Lajmëtari i Radio Marisë

Transcript

1 Viti VI, Nr. 3 Faqe 1 Lajmëtari i Radio Marisë Qershor - Dhjetor 2014, Viti VI, Nr. 3 Ati i shenjtë Françesku Papë në Shqipëri: Së bashku me Zotin drejt shpresës që nuk zhgënjen Vizita e Atit të shenjtë, Françeskut Papë në vendin tonë na dhuroi përjetimin e gjallë të ringjalljes së Kishës pas përndjekjes që për dyzet e më shumë vite ju bë në emër të Hyjit. Ky ishte udhëtimi i Parë që Françesku Papë e bënë në një shtet te Evropës jashtë Italisë. Ati i shenjtë në Rinas arriti në orën 9: Ne radhën e atyre që prisnin Françeskun Papë ishin: Kryeministri i Shqipërisë, që u angazhua dhe i ka të gjitha meritat për ardhjen e Atit të shenjtë në vendin tonë, dhe pastaj u kujdes që vizita të ishte shembullore, Zotëri Edi Rama, Ministrit të Punëve të Jashtme, Kulturës, i Sekretarit të Përgjithshëm të Presidencës, së Predikimi i Nuncit në 11-vjetorin e Radio Marisë bashku edhe me autoritet tjera civile. Nga ana kishtare ishte Nunci Apostolik Imzot Ramiro Moliner Ingles, Kryetari i Konferencës Ipeshkvnore të Shqipërisë, Shkëlqesia e Tij Imzot Angelo Massafra, Arqipeshkvi Metropolit, Tiranë-Durrës Shkëlqesia e Tij Imzot Rrok Mirdita, klerikë të tjerë dhe besimtarë të shumtë. Pas takimit me kryeministrin ne ndërtesën e aeroportit të Rinasit Ati i shenjtë u drejtua drejt presidencës duke përshkuar krejt rrugën mes njerëzve që kishin dal për ta përshëndetur dhe e kërkonin bekimin e tij. - vijon në faqen 3 - Ta ndihmojmë Zojën që Zoja të na ndihmojë faqe 11 Për shumë vjet Kërshëndellat dhe Vitin e Ri 2015! - Nga Orselina - faqe 13

2 Faqe 2

3 Viti VI, Nr. 3 Faqe 3 Ati i shenjtë Françesku Papë në Shqipëri: Së bashku me Zotin drejt shpresës që nuk zhgënjen - vijon nga faqja 1 - Pas nderimeve protokolare Presidenti i Republikës, Zotëri, Bujar Nishani ju drejtua atit të shenjtë me këto jalë: Fort i nderuar Atë i Shenjtë, Është nder, është privilegj, është emocion i madh për mua t ju kem si më të shquarin e miqve në Presidencën e Republikës! Kjo është një ngjarje e madhe historike për kombin, për vendin, për të gjithë shqiptarët kudo që janë, të cilët njëzëri ju thonë: Mirëserdhët në Shqipëri! Faleminderit nga zëmra që na zgjodhët ne të parët për udhëtimin Tuaj në Europë. Te çdo bashkëkombës i imi unë identi ikoj veç mirënjohje për Ju, Shenjtëri. At i Shenjtë, Ne shqiptarët jemi një popull i vjetër, me vetëdije të fortë kombëtare, kemi një gjuhë po aq të rrënjosur e përbashkuese, tradita e zakone të njëjta, por i falemi Zotit në mënyra të ndryshme. Këtë akt themelor të jetës sonë e kemi bërë gjithmonë në paqe e harmoni me njëri-tjetrin. Ngrehinën tonë shpirtërore e përbëjnë Krishterimi me Islamizmi, këto dy besime të mëdha të botës, përkatësisht me Katolicizmin, Ortodoksinë, Muhamedanizmin synit dhe atë bektashi, të cilat në gjirin e këtij populli të lashtë, bashkautor në ngjizjen e qytetërimeve mesdhetare, dinë veç të dialogojnë. Shqiptarët bashkë i kanë kaluar të gjitha proceset historike si njësi unike etnike mbi të gjitha, Rilindjen Kombëtare, duke respektuar përkatësitë fetare të njëri-tjetrit, në evokim të të njëjtit identitet kombëtar. Si të tillë kemi mbërritur te Pavarësia më 28 Nëntor 1912 deri sot në vitin e 102 të të shtetit shqiptar. Jemi krenarë për këtë! Mes nesh nuk ka diskriminim, nuk ka intolerancë, nuk ka ekstremizëm, por respekt reciprok të trashëguar brez pas brezi, harmoni e barazi të plotë të komuniteteve fetare të garantuara nga Kushtetuta e shtetit tonë laik. Siç ju e dini Shenjtëri, ne përjetuam për gati 50 vjet një diktaturë të egër ku komunizmi tentoi të ndryshojë antropologjinë humane, të krijojë njeriun e ri pa Zot, pa liri, pa objekte kulti, pa kler duke u vetëshpallur si i vetmi vend ateist në botë. Unë dhe bashkëkombësit e mi mendojmë që Kisha Katolike Shqiptare dhe klerikët e saj, si dhe komunitetet e tjera fetare i kanë rezistuar në mënyrë heroike diktaturës komuniste duke i dhënë kombit, Kishës, botës së qytetëruar martirë të denjë në jetë të jetëve për këtë status. Fjalët e fundit të shumë prej priftërinjve katolike para skuadrave të pushkatimit ishin Rroftë Shqipëria, Rroftë Papa. Në emër të binomit Atdhe e Fe ishin me dhjetra kleriket që dhanë jetën e tyre. Ky eksperiment famëkeq kundër natyrës së njeriut na rezulton pa etalon krahasimi në epokën e modernitetit. Falë Zotit, falë qëndresës së shqiptarëve, dështoi. Ishte edhe kjo një s idë që shqiptarët e përballuan të gjithë së bashku si vëllezër, si bij të të njëjtit Zot, myslimanë e të krishterë u ringritën nga hiri në kërkim të lirisë, demokracisë dhe besimit në dhjetorin e vitit At i Shenjtë, Krishterimi zu ill herët në Shqipëri, me gjasë që në kohën e Apostullit Pal dhe pa dilema mund të thuhet që historia e katolicizmit shqiptar është një pjesë e rëndësishme e historisë së katolicizmit botëror. Vendi im i ka dhuruar martirë e shenjtorë Kishës Katolike ndër shekuj, ndërsa brenda historisë sonë kombëtare komuniteti katolik, Kisha Katolike e Shqipërisë dhe kleri i saj zënë një vend nderi. Ne të gjithë jemi krenarë që gjuha shqipe e shkruar ngjizet me një formulë të shenjtë Unë të pagëzoj në emër të atit e të birit e shpirtit shenjt në vitin Ky bekim hyjnor e ruajti atë nga zhdukja që i kanosej. Jo rastësisht libri i parë i gjuhës shqipe është një Meshar i vitit 1555, i murgut Gjon Buzuku, për të vijuar me të tjerë shkrimtarë e prelatë katolikë si Budi, Bogdani, Bardhi deri tek poeti kombëtar Gjergj Fishta e shumë të tjerë, të cilët ushqyen limfën e identitetit kombëtar në një periudhë të rëndë të historisë së kombit. Po ashtu, nga tradita e kësaj Kishe dhe këtij vendi doli modeli madhështor i besimit, sakri icës, mirësisë, dashurisë e humanizmit që modi ikoi fytyrën e një shekulli të mbarsur me luftë të nxehtë e të ftohtë, ajo është bija e madhe e një kombi të vogël, është e lumja Nënë Terezë. Ne jemi populli i Nënë Terezes! Shenjtëri, Nga historia me rezulton që Selia e Shenjtë i ka ofruar ndihmë dhe mbështetje të pakushtëzuar gjithmonë kombit tim. Heroi ynë kombëtar, prijësi, simboli i lirisë kundër robërisë, një nga kolonat e civilizimit europian, Gjergj Kastrioti-Skënderbeu, ishte aleati i zgjedhur i Shtetit të Vatikanit, mik i etërve të shenjtë, e në veçanti i humanistit të madh Enea Silvio Pikolomini, i cili do të nisej drejt brigjeve arbërore, por jeta e përtejme e ndali në Ankona. Historisë sonë i ka munguar pazëvendësueshëm zbritja e tij në Durrës për të kurorëzuar Mbret Skënderbeun dhe Kardinal Palin. Fort i nderuar Papa Françesku, Ne jemi një popull me histori tragjike, por kemi mbijetuar, jemi ringritur dhe me besim ecim drejt së ardhmes, virtytet nuk na kanë braktisur asnjëherë e një prej tyre është mirënjohja te cilën distanca historike nuk e zbeh por e bën më të vyer. Ne e kemi ndier dorën e Vatikanit kur miqtë nuk i kishim të shumtë. Dua të kujtoj se me nxitjen e Papa Klementit ose Albanit, origjina shqiptare e të cilit është motiv frymëzimi për ne, zë ill Kuvendi i Arbërit, djepi i Rilindjes shqiptare. Ndiej kënaqësi të thellë tek ju falënderoj për mbështetjen që na dhatë gjatë procesit të pavarësisë 1kombëtare e po me kaq mirënjohje kujtojmë aktin e një shekulli më parë, të Benediktit XV, i cili ngriti zërin kundër copëtimit të tokave shqiptare menjëherë pas Luftës së Parë Botërore. Po kaq e rëndësishme ka qenë mbështetja dhe zëri i Selisë së Shenjtë kundër tiranisë, kundër persekutimit gjatë stinës së vetmisë së madhe nën komunizëm! Mbështetja vinte në emër të Zotit, në emër të lirisë. Po, At i Shenjtë, kemi marrë prej jush një zë shprese, një horizont lirie nga valët e Radio Vatikanit! Në memorien e vendit tim është skalitur përjetësisht kujtimi i Papa Gjon Palit II, kur në vitin 1984 nga Pulja thirri fuqishëm kundër persekutimit të Kishës Katolike dhe besimeve në vendin tonë, kundër dhunës ateiste, kundër totalitarizmit. Ishte pikërisht ky burrë i ndritur dhe i shenjtë që në prillin e vitit 1993, erdhi në Shqipëri për të bekuar e frymëzuar një popull të vuajtur, një demokraci të re, për të ringritur Kishën Katolike dhe nxitur edhe më tej harmoninë ndërmjet besimeve shekullore këtë vlerë shqiptare. I dashur Atë, Kam ndjekur me vëmendje të madhe predikimet, ligjëratat dhe jalën Tuaj nga froni i Shën Pjetrit. Mund të pohoj me bindje se ato janë një leksion i ndritur, besimi e humanizmi, kurajoje e kulture, një doktrinë e mirë illtë për paqen, prosperitetin dhe stabilitetin në botë. Ato janë një re lektim i madh shpirtëror e etik mbi fatet e njeriut dhe perspektivën e tij, mbi respektin që çdo qenie humane meriton.

