Η θεωρία της πολλαπλής νοημοσύνης, κυριότερος εμπνευστής της οποίας είναι ο Φάουαρντ Γκάρντνερ (Howard Gardner) με το βιβλίο του Frames of Mind: Η

Transcript

1

2

3

4 Η θεωρία της πολλαπλής νοημοσύνης, κυριότερος εμπνευστής της οποίας είναι ο Φάουαρντ Γκάρντνερ (Howard Gardner) με το βιβλίο του Frames of Mind: Η θεωρία των πολλαπλών τύπων νοημοσύνης, αποτελεί μια κριτική θέση απέναντι στην άποψη ότι γεννιόμαστε με μία μόνο νοημοσύνη, την οποία δεν έχουμε τη δυνατότητα να αλλάξουμε. ύμφωνα µε τη θεωρία αυτή, που βασίζεται σε ένα ευρύ φάσμα επιστημονικών ερευνών (ψυχολογικών, ανθρωπολογικών, βιολογικών), η νοημοσύνη µας χωρίζεται σε εννέα τομείς οι οποίοι έχουν την έδρα τους σε διαφορετικά σημεία του εγκεφάλου µας. Είναι εξίσου σημαντικοί, όχι όμως και το ίδιο αναπτυγμένοι σε κάθε άτομο. Ο Γκάρντνερ, λοιπόν, τονίζει το ρόλο του πολιτισμού στην ανάπτυξη κάθε είδους νοημοσύνης. ύμφωνα με αυτόν, κύριος «ένοχος» για την άνιση μεταξύ τους ανάπτυξη θεωρείται το σχολείο, το οποίο επικεντρώνεται στην καλλιέργεια δύο µόνο ευφυϊών - γλωσσικής και λογικομαθηματικής - αφήνοντας σε δεύτερη μοίρα τις υπόλοιπες (μουσική ευφυΐα, ευφυΐα του χώρου, ενδοπροσωπική ευφυΐα, διαπροσωπική ευφυΐα, φυσιογνωστική ευφυΐα, σωματική - κιναισθητική ευφυΐα και υπαρξιακή ευφυΐα).

5 1) Λεκτική / γλωσσική νοημοσύνη (Verbal Linguistic Intelligence) Αυτή έχει να κάνει με την ικανότητα στο γραπτό και το προφορικό λόγο (και ίσως μετά από λίγο καιρό να προκύψουν δύο είδη νοημοσύνης από αυτήν), στην εκμάθηση γλωσσών, στην απομνημόνευση λέξεων και εννοιών, καθώς και στην κατανόηση των λεπτών διαφορών ανάμεσα στις έννοιες και την αφήγηση ιστοριών. Ρήτορες και πολιτικοί, δικηγόροι και φιλόσοφοι, ποιητές, συγγραφείς και φιλόλογοι, την κατέχουν στον ύψιστο βαθμό. Οι εξαιρέσεις, όπως ο Γεώργιος Α. Παπανδρέου, επιβεβαιώνουν τον κανόνα. Παραδείγματα ανθρώπων με υψηλό δείκτη γλωσσικής νοημοσύνης: Δημοσθένης, Λυσίας, αίξπηρ, Σζόις, Ελύτης. 2) Λογικό-μαθηματική νοημοσύνη (Logical- Mathematical Intelligence) Αυτοί οι άνθρωποι κατανοούν καλύτερα όχι μόνο τους αριθμούς, αλλά και τις σχέσεις ανάμεσα στα φαινόμενα, φυσικά, κοινωνικά, οικονομικά. Έχουν ιδιαίτερες ικανότητες συλλογισμού πάνω στο ειδικό και την αναγωγή του στο γενικό, και μπορούν να πειραματίζονται με απόλυτα ελεγχόμενο τρόπο. τη σημερινή εποχή θα μπορούσαμε να τους χαρακτηρίσουμε και τεχνοκράτες, αφού νοιάζονται μόνο για τους αριθμούς και το χειρισμό αντικειμένων και συμβόλων, και δε δίνουν δεκάρα τσακιστή για τα συναισθήματα και τα πάθη των ανθρώπων και των εθνών. Παραδείγματα ανθρώπων με υψηλό λογικομαθηματική νοημοσύνη: Αρχιμήδης, Νεύτωνας.

