Αυξανόενη επίπτωση πάσχοντες από Σ.. έως το 2030

Transcript

1 ΑΣΚΗΣΗ ΚΑΙ ΣΑΚΧΑΡ ΗΣ ΙΑΒΗΤΗΣ Α. ΘΕΟΧΑΡΗΣ ΚΑΡ ΙΟΛΟΓΟΣ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΠΑΜΜΑΚΑΡΙΣΤΟΣ ΑΘΗΝΑ

2 Σακχαρώδης ιαβήτης Νόσηα άστιγα στο σύγχρονο κόσο Αυξανόενη επίπτωση πάσχοντες από Σ.. έως το πάσχοντες στην Ελλάδα. Σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2: 6 η αιτία θανάτουστο πληθυσό. ( 70% καρδιαγγειακά νοσήατα, 50% στεφανιαία νόσος) Θεελιώδη ζητήατα Πρόληψη Θεελιώδη ζητήατα Πρόληψη Θεραπεία ΑΣΚΗΣΗ

3 Η άσκηση στη πρόληψη του σακχαρώδη διαβήτη

4 Da Qing Diabetes study Η δίαιτα και η άσκηση στη πρόληψη του σακχαρώδη διαβήτη τύπου2 600Κινέζοι 1ε 1ειω1ένη ανοχή γλυκόζης, παρακολουθήθηκαν για 20 χρόνια για ε1φάνιση σακχαρώδη διαβήτη Ο1άδα ελέγχου Ο1άδα δίαιτας Ο1άδα άσκησης Ο1άδα δίαιτας και άσκησης και 3 ο1άδες παρέ1βασης

5 οι 3 οάδες παρέβασης (συνολικά) είχαν 51% στην επίπτωση του σακχαρώδη διαβήτη. η ετήσια επίπτωση εφάνισης διαβήτη 7% σύνολο οάδες παρέβασης 11% οάδα ελέγχου. LANCET 2008; 371:

6 ΦΙΝΛΑΝ ΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ 7 χρόνια παρακολούθηση 520 υπέρβαροι "ε "ειω"ένη ανοχή γλυκόζης ο"άδα ελέγχου ο"άδα παρέ"βασης (δίαιτα και ισο"ετρική άσκηση) ΕΠΙΠΤ0ΣΗ ΣΑΚΧΑΡ0 Η ΙΑΒΗΤΗ 43% σχετικού κινδύνου (p<0,0001) LANCET 2006; 368: 1673F1679

7 ΜΕΤΦΟΡΜΙΝΗΑΣΚΗΣΗ (DIABETES PREVENTION PROGRAM) 1177 και $ε $ειω$ένη ανοχή γλυκόζης ή $εταβολικό σύνδρο$ο (53%) (παρακολούθηση για 3,2 έτη). ο$άδα ελέγχου ο$άδα $ετφορ$ίνης (850 mg X 2 η$ερησίως) ο$άδα άσκησης (150 άσκησης εβδο$αδιαίως)

8 D.P.P. trial (Ann. Intern. Med 2005;142:611 Ann. Intern. Med 2005;142: ) Επίπτωση σακχαρώδους διαβήτη 17% στην ο2άδα 2ετφορ2ίνης (p<0.03) 41% στην ο2άδα άσκησης (p<0,001)

9 Η άσκηση στη πρόληψη του σακχαρώδη διαβήτη Επιδηιολογικές και τυχαιοποιηένες ελέτες: Άτοα ε προδιάθεση για σακχαρώδη διαβήτη ε την ακρόχρονη άσκηση παρουσιάζουν είωση στην επίπτωση αυτού. Βελτίωση: Σωατικό βάρος ΒΜΙ Περιφέρεια έσης Αρτηριακή πίεση Λιπιδαιικό προφίλ Καρδιοαναπνευστικής ικανότητας