4 Faqe 4 Individi dhe shoqëria, pasuria dhe skamja, shoqëria dhe institucionet, besimi dhe e drejta për ta ruajtur atë, korrupsioni dhe egocentrizmi, religjioni dhe shteti, shteti dhe demokracia, bashkëjetesa ndërmjet religjioneve tema të mëdha të trajtuara nga ju janë tepër frymëzuese, tepër të dobishme për demokracinë 24-vjeçare shqiptare dhe për botën mbarë. Shqipëria sheh tek ju një personalitet të madh të njerëzimit, një mik të shtrenjtë, të cilit sot i ka hapur zemrën dhe derën sipas kodit zakonor të shqiptarëve në të cilin thuhet Shtëpia e shqiptarit është e Zotit dhe e mikut. Sot kjo shtëpi është dy herë e juaja. At i Shenjtë, Shqipëria në 24 vjet liri ka bërë progres të madh. Nga vendi më i izoluar në Europë, sapo kemi marrë statusin e vendit kandidat për në Bashkimin Europian, falë edhe mbështetjes Suaj të cilën dimë ta çmojmë. Nga një vend ateist, jemi vend i lirive fetare dhe konsolidimit të komuniteteve fetare në harmoni të plotë mes tyre. Pak vite më parë, jemi bërë anëtarë të NATO-s dhe kemi ituar lëvizjen e lirë të qytetarëve. Nga vendi më i varfër në kontinent, sot kemi një ekonomi dinamike që nuk i është dorëzuar krizës dhe një demokraci te re funksionale, e cila çdo ditë e më tepër është në kërkim dhe aplikim të standardeve europiane. Kemi pasur vështirësi dhe jemi përballur me s ida në rrugëtimin tonë, e jemi të vetëdijshëm që të tjera na presin, po kemi vullnet dhe energji për t u përballur në emër të së ardhmes europiane të Shqipërisë. Integrimi europian është krye jala e politikës shqiptare, e qeverisë dhe opozitës, fakt ky që e ridëshmon vokacionin europian të shqiptarëve. Në këtë kontekst, Shqipëria marrëdhëniet me Shtetin e Vatikanit në vijim të historisë, të së tashmes dhe të së ardhmes i ka strategjike, jo vetëm në emër të komunitetit katolik dhe Kishës Katolike Shqiptare, por të krejt kombit, ndaj i dëshirojmë ato intensive, në nivelin më të lartë dhe të përjetshme. At i Shenjtë, Duke përfunduar, më lejoni edhe një herë t ju falënderoj në emër të vendit tim për këtë nder që na bëtë sot, duke ju siguruar që Shqipëria e ndien thellë këtë privilegj dhe fat historik. Ju faleminderit Menjëherë pas mori jalën Ati i shenjtë, Françesku Papë: Zotëri President, Zotëri Kryeministër, Të nderuar Anëtarë të Trupit Diplomatik, Shkëlqesi, Zonja dhe Zotërinj, Jam shumë i gëzuar që gjendem mes jush, në tokën e isnike të Shqipërisë, tokë heronjsh, që kanë lijuar jetën për pavarësinë e vendit, tokë martirësh, të cilët e kanë dëshmuar fenë në kohët e vështira të përndjekjes. Ju falënderoj që më ftuat ta vizitoj atdheun tuaj, tokën e shqiponjave, si edhe për pritjen tuaj kremtore. Ka kaluar tashmë gati një çerek shekulli që kur Shqipëria e gjeti përsëri udhën e mundimshme, por edhe joshëse, të lirisë. Kjo udhë i krijoi mundësitë shoqërisë shqiptare të niste ecjen e rindërtimit material dhe shpirtëror, të vinte në lëvizje shumë energji e nisma, të ishte e gatshme për bashkëpunim e shkëmbim me vendet e afërta të Ballkanit e të Mesdheut, të Evropës e të mbarë Botës. Liria, të cilën e gjetët përsëri, ju ka lejuar ta shikoni ardhmërinë me besim e shpresë, të nisni projekte e të rilidhni marrëdhënie miqësore me kombet e afërta e të largëta. Respektimi i të drejtave njerëzore, ndër të cilat spikat liria fetare dhe ajo e shprehjes së mendimit, është kushti paraprak për vetë zhvillimin shoqëror dhe ekonomik të një vendi. Kur respektohet dinjiteti i njeriut dhe njihen e garantohen të drejtat e tij, lulëzon edhe shpirti krijues e nismëtar dhe personaliteti njerëzor mund t i shpalosë nismat e veta në dobi të së mirës së përbashkët. Ju përgëzoj posaçërisht për një karakteristikë fatlume të Shqipërisë, që duhet ruajtur me shumë kujdes e vëmendje: e kam jalën për bashkëjetesën paqësore dhe bashkëpunimin ndërmjet anëtarëve të feve të ndryshme. Klima e respektit dhe e besimit të ndërsjellë ndërmjet katolikëve, ortodoksëve e myslimanëve është pasuri e çmueshme për vendin dhe iton rëndësi të veçantë në kohën tonë, në të cilën grupet ekstremiste e shtrembërojnë kuptimin e vërtetë fetar dhe i përçudnojnë e instrumentalizojnë dallimet ndërmjet besimeve të ndryshme, duke i kthyer në faktorë të rrezikshëm përplasjeje e dhune, e jo në mundësi për dialog të hapur e të respektueshëm, për përsiatje të përbashkët rreth domethënies që ka besimi në Hyjin dhe zbatimi i Ligjit të tij. Askush të mos mendojë se mund ta përdorë Hyjin si shqyt, kur sheston e kryen akte dhune e mujshie! Askush të mos e përdorë fenë si pretekst për veprimet që bien në kundërshtim me dinjitetin e njeriut e me të drejtat e tij themelore, në radhë të parë me të drejtën e jetës dhe të lirisë fetare të të gjithëve! Kjo që ndodh në Shqipëri tregon të kundërtën, tregon se bashkëjetesa paqësore dhe e frytshme ndërmjet njerëzve dhe bashkësive me përkatësi të ndryshme fetare jo vetëm që urohet, por është e mundur dhe e zbatueshme konkretisht. Bashkëjetesa paqësore ndërmjet bashkësive të ndryshme fetare, në të vërtetë, është pasuri e paçmueshme për paqen dhe zhvillimin e harmonishëm të një populli. Është vlerë, që duhet ruajtur dhe duhet ushqyer çdo ditë me edukimin për të respektuar dallimet dhe identitetet speci ike, të gatshme për dialog e bashkëpunim në dobi të të gjithëve, duke e njohur dhe duke e nderuar njëri-tjetrin. Kjo është dhuratë, të cilën duhet t ia lypim gjithmonë Zotit, në lutje. Uroj që Shqipëria ta vijojë këtë udhë, duke u bërë për shumë vende shembull frymëzimi. Zoti President, pas dimrit të izolimit dhe të përndjekjeve, erdhi më në fund pranvera e lirisë. Përmes zgjedhjeve të lira e strukturave institucionale, është përforcuar pluralizmi demokratik dhe kjo ka ndihmuar edhe në rihapjen e veprimtarive ekonomike. Shumë vetë, veçanërisht në illim, të shtyrë nga kërkimi për punë e për kushte më të mira jetese, morën rrugën e emigrimit dhe ndihmojnë, si e sa munden, për përparimin e shoqërisë shqiptare. Shumë të tjerë i gjetën arsyet për të ndenjur në atdhe e për ta ndërtuar nga brenda. Mundimet dhe lijimet e tyre kanë ndikuar në përmirësimin e kushteve të përgjithshme. Kisha Katolike, nga ana e vet, mundi të rinisë jetën normale, duke rindërtuar hierarkinë e saj dhe duke rilidhur ijet e një tradite të lashtë. U ndërtuan ose u rindërtuan vendet e kultit, ndër të cilët spikat Shenjtërorja e Zojës së Këshillit të Mirë, në Shkodër; u hapën shkolla dhe qendra të rëndësishme edukimi dhe asistence, në shërbim të të gjithë qytetarëve. Prania e Kishës dhe veprimi i saj shikohen, me të drejtë, prandaj, jo vetëm si shërbim ndaj bashkësisë katolike, por ndaj mbarë kombit. E lumja Nënë Tereza, bashkë me martirët që e dëshmuan fenë me heroizëm atyre u takon mirënjohja jonë më e thellë e lutja jonë sigurisht galdojnë në Qiell për punën e burrave dhe të grave vullnetmira në rilulëzimin e shoqërisë dhe të Kishës në Shqipëri. Mirëpo tani paraqiten të tjera s ida, që presin përgjigje. Në një botë që priret drejt globalizimit ekonomik e kulturor, duhet bërë çdo përpjekje që rritja dhe zhvillimi të jenë në shërbim të të gjithëve e jo vetëm të një pjese të popullsisë. Gjithashtu, ky zhvillim nuk do të jetë i vërtetë, nëse nuk do të jetë i përballueshëm dhe i barabartë, domethënë, nëse nuk do t i ketë mirë parasysh të drejtat e të varfërve dhe nëse nuk do të respektojë mjedisin. Globalizimit të tregut duhet t i përgjigjet globalizimi i solidaritetit; rritja ekonomike duhet shoqëruar me më shumë respekt për botën e krijuar; bashkë me të drejtat individuale duhen mbrojtur edhe ato të realiteteve të ndërmjetme mes individit dhe Shtetit, me në krye familjen. Shqipëria sot mund të përballet me këto s ida në kornizën e lirisë dhe të stabilitetit, që duhen përforcuar dhe që japin shumë shpresa për të ardhmen.

5 Viti VI, Nr. 3 Faqe 5 Falënderoj me gjithë zemër secilin prej jush për mikpritjen e ngrohtë dhe, si Shën Gjon Pali II në prill të 1993-shit, i lutem Marisë, Nënës së Këshillit të Mirë, ta mbrojë Shqipërinë dhe i besoj asaj shpresat e mbarë popullit shqiptar. Hyji ia dhuroftë Shqipërisë hirin dhe bekimin e vet! Françesku Papë Pas përshëndetjeve dhe dhuratave të rastit, Ati i shenjtë u drejtua në Sheshin Nënë Tereza dhe në orën 11 illoi Meshën e shenjtë. Gjatë predikimit ai tha: Ungjilli i sotëm na thotë se, përveç Dymbëdhjetë Apostujve, Jezusi thërret shtatëdhjetë e dy nxënës të tjerë dhe i nis ndër fshatra e qytete për të shpallur Mbretërinë e Hyjit (krh. Lk 10, ). Ai erdhi për të sjellë në botë dashurinë e Hyjit e dëshiron ta përhapë përmes bashkimit dhe vëllazërisë. Prandaj e formon menjëherë bashkësinë e dishepujve, bashkësi misionare, në të cilën i ushtron për mision, i ushtron për të shkuar. Metoda misionare është e qartë dhe e thjeshtë: dishepujt shkojnë nëpër shtëpi dhe shpallja e tyre nis me një përshëndetje plot kuptim: Paqe në këtë shtëpi! (rr. 5.). Kjo nuk është thjesht një përshëndetje, kjo është dhuratë: paqja! Duke ardhur sot mes jush, të dashur vëllezër e motra të Shqipërisë, në këtë shesh kushtuar bijës së madhe e të përvuajtur të këtyre trojeve, Nënë Terezës së Kalkutës, dëshiroj ta përsëris këtë përshëndetje: paqe në shtëpitë tuaja, paqe në zemrat tuaja, paqe në Kombin tuaj! Në misionin e shtatëdhjetë e dy dishepujve pasqyrohet përvoja misionare e bashkësisë së krishterë të të gjitha kohërave: Zoti i ringjallur dhe i gjallë nuk nis vetëm të dymbëdhjetët, por nis mbarë Kishën, nis çdo të pagëzuar për t ua kumtuar Ungjillin të gjithë popujve. Në rrjedhën e shekujve, jo gjithnjë u pranua shpallja i paqes, që besimtarëve ua sjellin lajmëtarët e Jezu Krishtit; njerëzit nganjëherë ia mbyllën portat. Në një të kaluar jo të largët, edhe porta e vendit tuaj u kyç, u mbyll me vargonjtë e mohimeve dhe të ndalimeve të një sistemi, që mohonte Zotin, e pengonte lirinë fetare. Ata që kishin frikë nga e vërteta dhe nga liria, bënin çka ishte e mundur ta dëbonin Hyjin nga zemra e njeriut e ta përjashtonin Krishtin e Kishën nga historia e vendit tuaj, ndonëse ky popull qe ndër më të hershmit që e mori dritën e Ungjillit. Në Leximin e dytë, dëgjuam të përmendet Iliria që, në kohët e apostullimit të Palit, përfshinte edhe trojet e Shqipërisë së sotme. Duke sjellë përsëri në mendje dhjetëvjeçarët e vuajtjeve mizore dhe të persekutimeve të egra kundër katolikëve, ortodoksëve e myslimanëve, mund të themi se Shqipëria ka qenë tokë martirësh: shumë ipeshkvij, meshtarë, rregulltarë e besimtarë laikë e paguan me jetë besnikërinë e tyre. Nuk munguan provat e guximit të madh e të qëndrimit të patrandshëm në shpalljen e fesë. Sa e sa të krishterë nuk u përkulën përballë kërcënimeve, por vijuan pa luhatje udhën e illuar! Shkoj sot, shpirtërisht, pranë atij muri në varrezat e Shkodrës, vend-simbol i martirizimit të katolikëve, ku kryheshin pushkatimet, dhe, i prekur thellë në shpirt, vë lulen e lutjes dhe të kujtimit mirënjohës e të përjetshëm. Zoti ishte pranë jush, të dashur vëllezër e motra, për t ju mbajtur më këmbë; Ai ju priu e ju ngushëlloi e, së fundi, ju ngriti lart mbi krahët shqiponjes, siç pati bërë me popullin e lashtë të Izraelit (krh. Leximi I). Uroj që Shqiponja, të cilën e shikojmë në lamurin e vendit tuaj, t ju kujtojë gjithnjë shpresën, për ta mbështetur përherë besimin tuaj në Hyjin, që nuk zhgënjen, por është gjithnjë përkrah nesh, posaçërisht në çaste të vështira. Sot portat e Shqipërisë janë të hapura dhe po përparon stina e protagonizimit të ri misionar për të gjithë ata, që bëjnë pjesë në popullin e Hyjit: secili i pagëzuar e ka një vend e një detyrë për ta kryer në Kishë e në shoqëri. Secili duhet ta ndjejë veten të thirrur për të punuar bujarisht në shpalljen e Ungjillit e në dëshmimin e dashurisë; për të fuqizuar lidhjet e solidaritetit, për të krijuar kushte jete më të drejta dhe më vëllazërore për të gjithë. Sot erdha t ju jap zemër ta përforconi shpresën në ju e rreth jush; t i vini në lëvizje breznitë e reja; të ushqeheni përherë me jalën e Zotit, duke ia hapur zemrat Krishtit; Ungjilli i Tij ju tregon udhën! Feja juaj duhet të jetë ngazëlluese e rrezatuese, duhet të tregojë se takimi me Krishtin i jep kuptim jetës së njerëzve, jetës së çdo njeriu. Françesku Papë Në përfundimin e Meshës së Shenjtë, Arqipeshkvi Metropolit Tiranë-Durrës, Imzot Rrok Mirdita tha: Atë i Shenjtë,. Me ndjenjat e mirënjohjes më të thellë për vëmendjen që treguat ndaj Kishës sonë, popullit tonë e trojeve tona, kam nderin t Ju shpreh, si ipeshkëv dioqezan, në emër të gjithë të pranishëmve, dashurinë e sinqertë që na lidh me Ju, duke ju falënderuar nga zemra për praninë Tuaj e për jalët Tuaja.. Njerëzit tanë e pritën me gëzim të madh lajmin e vizitës së Shenjtërisë Suaj në këtë tokë të bukur, banorët e së cilës, për fat të keq, vuajtën shumë e gjatë. Kjo vuajtje, e shkaktuar nga pushtime dhe ideologji të ndryshme, nuk e zvetënoi, por e isnikëroi shpirtin e popullit tonë. Duke ecur në udhën e vuajtjes, mësuam solidaritetin ndërmjet nesh, guxuam t u hapim zemrat njerëzve, që jetojnë çaste të vështira, zbuluam vlerën e pallogaritshme të unitetit të familjes e nisëm t i shikojmë larmitë, edhe ato fetare, jo si ku izim, por si pasuri.. Rreth 23 vjet më parë, ndërsa shembej regjimi ateist komunist, që premtoi parajsën pa Zot e la pas skëterrën pa ngushëllim, sepse deshi të marrë guximin për t i rrëmbyer shpirtin njeriut, populli ynë bënte hapat e para, të ndrojtura, në udhën e lirisë. Por, për fat keq, shumë shpejt në horizont u duk mirazhi i një ideologjie tjetër; asaj që premtonte mirëqenien me çdo kusht. Ky mirazh i ri errësoi shumë mendje e verboi shumë ndërgjegje, duke i nxitur disa nga vëllezërit tanë të kërkojnë shtigjet më të shkurtra, që e bëjnë edhe më të vështirë ndërtimin e një shoqërie të drejtë e të paanshme. Këto vite provuam përvojën e hidhur të emigracionit, i cili rrëmbeu nga gjiri i ngrohtë i familjes shumë të rinj e edhe të moshuar të popullit tonë, duke e vënë familjen në provë të rëndë: pamë të thellohet hendeku ndërmjet pak të pasurve e shumë të varfërve e, pasi maska e materializmit ideologjik të komunizmit ra, njohëm mijëra fytyrat e rreme të materializmit praktik, të konsumizmit. Në këtë kohë tranzicioni e çorientimi, Kisha në Shqipëri, e ndihmuar nga Kisha Universale, për të cilën pati nevojë të madhe pas persekutimit të gjatë, u përpoq ta dëshmojë Ungjillin përmes shërbimit të përvuajtur e besnik ndaj më nevojtarëve, në dialog të përhershëm me fetë e tjera e me mbarë shoqërinë. Kisha u përpoq të ishte gjithnjë pranë njerëzve të thjeshtë e të isëm të kësaj toke. Prej këndej, mund të dëshmojë me siguri se populli ynë i vogël e bujar, që për shumë kohë mbeti i panjohur për shkak të dallgëve të rrepta të historisë e të izolimit absurd, nuk është kërcënim, por pasuri e madhe për rajonin tonë e për mbarë Kontinentin.. Duke ecur në gjurmët e martirëve tanë, besnikë ndaj Zotit e vëllezërve deri në vdekje, e edhe në gjurmët e një bije të dashur të kombit tonë, Gonxhe Bojaxhiut, që bota mbarë e njeh me emrin Nënë Tereza e Kalkutës, kërkuam fytyrën e Krishtit në fytyrat e gjithë njerëzve. Megjithatë, jemi ende larg synimit për të qenë Kishë e përkryer. Kemi nevojë që Ati, Papa Françesku, të na mbështesë, të na përforcojë në fe, të na korrigjojë e të na japë zemër. Kemi nevojë, Shenjtëri, për jalët Tuaja, për stilin Tuaj, për dëshmimin tuaj të kthjellët të kërkesave të jetës së krishterë e, sidomos, për kumtin Tuaj aq inkurajues të mëshirës së Hyjit. Kemi nevojë për gjithçka, që Ju po ia ofroni bujarisht Kishës e botës, që nga ai muzg i parë, kur u dukët mbi Sheshin e Shën Pjetrit si Ipeshkëv i ri i Romës, pasardhës i kreut të Apostujve..

