Μέθοδοι ανάλυσης οικονοµικής σκοπιµότητας έργων. Κοινωνικο- οικονοµικές. Ο ορισµός του έργου. Τεχνική αξιολόγησης έργων

Transcript

1 Το ανικείµενο ων µεθόδων αξιολόγησης έργων: 7 Μέθοδοι ανάλυσης κοινωνικο-οικονοµικής οικονοµικής σκοπιµόηας έργων Να αναλύσει και εκιµήσει ποσοικά ις ωφέλειες και ις δαπάνες που δηµιουργούναι από ην υλοποίηση ου εξεαζόµενου έργου να υπολογίσει εάν συµφέρει ή όχι η υλοποίηση ου να προσδιορίσει ην πλέον συµφέρουσα Οι ωφέλειες και οι δαπάνες και ο εάν ένα έργο είναι συµφέρον ή όχι, εξαράαι από ους σόχους που έχουν εθεί και υπό ους οποίους αναλύουµε ο έργο Η πολιεία έχει σόχο να αυξήσει ην κοινωνική ευηµερία, και εποµένως α κοινωνικά και χρηµαικά οφέλη που συνεπάγεαι ο έργο θα πρέπει να αιιολογούν ο ύψος ης επένδυσης. Ο ιδιώης επενδυής έχει σόχο να µεγισοποιήσει ο κέρδος ου. Τα κοινωνικά οφέλη δεν επηρεάζουν ο κέρδος ου και εποµένως δεν α λαµβάνει υπόψη. Συγκρίνει ο κόσος καασκευής και λειουργίας µε α χρηµαικά έσοδα για να κρίνει εάν ο έργο σκόπιµο ή όχι Ο ορισµός ου έργου Ένα σύνολο αλληλοσχειζόµενων δαπανών, ενεργειών / δρασηριοήων και πολιικών που σχεδιάζοναι για ην επίευξη ων σόχων που έχει µια χώρα για ην οικονοµική και κοινωνική ανάπυξη µέσα σε µια συγκεκριµένη χρονική περίοδο. (Nash) Ο όρος έργο µπορεί να αναφέρεαι : σην καασκευή νέας ή αναβάθµιση υπάρχουσας υποδοµής µεαφορών σην εφαρµογή µέρων διαχείρισης ενός µεαφορικού συσήµαος, πχ. η ιµολογιακή πολιική ή ένα νέο έργο διαχείρισης ης κυκλοφορίας (κυκλοφοριακές ρυθµίσεις) σε µια ολοκληρωµένη σραηγική µεαφορών. Το ανικείµενο ων µεθόδων αξιολόγησης έργων: Κράος Κοινωνικο- οικονοµικές µελέες σκοπιµόηας Κοινωνικά οφέλη εξοικονόµηση χρόνου Μείωση αυχηµάων βελίωση περιβαλλονικών συνθηκών Κόση καασκευής λειουργίας συνήρησης όκοι Χρηµαικά οφέλη Έσοδα διοδίων Έσοδα από άλλες εγκαασάσεις Επιδόηση ηµοσίου Ιδιώης επενδυής Χρηµαοοικονοµικές µελέες σκοπιµόηας Κόση καασκευής λειουργίας συνήρησης όκοι + ή - + ή - Τεχνική αξιολόγησης έργων Οι εχνικές αξιολόγησης βασίζοναι σην έννοια ης αποδοικόηας. Η έννοια ης αποδοικόηας καά Pareto: Ένα σύσηµα είναι αποδοικό καά Pareto εάν οποιαδήποε µεαβολή σο σύσηµα θα έχει σαν αποέλεσµα, έσω και µια συνισώσα ου συσήµαος να εθεί σε δυσµενέσερη θέση. Ο ορισµός ης αποδοικόηας καά Pareto είναι πολύ περιορισικός, δεδοµένου όι οποιαδήποε αλλαγή σε ένα σύσηµα θα έχει θεικές συνέπειες για κάποιους και αρνηικές για κάποιους άλλους Μια πιο ελασική αξιολόγηση ης αποδοικόηας είναι µέσω ης υνηικής Βελισοποίησης καά Pareto (Potential Pareto Iproveent). Σύµφωνα µε αυή ην αρχή µέρος από α οφέλη ενός έργου µπορούν να χρησιµοποιηθούν για να αποζηµιώσουν εκείνους που εέθησαν σε δυσµενέσερη καάσαση. Εάν α οφέλη επαρκούν για ην πληρωµή ων αποζηµιώσεων, ο έργο θεωρείαι αποδοικό (αποδοικό καά Kaldor-Hicks). Η αρχή υνηικής Βελισοποίησης καά Pareto αποελεί ην βάση ων µεθόδων αξιολόγησης ων έργων. Εάν α συνολικά οφέλη από ένα έργο είναι µεγαλύερα από α συνολικά κόση, όε η υλοποίηση ου έργου συνεπάγεαι ένα καθαρό όφελος για η κοινωνία σο σύνολο ης σύνολο και εποµένως ο έργο είναι σκόπιµο. ένα απλό παράδειγµα «χρηµαο«χρηµαο-οικονοµικής» οικονοµικής» αξιολόγησης και η έννοια ης διαχρονικής αξίας ου χρήµαος Επένδυση Α: Αγορά ακινήου Α Επένδυση Β: Αγορά ακινήου Β Ηµεροµηνία αγοράς :--6 Ηµεροµηνία αγοράς :--6 Συνολικό κόσος:. Συνολικό κόσος: 5. Έσοδα 6 : 54 καθαρά φόρων Έσοδα 6 : 6 καθαρά φόρων Εήσια έσοδα αποδίδοναι σο έλος Εήσια έσοδα αποδίδοναι σο έλος κάθε έους κάθε έους Κάθε έος α έσοδα αυξάνοναι καά Κάθε έος α έσοδα αυξάνοναι καά 3% 3% Ποια επένδυση είναι πιο συµφέρουσα?

2 Η διαχρονική µεαβολή ης αξίας: µέθοδος ης µελλονικής αξίας Κανόνας επιλογής Επιλέγουµε εκείνη ην που µεγισοποιεί α καθαρά κέρδη Χρησιµοποιούµε αυόν ον κανόνα, µε ιµές που έχουν προσαρµοσθεί σον χρόνο Εξακολουθούµε να επιλέγουµε ην µε ην µεγαλύερη αξία Επιλέγουµε ην αγορά µε βάση ην µελλονική αξία ων δύο εναλλακικών λύσεων. Υπολειµµαική αξία Η διαχρονική µεαβολή ης αξίας: µέθοδος ης παρούσας αξίας Το ίδιο πρόβληµα αλλά ο εξεάζουµε ανίσροφα Η επένδυση Β είναι προιµόερη (?) Πόσα χρήµαα θα πρέπει να οποθεήσεις σε ραπεζικό λογαριασµό µε επιόκιο i = 3% για ένα χρόνο, έσι ώσε να πάρεις 5. µεά από ένα χρόνο? Μελλονική αξία FV : FV= PV x (+i), όπου PV η παρούσα αξία Y PV=FV/(+i); PV=5./(+3%)=.94 Εφόσον απαιείαι µεγαλύερο ποσό να κααεθεί σην ράπεζα, θα αγοράζαµε ο οικόπεδο που έχει ο χαµηλόερο αρχικό κόσος επένδυσης,. Η διαχρονική µεαβολή ης αξίας: µέθοδος ης µελλονικής αξίας Εξεάζουµε ένα απλό παράδειγµα: Αγορά ενός οικοπέδου ώρα:. Θα αξίζει 5. σε ένα χρόνο (σίγουρα) Θα πρέπει να λάβουµε υπόψη και ο ευκαιριακό κόσος Εναλλακική Τοποθέηση ων. σε ράπεζα που προσφέρει επιόκιο 3% : εποµένως. x (+3%) = 3. Η διαχρονική µεαβολή ης αξίας: µέθοδος ης παρούσας αξίας Ας ανάγουµε όλα σε παρούσες αξίες Η παρούσα επένδυση. για αγορά οικοπέδου αναπαρίσααι σαν. Η παρούσα αξία ου ποσού ων 5. που λαµβάνουµε µεά από ένα χρόνο είναι +5./(,3) =.94 Εποµένως η καθαρή παρούσα αξία (Net Present Value) ου οφέλους NPV= = $.94 Αφού NPV είναι θεική, θα πρέπει να αγοράσουµε ο οικόπεδο έχει θεικά καθαρά κέρδη. Θα αγοράζαε ο οικόπεδο? χρησιµοποιούµε αρνηικό πρόσηµο διόι ο ποσό αυό ο δίδουµε, δηλ. αποελεί έξοδο.

3 Η διαχρονική µεαβολή ης αξίας: Γιαί ένας επενδυής προιµάει να εισπράξει ένα χρηµαικό πόσο σήµερα από όι µεά από ένα χρόνο? να πληρώσει ένα χρηµαικό ποσό µεά από ένα χρόνο από όι σήµερα? Η επένδυση Α είναι προιµόερη Το ποσό µπορεί να επενδυθεί για ένα χρόνο και να αποφέρει κέρδη Η αγορασική δύναµη ου χρήµαος θα είναι χαµηλόερη µεά από ένα χρόνο, λόγω πληθωρισµού. Τιµές ου επιοκίου αναγωγής Υπάρχουν διαφορεικές απόψεις για ο ποιες ιµές είναι οι πλέον καάλληλες για ην αξιολόγηση ων επενδύσεων Επιόκιο αγοράς και ο διεθνές επιόκιο Σύµφωνα µε ην αρχή ης ίσης ανιµεώπισης δηµοσίων και ιδιωικών επενδύσεων θα πρέπει να χρησιµοποιείαι ο ίδιο επιόκιο σε δηµόσιες και ιδιωικές επενδύσεις Y θεωρείαι Νεοφιλελεύθερη πολιική Για ις δηµόσιες επενδύσεις, Κοινωνικό επιόκιο διαχρονικής προίµησης, όπου η κοινωνική προσφορά έχει ιδιαίερη βαρύηα Κοινωνική πολιική ύσκολο να εκιµηθεί Επηρεάζεαι από εσωερικό πληθωρισµό και σκοπιµόηες εσωερικής οικονοµικής πολιικής. Επιόκιο που αναπαρισά ο ευκαιριακό κόσος κεφαλαίου Θεωρηικά βέλιση οικονοµική αποδοικόηα Προϋποθέει συνθήκες έλειου αναγωνισµού και άρισης οικονοµικής ανάπυξης Εποµένως αν δεν λάβουµε υπόψη ην µεαβολή ης διαχρονικής αξίας ου κόσους και ων ωφελειών µπορεί να οδηγηθούµε σε λάθος αποφάσεις. Σο παράδειγµα που παρουσιάσθηκε, η βέλιση επένδυση είναι η Α. Όµως αν δεν λάβουµε υπόψη ην διαχρονική µεαβολή ης αξίας ου χρήµαος, θα είχαµε επιλέξει ην επένδυση Β. Εποµένως καά ην αξιολόγηση ων έργων θα πρέπει να ορίσουµε: ην διάρκεια ης εκµεάλλευσης ου έργου αλλά και ην διάρκεια υλοποίησης ην υπολειµµαική αξία ου έργου, δηλ. ην αξία ου σο έλος ης περιόδου εκµεάλλευσης ο επιόκιο που θα χρησιµοποιήσουµε για να ανάγουµε σε παρούσες ή µελλονικές αξίες Έσω όι ο επιόκιο αναγωγής είναι 3% Y Τεχνική αξιολόγησης έργων: η ανάλυση κόσους - ωφελειών Για ον έλεγχο ης οικονοµικής αποδοικόηας ενός έργου απαιείαι να αποιµηθούν α κόση και α οφέλη από ο έργο εκφρασµένα σε µονάδες χρήµαος. Όλες οι επενδύσεις απαιούν πόρους (αµειακές εκροές) σην φάση υλοποίησης ου έργου. Σην φάση ης παραγωγικής λειουργίας, δηλ. σο µέλλον, οι επενδύσεις αποκοµίζουν έσοδα (αµειακές εισροές). Το έργο είναι οικονοµικά αποδοικό εάν α οφέλη µερούµενα σε χρήµα είναι µεγαλύερα από α κόση. Το πιο αποδοικό έργο είναι εκείνο για ο οποίο η διαφορά είναι η µεγαλύερη ή ο λόγος ων ωφελειών προς α κόση είναι µεγαλύερος.

4 Ανάλυση κόσους οφέλους Τα κόση και α οφέλη καανέµοναι σε πολλά χρόνια, και εποµένως απαιείαι µια µέθοδος που να λαµβάνει υπόψη ις επιπώσεις ης χρονικής καανοµής ων διαφόρων συνισωσών ου κόσους και ων ωφελειών. Οι εκροές και εισροές είναι διαχρονικές, δηλ. συµβαίνουν σε διαφορεικές χρονικές σιγµές, και εποµένως δεν µπορούν να αθροισούν λόγω ης διαφορεικής αξίας ου χρήµαος Πραγµαικό και ονοµασικό επιόκιο Ονοµασικό επιόκιο : η ρέχουσα ιµή ου επιοκίου χρησιµοποιείαι όαν επεξεργαζόµασε ρέχονα σοιχεία και ισορικά σοιχεία (σε ρέχουσες ιµές). Πραγµαικό επιόκιο: σαθερό επιόκιο, χρησιµοποιείαι όαν α σοιχεία που επεξεργαζόµασε προσαρµόζοναι σε σαθερές ιµές για ένα έος βάση Το πραγµαικό επιόκιο υπολογίζεαι από ο ονοµασικό λαµβάνονας υπόψη ον πληθωρισµό πχ. Χρησιµοποιώνας ον δείκη ιµών κααναλωή. Σην αξιολόγηση επενδύσεων : Εάν α σοιχεία κόσους και οφέλους δίδοναι σε πραγµαικές ιµές, χρησιµοποίησε ο πραγµαικό επιόκιο. Εάν σε ονοµασικές/ρέχουσες ιµές, χρησιµοποίησε ο ονοµασικό επιόκιο. Και οι δύο µέθοδοι θα δώσουν α ίδια αποελέσµαα. Ανάλυση κόσους οφέλους Το συνολικό κόσος είναι : ο διαχρονικό άθροισµα ων δαπανών Τα συνολικά οφέλη είναι : ο διαχρονικό άθροισµα ων ωφελειών για να είναι συγκρίσιµα α µεγέθη θα πρέπει να πρέπει αναφέροναι σε κάποια κοινή χρονική σιγµή, δηλ. ο έος βάσης Ως έος βάσης συνήθως επιλέγεαι η / ου έους έναρξης καασκευής Πραγµαικό επιόκιο Τα επιόκια ης αγοράς είναι ονοµασικά, και ανανακλούν (περιλαµβάνουν) ον πληθωρισµό. Πως υπολογίζουµε ο πραγµαικό από ο ονοµασικό επιόκιο? έσω: r = Πραγµαικό επιόκιο i = ο ονοµασικό επιόκιο = ο πληθωρισµός Απλή µέθοδος: r ~ i- <-> r+~i Μεγαλύερη ακρίβεια : r=(i-)/(+) γιαί? Προεξόφληση και αναοκισµός Για να αθροισούν οι διαχρονικές εισροές και εκροές ενός έργου, µπορούν να χρησιµοποιηθούν δύο εναλλακικές µέθοδοι Μέθοδος ης προεξόφλησης Μεαροπή ων µελλονικών αξιών, FV, σε σηµερινές (παρούσες, PV) µε βάση κάποιο επιόκιο, i. PV = FV / ( + i) t Προεξοφληικό επιόκιο Μέθοδος ου αναοκισµού Αναγωγή ων σηµερινών αξιών, PV, σε µελλονικές, FV, µε βάση κάποιο επιόκιο, i FV = PV. ( + i) t Επιόκιο αναοκισµού t είναι η χρονική περίοδος προεξόφλησης ή αναοκισµού σε έη, όαν ο επιόκιο είναι ο εήσιο επιόκιο. Οόρος επιόκιο αναγωγής µπορεί να χρησιµοποιηθεί γενικά. Για αναγωγή σε παρούσες ιµές ο επιόκιο αναγωγής είναι ο προεξοφληκό επιόκιο Για αναγωγή σε µελλονικές ιµές, ο επιόκιο αναγωγής είναι ο επιόκιο αναοκισµού. Πραγµαικό επιόκιο αναγωγής Έσω C ο κεφάλαιο σε (ρέχουσες) ιµές ου έους Ν Με µε ονοµασικό επιόκιο i% µεά από ένα χρόνο, η αξία σε ρέχουσες ιµές, δηλ. ου έους Ν+, FVn θα είναι FVn = C.(+i) Όµως λόγω ου πληθωρισµού %, η αγορασική αξία ου FVn (σε ιµές ου έους Ν), δηλ. η πραγµαική ιµή, FVr, θα είναι FVr = FVn / ( + ) Έσω r ο πραγµαικό επιόκιο. Τόε µπορούµε να υπολογίσουµε ο πραγµαική ιµή FVr: FVr = C.(+r) Εποµένως FVr = C.(+i)/(+) = C.(+r) Y + r = (+i)/(+) Y r = (i-) / (+) Παράδειγµα: εάν i=%, =4% Απλή προσέγγιση : r=6%, Ακριβής: r=5.77%

5 κριήρια αξιολόγησης: Η Καθαρή Παρούσα Αξία κριήρια αξιολόγησης: Εσωερικός Συνελεσής Αναπόδοικόηας,, ΕΣΑ, (internal( rate of return, IRR) Η Καθαρή Παρούσα Αξία, ΚΠΑ, (Net Present Value, NPV) είναι ένα από α πιο συνηθισµένα κριήρια αξιολόγησης επενδύσεων. Βασίζεαι σον κανόνα σύµφωνα µε ον οποίο επιλέγεαι εκείνη η που αποφέρει α περισσόερα καθαρά οφέλη, λαµβάνονας υπόψη και ην διαχρονική µεαβολή ης αξίας ου χρήµαος. Προκύπει εάν προεξοφλήσουµε σήµερα (παρούσα αξία) για κάθε έος ξεχωρισά ην διαφορά µεαξύ ων µελλονικών εσόδων (εισροών) και εξόδων (εκροών) για ολόκληρο ον υπολογιζόµενο χρονικό ορίζονα (ή διάρκεια ζωής ου έργου) µε βάση ένα συνελεσή προεξόφλησης (δηλ. ο επιόκιο αναγωγής). ε : O εσωερικός συνελεσής απόδοσης ή αναποδοικόηας, ΕΣΑ, είναι ο υπολογιζόµενο επιόκιο µε ο οποίο η παρούσα αξία ων αµειακών εισροών ισούαι µε ην παρούσα αξία ων αµειακών εκροών. Ο ΕΣΑ είναι ο επιόκιο που εξισώνει ην συνολική παρούσα αξία ων εσόδων και εξόδων, δηλ. εξισώνει ην ΚΠΑ µε µηδέν. Ν = [ Ταµειακ ές εισρο ές ( ) Ταµειακ ές εκρο ές ( )] ( + ε ) = Εάν ο ε είναι υψηλόερο από ο επιόκιο προεξόφλησης, i που ισχύει σην αγορά (ε > i ) ο σχέδιο επένδυσης που αξιολογείαι κρίνεαι αποδεκό. Εάν ο ε είναι χαµηλόερο από ο επιόκιο προεξόφλησης, i που ισχύει σην αγορά (ε < i ) ο σχέδιο επένδυσης που αξιολογείαι απορρίπεαι. κριήρια αξιολόγησης: Η Καθαρή Παρούσα Αξία Υπολογισµός ων εισροών και εκροών για κάθε έος Επιλογή καάλληλου επιοκίου προεξόφλησης Υπολογισµός ης παρούσας αξίας ης καθαρής αµειακής ροής (διαφοράς µεαξύ εισροών και εκροών) Η καθαρή παρούσα αξία υπολογίζεαι από ην σχέση [ Ταµειακ ές εισρο ές ( ) Ταµειακ ές εκρο ές ( )] Ν ΚΠΑ = = ( + i) κριήρια αξιολόγησης: Εσωερικός Συνελεσής Απόδοσης, ΕΣΑ, (internal( rate of return, IRR) Εάν υπάρχουν εναλλακικά σενάρια επενδύσεων, επιλέγεαι εκείνο που έχει ο υψηλόερο ε, υπό ον όρο όι ε > i. Εάν ο ε είναι χαµηλόερο από ο επιόκιο προεξόφλησης, i που ισχύει σην αγορά (ε < i ) ο σχέδιο επένδυσης που αξιολογείαι απορρίπεαι. Όπου : i = ο προεξοφληικό επιόκιο (επιόκιο αναγωγής) = ο χρόνος ή περίοδος προεξόφλησης Ν = o χρονικός ορίζονας ανάλυσης. κριήρια αξιολόγησης: Η Καθαρή Παρούσα Αξία [ Ταµειακ ές εισρο ές ( ) Ταµειακ ές εκρο ές ( )] = ΚΠΑ = Ν = ( + i) ΚΠΑ = Ν Ταµειακ ές εισρο ές ( ) = ( + i) = ( + i) α) αν ΚΠΑ είναι θεική δηλ. η αποδοικόηα είναι µεγαλύερη από ο επιόκιο προεξόφλησης, η επένδυση είναι αποδεκή β) αν ΚΠΑ είναι αρνηική δηλ. η αποδοικόηα είναι µικρόερη από ο επιόκιο προεξόφλησης, η επένδυση απορρίπεαι γ) αν ΚΠΑ είναι µηδέν δηλ. η αποδοικόηα είναι ίση µε ο επιόκιο προεξόφλησης, η επένδυση γίνεαι αποδεκή αν δεν υπάρχει καλύερη εναλλακική. Ν Ταµειακ ές εκρο ές ( ) κριήρια αξιολόγησης: Λόγος Συνολικού Οφέλους / συνολικού Κόσους Ένα άλλο κριήριο αξιολόγησης είναι ο λόγος ου οφέλους προς ο κόσος B C = Ν Ν Ταµειακ ές εισρο ές ( ) /( + i) Ταµειακ ές εκρο ές ( ) /( + i) Ανίσοιχα, για ιµές ου λόγου >, η επένδυση θεωρείαι αποδοική, ενώ για ιµές < απορρίπεαι