6 3) Σωματική-κιναισθητική νοημοσύνη (Bodily-Kinesthetic Intelligence) Φαρακτηριστικό παράδειγμα αυτής της νοημοσύνης είναι οι χρυσαυγίτες και ο Μπρους Λη. Ξέρουν να χειρίζονται πολύ καλά το σώμα τους και να δέρνουν όποιον βρεθεί μπροστά τους. Αν όμως ξεφύγουμε από την πολιτική, θα δούμε ότι οι αθλητές, οι χορευτές και... οι ηθοποιοί (όσο παράδοξο και να φαίνεται αυτό) είναι οι πρωταθλητές της κιναισθητικής νοημοσύνης. Οι «κιναισθητικοί» άνθρωποι είναι, πιθανότατα, οι πιο παρεξηγημένοι. Ειδικά ως παιδιά, που δεν αντέχουν δευτερόλεπτο να κάθονται στην καρέκλα και απεχθάνονται το διάβασμα. Οι δάσκαλοι τους αντιμετωπίζουν ως τα στουρνάρια της τάξης και οι γονείς τους απογοητεύονται που το παιδί τους «δεν τα παίρνει τα γράμματα». Αλλά αν αφεθούν σε ανοιχτό χώρο κανείς δεν μπορεί να τους σταματήσει. Δεν είναι παράξενο που κάποιοι από τους πιο γνωστούς Αμερικανούς ηθοποιούς, όπως ο Μάρλον Μπράντο, ο Αλ Πατσίνο και ο Σζόνι Ντεπ, ποτέ δεν τέλειωσαν το σχολείο. 4) Μουσική νοημοσύνη (musical intelligence) Γι' αυτή δε χρειάζεται να πούμε πολλά. Οι άνθρωποι που την έχουν σε υψηλό βαθμό ξεχωρίζουν από την παιδική τους ηλικία και συνήθως γίνονται μονομανείς όχι άδικα, αφού η μουσική είναι η ύψιστη μορφή ανθρώπινης τέχνης, όπως λένε κάποιοι. Ο Μότσαρτ είναι το απόλυτο παράδειγμα μουσικής μεγαλοφυΐας, αλλά αν παρατηρήσεις τα χέρια του τίβι Γουόντερ ή του Glenn Gould καθώς παίζουν, μπορείς να συμπεράνεις ότι κατέχουν και υψηλή κιναισθητική νοημοσύνη. Όπως προείπαμε τα είδη νοημοσύνης συνεργάζονται και συνυπάρχουν: Μουσική-ρυθμός, μουσικήμαθηματικά.

7 5) Διαπροσωπική νοημοσύνη (interpersonal intelligence) Αυτή δε χρειάζεται ορισμούς. Αρκεί να αναφέρουμε δύο άτομα που την είχαν στον ύψιστο βαθμό: Μαχάτμα Γκάντι, Αδόλφος Φίτλερ. Είναι η νοημοσύνη της ηγεσίας. Να καταλαβαίνεις τους άλλους και να τους ωθείς για να εκφράσουν το χειρότερο ή τον καλύτερο τους εαυτό. Τψηλή διαπροσωπική νοημοσύνη έχει και ο πωλητής που σε κάνει να αγοράσεις ό,τι εκείνος θέλει, καθώς και ο δάσκαλος που καταφέρνει να διαμορφώσει προσωπικότητες 6) Ενδοπροσωπική νοημοσύνη (Intrapersonal intelligence) Αυτή είναι η ικανότητα της προσωπικής γνώσης, της αυτογνωσίας, του «γνώθι σαυτόν». υνήθως πρόκειται για άτομα εσωστρεφή που προτιμούν να εργάζονται ατομικά. Είναι σχολαστικά και εμβαθύνουν στα πάντα με ενοχλητική αυταρέσκεια. Μαθαίνουν καλύτερα όταν επικεντρώνονται σε ένα συγκεκριμένο θέμα μόνοι τους και είναι τελειομανείς. Φαρακτηριστικό παράδειγμα αυτού του ανθρώπου είναι ο ίγκμουντ Υρόιντ.