6 Faqe 6 Ju falënderojmë që i patët parasysh nevojat tona, që i vlerësuat pasuritë tona. Ju falënderojmë që na e bëtë dhuratën kaq të madhe të pranisë Suaj në tokën tonë. Ju falënderojmë për jalët Tuaja, për këtë Eukaristi, për lutjen me ne e për ne!. Kjo ditë do të mbetet e pashlyeshme në kujtesën e popullit tonë e tonën e ju sigurojmë se do t ju shoqërojmë besnikërisht me lutje e me dashuri. Me frymën e bashkimit ndërmjet ipeshkvijve, meshtarëve, rregulltarëve e besimtarëve shekullarë, ju inkurajoj t i jepni hov të ri veprimtarisë baritore e të vijoni kërkimin e formave të reja të pranisë së Kishës në gjirin shoqërisë. Posaçërisht u drejtohem të rinjve: mos kini frikë t i përgjigjeni bujarisht Krishtit, që ju fton ta ndiqni! Në thirrjen meshtarake e rregulltare do të gjeni pasurinë dhe gëzimin e dhurimit të vetvetes për t i shërbyer Hyjit e vëllezërve tuaj. Shumë burra e gra presin dritën e Ungjillit e hirin e sakramenteve. Kishë, që jeton në këto troje të Shqipërisë, faleminderit për shembullin e besnikërisë ndaj Ungjillit! Shumë nga bijtë e bijat tuaja vuajtën për Krishtin, edhe deri në lijimin e jetës. Uroj që dëshmia e tyre t i mbështesë hapat tuaj, të sotëm e të nesërm, në udhën e dashurisë, të lirisë, të drejtësisë e të paqes. Amen! Françesku Papë Menjëherë pas Meshe Ati i shenjtë gjatë lutjes Engjëlli i Zotit duke ju drejtuar të gjithëve e të rinjve në mënyrë të veçantë tha: Të dashur vëllezër dhe motra të ardhur nga Shqipëria dhe nga vendet për rreth, ju falënderoj për dëshminë dhe për praninë tuaj. Në mënyrë të veçantë po ju drejtohem ju, o të rijnë. Thonë se Shqipëria është vendi më i ri në Evropë, ju duhet ta ndërtoni ekzistencën tuaj në Jezu Krishtin, në Hyjin, sepse kush ndërton në Hyjin ndërton në shkëmb, sepse Ai është besnik edhe pse ne nuk jemi besnik. Jezusi është më i mirë se gjithkush tjetër, sepse kur mëkatojmë Jezusi na afrohet dhe na thotë ecni përpara, mos mëkatoni më. Ju jeni gjenerata e re e Shqipërisë. Me forcën e Ungjillit dhe me shembull të të parëve tuaj, me shembullin e martirëve tuaj dini t i thoni:, jo idhujtarisë së të hollave, jo lirisë individualiste, jo varësisë së forcës, thoni po kulturës së takimit dhe të solidaritetit, po, bukurisë që të jeni në të mirën, po, jetës e cila shprehet me zemërgjerësi në gjërat e vogla. Kështu do të ndërtoni një Shqipëri dhe një botë më të bukur. Në gjurmët e të parëve tuaj të shkojmë përpara me Shqipërinë. Tani do i drejtohemi nënës sonë të cilën ju e nderoni me Emrin Nëna e Këshillit të Mirë, shenjtëroren e të cilës e keni në Shkodër, që është aq e dashur për ju, në mënyrë të veçantë e kanë familjet, të moshuarit të cilën janë kujtesa e gjallë e popullit. Të shkojmë së bashku me Hyjin drejt shpresës e cila nuk na zhgënjen askurrë. Françesku Papë Pas kësaj jale dhe lutjes Engjëlli i Zotit, Ati i Shenjtë shkoi në Nunciaturë për drekë më të gjithë Kardinalët dhe Ipeshkvijtë e pranishëm. Pasdite në Universitetin Zoja e Këshillit të Mirë në takimin me përfaqësuesit e besimeve, Presidenti i Konferencës Ipeshkvnore të Shqipërisë, Arqipeshkvi metropolit Shkodër- Pult, Imzot Agelo Massafra tha: Atë i Shenjtë, në emër të vëllezërve të mi në Episkopat, të Krerëve të Kishës Ortodokse Autoqefale, të Bashkësisë Myslimane, të Bashkësisë Bektashiane, të Bashkësisë Ungjillore dhe të Bashkësisë Hebraike, Ju drejtoj një përshëndetje të ngrohtë dhe përzemërsisht Ju them mirë se erdhët. Shenjtëri, vizita Juaj, është për ne vazhdim i asaj që Paraardhësi Juaj i Shenjtë Gjon Pali II bëri menjëherë pas rënies së komunizmit, i cili i kishte privuar popullit tonë lirinë e çdo të drejtë tjetër themelore. Me atë rast, Shën Gjon Pali II u gëzua fort prej kësaj bashkëjetese mes besimeve fetare e na u drejtua me këto jalë: Populli shqiptar ( ) është shembullor në këtë këndvështrim. Komunitetet e mëdha fetare kanë marrëdhënie të ndërsjella vlerësimi dhe bashkëpunimi të përzemërt. Vazhdoni ta keni këtë qëndrim, shumë të dashur vëllezër e motra! Do të jeni kështu autorë të solidaritetit dhe të paqes në Vendin tuaj dhe në krejt rajonin e munduar të Ballkanit. Mund të ndërtoni një bashkim, unitet kombëtar të qëndrueshëm e të pjekur. Megjithatë, pavarësisht shtypjes së fortë anti-fetare dhe antiklerikale, populli shqiptar ka ditur ta ruajë me kujdes të madh fenë e vet dhe t ua përçojë atë brezave të rinj. Dëshmia më e lartë dhe më isnike e kësaj periudhe kanë qenë Martirët tanë. Ata, së bashku me shumë vëllezër ortodoksë dhe të fesë islame, kanë preferuar të torturohen dhe të vriten barbarisht, sesa ta mohojnë fenë e tyre në Hyjin. Domethënëse është igura e misionarit jezuit Atë Giovanni Fausti S.I., i cili, qysh prej viteve 1930, qe një pionier i dialogut islamiko-të krishterë, pikërisht duke u nisur prej përvojës së bashkëjetesës ndërfetare që kishte eksperimentuar vetë këtu në Shqipëri. Po aq domethënës është edhe rasti e të Lumes Nënë Terezë të Kalkutës, e cila frymëzimin e parë për përvojën e re të jetës së kushtuar mes më të varfërve ndër të varfër, kaq thellësisht të karakterizuar prej shpirtit ndërfetar, e pati në vitin 1946, pikërisht atë vit kur mbi Shqipërinë po zbriste nata e përndjekjes anti-fetare komuniste. Jemi fortësisht të bindur se pikërisht falë lutjes së tyre dhe dëshmisë së hapjes e të dialogut, në disa rrethana, kemi shpëtuar prej shumë pasojave shkatërrimtare, siç qe p.sh. rasti i marsit të vitit 1997, kur u përvijua rreziku i një lufte civile me përpjekjen nga ana e disave për ta kthyer atë në një luftë fetare; si rasti i gushtit të vitit 1998, kur shpërtheu lufta në Kosovë. Edhe në këto dy raste, të gjithë së bashku, ne Krerët e Besimeve Fetare, kemi qenë promotorë të paqes dhe të solidaritetit. Mes shumë veprimtarive të nxitura për bashkëjetesën paqësore mes besimeve fetare, më pëlqen të përmend para së gjithash krijimin e Këshillit Ndërfetar i cili tani së fundi publikoi një deklaratë të përbashkët në mbështetje të paqes dhe bashkëjetesës në Irak, e më pas Fshatin e Paqes, në Shkodër, ku, gjatë këtyre viteve, së bashku me vëllezërit Ortodoksë dhe Myslimanë, kemi mbështetur nisma të ndryshme paqeje, takime formimi e sensibilizimi për t i thënë Jo -dhunës si dhe për nxitjen e vlerave të familjes; edhe përkthimin dhe shpërndarjen e Mesazhit të Paqes që Shenjtëria Juaj i dërgon çdo vit botës me rastin e Ditës Botërore për Paqen Katolikëve, Krerëve të besimeve të tjera dhe Politikanëve. Kemi realizuar përkthimin ekumenik të Besëlidhjes së Re në gjuhën shqipe, me ndihmën e Shoqërisë Biblike Ndërkonfesionale; dhe, prej shumë vitesh tashmë, kemi një bashkëpunim të frytshëm akademik mes Institutit të Filozo isë dhe të Teologjisë pranë Seminarit tonë në Shkodër dhe Akademisë Teologjike Ortodokse të Shën Vlashit në Durrës. Pa harruar edhe devotshmërinë për Shna Ndoun e Padovës: në Shenjtëroren kushtuar Atij në Laç, shkojnë të gjithë shqiptarët, pa dallim feje. Papa Françesk, është e vërtetë që është bërë shumë, veçanërisht prej besimeve të mëdha fetare tradicionale, por me siguri ka ardhur momenti të bëjmë edhe më shumë, të kalojmë pra nga toleranca te vëllazëria; të ndërtojmë së bashku ura dialogu dhe bashkëndarjeje për një Shqipëri më të mirë; të luftojmë së bashku kundër të këqijave të sotme: korrupsionin, imoralitetin, konsumizmin, shpërndarjen e drogës, prostitucionin, ma ien, tra ikimin e vajzave e grave, gjakmarrjen e plagë të tjera, që hapin plagë të thella dhe të pashërueshme.

