Xog lijiet ippubblikati ta Oreste Calleja: 4 DRAMMI: ANESTESIJA ÇENS PERPETWU SATIRA IÌSMAIÓIRSA

Transcript

1 U l-an lu Óabbar...

2 Xog lijiet ippubblikati ta Oreste Calleja: 4 DRAMMI: ANESTESIJA ÇENS PERPETWU SATIRA IÌSMAIÓIRSA GÓASFUR TAÇ-ÇOMB IL-BELLIEGÓA FIL-BIR U L-ANÌLU ÓABBAR IL-FESTA BIL-BANDIERI PAWLU REDUX Xog lijiet o rajn: GÓARGÓAR JUM FOST L-OÓRAJN EN PASSANT SKART GÓAÛIÛ ANGELO EPILOGU IL-ÓITAN TA ÌERIKO

3 U L-An lu Óabbar... ORESTE CALLEJA

4 Copyright Oreste Calleja 2007 \ 2007 It-Tieni Edizjoni Il-jeddijiet kollha miωmuma mill-awtur. Dan il-ktieb qed jinbieg bil-kundizzjoni li ma jkunx misluf, jer a jinbieg jew jing ata b xejn jew f xi g amla o ra ta legatura, lief kif inhu ppubblikat. Ebda tibdil ma jista jse fih jew jinqaleb f xi lingwa o ra ming ajr il-permess ta l-awtur. L-ebda silta ma tista tkun ippubblikata, ma ru a jew ikkopjata b xi mod jew ie or fotostatiku, elettroniku, mekkaniku, jew irrekordjata ming ajr il-permess bil-miktub ta l-awtur. Permess bil-quddiem biex dan id-dramm jin adem jew jittella g all-palk, g at-televiωjoni jew radju, jew g al g amliet o ra ta xandir g andu jinkiseb bil-miktub ming and l-awtur.

5 Lil Karla u Kirsten

6 PERSUNAÌÌI KAREN tfajla ta xi tletin sena ALDO fuq l-erbg in sena IL-ÓADDIEM ta xi erbg in sena, qsajjar imma mibni sew IÛ-ÛGÓIR ibnu, m g alaqx l-g oxrin IL-KURATUR qassis pjuttost Ωag Ωug IS-SEGRETARJA takkumpanja l-kuratur, ta mparu RAÌEL FIL-GALLARIJA/GEORGE uvni ta xi g oxrin sena RAÌEL BIL-BLEJÛER AÓDAR matur, ta età indeterminata JACKIE RUSSELL neguzjant ta l-arti IN-NUTAR SACCO u s-sinjura SACCO u Û-ÛEWÌ ULIEDHOM Ωg ar ÛAGÓÛUGÓ u TFAJLA ta xi sittax-il sena

7 1 Att Il-Bidu tas-sajf. Fil-g odu g al x il- dax. 2 Att Tmiem ir-rebbieg a xi img at qabel. Nofsinhar. 3 Att Il-bidu tal- arifa. Tard wara nofsinhar IΩ-Ωmien: Il- rajja sse illum Il-post: Il-kamra tal-gallarija fl-ewwel sular ta dar g adha kemm inbniet

8 8 U L-ANÌLU ÓABBAR... L-EWWEL ATT 1 Xena Il-kamra tal-gallarija. Fuq ix-xellug, il-po aman tal-kawba tat-tara tiela minn isfel. Fuq il-lemin, indana tag ti g al ewwa li minnha jintlema bieb jag ti g al sala o ra kbira. Fil-faççata, gallarija kbira b bieb fin-nofs u tnejn iωg ar fuq il- nub. G alkemm fuq barra jidher li l-gallarija hija lesta mill-aluminju, il-bibien ta ewwa g adhom ma twa lux. Minflok hemm xi folji tat-triplaj u xi biççtejn injam li jservu biex jg attu l-fet a tal-bieb kbir tan-nofs, waqt li l-fet a talbibien tal- nub hija mg ottija temporanjament b Ωew bibien ta l-injam o xon bibien li g alkemm pjuttost imqabra, jidhru li darba kellhom çertu pre ju u probabbli nqalg u minn xi bini jew dar antika. Il-bieb tal-lemin huwa mg otti b xi Ωew fallakki kbar ta l- armar miksijin Ωebg a u siment waqt li l-bieb tax-xellug huwa mikxuf u fuqu wie ed jista jara g add ta graffiti mçappsin biω-ωebg a; l-aktar li jispikkaw huma Ωew ittri kbar miωbug in bil-blu: PN. Minn barra jistema l-storbju ta xi add qed ja dem fil-qrib u sejjes o ra ta makkinarju li jieqfu u jkomplu kull tant in. Die el minn tieqa mbexxqa tal-gallarija hemm extension wire li huwa mqabbad ma plakka elettrika mal- ajt tallemin. Ódejn il-plakka, tabella mdaqqsa bil-kliem King Real Estate Development Unlimited kliem però li huwa

9 Att 1, Xena 1 9 nofsu mo bi ta t strixxa bil-kitba SOLD BY fuqha. G alkemm il-post jidher li g adu mhux lest g al kollox, hemm di à xi biççtejn g amara stil orjentali, fosthom sufan tal-qasab bi drapp iffjurit tal- arir u xi tapit ta tu. Il-kamra tidher li qed tintuωa b ala studjow tal-pittura. F nofsha, fuq kavallett Ωg ir tal- adid tispikka pittura kwaωi lesta xog ol ta dilettant, xi vaωun bil-fjuri jew xi natura morta kif ukoll xi spotlight, banketta, tavolina b xi vaωetti bil-pitrolju u t-terpentina, stoççijiet taω-ωebg a, eçç. Fir-rokna tal-lemin hemm paraventu u mo bi warajh jista jintlema kavallett ie or akbar ta l-injam, qadim u goff bi dejh bank mg obbi b aktar Ωebg a, xi kaxxa Ωg ira talg odda, u g add mielu ta pitturi mdaqqsin kollha wiççhom mal- ajt, hekk li wie ed jista jara biss it-tili minn wara stirati fuq tilar ta l-injam. Mitluqa fuq il-paraventu jidhru li hemm xi lbies ta ta t ta mara, xi negli é kollha bizzilla, tights, eçç. Fuq is-sufan hemm mix ut kowt pulit u xi vali a jew tnejn, donnhom ta xi add li g adu kemm ie minn xi safra. Wa da mill-vali i hija miftu a u dejha jidhru xi flixkun xorb, pakkett kbir tas-sigaretti u xi pakkett ie or jew tnejn f borωa Duty Free. ALDO, dahru lejn il-platea, jinsab bilqieg da f nofs ilkamra j ares lejn il-bibien fuq il- nub tal-gallarija. Huwa ra el matur, riesaq lejn l-erbg in, jekk ma qabiωhomx di à, b çerta arja ta sofistika ni affettata. Jisg ol, xi kultant jo ro sprej Ωg ir mill-but, jag mlu ma alqu, jag fas l-isprej u jie u nifs qawwi l ewwa. IΩomm in-nifs waqt li j ares lejn il-bieb tax-xellug, dak bil-pn fuqu, imbag ad lura lejn il-bieb tal-lemin. Sa fl-a ar jer i n-nifs u jqum. Jersaq u josserva mill-qrib

10 10 U L-ANÌLU ÓABBAR... il-bieb tax-xellug, waqt li kultant jag ti arsa lejn il-bieb l- ie or. Jer a jersaq lura u jdur i ares lejn il-pittura fuq ilkavallett Ωg ir. Jersaq qrib u jxammem it-tila. Dlonk iqa qa u jin ibed lura. Iqa qa aktar u jer a jo ro l-isprej mill-but. L-istess rutina jisprejja iωomm in-nifs jer i n-nifs... Jer a l-istorbju minn barra. ALDO jdur u jisprejja wkoll xi ftit madwaru, donnu b hekk irid itaffi wkoll l-istorbju. KAREN (minn wara l-paraventu ): Baqg et ma marritlekx dik ittqa qi a, Aldo! Minkejja r-rebbieg a friska ta Berlin tal- Lvant! ALDO (jersaq lejn il-paraventu): DaΩ-Ωejt g andek tg id! Mhux l- arja ta Berlin. DaΩ-Ωejt u terpentina! (jisg ol) KAREN (tixref g al ftit, xi kwadru jew tnejn f idejha): Eqq Eqq no peaking! Issa tarah tibωax! KAREN ter a tista ba wara l-paraventu, tkompli tqalleb ilpitturi li hemm mal- ajt, donnha ma tistax tiddeçiedi liema se tag Ωel minnhom. Hija tfajla ta xi tletin, irqajqa, liebsa jeans u pullover goff u kbir, xag arha lixx u twil. M hix ta xi sbu ija straordinarja, b temperament nervuω u indeçiω, kapaçi tle minn estrem g al ie or fil-burdati tag ha. ALDO, it-tqa qi a m hemmx li tmurlu, ma jistax jitkellem. Sa fl-a ar idur u jmur lejn il-gallarija. Óarstu ter a tin ibed lejn iω-ωew bibien laterali, imma l-aktar mill-kitba fuq ilbieb tax-xellug. Jer a jieqaf josservah g al xi in, idawwar arstu g al darba tnejn minn bieb g al ie or. Ikun se jer a jisprejja, meta jieqaf donnha fe itlu xi idea. I ares b aktar attenzjoni lejn il-bieb tal-lemin. Jersaq lejh