10 Η άσκηση στη θεραπεία του σακχαρώδη διαβήτη

11 Γλυκαιικός έλεγχος ε την άσκηση ΑΜΕΣΗ ΕΠΙ ΡΑΣΗ ΣΤΟ ΓΛΥΚΑΙΜΙΚΟ ΕΛΕΓΧΟ Βελτίωση της HbA1c Βελτίωση της γλυκόζης αίατος (αύξηση έκφρασης των εταφορέων γλυκόζης GLUT4) Βελτίωση της ευαισθησίας στην ινσουλίνη (αύξηση επιπέδων αντιποκυτοκινών αντιπονεκτίνης) ( είωση επιπέδων ρεζιστίνης) ιατήρηση αποτελεσάτων της άσκησης > 48 ώρες

12 251 ασθενείς ε Σ τύπου 2 υπεβλήθησαν σε ισοτονική (αεροβική) ή ισοετρική άσκηση ή συνδυασό των δύο για περίοδο 6 ηνών σε πρόγραα άσκησης έως 270 την εβδοάδα. έλεγχος ε: έτρηση HbA1c

13

14 ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ( Πανεπιστηιακό Νοσοκοείο ΑΧΕΠΑ ) 100 υπέρβαροι ασθενείς ε Σ τ2, ε παρόοια θεραπεία για τον διαβήτη, υπεβλήθησαν σε 8ηνη παρακολούθηση, ε προσθήκη: αντιδιαβητική αγωγή (ροσιγλιταζόνη) άσκηση (αεροβική, Χ 4 εβδοαδιαίως) συνδυασό των δύο οάδα ελέγχου

15 N. Kadoglouet al., Diabetes Care 2007 ΟΜΑ Α ΤΗΣ ΑΣΚΗΣΗΣ HbA1c $0,51±0,14 p<0,001 VO2max +14,9% p<0,001 HOMA$IR $23,8% p<0,009 Adiponectin BMI NS +0,33±1,1 NS HOMA$IR: Ο/οιοστατικό /αθη/ατικό /οντέλο έκφρασης της αντίστασης στην ινσουλίνη Αντιπονεκτίνη: Πρωτεΐνη παραγό/ενη στα λιποκύτταρα και /ειώνει τα επίπεδα της γλυκόζης στο αί/α, παρε/ποδίζοντας την παραγωγή της στο ήπαρ, ενώ /ειώνει και τα επίπεδα της ρεζιστίνης (που ευνοεί την ινσουλιναντοχή)

16 GLUT4: Πρωτεΐνες, εταφορείς της γλυκόζης, πρόσληψη στα λιπώδη και υικά κύτταρα. Μειωένη έκφραση στην ανταπόκριση τους στην σηατοδότηση από την ινσουλίνη στο Σ.. τ2, συβάλλοντας στην ινσουλιναντοχή.

17 Diabetes 2004; 53:

18

19 Body fat Body fat Α.Π. V02max Αντιφλεγ ονώδης δράση αεροβικής άσκησης. ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ (Π.Ν. ΑΧΕΠΑ) 60 υπέρβαροι ασθενείς ε Σ τύπου2, για 6 ήνες vs. ο άδας ελέγχου. Hs5CRP IL518 TNF5a IL510 Antiponectin HOMA5IR

20 ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ Π.Ν. ΑΧΕΠΑ 60 υπέρβαροι Σ.. ασθενείς ε HbA1c>6,5% 6 ήνες αεροβική 60 εβδο αδιαίως Ο άδα άσκησης και Ο άδα ελέγχου HbA1c 40,61±0,44 0,41±0,07 p<0,001 Resistin 4 4,99±0,84 1,08±0,44 p<0,033 Glucose 416,8±3,42 8,28±14,7 p<0,001 hscrp 40,18±0,017 40,012±0,011 p<0,045 IL46 41,53±0,3 ns p<0,035 VO2max 16,3%

21 The effects of a combinedstrength and aerobic exercise programon on glucose control and insulin action in women with T2DM. SP.Tokmakidis et al. Eur. J. Appl. Physiol 2004