7 Viti VI, Nr. 3 Faqe 7 Po së bashku, mund t i japim përgjigje një problemi shumë të rëndë, siç është mungesa e punës që i shtyn shumë familje, sidomos shumë të rinj, të emigrojnë jashtë atdheut në kërkim të një jete më të mirë. Së bashku, mund të bëjmë shumë më shumë që të përkrahen në mënyrë të veçantë kategoritë më të dobëta: fëmijët, të moshuarit, gratë, të sëmurët, të varfrit. Jemi të bindur se besimi i përbashkët në Hyjin e vetëm, mund të jetë burimi i një identiteti të fortë, i bashkëndarë nga të gjithë dhe i aftë për të na hapur kundrejt një angazhimi serioz për ndërtimin e të ardhmes së Kombit tonë, bazuar jo në mirazhet e krijuara prej njëfarë kulture zotëruese, por në vlerat që mbart feja. Shenjtëri, ndërsa Ju falënderoj në emër të të gjithë të pranishmëve për këtë takim ekumenik dhe ndërfetar, takim ky të cilin e keni dëshiruar aq shumë, Ju kërkoj të na ndihmoni për t u rritur në një bashkëjetesë paqësore dhe të frytshme, Ju që jeni bërë dhe vazhdoni të bëheni i afërmi i të gjithëve dhe i secilit prej nesh, duke na përçuar shumë pasuri të brendshme, shumë humanitet, shumë mirësi, shumë paqe dhe shumë mikpritje. Dhe tani, me vëmendje, respekt dhe dashuri po vihemi në dëgjim të jalës që Ju dëshironi të na drejtoni, e ne do ta mirëpresim si një dhuratë të vetë Hyjit. Faleminderit, Atë i Shenjtë! Imzot Angelo Massafra O.F.M. Arqipeshkëv Metropolit i Shkodër-Pult President i Konferencës Ipeshkvnore të Shqipërisë Ndërsa Ati i Shenjtë iu drejtoi këtë jalë: Të dashur miq, Jam vërtet i gëzuar për këtë takim, ku janë mbledhur përgjegjësit e besimeve fetare kryesore të pranishme në Shqipëri. Përshëndes me respekt të thellë secilin prej jush dhe bashkësitë që përfaqësoni; e falënderoj nga zemra Imzot Massafrën për jalët e tij, me të cilat paraqiti dhe hapi takimin. Është e rëndësishme që jeni këtu së bashku: është shenjë e dialogut që jetoni ditë për ditë, duke u përpjekur të lidhni me njëri-tjetrin marrëdhënie bashkëpunimi vëllazëror, për të mirën e mbarë shoqërisë. Për fat të keq, Shqipëria ka qenë dëshmitare e dhunës dhe e dramave që mund të shkaktojë përjashtimi i dhunshëm i Hyjit nga jeta personale dhe shoqërore. Kur, në emër të një ideologjie, synohet përjashtimi i Hyji nga shoqëria, arrijmë të adhurojmë idhujt tjerë dhe shumë shpejt edhe vetë njeriu përhumbet, i nëpërkëmbet dinjiteti e i dhunohen të drejtat. Ju e dini mirë çfarë mizorie mund të shkaktojë mohimi i lirisë së ndërgjegjes e i lirisë fetare dhe si, nga të tilla plagë, natyra njerëzore varfërohet gjer në palcë, sepse i mungon shpresa dhe pikësynimet ideale. Një ndër rrjedhojat pozitive të ndryshimeve që illuan në vitet 90 të shekullit të shkuar është edhe krijimi i kushteve për liri të mirë illtë fetare. Kjo i krijoi secilës bashkësi kushtet të rigjallërojë traditat, të cilat nuk ishin shuar asnjëherë, pavarësisht nga përndjekjet e egra, dhe bëri të mundur që të gjithë të japin ndihmesën e vet në dobi të rindërtimit moral të vendit, para atij ekonomik, duke u mbështetur tek bindjet fetare përkatëse. Në të vërtetë, sikurse pati pohuar Shën Gjoni Pali II gjatë vizitës së tij historike në Shqipëri më 1993, liria fetare [ ] nuk është vetëm dhuratë e çmuar e Zoti për ata që kanë hirin e fesë: ajo është dhuratë për të gjithë, sepse është garancia që qëndron në themel të çdo shprehjeje tjetër të lirisë [ ] Asgjë më shumë se feja nuk na kujton se, po të kemi një krijues të vetëm, jemi edhe vëllezër, të gjithë! Liria fetare është mburojë kundër të gjithë totalitarizmave dhe ndihmesë vendimtare për vëllazërinë njerëzore (Mesazhi drejtuar kombit shqiptar 25 prill 1993). Por, duhet të shtojmë menjëherë: Liria e vërtetë fetare i shmanget tundimit të mostolerancës e të sektarizmit dhe mbështet qëndrimet e respektit dhe të dialogut konstruktiv (po aty). Nuk mund të mos e pranojmë se mungesa e tolerancës ndaj atij që ka bindje fetare të ndryshme nga tonat është armik posaçërisht tinëzar, që sot, fatkeqësisht, po shfaqet në rajone të ndryshme të botës. Si besimtarë, duhet të jemi veçanërisht syhapur, që shpirti fetar dhe etika, të jetuara me bindje dhe të dëshmuara me pasion, të shprehen gjithmonë me sjellje të denja për misterin që duan të nderojnë, duke i përjashtuar me vendosmëri si të pavërteta, sepse të padenja për Hyjin e për njeriun, të gjitha ato forma që përfaqësojnë përdorimin e shtrembër të fesë. Feja e vërtetë është burim paqeje e jo dhune! Askush nuk mund ta përdorë emrin e Hyjit për të ushtruar dhunë. Të vrasësh në emër të Hyjit është sakrilegj i madh! Të diskriminosh në emër të Hyjit është çnjerëzore. Nga kjo pikëpamje, liria fetare nuk është një e drejtë që mund të garantohet vetëm me anë të sistemit ligjor në fuqi, gjithashtu i domosdoshëm: është hapësirë e përbashkët, mjedis ku mbizotëron respekti e bashkëpunimi, që duhet realizuar me pjesëmarrjen e të gjithëve, edhe të atyre që nuk kanë asnjë besim fetar. Më lejoni të paraqes dy qëndrime, që mund të jenë veçanërisht të dobishme për zhvillimin e kësaj lirie themelore. I pari është ai, sipas të cilit shohim tek çdo burrë e grua, edhe tek ata që nuk i përkasin traditës sonë fetare, jo kundërshtarë, aq më pak armiq, por vëllezër e motra. Kush është i sigurt për bindjet e veta, nuk ka nevojë të imponohet, të ushtrojë trysni tek të tjerët: e di se e vërteta ndryn në vetvete forcën rrezatuese. Të gjithë, në fund jemi, shtegtarë mbi këtë tokë, e në këtë udhëtim, ndërsa dëshirojmë me gjithë shpirt të vërtetën dhe amshimin, nuk jetojmë si qenie të mëvetësishme dhe të vetëmjaftueshme, as si individë, as si grupe kombëtare, kulturore apo fetare, por varemi nga njëri-tjetri, i jemi besuar kujdesit të të tjerëve. Çdo traditë fetare, nga brendia e vet, duhet të jetë në gjendje të japë llogari për ekzistencën e tjetrit. Qëndrimi i dytë është angazhimi në dobi të së mirës së përbashkët. Kur pjesëmarrja në traditën fetare përkatëse shërben si frymëzim për t i shërbyer mbarë shoqërisë me më shumë bindje, me më shumë bujari e pa interes, aty gjendet ushtrimi i vërtetë i lirisë fetare dhe thellimi i saj. Ajo, atëherë, nuk shfaqet vetëm si hapësirë e autonomisë së kërkuar me të drejtë, por si një mundësi e fuqishme, që e pasuron familjen njerëzore, me ushtrimin e saj të mëtejshëm. Sa më shumë të jemi në shërbim të të tjerëve, aq më shumë jemi të lirë. Le të shikojmë përreth nesh: sa nevoja kanë të varfrit, sa nevojë kanë shoqëritë tona të gjejnë ende udhët për tek drejtësia sa më e përhapur shoqërore, drejt zhvillimit ekonomik gjithëpërfshirës! Sa shumë ka nevojë shpirti njerëzor të mos e humbë kuptimin e thellë të përvojave të jetës dhe të rigjejë shpresën! Në këto fusha veprimi, burra e gra të frymëzuar nga vlerat e traditave të veta fetare mund të japin një ndihmesë të rëndësishme, madje të pazëvendësueshme. Ky është një truall veçanërisht i frytshëm edhe për dialogun ndërfetar. Të dashur miq, ju bëj thirrje ta mbani dhe ta thelloni traditën e marrëdhënieve të mira ndërmjet bashkësive fetare në Shqipëri dhe të ndjeheni të bashkuar në shërbimin ndaj atdheut tuaj të shtrenjtë. Vijoni të jeni për vendin tuaj, e jo vetëm, shenjë që tregon se janë të mundura marrëdhëniet e përzemërta dhe të bashkëpunimit të frytshëm ndërmjet njerëzve me përkatësi të ndryshme fetare. E lutuni edhe për mua. Zoti ju bekoftë. Françesku Papë Në katedralen e Shën Palit në Tiranë Shkëlqesia e Tij Imzot Rrok Mirdita, Arqipeshkëv Metropolit i Tiranës, në hapje të takimit të Atit të shenjtë me klerin, rregulltarët, seminaristët dhe shoqatat shekullare tha: Atë i Shenjtë, në emër të vëllezërve ipeshkvij, të meshtarëve, rregulltarëve, rregulltareve, seminaristëve e besimtarëve laikë të pranishëm, Ju

8 Faqe 8 shpreh ndjenjat e gëzimit e të mirënjohjes së thellë për praninë Tuaj mes nesh. Jemi këtu, së bashku me Ju, në praninë e Zotit, e ngushëllohemi duke e ndjerë veten popull i Hyjit, popull i shikuar me dashuri e i prirë nga Shpirti i të Ngjallurit. Jemi këtu, në praninë Tuaj, praninë e Pasardhësit të Shën Pjetrit, me mendje të hapur e zemër të gatshme për të dëgjuar jalë ngushëllimi, korrigjimi, drejtimi.. Jemi Kishë e lashtë, me zana illë apostolike, e një kombi, gjithnjë në ku i të perandorive të kësaj bote. Mjafton të mendohet se në mijëvjeçarin e parë nëpër Shqipëri kalonte vija e ku irit ndërmjet Lindjes dhe Perëndimit të krishterë, ndërsa në mijëvjeçarin e dytë, ajo ndërmjet Perandorisë Otomane e Perëndimit. Ku iri i fundmë dramatik ishte ai i shekullit të kaluar, që ndau bllokun e vendeve komuniste nga pjesa tjetër e Evropës. Ku ijtë shpesh përpiqen të ndajnë, të mbyllin shtigjet, të ku izojnë. Por Shpirti i Zotit i nxit burrat e gratë drejt bashkimit, hapjes, pafundësisë. Kështu Kisha në këto troje, për dy mijëravjeçarë, vijoi të jetonte në teh të ku irit ndërmjet pushteteve të kësaj bote e pushtetit të Shpirtit Shenjt, që nuk njeh ku ij! Në këto kushte, u bëmë Kishë ku iri.. Identitetin tonë si Kishë ku iri nuk e shprehëm përmes krijimit të mendimit teologjik, por përmes lijimit e martirizmit. Martirizimi është tipar i përhershëm i jetës së Kishës sonë, që nga shekulli i parë e deri më sot. Shumë nga bijtë e trojeve tona rrokën kryqin e Birit të Hyjit e, me besim të gjallë në ringjalljen, dhuruan jetën, duke përvijuar kështu, udhën më isnike të dialogut. Lidhja e pandarë me Krishtin nuk i pengoi shqiptarët të takohen, si vëllezër, me besimtarë të feve të tjera e edhe me ata, që nuk besojnë. Sa më shumë u lidhën bijtë e Kishës me Krishtin, aq më shumë u lidhën edhe me të tjerët, duke dhuruar gjithçka patën, deri jetën. Paqja e harmonia ndërfetare, që kemi arritur në Shqipëri, është fryt i lijimit të themeluar mbi fenë e, njëkohësisht, dëshmi e fuqishme e dashurisë, që të bën për vete.. Po, jemi Kishë e lashtë, sa vetë krishterimi, por edhe Kishë e re. Jo vetëm për shkak të përtëritjes, që Shpirti i Shenjtë dikon në çdo Kishë, por edhe pse po rilindim nga asgjësimi i persekutimit ateist. Vetë kjo katedrale, e shuguruar para dymbëdhjetë vjetësh, pa të lindin nga gurra e pagëzimit mijëra të krishterë të rinj. Jemi Kishë, që Shpirti i Zotit e mblodhi nga të katër anët, duke sjellë këtu misionarë bujarë nga vende të ndryshme të botës, që ndihmojnë për rilindjen e Kishës vendase. E shijojmë ditë për ditë bukurinë e universalitetit të Kishës, pa i fshehur mangësitë njerëzore, që nganjëherë i kundërvihen bashkimit të përkryer ndërmjet nesh. Për të gjitha mëkatet tona kundër bashkimit lypim përvujtërisht ndjesën hyjnore e angazhohemi të ndërtojmë, së bashku me rregulltarët, rregulltaret, priftërinjtë shqiptarë të shuguruar pas rënies së regjimit, e edhe me bashkëpunimin e domosdoshëm e të shumëçmuar të laikëve, një Kishë, që të jetë shtëpia e bashkimit, ku të mbretërojë Shpirti i të Ngjallurit e, njëkohësisht, trashëgimtare e denjë e Kishës së hijshme, që na e lanë paraardhësit.. Kështu, si Kishë e lashtë dhe e re, përplot me lumninë e martirëve, por edhe me vetëdijen e ku izimeve të veta, u mblodhëm para Jush, Atë i Shenjtë, me dashurinë e paku ishme, që ushqejmë për Papën e me mirënjohjen e thellë për vëmendjen që Papa na kushton e për të cilën kemi vërtet nevojë.. Vizita historike e Gjon Palit II, në vitin 1993, e prania e Shenjtërisë Suaj sot, mes nesh, janë shenjat më shprehëse të dashurisë së Papës për Kishën tonë e për Vendin tonë, dashuri, që nuk na mungoi kurrë në rrjedhë shekujsh.. Jam i sigurt se martirët shqiptarë, lumnimin e të cilëve e presim sa më shpejt, njëherësh me Nënë Terezën, me Shën Gjon Palin II e me tre ipeshkvijtë e shuguruar së bashku, njëzet e një vjet më parë, galdojnë me ne nga qielli, në këtë ditë të madhe gëzimi e feste.. Me këtë dritare të hapur në qiell, që më duket se e plotëson paraqitjen e shkurtër të realitetit tonë, dëshirojmë t i dëgjojmë Fjalët Tuaja, forcën e dhe ëmbëlsinë e të cilave e njohim mirë. Duam t Ju dëgjojmë, Atë i Shenjtë, me mirënjohjen e thellë, që Ju e ngjallët në shpirtin tonë gjatë gjithë shërbesës Suaj, me gëzimin e pashoq, që sillni me këtë vizitë e me vullnetin e patundur për të ndjekur udhën, që Shpirti i Shenjtë do të na tregojë përmes udhëheqjes Suaj prej ati e bariu. Imzot Rrok Mirdita, Arqipeshkëv Metropolit i Tiranë-Durrës Pastaj para Françeskut Papë dhanë dëshminë e tyre Don Ernest Troshani dhe Motër Maria Kaleta me këto dy dëshmi: Haec dies quam fecit Dominus exultemus et laetemur in ea. Rroftë Krishti, rroftë Kisha. Unë i quajturi Dom Ernest Simoni (Troshani), si bari shpirtëror jam lidhur me Kishën e shenjte para 70 viteve. Në dhjetorin e vitit 1944 erdhi në fuqi shtetërore partia komuniste ateiste, e cila në parim kishte eliminimin e fesë, duke synuar kështu të zhdukte Klerin. Në zbatim të këtij programi menjëherë illoi arrestimi, torturimi e pushkatimi i qindra meshtarëve dhe civilëve, për shtatë vite rradhazi, duke rrjedhur gjaku i pafajshëm i besimtarëve, e disa prej tyre, para pushkatimit, brohoritnin Rroftë Krishti Mbret. Në vitin 1952 qeveria komuniste, për konjukturat politike të saja, me urdhër të Moskës, Stalinit, kërkoi mbledhjen e meshtarëve që kishin mbetur gjallë për ta lejuar ushtrimin e lirë të fesë, por me kusht që Kisha të shkëputej nga Papa dhe Vatikani. Këtë qëllim të qeverisë kleri nuk e pranoi kurrë. Unë kam vazhduar studimet në kolegjin françeskan për dhjetë vite: Eprorët tanë u pushkatuan nga komunistët, për këtë arsye u detyrova që studimet teologjike që më kishin mbetur t i vazhdoj fshehtas. Pas katër viteve më morën në ushtri, me qëllim që kështu të gjenin rast të më zhduknin. Bëra dy vite aty, vite që ishin më të tmerrshme se në burg. Por Zoti më shpëtoi dhe me 7 prill 1956 u shugurova meshtar. Të nesërmen, ditën e Mëshirës Hyjnore, Dominica in Albis, kremtova Meshën e Parë. Tetë vite e gjysmë vazhdova shërbimin fetar. Por komunistët vendosin për të më zhdukur. Prandaj, me datën 24 dhjetor 1963, sapo mbarova kremtimin e Meshës së Vigjiljes së Krishtlindjeve në fshatin Barbullush të Shkodrës, erdhën katër o icerë të sigurimit e më paraqiten dekretin e arrestimit dhe të pushkatimit. Më vunë hekurat duke m i lidhur krahët pas shpinës dhe, duke më goditur me shkelma, me futën në makinën e tyre. Nga kisha më çuan në dhomat e izolimit, ku më lanë për tre muaj në kushte çnjerëzore të jetesës. Ashtu të lidhur më çuan në hetuesi. Kryehetuesi më tha: Ty do të të varim në litar si armik, sepse i ke thënë popullit që të vdesim të gjithë për Krishtin po qe nevoja. M i shtrënguan hekurat aq fort në duar saqë gati me penguan sistolacionin e zemrës e gati pata vdekur. Donin të më bënin të lisja kundër fesë dhe kundër hierarkisë kishtare. Unë nuk pranova asgjë. Nga torturat rashë gati i vdekur. Kur e panë këtë hetuesit më liruan. Zoti deshi që të vazhdoja të jetoja. Një ndër paditë ishte edhe kremtimi i tri Meshëve për shpirtin e Presidentit amerikan Xhon Kenedit të vrarë një muaj para arrestimit tim, Meshë të cilat i kremtova sipas urdhrit të Papës, Palit VI që e morën të gjithë meshtarët më botë. Unë isha i abonuar në revistën kryesore sovjetike L union Sovietique, në frangjisht në kohën kur Shqipëria i kishte shkëputur marrëdhëniet me Bashkimin Sovjetik. Revistën, në të cilën gjendej fotogra ia e presidentit amerikan e paraqiten në gjyq si provë materiale. Një rrethanë e provanisë hyjnore, bëri që dënimi im me vdekje të mos ekzekutohej: në dhomat e izolimit më sollën edhe një të burgosur tjetër, i cili ishte edhe miku im më i dashur, por që në këtë rast kishte qenë spiun. Ai illoi të liste kundër partisë në pushtet, por unë i përgjigjesha gjithnjë se Krishti na ka mësuar t i duam armiqtë tanë dhe t i falim ato e të punojmë për të mirën e për mirëqenien e popullit. Këto jalë i shkuan në vesh edhe diktatorit, i cili pas pesë ditësh ma hoqi dënimin me vdekje. Por këtë dënim ma