8 7) Χωρική νοημοσύνη (spatial intelligence) Σα άτομα με χωρική νοημοσύνη μπορούν να παρατηρούν και να χειρίζονται τάσεις, ισορροπίες και συνθέσεις. Έχουν πολύ καλό προσανατολισμό στο χώρο και προσαρμόζονται άμεσα στις αλλαγές του περιβάλλοντος χώρου. Και ενώ οι άντρες θεωρούνται καλύτεροι οδηγοί και πιλότοι, η πραγματικότητα δείχνει το αντίθετο, αφού δεν υπάρχει άντρας που να θυμάται που άφησε τις παντόφλες του. Οι «χωρικοί» λειτουργούν οπτικά και παραστατικά, με καλλιτεχνικές τάσεις και πολύ συχνά μπορούν να θεωρούν τα πράγματα από διαφορετική οπτική γωνιά. Παραδείγματα ανθρώπων με αυξημένη αυτού του είδους την νοημοσύνη είναι ο Πικάσο, ο Ροντέν, ο Αϊζενστάιν και ο Σαραντίνο. 8) Υπαρξιακή νοημοσύνη (existential Intelligence) Αυτή την νοημοσύνη κατέχουν οι άνθρωποι που προβληματίζονται με τα θέματα ύπαρξης και ανυπαρξίας, καλού και κακού, σωστού και λάθους, με μια σταθερή τάση να διευρύνουν τα πλαίσια της ανθρώπινης σκέψης. Φαρακτηριστικοί τύποι ατόμων με υψηλή υπαρξιακή νοημοσύνη είναι ο ωκράτης και ο Κομφούκιος. 9) Φυσιοκρατική νοημοσύνη (Naturalistic intelligence) Είναι η νεότερη νοημοσύνη, η οποία προστέθηκε στη θεωρία το Αλλά θεωρείται ως η πιο αρχαία, αφού συνδέεται με την ικανότητα των προϊστορικών προγόνων μας, να διαχωρίζουν τα βρώσιμα από τα δηλητηριώδη φυτά και να μαθαίνουν για τη φύση που τους περιβάλλει. Οι «φυσιοκράτες» είναι πρακτικοί άνθρωποι που αρέσκονται στις συλλογές και στην άμεση επαφή με το φυσικό κόσμο. Πολύ καλοί ως μάγειρες και ως χημικοί, αφού «διαισθάνονται» και γνωρίζουν τη φύση κάθε υλικού. Πάντα φιλόζωοι εκτός κι αν είναι κυνηγοί- μπορούν να καταλάβουν πιο γρήγορα τις αλλαγές στον καιρό ή στο φυσικό μας περιβάλλον. Φαρακτηριστικό παράδειγμα της φυσιοκρατικής νοημοσύνης, πιθανότατα πιο μεγαλοφυής και από το Μότσαρτ, είναι ο Κάρολος Δαρβίνος.

9 Ανάμεσα στα πιο μυστηριώδη αντικείμενα της ψυχολογίας, η νοημοσύνη κατέχει μια εξέχουσα θέση. Η προβληματική που δημιουργεί ανευρίσκεται τόσο στην δυστοκία του ορισμού της, καθώς υπάρχουν αντικρουόμενες απόψεις όσον αφορά το περιεχόμενό της, όσο και από την ίδια την έννοια και το αν αυτή έχει πραγματικό νόημα ή απλώς περιγράφει μια συλλογή από διαφορετικές λειτουργίες που αλληλοσυμπληρώνονται και λειτουργούν συνδυαστικά στον βίο του ανθρώπου. Τπάρχουν δύο απόψεις γύρω από τη φύση της νοημοσύνης. Από τη μία, είναι η άποψη που υποστηρίζει την ολότητα και ενότητα της νοημοσύνης, η λεγομένη μονοπαραγοντική θεωρία (L. Terman). Από την άλλη πλευρά είναι οι πολυπαραγοντικές θεωρίες (Spearman, Vernon, Thurstone, Sternberg και Guilford), σύμφωνα με τις οποίες η νοημοσύνη απαρτίζεται και οφείλεται σε διάφορους παράγοντες, ενίοτε ανεξάρτητους μεταξύ τους. Η πιο φημισμένη πολυπαραγοντική θεωρία είναι η θεωρία της πολλαπλής νοημοσύνης του Howard Gardner.

