Συστήματα Υποστήριξης Αποφάσεων

Transcript

1 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Ανώτατο Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Πειραιά Τεχνολογικού Τομέα Συστήματα Υποστήριξης Αποφάσεων Άσκηση 3η : Σταθμισμένος Μέσος & Λεξικογραφική -Μετεγκατάσταση Πολυτεχνείου Διονύσης Γιαννακόπουλος Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων

2 Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό υλικό, όπως εικόνες, που υπόκειται σε άλλου τύπου άδειας χρήσης, η άδεια χρήσης αναφέρεται ρητώς. Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο Ανώτατο Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Πειραιά Τεχνολογικού Τομέα» έχει χρηματοδοτήσει μόνο την αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού υλικού. Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους.

3 1. Περιγραφή Άσκησης Ερωτήματα Λύση Ερώτημα Ερώτημα Ερώτημα Ερώτημα

4 1. Περιγραφή Άσκησης Ένα Πολυτεχνείο λειτουργεί παραδοσιακά σε διεσπαρμένα κτίρια μέσα σε μια πόλη, πράγμα που αντιτίθεται στην πρόσφατα εξαγγελθείσα αναπτυξιακή πολιτική της χώρας. Αποφασίστηκε λοιπόν να μετεγκατασταθεί το ίδρυμα αυτό σε μια νέα τοποθεσία. Η επιλογή του τόπου εγκατάστασης οφείλει να λάβει υπ όψη της, τόσο το κόστος κατασκευής, το χρόνο πραγματοποίησης του έργου, τις επιδιώξεις του διοικητικού προσωπικού, των σπουδαστών και άλλων φορέων, όσο και τη νέα αποστολή του ιδρύματος, που σκιαγραφείται ως εξής: το Πολυτεχνείο πρέπει να καταστεί ένας φορέας νέας τεχνολογίας και μόρφωσης, το Πολυτεχνείο οφείλει να αποτελέσει μέσο κοινωνικοοικονομικής ανάπτυξης και ταυτόχρονα να ανοίξει δρόμο ανάπτυξης της περιοχής, το Πολυτεχνείο πρέπει να καθιερωθεί διεθνώς, εκμεταλλευόμενο την προνομιούχα θέση του στη μεσογειακή λεκάνη. Η Διεύθυνση του Ιδρύματος ζήτησε από ένα γραφείο μελετών την επιστημονική μελέτη του προβλήματος, προκειμένου να υποβάλλει στην προϊσταμένη αρχή μια τεκμηριωμένη εισήγηση για το πού είναι προτιμότερο να εγκατασταθεί το Πολυτεχνείο. Το γραφείο των μελετητών, αφού άνοιξε διάλογο με όλους τους ενδιαφερόμενους φορείς που έχουν ένα ρόλο να παίξουν μέσα στη διαδικασία απόφασης, προσδιόρισε πέντε, τις πλέον κατάλληλες, τοποθεσίες που θα μπορούσαν να υποδεχτούν το Πολυτεχνείο. Στο σχήμα 1, οι τοποθεσίες αυτές παριστάνονται με μικρούς κύκλους και ονομάζονται α 1, α 2, α 3, α 4, α 5.

5 Σχήμα 1: Χάρτης περιοχής όπου θα μετεγκατασταθεί το Πολυτεχνείο. Σχετικά με την αξιολόγηση των τοποθεσιών, θεωρήθηκαν από τους μελετητές επτά κριτήρια, που σύμφωνα με την ανάλυση του προβλήματος χαρακτηρίζουν αμερόληπτα τις επιπτώσεις κάθε εναλλακτικής επιλογής. Αυτά είναι : Κριτήριο g 1 : Αστικό περιβάλλον (χαρακτηρίζει τη θέση ως προς τους πόλους του συγκοινωνιακού δικτύου καθώς επίσης και το άμεσο περιβάλλον του ιδρύματος). Κριτήριο g 2 : Βιομηχανικό περιβάλλον (το κριτήριο αυτό ερμηνεύει τη σχέση της τοποθεσίας με τη στρατηγική του ιδρύματος να συμβάλλει στη βιομηχανική ανάπτυξη). Κριτήριο g 3 : Πνευματικό περιβάλλον (πρόκειται για το βαθμό στον οποίο είναι προσιτά τα υπόλοιπα πνευματικά ιδρύματα της περιοχής).

6 Κριτήριο g 4 : Συνθήκες προσέλευσης και δυνατότητες υποδοχής (το κριτήριο αυτό παίρνει υπ όψη του τη σχέση της τοποθεσίας ως προς το μέσα μαζικής μεταφοράς, την παρεχόμενη εξυπηρέτηση καθώς και την ύπαρξη χώρων). Κριτήριο g 5 : Κόστος κατασκευής Κριτήριο g 6 : Χρόνος υλοποίησης Κριτήριο g 7 : Συγγένεια με ορισμένα ισχύοντα χαρακτηριστικά του ιδρύματος (πρόκειται για κριτήριο μέτρησης του «κόστους αλλαγής», όπως αυτό γίνεται αντιληπτό από το διοικητικό και διδακτικό προσωπικό του ιδρύματος). Η ιδιομορφία του προβλήματος έδειξε ότι είναι αδύνατο να ποσοτικοποιηθούν οι επιπτώσεις των εναλλακτικών λύσεων πάνω στα κριτήρια αυτά, αφού τα περισσότερα έχουν καθαρά ποιοτικό χαρακτήρα. Υιοθετήθηκε έτσι μια κοινή γραμμή μοντελοποίησης από την πλευρά των μελετητών, η ίδια για κάθε κριτήριο, ως εξής: κατάταξη των τοποθεσιών από την καλύτερη μέχρι τη χειρότερη, αξιολόγηση των τοποθεσιών πάνω στην κλίμακα 0-10 (με άριστα το 10), στοχεύοντας στην ποσοτικοποίηση των διαφορών (από πλευράς επιπτώσεων) μεταξύ των βαθμίδων της κατάταξης (πίνακας 1). Πίνακας 1: Πολυκριτήρια αξιολόγηση των πέντε υποψηφίων τοποθεσιών Κριτήρια Τοποθεσίες g 1 g 2 g 3 g 4 g 5 g 6 g 7 a a a a a

7 2. Ερωτήματα 1. Να προσδιορίσετε τους διάφορους εμπλεκόμενους φορείς στη διαδικασία απόφασης για το πρόβλημα της μετεγκατάστασης και να αναλύσετε το ρόλο και την επιρροή που μπορεί να ασκήσει ο καθένας από αυτούς. 2. Να εξετάσετε κατά πόσο η μελετητική ομάδα έχει εφαρμόσει το γενικό μεθοδολογικό πλαίσιο του Roy, περιγράφοντας εκ των υστέρων τα δύο πρώτα στάδια που αφορούν στο αντικείμενο της απόφασης και τα κριτήρια απόφασης. 3. Να δρομολογήσετε την εφαρμογή απλών μοντέλων σύνθεσης των κριτηρίων, όπως, πιο συγκεκριμένα, το μη αντισταθμιστικό μοντέλο επιπέδων προσδοκίας και το αντισταθμιστικό μοντέλο του σταθμισμένου μέσου, για διαφορετικούς αποφασίζοντες κάθε φορά. 4. Συνθέτοντας τα αποτελέσματα που προέκυψαν παραπάνω, είναι δυνατό να προκριθεί μια τοποθεσία που θα μπορούσε να έχει τη μεγαλύτερη δυνατή συναίνεση; Ποια είναι τα δυνατά και ποια τα αδύνατα σημεία αυτής της λύσης;

8 3. Λύση 3.1 Ερώτημα 1 Οι διάφοροι εμπλεκόμενοι φορείς που θα μπορούσαν να παίξουν το ρόλο του αποφασίζοντα στο συγκεκριμένο πρόβλημα είναι οι εξής: Το Υπουργείο Παιδείας Οι πρυτανικές του Πολυτεχνείου Οι σύλλογοι των καθηγητών Οι σύλλογοι των φοιτητών Οι σύλλογοι του διοικητικού προσωπικού Οι παραγωγικοί φορείς της περιοχής μέσω των επιμελητηρίων τους και των ενώσεών τους Η τοπική κοινωνία Ο καθένας από τους παραπάνω φορείς θα μπορούσε να εκφράσει ένα διαφορετικό μοντέλο προτίμησης βάσει των στόχων του και των προσδοκιών του. Το κάθε μοντέλο θα συνίσταται στο παρόν πρόβλημα στην σύσταση ενός συγκεκριμένου σετ βαρών. Για κάθε διαφορετικό σετ βαρών ενδέχεται να προκύπτει και διαφορετική επιλογή χώρου μετεγκατάστασης του Πολυτεχνείου. 3.2 Ερώτημα 2 Η μελετητική ομάδα φαίνεται ότι εφαρμόσει ορθά το γενικό μεθοδολογικό πλαίσιο του Roy. Πιο συγκεκιμένα: Στάδιο I: Αντικείμενο της απόφασης Ως σύνολο δράσεων πρέπει να εκληφθεί εδώ το σύνολο των εναλλακτικών περιοχών για την μετεγκατάσταση του Πολυτεχνείου: Α= { a 1, a 2, a 3, a 4, a 5 } Προβληματική Το πρόβλημα αφορά στην επιλογή ενός εκ των πέντε περιοχών για την μετεγκατάσταση. Κατά συνέπεια, έχουμε να αντιμετωπίσουμε προβληματική α (επιλογής). Στάδιο II: Συνεπής οικογένεια κριτηρίων Επόμενος στόχος της μελέτης είναι να προσδιοριστούν οι παράγοντες βάσει των οποίων θα αξιολογηθούν οι περιοχές. Τα κριτήρια που επέλεξε η ομάδα των συμβούλων είναι τα εξής:

9 Κριτήριο g 1 : Αστικό περιβάλλον (χαρακτηρίζει τη θέση ως προς τους πόλους του συγκοινωνιακού δικτύου καθώς επίσης και το άμεσο περιβάλλον του ιδρύματος). Κριτήριο g 2 : Βιομηχανικό περιβάλλον (το κριτήριο αυτό ερμηνεύει τη σχέση της τοποθεσίας με τη στρατηγική του ιδρύματος να συμβάλλει στη βιομηχανική ανάπτυξη). Κριτήριο g 3 : Πνευματικό περιβάλλον (πρόκειται για το βαθμό στον οποίο είναι προσιτά τα υπόλοιπα πνευματικά ιδρύματα της περιοχής). Κριτήριο g 4 : Συνθήκες προσέλευσης και δυνατότητες υποδοχής (το κριτήριο αυτό παίρνει υπ όψη του τη σχέση της τοποθεσίας ως προς το μέσα μαζικής μεταφοράς, την παρεχόμενη εξυπηρέτηση καθώς και την ύπαρξη χώρων). Κριτήριο g 5 : Κόστος κατασκευής Κριτήριο g 6 : Χρόνος υλοποίησης Κριτήριο g 7 : Συγγένεια με ορισμένα ισχύοντα χαρακτηριστικά του ιδρύματος (πρόκειται για κριτήριο μέτρησης του «κόστους αλλαγής», όπως αυτό γίνεται αντιληπτό από το διοικητικό και διδακτικό προσωπικό του ιδρύματος). Όλα τα κριτήρια είναι κατάταξης και ο πολυκριτήριος πίνακας που περιλαμβάνει την αξιολόγηση κάθε εναλλακτικής περιοχής πάνω σε αυτά τα κριτήρια είναι ο εξής: Πολυκριτήρια αξιολόγηση των πέντε υποψηφίων τοποθεσιών Κριτήρια Τοποθεσίες g 1 g 2 g 3 g 4 g 5 g 6 g 7 a a a a a Σύμφωνα με τα παραπάνω Το σύνολο των κριτηρίων ικανοποιεί τις 3 συνθήκες μιας συνεπούς οικογένειας κριτηρίων:

10 Πληρείται το Πληρείται το Πληρείται το Πληρείται το Πληρείται το Πληρείται το Πληρείται το Συνέπεια ή μονοτονία: Η ίδια κλίμακα διάταξης που χρησιμοποιείται σε κάθε κριτήριο εξασφαλίζει την συνθήκη της μονοτονίας Επάρκεια: Τα εφτά κριτήρια φαίνεται ότι καλύπτουν πλήρως όλες τις ενδεχόμενες επιπτώσεις από την επιλογή του χώρου μετεγκατάστασης του πολυτεχνείου. Μη πλεονασμός: Κάθε κριτήριο περιγράφει διαφορετική επίπτωση. 3.3 Ερώτημα 3 Θα χρησιμοποιήσουμε το μοντέλο με επίπεδα προσδοκίας για τις πρυτανικές αρχές του Πολυτεχνείου. Στον επόμενο πίνακα παρουσιάζονται τα επίπεδα προσδοκίας για τα εφτά κριτήρια καθώς και κατά το πόσο κάθε χώρος πληροί τις απαιτήσεις των επιπέδων προσδοκίας κάθε κριτηρίου: Κριτήρια Τοποθεσίες g 1 g 2 g 3 g 4 g 5 g 6 g 7 a 1 2 ΟΧΙ 0 ΟΧΙ 6 ΝΑΙ 1 ΟΧΙ 10 ΝΑΙ 10 ΝΑΙ 3 ΟΧΙ a 2 8 ΝΑΙ 5 ΟΧΙ 4 ΟΧΙ 3 ΟΧΙ 0 ΟΧΙ 7 ΝΑΙ 8 ΝΑΙ a 3 10 ΝΑΙ 6 ΝΑΙ 8 ΝΑΙ 10 ΝΑΙ 6 ΝΑΙ 6 ΝΑΙ 10 ΝΑΙ a 4 4 ΝΑΙ 10 ΝΑΙ 2 ΟΧΙ 5 ΟΧΙ 8 ΝΑΙ 2 ΝΑΙ 2 ΟΧΙ a 5 8 ΝΑΙ 8 ΝΑΙ 10 ΝΑΙ 8 ΝΑΙ 4 ΝΑΙ 1 ΟΧΙ 5 ΝΑΙ Επίπεδο Προσδοκίας