9 Viti VI, Nr. 3 Faqe 9 shndërruan në 18 vite burg në minierat e Spaçit. Pasi përfundova burgun, më dënuan sërish me punë të detyruar: për dhjetë vite, pra deri në rënien e komunizmit, kam punuar nëpër kanalet e ujërave të zeza. Gjatë kohës kur isha në burg, kam thënë Meshën përmendësh në latinisht, si edhe kam rrëfyer e kunguar fshehtas. Me ardhjen e lirisë fetare më ka ndihmuar Zoti që të shërbej në 110 fshatra dhe kam pajtuar shumë gjaqe me Kryqin e Krishtit, duke larguar urrejtjen dhe djallin nga zemrat e njerëzve. Shenjtëri, duke qenë i sigurt se po shpreh dëshirën e të gjithë njerëzve këtu të pranishëm, lutem që, me ndërmjetësinë e Madhërueshme të Nënës së Krishtit, Zojës së Bekuar, i Madhi Zot t ju japë Juve jetë, shëndet e begati për drejtimin e kësaj grigje të madhe që është Kisha e Krishtit. Don Ernest Simoni (Troshani) Qoftë lëvduar Jezu Krishti Jam Motër Maria Kaleta, në moshën dhjetë vjeçare ndjeva thirrjen e Zotit, pa ditë çfarë do të thotë të jesh rregulltare. Në familje isha e vetmia vajzë, por Xhaxhai im ishte meshtarë; lutjet dhe këshillat e tij më ndihmuan shumë, prandaj ju kushtova kësaj rruge. Ai ishte dom Ndoc Suma, i cili vuajti shumë në kampet e ndryshme për 8 vjet me radhë. Sot ndihem e lumtur kur shoh se në rreshtin e dyzetë martirëve që janë në procesin e kanonizimit ndodhet Ai por edhe një grua e vetme Marie Tuci me të cilën ishim shoqe, sepse edhe ajo tek motrat Stigmatine. Për 7 vjet, kam jetuar në kuvendin e motrave Stigmatine, pastaj qeveria ateiste na dëboi, dhe kështu u ktheva tek prindërit e mi në shërbim të Axhës i cili ishte në burg, siç thashë më parë. Pas vdekjes se prindërve kam jetuar vetëm, me dëshirën që të mbaja gjallë fenë ndër zemrat e besimtarëve në mënyrë të fshehtë. Zoti me mbajti me një fe aq të gjallë që më shtynte t ua dhuroja edhe të tjerëve duke pagëzuar jo vetëm fëmijët e fshatit, por edhe të gjithë ata të cilët më vinin në derë kur kisha sigurinë se nuk do të më padisnin. Ka shumë ngjarje që më kanë shoqëruar përgjatë këtyre viteve në të cilat ishte e ndaluar që në mënyrë publike të shfaqej besimi. Me thjeshtësinë e zemrës po ju tregoj një ngjarje. Isha duke u kthye për në shpi nga puna e kooperativës. Gjatë rrugës dëgjoj një zë që më thërriste. Një grua me një fëmijë në krah arriti me vrap tek unë. Kërkesa e saj ishte që t i pagëzoja foshnjën që e mbante në krah. Nga frika, pasi që e dija se ajo ishte gruaja e një komunisti, i them se nuk kam me çka ta pagëzoj, pasi që jena në mes të rrugës. Ajo, nga dëshira e madhe që kishte, më thotë se kanali përbri ka ujë. I thash se nuk kam me çka ta nxjerr atë ujë. Ajo vazhdoi të më lutej për pagëzimin e vajzës. Duke par fenë e saj, hoqa opingën e llastikut që kisha vesh mora ujin me të nga kanali dhe e pagëzova. Falë njohjes që kisha me meshtarët pata fatin të mbaja në një komodinë të Shenjtërueshmin Sakrament dhe në raste të ndryshme t i kungoja njerëzit e sëmur në shtratin e vdekjes. Kam krye shërbimet e fesë, nuk e di se si, në fakt sot kur e mendoj, më duket e pabesueshme, si i kemi duruar ato vuajtje të tmerrshme, por them me plot bindje se i madhi Zot na ka dhanë forcën, durimin dhe shpresën. Ashtu sikurse me egjrën e shëmbëlltyrës, Zoti priti priti pjekjen e plotë para se ta shkulte nga gruri. Edhe pse koha ishte e gjatë dhe puna e kooperativës tepër e vështirë, prapëseprapë Zoti atyre që i thërret ua jep forcën e vet. Në fakt, në fund Ai mi shpërbleu të gjitha vuajtjet e mia edhe këtu në tokë. Mbas sa viteve të regjimit u rihap Kisha e unë pata fatin të jetoj përsëri si rregulltare, fat të cilin për sa vite e dëshirova sikurse të gjithë meshtarët e murgeshat e vendit tonë. Në ketë ditë fatlume nuk e di se si mund ta falënderoj të Madhin Zot, derisa pata fatin që ta takoj edhe Shenjtërinë Tuaj, ta kërkoi bekimin për vete, Axhën Prift dhe Motrat Stigmatine, për famullinë ku kam lindur e famullinë në të cilën kam shërbyer deri me sot, për Ipeshkvijtë, meshtarët e rregulltarët, për mbarë Kishën e popullin shqiptar. Amen! Motër Maria Kaleta, Stigmatine Në katedralen e Shën Palit në Tiranë, Ati i shenjte thellë i mallëngjyer për shkak të takimit me don Ernestin dhe motër Marinë iu tha të pranishëmve: Kam përgatitur disa jalë për ju por do t ia dorëzoj Arqipeshkvit, ai do tua përcjell përkthimin e jalimit tim. Në këtë moment më erdhi të them diçka tjetër. Kemi dëgjuar në leximin e shkurtër: Qoftë bekuar Hyji, Ati i Zotit tonë Jezu Krishtit, Ati i mëshirshëm dhe Hyji që jep çdo ngushëllim. Ai na ngushëllon në të gjitha vështirësitë tona, që edhe ne të mund t i ngushëllojmë të gjithë ata që gjenden në vështirësi, me atë ngushëllim, me të cilin Hyji na ngushëllon ne. Ky është teksti të cilin Kisha e mediton në mbrëmësoren e sotme. Gjatë këtyre dy muajve duke lexuar historinë e Kishës në Shqipëri jam përgatitur për vizitën time këtu. Kjo për mua qe një befasi, nuk e dija që populli juaj ka vuajtur shumë gjatë historisë së tij. Nga rruga prej aeroporti e deri në shesh pash të gjitha fotogra itë e martirëve. Shihet qartë vuajtja e këtij populli, durimi që pati, popull martirësh... Sot në illimin e këtij kremtimi dëgjuam dhe i kemi par dy martirë. Ajo që mund tu them sot është po ajo gjë që thanë ata, ajo që pohuan me dëshminë e tyre. Me të vërtetë ne kemi mundësi t i pyesim: si qëndruat përball kësaj përndjekjeje? Ata do të na përgjigjen me ato jalë që i dëgjuam në letrën e dytë drejtuar Korintianëve: Hyji, Ati i mëshirshëm, ishte ai që na ka ngushëlluar. Me këtë thjeshtësi, kanë vuajtur shumë, kanë vuajtur izikisht dhe në mënyrë psikike në ankthin e pasigurisë: do të pushkatoheshin apo jo? Gjithmonë kanë jetuar nën peshën e këtij ankthi. E Zoti i ngushëllonte. Mendoi në Pjetrin në burg të lidhur në pranga, ndërsa mbarë Kisha lutej për të. Zoti e ngushëlloi Pjetrin. Edhe martirët, edhe këta të dy që i kemi dëgjuar sot Zoti i ngushëlloi, sepse në Kishë ka njerëz, është populli i Hyjit, pleqtë e shenjtë e të mirë, shumë motra të klzauzurës që luteshin për ta. Ky është misteri i Kishës. Pra, Zoti kërkon që ta ngushëlloi popullin e vet. Zoti ngushëllon në përvujtëri dhe në mënyrë të padukshme. Ngushëllon në intimitetin e zemrës me forcën e vet. Ata, jam i sigurt se as nuk krenohen me atë që e kanë përjetuar, sepse janë të vetëdijshëm se Zoti ishte ai që ju dha forcë për të shkuar përpara. Por ata na thonë diçka, eee... që për ne, që Zoti na thirri t i shkojmë pas më për së afërmi, që ngushëllimi i vetëm vjen prej tij. Mjerë ne në qoftë se kërkojmë ndonjë ngushëllim tjetër, mjerë meshtarët dhe rregulltarët, mjerë motrat, rishtarët, të kushtuarit që kërkojnë ngushëllim larg Zotit. Unë nuk dëshiroi tu frushkulloi as t ju gjykoi sot, mirëpo dijeni mirë se në qoftë se kërkoni ngushëllim diku tjetër, nuk do të jeni të gëzueshëm, edhe më shumë, nuk keni mundësi ta ngushëlloni askënd, sepse zemra jote nuk qe hapur përpara ngushëllimit të Zotit. Tani do të përfundoi në atë mënyrë si Elia iu drejtua popullit të Izraelit që po shqeponte në të dy këmbët: Qoftë bekuar Hyji, Ati i Zotit tonë Jezu Krishtit, Ati i mëshirshëm dhe Hyji që jep çdo ngushëllim. Ai na ngushëllon në të gjitha vështirësitë tona, që edhe ne të mund t i ngushëllojmë të gjithë ata që gjenden në vështirësi, me atë ngushëllim, me të cilin Hyji na ngushëllon ne, atë gjë që e bënë këta të dy sot, në përvujtëri dhe pa asnjë kërkesë, pa mburrje, duke na bërë të gjithëve një shërbim, duke na ngushëlluar dhe duke na thënë: edhe ne jemi mëkatarë, aq më shumë, na thonë: ne ishim mëkatarë, por Zoti qe me ne, që të mos e humbim guximin. Më falni që sot po ju përdor si shembull, por të gjithë duhet të jemi shembulli i njëri-tjetrit. Të gjithë të kthehemi në shtëpitë tona duke menduar mirë se sot i kemi prekur martirët. Françesku Papë

10 Faqe 10 Në qendrën Betania Ati i shenjtë tha: Të dashur miq të Qendrës Betania. Ju falënderoj nga zemra për pritjen tuaj të gëzueshme! E sidomos, ju falënderoj për pritjen, që u bëni këtu çdo ditë shumë fëmijëve e të rinjve, të cilët kanë nevojë për kujdes, ngrohtësi, mjedis të qetë, fytyra mike, edukatorë të vërtetë, shembuj jete e mbështetje. Në vende si ky, përforcohemi të gjithë në fe, të gjithë marrim ndihmën për të besuar, sepse e shikojmë sesi feja bëhet dashuri konkrete. E shikojmë duke rrezatuar dritë e shpresë në situatat e ngushticave të mëdha, e shikojmë duke u rindezur në zemrat e njerëzve të prekur atë që Shpirti i Jezusit e thoshte Kush e pranon një vogëlush si ky në Emrin tim, më pranon mua (Mk 9, 37). Kjo fe, që vepron me anë të bamirësisë, i tund malet e indiferencës, të mosbesimit, të të përgjumurit, i hap zemra e duar për të bërë mirë e për ta përhapur të mirën. Përmes gjesteve të përvuajtura e të thjeshta të shërbimit ndaj më të vegjëlve kalon Lajmi i gëzueshëm, lajmi se Jezusi u ngjall e jeton mes nesh. Kjo Qendër, veç tjerash, dëshmon se bashkëjetesa paqësore e vëllazërore ndërmjet njerëzve, që u përkasin etnive dhe besimeve të ndryshme fetare, është e mundshme! Këtu larmitë nuk e prishin harmoninë, gëzimin, paqen, përkundrazi, bëhen rast për njohje të thellë e mirëkuptim të ndërsjellë. Përvojat e ndryshme fetare i hapin zemrat, për të ndjerë dashuri plot respekt e fryt ndaj të afërmit; çdo bashkësi fetare let me gjuhën e dashurisë e jo të dhunës e nuk turpërohet aspak nga mirësia. Mirësia, atij që e rrit në shpirt, i dhuron ndërgjegje të qetë, gëzim të thellë, edhe në mes të vështirësive e moskuptimeve. Madje, edhe përballë fyerjeve, mirësia nuk është ligështi, por forcë e vërtetë, e aftë të heqë dorë nga hakmarrja. E mira shpërblen vetveten e na afron pranë Hyjit, të Mirës së Pambaruar, na bën të mendojmë si Ai, na bën ta shikojmë realitetin e jetës sonë, në dritën e planit të dashurisë për secilin nga ne, na bën të shijojmë gëzime të vogla ditë për ditë e na ndihmon në vështirësi e në prova. E mira paguan pafundësisht më shumë se paraja, që di veç të zhgënjejë, sepse u krijuam për të pranuar dashurinë e Hyjit e për të dhuruar dashuri, e jo për ta matur çdo gjë me kutin e parasë a të pushtetit. Të dashur miq, Drejtoresha juaj, në përshëndetjen e saj, kujtoi etapat e kryera nga Shoqata juaj e veprat e lindura nga intuita e themelueses, Zonjës Antonietta Vitale - të cilën e përshëndes përzemërsisht dhe e falënderoj për pritjen dhe vuri në dukje ndihmën e bamirësve e përparimin e nismave të ndryshme. Kujtoi edhe fëmijët e shumtë, që janë pranuar dhe janë përkujdesur me dashuri. Ndërsa Mirjani dëshmoi përvojën personale, mrekullimin dhe mirënjohjen për një takim, që ia shndërroi jetën e i hapi horizonte të reja, duke e bërë të takojë miq të rinj e, sidomos, një Mik edhe më të madh e më të mirë se të tjerët: Jezusin. Ai tha edhe një gjë shumë kuptimplote për vullnetarët, që japin këtu ndihmën e tyre. Tha: Që prej 15 vjetësh lijohen me gëzim për dashurinë ndaj Jezusit e dashurinë ndaj nesh. Është një frazë që tregon sesi dhurimi për dashuri të Jezusit ngjall gëzim e shpresë, sesi shërbimi ndaj vëllezërve shndërrohet në mbretërim së bashku me Hyjin. Këto jalë të Mirjan, Palit mund t i duken paradoksale një pjese të mirë të botës sonë, që nuk e ka të lehtë t i kuptojë, prandaj e kërkon ethshëm në pasuritë tokësore, në pasje e dëfrim, parë si qëllim në vetvete, kyçin e jetës së vet, duke gjetur, ndërkaq, vetëm tjetërsim e trullosje. Sekreti i jetës së realizuar zbulohet duke dashur e duke u dhuruar për dashuri. Atëherë gjendet edhe forca për t u lijuar me gëzim e deri puna më e rëndë, bëhet burim i një gëzimi më të madh. Atëherë nuk të trembin zgjedhjet përfundimtare të udhës së jetës, por duken në dritën e tyre të vërtetë, si mënyrë për të realizuar plotësisht lirinë vetjake. Zoti Jezus e Nëna e Tij, Virgjëra Mari, e bekoftë Shoqatën tuaj, këtë Qendër të Betanisë dhe qendrat e tjera, që dashuria e krishterë i bëri të dalin në dritë e Provania, të rriten. I bekoftë të gjithë vullnetarët, bamirësit, fëmijët e adoleshentët, që jetojnë nën këtë strehë. Pajtori juaj, Shën Andou i Padovës, ju shoqëroftë në udhën tuaj! Vijoni t i shërbeni Jezusit Zot, me besim, në të varfrit e të braktisurit, e ta lusni që zemrat e mendjet e të gjithëve ta pranojnë të mirën, dashurinë vepruese, burimin e gëzimit të vërtetë dhe të mirë illtë. Ju lutem të më kujtoni në uratë, derisa unë ju bekoj me gjithë zemër! Françesku Papë Sekreti i ekzistencës së suksesshme të duash dhe të dhurohesh për dashuri Para se të largohej nga aeroporti i Tiranës, Papa ka takuar fëmijët dhe punëtorët e Qendrës Betania, vepër kjo e laikëve katolikë në ndihmë të të vegjëlve dhe nevojtarëve. Nuk pushonin së duartrokituri fëmijët, personeli, vullnetarët, bamirësit e Qendrës Betania kur kanë parë se ka mbërrijtë Papa Françesku. Pas lutjes së Mbrëmësores në Katedralen tonë, Papa ka shkuar në orën në Bubq të Fushë-Krujës për të takuar banorët e Qendrës Betania. Papa ka falënderuar para së gjitha vullnetarët për dëshminë e tyre të fesë që shndërrohet në dashuri konkrete, që sjell dritë dhe shpresë në situata të rënda dhe të vështira. Kjo fe që vepron me dashuri, ka thënë Ati i Shejtë, i lëviz malet e indiferencës, të pabesueshmërisë dhe të apatisë dhe i hapë zemrat dhe duart për ta bërë të mirën dhe për ta shpërnda atë. Kjo Qendër, ka shtuar më tej Papa, dëshmon se është e mundur një bashkëjetesë paqësore dhe vëllazërore mes persona që u përkasin etnive të ndryshme dhe besimeve të ndryshme. Këtu diferencat nuk e bllokojnë harmoninë, gëzimin dhe paqen, përkundrazi shndërrohen në rast për një njohje më të thellë dhe mirëkuptim të ndërsjellët. E mira - ka nënvizuar Papa Françesku shpërblen shumë ma shumë se leku, i cili në të vërtetë zhgënjen, sepse në jemi krijuar për të pranuar dashurinë e Hyjit dhe pastaj për ta dhuruar, dhe jo me e matë çdo gjë mbi bazën e lekut apo të pushtetit. Për Papën, sekreti i ekzistencës së suksesshme është të duash dhe të dhurohesh për dashuri deri në pikën sa të gjesh forcën për tu sakri ikuar me gëzim. Kjo do të thotë të realizosh plotësisht lirinë tënde. Papa e ka mbyllur takim duke i inkurajuar që të vazhdojnë me besim për të shërbyer në të varfrit dhe në të braktisurit Jezusin Zot dhe ta lusin Atë në mënyrë që zemrat dhe mendjet e të gjithëve të hapen ndaj së mirës, ndaj dashurisë vepruese, burim i gëzimit të vërtetë dhe autentik. Avioni i Papës largohet nga Shqipëria Pasi ka mbaruar takimin me fëmijët në Qendrën Betania, Papa është drejtuar për në aeroportin Nënë Tereza, ku pas një takimi të shkurtër me Kryeministrin Zotëri Edi Rama është përshëndetur me Shqipërinë. Pas përshëndetjes mes delegacioneve respektive, Ati i Shenjtë u ngjit shkallëve të Avionit në derën e të cilit edhe një herë i përshëndeti me dorë të gjithë. Gjatë udhëtimit me avion drejt Romës, duke lënë hapësirën ajrore të Shqipërisë, Papa i ka dërguar një mesazh presidentit të shtetit Shqiptar Z. Bujar Nishani në të cilin ndër të tjera ai shkruan: Dëshiroj të shprehi falënderimin tim të thellë për mikpritjen tuaj bujare gjatë vizitës sime. Duke u lutur dhe kërkuar për të gjithë bekime të bollshme hyjnore, Papa lutet me qëllim që I Gjithëpushtetshmi tu japi Ju dhe bashkëqytetarëve tuaj dhuratat e paqes dhe të mirëqenies.

11 Viti VI, Nr. 3 Faqe 11 Predikimi i Nuncit në 11-vjetorin e Radio Marisë Të dashur vëllezër e motra në Jezu Krishtin, ju sjell para së gjithash përshëndetjet e përzemërta të Papës sonë Françeskut, që brenda këtyre dy muajve po përgatitet të vizitojë këtë vend. Është një përgatitje shpirtërore në lutje dhe është një ndjenjë atërore për gjithsecilin nga ju që i përket popullit shqiptarë. Njëzetë e një vite më parë Papa i madh Gjon Pali II e vizitoj këtë tokë në një çast në të cilin populli shqiptarë po dilte nga Katakombet. Ishin vite të gjata errësire dhe pa shpresë, por populli shqiptarë e ruajti gjithmonë të gjallë fenë të cilën e trashëgoj nga të parët edhe pse nuk kishte mundësi ta shpallte publikisht. Feja i kishte rrënjët e thella dhe kishte hyrë thellë në mendjet dhe në zemrat e njerëzve. Kur feja është e vërtetë dhe e sinqertë edhe pse mund të jenë kohëra të thara dhe të vështira, sa të paraqitet rasti kjo fe bulëzon sërish. Ky kremtim i sotëm në këtë katedrale të bukur e tregon këtë fe. Kur kam hyrë në këtë katedrale dhe ju kam shikuar të gjithëve të gjunjëzuar para të Shenjtërueshmit Sakrament nuk pata mundësi të bëj asgjë tjetër por vetëm ta falënderoj Hyjin për këtë dhuratë të fesë që ia ka dhënë këtij populli. Por një falënderim edhe për gjithsecilin prej jush që keni ditur ta mbani të gjallë lakën e fesë edhe në këto kohëra të vështira. Të dashur vëllezër e motra, e kemi dëgjuar Fjalën e Zotit që thoshte që Maria pas që e kishte dëgjuar ajo vetë Fjalën e Zotit, shkoi me shpejtësi për t ia shpallë edhe Elizabetës kushërirës së saj. Sepse jala e Zotit hyn më së pari në shpirtin dhe në qenien tonë dhe jo vetëm që na tregon rrugën që duhet ndjekë, por na shtyn edhe për të shkuar drejt të tjerëve për tua shpallur. Ky është dimensioni misionar i Kishës. Kisha është si një farë krejtësisht e vogël, por njëherë që t i ketë lëshuar rrënjët i mbulon të gjitha malet. Familja që jeton prej fesë dhe Fjalës së Zotit dhe nga prania e Krishtit të gjallë e shndërron jetën e saj, sepse në pagëzim e kemi marrë Shiritin e Hyjit dhe të vetëdijshëm për këtë dhuratë kemi mundësi ta shpallim Lajmin e gëzueshëm. Kisha në qenien e saj është e qëndrueshme në këtë për tu bërë një instrument i jalës së Hyjit. Në kohën e Jezusit udhëtohej nëpër vende të ndryshme për tua shpallur misteret e mbretërisë turmave që vinin për ta dëgjuar. Atë që ne e quajmë Tokë e shenjtë që fatkeqësisht sot përjeton luftë dhe është në një vend pothuajse krejtësisht të panjohur. por pikërisht aty Jezusi e kaloi jetën e vet tokësore. Pikërisht aty lindi Kisha që pastaj u përhap në mbarë botën. Ne sot jemi të privilegjuar që i përkasim kësaj familjeje. Shën Pali thoshte në leximin e sotshëm se jemi të gjithë bij të adoptuar të Atit, sepse e kemi marrë të gjithë Shpirtin Shenjt dhe për këtë mund ta thërrasim Hyjin Atë. Sot, me miliona njerëz janë jetimë në këtë aspekt, sepse nuk e thërrasin Hyjin Atë për arsye se nuk e njohin Krishtin. Kisha e mori këtë detyrë nga Jezusi që ta përplotësojë dhe tu shpallë gjithëve: Hyji është Atë, Hyji është Atë i mirë. Në çastin në të cilin qytetërimi ynë perëndimor është në rrezik dhe po e harron kush e ka ndërtuar madhërinë e tij, pikërisht në këtë çast Kisha po zgjohet nga gjumi dhe po e illon misionin e saj. Të gjithë ne që i përkasim Kishës jemi misionar dhe jo vetëm për ndonjë orë të ditës ose për ndonjë ditë të vitit por gjatë gjithë jetës tonë. Papa Gjoni Pali II, papa Benedikti XVI, dhe papa Françesku, të tre në njëjtin drejtim e kanë theksuar të njëjtën gjë, urgjencën e misionare të kohërave të fundit, duke thënë se pa Hyjin nuk ka shpëtim, pa Hyjin e mirë nuk ka shpresë, pa Atin nuk ka atësi dhe pa pasur një atësi nuk mund të jemi vëllezër dhe motra. Por ne e kemi këtë Hyj Atë, e ne e duam këtë Hyj dhe ky Hyj ne na do. Për këtë arsye e ka dërguar birin e vet që ta shëlbojë njerëzimin mbarë. Cili është roli Marisë në misionin e Kishës? Jezusi është