22 Καρδιοαναπνευστική ικανότητα (VO2 max) Ανεξάρτητος δείκτης σχετιζό"ενος "ε την καρδιαγγειακή και ολική θνητότητα στο γενικό πληθυσ"ό Μέση τι"ή VO2max "εσήλικα : 36 ±7 ml kg 1min 1 : 29±5 ml kg 1min 1 (American Heart Association) 1,44 ml kg 1min 1 7,9% ολική θνητότητα JAMA 273:1093F1098

23

24 The image cannot be displayed. Your computer may not have enough memory to open the image, or the image may have been corrupted. Restart your computer, and then open the file again. If the red x still appears, you may have to delete the image and then insert it again. Σε ετανάλυση 9 ελετών ε συνολικά 266 ασθενείς ε Σ.. τύπου 2 ε συνδυαστική άσκηση 8 εβδοάδων και άνω, έναντι οάδας ελέγχου. Αρχική VO2max 22,4 ml kg 1min 1 Οάδα άσκησης VO2max 11,8%, Οάδα ελέγχου VO2max 1,0% Η σχετιζόταν ε την ένταση της άσκησης παρά ε τον όγκο της άσκησης, ενώ παροοίως ε την ένταση σχετίζονταν και οι βελτιώσεις στην HbA1c.

25 Σακχαρώδης διαβήτης, σωατικό βάρος και λιπίδια. Αυξηένο σωατικό βάρος και παχυσαρκία συνδέονται δυσενώς ε την εφάνιση και εξέλιξη του Σ..τ2 Ο Σ..τ2 συνδυάζεται ε διαταραχές των λιπιδίων και ιδιαίτερα ε TG, HDL+c. Lefebre et al. The global diabetes challenge Hlth. Care 2004;40:37+42

26

27 Απώλεια σωατικού βάρους Συνδυασένη παρέβαση ε άσκηση, δίαιτα και αλλαγή συνηθειών οδήγησε σε απώλεια 9!13 κιλών σε 20 εβδοάδες ε διατήρηση του 60% της απώλειας για 1 χρόνο. To επιτυχές αποτέλεσα της άσκησης στην απώλεια σωατικού βάρους σχετίζεται περισσότερο ε τον όγκο της άσκησης και λιγότερο ε την ένταση αυτής. Wing et al: Exercise and weight control, in Handbook of Exercise in Diabetes. 2 nd ed. American Diabetes Association 2002

28 Άσκηση και Σ..τ.2 Άεση επίδραση στον γλυκαιικό έλεγχο (παραγωγή και πρόσληψη γλυκόζης, βελτίωση της ινσουλιναντοχής) Αντιφλεγονώδης δράση Βελτίωση της καρδιοαναπνευστικής ικανότητας Βελτίωση σωατικού βάρους και παραγόντων κινδύνου στεφανιαίας νόσου.

29 Άσκηση και Σ.. τύπου Ι Αποτυχία της άσκησης στη βελτίωση του γλυκαιικού ελέγχου. Ευνοϊκή επίδραση στην αποφυγή ή καθυστέρηση εφάνισης καρδιαγγειακών και λοιπών επιπλοκών. Ευεξία, κοινωνική ένταξη, ψυχολογία.

30 Ασφάλεια της άσκησης στο σακχαρώδη διαβήτη

31 ιαβητική αφιβληστροειδοπάθεια Κίνδυνος αιορραγίας ή αποκόλλησης Αποφυγή αναερόβιας άσκησης (απότοες αυξήσεις Α.Π.) ή αερόβιας άσκησης ε κραδασούς Μετά από θεραπεία ε laser, 6+8 ήνες για έναρξη προγράατος άσκησης. Aiello et al: Retinopathy, in Handbook of Exercise in Diabetes. 2 nd ed. American Diabetes Association 2002