11 Att 1, Xena 1 11 b çerta determinazzjoni... KAREN tixref minn wara l-paraventu, attenta tosservah. ALDO jo ro idu biex jaqbad wa da mill-fallakki biex iwarrabha a jara x hemm ta tha, meta ter a taqbdu s- sog la u jixraq. ALDO (idur lura jfittex l-isprej): Allura immissjajtni xejn? KAREN pronta ter a tin eba wara l-paraventu. ALDO (jinteba - jisg ol) Dan se nifga hawn ew dir-ri a ta Ωebg a. Ifta xi mkien talanqas! (i affef lejn il-gallarija u jifta purtella jie u nifs qawwi u jer a jdur lura l ewwa) Veru ma nafx x fettillek tajtha g aω-ωejt! KAREN: L-acrylics ma stajtx naqbad art bihom. Kelli nsakkar g ax ma ssaportejtux aktar dak l-istorbju. (tixref b Ωew tili f idejha, tipprova tag Ωel bejniethom) Qed jinvijaw il-façççata, rajthom? ALDO: Iva, rajthom! U about time ukoll!...iω-ωejt g amlu Ωmienu, Karen aωin g all-ambjent u fuq kollox aωin g as-sa a! Kont g idtlek... KAREN (t alli Ω-Ωew tili jistrie u mal-paraventu u tersaq lejn ilgallarija donnha trid tmur ter a tag laqha): Issa se jer g u jimlew kullimkien trab, issa tara. ALDO: U alliha! Allura propju llum imma? Wara erba sig at fuq l-ajruplan dan l-istorbju kien jonqosni. U dan l-g eluq! KAREN: Naf. I m sorry. Imma taf li ilhom sena jweg duni li ji u! Ma ssugrajtx ng idlu j alliha g al darb o ra! X dehrlek g o bok kif tiela? ALDO (ifarfar it-tabella ta King Real Estate mit-trab): Stajt allejtha mdendla barra ftit ie or, tag mel ftit riklam g allkumpanija talanqas. Nefqa b al dik. KAREN: Jien m inixlekx riklam biωωejjed?... Dak il-bir fil-patio

12 12 U L-ANÌLU ÓABBAR... lestewh ukoll, rajtu? Propju replika eωatta b al ta Palazzo Verdagna. EΩatt b ad-disinn li konna g amilna! ALDO (i ares lejn il-gallarija): Niftakar. Imma din, dan x ara hawn dan l-aluminju x pastaωata g amlu! KAREN: Xiex? Naf, m g idtlekx, imma kelli nag mel xi a a ridt na dem hawn ew u ma stajtx in alli aktar dik il-fet a kollha. Taf x sirda taqa fil-g axija! ALDO: Veru qed tishar mela, g andek bωonn dad-dawl kollu! Imma proprju ta l-aluminju allura, f ieh kemm hemm! KAREN: Xi stajt nag mel? Ta l-injam qalli kien se jdawwimni mill-anqas sitt xhur biex ilestiha. Dik lestiha f img a! ALDO: Veru miraklu! Xejn ma jwaqqfu l-progress minn daqshekk! KAREN: U iva, dejjem nista ner a nag milha ta l-injam meta jkolli ftit Ωmien. ALDO:...U ftit flus! KAREN, ma tridx tisma bi flus, tg olli spallejha. ALDO: Sar tassew importanti Ω-Ωmien g alik milli qed nara. X g amilt f dawn ix-xahrejn? ( erqan li jkun jaf imma ma jridx juri kemm) Immissjajtni xejn? KAREN: Le. Ódimt. Ódimt afna... Irrid ng id, immissjajtek, mela ma mmissjajtekx, isma l-ie or! Ittih bewsa afifa imma titbieg ed minnu malajr u ma ttihx çans iωommha. Tersaq deçiωa lejn il-paravent tag Ωel wa da mill-pitturi u bla ma t allih jaraha g alissa, twarrab ilparaventu biex tikxef il-kavallett l-kbir mo bi warajh. KAREN: U ara! Dadà! X jidhirlek min dan? ALDO (jersaq lejn il-kavallett): Impressjonanti. Tabil aqq impressjonanti! Huwa int donnok veru qed te odha bis-serjetà! Dan fejn sibtu?

13 Att 1, Xena 1 13 KAREN ( arsa bis-serqa lejn il-kwadru, re a dubju jekk g andhiex turih): Xtrajtu. Irkant. Kien ta Caruana Dingli! Russell qalli li awtentiku Ωgur li awtentiku! ALDO: Ukoll! Liema Caruana Dingli imma, qallek? Sa fejn naf jien a bieg tnejn... awtentiçi ta Caruana Dingli! U din - diω- Ωebg a wkoll?(imiss b sebg u xi Ωebg a mçappsa mal-kavallett) Din awtentika ta Caruana Dingli wkoll tg id? Ikolli ng id li le però... (jerfa tarf il- lekk li misslu mal-kavallett) Hemm int! Ara x g amiltli kif çappastha! KAREN (dlonk titlaq il-kwadru mal-paaventu): Ooops! Il-lummey kif tebbajtha! I m sorry, missni wissejtek. (minn fuq il-bank taqbad paletta kbira mimlija Ωebg a li fiha hemm imdeffsin xi Ωew pniezel u biçça çarruta mçappsa Ωebg a tg addi l-biçça lil ALDO biex jimsa idejh) G edtlek, g adni kemm lestejt kwadru. Ma l aqtx naddaft il-pniezel, I m sorry. ALDO (lanqas biss irid imiss iç-çarruta b idu; jo ro tissue mill-but): Ix-xejn xejn. U xi kemm adtu? KAREN: Xiex? ALDO: Xiex, dan, l-awtentiku ta Caruana Dingli! KAREN: Ma kienx ir is... Trid taraha? ALDO: Xiex? KAREN:...Il-pittura; l-a ar wa da li lestejt? ALDO: Iva, ib. Ilek mindu d alna tparla, trid u ma tridx turihieli! (ipo i fuq il-banketta) U dik in-negligé hemm baqg et, bqajt ma ppruvajthiex!... KAREN: Sekonda wa da! KAREN bidlet fehmitha, tie u l-kwadru li kienet g aωlet u ter a tmur tqalleb u tfittex ie or fost it-tili stivati wara l- paraventu. KAREN: Eqq! T arisx! No peaking!

14 14 U L-ANÌLU ÓABBAR... ALDO: (jg addas rasu) Oh ieωu...! ALDO jilma flixkun xorb u magg ta t il-banketta. ALDO: Ma naqqastx mix-xorb milli qed nara. TibΩax ibtlek xi tnejn vodka wkoll, mhux sigaretti biss. KAREN: Ilu img a hemm dak ming ajr ma ma missejtu ma xufftejja. U m g adnix inpejjep lanqas. ALDO: Ukoll! Ix-xejn xejn. (iferra ftit xorb fil-magg, ila al u u jarmi x-xorb o vaωett dejn il-kuluri) KAREN (to ro bi kwadru l-istess wie ed li da let bih): Mhux hemm, Aldo! Kelli Ω-Ωejt im allat u lest! ALDO: Eh, iω-ωejt! Naf, xammejtu. L-intiena tieg u trid tifgaha b xi a a! U int intant aω-ωejt kellek taqa! Kont g idtlek tant li jekk trid nurik kif tuωa l-acrylics! Dawk aktar i eniçi u fuq kollox ma jni sux l-arja. KAREN: Naf I m sorry. Óa nifta il-bieb l-ie or ara... (tmur tifta il-bieb li jag ti g al-lemin) ALDO (iferra fil-magg u jixrob): Ma tridx tg idli li int ilek img a sawm, bla ma tixrob qatra? KAREN: Hekk hu imma! Vissi d arte! Vissi d amore!... (sa fla ar deçiωa, ti bor it-tila u tpo iha fuq il-kavallett - fanfara) Tat-tarat-tatà! X jidhirlek! ALDO: Ah, il-famuω kapolavur! (jibqa wieqaf i ares g al ftit bla ma jitkellem jixrob) Pawsa twila. KAREN: X jidhirlek, eh? Pawsa. KAREN: Eh? ALDO: Interessanti... KAREN: Interessanti!...

15 Att 1, Xena 1 15 ALDO: U dan (iqa qa )... dan minn meta tajtha g an-nudi? KAREN: Ara ersaq, ares! (iddawwar id-dawl tal-lampa biex jara a jar) ALDO: U... nud ta ra el?... KAREN: X ta seb? ALDO: Le, veru. Tajjeb.(jipprova juri aktar entuωjaωmu) Tajjeb afna anzi! Prosit. KAREN: Temmen imma li sitt xhur ilu la kont naf x inhu Ωejt u wisq anqas terpentina! U din, hawn, dil-biçça bil-palette knife g amiltha, indunajt? ALDO (i ares): Liema?... Ah, iva. Veru effettiva. Effettiva afna. Speçjalment meta tiftakar, kif g idt int, li sa sena ilu bilkemm kont taf x inhuma pastels... KAREN: U x pastels, pastels! Dawk, dawk bla ajja, g al xi add bla demm tajbin!... Il-kulur qawwi, viskuω u jleqq, dak li veru jqanqlek... Kulur li fih qabda! ALDO jo ro nuççali mill-but. KAREN tosservah hekk kif donnu bla ma jrid jibda jifli l-pittura b aktar reqqa. Jg addi subg ajh ma wiçç it-tila. KAREN: Veru? Hux donnu jistiednek to ro idek biex tmissu, donnok trid tiωgura ru ek li m huwiex aj? ALDO jkompli j ares b attenzjoni akbar aktar ma jmur. Idawwar id-dawl tal-lampa minn rokna g al o ra, kultant jer a jmiss wiçç it-tila bi truf subg ajh, kultant jg olli n- nuççali u j ares minn ta tu. ALDO: Le, tajjeb, eh. Dit-texture allura, din però donnha g andha xi gauze-wire ta t. KAREN: Kif indunajt?... M hix imma! ALDO: Mmm?