6 Η συνάρηση ης καθαρής παρούσας αξίας σο Excel Excel NPV & IRR Αξιολόγηση έργου παράκαµψης οικισµού Εναλλακικές λύσεις: ΕΛ : η µηδενική, δηλ, να µην καασκευασθεί η παράκαµψη. Η κυκλοφορία θα εξακολουθεί να γίνεαι Γ µέσω ου οικισµού, ακολουθώνας ην διαδροµή Β Ο : η εναλλακική, σύµφωνα A Κ µε ην οποία θα καασκευασθεί η παράκαµψη Ακ. Η κυκλοφορία από και προς ον οικισµό θα χρησιµοποιεί ον υφισάµενο δρόµο. Η διαµπερής κυκλοφορία θα γίνεαι µέσω ης παράκαµψης εφόσον ο γενικευµένο κόσος µεακίνησης µέσω ης παράκαµψης είναι χαµηλόερο από όι µέσω ου υφισάµενου δρόµου. Για ον υπολογισµό ων ωφελειών και ου κόσους ο οδικό δίκυο χωρίζεαι σε µήµαα µε οµοιόµορφα χαρακηρισικά, π.χ. ΑΒ,,, Η συνάρηση ου εσωερικού δείκη απόδοσης σο Excel Υπολογισµός Ωφελειών :. Μεαβολές σους χρόνους µεακίνησης Εναλλακική Οδικό µήµα Φόροι Οδικό µήµα ΙΧ Β.Ο Εναλλακική ΑΒ Q ΙΧ ΑΒ Q ΒΟ ΑΒ ΑΒ ΕΛ Q ΙΧ Q ΒΟ ΕΛ Q ΙΧ Q ΒΟ q ΙΧ A q BO A ΑΒ q ΙΧ AB q BO AΒ q ΙΧ q BO q ΙΧ q BO Χρόνοι ΙΧ Τ ΑΒ ΙΧ Τ ΙΧ Τ ΙΧ t A ΙΧ t AB ΙΧ t ΙΧ t ΙΧ διαδροµής Β.Ο Τ ΑΒ ΒΟ Τ ΒΟ Τ ΒΟ t A BO t AΒ BO t BO t BO Οι χρόνοι διαδροµής θα πρέπει να υπολογίζοναι σαν συνάρηση ων χαρακηρισικών ης διαδροµής και ου φόρου Q i Ο φόρος οχηµάων καηγορίας i σο µήµα για ην εναλ. ΕΛ qi Ο φόρος οχηµάων καηγορίας i σο µήµα για ην εναλ. T i Ο χρόνος διαδροµής ενός οχήµαος καηγορίας i σο µήµα για ην ΕΛ t i Ο χρόνος διαδροµής ενός οχήµαος καηγορίας i σο µήµα για ην ΑΒ Αξιολόγηση έργου : Γενικές καευθύνσεις µέσα από µια απλουσευική προσέγγιση σο παράδειγµα ης µελέης σκοπιµόηας ης παράκαµψης ενός οικισµού ανάλυση κοινωνικοοικονοµικής σκοπιµόηας Θεωρούµε: Ωφέλειες : Μείωσηαυχηµάων Εξοικονόµηση χρόνου Λειουργικό κόσος οχηµάων Κόση : Κόσος µελεών, απαλλοριώσεων Κόσος καασκευής Κόσος συνήρησης Κόσος λειουργίας A Β Ο Γ Κ Ανίσοιχα από ην κυκλοφοριακή µελέη δίδοναι α ακόλουθα µεγέθη P i,k p i,k Ο i,k ο i,k = ο ποσοσό ων οχηµάων καηγορίας i, που κινούναι σο µήµα µε σκοπό µεακίνησης k (σκοποί: προς/από, σα πλαίσια ης ς, αγορές, αναψυχή, κλπ), για ην περίπωση ης ΕΛ = ο ανίσοιχο ποσοσό για ην περίπωση ης = Η µέση πληρόηα ων οχηµάων καηγορίας i, που κινούναι σο µήµα µε σκοπό µεακίνησης k (σκοποί: προς/από, σα πλαίσια ης ς, αγορές, αναψυχή, κλπ), για ην περίπωση ης ΕΛ = Η ανίσοιχη µέση πληρόηα για ην περίπωση ης Με βάση α παραπάνω µεγέθη υπολογίζεαι ο συνολικό κόσος ου χρόνου διαδροµής για ΕΛ και. = ΕΛ Qi Pi, k Oi, k Ti k i TC VOT, = qi pi, k oi, k ti k i TC VOT, i k i k Όπου VOT i, k ηαξία ου χρόνου ενός µεακινούµενου µε όχηµα καηγορίας i και µε σκοπό µεακίνησης k.

7 Υπολογισµός Ωφελειών :. Μεαβολές λειουργικού κόσους οχηµάων Το λειουργικό κόσος ανά χλµ εξαράαι από ην αχύηα κίνησης. Από ις προβλέψεις ων κυκλοφοριακών φόρων και ις διαοµές ων οδικών µηµάων είναι δυναόν να υπολογίσουµε ην αχύηα κίνησης ων οχηµάων και συνεπώς ο λειουργικό κόσος. Εσι µπορούµε να ορίσουµε ις ακόλουθες µεαβληές : C i vc i L = ο λειουργικό κόσος/χλµ ενός οχήµαος καηγορίας i που κινείαι σο µήµα για ην εναλ. ΕΛ = ο λειουργικό κόσος/χλµ ενός οχήµαος καηγορίας i που κινείαι σο µήµα για ην εναλ. = ο µήκος ου µήµαος εναλ. ΕΛ Υπολογισµός Κόσους ο έος : C C Συνολικό κόσος Κόσος µελεών, απαλλοριώσεων Κόσος καασκευής ( ) = ( SC( ) + CC( ) OMC( )) ΕΛ + ( ) = + OMCΕΛ( )) ΕΛ + Κόσος λειουργίας κ& συνήρησης Τα συνολικά λειουργικά κόση για ις λύσεις ΕΛ και υπολογίζοναι : i i VOC Q L VC ΕΛ = i i i VOC q L vc = i Κόση : C() = C ΕΛ ) C ( ) ( ΕΛ Υπολογισµός Ωφελειών : 3. Μεαβολές σον αριθµό ων αυχηµάων Υπολογισµός Καθαρής Παρούσας Αξίας: Η πιθανόηα να συµβεί ένα αύχηµα καθορίζεαι από α γεωµερικά και λειουργικά χαρακηρισικά ης οδού, και ο ισορικό αυχηµάων. Τα αυχήµαα µπορούν να χωρισθούν σε καηγορίες ανάλογα µε ην σοβαρόηα ους. Κάθε καηγορία αυχήµαος έχει και διαφορεικό κόσος Από ανάλυση σοιχείων αυχηµάων µπορούµε να ορίσουµε α ακόλουθα µεγέθη: AR ar = η πιθανόηα να συµβεί αύχηµα καηγορίας σο µήµα για ην εναλ. ΕΛ. (εκφράζεαι συνήθως σε αυχήµαα / οχ.χλµ) = η πιθανόηα να συµβεί αύχηµα καηγορίας σο µήµα για ην εναλ.. AC = ο κόσος ενός αυχήµαος καηγορίας Τα συνολικά κόση αυχηµάων για ις λύσεις ΕΛ και υπολογίζοναι : i i TAC Q L AR AC ΕΛ = i i TAC q L ar AC = ΚΠΑ = ΚΠΑ( ) = ΚΠΑ( ΕΛ) = ν ν ( B( ) C( )) = ( + i) = ( B ( ) C ( )) ( + i) ν ( BΕΛ( ) CΕΛ( )) = ( + i) ΚΠΑ = ΚΠΑ( ) ΚΠΑ( ΕΛ) Υπολογισµός Ωφελειών ο έος : = - (όφελος από ΕΛ) = - (όφελος από ) εναλ. Συνολικό όφελος Κόσος χρόνου διαδροµής Λειουργικό κόσος Κόσος Αυχηµάων B ( ) = ( TC( ) + VOC( ) TAC( )) ΕΛ + ΕΛ B ( ) = ( TCΕΛ( ) + VOCΕΛ( ) TACΕΛ( )) ΕΛ + Οφέλη: Β() = B ΕΛ ) B ( ) ( ΕΛ Όαν εξεάζουµε ην κάθε µεµονωµένα, α οφέλη (µε ην καθιερωµένη έννοια) είναι αρνηικά και ισούναι µε : (κόσος χρόνου + λειουργικό κόσος + κόσος αυχηµ.) Συγκρίνονας όµως ις δύο εναλλακικές λύσεις έχουµε θεικά οφέλη εφόσον, α κόση ων οχηµάων σην είναι χαµηλόερα από α ανίσοιχα σην ΕΛ.