11 Σύνολ ο Η μόνη εναλλακτική η οποία πληροί όλα τα κριτήρια είναι η περιοχή a 3. Οπότε για τις πρυτανικές αρχές του Πολυτεχνείου η προτιμητέα περιοχή για την μετεγκατάσταση του Πολυτεχνείου είναι η a 3. Ας εφαρμόσουμε το μοντέλο του σταθμισμένου μέσου για τους συλλόγους των καθηγητών του Πολυτεχνείου. Για την εκτίμηση των βαρών που θα χρησιμοποιηθούν στην εφαρμογή του μοντέλου του σταθμισμένου μέσου ζητείται από τους συλλόγους να δώσουν ένα βάρος από 1 έως 10 με το 10 να δίνεται στα πολύ σημαντικά κριτήρια και το 1 στα ελάχιστα σημαντικά κριτήρια. Τα βάρη που δόθηκαν παρουσιάζονται στον επόμενο πίνακα: Σημαντικότητα Κριτηρίων g 1 g 2 g 3 g 4 g 5 g 6 g 7 Βάρος Σχετικό Βάρος Για να καταλήξουμε στην καλύτερη επιλογή χώρου για την μετεγκατάσταση εφαρμόζουμε την προσέγγιση του σταθμισμένου μέσου με τις βαρύτητες που υπολογίσαμε στον προηγούμενο πίνακα. Οπότε για τη βαθμολογία των πέντε περιοχών έχουμε: Β(a 1 ) = 0,175 x 2 + 0,175 x 0 + 0,1 x 6 + 0,2 x 1 + 0,075 x ,025 x ,25 x 3 = 2,9 Β(a 2 ) = 0,175 x 8 + 0,175 x 5 + 0,1 x 4 + 0,2 x 3 + 0,075 x 0 + 0,025 x 7 + 0,25 x 8 = 5,45 Β(a 3 ) = 0,175 x ,175 x 6 + 0,1 x 8 + 0,2 x ,075 x 6 + 0,025 x 6 + 0,25 x 10 = 8,7 Β(a 4 ) = 0,175 x 4 + 0,175 x ,1 x 2 + 0,2 x 5 + 0,075 x 8 + 0,025 x 2 + 0,25 x 2 = 4,8 Β(a 5 ) = 0,175 x 8 + 0,175 x 8 + 0,1 x ,2 x 8 + 0,075 x 4 + 0,025 x 1 + 0,25 x 5 = 6,975

12 Οπότε και για τους συλλόγους των καθηγητών η προτιμητέα περιοχή για την μετεγκατάσταση του Πολυτεχνείου είναι η a Ερώτημα 4 Συνθέτοντας τα αποτελέσματα που προέκυψαν παραπάνω, είναι δυνατό να προκριθεί μια τοποθεσία που θα μπορούσε να έχει τη μεγαλύτερη δυνατή συναίνεση και αυτή είναι η a 3 η οποία θεωρείται προτιμητέα περιοχή και από τις δύο ομάδες αποφασιζόντων που είδαμε παραπάνω. Μια δεύτερη επιλογή θα ήταν ίσως η περιοχή a 5 η οποία συγκέντρωσε τη δεύτερη μεγαλύτερη βαθμολογία κατά την εφαρμογή του μοντέλου του σταθμισμένου μέσου από το σύλλογο των καθηγητών και η οποία θα μπορούσε επίσης να ικανοποιεί όλα τα επίπεδα προσδοκίας που έθεσαν οι πρυτανικές αρχές αν το επίπεδο προσδοκίας για το κριτήριο g 6 (Χρόνος υλοποίησης) ήταν 1 αντί για 2. Τα δυνατά σημεία της λύσης είναι τα κριτήρια g 1, g 3, g 4, g 7 ενώ δεν υστέρει σε κανένα κριτήριο αφού σε όλα συγκεντρώνει βαθμολογία μεγαλύτερη του 5.