16 16 U L-ANÌLU ÓABBAR... KAREN: M hix gauze-wire! Mhux propja. Xi a o ra. Aqta! ALDO: X naqta? KAREN: X wa alt hemm! Aqta! ALDO (bla ma jg olli rasu mill-kwadru): Ji ifieri... wa alt xi a a imma? KAREN: Mela! Imma ma taqtax xiex? ALDO: Fejn naf. Fl-ori inal Ωgur ma kenitx hekk. KAREN: X ori inal? ALDO: Minn fejn ikkupjajtha... KAREN: X ikkupjajt? ALDO: Din. L-istampa... KAREN: Xi stampa? ALDO (sa fl-a ar jg olli rasu mill-kwadru u jne i n-nuççali. Jixtieq jemmen dan li qed jipprova jg id): Dan il-kwadru. Tg idlix... Stenn ikolli ng id xi espressjonista ÌermaniΩ... U dak in- nude, dak g andu xi ftit minn Blake, g alkemm ifakkarni f xi illustrazzjoni ta Kahlil Gibran... KAREN waqfet zopptu ma titkellimx. Pawsa twila hekk li ALDO jkollu jdur i ares lejha. KAREN (bajda karti): X illustrazzjoni! X int tg id? ALDO: X ara?... KAREN: Ìara?... Int x ara! X int tg id? Xi stampa kkupjajt? X espressjonista ÌermaniΩ? (furjuωa) X int tghid! ALDO: Jien naf... Forsi mhux ÌermaniΩ, fejn naf x inhu... Int taf! KAREN: X naf? X int tg id? Qed tg id li jien ikkupjajtha din? Dak li qed tg id? ALDO: X ji ifieri? Trid tg id li dan m hux kopja?... (idur i ares lejn il-kwadru.) Li dan ori inal?

17 Att 1, Xena 1 17 KAREN tifta alqha imma tieqaf. Ma tistax tiddeçiedi jekk hux qed jag mel hekk apposta jew le. Pawsa. ALDO j ares fiss lejha g al ftit, imbag ad jer a jilbes innuççali. Jersaq lejn il-kwadru, jg olli jdejh biex donnu jipprova jer a jmiss fejn miss qabel. Jieqaf, donnu je tie lu sforz biex jikkonçentra kif jixraq - u biex jiffaççja r-realtà. Jimxi lura u kwaωi jitfikxel fil-banketta fejn hemm bilwieqfa KAREN. Bla ma jdur lejha jpo i fuq il-banketta, arstu dejjem fuq il-kwadru. Jg addi bosta sekondi j ares fiss lejh. ALDO (bla ma j ares lejha): U... x suppost hu eωatt allura dan ra el jew g asfur?... KAREN: An lu. ALDO: Ah. An lu. U x-xibka allura?... KAREN: Maqbud fiha xibka ta l-insib abbandunata. ALDO: U nqabad fiha intortatament... KAREN: U t alla hemm, imut bil-mod il-mod, bil- u, bil-kes a, fil-g era ta sta un m hux tieg u... ALDO: I see. U loqtlu wkoll l-ambjent psikolo iku... Il-klima patolo ika. Naturalment. Prosit. U... xi kemm domt fuqu? KAREN: Fuqu?... (pawsa) Ah... Tliet sessjonijiet. G all-ewwel, l- ewwel tnejn bilkemm lestejt xejn. L-a ar wa da mbag ad malli qbadt il-pniezel, il-paletta f idejja, ma stajtx nieqaf... ALDO (aktar a rax issa): Kemm imma? Tmienja, sitt sig at, kemm? KAREN: Xi tliet sig at. Forsi ftit aktar. Ma Ωammejtx in... ALDO: Tliet sig at. (i okk mo u aktarx jitkellem wa du) Ta l-g a eb. Tliet sig at... forsi ftit aktar

18 18 U L-ANÌLU ÓABBAR... KAREN: Ma temminnix?. ALDO: Le! Le, nemmnek! Nemmnek. KAREN: U lilek... jog bok? ALDO: Jog obni? Lili?... KAREN: Mela lil min? ALDO: Jog obni, iva... Imma aktar importanti lilek jog bok? KAREN: Jog obni?... ALDO: Hekk hu. Lilek. Jog bok? KAREN: Hemm bωonn tistaqsini! ALDO: Basta g o bok. Basta g o ob lilek. KAREN:...G idtlek! G alija kapolavur!... ALDO: L-aqwa li g o ob lilek. KAREN:... Kapolavur...(tieqaf) Iva jog obni! L-aqwa xog ol tas-seklu g oxrin g alija! Aqwa minn l-aqwa Picasso! Jistg u ja arquha l-guernica issa g alija! X çuç hu, Gauguin! Kokoschka! X g al g ajn jew widnejn Van Gogh! Van Klee, Van Poxt!... (tbaxxi le inha) B liema jedd tistaqsini jog obnix?... Hemm bωonn tistaqsini? (bi sfida) Jog obni iva! (tersaq lejn il-kwadru u bil- rara kollha tag tih bewsa) Jog obni. Jog obni! Jog obni ALDO (bil-mod il-mod ej f tieg u): Iva, qed nara. U ma nlumekx. (iqum, jipprova jassumi ton biered, biered) U... min kien ilmudell, allura? KAREN: Il-mudell? ALDO: G andi nifhem li xi add ippuωalek... Ori inal b al dan! KAREN: Tista tiddubita? ALDO: Le. AnΩi! Ming ajr mudell Ωgur ma kontx tkun kapaçi tag mel xog ol hekk... hekk...

19 Att 1, Xena 1 19 KAREN: Xog ol hekk kif? ALDO: Hekk... ori inali. Min kien? KAREN: Jimporta min kien? L-aqwa min hemm fuq it-tila. Mhux min kien! ALDO: Tabil aqq. Min kien imma? Wiççu allejtulu barra. KAREN: Le wiççu hemm qieg ed kieku! (tbissima enigmatika) ALDO: Trid tag milha tal-gustuωa?... KAREN: I m sorry... Çajta privata. ALDO: Min kien? KAREN: Ma nistax ng idlek. ALDO: Ma tistax? Ma tistax g aliex? KAREN: Sigriet professjonali! ALDO: Tassew? KAREN: Tassew. Taf int wara kollox kemm hu diffiçli ssib mudelli tajbin biex jippuωawlek nudi... ALDO: Ahh! Sibt wie ed mela u trid iωωommu g alik. Prosit. Di à se tibda tikkompeti mieg i. KAREN (issa sinçiera): Nikkompeti! Mieg ek! Naf li jiena tajba imma mhux daqshekk. Minkejja kollox, Ωgur mhux daqshekk... ALDO, donnu jrid jaqtag ha hawn, idur mill-kwadru. Jersaq lejn is-sufan jitfa xi affarijiet lura fil-vali a miftu a. KAREN tosserva. Tag raf is-sinjali. ALDO (i ossha t ares lejh bla ma jdur): Dak int biss tista tg idu issa... KAREN: Xiex?... ALDO:...Kemm int tajba jew le. KAREN: Veru? Ta seb imma li tajba daqshekk? ALDO: Daqshekk? X inhuwa daqshekk? Liema kejl qed tirreferi

20 20 U L-ANÌLU ÓABBAR... g alih? Ta seb li hawn xi kejl li jista xi add iqabbel ru u mieg u biex tassew ikun jaf hux tajjeb daqshekk!... jew le! KAREN: G alija iva. Ara kieku lili xi add jg idli li jiena tajba daqsek pereωempju... ALDO: Daqsi! Qed tipprova tonfo ni issa? KAREN:...Kieku anzi anki anqas minnek, imma qrib tieg ek, kif kont tpin i int, g alija kieku biωωejjed. ALDO: I see. Talanqas g idt kont. KAREN: Meta kont tpin i biω-ωejt irrid ng id. Mhux g ax l- acrylics tieg ek m humiex tajbin... ALDO: Grazzi. KAREN (tibdel it-ton l-entuωjaωmu di à g eb): Miniex nipprova nonf ok, le. Taf daqsi l-kapaçità tieg ek int, Aldo. M g andekx bωonn lili biex nonf ok. AnΩi. Taf li m hux soltu tieg i... ALDO (jag laq il-vali a): Appuntu. KAREN: Appuntu g alhekk jekk nitolbok tg idli jekk xog li... mhux jiena jekk dax-xog ol hux tajjeb jew le nistaqsi lilek g ax inti awtorità. G ax int artist veru... ALDO: Artist veru! (bla sarkaωmu) Mhux aktar minnek imma. KAREN: Aktar minni Ωgur... ALDO: M intix tismag ni, Karen... Mhux aktar minnek, le. KAREN: Qed tg id bis-serjetà? ALDO: Bis-serjetà... U bl-awtorità kollha! (kwaωi b rabja) U emminni u ismag ha tajjeb, g ax ma ner ax nirrepetiha; f dan l-ambjent f dil-belt çkejkna çkejkna tag na, Karen filg oli ta l-arja rarifatta fejn jimir u l-mag Ωulin tal-muωi ilmimmi t g ajnejn l-allat g ajjura ta l-arti m intix se ssib ie or li jg idlek sinçerament kliem b al dan. Iva. Bis-serjetà. Ix-xog ol tieg ek talanqas dan ix-xog ol huwa xog ol...

21 Att 1, Xena 1 21 (ifittex il-kliem, ixengel rasu, ma jafx jg id jew ma jridx dak li j oss) Ta l-g a eb... x inhi l-espressjoni?... Tal- enn! Nixtiequ kien tieg i! Qed tismag ni? F dawn l-a ar g axar snin ma rajtx xog ol b al dak la ta add u wisq anqas tieg i. U la taω-ωejt ta qabel u wisq anqas l-acrylics ta wara. Mhux li kien kien tieg i. (pawsa) Smajtha? Awtorevoli biωωejjed hekk? KAREN: Ieqaf... M g andekx g alfejn tag mel hekk! ALDO: Le? (kiebi f daqqa wa da g ajjien): Qed ng id bisserjetà, Karen. Bis-serjetà kollha. KAREN: Ieqaf. Se eg ilni nibki. Ili img at s a ma nibki... Ma rridx ner a nibda. ALDO: Karen... Karen, Karen... Jersaq lejha. Hi tersaq lejh imbag ad tintelaq f idejh u tbusu. Bewsa mqanqla, hekk li g al bosta sekondi ma t allihx jin all minn mag ha. ALDO jipprova ja kimha b aktar qawwa u ji bidha lejn is-sufan. Jaqg u t-tnejn fuqu imma KAREN dlonk di à qed tissielet biex ta rab minn mieg u. Tqum bilwieqfa. KAREN: Le. Mhux issa, Aldo! Se nçempel lil Russell. ALDO: X iççempel! KAREN: Lil Jackie! Nie u l-parir tieg u! ALDO: X parir? KAREN: Hu jaf ikun aktar spassjonat, kritiku... ALDO: Russell! KAREN:...Óadd aktar minnu ma jaf ikun a dar daqsu meta jrid u jg idlek veru dak li j oss! ALDO: Fuqiex! Fuq il-kwadru? Mela qed ti ennen! KAREN: Dak il-business tieg u!...

22 22 U L-ANÌLU ÓABBAR... ALDO: Business imma! Mhux arti!... KAREN: G andu gallerija, le! G al wa da tnejn! Jekk ma jafx hu x jiswa dan, min tridu jaf? ALDO: Mela veru qed ti ennen! Mela ta seb li g ax g andu gallerija dak jaf xi a a fuq l-arti?... KAREN: X ji ifieri ma jafx! Xi a a jaf! ALDO: Imma kemm se jbig ha u kemm se jislo commission! Dak li jaf! Ng idlek jien kemm se jg idlek. Mitejn lira tliet mija tops! (jimita) Mitejn tliet mija tops! Tliet mija tops! U dak kieku ni i mieg ek jien u ng idlu li dan xog ol tajjeb eççellenti! Kieku qas biss i ares lejh! KAREN: X ji ifieri ma j arisx lejh! G adek kemm g idtli... ALDO: Ismag ni, Karen. Int xi trid taf? Kemm tista tag mel flus bil-kwadru?... KAREN: U xi flus flus! X jimpurtani mill-flus! ALDO (ironiku): Right! Mela tg idlu xejn lil Russell!... KAREN: Kulma rrid l-opinjoni tieg u... ALDO: Flus hi l-opinjoni tieg u. Dak biss li jista jg idlek, isma minni... KAREN: Imma jekk ma jafx hu jikkritika xog ol bis-serjetà, min tridu jaf?... ALDO: Ah, kritika! Kritika ag o ra. G ax m g idtlix mill-ewwel? Kritiçi nsiblek kemm trid! U ng idlek jien lil min tg id, jekk veru trid kritika tajba. Nie dok g and Walter D Anastasi; alli f idejja. KAREN: Walter... ALDO: L-a ar wirja li g amilt g amilli biçça xog ol kapolavur ta kritika. Veru li issa ilu ftit imma meta trid immorru. Anzi, ng idlu ji i hawn, l-istudjow tieg ek. Hekk xieraq. U jien stess

23 Att 1, Xena 1 23 ne odlok ir-ritratti. Naturalment, l-ewwel irid ikollok xi ftit aktar xog lijiet lesti jekk veru tridu jtik studju serju. KAREN: Minn daqshekk, xog lijiet g andi kieku. ALDO: X xog lijiet? KAREN: Li lestejt. (tersaq malajt lejn it-tili mal- ajt) Kont urejtek xi w ud minnhom qabel. ALDO: Qabel? Qabel dan ji ifieri?... KAREN: Qabel dan. Ta qabel sefirt. ALDO: Dawk kienu ori inali wkoll?... KAREN: Xi whud! Aldo! Tg idlix li... Ma tridx tg idli li ma kontx indunajt?... ALDO (ixengel rasu imma ma jg id xejn) KAREN: Biex qed niskanta. Hekk jew hekk, int mhux biex tara x- xog ol tieg i kont ti i hawn dawk l-a ar img at. ALDO: Come on. M hux fair tg id hekk, Karen. KAREN: Le? G alija kont ti i int, le mhux g at-tpin ija tieg i, mhux hekk? G aliex m hux fair? Jien kont nurihomlok u int dejjem tg idli kemm kienu tajbin u kemm qed nag mel progress... U wara kollox, f sieg a sag tejn wie ed ma jistax jippretendi aktar minn hekk, mhux hekk? ALDO: I m sorry, Ok? KAREN: Ok, g aliex le? Jien g idtlek xi a a? Naturalment int assumejt li jien ma stajt nag mel xejn ori inali, xejn minn rajja... (tqalleb it-tili, imma issa bla ajra ) Ma nafx eωatt liema kont di à rajt qabel... ALDO (jisprejja ): Ma jimpurtax. Ejja. Óa naraw x g andek... KAREN (tieqaf g adha daharha lejh tiddritta b xi Ωew kwadri li g aωlet marsusin ma sidirha): Trid tara x g andi?... ALDO: Ìib...

24 24 U L-ANÌLU ÓABBAR... KAREN (iddur f daqqa): Le. ALDO: Le?... Le xiex? KAREN: Ma rridx nurihomlok. ALDO: U g aliex? KAREN: Missek rajthom meta kellek iç-çans! ALDO: Ejja, Karen. G idtlek jiddispjaçini... KAREN: Naf. Mhux g alhekk imma. Mhux biss. Ng idlek is-sew ma nafx iniex lesta n alli min jarahom g alissa. ALDO: U g aliex le? KAREN: Ma nafx. NibΩa... Le, ma nibωax... Ma nafx! Int stess g idt wara kollox: x jimporta x jg id addie or? L-aqwa li g alija huma sbie! Imma mhux hekk, Aldo? X ta seb int? Tie u gost veru kont tkun trid int min jaralek ix-xog ol tieg ek?... ALDO (skantat - mhemmx dubju!) KAREN:...Mhux a jar iωωommhom g alik? Jibqg u tieg ek? Bla ma t alli lil add içappashomlok bit-tif ir... ALDO: Jew jobωoqlok fuqhom, tg id int... KAREN: Rajtx! Le! Ûgur li le! Óadd m hu se jarahom! ALDO: U isa kont qed niççajta, Karen! Óadd m hu se jmaqdarhomlok, niωgurak... KAREN: Le! ALDO: Kont qed niççajta! KAREN: Le. Ma kontx qed tiççajta. Il-fatt hu, Aldo, int ma tafx tiççajta. Kont qrajtha l-kritika fuq ix-xog lijiet tieg ek: lartist ir- rappreωent ewlieni ta enerazzjoni li ma tg allmetx tiççajta! Il- enerazzjoni miç uda! ALDO: Cliché, Karen! Cliché. Il-kritiçi wkoll jg idu l-banalitajiet

25 Att 1, Xena 1 25 kultant. Te odhomx b van elu. KAREN: Minn daqshekk, tista sserra mo ok. ALDO: Imma xorta m intix be siebek turini xejn aktar, hux hekk? KAREN: Le. Mhux... g alissa. ALDO: Meta mela? KAREN: Irrid na sibha ftit hekk jew hekk. Nag Ωel l-a jar fosthom... ALDO: L-a jar? ( jiel ta sarkaωmu) Hemm daqshekk tajbin allura. eh? KAREN: Jien m g idtx li huma tajbin. ALDO: Le? U xi kemm g andek mela? KAREN: Pitturi? B ta qabel? ALDO: B kollox b ta qabel, ta wara kemm? KAREN (tinsisti): B ta qabel bdejt...(tieqaf) B li kont urejtek qabel, g andi xi g axra. Kont rajthom le?... ALDO: U ta wara wara li bdejt b dan, kemm? KAREN:...Tort tieg ek jekk ma rajthomx. ALDO: Kemm, Karen? KAREN: Fejn naf kemm! Xi amsa, sitta o ra! ALDO: U kollha b al...dak. Kollha tajbin tajbin daqs dak? KAREN (mossa bi spallejha, bejn trid tg id iva, bejn ma tafx): G aliex le? ALDO: U kollha ta dak... L-istess mudell?... KAREN: Iva. Kollha. U kollha nudi. U kollha ta dak, iva. Sett s i! Kollha l-istess su ett! Serje s i a! U kollha jibdew bilmod, trid iωωieg el bihom, tmellishom bil-mod il-mod, to ro hom minn qoxorthom, tipprova darba, darbtejn! Sakemm sa fl-a ar stra i s i a fuq tila g al sag tejn, tliet sig at!

