξηλ λα πέζεη ζην θξεβάηη θαη ηα νύξα απηά απνξξίπηνληαη. Αλ έρεη λπθηνπξία ηα νύξα απηά απνξξίπηνληαη επίζεο. Τν πξσί πξηλ ηελ νύξεζε γίλεηαη ημπζηόξ ηαεανζζιόξ ηεο νπξνγελλεηηθήο πεξηνρήο θαη ηδηαίηεξα ηνπ ζηνκίνπ ηεο νπξήζξαο κε δεζηό λεξό θαη ζαπνπλάδα θαη θαιό μέπιπκα κε δεζηό ή αθόκα κε βξαζκέλν λεξό. Σηηο γπλαίθεο γίλεηαη θαη έλαο ειαθξόο θαη ραιαξό πσκαηηζκόο ηνπ ζηνκίνπ ηνπ θόιπνπ κε θαζαξό βακβάθη. H ζοθθμβή μύνςκ 24 ώνμο Δηδηθέο απαηηήζεηο ζηελ ζπιινγή απαηηνύλ ηα ιεγόκελα μύνα 24 ώνμο. Τα νύξα απηά ζπιιέγνληαη κία νιόθιεξε εκέξα κέζα ζε κεγάια δνρεία θαη είλαη θαηάιιεια γηα ηνλ πμζμηζηό πνμζδζμνζζιό νξκνλώλ, θξεαηηλίλεο, νπξίαο, θαξθηληθώλ δεηθηώλ θαη άιισλ νπζηώλ. Ο ηξόπνο ζπιινγήο ησλ νύξσλ 24 ώξνπ είλαη ν εμήο: O εμεηαδόκελνο νπξεί ην πξσί (π.ρ. ζηηο 8:00 π.κ.) θαη απνξξίπηεη ηα νύξα ζηελ ηνπαιέηα. Σηελ ζπλέρεηα ζπιιέγεη ηα νύξα όισλ ησλ νπξήζεσλ ζε θηάιε θαη ηα θπιάζζεη ζην ςπγείν. Σηελ ίδηα θηάιε πξνζζέηεη ηα νύξα ηεο πξώηεο πξσηλήο νύξεζεο ηεο επόκελεο εκέξαο (επίζεο ζηηο 8:00 π.κ.), ώζηε λα ζπκπιεξσζεί ην 24 ώξν. Έηζη ε ζπιινγή έρεη νινθιεξσζεί. Πξηλ ηα νύξα κεηαθεξζνύλ ζην εξγαζηήξην πξέπεη λα ζεκαλζνύλ κε ηα αηνκηθά ζηνηρεία ηνπ εμεηαδόκελνπ, ηελ ώξα ηεο ζπιινγήο θαη ην είδνο ηεο δεηνύκελεο εμέηαζεο. Τα ζύγρξνλα νπξνδνρεία έρνπλ εηδηθή ηξαρηά επηθάλεηα γηα ηελ αλαγξαθή ησλ ζηνηρείσλ ηνπ αζζελνύο. 4

5 Η ζοκηήνδζδ ηςκ μύνςκ Τα νύξα κπνξνύλ λα ζπληεξεζνύλ ζην ςπγείν (όρη ζε ςύμε) γηα 12 κε 24 ώξεο. Γηα ζπληήξεζε κεγαιύηεξνπ ρξνληθνύ δηαζηήκαηνο ζα πξέπεη λα ρξεζηκνπνηεζνύλ εηδηθά ζπληεξεηηθά πνπ θπθινθνξνύλ ζην εκπόξην είηε ζε πγξή κνξθή είηε ζε δηζθία. Απηά είλαη: o Φμνιόθδ (40% δζάθοια θμνιαθδεΰδδξ). Μηα ζηαγόλα θνξκόιεο αλά 30 ml νύξσλ ή 10 ml θνξκόιεο ζηα νύξα 24 ώξνπ, είλαη αξθεηή πνζόηεηα γηα ηελ δηαηήξεζε ησλ έκκνξθσλ ζηνηρείσλ ηα νπνία πηζαλόλ λα ππάξρνπλ ζην ίδεκα ησλ νύξσλ. o o o o Γζζηία θμνιαθδεΰδδξ: Δίλαη εύρξεζηα θαη πνιύ θαηάιιεια ζπληεξεηηθά γηα ηηο εμεηάζεηο ηεο γεληθήο νύξσλ. Η αλαινγία δίλεηαη από ηνλ θαηαζθεπαζηή. Σπλήζσο έλα δηζθίν είλαη αξθεηό γηα ηε ζπληήξεζε 50 ml νύξσλ. Θοιόθδ. Γηαηεξεί ηα έκκνξθα ζηνηρεία. Βξίζθεηαη κε ηελ κνξθή θξπζηάιισλ. Έλαο θξύζηαιινο ζε 100 ml νύξσλ είλαη αξθεηόο γηα λα εκπνδηζηεί ε αλάπηπμε κηθξνβίσλ. Σμθμοόθδ. Αξθνύλ 2-3 ml ηνινπόιεο ζην δνρείν κε ηα νύξα, ώζηε λα ζρεκαηηζηεί έλα ιεπηό ζηξώκα πάλσ ζηελ επηθάλεηα ηνπο. Γηαηεξεί ηα θεηνληθά ζώκαηα θαη άιιεο ρεκηθέο νπζίεο. Ακεναηζηό κάηνζμ. Βξίζθεηαη ζε ζθόλε θαη δηαηεξεί ην νπξνρνιηλνγόλν. Παξάδεηγκα ηαηλίαο νύξσλ 5

6 ΣΙ ΠΔΡΙΛΑΜΒΑΝΔΙ Η ΓΔΝΙΚΗ ΔΞΔΣΑΗ ΣΩΝ ΟΤΡΩΝ Η γεληθή εμέηαζε ησλ νύξσλ ή όπσο απιά ιέγεηαη «γεληθή νύξσλ» απνηειείηαη από ηξία ηκήκαηα: 1. Μαθξνζθνπηθή εμέηαζε 2. Βηνρεκηθέο εμεηάζεηο 3. Μηθξνζθόπεζε Η ιαηνμζημπζηή ελέηαζδ απμηεθείηαζ από ημκ πνμζδζμνζζιό ηςκ: 1. Οζκή 2. Όςε 3. Χξνηά (ρξώκα) 4. Αληίδξαζε (ph) 5. Ίδεκα Η αζμπδιζηή ελέηαζδ απμηεθείηαζ από ημκ πνμζδζμνζζιό ηςκ: 1. Λεύθσκα (πξσηεΐλεο) 2. Σάθραξν (γιπθόδε) 3. Κεηόλεο (αθεηνμεηθό νμύ, νμόλε) 4. Αίκα (αηκνζθαηξίλε, κπνζθαηξίλε θαη εξπζξά) 5. Αζθνξβηθό νμύ (βηηακίλε C) 6. Χνιεξπζξίλε 7. Οπξνρνιηλνγόλν 8. Οπξνρνιίλε 9. Νηηξώδε (κηθξννξγαληζκνί) 10. Λεπθνθπηηαξηθή εζηεξάζε (ππνζθαίξηα) Η ιζηνμζημπζηή ελέηαζδ απμηεθείηαζ από ημκ πνμζδζμνζζιό ηςκ: 1. Ππνζθαίξηα 2. Δξπζξά αηκνζθαίξηα 3. Δπηζειηαθά θύηηαξα 4. Βιέλλε (θπιηλδξνεηδή βιέλλεο) 5. Κύιηλδξνη 6. Κξύζηαιινη 7. Άκνξθα άιαηα 8. Μηθξννξγαληζκνί (κηθξόβηα, κύθεηεο) 9. Άιια ζηνηρεία (ηξίρεο, ζπεξκαηνδσάξηα, ίλεο ξνύρσλ, ιηπνζθαίξηα) 6