8 Παράδειγµα σύγκριση έργων µε διαφορεική διάρκεια ζωής Θεωρείσε έργα υποδοµών Ίσης ικανόηας εξυπηρέησης αλλά µε διαφορεική διάρκεια ζωής () 7 χρόνια και () 35 χρόνια Κόσος Επένδυσης () = εκ., Κόσος Επένδυσης () = 5 εκ. Καθαρά εήσια οφέλη () = 6.5 εκ., Καθαρά εήσια οφέλη () = 4. εκ. Το επιόκιο αναγωγής είναι 5% Πως µπορούµε να συγκρίνουµε? Μπορούµε να υπολογίσουµε ην ΚΠΑ για ο καθένα? Περιγραφή ων έργων κάθε εναλλακικής ς:. Για ον προϋπολογισµό ων επιµέρους έργων θα δίδοναι: Κόσος χρήσης µηχανηµάων και µεαφορικών µέσων σε ιµές χωρίς φόρους (π.χ. καυσίµου) και ΦΠΑ Κόσος αγοράς ή καασκευής υλικών σε ιµές αγοράς χωρίς φόρους Κόσος εργαικών και προσωπικού διεύθυνσης Κόσος εργασιών που αφορούν ανακαασκευές/ροποποιήσεις υφισάµενων δικύων, ΟΚΩ κλπ Κόσος επίβλεψης ιεύθυνσης έργων Κόσος πρόσκησης ή ενοικίασης δανειοθαλάµων, αποθεσιοθαλάµων κλπ Εκάσεις που α) θα απαλλοριωθούν για καασκευή ου έργου (ανά καηγορία χρήσης β) θα απαλλοριωθούν ή ενοικιασθούν σαν δανειοθάλαµοι, αποθεσιοθάλαµοι, και γ) που θα απαιηθούν σαν εργοαξιακοί χώροι Ποσοικά σοιχεία εγκαασάσεων που θα καεδαφισούν καά καηγορία και αριθµό θιγοµένων Παράδειγµα σύγκριση έργων µε διαφορεική διάρκεια ζωής Υποθέουµε όι µεά από α πρώα 35 χρόνια µπορούµε να καασκευάσουµε πάλι ο έργο (). ΚΠΑ()=-+(6.5/.5) /.5 7 =5.73 ΚΠΑ(α)=-5+(4./.5)+..+4./.5 35 =8.77 ΚΠΑ(α + β)=8.77+(8.77/.5 35 )=.7 Τα δύο έργα γίνοναι συγκρίσιµα Το έργο είναι καλύερο Περιγραφή ων έργων κάθε εναλλακικής ς:. Κόσος ων ενεργειών που απαιούναι πριν από ην καασκευή Κόσος µελεών και ερευνών (κυκλοφοριακών, γεωλογικών, εδαφοεχνικών) συνήθως λαµβάνεαι σαν ένα ποσοσό ου κόσους καασκευής απάνες διοίκησης συµβούλων Κόσος απαλλοριώσεων µπορεί να διαφέρει ανάλογα µε ην 3. Από α εύχη ης µελέης, ο κόσος καασκευής, µε ην ακόλουθη ανάλυση: Χωµαουργικά υποδιαιρούµενα σις επιµέρους εργασίες: α) Εκσκαφές, β) δάνεια, αποθέσεις, γ) επιχώµαα, δ) λοιπές εργασίες. Τεχνικά έργα υποδιαιρούµενα σις επιµέρους εργασίες: α) άνω διαβάσεις, β) κάω διαβάσεις, γ) γέφυρες, κοιλαδογέφυρες, δ) σήραγγες και σκεπασά µήµαα Cut&Cover ε) έργα ελέγχου οµβρίων, σ) έργα ελέγχου υπογείων υδάων. Οδοσρωσία Ασφαλικά Σήµανση εξοπλισµός οδού Έργα πρασίνου Λοιπά έργα αποκαάσασης οπικού δικύου ή άλλων δικύων Παρουσίαση εναλλακικών λύσεων : Η παρουσίαση κάθε εναλλακικής ς περιλαµβάνει α ακόλουθα σοιχεία:. Τίλος και κωδικός αριθµός. Σχέδιο όπου παρουσιάζοναι οι εναλλακικές λύσεις 3. Κααγραφή ων κύριων χαρακηρισικών ης εναλλακικής ς Τεχνικά χαρακηρισικά: κλίσεις, ακίνες, διαοµή κλπ Τεχνικά έργα (γέφυρες, σήραγγες κλπ) Λειουργικά χαρακηρισικά: αχύηα µελέης, V85 Χρονική περίοδος εκέλεσης ης καασκευής: χρόνος είναι η αρχή εκέλεσης όλης ης καασκευής Ο εήσιος µέσος ηµερήσιος κυκλοφοριακός φόρος () για ις καηγορίες α) κανονικής (καά ις άσεις) κυκλοφορίας β) Προσελκυόµενης κυκλοφορίας (από άλλους δρόµους ή/και µεαφορικά µέσα) και γ) παραγώγου κυκλοφορίας (δηµιουργούµενης, δηλ. νέες µεακινήσεις που προκύπουν από ην µείωση ου γενικευµένου κόσους κάω από ο όριο που έκανε αυές ις µεακινήσεις απαγορευικές) 4. Κόσος καασκευής, απαλλοριώσεων, κλπ 5. Σύνοψη ων εκιµώµενων περιβαλλονικών επιπώσεων 6. Η εκιµώµενη σκοπιµόηα ης επένδυσης (από προδιαγραφές Μελεών Σκοπιµόηας ΥΠΕΧΩ Ε) Περιγραφή ων έργων κάθε εναλλακικής ς: 4. Για ην εκίµηση ων δαπανών συνήρησης και λειουργίας, να λαµβάνοναι υπόψη οι ακόλουθες καηγορίες δαπανών: Επισκόπηση έλεγχος και ιοικηικές δαπάνες Περιοδική συνήρηση, ελαφρά και βαριά Έκακη συνήρηση απάνες ηλεκροφωισµού Ειδικές δαπάνες Ασυνόµευση Απαραίηα σοιχεία για εκίµηση κόσους καασκευής και συνήρησης Εκίµηση ποσοήων καασκευής και συνήρησης

9 µεθοδολογία ης οικονοµικής ανάλυσης. Επιλογή βασικών οικονοµικών δεδοµένων. Χρηµαικό και οικονοµικό κόσος 3. Εκίµηση κόσους ων έργων 4. Υπολογισµός λειουργικού κόσους οχηµάων 5. Υπολογισµός κόσους αυχηµάων 6. Αξία εξοικονόµησης χρόνου 7. Εκίµηση ωφελειών κάθε εναλλακικής ς 8. Υπολογισµός αποελεσµαικόηας κάθε εναλλακικής ς (από προδιαγραφές Μελεών Σκοπιµόηας ΥΠΕΧΩ Ε) 9. Ανάλυση κινδύνων Ανάλυση ευαισθησίας. Επιλογή βασικών οικονοµικών δεδοµένων.3 Επιόκιο αναγωγής Η οικονοµική ισοδυναµία ενός µεγέθους Α n που εκδηλώνεαι ην χρονική σιγµή t=n µε ένα µέγεθος Α που εκδηλώνεαι ην χρονική σιγµή t=, εκφράζεαι µε ην σχέση: A = An. n ( + e) e είναι ο επιόκιο αναγωγής. Σις χρηµαοοικονοµικές αναλύσεις, ο e έχει ην έννοια ου προεξοφληικού επιοκίου. Σις οικονοµικές αναλύσεις ο e εκφράζει ον ρυθµό αποµείωσης ης οικονοµικής αξίας ου θεωρούµενου µεγέθους συναρήσει ου χρόνου. Η επιλογή ου θα πρέπει να αιιολογείαι από ον µελεηή (αν και συνήθως η ιµή ου προσδιορίζεαι σην σύµβαση ανάθεσης). Θα ελέγχεαι η ευαισθησία ων αποελεσµάων ης οικονοµικής αξιολόγησης για ρεις ιµές ου επιοκίου: ην πιθανή µέγιση, ην πλέον πιθανή, και ην πιθανή ελάχιση.. Επιλογή βασικών οικονοµικών δεδοµένων. Χρονικός ορίζονας οικονοµικής ανάλυσης οικονοµικής ζωής ου έργου Οι χρονικές περίοδοι οµαδοποιούναι σις καηγορίες α) περίοδος µελέης απαλλοριώσεων β) περίοδος καασκευής γ) περίοδος λειουργίας Η συνολική χρονική περίοδος υποδιαιρείαι σε ισόχρονα χρονικά διασήµαα (έη ή εξάµηνα) που χρησιµοποιούναι ως χρονικές µονάδες Η χρονική µονάδα να περιγράφεαι µε σαφήνεια Απαιείαι για ο διάγραµµα εισροών - εκροών Θα πρέπει να ορισθεί αν οι εισροές εκροές λαµβάνοναι σην αρχή ή έλος ης χρονικής µονάδας. Χρηµαικό και οικονοµικό κόσος Κόση και οφέλη θα πρέπει να αποιµώναι σε οικονοµικές ιµές και όχι σε ιµές αγοράς (λογισικές/χρηµαικές). Οι οικονοµικές ιµές δεν περιλαµβάνουν ιµολογιακές παραµορφώσεις π.χ. φόροι, δασµοί, ΦΠΑ κλπ, και υπολογίζοναι από ις ιµές ης αγοράς αφού αφαιρεθούν οι µεαβιβασικές πληρωµές, φόροι κλπ. ιευκρινίζοναι οι ακόλουθες έννοιες για ον προσδιορισµό ων οικονοµικών ιµών από ις χρηµαικές ιµές Μεαβιβασικές πληρωµές: ανιπροσωπεύουν απλή µεαβίβαση χρηµαικών πόρων και όχι χρήση-ανάλωση-απώλεια πόρων, π.χ. φόροι, δασµοί, επιδοήσεις, επιχορηγήσεις. Οι απαλλοριώσεις θεωρηικά είναι µεαβιβασικές πληρωµές, συνήθως όµως θεωρούναι ως οικονοµικά µεγέθη που ανιπροσωπεύουν ην ανάλωση πόρου που είναι η σέρηση δυναόηας άλλων χρήσεων ης περιοχής που θα κααλάβει ο έργο.. Επιλογή βασικών οικονοµικών δεδοµένων. Τρέχουσες και σαθερές ιµές Θα πρέπει να γίνει επιλογή µεαξύ ρεχουσών ή σαθερών ιµών, για να ορισθεί αν οι αναλύσεις γίνοναι µε συνεκίµηση ου πληθωρισµού ή όχι. Χρηµαικό και οικονοµικό κόσος Εργοδοικές εισφορές: είναι οι κραήσεις για ην ασφάλιση ων εργαζοµένων, που θεωρούναι ως µελλονική αποζηµίωση σε περιόδους όπου παρουσιάζεαι έλλειψη προσφοράς ς. Εποµένως υπολογίζοναι ως µέρος ου κόσους ς και περιλαµβάνοναι ως κόσος σην οικονοµική ανα. Φόροι, δασµοί : είναι καθαρά µεαβιβασικές πληρωµές και γι αυό θα πρέπει να αφαιρούναι από ις ιµές αγοράς. Οι Φόροι αφαιρούναι από όλες ις δαπάνες χρήσης (λειουργικό κόσος) ου έργου Από ις δαπάνες καασκευής αφαιρούναι όλοι οι φόροι εισοδήµαος ου καασκευασή Ο ΦΠΑ δεν µεέχει σις ιµές Φόροι εισοδήµαος εργαζοµένων δεν αφαιρούναι, γιαί θεωρούναι όι ανισαθµίζουν ις δαπάνες για ην διασφάλιση αποδεκού περιβάλλονος εκέλεσης και λειουργίας ου έργου από ην Κραική Αρχή