26 26 U L-ANÌLU ÓABBAR... Sakemm sa fl-a ar te les! U lesta: kapolavur ie or! Guernica o ra mçarrta! Mona Lisa bi tbissima misterjuωa, tbissima stupida, enigma ma tfisser xejn! Ólief dak li jfelles mo ossessiv ta ra el ra el g ajjur! i ares lejha! Imma jien ma nurihielhomx. Lil add! Lanqas lilek! Dik tieg i! U tieg i biss! ALDO (sarkastiku): Vissi d arte, vissi d amore!... Pawsa, tebqa t g ajn. KAREN: Mur, Aldo. ALDO (pawsa ma jiççaqlaqx imbag ad): Allura m intix se tg idli min ippuωalek? KAREN tqum u tmur tferra grokk. Tixrob. KAREN (bla ma t ares lejh): Mur. ALDO: Ma mmisjajtnix, hux hekk? U di à qed tkeççini. (iqum u jmur lejn il-vali i idur.) Bqajna fejn konna milli jidher. Ag ar minn kif konna... Stajt ma tellajthom xejn hawn fuq dawn il-vali i... Stajt m g amilt l-ebda vja! Stajt iffrankajthieli dik in-nefqa talanqas! (KAREN ma twe ibx) Stajt talanqas talanqas iffrankajtli dak it-tara u g idtli qabel ma d alt! KAREN: Ma kontx naf qabel ma d alt. Pawsa ALDO: Le. Kont taf. (pawsa) Ma jimpurtax. Arani sejjer. Jaqbad vali a u jwassalha sa ras it-tara. Imma jieqaf u jidher jitlajja, indeçiω, ma jridhiex tispiçça hekk. ALDO: Immur, Karen. Però xorta wa da nkellmu lil Walter jekk trid. KAREN: Tkellmu xejn. Tag millix pjaçiri. ALDO: Jien ng idlu. Meta tridni ng idlu li jista ji i? KAREN: Qatt!

27 Att 1, Xena 1 27 ALDO (jersaq eqreb): Çaw, Karen. Çempilli. KAREN: Ara ma tg idlu xejn. ALDO: G ada ner g u nitkellmu... KAREN: Ma nitkellmu xejn! U ma rridekx tkellmu, qed tismag ni? ALDO: Ok. Inçempillek mela... KAREN: Mhux Ok, Aldo! (ta tfu mill-pavru f idha g andha l- palette knife) Ma rridekx tkellmu! Ma rridekx tg idlu kelma li hi kelma, qed tismag ni! ALDO: Ok! Ok! KAREN: Qed taraha din? Jekk tkellmu, jekk tg idlu kelma li hi kelma... (ddur lejn il-pittura tg olli s-sikkina g al darba tnejn, donnha se ççarrat it-tila) Kelma wa da... u ma n allix biçça li hi biçça minnha! Qed tismag ni?... Weg edni! Weg edni li ma tkellmux. ALDO: G idtlek, Ok! Inweg dek! Tajjeb? Inweg dek! Jara li KAREN g adha bis-sikkina mg ollija, g adha mhix konvinta jag mel ta birru u li se jdur, imbag ad idur lura f daqqa u ja tafha minn wara jissielet mag ha biex je dilha s-sikkina minn idha. ALDO: Min kien g id! G idli. Min? KAREN: Óallini! ALDO: MIN? Jissieltu g al sekonda, tnejn, imbag ad KAREN twerωaq wa da. Is-sikkina taqa fl-art. ALDO jitlaq lil KAREN iωomm idu l-leminija u jara li hemm id-demm nieωel minnha. ALDO: Jesus Christ! KAREN: Aldo! ALDO: Jesus!... A jar tara ssibx xi ftit antiseptic... Jesus!

28 28 U L-ANÌLU ÓABBAR... KAREN: I m sorry! Óa nara... ALDO: Óalli! Xi trid tara?... Ara ssibx ftit flavin, xi garωa, jew faxxa xi a a!... KAREN: Ok. Ejja po i... (tressqu lejn is-sufan) Trid twaqqaf iddemm, ipprova ag fas il-polz Ωommu mag fus... Hekk kif ALDO jpo i fuq is-sufan, KAREN twarrab it-tapit b saqajha biex ma jqattarx demm fuqu. ALDO: G alfejn qed twarrbu? TibΩa li se ntebbag hulek! KAREN: Le. Hekk... ALDO:...Mo ok fit-tapit? KAREN:...I m sorry! ALDO:...Mur ib xi elastoplast jew xi a a! KAREN: Ok. Stenn ftit! (tkun se to ro mill-bieb tal-lemin imma ter a ddur) Forsi a jar tmur fil-kamra tal-banju mill-ewwel... ALDO (idewwi idu bit- tissues li are mill-but): G alfejn? KAREN:...Hemm il-medicine chest hemm ew! U tkun tista ΩΩommha ta t l-ilma! Ejja!... ALDO (iqum): Din kien jonqosni! KAREN: I m sorry!... ALDO g addi minn dejn KAREN li tipprova tersaq lejh, ma tafx x tag mel biex tg inu, iωda hu ma jag tix kasha u jibqa g addej. ALDO: Óallini! Aktar jien! Aktar jien ukoll!... KAREN (timxi warajh): I m sorry, Aldo! Ma ridtx inwe g ek, emminni!... Jinstema bieb jinfeta u jinstabat fil-kurutur. KAREN ar et passejn warajh fil-kurutur, iωda ter a tid ol lura wara ftit sekondi.

29 Att 1, Xena 1 29 Fis-sikta l-istorbju minn barra issa jinstema aktar. KAREN (we edha): I m sorry... Tersaq lejn il-kavallett, titbaxxa u ti bor is-sikkina. Tara xi taqtir tad-demm fl-art. Tie u l-biçça çarruta mitluqa fuq ilkavallett u tims u biha. Tersaq lejn is-sufan, timsa xi tbajja o ra dejh. KAREN (issejja ): Kollox sew, Aldo? Sibthom? Le en ALDO, ma jinftiehemx x inhu jg id, jinstema jirrispondi minn ewwa. KAREN: Aldo! Kollox sew?... Pawsa. KAREN ter a titbaxxa tixxotta xi tebg a o ra mill-art. TiΩbarazza madwarha. Taqbad in-ne ligé minn fuq ilparaventu u donnha bla sieb, tag milha ma sidirha, tara ti ihiex. KAREN: Wishful thinking, Aldo! Óasra li f hekk biss tara kbir... ALDO (minn ewwa): X int tg id? G idilhom jieqfu l dawk hemm barra trid! KAREN tersaq lejn il-bagalji f ras it-tara. Donnha aktar tiskonçerta ru ha meta tarahom. KAREN: G idtlek g andek bωonn xi a a? Jekk trid... jekk trid inda allek il-vali i ewwa jien, Ok Aldo?... (le inha jitbaxxa rassenjat?) Jekk trid tibqa hawn... ibqa. (tibda tressaq ittapit lura f postu, donnha ming ajr ma ta seb f dak li qed tag mel.) Jekk g adek trid... ALDO jitfaçça fil-bieb jinfaxxa idu. ALDO: Grazzi! M g andi bωonn xejn! Jekk irrid xiex?... KAREN: Jekk trid... jekk trid inwasslek sal-klinik. ( atja titlaq in-negligé fuq il-vali a.) G andek injection tat-tetnu?...

30 U L-ANÌLU ÓABBAR... ALDO: Tetnu!... Jien ma sejjer ebda klinika, ibqa çerta!.. KAREN (tersaq): Re a iere id-demm... ALDO: X ix-xjafek!... Ma jrid jieqaf b xejn! Kollu tija tieg ek! Int u r-ras mi nuna li g andek! (idur u jmur lura fil-kamra talbanju.) KAREN (warajh tisplodi): Jien? Int... Int g andek tg id! Int u l- g ira kollha tieg ek! Kollu tort tieg ek! Pawsa. Ebda twe iba. G ajr l-istorbju tal- addiema barra. KAREN: Tort tieg ek! Qed tismag ni! Tridu jismag ha iddur irrabjata lejn il-gallarija tixref il barra. KAREN: Intom g adkom hawn! Ilkom nofs ta nhar u m g amiltux ames minuti xog ol! Morru! Daqshekk xog ol! Óuduha off!... Qed tismag ni? G idtlek ieqaf! Ieqfu!... (tinduna li m humiex jisimg uha jew m humiex jag tu kasha - iddur f daqqa.) Eh, iva? Eh, iva, ja bag al... Issa naraw mela. Taqbad il-fil tal-wajer li hemm die el mill-gallarija u ssegwih sa fejn huwa pplakkjat fil- ajt. Ti bed il-plakka bil-herra. Skiet perfett. KAREN: A dmu issa a dem kemm trid... Titlaq il-plakka fl-art u tmur lejn il-kavallett. Tie u l- flixkun u l-magg u tferrag fih. Tixrob waqt li ddawwar arsitha lejn it-tila. Tosservaha g al bosta sekondi. ALDO (minn ewwa): Karen!... KAREN ma tiççaqlaqx. KAREN (we edha): I m sorry... ALDO: Karen! KAREN (ta t l-ilsien): Ìejja! (imma g adha meωmerizzata t ares