7 ΟΙ ΥΑΡΑΚΣΗΡΔ ΣΩΝ ΟΤΡΩΝ (ΜΑΚΡΟΚΟΠΙΚΗ ΔΞΔΣΑΗ) Υνώια μύνςκ (πνμζά) Τα νύξα θπζηνινγηθά έρνπλ ρξώκα σρξνθίηξηλν έσο θερξηκπαξέλην αλάινγα κε ηελ πεξηεθηηθόηεηα ηνπο ζηηο ρξσκoγόλεο νπζίεο: νπξόρξσκα (θίηξηλν), νπξνρνιίλε (θόθθηλν) θαη νπξνεξπζξίλε (πνξηνθαιί). Τν ρξώκα ηνπο επεξεάδεηαη από ην εηδηθό ηνπο βάξνο. Έηζη, εάλ ηα νύξα είλαη αξαηά, (κηθξό Δ.Β.), έρνπλ ρξώκα σρξνθίηξηλν (αρπξόρξνπλ), ελώ όηαλ είλαη ππθλά (κεγάιν Δ.Β.) έρνπλ ρξώκα, βαζύ πνξηνθαιί (ειεθηξόρξνπλ). Ούξα κε ελδηάκεζεο απνρξώζεηο, ραξαθηεξίδνληαη σο: αζζελώο θίηξηλα, θίηξηλα θαη έληνλα θίηξηλα. Τν ρξώκα ησλ νύξσλ επεξεάδεηαη από ηνπο εμήο παξάγνληεο: 1. Από ηε δηαηξνθή (π.ρ. παληδάξηα). 2. Από ηελ ρξήζε θαξκάθσλ (π.ρ. αληηβηνηηθώλ ή βηηακηλνύρσλ ζθεπαζκάησλ). 3. Από ηελ παξνπζία ρνινρξσζηηθώλ νπόηε έρνπλ ρξώκα, θαζηαλνθίηξηλν ή θαζηαλνπξάζηλν. 4. Από ηηο αηκνξξαγίεο ηνπ νπξνπνηεηηθνύ ζπζηήκαηνο. Σε απηή ηελ πεξίπησζε ηα νύξα έρνπλ ρξώκα θόθθηλν (λέα αηκνξξαγία) ή ζθνύξν θαζηαλό (παιαηά αηκνξξαγία). 5. Τέινο ζρεδόλ άρξσκα νύξα, έρνπκε κεηά από ιήςε αιθννινύρσλ πνηώλ, ή ζηελ πνιπνπξία. Οζιή μύνςκ Η ραξαθηεξηζηηθή νζκή ησλ νύξσλ νθείιεηαη ζηα πηεηηθά ηνπο νμέα θαη είλαη εληνλόηεξε ζηα ππθλά νύξα. Η θπζηνινγηθή νζκή ησλ νύξσλ αλαθέξεηαη σο «ζδζάγμοζα ανςιαηζηή». Σπλήζσο δελ αλαγξάθεηαη ζηηο απαληήζεηο ηεο γεληθήο εμέηαζεο ησλ νύξσλ. Οπνηαδήπνηε όκσο απόθιηζε από απηή ηελ νζκή ζσζηό είλαη λα αλαγξάθεηαη. Η νζκή απηή αιιάδεη εάλ ηα νύξα παξακείλνπλ εθηεζεηκέλα ζην πεξηβάιινλ γηα νξηζκέλν ρξνληθό δηάζηεκα. Απηό ζπκβαίλεη γηαηί δηαζπάηαη ε νπξία, από ηε δξάζε ησλ κηθξνβίσλ, θαη παξάγεηαη ακκσλία. Η ακκσλία είλαη πηεηηθή νπζία (εμαηκίδεηαη εύθνια) θαη έρεη ραξαθηεξηζηηθή θαη δπζάξεζηε νζκή. Οη κεηαβνιέο ηεο νζκήο, νθείινληαη ζε πνιιά αίηηα, όπσο: 1. Σηελ ιήςε δηαθόξσλ ηξνθώλ (π.ρ. ζθόξδνπ). 2. Σηελ ιήςε θαξκάθσλ. 7