12 Faqe 12 themeluesi i Kishës dhe Kisha është trupi mistik i tij tashmë i përhapur në mbarë botën. Maria është nëna e kësaj Kishe, e këtij trupi mistik. Cili ishte roli i saj në illim e Kishës? Që t i mbante të mbledhur në lutje apostujt për ta pritur ardhjen e Shpirtit Shenjt. Që në illim shohim se Maria ishte në qendër dhe në zemër të Kishës. Besnike ndaj jalës së fundit që Jezusi e shpalli në kryq, ajo vazhdon që t i përcjellë si nënë e dashur të gjithë bijtë e saj. Sot jemi duke kremtuar festën e një Radioje të rëndësishme që illoi të jetojë në këtë vend 11 vite më parë. Më kujtohet shumë mirë predikatorja e Kishës në të cilën jam rritur, ajo predikatore në të cilën hipte meshtari për të predikuar dhe qindra njerëz që e dëgjonin. Pastaj kam parë në mbarë botën Kisha dhe Katedrale të mëdha në të cilat gjithkund ishte kjo predikatore. Populli i Zotit mblidhej rreth kësaj predikatoreje për ta dëgjuar këtë jalë dhe rreth altarit për të marrë ushqimin e shpirtit që të mund ta zbatonte këtë jalë. Mirëpo sot nëpërmjet një mikrofoni të vogël kjo jalë shpallet dhe ajo si sakramenti i Jezusit bëhet e pranishme përmes këtij mjeti. T i kërkojmë Zotit që t i bekojë këto instrumente të mrekullueshme të cilat Zoti na i ka lënë në dorë për ta shpallur jalën e tij. T i kërkojmë Hyjit që t iu japë forcë gjithnjë e më shumë të gjithë atyre që i vënë dhuratat e tyre në shërbimin e këtij mjeti për ta shpallur ditë për ditë Fjalën e Zotit, që bëhet ngushëllim i madh për të gjithë ata që nuk kanë mundësi për të marrë pjesë në Eukaristi. Kjo është një mënyrë që të shpallet Ungjilli, të katekizohen njerëzit dhe të bëhet promovimi njerëzor. Kjo është një mënyrë për ta lutur Hyjin më zërin e Marisë. Për këtë në emër të Atit të shenjtë i falënderojmë të gjithë ata që punojnë në këtë Radio dhe u kërkoj që ta lusim Zotin që të gjithë ata që e dëgjojnë që t i hapin zemrat për t iu përgjigjur kësaj jale në paqe, mirësi dhe drejtësi. Dëshiroj që ta përfundoj këtë predikim me lutjen e Benediktit XVI që ia drejtoj Marisë. Mari ti që e ke dëgjuar Jezusin dhe e njeh zërin e tij, i njeh edhe të rrahurat e zemrës së tij. Ylli i mëngjesit dhe i shpresës, na fol për Jezusin. Mari që në Nazaret ke banuar me Jezusin vendosi në jetën tonë ndjenjat e tua, butësinë ndaj jalës së Zotit. Në heshtjen tënde që dëgjon bëj që kjo jalë të lulëzojë në zgjedhje lirie, paqeje dhe drejtësie. Mari na fol për Jezusin, që freskia e besimit tonë të shkëlqejë në sytë tanë, që t i ngrohim zemrat e të gjithë atyre që i takojmë, sikur bëre ti kur u takove me Elizabetën. Mari virgjër e Magni ikatit, na ndihmo që ta sjellim gëzimin në botë dhe sikurse bëre në Kanë bëj që gjithsecili njeri të niset për t i ndihmuar njerëzit në mënyrë që të mund të bëjnë atë gjë që është thotë Jezusi. Mari shikoi me dashuri të rinjtë shqiptarë, bijtë dhe bijat e këtij populli që ka vuajtur shumë për fenë tij. Lute Jezusin e vdekur dhe të ringjallur që të rilind gjithmonë në ne dhe që ta shndërroj errësirën e natës në një ditë plot shpresë dhe dashuri. Mari, Nënë e Këshillit të Mirë na ndihmo që ta lartësojmë shikimin tonë, të lasim për Jezusin dhe që tua shpallim të gjithëve se Jezusi është dashuri. Mari, ruaje dhe mbroje këtë mjet të teknologjisë moderne që e mbart emrin tënd të këndshëm: Radio Maria dhe ndihmoi të gjithë njerëzit në Shqipëri dhe në botë të cilët përpiqen që ta shpallin emrin tënd. Na e jep këtë nëpërmjet Jezusit birit tënd. Amen Don Preka: Të dashur vëllezër dhe motra jemi në përfundimin e këtij kremtimi të meshës së shenjtë, në të cilin e kemi falënderuar Zotin për hiret dhe bekimet që ai i ka dhënë gjatë këtyre 11 viteve përmes valëve të Radio Marisë këtu në Shqipëri. Duke e falënderuar Zotin për gjithsecilin nga ju këtu të pranishëm, e falënderoj Zotin edhe për Nuncin Apostolik Ramiero Molinier Ingles. E falënderoj Zotin që sot na ka fol përmes gojës së tij dhe na ka dhënë shumë detyra që ne duhet ti përmbushim në jetën tonë me anë të shembullit na e paraqiti dhe që është Zoja e bekuar. E cila e ka dëgjuar më përpara vetë jalën e Zotit dhe pastaj e ka përcjellë tek Elizabeta. Shkëlqesi ju falënderoj edhe për porosinë që na e keni dhënë në emër të Atit të Shenjtë dhe unë në emër të gjithë dëgjuesve të Radio Marisë, ju premtoj që do të angazhohemi me lutje dhe me përshpirtëri që ta përgatisim në mënyrë sa më të mrekullueshme pritjen e Françeskut Papw. Falënderoj edhe të gjithë vëllezërit meshtarë në mënyrë të veçantë Patër Françeskun, Don Jeton Thaqin (drejtor i Radio Marisw nw Kosovw), Atw Rolandon.4 Pater Françesku: E dashur bashkësi e Radio Marisë në Shqipëri, jam i lumtur që në emër të Radio Marisë botërore jam këtu me ju dhe dua që t iu sjell të gjithëve përshëndetjen e presidentit të Radio Marisë botërore Emanuele Ferrari dhe Atë Livios. Kjo familje e madhe të cilës ju i përkisni është sot e pranishme në shtatëdhjetë vende dhe secila e ka ditëlindjen e saj. Për mua është hera e parë që e vizitoj këtë vend dhe më ka goditur pjesëmarrja e juaj në Radio Mari. Gjithashtu më ka bërë shumë përshtypje edhe lamuri i juaj dhe kam illuar të meditoj. E kuqja paraqet vuajtjen e të gjithë personave të fesë dhe të vullnetmirëve, në mes të vuajtjes dhe të lijimit ju keni qëndruar në fe si qëndron shqiponja lart në luturim. Ju jeni këto shqiponja sepse ju jeni duke u ngrit drejt qiellit dhe Radio Maria nuk dëshiron asgjë tjetër përveç që ta fuqizojë këtë fe që ta vazhdojmë udhëtim tonë drejt shenjtërisë. Dëshiroj që ta falënderoj në mënyrë të veçantë Don Prekën, sepse ai si Maria e dëgjon gjithmonë Jezusin dhe i thotë gjithmonë po. Por Don Preka nuk mundet ti bëjë gjërat vetëm, për këtë ka nevojë për ndihmën tuaj. Ju ftoj që të gjithë të ecim së bashku në këtë udhëtim si një familje e vetme. Sepse edhe unë tani u mbart në zemrën time ju dhe të gjithë dëshminë e fesë suaj. Ju falënderoj që do ta vazhdoni këtë mision.

13 Viti VI, Nr. 3 Faqe 13 Ta ndihmojmë Zojën që Zoja të na ndihmojë Nën forcën e kësaj jalë u zhvillua edhe sivjet për herë të dytë Mariatona e Familjes Botërore të radio Marisë në Radio Mari dhe nëpër disa famulli. Në Shqipëri: Maj 1 maj - Rranxa Bushat, Dom Dritan Ndoci, 2 maj, Trush, Dom Erest Troshani, 3 maj, Balldre, Dom Lorezo Rosseti, 5 maj, Sheldi Don Preka, 6 maj, Ashtë, Don Silvio Braga, 7 maj, Dajç i Bregut të Bunës, Don Marjan Gega, 8 maj, Grudë e Re, AAtë Giovani Colombi, 9-10 Shkodër, Bajzë, Tiranë, Durrës, Lezhë, Gjakovë, Prishtinë. Të dielën më 11 maj, në studion e Radio Marisë në Shkodër dhe lidhjet me jashtë. 12 maj, Kamëz Don Mirget Gega, 13 maj, Jubicë, Atë Artan Seli, 14 maj, Gur i Zi, Don Raffaele Gagliardi, 16 maj, Dejë, Don Kastriot Gjoka, 16 maj, Stajkë, Don Dedë Demaj, 17 maj, Rragam, Dom Charbel Bachour, 19 maj, Koplik, Atë Artan Seli, 20 maj, Tuz, Atë Pashk Goçaj, 21 maj, Pistull, Don Vinçens Pali, 22 maj, Gramsh, Dom Artur Kola, 23 maj, Melgushë Dom Dritan Ndoci, 24 maj, Shelqet, Dom Kastriot Gjoka, 26 maj, Bardhaj, Dom Dorian Mjeshtri. Mariatona u zhvillua secilën ditë nga ora 17-19, me adhurim që e drejtoi Don Preka, kurse Meshën e shenjtë e kremtuar famullitaret e famullive përkatëse. Qershor Mariatona në Kosovë u zhvillua në këto famulli: 03 qershor, Binçë, Don Aleksadër Kola 04 qershor, Bec, Don Kelend Spaqi, 05 qershor, Doblibare, Don Kolë thaqi; 06 qershor, Pjetërshan, Don Tomë Karrica 07 qershor, Jagodë, Don Marjan Uka, 09 qershor, Stubëll, Don Albert Jakaj, 10 qershor, Bishtazhin, Don Marjan Dema; 11 qershor, Velezhë, don Robert Jakaj. Adhurimin e kanë drejtuar Don Preka, Don Rrok Gjoleshaj e Don Jeton Thaqi kurse Meshën e shenjtë e kremtuan famullitaret e famullive përkatëse.. Më 15 qershor kremtuan në Zvicër festën e Radio Marisë me dëgjuesit dhe bamirësit. Në illimin e festës Don Preka dha lajmin se Ati i shenjtë Françesku Papë më 21 shtator do të vizitoj vendin tonë. Për krejt festën e angazhua Don Albert Demaj, misionari jonë në mision në Sirnach, të cilin e falënderojmë. Sipas kërkesës së Don Albert Demaj, restorantin për organizimin e festës dhe pijet i ofroj falas Zotëri Ndue Komani me familje. Në përgatitjen e festës ndihmuan: Zotëri Bekim Markaj, Ferdinand dhe Marte Lazraj dhe Leonard dhe Valentina Lazraj, Aleksandër Lazraj, Anton dhe Drita Prenaj, Besnik dhe Veneranda Qerimi. Për pjesën teknike u kujdes Zotëri Arben Prenka. Këta e të gjithë të tjerët i falënderojmë dhe lutemi në vazhdimësi më të gjithë dëgjuesit e Radio Marisë. Në këtë festë nga Shqipëria dhe Kosova ishin të pranishëm Don Preka, Don Jeton Thaqi (drejtori i RM në Kosovë), Leonida Qyrsaqi, Mirela Trasha, Orselina Paluca. Në festë që i Pranishëm edhe Don Agim Qerkini, nga misioni i Luzernit, si edhe Motrat nga Misioni në Sirnach. Pas kthimit nga Zvicra, në propozimin e një dëgjueseje nga Kosova, don Preka bëri lutjen që ua shpërndamë mira e mira dëgjuesve të Radio Marisë për suksesin e vizitës së Atit të shenjtë në vendin tonë. Këtë lutje e kemi lutur çdo ditë në Meshën e shenjtë deri më 21 shtator Korrik Në muajin korrik familja botërore e Radio Marisë ka organizuar në Selinë e Radio Marisë në Tiranë një trajnim të drejtorëve të RM në Ballkan si dhe disa koordinatorëve të rinj. Trajnimi e drejtuan Atë Francisco Palois, Don Preka dhe Zotëri Bernhard Mitterrutzner. Në trajnim morën pjesë drejtoret e Radio Marisë: Serbi, Msgr. Andria Anishiq, Bosnje e Hercegovinë, Atë Mato Aniq, Maqedoni, Msgr. Ante Cirimotiq dhe nga Kosova, Don Jeton Thaqi. Çdo ditë Mesha e shenjtë u transmetua nga kapela e Mëshirës Hyjnore në Tiranë, në mbrëmje ishte adhurimi dhe lutja e nëntditshit para festës së përvjetorit të 11 të Radio Marisë. Ditën e shtunë, më 19 korrik, Orselina pati emisionit të mëngjesit, pastaj mëngjesoren e luten Motrat Bijat e Dashurisë Hyjnore dhe Don Preka. Në orën 9 illoi adhurimi në Kishën Katedrale Famullia e Shën Shtjefnit Shkodër. Meshën kremtore e drejtoi Nunci apostolik në Shqipëri, Imzot Ramiro Molingier Ingles, me të bashkëkremtuan Patër Francisco Palois përfaqësuesi i Familjës Botërore të Radio Marisë, Patër Rolando, Orionin, Patër Viktori, Vinçencian, Don Jeton Thaçi, Drejtor i RM në Kosovë, Don Martini dhe Don Preka, para besimtarëve të shumtë që e kishin ardhur nga Shqipëria dhe jashtë dhe e kishin mbushur katedralen e Shkodrës. Gusht Në muajin gusht Don Preka shkoj për të zëvendësuar don Ndue Gjergjin në Amerikë. Gjatë kësaj kohe, përveç punëve të zakonshme të famullitarit, bëri një ripërtëritje shpirtërore, në mbrojtje të jetës së bashku më të rinjtë e dy famullive, të Shën Palit dhe të Zojës Pajtore që zgjati trembëdhjetë ditë, më adhurim, Meshë dhe nxitje shpirtërore duke krijuar më të rinjtë një marrëdhënie të jashtëzakonshme shpirtërore. Pothuajse në përfundimin e këtyre ditëve me iniciativën e Zotëri Mark Fran Shkrelit dhe të mbështetësve të tjerë u bë e mundur që të blihet trualli në të cilin, nëse Zoti do, do të ndërtohet Studioja e Radio Marisë që do t i kushtohet Shën Joze it. Nga 6 gushti deri me 14 nga Shenjtërorja e Zojës së ngritur në qiell në Letnicë, edhe pse me vështirësi, për herë të parë u transmetua nëntditëshi në përgatitje të besimtarëve për këtë festë. Shtator Gjatë muajt shtator pothuajse të gjitha emisionet kanë pas për qellim përgatitjen sa më të mirë të popullit për takim me Papën. Kështu gjatë këtij muaj në disa emisione u organizua bashkëbisedimi në studion e Radio Marisë me Nuncin apostolik, Imzot Ramiero Molinier Ingles, kurse don Jeton Thaqi paraqiti jetën e Atit të shenjtë dhe disa dokumente të rëndësishme. Në ndërkohë jemi përgatitur edhe për festën e Nënë Terezës duke marrë pjesë në përshpirtërinë e nëntditëshit dhe duke u lutur për suksesin e Vizitës së Papës në vendin tonë. Festën e Nën Terezës e kremtuam në Adhurim që zgjati që nga ora 7.30 në mëngjes. Filloi me Meshën e shenjtë nga kapela e Nënë Terezës dhe përfundoi në orën 18 me Meshën e Shenjtë që ku kremtua në Katedralen e Shkodrës. Një Meshë tjetër në këtë ditë u kremtua në orën në Kapelën e Nënë Terezës i cila gjatë gjithë ditës ishte përplot me besimtar që vini dhe shkonin. Tekniku i Radio Marisë Zotëri Enrrik Dema, së bashku më Zj. Orselina Paluca dhe Zj. Mirela Trasha, në pasditen e 20 shtatorit në Pallatin e kongreseve në Tiranë e përgatiten studion e përkohshme prej të cilës u transmetua drejtpërsëdrejti në Radio Mari më 21 shtator vizita e Atit të shenjtë, Françeskut Papë. Në mbrëmjen e 20 shtatorit Don Preka së bashku me Orselinën dhe Emanuelën (Mirelën) nga Sheshin Nënë Tereza në Tiranë organizuan me anë të telefonit emisionin e orës 17 duke biseduar me njerëzit që të mahnitur nga atmosfera që i rrethonte kalonin aty. Në orën përsëri, drejtpërsëdrejti nga Bulevardi Dëshmorët e kombit i stolisur me igurat e 40 martirëve shqiptarë Don Preka paraqiti në pika të shkurtra karakteristikat e secilit martir duke intervistuar të pranishmit që kishin ardhur nga të katër anët e botës. Dëgjuesit patën mundësi të dëgjojnë edhe ato këngë që grupet e të rinjve i këndonin në shesh. Në këtë ditë në studion e Radio Marisë në Shkodër transmetimin e mundësonte Zonja Leonida Qyrsaqi. Më 21 shtator Radio Maria e illoi transmetimin e saj të drejtpërdrejt në orën 5 të mëngjesit me lutjen e rruzares.