10 τη θεωρία αυτή, o Gardner διακρίνει τη νοημοσύνη με βάση οκτώ κριτήρια: Μουσική νοημοσύνη (Ευαισθησία στον ήχο, αντίληψη στις νότες, τη μουσική) Γλωσσική νοημοσύνη (Ικανότητα ανάγνωσης, γραφής, διαχείρισης των λέξεων και έκφραση μέσω αυτών), Λογικομαθηματική νοημοσύνη (λογική, αφηρημένη σκέψη, ευχέρεια στους αριθμούς, κριτική σκέψη) Ενδοπροσωπική νοημοσύνη (αντίληψη του εαυτού και των συναισθημάτων του, αυτογνωσία) Διαπροσωπική νοημοσύνη (ικανότητα συνεργασίας με άλλους, εκτίμηση των συναισθημάτων και χαρακτηριστικών τους, ομαδικότητα) Φωρική νοημοσύνη (Αντίληψη του χώρου και των διαστάσεων, γραφικές παραστάσεις) Νατουραλιστική νοημοσύνη (Κατηγοριοποίηση και αξιολόγηση των χαρακτηριστικών του περιβάλλοντος) Κιναισθητική νοημοσύνη (έλεγχος κινήσεων των μελών του σώματος, δεξιότητα στη διαχείριση των αντικειμένων)

11 Ο ίδιος υποστήριξε πως οι διάφορες μορφές της νοημοσύνης είναι σχεδόν ανεξάρτητες μεταξύ τους, και γύρω από αυτήν την ιδέα δόμησε την θεωρία της πολλαπλής νοημοσύνης. Καταρχάς, η απόλυτη διάκριση των τύπων της νοημοσύνης του Gardner, όχι μόνο σε πειραματικό επίπεδο δεν βρέθηκε συμφωνία (καθώς στα πειράματα νοημοσύνης παρατηρείται συσχετισμός των διαφόρων ειδών, όπως αυτά της γλωσσικής και της λογικομαθηματικής νοημοσύνης, αντίθετα με τις προβλέψεις του Gardner), αλλά και σε θεωρητικό επίπεδο θεωρώ πως η διάκριση είναι επιφανειακή. Και τούτο γιατί σε πολλούς, από τους φαινομενικά διαφορετικούς, «τύπους» της νοημοσύνης μπορούν να βρεθούν κοινά στοιχεία που μόνο στην έκφανσή τους, δηλαδή στον τρόπο με τον οποίο εκδηλώνονται στην καθημερινή ζωή, διαφέρουν, δίχως να αποτελούν όμως παρασκηνιακά διαφορετικές νοητικές λειτουργίες. Για παράδειγμα, η γλωσσική νοημοσύνη διακρίνεται για την ικανότητα στη διαχείριση των λέξεων, την χρήση πλούσιου λεξιλογίου και τη σωστή χρήση του λόγου για την έκφραση. Έχοντας την κοινή αντίληψη ότι ένα «θεωρητικό», «λογοτεχνικό» μυαλό βρίσκεται σε αντιδιαστολή από το «λογικό», ή πόσο μάλλον «μαθηματικό» μυαλό, δεν διστάζουμε να πιστέψουμε πως υπάρχει φυσικά και μια αντίστοιχη διάκριση μεταξύ των νοητικών λειτουργιών. Έτσι, μην μπορώντας να βρούμε ένα κοινό κρίκο, καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι είναι διαφορετικά, ανεξάρτητα το ένα από το άλλο, τμήματα της νοημοσύνης.