32 ιαβητική νεφροπάθεια και ικροαλβουινουρία Σε πρόσφατες οδηγίες (2008) δεν προβλέπεται περιορισός της άσκησης στους διαβητικούς ασθενείς αυτούς, αν και: Περιορισένη ικανότητα προς άσκηση. Μεγαλύτερη ευαισθησία να παρουσιάσουν απότοες αυξήσεις της ΣΑΠ. Ειδικοί προτείνουν ήπια ή έτρια εξάσκηση, ώστε η ΣΑΠ<200 mmhg. Απαραίτητος καρδιολογικός έλεγχος ( αυξηένος καρδιαγγειακός κίνδυνος σε ικροαλβουινουρία) AMERICAN DIABETES ASSOCIATION, DIABETES CARE 2008;31 s12as54

33 Περιφερική νευροπάθεια, περιφερική αγγειοπάθεια Κίνδυνος για τραυατισούς ή εξελκώσεις στα πόδια λόγω στέρησης των προστατευτικών αισθήσεων (π.χ. πόνου στη νευροπάθεια), ευαισθησίας δέρατος και αγγείων. Ελεγχόενη άσκηση, αποφυγή συετοχής κάτω άκρων στην άσκηση ή ασκήσεων ε συετοχή του βάρους των ασθενών. Vinik A et al: Neuropathy, in Handbook of Exercise in Diabetes. 2 nd ed. American Diabetes Association 2002

34 Νευροπάθεια του Α.Ν.Σ. Η νευροπάθεια του αυτόνοου νευρικού συστήατος πορεί να οδηγήσει σε κινδύνους: Μειωένη ανταπόκριση εταβολής καρδιακού ρυθού στην άσκηση. Ορθοστατική υπόταση. Μειωένη θερορύθιση (από την ανεπαρκή δερατική ροή αίατος και διαταραχές εφίδρωσης). Μειωένη νυκτερινή όραση (ανεπαρκής αντίδραση οπτικής θηλής) Αφυδάτωσης από ανεπαρκές αίσθηα δίψας. Άσκηση σε ελεγχόενο περιβάλλον και ετά λεπτοερή έλεγχο Vinik A et al: Neuropathy, in Handbook of Exercise in Diabetes. 2 nd ed. American Diabetes Association 2002

35 Υπογλυκαιία στην άσκηση Αυξηένος κίνδυνος εφάνισης: Ασθενείς ε ακροχρόνιο Σ.. Με χαηλές ή εγάλου εύρους ετρήσεις σακχάρου αίατος. Ινσουλινοθεραπευόενοι, Ινσουλινοθεραπευόενοι, στις σουλφινιλουρίες.

36 Υπογλυκαιία στην άσκηση Για την αποφυγή της υπογλυκαιίας: Πρόσληψη υδατανθράκων (20"30 γρ.) πριν την έναρξη της άσκησης Μείωση ινσουλίνης κατά 20%"30% ιδίως σε άσκηση >60 min Μέτρηση σακχάρου πριν, ετά και αργότερα έως 24 ώρες (παράταση πιθανότητας υπογλυκαιίας) από την άσκηση. Berger M. et al: Handbook of Exercise in Diabetes. 2 nd ed. American Diabetes Association 2002

37 Υπογλυκαιία και Σ.. τύπου Ι Συχνότερη εφάνιση υπογλυκαιιών. Αυξηένη δράση της εξωγενούς ινσουλίνης στη διάρκεια της άσκησης Μειωένη έκκριση γλυκαγόνης (ανταγωνιστικής της ινσουλίνης). Μειωένα επίπεδα γλυκογόνου στους σκελετικούς ύες (αρχικό καύσιο). Μειωένη χρονικά αναερόβια κατανάλωση ενέργειας(<30 ) Αυξηένη κατανάλωση γλυκόζης αίατος και Αδυναία αντικατάστασης ε αυξηένη παραγωγή γλυκόζης στο ήπαρ υπογλυκαιία. Η περίοδος της υπογλυκαιίας πορεί να παραταθεί καθώς για τις επόενες ώρες η γλυκόζη αίατος χρησιοποιείται για την αναπλήρωση του ελλείατος του γλυκογόνου των σκελετικών υών. Mario Cesar Moreira de Araujo: Diabetes Mellitus and Exercise. Mario Cesar Moreira de Araujo: Diabetes Mellitus and Exercise. MEDSTUDENTS HOMEPAGE SPORTMEDICINE