10 . Χρηµαικό και οικονοµικό κόσος απάνες επισκευής και συνήρησης : υπολογίζοναι σο οικονοµικό κόσος σύµφωνα µε α προηγούµενα. Ισορικές απάνες: είναι δαπάνες που έγιναν σο παρελθόν, όπως γενικές µελέες και διοικηικές δαπάνες, που δεν συµπεριλαµβάνοναι συνήθως γιαί αφορούν δαπάνες ενοπισµού επενδύσεων και εποµένως θεωρούναι γενικές δρασηριόηες. Όµως εξειδικευµένες δαπάνες για ο συγκεκριµένο έργο, όπως µελέες, έρευνες θα πρέπει να συµπεριλαµβάνοναι. 4. Υπολογισµός λειουργικού κόσους οχηµάων Το λειουργικό κόσος οχηµάων εκφράζεαι σαν κόσος ανά χλµ. Είναι γενικά υψηλόερο για χαµηλές και για υψηλές αχύηες. Το κόσος διαφέρει ανά καηγορία οχήµαος Ο µελεηής θα πρέπει να ορίσει ις υπικές καηγορίες οχηµάων, και ην σύνθεση ης κυκλοφορίας, δηλ. α ποσοσά κάθε καηγορίας Με χρήση καάλληλου συγκοινωνιακού µονέλου, γίνοναι προβλέψεις ων µελλονικών φόρων ανά καηγορία οχήµαος και για κάθε διαδροµή που ενώνει κάθε ζεύγος Προέλευσης Προορισµού ων µεακινήσεων. Υπολογίζοναι έσι α οχηµαοχιλιόµερα που διανύοναι από κάθε καηγορία οχήµαος Πολλαπλασιάζονας µε ο ανίσοιχο λειουργικό κόσος, υπολογίζεαι ο συνολικό λειουργικό κόσος οχηµάων 3. Εκίµηση κόσους ων έργων Βασικές δαπάνες για ην καασκευή, συνήρηση και λειουργία Για κάθε εναλλακική θα εκιµώναι οι ποσόηες καασκευής και συνήρησης Τα κόση υπολογίζοναι από ις ποσόηες και ιµές µονάδας Θα πρέπει να διακρίνοναι: ο κόσος εργασιών και ερευνών που αφορούν µελεηικές δρασηριόηες Το κόσος διεύθυνσης-διοίκησης και επίβλεψης Το κόσος συνήρησης Το κόσος λειουργίας, π.χ. ηλεκροφωισµός, - δεν περιλαµβάνει ο οικονοµικό κόσος χρήσης ου έργου (από ους χρήσες, δηλ. ο λειουργικό κόσος οχηµάων) 4. Υπολογισµός λειουργικού κόσους οχηµάων εδοµένου όι α γεωµερικά χαρακηρισικά δεν είναι οµοιόµορφα για όλο ο µήκος ου δρόµου (διαφορεικές αχύηες λειουργίας, διαφορεικές κλίσεις, κλπ, που επηρεάζουν ην καανάλωση καυσίµου) ο έργο διαιρείαι σε υποµήµαα µε οµοιόµορφα χαρακηρισικά και συγκεκριµένο λειουργικό κόσος οχήµαος Με βάση α ανωέρω υπολογίζεαι ο αριθµός ων οχηµαοχιλιοµέρων ανά µήµα και καηγορία οχήµαος Πολλαπλασιάζονας µε ο ανίσοιχο λειουργικό κόσος, και αθροίζονας για όλα α υποµήµαα και καηγορίες οχηµάων υπολογίζουµε ο συνολικό λειουργικό κόσος Οι ιµές ου λειουργικού κόσους ανά καηγορία οχήµαος αποελούν ανικείµενο εξειδικευµένης µελέης 3. Εκίµηση κόσους ων έργων Άλλες δαπάνες Αφορούν πρόσθεα κόση που προκαλούναι από ις καασκευασικές δρασηριόηες, και από ην ύπαρξη και λειουργία ου οδικού έργου. Ενδεικικά αναφέροναι: υσλειουργία (π.χ. καθυσερήσεις) ου υφισάµενου οδικού, σιδηροδροµικού δικύου Τυχόν αναγκαία επιβολή περιορισικών µέρων χρήσεων γης. 5. Υπολογισµός κόσους αυχηµάων Υπολογίζεαι από ον προβλεπόµενο αριθµό αυχηµάων και ο κόσος ου αυχήµαος Με βάση ισορικά σοιχεία εκιµώναι οι δείκες αυχηµάων, δηλ. ο αριθµός ων αυχηµάων ανά οχηµαοχιλιόµερο. Το κόσος ων αυχηµάων αποελεί ένα ιδιαίερα δύσκολο πρόβληµα, και αποελεί ανικείµενο εξειδικευµένης κοινωνικοοικονοµικής ανάλυσης. Είναι δυναόν να προβλέποναι διαφορεικές καηγορίες αυχηµάων, ανάλογα µε ην σφοδρόηα ους, και ανίσοιχα θα υπολογίζεαι ο κόσος για κάθε καηγορία αυχήµαος.

11 6. Αξία εξοικονόµησης χρόνου Η αξία ου χρόνου µπορεί να αναπαρισά ην αξία ου χρόνου ς ου µεακινούµενου ή ην επιθυµία που έχει ένας µεακινούµενος να πληρώσει για να εξοικονοµήσει χρόνο διαδροµής. Η αξία ου χρόνου εκφράζεαι για κάθε µεακινούµενο σε ΕΥΡΩ/ωρα Εξεάζεαι σο µάθηµα Σχεδιασµός Μεαφορών (8ο εξ.) Συνήθως χρησιµοποιούναι διαφορεικές ιµές ης αξίας ου χρόνου ανάλογα µε ον σκοπό ης µεακίνησης. Ιδιαίερη σηµασία θα πρέπει να δίνεαι σην αξία ου χρόνου ων εµπορευµαικών µεακινήσεων. Η αξία ου χρόνου µεαβάλλεαι ανάλογα µε ο εµπόρευµα. Ο υπολογισµός ης αξίας ου χρόνου αποελεί ανικείµενο εξειδικευµένης µελέης. 7. Εκίµηση ωφελειών κάθε εναλλακικής ς 7. Ωφέλειες από µείωση ου χρόνου µεακίνησης Η ωφέλεια από ην µείωση ου χρόνου διαδροµής υπολογίζεαι για κάθε χρόνο λειουργίας από ην σχέση: ΩΤ = Όπου Τ,Α [( T T, ). + ( T T, )(. QI,5. )]. V,, + είναι ο χρόνος διαδροµής για ο σύνολο ης διανυόµενης απόσασης, για ένα µεακινούµενο ή αγαθό που ανήκει σην καηγορία, και Α είναι η εναλλακική. V είναι η αξία ου χρόνου για ένα µεακινούµενο ης καηγορίας (η καηγορία αφορά συνήθως ον σκοπό ης µεακίνησης, ή ην καηγορία ου εµπορεύµαος) 7. Εκίµηση ωφελειών κάθε εναλλακικής ς Κάθε εναλλακική συγκρίνεαι µε ην βασική µηδενική (υφισάµενη καάσαση) Ιδιαίερη προσοχή απαιείαι σον υπολογισµό ων ωφελειών για ην παράγωγη κυκλοφορία. Η παράγωγη κυκλοφορία συνεισφέρει σο πλεόνασµα ου κααναλωή όπως φαίνεαι σο σχήµα. Η ωφέλεια (πλεόνασµα κααναλωή) όαν ο κόσος αξιδιού µειώνεαι από C σε C είναι η C EFC. H συνεισφορά ης παράγωγής κυκλοφορίας (D -D ) είναι EFG που ισούαι µε :,5 x (D -D ) x (C -C ) Ενώ η ωφέλεια από ην µείωση ου κόσους για ην κανονική κυκλοφορία D είναι: D x (C -C ) Κόσος αξιδιού από ο Α σο Β C C G E F D D Αριθµός µεακινήσεων από ο Α σο Β. 7. Εκίµηση ωφελειών κάθε εναλλακικής ς 7.3 Ωφέλειες από ην µείωση ων αυχηµάων Η ωφέλεια από ην µείωση ων αυχηµάων υπολογίζοναι για κάθε χρόνο λειουργίας από ην σχέση: ΩΑ = ( RT RT, ). C A, Όπου RT, είναι ο αριθµός ων αυχηµάων σο υφισάµενο οδικό δίκυο ανά καηγορία αυχήµαος. RT, είναι ο αριθµός ων αυχηµάων σο οδικό δίκυο όπως θα διαµορφωθεί βάσει ης εναλλακικής ς που εξεάζεαι, ανά καηγορία αυχήµαος. C A ο µέσο κόσος για αυχήµαα καηγορίας. 7. Εκίµηση ωφελειών κάθε εναλλακικής ς 7. Ωφέλειες από µείωση ου λειουργικού κόσους Η κυκλοφοριακή µελέη διαχωρίζει ην προβλεπόµενη κυκλοφορία σε α) κανονική (σύµφωνα µε άσεις) β) προσελκυόµενη QI, που εκρέπεαι από άλλες οδούς η µεαφορικά µέσα γ) παράγωγη κυκλοφορία, που αφορά νέα κίνηση που δεν υπήρχε προηγουµένως Η ωφέλεια σε λειουργικό κόσος υπολογίζεαι για κάθε έος λειουργίας από ην σχέση: Λ [( O O ) + ( O O ).( QI,5. )] = i, i,. i i, i, i + i Όπου O i,α είναι ο λειουργικό κόσος για ο σύνολο ης διανυόµενης απόσασης, για ένα όχηµα καηγορίας i, και Α είναι η εναλλακική. Α= για ην µηδενική. i 8. Υπολογισµός αποελεσµαικόηας κάθε εναλλακικής ς Η αποελεσµαικόηας ης επένδυσης για κάθε εναλλακική εκιµάαι µε σύγκριση ων ωφελειών και ου κόσους ου έργου όπως εξελίσσοναι καά ην διάρκεια ης χρονικής περιόδου αξιολόγησης. Υπολογίζοναι οι διάφοροι δείκες αποελεσµαικόηας όπως «Καθαρή Παρούσα Αξία» και «είκης Εσωερικής Απόδοσης» Οι συγκρίσεις γίνοναι ως προς ην µηδενική Ως χρονική µονάδα χρησιµοποιείαι συνήθως ο έος

12 8. Υπολογισµός αποελεσµαικόηας κάθε εναλλακικής ς Χρησιµοποιώνας α ακόλουθα µεγέθη: Κ n οικονοµικό κόσος ης επένδυσης σο έος n Σ n οικονοµικό κόσος συνήρησης και λειουργίας σο έος n Y υπολειµµαική αξία ων έργων Ω n ωφέλειες σο έος n συνολικός αριθµός εών χρονικής αξιολόγησης ΚΠΑ καθαρή παρούσα αξία υπολογιζόµενη σο έος βάση η περίοδος αποπληρωµής ης επένδυσης B/C ο λόγος ωφελειών προς κόσος 8. Υπολογισµός αποελεσµαικόηας κάθε εναλλακικής ς Θα προείνεαι η που συγκενρώνει α περισσόερα πλεονεκήµαα βάσει ων ιµών που προκύπουν για ους δείκες/κριήρια. α αποελέσµαα ης αξιολόγησης θα πρέπει να συγκρίνοναι µε ους δείκες που έχουν προκύψει από ανίσοιχες αναλύσεις για παρόµοια έργα. Ο εσωερικός δείκης αναποδοικόηας (irr) θα πρέπει να συγκρίνεαι µε ις ιµές ου επιοκίου αναγωγής και υχόν ιµές ου irr που θεωρούναι ως οι καώερες αποδεκές. υπολογίζοναι οι διάφοροι δείκες αποδοικόηας ης επένδυσης 8. Υπολογισµός αποελεσµαικόηας κάθε εναλλακικής ς Α) η περίοδος αποπληρωµής ης επένδυσης,, είναι ο έος για ο οποίο ισχύει: K n ( Ω n Σn ) = n n n= ( + e) n= ( + e) Β) η Καθαρή Παρούσα Αξία: : ΚΠΑ = K n Y ( Ω n Σn + + n n n= ( + e) ( + e) n= ( + e) ) 9. Ανάλυση κινδύνων Ανάλυση ευαισθησίας Θα πρέπει να εκιµώναι οι κίνδυνοι ου έργου και ης επένδυσης Καηγορίες κινδύνων Κίνδυνοι που αφορούν ην φυσική υπόσαση ου έργου και µπορεί να εµφανισθούν καά ην καασκευή ή/και καά ην λειουργία. Συνεπάγοναι πρόσθεο κόσος ή/και ανασολή ης λειουργίας και εποµένως απώλεια ωφελειών Κίνδυνοι που αφορούν ους χρήσες (πχ. Αυχήµαα) Κίνδυνοι ροµοκραικών ενεργειών Κίνδυνοι που αφορούν ην απόδοση ης επένδυσης και µπορεί να εκδηλώνοναι µε: a) Απόοµη και σαθεροποιούµενη µείωση ης ζήησης (π.χ. από ανάπυξη αναγωνισικού µεαφορικού συσήµαος) b) Μη υλοποίηση προβλεπόµενων σχεδίων ανάπυξης πόλων έλξης και παραγωγής µεαφορικού έργου c) Μείωση δυναόηας χρήσης ου έργου λόγω νεωερων και αυσηρόερων κανόνων περιβαλλονικής προσασίας d) Αναροπή ης δυναόηας χρηµαοδόησης e) Γενικόερες οικονοµικές διααραχές, πχ. Πολιική ασαθεια, εµπόλεµη καάσαση, οικονοµική ύφεση 8. Υπολογισµός αποελεσµαικόηας κάθε εναλλακικής ς Γ) η ο λόγος ωφελειών κόσους : B / C = n= ) ο είκης Εσωερικής Αναποδοικόηας : ( Ω n Σn ) n n= ( + e) K n Y n ( + e) ( + e) Είναι ο επιόκιο αναγωγής e για ο οποίο B/C= ή ΚΠΑ= 9. Ανάλυση κινδύνων Ανάλυση ευαισθησίας Ορισµένοι κίνδυνοι µπορούν να εισάγοναι σην οικονοµική ανάλυση σαν πρόσθεο κόσος Θα πρέπει να γίνοναι προάσεις µείωσης ων κινδύνων Ανάλυση ευαισθησίας Η µελέη θα πρέπει να περιλαµβάνει κααγραφή ων παραδοχών και εκίµηση ης διακύµανσης ους Θα πρέπει να κααρίζοναι διάφορα σενάρια µε συνδυασµούς ιµών ων διαφόρων µεγεθών που παρουσιάζουν διακύµανση και κρισίµων µεγεθών που προσδιορίσθηκαν σην ανάλυση κινδύνων Τα αποελέσµαα θα πρέπει να υπολογίζοναι για διαφορεικούς συνδυασµούς υποθέσεων και να περιλαµβάνουν : α) ην πλέον αισιόδοξη εξέλιξη ης κυκλοφορίας β) ην πλέον πιθανή εξέλιξη ης κυκλοφορίας γ) ην πλέον απαισιόδοξη εξέλιξη ης κυκλοφορίας