31 Att 1, Xena 2 31 lejn il-kwadru). Ìejja... Titbaxxa u ti bor il-paletta. Imbag ad tie u s-sikkina f idejha. Tibqa wieqfa hemm quddiem il-kavallett, paletta f id wa da, is-sikkina marsusa fl-id l-o ra... Jid ol ALDO, idu nfaxxata sew issa. ALDO: Mela ma tismax? Waqfu dawk? Ara tistax tag mel g oqda hawn... KAREN iddur lejh, titlaq il-paletta bla g a la dejn ilkavallett, imbag ad bil-mod tifta l-id l-o ra u t alli s- sikkina taqag lha minn idha. Tieqaf t ares donnha mistag ba lejn il-pala ta idha minn fejn jibda jidher iere id-demm. Tersaq lejh, trid tg inu jorbot il-faxxa, imma donnha msa ra mid-demm iqattar minn idha... ALDO: ÌieΩu ieω! Karen! X g amilt?... KAREN: I m sorry, Aldo... Jitbaxxa bil-mod id-dawl. KAREN: I m sorry... 2 Xena Aktar tard. IL-ÓADDIEM jitla minn isfel. Huwa mimli trab, liebes flok ta' ta t u xorts imqattg in. Imur dritt lejn il-gallarija jfittex il-wajer die el minn barra, isegwih lura sal- ajt fejn hemm il-plakka u jer a jipplakkjah. Imur lejn il-gallarija, jara l- magg bix-xorb u l-flixkun dejh u jie u l-flixkun mieg u. IL-ÓADDIEM (lil xi add barra): Orrajt! Tijjha! Ftit sekondi wara jer a jibda l- oss tal-magna. IL-ÓADDIEM: Ok! Óalli!

32 32 U L-ANÌLU ÓABBAR Il- sejjes jieqfu. IL-ÓADDIEM idur, jie u belg a mill-flixkun u jmur ipo i fuq is-sufan. Ine i l-maktur mimli trab li g andu marbut ma rasu. Jitla Ω-ÛGÓIR. Bilkemm g andu sbatax-il sena, irqajjaq u pjuttost mag lub, b xag ru maqtug stil skin head u b misluta wa da f widnejh. Jid ol bil-mod, i ares madwaru b interess u kurωità lubiena. IL-ÓADDIEM inewwillu l-flixkun iωda Ω-ÛGÓIR ma ji dux. IÛ-ÛGÓIR: A na se nibdew jew? IL-ÓADDIEM: X g a la g andek? La ji u nibdew. Ta dem u ma ta dimx, xorta m humiex se jibqg u jafuhulek. IÛ-ÛGÓIR: Kemm se jdumu? IL-ÓADDIEM: Fejn naf. Waslu biexikolli ng id. Sakemm ma sabux in-nies il-poliklinik. IÛ-ÛGÓIR: Jien g andi l- u. G adni ma adt xejn minn dalg odu. IL-ÓADDIEM: Issa mmorru dalwaqt. Imur i ares lejn il-kwadru fuq il-kavallett il-kbir. Ebda reazzjoni. IÛ-ÛGÓIR jieqaf i ares lejn in-natura morta fuq il-kavallett iω-ωg ir. IÛ-ÛGÓIR: G andi l- u imma. IL-ÓADDIEM: Iva mur mela! U ib Ωew obωiet lili wkoll. IÛ-ÛGÓIR: Kemm se ndumu? IL-ÓADDIEM: Óa ddum tiksirli g ajni? G idtlek: issa ji u d aqt. Mur. IÛ-ÛGÓIR ida al idu fil-but jara x g andu flus. IÛ-ÛGÓIR: Mhux se jkolli biωωejjed. IL-ÓADDIEM: X g amilt biha l- ames liri li tatek ommok ilbiera? IÛ-ÛGÓIR (paniku ta mument) Qed nghidlek dan mhux biωωejjed!

33 Att 1, Xena 2 Il-ÓADDIEM: Issa ntik. Issa ntik jien. (jixrob) Int mur ara x hemm fil-fri l-ewwel. IÛ-ÛGÓIR: Fil-fri? Xi fri? IL-ÓADDIEM (juri d-da la fuq il-lemin): Hemm ew. IÛ-ÛGÓIR: Eh, jekk m g andix!... IL-ÓADDIEM: Ba nan. U mbag ad jg idu skond iz-zokk il-ferg a! IÛ-ÛGÓIR idur i ares lejn il-kwadru li kien qed i ares lejh IL-ÓADDIEM. IÛ-ÛGÓIR: Dan xi pittur allura? IL-ÓADDIEM: Le! Bajjad! IÛ-ÛGÓIR: Irrid ng id pittur tajjeb? FamuΩ jew? IL-ÓADDIEM (jg olli spallejh): Li qed tara. IÛ-ÛGÓIR: Ma nafx... (jersaq i ares lejn il-kwadri l-o ra wara l- paraventu se jibda jqalleb fosthom) Ir iel biss donnu j obb dan, dak Ωgur! IL-ÓADDIEM: Iva mur ibli obωa! Óalli kollox! Mela m g adekx bil- u int, jew? IÛ-ÛGÓIR: G idtlek, ma adt xejn minn dalg odu! IL-ÓADDIEM: Mela toqg od tbag bas! G alhekk ma nkunx irridek mieg i int lilek g idilha l ommok! M int tajjeb g al xejn! Tik tgerger u ttikx tiekol! IÛ-ÛGÓIR (nervuω jo ro sigarett ikebbes u jmur ipo i filgallarija): Meta trid tibda g idli. Qed tarani ngerger lili?... Ok, ma ngergirx. Ta seb se ninkwieta? Ta seb li m iniex kapaçi nkun kalm u skansafaçendi b alek?... (ipejjep nifs twil imbag ad inewwillu s-sigarett est awtomatiku) IL-ÓADDIEM: Mur udu! IÛ-ÛGÓIR: Mur udu int. (ipejjep) Pawsa qasira. 33

34 IÛ-ÛGÓIR: G andhom flus dawn ikolli ng id. IL-ÓADDIEM: Ìenn Ωgur g andhom. U L-ANÌLU ÓABBAR... IÛ-ÛGÓIR: Dar b al di. Taf x naf, kieku kelli dar jien, kieku kelli nibni dar g alija... IL-ÓADDIEM: G ala, fejn noqog du a na maqjel jew? IÛ-ÛGÓIR:...Kieku kelli nibni dar g alija, xi a a b al din kont nibni... IL-ÓADDIEM: Çiss, mur obsor. IÛ-ÛGÓIR: G aliex le? IL-ÓADDIEM: U x jog bok fiha ng idu a na? IÛ-ÛGÓIR: X jog obni?... Kollox. IL-ÓADDIEM: Kollox! Risposta ta enju! IÛ-ÛGÓIR: Kollox; id-daqs tal-kmamar... il-kobor... Tog obni l- veduta hemm barra... IL-ÓADDIEM: Eh u x int tara hemm isfel? Xi topless fisswimming pool! IÛ-ÛGÓIR (jittawwal): Le, dik da let issa. IL-ÓADDIEM: Immissjatek tarax. IÛ-ÛGÓIR: Lilek mhux lili: dawk il-muskoli u s-sider muswaf li tant t obb tippoppa. Jew dejqitha r-ri a ta baqar mir-razzett hemm isfel....però veru, fiha faqg a dik il-veduta hemm isfel. G alkemm ikolli ng id dawk il-palm wara r-razzett, dawk qieg duhom hemm apposta wara li Ωviluppaw il-wied. Imbag ad g andek dik-ix-xtajta wara dak ir-razzett... (jixref il barra donnu lema xi a a li laqtitu) Int rajtu dak l-an lu hawn ta t? IL-ÓADDIEM: X an lu? IÛ-ÛGÓIR: Hemm isfel, f dik il-bit a, jixref qalb is-si ar tallarin.

35 Att 1, Xena 2 35 IL-ÓADDIEM: Óarrub dak... X an lu? Óallik mill-an li. IÛ-ÛGÓIR: G idt jien dak ma rajtux. Dak g ax kellek g ajnejk band o ra; forsi g alhekk... IL-ÓADDIEM: X an lu? X int thewden? IÛ-ÛGÓIR: Dan ta dejhom, hemm isfel fil-bit a. Na seb li xi skultur. Fih ra el ukoll... Qed jon or ebla daqsxiex g ad-dell tad-dilja u l-kannizzati. U warajh, jixref minn fuq il- ajt hemm an lu kbir tal-kartapesta, jew ta l-injam x inhu. Lestih g allfesta jkolli ng id. Qisux San ÌuΩepp b dak l-an lu mperreç warajh!... IL-ÓADDIEM: San ÌuΩepp ma kienx na ar, stuptu. IÛ-ÛGÓIR: Eh, skuωani, int l-espert tal-kotba Mqaddsa, insejt! L- espert ta kollox int. (jittawwal) Óasra li f idu deffsulu dak ilbrazz bil-bozoz ta l-elettriku. Daqsxejn anakroniωmu u j assrulek l-effett kollu. G idt: anakroniωmu. Tifhem int g andi na seb x irrid ng id?... Naturalment! IL-ÓADDIEM: Stuptu. IÛ-ÛGÓIR: Grazzi. (idur il ewwa mill-gallarija) Le tassew sabuh dal-post! U b dik il-veduta mbag ad, bir-ra al kollu hemm ta t. Xi kemm tg id li jiswa? (ebda twe iba - ikompli) Kieku kelli l-flus jien!...m hemmx isba minn dar g adha kemm inbnit, qed ng idlek! IL-ÓADDIEM: Eh, u g alhekk ma tridx taf b xog ol int. Ti inix bil-paroli, ara. Kieku trid ta dem, taf li mieg i qatt ma jonqsok ix-xog ol... IÛ-ÛGÓIR: M g idtx li n obb nibnihom. Jog buni hekk, meta nsibhom lesti... IL-ÓADDIEM: Tara, mur obsor! IÛ-ÛGÓIR: Kulma qed ng id li d-djar odda jog buni...basta g ad m hemm add jg ix fihom! In-nies i assru kollox.