38 Υπεργλυκαιία Πολύ χαηλά επίπεδα ενδογενούς ινσουλίνης ή / και σε συνδυασό ε ανεπαρκή λήψη εξωγενούς ινσουλίνης. Λήψη αυξηένης ποσότητας τροφής πριν την άσκηση (π.χ. φόβος υπογλυκαιίας) Ταχεία και απότοης έντασης άσκηση (π.χ. άρση πολλών βαρών) ε αποτέλεσα υπερκατεχολαιναιία Μεταβολικά ασταθείς ασθενείς Υπεργλυκαιία: κατά και ετά το πέρας της άσκησης

39 Έλεγχος γλυκαιικής απάντησης κατά την άσκηση American diabetes association / American college of sport medicine (Diabetes Care 2003;26: s732s77)

40 Εκπαίδευση στην άσκηση Γλυκαιική ανταπόκριση της άσκησης που πραγατοποιούν. Ιδιότητες της χορηγούενης ινσουλίνης. ιατροφικές ανάγκες ανάλογα την άσκηση και την κατάσταση τους. Να αναγνωρίζουν τα συπτώατα της υπογλυκαιίας.

41 Ποια άσκηση, πως και πότε.

42 Circulation 2009;119:

43 ιάρκεια 30 λεπτά διάρκειας συνεχόενης ή σε περιόδους των 10 λεπτών( βάδην, τρέξιο, ποδήλατο, ή εναλλακτικά κολύβηση ). 3 εβδοάδες το ελάχιστο διάστηα για την έναρξη οποιουδήποτε ωφέλιου αποτελέσατος

44 Συχνότητα Συχνότητα: Επαρκής, 35 φορές/εβδοάδα για τον γλυκαιικό έλεγχο (δράση άσκησης παρατείνεται για 4872 ώρες) και τις καρδιαγγειακές παραέτρους. Περισσότερο συχνή άσκηση (αύξηση όγκου) έχει ευνοϊκή επίδραση στις παραέτρους του σωατικού βάρους.

45 Ένταση Η έτρια ένταση αποδίδει τα ωφέλια αποτελέσατα που προαναφέρθηκαν, ενώ η έντονη άσκηση τείνει να αποδώσει ακόα εγαλύτερα οφέλη. Καλύτερα ανεκτή γίνεται η ισοετρική έντονη άσκηση.

46 Ισοτονική ισοετρική άσκηση Ισοτονική: προσφέρει εγαλύτερη κατανάλωση ενέργειας (σύνολο εγάλων σκελετικών υών) ευνοϊκή επίδραση στο γλυκαιικό έλεγχο. καρδιαγγειακή προστασία. απώλεια και διατήρηση του χαηλού σωατικού βάρους.

47 Ισοτονική ισοετρική άσκηση Ισοετρική: Άεση επίδραση στην υική ίνα και στο σύνολο του υός (βελτιώνει τις παραέτρους πρόσληψης γλυκόζης από τους ύες). Βελτίωση του γλυκαιικού ελέγχου. Βελτίωση σωατικού βάρους και δοής του σώατος (αύξηση υικής άζας έναντι λιπώδους).

48 Επίλογος Η άσκηση έχει ευνοϊκά προληπτικά και θεραπευτικά Η άσκηση έχει ευνοϊκά προληπτικά και θεραπευτικά αποτελέσατα στους ασθενείς ε σακχαρώδη διαβήτη τύπου Ι και ΙΙ, ε ποικίλους τρόπους δράσης και ε την προϋπόθεση να τηρούνται οι κανόνες ασφαλείας και να λαβάνονται υπ όψιν τα ιδιαίτερα προβλήατα του κάθε διαβητικού ασθενούς.