13 Παράδειγµα: Αξιολόγηση έργου παράκαµψης οικισµού Ανικείµενο : Μελέη σκοπιµόηας ης καασκευής ης παράκαµψης ου οικισµού εδοµένα : Μήκος υπάρχονος δρόµου = 4χλµ Γ Μήκος εξεαζόµενης παράκαµψης = 3,4 χλµ Ο Β ιαοµή υπάρχουσας οδού Ενός οικισµού = 6,5 µ Εκός οικισµού 7µ/8µ Κ ιαοµή παράκαµψης µ/µ A Από αναγνωρισική µελέη η συγκεκριµένη χάραξη αποελεί ην µοναδική εφική Θα απαιηθεί : χρόνος για ολοκλήρωση µελεών (π.χ. 6), 3 χρόνια για καασκευή (7, 8, 9), θα δοθεί σην κυκλοφορία ο. εδοµένα Χαρακηρισικά µεακινήσεων ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΑΝΑ ΣΚΟΠΟ ΜΕΤΑΚΙΝΗΣΗΣ Καηγορία οχήµαος Ι.Χ. Λεωφορεία Σκοπός µεακίνησης ΠΛΗΡΟΤΗΤΑ ΟΧΗΜΑΤΩΝ Καηγορία Πληρόηα οχήµαος Ι.Χ. Φορηγά Λεωφορεία 3% : από και προς 3% : σα πλαίσια ης ς 4% : άλλοι σκοποί 4% : από και προς 6% : άλλοι σκοποί,,3,8 8, Σκοπός µεακίνησης Από & προς, σα πλαίσια ς Άλλοι σκοποί γενικά : Το έργο δεν θα επηρεάσει ην καανοµή ης κυκλοφορίας γιαί δεν υπάρχει εναλλακική σύνδεση εν υπάρχει σιδηροδροµική σύνδεση Οι προβλέψεις έγιναν µε ανάλυση ης διαχρονικής εξέλιξης ων φόρων Προβλέπεαι όι η κυκλοφορία επιβαικών ΙΧ και ων βαρέων οχηµάων (λεωφορεία και φορηγά) αυξάνεαι µε ρυθµό,5% εησίως. Η διάρκεια ζωής ου έργου είναι έη, µεά ην οποία η υπολειµµαική αξία ου έργου θεωρείαι µηδενική κόσος µελεών, ερευνών, απαλλοριώσεων είναι 5. ο συνολικό κόσος καασκευής είναι 3.6. και καανέµεαι ισόποσα σα ρία έη καασκευής. ο κόσος λειουργίας και συνήρησης είναι 5. κάθε έος. Σο 7ο και 5ο έος ο κόσος λειουργίας και συνήρησης είναι. Το επιόκιο αναγωγής είναι 8% εδοµένα Χαρακηρισικά µεακινήσεων (συνέχεια) ΑΞΙΑ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ Σκοπός µεακίνησης ΙΧ σα πλαίσια ς Προς και από Άλλοι σκοποί µεακίνησης Φορηγά οχήµαα ΚΟΣΤΟΣ ΑΤΥΧΗΜΑΤΩΝ Συµβάν Θαναηφόρο αύχηµα Αύχηµα µε ραυµαισµό Αύχηµα µε υλικές ζηµιές µόνο Κόσος Αξία ( /hr) 8, 5, 3,5 4, εδοµένα Kυκλοφοριακά χαρακηρισικά εδοµένα Λειουργικά Χαρακηρισικά οχηµάων ΤΑΧΥΤΗΤΕΣ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΧΡΟΝΟΙ ΙΑΝΥΣΗΣ Εναλλακική ΕΛ Οδικό µήµα ΑΒ/ ΑΒ/ Ταχύηα (χλµ/ώρα) Ι.Χ. Β.Ο Χρόνος διάνυσης (sec) Ι.Χ. Β.Ο. 96, , ,9 4 4 ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΚΑΥΣΙΜΟΥ ΑΝΑ ΕΙ ΟΣ ΟΧΗΜΑΤΟΣ Οδικό µήµα Είδος οχήµαος ΙΧ ΒΟ Καανάλωση καυσίµου (lt/k),95,75 ΙΧ,75 ΑΒ, ΒΟ,5 ΙΧ, ΒΟ,3 Το κόσος ης βενζίνης προ φόρων θεωρείαι όι θα είναι,65 /lt και ου περελαίου κίνησης,6 /lt

14 Προβλέψεις κυκλοφοριακών φόρων για ο ο έος λειουργίας Οδικό δίκυο Χ A Β A Ο Γ B Ισοδύναµος χάρης κόµβων-συνδέσµων ου µονέλου συγκοινωνιακού σχεδιασµού Γ Ψ Προβλέψεις κυκλοφοριακών φόρων για ο ο έος λειουργίας (κανονική κυκλοφορία) Ι.Χ. (φορηγά/λεωφ) Προβλεπόµενοι κυκλοφοριακοί 5 B Γ φόροι για ην µηδενική (9/6 (δηλ. εάν δεν καασκευασθεί η παράκαµψη) ΕΛ A Προβλεπόµενοι κυκλοφοριακοί φόροι κανονική κυκλοφορία () για ην εναλλακική (δηλ. εάν καασκευασθεί η παράκαµψη) A 6 8 (5/4) (6/) B 3 (9/4 (9/) Γ 6 8 (5/4) (6/) ιαφορεικές συνισώσες ου φόρου Ι.Χ. για ην ΕΛ Χ =+5+55 =8 Β = = 5 A Γ 55 Ψ Προβλέψεις κυκλοφοριακών φόρων για ο ο έος λειουργίας (παράγωγη κυκλοφορία) Ι.Χ. (φορηγά/λεωφ) Προβλεπόµενη παράγωγη κυκλοφορία () για ην εναλλακική (δηλ. εάν καασκευασθεί η παράκαµψη) A 6 (4/) B (6/ (/) Γ (4/) 6 ιαφορεικές συνισώσες ου φόρου Ι.Χ. για ην Χ = 5+55 = 6 5 Β A 55 5 Χ A Γ = = 3 55 Ψ Ψ Προβλέψεις κυκλοφοριακού φόρων για ο ο έος λειουργίας Εναλλα κική ΕΛ AB, ΑΒ, Φόρος (ΙΧ) (Φορη γά) (Λεωφ) : η συνολική κυκλοφορία (σην ΕΛ είναι κανονική (δεν υπάρχει παράγωγη) : η κανονική κυκλοφορία : η παράγωγη κυκλοφορία 3 4

15 Ανάλυση Ωφελειών Υπολογισµός φόρων () ανά σκοπό µεακίνησης (Α) ΙΧ (Β) (Γ) ( ) Λεωφορεία Φορηγά (Α.) Εξοικονόµηση χρόνου αξιδιού Κανονική κυκλοφ. Παράγωγη κυκλοφ. ΩΤ ΙΧ,Ν ΩΤ ΙΧ,G (Β.) Εξοικονόµηση χρόνου αξιδιού Κανονική Παράγωγη ΩΤ Λ,Ν ΩΤ Λ,G (Γ.) Εξοικονόµηση χρόνου αξιδιού Κανονική Παράγωγη ΩΤ Φ,Ν ΩΤ Φ,G Μείωση αυχηµάων ΩΑ (Α.) Λειουργικό κόσος οχηµάων Κανονική ΩΛ ΙΧ,Ν Παράγωγη ΩΛ ΙΧ,G (Β.) Λειουργικό κόσος οχηµάων Κανονική Παράγωγη ΩΛ Λ,Ν ΩΛ Λ,G (Γ.) Λειουργικό κόσος οχηµάων Κανονική Παράγωγη ΩΛ Φ,Ν ΩΛ Φ,G Εναλ. () ΕΛ () AB, ΑΒ, Φόρος (3) Συνολικό (ΙΧ) (4) % ΙΧ ανά σκοπό µεακίνησης προς/από (5) 3% 3% 3% 3% 3% 3% 3% 3% σα πλαισια ς (6) 3% 3% 3% 3% 3% 3% 3% 3% άλλοι σκοποί (7) 4% 4% 4% 4% 4% 4% 4% 4% προς/ από (8) = (4)*(5) (ΙΧ) σα πλαισια ς (9)= (4)*(6) άλλοι σκοποί () = (4)*(7) Υπολογισµός αριθµού µεακινούµενων µε ΙΧ ανά σκοπό µεακίνησης Ανάλυση Κόσους (Ε) (ΣΤ) (Ζ) Κόσος µελεών, ερευνών, απαλλοριώσεων Κόσος καασκευής Κόσος λειουργίας και συνήρησης Εναλ. () ΕΛ () AB, ΑΒ, Φόρ ος (3) Συνολικό (ΙΧ) (4) προς/α πό (5) (ΙΧ) σα πλαισια ς (6) άλλοι σκοπο ί προς/ από εργασί α (8) = (7) (5)*, , ,6 Αριθµός µεακινούµενων µε ΙΧ (εήσιος µέσος ηµερήσιος) σα πλαισια ς (9) = (6)*, , ,9 Πληρόηα ΙΧ µε σκοπό από/προς =, µεακινούµενοι / όχηµα Πληρόηα ΙΧ µε σκοπό σα πλαίσια ης ς =,3 µεακιν/όχηµα Πληρόηα ΙΧ µε άλλο σκοπό µεακίνησης =,8 µεακιν/όχηµα άλλοι σκοποί () = (7)*, Ανάλυση ωφελειών Α.) Εξοικονόµηση χρόνου - Επιβαικά Ι.Χ. οχήµαα Η ωφέλεια από ην εξοικονόµηση ου χρόνου αξιδιού εκφράζεαι σε χρήµα, πολλαπλασιάζονας ον χρόνο επί ην χρηµαική αξία ου χρόνου Η ιµή ης αξίας ου χρόνου εξαράαι από ον σκοπό ης µεακίνησης (ΙΧ) (Εήσια Μέση Ηµερήσια Κυκλοφορία σύνολο ΙΧ οχηµάων) Κυκλοφορία οχηµάων προς/από Κυκλοφορία οχηµάων σα πλαίσια ς Κυκλοφορία οχηµάων άλλοι σκοποί x πληρόηα οχηµάων x x Πληρόηα οχηµάων Πληρόηα οχηµάων προς/από άλλοι σκοποί σα πλαίσια ς x x x Χρόνος µεακίνησης Χρόνος µεακίνησης Χρόνος µεακίνησης x x x Αξία ου χρόνου Αξία ου χρόνου Αξία ου χρόνου προς/από σα πλαίσια ς άλλοι σκοποί = συνολικό κόσος = συνολικό κόσος = συνολικό κόσος χρόνου µεακινούµενων από/προς χρόνου µεακινούµενων σα πλαίσια ς χρόνου µεακινούµενων για άλλους σκοπούς Υπολογισµός συνολικού χρόνου αξιδιού για ους µεακινούµενους µε ΙΧ, ανά σκοπό µεακίνησης. Εναλ. () ΕΛ () AB, ΑΒ, Φόρος (3) Αριθµός µεακινούµενων µε ΙΧ (εήσιος µέσος ηµερήσιος) προς/ από (4) , ,6 σα πλαισια ς (5) , ,9 άλλοι σκοποί (6) Χρόνοι διάνυσης µηµάων (sec) (7) ,4,4 Συνολικός χρόνος µεακινούµενων µε ΙΧ (Συνολικός εήσιος σε hr) προς/ από (8) = =(4)*(7)* 365/ σα πλαίσια ς (9) = = (5)*(7)* 365/ άλλοι σκοποί () = =(6)*(7)* 365/

16 Υπολογισµός ωφέλειας λόγω µείωσης ου χρόνου µεακίνησης. Α..α) κανονική κυκλοφορία Άλλοι σκοποί 3,5 Εναλ. () ΕΛ Τµή- µα () AB, ΑΒ, Συνολικός χρόνος µεακινούµενων µε ΙΧ (εήσιος σε hr) σα προς/ από πλαισια ς (3) (4) άλλοι σκοποί (5) Σκοπός µεακίνησης Προς / από Σα πλαίσια ς Αξία συνολικού χρόνου µεακινήσεων µε ΙΧ προς/ από (6)=(3)* (εήσιο σύνολο σε ) σα πλαισια ς (7)=(4)*8 (8)=(5)*3, άλλοι σκοποί Αξία χρόνου Αξία συνολικού χρόνου µεακινήσεων µε ΙΧ (εήσιο σύνολο σε ) (9) ΑΒ+ ΑΒ+ 5, 8, όλοι οι σκοποί µεακίνησης () Συνολική ωφέλεια εξοικονόµησης χρόνου ης κανονικής κυκλοφορίας για ο ο έος λειουργίας : ΩΤ ΙΧ,Ν = = ΩΤ ΙΧ,Ν = () Υπολογισµός µεακινούµενων µε λεωφορεία ανά σκοπό µεακίνησης Ενλ. λύσ η Τµή µα Συνολικός Εήσιος Αριθµός Μεακινούµενων µε Λεωφορεία () () (3) (4) (5)=365*(4)*8 (6) ΑΒ, ΕΛ % % ΑΒ, % 4% 3.4 4% 4% 3.4 4% 3.4 % Πληρόηα λεωφορείου 8 επιβάες/όχηµα % µεακινούµενων µε Λεωφορείων ανά σκοπό µεακίνησης προς / από άλλοι σκοποί (7) 6% 6% 6% 6% 6% 6% 6% % Συνολικός Εήσιος Αριθµός Μεακινούµενων µε Λεωφορεία προς/ από (8)=(5)*(6) άλλοι σκοποί (9)=(5)*(7) Υπολογισµός ωφέλειας λόγω µείωσης ου χρόνου µεακίνησης. Α..β) Παράγωγη κυκλοφορία Εναλ. ΕΛ AB, ΑΒ, Φόρος προς/ από,6 36 Αριθµός µεακινούµενων µε ΙΧ (εήσιος µέσος ηµερήσιος) σα πλαισια ς 3,4 39,6 4,9 79,4 Συνολική ωφέλεια εξοικονόµησης χρόνου ης παράγωγης κυκλοφορίας Σκοπός Προς/από Σα πλαίσια ς Άλλοι σκοποί Συνολική ωφέλεια χρόνου 39,5 *{ [,6*(96-96) + 36*(36-4) + 39,6*( ,4) ] * (365/36) },5 *{ [ 3,4*(96-96) + 39*(36-4) + 4,9*( ,4) ] * (365/36) },5 *{ [ 43*(96-96) + 7*(36-4) + 79*( ,4) ] * (365/36) } άλλοι σκοποί 43 7 Αξία χρόνου 5 8 3,5 Χρόνοι διάνυσης µηµάων (sec) , 9.373, ,9 ΩΤ ΙΧ,G =.349,4 Υπολογισµός ωφέλειας λόγω µείωσης Σκοπός µεακίνησης ου χρόνου µεακίνησης. Προς / από Β..α) κανονική κυκλοφορία Άλλοι σκοποί 3,5 Εναλ. () ΕΛ () AB, ΑΒ, Συνολικό (Λεωφορεία) Φόρος Φόρος (3) Συνολικός Εήσιος Αριθµός µεακινούµενων µε Λεωφορεία προς/από (4) άλλοι σκοποί (5) Χρόνοι διάνυσης µηµάων (sec) (6),9 36, Συνολικός χρόνος µεακινούµενων µε Λεωφορρεία (εήσιος σε hr) Προς /από (7)=(4)*(6) / Αξία χρόνου 5, άλλοι σκοποί (8) = (5) *(6) / Συνολική ωφέλεια εξοικονόµησης χρόνου ης κανονικής κυκλοφορίας για ο έος λειουργίας ΩT Λ,Ν : = [ ( ) ( ) ] * 5, + [ ( ) ( ) ] * 3,5 => ΩΤ Λ,Ν = ,5 Ανάλυση ωφελειών Β.) Εξοικονόµηση χρόνου - Λεωφορεία Υπολογισµός ωφέλειας λόγω µείωσης ου χρόνου µεακίνησης. Β..β) Παράγωγη κυκλοφορία (Λεωφορεία) (Εήσια Μέση Ηµερήσια Κυκλοφορία σύνολο Λεωφορείων) x Κυκλοφοριακός φόρος Λεωφορείων Πληρόηα Λεωφορείων = συνολικό αριθµός µεακινούµενων µε λεωφορείο % από/προς % για άλλους σκοπούς Εναλ. ΕΛ AB, Φόρος Συνολικός Εήσιος Αριθµός µεακινούµενων µε Λεωφορεία προς/από άλλοι σκοποί Χρόνοι διάνυσης µηµάων (sec), x x Μεακινούµενοι από/προς Χρόνος µεακίνησης Αξία ου χρόνου από/προς x Μεακινούµενοι για άλλους σκοπούς Χρόνος µεακίνησης x Αξία ου χρόνου άλλοι σκοποί Σκοπός Άλλοι σκοποί Συνολική ωφέλεια χρόνου,5 *{ [ 3.4*(,9+, ) ] /36} Αξία χρόνου 3,5 συνολική αξία.636,8 = συνολικό κόσος χρόνου = µεακινούµενων από/προς συνολικό κόσος χρόνου µεακινούµενων για άλλους σκοπούς ΩΤ Λ,G =,636,8

17 Ανάλυση ωφελειών Γ.) Εξοικονόµηση χρόνου αξιδιού - Φορηγά Εναλ. Φόρος Λύση (Φορηγά) () () (3) (4) ΕΛ AB, 3 4 ΑΒ, Αξία εξοικονόµησης χρόνου Χρόνος διάνυσης (5),9 36,9, Συνολικός χρόνος αξιδιού Φορηγών (εήσιος σε hr) (6) =(4)*(5)*365/ αξία χρόνου για φορηγά οχήµαα = 4 Γ..α) Κανονική κυκλοφορία: [ ( ) ( ) ]*4 => ΩT Φ,Ν = 5.5,6 Γ..β) Παράγωγη κυκλοφορία:,5 * { *[(,9+,9+36) 53] }*(365/36)*4 => ΩT Φ,G = 585,9 Ανάλυση ωφελειών Γ.) Μεαβολή Λειουργικού κόσους Φορηγών Εναλ ΕΛ AB, ΑΒ, Φόρος (Φορηγά) Γ..α) Κανονική κυκλοφορία:,6 * [ ( ) - ( ) ] => 5 8 Γ..β) Παράγωγη κυκλοφορία:,5 * {,6 * 365 * [ 4* *(,5-5)* + 6**(,3-,3) + *(*,5+*,5+*,3 3,4*,75) ] } => µήκος µήµαος 3,4 3,4 Μέση καανάλωση,5,3,5,5,3,3,75,75 συνολική κααναλωση (lt/εος) Ω Φ,Ν = 6.865,7 Ω Φ,G = 87,7 Α.) Μεαβολή Λειουργικού κόσους ΙΧ επιβαικών οχηµάων Εναλλακικ ή ΕΛ Ανάλυση ωφελειών AB, ΑΒ, Φόρος (ΙΧ) µήκος µήµαος 3,4 3,4 µεση κααναλωση,75,,75,75,,,95,95 συνολική κααναλωση (lt/εος) Α..α) Κανονική κυκλοφορία:,65 * [ ( ) - ( ) ] => Ω IX,N = 7.686,9 Α..β) Παράγωγη κυκλοφορία:,5 * {,65 * 365 / 36 * [ *6**(,75-,75) + **(,-,) + *(*,+(+)*,75 3,4*,95) ] } => Ω IX,G = 35,3 ) ) Υπολογισµός Ωφελειών από ην µείωση ων αυχηµάων ΕΙΚΤΕΣ ΑΤΥΧΗΜΑΤΩΝ Εναλλακι κή ΕΛ ΑΤΥΧΗΜΑΤΩΝ (συµβάνα ανά 8 οχηµαοχιλιόµερα) Οδικό συµβάν µήµα Θάναος Τραυµαισµός ΑΒ/ ΑΒ/ 4,5 3 4,5 3, Υλικές Ζηµιές Ανάλυση ωφελειών Β.) Μεαβολή Λειουργικού κόσους Λεωφορείων Εναλ ΕΛ AB, ΑΒ, Φόρος (Λεωφορεία) Β..α)_ Κανονική κυκλοφορία:,6 * [ ( ) - ( ) ] => 3 4 µήκος µήµαος 3,4 3,4 µέση καανάλωση,5,3,5,5,3,3,75,75 συνολική καανάλωση (lt/εος) Ω Λ,Ν =7,7 ΠΡΟΒΛΕΨΕΙΣ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΚΩΝ ΦΟΡΤΩΝ ΓΙΑ ΤΟ ο έος λειουργίας Εναλ. ΕΛ AB, ΑΒ, Φόρος (ΙΧ) (Φορηγά) (Λεωφ) 3 4 Συνολική Β..β) Παράγωγη κυκλοφορία:,5 * {,6 * 365 / 36 * [ *[ (+)*,5 + *,3] *3,4*,75 ] } => Ω Λ,G =36,

18 ΠΡΟΒΛΕΨΕΙΣ ΑΤΥΧΗΜΑΤΩΝ για ο ο έος λειουργίας Υπολογισµός ΚΟΣΤΟΥΣ Εναλ. ΕΛ AB+ Συνολ 8 8 µήκος µήµαος οχηµχλµ / έος Θάναοι / έος,68,6 Τραυµαισµοί / έος,683,544 Υλικές Ζηµιές / έος,58 5,47 Από α δεδοµένα ου προβλήµαος: Ε) κόσος µελεών, ερευνών, απαλλοριώσεων (ΚΜ) : = 5. ο έος ΑΒ , ,4,33,,4,83,9,536,767,475 ΣΤ) κόσος καασκευής: ο συνολικό κόσος καασκευής είναι 3.6. και καανέµεαι σα ρία έη καασκευής Ζ) κόσος λειουργίας και συνήρησης (ΚΛ): 5. κάθε έος, σο έος 7ο και 5ο έος ο κόσος λειουργίας και συνήρησης είναι. Υπολογισµός κόσους Αυχηµάων για ο ο έος λειουργίας Εναλ ΕΛ Θαναηφόρα αύχηµαα / έος Κόσος Θαναηφόρων αυχηµάων Τραυµαισµοί / έος Συµβάν Θαναηφόρο αύχηµα Αύχηµα µε ραυµαισµό Αύχηµα µε υλικές ζηµιές µόνο Υλικές Ζηµιές / έος Κόσος Τραυµαισµών Κόσος Κόσος Υλικών Ζηµιών Συνολικό κόσος AB+,68,683, ,6,544 5, ΑΒ+,4,4, ,33,83, ,,9, ) Η ωφέλεια από ην µείωση ων αυχηµάων υπολογίζεαι σαν η διαφορά => ΩΑ = 97.5 έ ο ς Μελέες / Έρευνες / Απαλλοριώσει ς 5. ΚΟΣΤΗ Συνήρηση / Λειουργία Καασκευή =79.4/(+8%) εξοικονοµ ηση χρόνου ΩΦΕΛΕΙΕΣ µειωση λειουργικού κόσου ς µειωση αυχη- µάων ΚΑΘΑΡΗ ΩΦΕΛΕΙΑ ΠΑΡΟΥΣΑ ΑΞΙΑ ΚΑΘΑΡΩΝ ΩΦΕΛΕΙΩΝ Υπολογισµός Συνολικών Ωφελειών Τα συνολικά οφέλη ο ο έος λειουργίας υπολογίζοναι αθροίζονας α επιµέρους οφέλη: Μείωσης Λειουργικού Εξοικονόµησης χρόνου κόσους οχηµάων ΩΤ ΙΧ,Ν 56.55, Ω IX,N 7.686,9 ΩΤ ΙΧ,G.349,4 Ω IX,G 35,3 ΩΤ Λ,Ν ,5 Ω Λ,Ν 7,7 ΩΤ Λ,G.636,8 Ω Λ,G 36, ΩT Φ,Ν 5.5,6 Ω Φ,Ν 6.865,7 ΩT Φ,G 585,9 Ω Φ,G 87,7 ΣΥΝΟΛΟ ΣΥΝΟΛΟ Μείωσης Αυχηµάων ΩΑ = 97.5 έ ο ς Μελέες / Έρευνες / Απαλλοριώσε ις ΚΟΣΤΗ Καασκε υή Συνήρησ η / Λειουργί α εξοικονο µηση χρόνου ΩΦΕΛΕΙΕΣ µειωση λειουρ -γικού κόσου ς µειωσ η αυχη- µάων ΚΑΘΑΡΗ ΩΦΕΛΕΙ Α ΚΑΘΑΡΗ ΠΑΡΟΥΣΑ ΑΞΙΑ ΤΗΣ ΕΠΕΝ ΥΣΗΣ ΠΑΡΟΥΣΑ ΑΞΙΑ ΚΑΘΑΡΩΝ ΩΦΕΛΕΙΩΝ

19 Παράδειγµα: απόσβεση εξοπλισµού και επιπώσεις φορολόγησης Για ην εκέλεση έργου διάρκειας 3 εών, απαιείαι να χρησιµοποιηθούν εξειδικευµένα όργανα µερήσεων. Τα χαρακηρισικά ων διαφορεικών ύπων που µπορούν να χρησιµοποιηθούν δίδοναι σον πίνακα: Τιµή αγοράς Χρόνος ρύθµισης οργάνου Χρόνος µέρησης Εήσιο κόσος συνήρησης/επισκευών Τύπος Α Τύπος Β Τύπος Γ Πριν από µια µέρηση ο όργανο θα πρέπει να έχει ρυθµισθεί. Το όργανο δεν χρειάζεαι να ρυθµισθεί πάλι πριν ην επόµενη µέρηση εκός εάν µεακινηθεί. Για ον χειρισµό ου οργάνου/µερήσεις απαιείαι ένας µηχανικός µε αµοιβή 35 /ώρα και ένας βοηθός µε αµοιβή /ώρα Παράδειγµα: απόσβεση εξοπλισµού και επιπώσεις φορολόγησης H απόσβεση ανιπροσωπεύει ην µείωση ης αξίας ου εξοπλισµού. Η απόσβεση θεωρείαι έξοδο ης εαιρείας (δεδοµένου όι ο εξοπλισµός αποελεί περιουσιακό σοιχείο ης εαιρείας και η αξία ου µειώνεαι) και εποµένως θα πρέπει να λαµβάνεαι υπόψη καά ον υπολογισµό ου φόρου. Όπως ήδη αναφέραµε, δεν δίνεαι πληροφορία για α οφέλη αλλά µόνο για α κόση. Όµως ο υπολογισµός ου φόρου γίνεαι σα κέρδη ης εαιρείας. Από α σοιχεία που έχουµε α οφέλη είναι αρνηικά (= - κόσος) και εποµένως και ο φόρος που υπολογίζεαι έχει αρνηικό πρόσηµο. Αυό σηµαίνει όι ο υπολογιζόµενος αρνηικός φόρος ανιπροσωπεύει ην µείωση ου πραγµαικού φόρου (επί ων κερδών) που θα έχει η εαιρεία λόγω ων εξόδων (δηλ. κόσος ς και απόσβεση εξοπλισµού). Παράδειγµα: απόσβεση εξοπλισµού και επιπώσεις φορολόγησης Τύπος Α Παράδειγµα: απόσβεση εξοπλισµού και επιπώσεις φορολόγησης Το επιόκιο αναγωγής είναι 5%, η υπολειµµαική αξία µεά α 3 χρόνια είναι, και η απόσβεση ου κόσους αγοράς θεωρείαι οµοιόµορφα καανεµηµένη καά ην διάρκεια αυής ης περιόδου. ο συνελεσής φορολόγησης είναι 4% Ζηούµενα: Ποιος ύπος οργάνου είναι ο πιο οικονοµικά συµφέρον για ένα έργο διάρκειας 3 εών όπου απαιούναι 5 µερήσεις κάθε έος, θεωρώνας όι καά µέσο όρο, ο όργανο θα πρέπει να µεακινείαι κάθε 5 µερήσεις? Έ ο ς () 3 Αγορά () - 8. Χρόνος ρύθµισης (ins) (3) Χρόνος µέρησης (ins) (4) Κόσος Εργασίας (5) = (4)* (35+)/ Κόσος Συνήρησης (6) Εισόδηµα (7) = (5) + (6) Απόσβεση αρχικής απάνης (8) = 8/ Φορολογηέο Εισόδηµα (9) = (7) + (8) Φόρος () = (9)*4% Εισόδηµα µεά Φόρο () = (9)+ () Καθαρή Παρούσα Αξία ()=/ (+i) n (3) : Χρόνος ρύθµισης = x (5/5) (4) : Χρόνος µέρησης = 6 x 5 (8) : η αρχική δαπάνη 8. καανέµεαι οµοιόµορφα καά ην διάρκεια ων ριών χρόνων. Για κάθε έος η απόσβεση ισούαι µε ο κόσος αγοράς/3 Παράδειγµα: απόσβεση εξοπλισµού και επιπώσεις φορολόγησης εν δίδοναι εκιµήσεις ων εήσιων ωφελειών που προκύπουν από ην χρήση ων διαφορεικών ύπων οργάνων. Όµως προφανώς υπάρχουν οφέλη (π.χ. εξοικονόµηση χρόνου σχέση µε άλλα όργανα), αλλά η ανάλυση θα πρέπει να βασίζεαι σα σοιχεία που δίδοναι και που όλα αφορούν κόση. Κάθε όργανο θα έχει αρνηική Καθαρή Παρούσα Αξία (δεδοµένου όι µόνο α κόση λαµβάνοναι υπόψη) και θα πρέπει να επιλέξεε εκείνο ον ύπο που έχει ην υψηλόερη ΚΠΑ. Εάν εφαρµόζουµε ους κανόνες κόσους οφέλους καά γράµµα, όε σις περιπώσεις που δεν ορίζοναι σαφώς α οφέλη από ην αγορά, δεν θα µπορούσαµε να προείνουµε οποιαδήποε αγορά/ επένδυση. Προφανώς α οφέλη από ις µερήσεις που είναι απαραίηες για ο έργο είναι θεικά και µεγαλύερα από ο κόσος ου εξοπλισµού Τύπος Β Έ ο ς 3 Αγορά -3. Τύπος Γ Έ ο ς 3 Αγορά -4. Χρόνος ρύθµισης (ins) Χρόνος ρύθµισης (ins) Χρόνος µέρησης (ins) Χρόνος µέρησης (ins) Κόσος Εργασίας Κόσος Εργασίας Κόσος Συνήρησης... Κόσος Συνήρησης Εισόδηµα Εισόδηµα Απόσβεση αρχικής απάνης Απόσβεση αρχικής απάνης Φορολογηέο Εισόδηµα Φορολογηέο Εισόδηµα Φόρος Φόρος Εισόδηµα µεά Φόρο Εισόδηµα µεά Φόρο Καθαρή Παρούσα Αξία Καθαρή Παρούσα Αξία