ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ

Transcript

1 ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΩΝ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ Διπλωματική Εργασία : Ανταγωνισμός Τιμών στο Διαδίκτυο Μανόλης Λούλος 321/ Κωνσταντίνος Αποσπόρης 321/ Επιβλέπων Καθηγητής : Δημήτριος Δρόσος Καρλόβασι, 30 Σεπτεμβρίου 2017

2 ΔΗΛΩΣΗ ΠΕΡΙ ΜΗ ΛΟΓΟΚΛΟΠΗΣ Δηλώνουμε ότι είμαστε ο συγγραφείς της παρούσας εργασίας με τίτλο «Ανταγωνισμός Τιμών στο Διαδίκτυο», που συντάχθηκε στο πλαίσιο της διπλωματικής μας εργασίας και παραδόθηκε το μήνα Σεπτέμβριο του Η αναφερόμενη εργασία δεν αποτελεί αντιγραφή ούτε προέρχεται από ανάθεση σε τρίτους. Οι πηγές που χρησιμοποιήθηκαν αναφέρονται σαφώς στη βιβλιογραφία και στο κείμενο ενώ κάθε εξωτερική βοήθεια, αν υπήρξε, αναγνωρίζεται ρητά. