Η οπτικι επεξεργαςία ςτθν Κακαρι Αλεξία: Μελζτθ περίπτωςθσ ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ

Transcript

1 Η οπτικι επεξεργαςία ςτθν Κακαρι Αλεξία: Μελζτθ περίπτωςθσ ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ

2 Visual processing in pure alexia: a case study

3 Τι είναι θ κακαρι αλεξία; (αλεξία χωρίσ αγραφία) Μια επίκτθτθ διαταραχι τθσ ανάγνωςθσ Αργι ανάγνωςθ, με προςπάκεια Γραμμικι ςχζςθ μεταξφ αρικμοφ γραμμάτων-χρόνου ανάγνωςθσ Διαφοροποίθςθ από τθν ολικι αλεξία (αδυναμία αναγνϊριςθσ ατομικϊν γραμμάτων)

4 Τι είναι θ κακαρι αλεξία; (αλεξία χωρίσ αγραφία) Λοιπζσ γλωςςικζσ λειτουργίεσ: άκικτεσ Letter-by-letter reading: χριςθ ωσ ςυνϊνυμου, αλλά ίςωσ να είναι διαφορετικι διαταραχι (ι να ςυνυπάρχει με άλλεσ διαταραχζσ)

5 Η κακαρι αλεξία: κεωρθτικό πλαίςιο Αλφαβητικζσ θεωρίεσ: βλάβθ ςε εξειδικευμζνο ςφςτθμα για τθν επεξεργαςία λζξεων ι γραμμάτων, τθ διακοπι του ςυςτιματοσ αυτοφ από τθν οπτικι είςοδο πλθροφοριϊν Οπτικζσ θεωρίεσ: βλάβθ ςε ςφςτθμα που επθρεάηει τθν οπτικι επεξεργαςία εν γζνει Ταυτοχρονο-αγνωςία (simultagnosia): αδυναμία επεξεργαςίασ πολλϊν οπτικϊν ερεκιςμάτων παράλλθλα

6 Η κακαρι αλεξία: κεωρθτικό πλαίςιο Δεν είναι ξεκάκαρο ποια είναι θ επικρατοφςα κεωρία, γιατί λίγεσ μελζτεσ τθσ κακαρισ αλεξίασ ζχουν ςυμπεριλάβει επαρκι αξιολόγθςθ τθσ μη αναγνωςτικήσ οπτικήσ ικανότητασ

7 Η «κλαςςικι» κεωρία τθσ κακαρισ αλεξίασ Αποτζλεςμα βλάβθσ ςτο ςφςτθμα ςχιματοσ λζξεων (word form system), που τεμαχίηει (παράλλθλα) ςειρζσ γραμμάτων ςε γνϊριμεσ ενότθτεσ και τισ χαρακτθρίηει οπτικά (Warrington & Shallice, 1980) Μετά από βλάβθ ςτθν Α ατρακτοειδι ζλικα (fusiform gyrus), τθν οπτικι περιοχι των λζξεων (visual word form area) (Cohen et al., 2004)

8 Η «κλαςςικι» κεωρία τθσ κακαρισ αλεξίασ Simultagnosia (Kinsbourne & Warrington, 1962; Farah, 1990) Ωςτόςο, δεν βρζκθκε διαταραχι ςτθν επεξεργαςία πολλϊν ερεκιςμάτων, αλλά αργι επεξεργαςία ενόσ ερεκίςματοσ (Duncan et al., 2003)

9 Η «κλαςςικι» κεωρία τθσ κακαρισ αλεξίασ Επιπλζον: Αν και τα γράμματα και οι αρικμοί είναι ςφμβολα παρόμοιασ φφςθσ, ςυχνά οι αρικμοί διατηρούνται

10 Η κεωρία τθσ γενικισ οπτικισ διαταραχισ Αςκενείσ με κακαρι αλεξία δυςκολεφονται ςτθν αναγνϊριςθ αντικειμζνων κάτω από υποβακμιςμζνεσ οπτικζσ ςυνκικεσ (Behrmann et al., 1998)

11 Στόχοι τθσ ζρευνασ-1 Σφγκριςθ επίδοςθσ με γράμματα και αρικμοφσ Αντίλθψθ εικόνων (λάκθ, χρόνοσ αντίδραςθσ)

12 Στόχοι τθσ ζρευνασ-2 Σφγκριςθ επίδοςθσ με γράμματα και αρικμοφσ Βραχφχρονθ οπτικι μνιμθ (παράμετροσ Κ) Παράλλθλθ αντίλθψθ πολλαπλϊν αντικειμζνων ςε μία παρουςίαςθ (< 200 ms, για αποφυγι οφκαλμοκινιςεων) Ταχφτθτα επεξεργαςίασ (παράμετροσ C) Αντίλθψθ μονϊν ι πολλαπλϊν αντικειμζνων Γράμμα pattern mask

13 Υποκζςεισ-1 Υπόκεςθ αλεξίασ-ταυτοχρονο-αγνωςίασ Βραχφχρονθ οπτικι μνιμθ (παράμετροσ Κ) για όλα τα είδθ ερεκιςμάτων Ταχφτθτα επεξεργαςίασ (παράμετροσ C) Αντίλθψθ μονϊν ι πολλαπλϊν αντικειμζνων Φυςιολογικι για μονά ερεκίςματα

14 Υποκζςεισ-2 Υπόκεςθ γενικισ οπτικισ διαταραχισ Βραχφχρονθ οπτικι μνιμθ (παράμετροσ Κ) όλα τα είδθ ερεκιςμάτων Ταχφτθτα επεξεργαςίασ (παράμετροσ C) Αντίλθψθ μονϊν ι πολλαπλϊν αντικειμζνων ακόμα και για μονά ερεκίςματα

15 Υποκζςεισ-3 Υπόκεςθ διαταραχισ μόνο ςτθν αντίλθψθ γραμμάτων Βραχφχρονθ οπτικι μνιμθ (παράμετροσ Κ) φυςιολογικι (εκτόσ από γράμματα) Ταχφτθτα επεξεργαςίασ (παράμετροσ C) Αντίλθψθ μονϊν ι πολλαπλϊν αντικειμζνων μόνο για γράμματα

16 Περιςτατικό ΝΝ: άνδρασ 49 ετϊν, δεξιόχειρ, διδάκτωρ ιατρικισ Υπζςτθ εγκεφαλικι αιμορραγία ςτον Α ινιακό λοβό και ςτο ςτζλεχοσ Δ Ημιπάρεςθ ςτο Δ χζρι Αργή, ςωςτι ανάγνωςθ μονϊν λζξεων Κάποια λάκθ ςτισ καταλιξεισ ςτθν ανάγνωςθ κειμζνων Γραφι, ορκογραφία χωρίσ λάκθ (κακαρι αλεξία) Άνω Δ τεταρτο-ανοψία Επανιλκε ςτθν εργαςία του, αλλά για λιγότερεσ ϊρεσ Εξακολουκεί να αντιμετωπίηει διαταραχζσ τθσ ανάγνωςθσ

17 Οριηόντια διατομι T2 weighted MRI: βλάβθ ςτον ταινιωτό φλοιό (V1), ςτθ μζςθ ινιακι ζλικα, ςτο κάτω τμιμα τθσ γλωςςοειδοφσ ζλικασ (lingual gyrus), ςτο οπίςκιο-μζςο τμιμα τθσ ατρακτοειδοφσ ζλικασ (fusiform gyrus)

18 Ευριματα Σφγκριςθ με 5 υγιείσ ςυμμετζχοντεσ (controls) Πείραμα 1: Αντίλθψθ μεμονωμζνων γραμμάτων/αρικμϊν Διαταραχι ςτθν αντίλθψθ μεμονωμζνων γραμμάτων, μειωμζνθ επεξεργαςτικι ταχφτθτα Διαταραχι ςτθν αντίλθψθ μεμονωμζνων αρικμϊν (ςε μικρότερο βακμό

19 Ευριματα Πείραμα 2: Αντίλθψθ ςειρϊν 5 ερεκιςμάτων (γραμμάτων/αρικμϊν) Μεμονωμζνο εφροσ αντίλθψθσ για γράμματα (ωσ 3 ςτθν οπτικι βραχφχρονθ μνιμθ, ωσ 5 θ ομάδα ελζγχου) Μεμονωμζνο εφροσ αντίλθψθσ για αρικμοφσ (ωσ 3 ςτθν οπτικι βραχφχρονθ μνιμθ, ωσ 5 θ ομάδα ελζγχου) Φυςιολογικό εφροσ ακουςτικισ βραχφχρονθσ μνιμθσ (ωσ 5 ακουςτικά ερεκίςματα, όπωσ θ ομάδα ελζγχου Ειδικι και όχι γενικι δυςκολία

20 Ευριματα Πειράματα 1 & 2: Ομάδα ελζγχου: ωσ 4 φορζσ υψθλότερθ επεξεργαςτικι ταχφτθτα ςτθν κεντρικι από τθν περιφερικι όραςθ ΝΝ: ίδια επεξεργαςτικι ταχφτθτα ςτθν κεντρικι με τθν περιφερικι όραςθ Απουςία υπεροχισ τθσ κεντρικισ όραςθσ ςτθν επεξεργαςία ςχθμάτων

21 Ευριματα Πείραμα 3: Υπεροχι αντίλθψθσ λζξεων (αρικμόσ αναφερόμενων γραμμάτων) ΝΝ Λζξεισ = ψευδολζξεισ που προφζρονται Λζξεισ > ψευδολζξεισ που δεν προφζρονται Υγιείσ Λζξεισ > ψευδολζξεισ που προφζρονται Ψευδολζξεισ που προφζρονται = ψευδολζξεισ που δεν προφζρονται

22 Ευριματα Πείραμα 4: Επεξεργαςία αντικειμζνων Φυςιολογικι αντίλθψθ γραμμικϊν ςχεδίων Φυςιολογικι απόφαςθ πραγματικότθτασ αντικειμζνου (object decision task)

23 Ευριματα Πείραμα 5: Object decision task Διαταραχι ςε απόφαςθ πραγματικότθτασ αντικειμζνου με κατακερματιςμζνεσ εικόνεσ

24 Συμπεράςματα Βλάβη ςε εξειδικευμζνο ςφςτημα επεξεργαςίασ γραμμάτων;

25 Συμπεράςματα Βλάβη ςε εξειδικευμζνο ςφςτημα επεξεργαςίασ γραμμάτων; Διαταραχι ςε γράμματα και αρικμοφσ

26 Συμπεράςματα Διαταραχή ταυτοχρονο-αγνωςίασ;

27 Συμπεράςματα Διαταραχή ταυτοχρονο-αγνωςίασ; Διαταραχι τόςο ςε μεμονωμζνα γράμματα, όςο και ςε ςειρζσ γραμμάτων (ςτθν κεντρικι όραςθ)

28 Γενική οπτική διαταραχή; Συμπεράςματα

29 Συμπεράςματα Γενική οπτική διαταραχή; Απουςία υπεροχισ τθσ κεντρικισ όραςθσ ςτθν αντίλθψθ ςχθμάτων, που Επιδρά ςτθ δθμιουργία ςτακερϊν αναπαραςτάςεων ςχθμάτων, που είναι ςθμαντικι για τθν ανάγνωςθ Επιδρά ςτθ βραχφχρονθ οπτικι μνιμθ

30 Συμπεράςματα Γενική οπτική διαταραχή; Όμωσ: Φυςιολογικι κατονομαςία αντικειμζνων και απόφαςθ πραγματικότθτασ αντικειμζνου (χρόνοσ αντίδραςθσ) Αλλά όχι με κατακερματιςμζνα αντικείμενα

31 Συμπεράςματα Γενική οπτική διαταραχή; Η αντίλθψθ αντικειμζνων βαςίηεται ςε ενδείξεισ τθσ οργάνωςθσ των αντικειμζνων και γνϊςεισ (top-down), που ο κατακερματιςμόσ τουσ διαταράςςει Μια «χαμθλοφ επιπζδου» οπτικι διαταραχι επιδρά ςτθν ανάγνωςθ Απαιτείται περιςςότεροσ χρόνοσ επεξεργαςίασ ςτθν κεντρικι όραςθ, υπάρχει μικρότερο εφροσ οπτικισ αντίλθψθσ Ανάγνωςθ αργι, κοπιϊδθσ, με μεγαλφτερεσ εςτιάςεισ, βραχφτερεσ ςακκαδικζσ κινιςεισ