12 Η θεωρία του Gardner δεν είναι μια θεωρία που μελετά την νοημοσύνη ως ψυχολογικό φαινόμενο. Είναι μια απαρίθμηση των εκδηλώσεων της νοημοσύνης, μια λίστα που ολοένα και εμπλουτίζεται από μεταγενέστερους. Ικανότητες όπως χορός, μουσική, γλώσσα, είναι απλώς εκφάνσεις της ευφυΐας του ανθρώπου, και δεν ταυτίζονται με αυτήν. Μπορεί να υπάρχει ποικιλία εκφάνσεων, αλίμονο όμως αν θεωρούμε ότι η καθεμία αποτελεί ξεχωριστή, ανεξάρτητη όπως υποστηρίζει ο Gardner, μορφή νοημοσύνης. Βλέπουμε έτσι πως στα κριτήρια αυτά προστίθενται και άλλα (όπως υπαρξιακή νοημοσύνη). Αντί για μια θεωρία που εξηγεί το νόημα της νοημοσύνης, έχουμε μια καταγραφεί των εκδηλώσεών της στην καθημερινή ζωή, και θεωρώντας ακόμη χειρότερα ότι οι εκδηλώσεις αυτές αποτελούν και γνήσιες μορφές της νοημοσύνης.

13 Καινοτόμος διαγνωστική μέθοδος, που εντοπίζει το μαθησιακό τύπο του μαθητή και τις ξεχωριστές μαθησιακές ικανότητές του. Γνωρίζοντας τον τρόπο με τον οποίο προσλαμβάνουμε τη γνώση (μαθησιακός τύπος) μπορούμε να μάθουμε ταχύτερα και πιο αποτελεσματικά.

14 Οπτικός Τύπος Ο οπτικός τύπος προσλαμβάνει ευκολότερα και γρηγορότερα την πληροφορία μέσω της οπτικής αναπαράστασης. Γι αυτό, χρησιμοποιεί συχνά τη φαντασία του για να οπτικοποιήσει την πληροφορία. Σου αρέσει να διαβάζει, να βλέπει εικόνες και διαγράμματα. Ακουστικός Τύπος Ο Ακουστικός τύπος επεξεργάζεται ευκολότερα και αποτελεσματικότερα την πληροφορία μέσω της ακροαματικής διαδικασίας. Δηλαδή, μαθαίνει πιο εύκολα από ακουστικό υλικό (ομιλίες, κασέτες, διαλέξεις και παραδόσεις), ενώ του αρέσει να μιλά και να ακούει αυτά που λένε οι άλλοι. Κιναισθητικός Τύπος Ο Κιναισθητικός τύπος κιναισθητοποιεί το αντικείμενο μάθησης για να μπορέσει να προσλάβει την πληροφορία. Δηλαδή χρησιμοποιεί την κίνηση για να αντιληφθεί κανόνες και έννοιες. Σου αρέσει να αγγίζει πράγματα, να συμμετέχει σε θεατρικές ή χορευτικές παραστάσεις. Διαπροσωπικός Τύπος Ο Διαπροσωπικός τύπος μαθαίνει καλύτερα όταν συμμετέχει σε συζητήσεις μικρών ομάδων, ομάδες μελέτης ή σε ομαδικές συζητήσεις για την επίλυση προβλημάτων. Δηλαδή, δεν του αρέσει να μαθαίνει μόνος του, αλλά μέσα από την αλληλεπίδραση μεταξύ των ανθρώπων μιας ομάδας. Αποδίδει καλύτερα όταν συνεργάζεται και συναναστρέφεται με άλλους. Ενδοπροσωπικός Τύπος Ο Ενδοπροσωπικός τύπος προτιμά την ατομική μάθηση και μαθαίνει αυτόνομα. Μαθαίνει ευκολότερα σε συνθήκες όπου μπορεί ο ίδιος να συλλέξει και να επεξεργαστεί πληροφορίες πριν εκτελέσει μία πράξη. Αναλογίζεται ένα πρόβλημα μόνος του, βγάζει συμπεράσματα μέσα από την εμπειρία του και θέτει εύκολα προσωπικούς στόχους.