36 U L-ANÌLU ÓABBAR... Jinfettaw kollox. Nobg odu kemm nobg odu x-xog ol talbini, m hemmx isba minn meta tid ol l-ewwel darba f dar dida, bid-dawl ta twieqi odda, il- itan bojod karti, g adhom ma kerrhuhomx b xi purtiera kollha miemen jew xi biçça inkwatru ikrah... b al dan. (il-kwadru fuq il-kavallett Ωg ir) IL-ÓADDIEM: Biex tara kemm tifhem. IÛ-ÛGÓIR: M hemmx isba mill- itan bojod... U l-madum ileqq, frisk u niedi, u r-ri a ta ir, ri a tfu ta siment frisk g adu qed joqg od. IL-ÓADDIEM: Trid titnejjek int dalg odu... IÛ-ÛGÓIR:...Tur ien wisg in tilg in g al kmamar li se jinfet u g all-ewwel darba, l-eku jirbombja minn swali vojta bla g amara... IL-ÓADDIEM: Ble-ble-ble! Ri a ta siment!... Ble-ble! L-eku jirbombja fis-swali... Ble-ble! Ta sbekx xi poeta, jewwilla? Xi Dun Karm? Poeta tas-siment? IÛ-ÛGÓIR: U ta l-an li tal-kartapesta. IL-ÓADDIEM: Eh, ta l-an li... IÛ-ÛGÓIR:...An li b idejhom minfudin u mtaqqbin bil-wires ta l- elettriku... IL-ÓADDIEM: U aqtag ha, ara! Aqtag ha! X tifhem int? Paroli kulma qatt tg allimt. Imma m int tajjeb g al xejn. Basta skola tal-knisja! Basta skola privata! U skola u privatijiet g idilha l ommok, u barra b idek f idek spiççajt. U lief iddendel idejk ma tafx! Ng idlek biex inhuma mtaqqbin idejk... Kieku kellek tg addi milli kelli ng addi jien, Alla jilliberak! Kieku rajt il- u li rajna a na, il- lidiet li rajna a na... IÛ-ÛGÓIR: Ìlied iva imma u?... Meta qatt rajtu l-gu?... IL-ÓADDIEM: Meta! U jg idlek meta! Mela veru ma g allmuk xejn! Veru ma taf xejn! Flus il-ba ar, g idilha l ommok!

37 Att 1, Xena 2 37 Issa an il-bankijiet biss! U sormok! Óa a ng idlek ara naqbdek ma dak Silfi ara narak tittaqqab, g ax addio kollox! Ûgur addio kollox imbag ad. IÛ-ÛGÓIR: Fejn qatt ittaqqabt? IL-ÓADDIEM: Ara naqbdek. Dak ng idlek. Dak Silfi m g andux wisq, qed ng idlek, dak jew d aqt jispiçça jkewwes wa da ta l-a ar jew ikewsuhielu! IÛ-ÛGÓIR: Min ikewwishielu? IL-ÓADDIEM: Ara naqbad lilek dak li ng idlek. Dak qed jistedinha hekk jew hekk, imma ara naqbad lilek. G ax veru ta l-a ar tkun. IÛ-ÛGÓIR: X taqbadni? (jersaq lejh ifarfar it-trab minn fuq drieg u u jurihomlu) Ara tara xi a a, eh? Tara xi a a? (jie u s-sigarett g adu mkebbes f idu u bil-mod, bla ma jitmeωmeω jag fas il- amra ma drieg u u jitfih). Eh, rajt biωωejjed issa? IL-ÓADDIEM: Toqtol il ommok bil-g ali sejjer int. IÛ-ÛGÓIR: Jien? Jien...Ara tini xi a a a mmur nixtri. IL-ÓADDIEM: Tini dejjem tini! Arak. Dejjem tittallab... IÛ-ÛGÓIR: Óaqq dik il-qa ba bag la!... Aqtag ha din ta tittallab! (itajjar il-banketta) IL-ÓADDIEM: Ara x int tkisser! Mela sibtha dar ommok di! IÛ-ÛGÓIR: Mhux dak li trid tara int? Mhux g alhekk dejjem imqabbad mieg i!... Kuntent issa! Serra tek! IL-ÓADDIEM: Imqabbad mieg ek jien? Int ridt ti i... IÛ-ÛGÓIR: Jien ma ridt xejn! IL-ÓADDIEM:...G ax ma sibtx g all-ikel? Stennejt lili, lil ommok dejjem ta siblek hi? Qisek g adek l-iskola? IÛ-ÛGÓIR: Ter ax issemmili skola.

38 38 U L-ANÌLU ÓABBAR... IL-ÓADDIEM: DaΩgur! Huwa l-fro a friska g adha!... Fejn sejjer? IÛ-ÛGÓIR: Id-dar. IL-ÓADDIEM: Id-dar xejn. Hekk trid ommok, tarak die el lura wa dek, biex Ωgur taqbad fija mbag ad. Dak li tkun tistenna. IÛ-ÛGÓIR: Hawn mhux se noqg od. X nibqa nag mel hawn biex inpaxxik? Lili m g andekx bωonni hawn... IL-ÓADDIEM jaqbdu mill-kozz t g onqu u jdawru lura l ewwa. IL-ÓADDIEM: Id-dar xejn, g idtlek! G ax naqbdek minn dik ilqa ba misluta... IÛ-ÛGÓIR: Óallini! IL-ÓADDIEM: Mur id ol hemm, IÛ-ÛGÓIR: Nid ol fejn? Óallini! IL-ÓADDIEM (jimbuttah lura): Hemm! Mur! La la wiççek u Ωdinga ru ek sew. Imbag ad mur kemm trid! Ma tridhiex tarak ej lura hekk, jewwilla? Talanqas tqanfed sura ta nies... Karozza tibda riesqa qrib sa ma tieqaf. IL-ÓADDIEM: Dan huma?... It-tnejn jersqu jittawlu mill-gallarija. IÛ-ÛGÓIR: Huma. Bibien ta karozza jinfet u u jing alqu. IÛ-ÛGÓIR: U issa, l-img allem?... IL-ÓADDIEM (jiddeçiedi): Ara mur int. IÛ-ÛÌHIR: Immur? Fejn? IL-ÓADDIEM: Mur! Fejn trid. Basta mhux id-dar. IÛ-ÛGÓIR: Fejn tridni mmur mela? Fis-sebg a kelli no ro illejla... IL-ÓADDIEM: Issa nçempillha jien lil ommok. Ng idilha qieg ed

39 Att 1, Xena 3 39 mieg i. IÛ-ÛGÓIR: U int fejn se tkun? IL-ÓADDIEM (itih daqqa ta sieq): Aqtag ha! Tid olx id-dar qabli, dak biss li ng idlek. Nid lu flimkien. Bieb ta barra jinstema jinfeta. Passi tilg in it-tara. IÛ-ÛGÓIR: Kemm be siebek iddum? IL-ÓADDIEM: Kemm hemm bωonn. Stennieni l-lido. Ikun x in ikun. IÛ-ÛGÓIR: Il-Lido jkun hemm Silfi. Ma tridux jissogra jikkorrompini, jewwila, hux? IL-ÓADDIEM: Stennieni l-lido, g idtlek. G ax b rasek idur. IÛ-ÛGÓIR: Jekk isir il- in immur g and iz-ziju Abram. Nin asel u niekol hemm. IL-ÓADDIEM: Tmur imkien! (ida al idu fil-but, jo ro portafoll u jag tih xi flus) Kul il-lido. Hawn. U tiççaqlaqx minn hemm. IÛ-ÛGÓIR: Ûgur sejjer Paçeville b din. IL-ÓADDIEM: Mur, g ax bis-sieq no or ok minn hawn! U ara x g idtlek... 3 Xena Jid lu KAREN u ALDO. KAREN b idha nfaxxata, ALDO idejh il-leminija fil-but. Il-missier u t-tifel jersqu qrib xulxin jiffaççjawhom flimkien. KAREN: Xi d altu tag mlu hawn? IL-ÓADDIEM: Xejn, Sinjura. Ósibna li mar id-dawl... Ìejna niççekkjaw.

40 40 U L-ANÌLU ÓABBAR... IÛ-ÛGÓIR: Kienet inqalg et il-plakka, g alhekk. SkuΩa Ωejda; IL-ÓADDIEM jimbotta Ω-ÛGÓIR lejn it-tara biex jo or u. IL-ÓADDIEM: Se nkomplu a na. ALDO: Tkomplu?... G ad baqag lkom xejn?... IL-ÓADDIEM: Insomma. Irid jersaq l-armar l-ewwel. Inkomplu ta t il-gallarija jekk ma jimpurtax, Sinjura... Donnu jistenna twe iba iωda KAREN iddur u tag mel biex tg addi g all-kamra ta ewwa. IL-ÓADDIEM (b le en g oli sfieq): Jimporta, Sinjura? KAREN: Ag mel int! IL-ÓADDIEM isegwiha b arstu g al ftit, imbag ad jimbotta quddiemu luω-ûgóir u jinωlu t-tara. Jo or u. 4 Xena ALDO: X wiçç g andhom! X wiçç! Biex f urnata s i a m g amlu xejn!... KAREN: Fejn taf x g amlu? Kont mag hom? ALDO: Ukoll! Iddefendihom! KAREN: Minn xiex? Minnek? Waqfet fil-bieb. Iddur donnha ma tafx xi jmisssha tag mel issa. Tersaq lejn il-gallarija, tkun se tittawwal imma jer a jibdielha. Tmur lejn ir-rokna tal-lemin tal-kamra, tqalleb fost it-tili mistrie a mal- ajt, imbag ad, donnha b estru, taqbad wa da minnhom u tqandilha b id wa da lejn nofs ilkamra. ALDO: X se tag mel?