8 3. Σηηο ινηκώμεηο ηνπ νπξνπνηεηηθνύ ζπζηήκαηνο (παξνπζία πύνπ θαη κηθξνβίσλ). 4. Σηελ παξνπζία θεηνλνζσκάησλ (ζην ζαθραξώδε δηαβήηε ή κεηά από απζηεξή δίαηηα). Δζδζηόηενα ιπμνεί κα έπμοιε ηζξ ελήξ πενζπηώζεζξ μζιώκ: 1. Απμοζία μζιήξ. Δκθαλίδεηαη ζε νμεία λεθξηθή αλεπάξθεηα. 2. Υαναηηδνζζηζηή μζιή αιιςκίαξ. Δκθαλίδεηαη κεηά από παξαηεηακέλε παξακνλή ησλ νύξσλ θαη νθείιεηαη ζηελ αλάπηπμε κηθξνβίσλ. 3. Μονςδζά ζάπζμο ιήθμο. Δκθαλίδεηαη ζε νμνλνπξία δειαδή ζηελ παξνπζία θεηνληθώλ ζσκάησλ. 4. Έκημκεξ μζιέξ θόβς ηαηακάθςζδξ ηνμθίιςκ. Δκθαλίδνληαη κεηά από ηελ ιήςε ζθόξδνπ, ζπαξαγγηώλ θ.α. 5. Υαναηηδνζζηζηέξ μζιέξ θόβς ηδξ δζαηαναπήξ ημο ιεηααμθζζιμύ δζαθόνςκ αιζκμλέςκ. Π.ρ. θαηλπιθεηνλνπξία, ηξηκεζπιακηλνπξία, ηπξνζηλαηκία θ.η.ι. Ίγδια Τν ίδεκα θαίλεηαη ηόζν ζηνλ ππζκέλα ηνπ δνρείνπ ζπιινγήο νύξσλ όζν θαη ζηνλ ππζκέλα ηνπ θσληθνύ ζσιελαξίνπ θπγνθέληξεζεο. Μπνξεί λα νθείιεηαη ζε:. Άιμνθα μονζηά άθαηα. Μόιηο θξπώζνπλ ηα νύξα, γίλνληαη αδηάιπηα, πξνθαινύλ ζνιεξόηεηα θαη ζρεκαηίδνπλ ίδεκα ακμζηημύ νμγ πνώιαημξ ή ηζηνζκςπμύ. Κνύζηαθθμζ μονζημύ μλέμξ. Τα νύξα εκθαλίδνπλ ίγδια ημηηζκςπό ρσξίο λα είλαη ζνιά. Κνύζηαθθμζ μλαθζημύ αζαεζηίμο. Αλ είλαη πνιινί θαη κεγάινη νη θξύζηαιινη απηνί θαζηδάλνπλ θαη παξάγεηαη βηνζγςπό ίγδια. Άιμνθα θςζθμνζηά άθαηα. Τα νύξα πνπ έρνπλ ηα άιαηα απηά ζπλήζσο είλαη ζνιά θαη έρνπλ ίγδια θεοηό. Πομζθαίνζα. Σε ππνπξία εκθαλίδεηαη γθξηδσπή ζνιεξόηεηα κε αζπνμοθό ίγδια πνπ όρη κόλν δελ δηαιύεηαη κε νμεηθό νμύ αιιά επηηείλεηαη. Eνοενά. Σε κεγάιε αηκαηνπξία εκθαλίδεηαη θόθθηλν ίδεκα. Φπζηνινγηθά ίδεκα εκθαλίδνπλ ηα νύξα ησλ ειηθησκέλσλ αλζξώπσλ. 8