14 Faqe 14 Menjëherë pas, nga Pallati i kongreseve, Don Preka, Së bashku me Orselinën, Emanuelën dhe Enrrikun çdo gjë që ndodhi në këtë ditë në Tiranë dhe në vende të tjera ku ishte Ati i shenjtë, në mënyrë të drejtpërdrejt e bëri të dëgjueshme për dëgjuesit e Radio Marisë. Pati intervista me përfaqësuesit e mediave të ndryshme që kishin ardhur nga mbarë bota për të transmetuar ngjarjen. Duke illuar që nga zbritja e Atit të shenjtë në Rinas e derisa Avioni me Atin e Shenjtë nuk u largua nga Rinasi çdo gjë dëgjuesit e Radio Marisë patën mundësi ta dëgjojnë në mënyrën më të mirë të mundshme. Duhet falënderuar në mënyrë krejt të Veçantë Zonjën Flora Guri që bëri një lijim të jashtëzakonshëm duke mbetur e vetmia në studion e Radio Marisë në Shkodër për të bërë të mundur transmetimet e drejtpërdrejta në Radio Mari. Tetor 1-3 tetor në Selinë e Radio Marisë në Tiranë me punëtoret e Radio Marisë u zhvillua trajnimi që e drejtoj Zotëri Raffaele Gallati duke paraqitur programin Cadma. Në trajnim morën pjesë Don Prekë Lazraj, Emanuela (Mirela) Trasha, Emanuela Nikolli, Roza Pjetri, Beta Ze i, Izabela Marku, Antonio Qyrsaqi. Nga data 3-27 tetor Don Prekë Lazraj, Orselina Paluca, Izabela Marku ishin në promovimin e Radio Marisë në mesin e njerëzve tanë në Italinë e veriut dhe qendrore. Në vendtakimet e përcaktuara njerëzve tanë ju bë e ditur se Radio Marinë mund ta dëgjojnë në Dab Digital Radio. Ditët e para na ka mirëpritur Don Antonio Giovanini në ambientet e Famulisë së Shën Pjetrit në Legnano, pastaj kemi qëndruar në familjet Kastriot dhe Maljlinda Qyrsaqi, Jolanda Gërbi, Pin Hila, Mikel Palaj, Vilson Lazraj, etj. Pasi që Familja Botërore e Radio Marisë na i dha radiot, kemi illuar punën e sintonizimit të tyre në frekuencën e Radio Marisë shqiptare, i kemi paketuar dhe të gjithë atyre që i kanë kërkuar gjatë gjithë muajt ua kemi nisur me postë gjë që në vazhdim me shumë dashuri e bënë Zojna Majlinda Qyrsaqi. Pastaj u krijua shoqate Miqtë e Radio Marisë shqiptare që do të jetë në shërbim të të gjithë dëgjuesve të Radio Marisë shqiptare në Itali. Në këtë promovim na ka ndihmuar pa Kursim don Antonio Givanini, e falënderojmë nga zemra si edhe Dileta Qyrsaqi, vullnetare e Radio Marisë. Me besimtarët tanë në Meshën e shenjtë u takuam në Varese, Legniano, Saluzzo në dy Kisha dhe në Pistoia. I falënderojmë të gjithë ata që na ndihmuan e meqenëse janë të shumë është e pamundur të përmend emrat e të gjithëve. 30 tetor, misioni në Sirnach në krye me Don Albert Demaj, me motrën Kelmentinë dhe motrën Valdete morën përsipër lutjen e Rruzares së shenjtë në orën 21 me besimtarët e misionit. Të parën herë rruzaren e kemi lutur së bashku në Radio dhe besimtarët ne Sirnach, herëve tjera ketë gjë e bën misioni në Sirnach. Kjo gjë solli kënaqësi të madhe tek dëgjuesit e Radio Marisë. Nëntor Gjatë këtij muaji së bashku me dëgjuesit jemi lutur çdo ditë nga ora e mëngjesit për shpirtrat e purgatorit në adhurim, lutje dhe në Meshën e shenjtë. Dy ditë të diela adhurimi u bë me praninë e besimtarëve në Kapelën e Nënë Terezës në Shkodër. Më 28 nëntor Don Preka mori pjesë në mbledhjen Këshillin drejtues të Familjes botërore të Radio Marisë në Erba Itali. Don Marjan Lumçi në këtë ditë pati adhurimin dhe Meshën e shenjtë. E falënderojmë. Mbyllja lutjes për shpirtra të purgatorit ishte të dielën më 30 nëntor në orën 5-7 të mëngjesit në Studion e Radio Marisë në Shkodër. Dhjetor Që nga dita e parë të këtij illoj iniciativa e organizimit të zinxhirit të lutjes Engjëlli i Shqipërisë për vitin Ky zinxhir lutjeje u plotësua më datën 11 dhjetor Tani vazhdon zinxhiri i atyre që marrin oraret e lutjeve të veta sipas dëshirës dhe mundësisë që kanë. 5-7 dhjetor 2014 Ishin Ushtrimet shpirtërore në Kapelën e Nënë Terezës në Shkodër. Këto ushtrime shpirtërore i drejtoi më dashuri të madhe dhe me sukses Zotëri Bernhard Mitterrutzner, koordinator Familjes botërore të Radio Marisë për Evropën me përkthimin e Don Prekës. Morën pjesë punëtorët, vullnetarët e programacionit dhe vullnetarët e jashtëm, së bashku më të gjithë dëgjuesit që patën mundësi drejtpërsëdrejti ti dëgjojnë në Radio. Përmbyllja e secilës ditë u kurorëzua më Meshën e shenjtë. Ditën e fundit të Ushtrimeve shpirtërore të pranishmit patën mundësi të pajtohen me Zotin dhe me njerëzit në sakramentin e Rrë imit të shenjtë Më 8 dhjetor 2014 Zoti e plotësoj atë lutje që kishim illuar menjëherë sa u hap Radio Maria në Shqipëri, sepse në Shkup u hap Radio Maria në Maqedoni. Në këtë përurim morën pjesë Don Prekë Lazraj si i deleguar i familjes botërore të Radio Marisë, Orselina Paluca dhe Mirela Trasha nga Radio Maria Shqiptare. Për herë të parë në Radio Marinë shqiptare të premten më 12 dhjetor nga ora si edhe ditën e shtunë dhe ditën e diele u organizua Mariatona në të cilën morën pjesë mira dëgjues të Radio Marisë në Shqipëri dhe nga të katër anët e botës ku jetojnë shqiptarët. Edhe një herë patëm mundësi të prekim me dorë krejt dashurinë që dëgjuesit e kanë për Radio Marinë. Gjatë tri ditëve nuk pushuan telefonatat, mesazhet dhe shkrimet e ndryshme që na mbërrijnë në rrjetet e ndryshme shoqërore në të cilat secili dëshironte të jepte kontributin për tejkalimin e të gjitha vështirësive që gjatë punës hasim në Radio Mari. Në zemrën tonë është e pranishme ndjenja e falënderimit duke qenë mirënjohës për atë dashuri të cilën ju të dashur dëgjues dhe miq e keni për Radio Marinë. Më 17 dhjetor illoi nëntditëshi i Kërshëndellave si dhe përgatitja e programeve për Krishtlindje dhe për Vitin e Ri. Transmetimi i meshëve shugurimi i djakonëve, meshtarëve dhe nëpër famulli: Më 14 qershor 2014 nga Kisha Katedrale e Shën Nikollës në Lezhë, morën shugurimin djakonal Don Mond Marku, Don Admri Lulaj. 28 qershor mori Shugurimin meshtarak Don Emiljan Paloka nga Kisha Katedrale Nënë Tereza Laç Vau i Dejës, Mesha e parë u transmetua nga Shelqeti. 28 korrik transmetimi i lutjes për viktimat në Siri dhe në vendet e luftës. Nga Kisha e Shën Luçisë në Durrës, Don Gjergj Meta. Shugurimi meshtarak Don Augustin dhe don Arjani në Kishën Katedrale në Rrëshen. 22 nëntor 2014 Shugurimi Diakonal Don Vitor Potaj, Don Dik Qekrezi, Don Angjelin Krygja, Atë Vilson Potaj nga Kisha Katedrale Lezhë. 7 dhjetor 2014 Mesha e shugurimit meshtarak Don Mond Marku dhe Don Admir Lulaj nga Kisha Katedrale Lezhë. Transmetimet e Meshëve nga famullitë: Më 5 janar 2014 u bë bekimi i Kishës së re në Bathore, Tiranë Don Patrizio Santinelli; 19 janar, Hot i Ri, Atë Marek; 16 shkurt, Bajzë, Atë Sokol Pepushaj; 23 shkurt, Zoja Nunciat-Lezhë, Atë Flavio Cavallini; 9 mars, Koplik, Atë Artan Seli; 23 mars, Blinisht, Don Enzo Zago; 6 prill, Mamurras, Don Kreshnik Ivani; 3 maj, Bathore, Don Pascuale; 7 shtator, Trush, Don Ernest Troshani; 14 shtator, Padre Antonio Bozza; 28 shtator, Vinotekë, Patër Gjergj Ndreka; 4 tetor, Don Bosko, Shkodër, ftesa nga Don Bledari, Meshën e kremtoi eprori madhor, Don Angel Fernandez Artime zëvëndësi i Don Boskos; 12 tetor, Rrenc, Meshën e kremtoi Atë Mario Imperiatore, 19 tetor, Berdicë e Sipërme, Don Gjoni; 9 nëntor, Balldre, Don Lorenzo Rossti; 16 nëntor, Laç Kurbin, Atë Gjon Kalaj; 23 nëntor, Torovicë, Don Emanuele Gutajar; 30 nëntor, Rranxa Bushat, Don Dritan Ndoci. Orselina

15 Viti VI, Nr. 3 Faqe 15

16 Faqe 16 është organ i Shoqatës Radio Maria. Tiranë Rr. Papa Gjon Pali II, Nr. 4 Fushë Kërçik, Babrru, Paskuqan Tiranë, Shqipëri Shkodër Sheshi Papa Gjon Pali II Shkodër, Shqipëri Lezhë Sheshi Besëlidhja Lezhë, Shqipëri info@alb.radiomaria.org Facebook: Radio Maria Albania Përgjegjës: Don Prekë Lazraj Radio Maria, Hiri i Hyjit në shtëpinë tënde, mund të dëgjohet në: Rrëshen e rrethina FM MHz Tiranë, Durrës, Kavajë, Berat FM 91.4 MHz Shkodër, Podgoricë, Ulqin FM MHz Lezhë, Laç të Kurbinit, Mamurras FM 89.6 MHz Pukë, Fushë Arrëz, Tropojë, Kukës dhe Kosovë FM 90.0 MHz në internet PRO CREDIT BANK INTESA SANPAOLO BANK NË ZVICËR LLOGARIA NË EURO Kodi SWIFT: FEFAALFR IBAN: AL LLOGARIA NË EURO Kodi SWIFT: USALALTR IBAN: AL Verein Freunde vom albanischen Radio Maria LLOGARIA NË LEK Kodi SWIFT: FEFAALFR IBAN: AL LLOGARIA NË LEK Kodi SWIFT: USALALTR IBAN: AL Konto: Appenzeller Kantonalbank IBAN: CH