41 Att 1, Xena 4 41 Jg a el jersaq biex jg inha jo ro idu mill-but idu nfaxxata wkoll, imma nfaxxatura pulita, anqas goffa minn ta KAREN. ALDO: X se tag mel? KAREN titlaq it-tila wiççha l fuq fl-art u tmur i ib pinzell kbir u patalott biω-ωebg a minn fuq il-bank tax-xog ol. ALDO: Se ttiha l- esso? KAREN (tinωel g arkobbtejha dejn it-tila): X qed tarani nag mel? ALDO: U idek?... KAREN: Talanqas nag tiha l- esso, Ok? Jimporta? ALDO: Ag mel int. Tajba din. KAREN jirnexxilha bi ftit sforz tifta l-g atu tal-patalott b turnavit. Tbill il-pinzell. ALDO: Li kont minnek nistiraha ftit ie or. KAREN: Xiex? ALDO: Hawn. (itektek afif b siequ rokna tat-tila) G adha daqsxejn imbewqa. Trid tistiraha ftit ie or qabel ittiha l- esso. KAREN t ares, tinduna li g andu ra un. Taqbad turnavit u tipprova taqla l-istejpils b idha x-xellugija, iωda jidher çar li mhux se jirnexxilha. ALDO jinωel g arkobbtejh dejha. ALDO: Ìib. KAREN (ta tfu): Óalliha! KAREN ter a tipprova; kwaωi istintivament tkun se tuωa idha l-leminija imma mill-ewwel ti bidha lura mu ug a. Tieqaf bla ma tit arrek, id-dmug m hux bog od minn xfar g ajnejha, imma ma tridx iççedi u tkompli tipprova taqla l- istejpils, ALDO jissogra ipo i idu bil-mod fuq spallejha.

42 42 U L-ANÌLU ÓABBAR... ALDO: Karen... Tieqaf. Ma tiççaqlaqx. ALDO: A firli, Karen... I m sorry. KAREN (ter i n-nifs ming ajr ma tg olli rasha): I m sorry too, Aldo... ALDO: Óallini ng inek kultant, Karen. Int... int g ad g andek bωonni, Karen... b al ma jien g andi bωonn lilek. Tiela minn isfel jer a jitfaçça bil-kwiet IL-ÓADDIEM li jieqaf f ras it-tara. KAREN (tpo i rasha tistrie fuq spallet ALDO): G ajjiena... G ajjiena wisq, Aldo... Pawsa ALDO: Jiena mort, Karen. Mort. Tajtek Ωmien kemm ridt... KAREN: M hix kwistjoni ta Ωmien, Aldo. Issa naf. G ajjiena wisq... ALDO: Int g andek bωonni, Karen. (imissilha kemm kemm idha nfaxxata ibusilha afif) Int... int l id wa da l-mu ug a... u jien l-id l-o ra, Karen... KAREN: Nitolbok, Aldo... ALDO (jissokta minkejja li j oss li l-irtubija ta kliemu m humiex se jaslu): Imma b id wa da tajba kull wie ed, forsi naslu... Ok, Karen... Ok? KAREN (iççedi g ajjiena wisq): Ok... Aldo. Ok... Isserra rasha fuq sidru, donnha aktar biex tag ti wens lilu, milli biex tistrie fuqu. Ftit sekondi biss, imbag ad dlonk tqum. Titlaq it-turnavit fl-art. ALDO (donnu jrid jg id xi a a imma ma jafx xiex - ji bor itturnavit): Óalli. Issa nistiraha jien, Karen... KAREN: Ok, Aldo... Ok.

43 Att 1, Xena 5 43 KAREN to ro bil-mod mill-bieb tal-lemin. 5 Xena ALDO jibqa j ares warajha sakemm to ro imbag ad ikompli g al ftit jipprova jaqla l-istejpils iωda ma tantx jidher li se jirnexxilu lilu lanqas. IL-ÓADDIEM jit arrek, jid ol il ewwa u bla kliem xejn imur dritt lejn il-gallarija u jaqla l- extension wire millplakka mal- ajt. ALDO jieqaf, siegwih b arstu waqt li dan imur bil-wajer lejn il-gallarija u jix tu g al isfel u jdur lura. ALDO jdawwar g ajnejh lura fuq it-tila. Pawsa. Fis-skiet IL-ÓADDIEM josserva lil ALDO fuq xog lu, waqt li dan ma jmur aktar jinfixel ta t arstu, u anqas u anqas jidher li se jsib irkabtu. Fl-a ar ALDO jitlaq it-turnavit ma l-art. ALDO (b nofs tbissima sfurzata): Din l-imnell a id, ukoll! IL-ÓADDIEM resaq bla kliem u waqaf dritt warajh. Pawsa. IL-ÓADDIEM: Qum minn hemm. ALDO: SkuΩi? IL-ÓADDIEM: Qum! Ma sud, ALDO jag mel kif jg idlu. IL-ÓADDIEM kwaωi jwarrbu min-nofs hekk kif jinxte et g arkobbtejh hu dejn it-tila. Ja kimha, idawwarha fuq kuxxtejh u j axkinha soda mal- enb tal-bank.

44 44 U L-ANÌLU ÓABBAR... IL-ÓADDIEM: Newwel l-istejpler. ALDO j ares madwaru. IL-ÓADDIEM: Hemm fuq il-bank! ALDO jfittex, isib stejpler u jg addihielu IL-ÓADDIEM idawwar l-istejpler bil-maqlub u juωa x-xifer li hemm apposta fuq wara biex jaqla l-istejpils. ALDO: Taf x int tag mel donnok. Tinqala... IL-ÓADDIEM: Tg id le.tkun tas-seng a, hu, tmidd idejk g al kollox. (ja dem) Qisek qed tifrex sodda. Kont g amilt Ωmien inwa al l-iskrijns g an-nemus l-istess a a. Toqg od attent ma ebbidx wisq, ma tistirahiex ΩΩejjed, dak kollox. Jg addi Ω-Ωmien taf tibda titberfillek. ALDO: X jitberfel? IL-ÓADDIEM: In-najlon, l-iskrijn. Din ukoll, però, din ukoll. Innajlon a jar, però tarf jaf jitberfel ukoll... ALDO jwarrab. Idur lejn il-pittura fuq il-kavallett. I ares lejn IL-ÓADDIEM, li issa beda jistejpilja x-xoqqa lura f postha waqt li kultant jg addi jdejh mal-wiçç jiççekkja kemm hu lixx. Donnu jimitah, ALDO jg addi idu ma wiçç il-pittura fuq ilkavallett. IL-ÓADDIEM: Hemm hi! Mifruxa u lesta! 6 Xena Tid ol KAREN. Biddlet u liebsa dressing gown. L-ewwel ma tilma hu lill-óaddiem ma enb it-tila fl-art; ma tarax lil ALDO wara l-kavallett. KAREN: X int tag mel! (t ares madwarha.) Aldo fejn mar?...

45 Att 1, Xena 6 45 ALDO jixref minn wara l-kavallett. ALDO: Hawn, Karen. Hawn, g adni hawn. SkuΩani. Sejjer dalwaqt tibωax. Kellek ra un; dal- in tassew tibda taqa s-sirda hawn fuq. Jer a jg addi jdejh mal- enb tal-pittura, isib tarf ta fil tannajlon u jkompli jberflu l barra. ALDO: Skoprejtulek is-sigriet, by the way. Netting tan-najlon. Prosit! Però trid toqg od attenta li ma jibdiex jitberfillek. Talanqas hekk jg iduli. G alkemm, m g andix dubji li dalkliem qaluhulek di à. Hekk hu, bla dubju ta xejn tas-seng a. Iva komplimenti g al darb o ra, Karen. Pawsa. KAREN g ajnejha dejjem fuq IL-ÓADDIEM, tkompli die la bla kliem u tmur tpo i fuq is-sufan. ALDO (aktar kiebi): Iva.. Prosit. SkuΩani, imma issa veru li se jkolli mmur... (jersaq lejn it-tara ) KAREN: Aldo. ALDO: Yes?... Imma g ajnejn IL-ÓADDIEM, wieqaf b idejh dritti ma enbu, huma fissi fuq KAREN. Xi waqtiet ta pawsa. ALDO: Ah, il-vali i. (jieqaf dejhom f ras it-tara ) Nie u l- kbira. L-o ra, hekk jew hekk, g alik. G andek xi suvenirs. Ng addi g aliha vojta darb o ra. KAREN: Grazzi. Tieqaf dlonk hekk kif IL-ÓADDIEM jiççaqlaq f daqqa, jaqbad it-tila dida, ipo iha fuq il-kavallett u jg atti l- pittura li kien hemm fuqha. ALDO (qabel jibda nieωel): Kif bqajna; tridni nçempillu lil Jackie