9 Όρδ μύνςκ Τα θπζηνινγηθά νύξα ακέζσο κεηά ηελ νύξεζε είλαη δηαπγή. Κακία θνξά, ηδίσο ηα νύξα ησλ γπλαηθώλ, παξνπζηάδνπλ έλα κέθμξ δζάποημ από αθέκκδ θαη θύηηαξα πνπ γξήγνξα πέθηεη ζηνλ ππζκέλα ηνπ δνρείνπ. Η απάκηδζδ βζα ηδκ όρδ ηςκ μύνςκ δίκεηαζ ςξ όρδ δζαοβή, εμθή, έκημκα εμθή. Η εθηίκεζε ηεο ζνιεξόηεηαο γίλεηαη από ηελ δπλαηόηεηα αλάγλσζεο ή όρη ησλ γξακκάησλ ελόο θεηκέλνπ ην νπνίν θξαηνύκε πίζσ από ην δείγκα ησλ νύξσλ. 1. Σηα εμθά μύνα, δελ είλαη δπλαηή ε αλάγλσζε ηνπ θεηκέλνπ θαη ε δηάθξηζε ησλ γξακκάησλ. 2. Σηα εθαθνώξ εμθά ηα γξάκκαηα θαίλνληαη αιιά δελ δηαβάδνληαη. 3. Σηα δζαοβή μύνα κπνξνύκε θαη λα δνύκε θαη λα δηαβάζνπκε ηα γξάκκαηα. Δίλαη πξνθαλέο, όηη νύξα ζνιά ή έληνλα ζνιά, ππνδειώλνπλ ηελ παξνπζία πύνπ, αίκαηνο, αιάησλ θαη κηθξννξγαληζκώλ. Γζάποηδ εμθενόηδηα εκθαλίδεηαη ζηηο αθόινπζεο πεξηπηώζεηο: 1. Σε πομονία (κηθξόβηα θαη ππνζθαίξηα ζηα νύξα). 2. Σε μονζημονία (θξύζηαιινη νπξηθνύ νμένο ζηα νύξα). 3. Σε αζιαημονία (ζνιεξόηεηα, λέθνο θαη θαζηαλν-ξππαξό ρξώκα). 4. Σε πεξίπησζε αλαπηύμεσο πμθθώκ ιζηνμαίςκ θόβς παναηεηαιέκδξ παναιμκήξ ημοξ. Σπαληόηεξα θαη ιόγσ κηθξνβηνπξίαο. Τα νύξα απηά είλαη αθαηάιιεια γηα εμέηαζε θαη ε ζνιεξόηεηα ηνπο δελ κπνξεί λα θύγεη. 5. Σηελ πεξίπησζε όπνπ ηα νύξα έρνπλ παξακείλεη γηα ζοκηήνδζδ ζημ ροβείμ εκθαλίδνπλ κηθξνθξπζηάιινπο πνπ κπνξνύλ λα πξνθαιέζνπλ ζνιεξόηεηα. Απνκαθξύλνληαη κε θπγνθέληξεζε. 9

10 ΟΙ ΣΑΙΝΙΔ ΟΤΡΩΝ Oη ηαηλίεο νύξσλ ή ηαρπδηαγλσζηηθέο Δζζαβςβή ηαηλίεο (urine strips ή urine dipsticks) είλαη κηθξέο πιαζηηθέο ηαηλίεο πνπ ρσξίδνληαη ζε κηθξέο επηθάλεηεο από δηεζεηηθό ραξηί εκπνηηζκέλεο κε δηάθνξα αληηδξαζηήξηα. Κάζε αληηδξαζηήξηα επηθάλεηα αληρλεύεη θαη δηαθνξεηηθή νπζία. Η αληίδξαζε πξαγκαηνπνηείηαη όηαλ ε ηαηλία εκβαπηηζηεί ζηα νύξα νπόηε ην λεξό ησλ νύξσλ ιεηηνπξγεί σο δηαιύηεο γηα λα πξαγκαηνπνηεζεί ε αληίδξαζε κεηαμύ ησλ αληηδξαζηεξίσλ θαη ηνπ αληίζηνηρνπ ζπζηαηηθνύ ησλ νύξσλ. Σην εκπόξην θπθινθνξνύλ ηαηλίεο νύξσλ από 1 έσο 10 δηαθνξεηηθέο παξακέηξνπο. Δηδηθέο ηαηλίεο νύξσλ κπνξνύλ λα πξνζδηνξίζνπλ εθηόο από ηηο θιαζηθέο παξακέηξνπο θαη κηθξναιβνπκίλε, νξκόλε β- hcg, θξεαηηλίλε θ.