15 Σο τεστ υλοποιείται άμεσα με τη βοήθεια Η/Τ, χωρίς τη μεσολάβηση τρίτων, διασφαλίζοντας έτσι αντικειμενικά αποτελέσματα, ενώ παράλληλα οι απαντήσεις που δίνονται ελέγχονται ως προς την ειλικρίνειά τους. Ο εξεταζόμενος, χρησιμοποιώντας έναν προσωπικό κωδικό που του παρέχεται από το σύμβουλο, απαντά σε σειρά ερωτήσεων μέσω ειδικά σχεδιασμένων οθονών. Η διεπαφή είναι ιδιαίτερα εύχρηστη και φιλική προς το χρήστη. Σο τεστ είναι ιδιαίτερα εύχρηστο και φιλικό προς το χρήστη και ολοκληρώνεται σε 40 περίπου λεπτά. τη συνέχεια, οι απαντήσεις του αποστέλλονται κρυπτογραφημένες μέσω του διαδικτύου στον κεντρικό υπολογιστή (Server) της Computer Academy, όπου αναλύονται από ένα έμπειρο σύστημα, το οποίο χρησιμοποιεί προχωρημένα στατιστικά μοντέλα και τεχνικές συσταδοποίησης (clustering) για την παραγωγή της αναφοράς. Επισημαίνουμε ότι η αναφορά που εκδίδεται από το έμπειρο σύστημα (λογισμικό του ΆΡΙΣΟΝ) έχει καθαρά συμβουλευτικό χαρακτήρα και επιδιώκει να βοηθήσει τόσο τον εξεταζόμενο στην επίπονη διαδικασία του «γνώθι σαυτόν» όσο και την οικογένεια να αντιληφθεί τον καλύτερο δυνατό τρόπο μάθησης του εξεταζόμενου.

16 Σο θέμα στην επιμέρους εργασία του πρότζεκτ που μας ανατέθηκε, εμπλούτισε τις γνώσεις μας στο συγκεκριμένο θεματικό πεδίο, καθώς εμβαθύναμε στην ανακάλυψη και γνώση των πραγματικών δεξιοτήτων μας. Ως απόρροια, εκμεταλλευτήκαμε αυτά τα εφόδια προκειμένου να αποκτήσουμε μία ακριβέστερη αντίληψη του εαυτού μας.

17 I. 7%CF%82_%CF%80%CE%BF%CE%BB%CE%BB%CE%B1%CF%80%CE%BB%CE%AE%CF%82_%CE%BD %CE%BF%CE%B7%CE%BC%CE%BF%CF%83%CF%8D%CE%BD%CE%B7%CF%82 cholart&sa=x&sqi=2&ved=0ahukewit0qw8nmdtahxlicakhrhsd4oqgqmihzaa %CE%AE-%CF%83%CF%84%CE%B7-%CE%B8%CE%B5%CF%89%CF%81%CE%AF%CE%B1- %CF%84%CE%B7%CF%82- %CF%80%CE%BF%CE%BB%CE%BB%CE%B1%CF%80%CE%BB%CE%AE%CF%82- %CE%BD%CE%BF%CE%B7%CE%BC/ %CE%BC%CE%B1%CE%B8%CE%B7%CF%83%CE%B9%CE%B1%CE%BA%CE%BF%CE%AF- %CF%84%CF%8D%CF%80%CE%BF%CE%B9/ %CE%B5%CE%BD%CE%BD%CE%AD%CE%B1-%CE%B5%CE%AF%CE%B4%CE%B7- %CE%BD%CE%BF%CE%B7%CE%BC%CE%BF%CF%83%CF%8D%CE%BD%CE%B7%CF%82- %CE%BA%CE%B1%CE%B9-%CF%80%CF%8E%CF%82- %CE%B4%CE%B9%CE%B1%CE%BA%CF%81%CE%AF%CE%BD%CE%BF%CE%BD%CF%84%CE%B1% CE%B9-%CE%B1%CF%80%CF%8C-%CF%84%CE%B7%CE%BD- %C2%AB%CE%B4%CE%B9%CE%B1%CF%80%CF%81%CE%BF%CF%83%CF%89%CF%80%CE%B9%C E%BA%CE%AE%C2%BB-%CF%84%CE%BF%CF%85- %CE%B3%CE%BA%CE%AC%CE%BD%CF%84%CE%B9- %CE%BC%CE%AD%CF%87%CF%81%CE%B9-%CF%84%CE%B7

18 Βαγγέλης Γρηγορίου Γιάννης Αλεξανδρίδης Νικήτας Αντωνάκης Εύα Ζαμπουλάκη Βασιλική Βαραμπούτη Κλαίρη Γιαλεσάκη Αργυρώ Βασιλάκη Ευχαριστούμε πολύ!