α. Σνόπμξ πνήζεςξ ηςκ ηαζκζώκ μύνςκ 1. Χξεζηκνπνηνύκε δείγκα πνςζκώκ μύνςκ πνπ έρεη παξακείλεη ζηελ θύζηε ηνπιάρηζηνλ 4 ώνεξ. 2. Η ζπιινγή ησλ νύξσλ πξέπεη λα γίλεηαη ζε απμζηεζνςιέκμ ηαεανό μονμδμπείμ πμο πνμιδεεύεηαζ μ αζεεκήξ από ημ ειπόνζμ. Τα πιπκέλα κε απνξξππαληηθά γπάιηλα νπξνδνρεία πξέπεη λα απνθεύγνληαη γηα πεξηέρνπλ νπζίεο πνπ αιιειεπηδξνύλ κε ηα αληηδξαζηήξηα ησλ ηαηληώλ νύξσλ. 3. Αλ ην δείγκα έρεη ζπληεξεζεί ζε ςύμε (ςπγείν) αθήλνπκε ην δείγκα ησλ νύξσλ λα έξζεη εενιμηναζία δςιαηίμο. Η ρακειή ζεξκνθξαζία εκπνδίδεη ηελ πξαγκαηνπνίεζε νξηζκέλσλ αληηδξάζεσλ όπσο είλαη ε γιπθόδε. 4. Ακαιζβκύμοιε ηαθά ηα νύξα θαη βπζίδνπκε ηελ ηαηλία. 5. Η ηαηλία παξακέλεη κέζα ζηα νύξα ημ πμθύ έκα δεοηενόθεπημ. 6. Καζώο ηξαβάκε ηελ ηαηλία από ην δνρείν ησλ νύξσλ ζηναββίγμοιε ηδκ ηαζκία πάκς ζημ πείθμξ ημο δμπείμο. 7. ηναββίγμοιε ηδκ πενίζζεζα ηςκ μύνςκ από ηα ρείιε ηεο ηαηλίαο πάλσ ζε δηεζεηηθό ραξηί. 8. Σπγθξίλνπκε ηα ρξώκαηα ηεο ηαηλίαο κε ηελ ρξσκαηνκεηξηθή θιίκαθα πάλσ ζην δνρείν ησλ ηαηληώλ. Καηά ηελ δηάξθεηα ηεο ζύγθξηζεο ηναηάιε ηδκ ηαζκία μνζγόκηζα γηα λα κελ επηκνιπλζνύλ νη αληηδξαζηήξηεο επηθάλεηεο από 10

11 εθπιύκαηα άιισλ αληηδξαζηήξησλ επηθαλεηώλ. Ιδηαίηεξα ζεκαληηθή είλαη ε ηπρόλ επηκόιπλζε ησλ αληηδξαζηήξησλ επηθαλεηώλ από ηόληα αθνύ ηόηε επεξεάδνληαη νη δείθηεο ph πνπ ρξεζηκνπνηνύληαη ζε κεξηθνύο πξνζδηνξηζκνύο. Δδώ πξέπεη λα ηνληζηεί ε θαηαζθεπή πνιιώλ ζπγρξόλσλ ηαηληώλ επηηξέπεη ζηνλ ρξήζηε λα θξαηάεη ηελ ηαηλία κε νπνηνδήπνηε ηξόπν. 9. Όιεο νη αληηδξαζηήξηεο επηθάλεηεο (εθηόο ησλ ιεπθνθπηηάξσλ) πξέπεη λα δηαβαζηνύλ κέζα ζε δεπηεξόιεπηα. Αθθαβέξ πνώιαημξ πμο παναηδνμύκηαζ ιεηά ημ πέναξ 2 θεπηώκ δεκ έπμοκ ηαιία δζαβκςζηζηή αλία. Θα πξέπεη λα ηνληζηεί όηη νη ηαηλίεο νύξσλ δελ ρξεζηκνπνηνύληαη κόλν γηα νπηηθή αλάγλσζε ησλ αληηδξάζεσλ. Σήκεξα είλαη δηαδεδνκέλε ε απηόκαηε αλάγλσζε ησλ αληηδξάζεσλ ζε εηδηθνύο ακαθοηέξ μύνςκ πνπ ρξεζηκνπνηνύλ ηελ κέζνδν ηεο ακαηθαζζιεηνίαξ. Η δηαδηθαζία αλάγλσζεο ηεο ηαηλίαο νύξσλ Η θαηαζθεπή ησλ ηαηληώλ νύξσλ 11

12 ΜΔΣΡΗΗ ΔΙΓΙΚΟΤ ΒΑΡΟΤ ΚΑΙ pη ΣΩΝ ΟΤΡΩΝ Σo εζδζηό αάνμξ ηςκ μύνςκ Τν εηδηθό βάξνο ησλ νύξσλ (Δ.Β) εθθξάδεη ην ζπλνιηθό πνζό θαη βάξνο ησλ απνβαιιόκελσλ νπζηώλ ζε ζρέζε κε ηνλ ζπλνιηθό όγθν ησλ νύξσλ. Πξάγκαηη, ζε ιήςε κεγάιεο πνζόηεηαο πγξώλ, έρνπκε παξαγσγή αξαηώλ νύξσλ, κε ρακειή ζπγθέληξσζε δηαιπηώλ νπζηώλ θαη κηθξό Δ.Β. (πνιπνπξία). Αληηζέησο, ζε έιιεηςε λεξνύ, παξάγνληαη ππθλά νύξα, κε πςειή ζπγθέληξσζε δηαιπηώλ νπζηώλ θαη κεγάιν Δ.Β. (νιηγνπξία). Τν ίδην ζπκβαίλεη θαη ζε πεξηπηώζεηο απνβνιήο ιεπθώκαηνο θαη γιπθόδεο. Πνζνηηθά ην εηδηθό βάξνο ησλ νύξσλ εθθξάδεηαη κε θαζαξό αξηζκό πνπ θπκαίλεηαη από 1000 κέρξη Τν 1000 είλαη ην εηδηθό βάξνο ηνπ απνζηαγκέλνπ λεξνύ. Φπζηνινγηθέο ηηκέο: (Ούξα 24 σξνπ ) Κξίζηκεο ηαηξηθέο ηηκέο: <1010, > (Πξσηλό δείγκα νύξσλ). Ο λεθξόο έρεη ηελ ηθαλόηεηα λα ζπκππθλώλεη ηα νύξα θαη κε ηνλ ηξόπν απηό λα δηαηεξεί ηελ νκνηόζηαζε ηνπ νξγαληζκνύ. Η ζπκππθλσηηθή ιεηηνπξγία ηνπ λεθξνύ είλαη ε πξώηε ιεηηνπξγία πνπ δηαηαξάζζεηαη ζε βιάβε ησλ λεθξηθώλ ζσιελαξίσλ. Μεηξώληαο ινηπόλ ην εηδηθό βάξνο εθηηκάηαη ε ζπκππθλσηηθή ηθαλόηεηα ησλ λεθξηθώλ ζσιελαξίσλ, δειαδή ην κέηξν ηεο πνζόηεηαο ηνπ λεξνύ πνπ απνξξνθάηαη από ηα λεθξηθά ζσιελάξηα. Οη λεθξνί κεηαβάιινληαο ηνλ όγθν ησλ νύξσλ θαη ηε ζπγθέληξσζε ησλ δηαιπηώλ νπζηώλ, ζθνπεύνπλ ζηε δηαηήξεζε ηεο νκνηόζηαζεο ησλ πγξώλ ηνπ νξγαληζκνύ θαη ησλ ειεθηξνιπηώλ. Η λεθξηθή απηή ιεηηνπξγία επηηπγράλεηαη κε ηελ εθιεθηηθή επαλαξξόθεζε ή ηελ απέθθξηζε ειεθηξνιπηώλ, αιάησλ θαη λεξνύ. Τν ΔΒ κπνξεί λα κεηξεζεί πνζνηηθά κε μονζκόιεηνμ, ακαηθαζίιεηνμ, δζαεθαζίιεηνμ αιιά θαη κε ηηο ηαηλίεο ησλ νύξσλ. To Οονζκόιεηνμ Τν μονζκόιεηνμ είλαη έλαο γπάιηλνο ζσιήλαο πνπ ζην θάησ κέξνο ηνπ θέξεη ζπγθνιεκκέλα κεηαιιηθά ζθαηξίδηα, νύησο ώζηε όηαλ βπζίδεηαη ζηα νύξα, λα επηπιέεη. Δίλαη έλα ππθλόκεηξν (αξαηόκεηξν) πνπ θέξεη βαζκνινγηθή θιίκαθα από 1000 κέρξη 1040 ή Τν 1000 βξίζθεηαη ζην πάλσ κέξνο ηεο θιίκαθαο θαη αληηζηνηρεί ζην Δ.Β. ηνπ απoζηαγκέλνπ λεξνύ. Όηαλ ην εηδηθό βάξνο ησλ νύξσλ είλαη κηθξό, ην νπξηλόκεηξν βπζίδεηαη πεξηζζόηεξν ζηα νύξα (κηθξή άλσζε). Αληηζέησο, όηαλ είλαη κεγάιν, βπζίδεηαη ιηγόηεξν γηαηί δέρεηαη κεγαιύηεξε άλσζε. 12

13 Γηα ηε κέηξεζε είλαη απαξαίηεηνο έλαο νγθνκεηξηθόο θύιηλδξνο ησλ 50 ml, ζηνλ νπνίν κεηαθέξνληαη ηα νύξα. Σηηο παηδηαηξηθέο θιηληθέο ρξεζηκνπνηνύληαη κηθξά νπξηλόκεηξα, ηα νπνία κεηξνύλ ην εηδηθό βάξνο ζε πνζόηεηα νύξσλ 5 ml πεξίπνπ. Η δηαδηθαζία πνπ αθνινπζείηαη είλαη ε εμήο: 1. Χξεζηκνπνηνύκε έλα πξόζθαην δείγκα νύξσλ. 2. Αλαθηλνύκε θαιά θαη κεηαθέξνπκε ηα νύξα ζηνλ νγθνκεηξηθό θύιηλδξν κε πξνζνρή, απνθεύγνληαο ηε δεκηνπξγία αθξνύ. 3. Βπζίδνπκε ην νπξηλόκεηξν ζηνλ θύιηλδξν πεξηζηξέθνληάο ην, ώζηε όηαλ ηζνξξνπήζεη, λα κελ αθνπκπά ζηα ηνηρώκαηά ηνπ, αιιά λα έρεη θαηαθόξπθε ζέζε. 4. Γηαβάδνπκε ηελ έλδεημε ηεο βαζκνινγεκέλεο θιίκαθαο ηνπ νπξηλνκέηξνπ, πνπ αληηζηνηρεί ζην θάησ ζεκείν ηνπ κελίζθνπ ηεο ειεύζεξεο επηθάλεηαο ησλ νύξσλ, ζην ύςνο ησλ καηηώλ καο. 5. Η αλάγλσζε ηεο θιίκαθαο γίλεηαη από πάλσ πξνο ηα θάησ. διείςζδ: Γηα ηνλ έιεγρν ελόο θαηλνύξγηνπ νπξηλόκεηξνπ, αξθεί λα ηνπνζεηήζνπκε ζηνλ νγθνκεηξηθό θύιηλδξν απνζηαγκέλν λεξό θαη ην νπξηλόκεηξν κεηά ηελ εκβύζηζή ηνπ, λα δείμεη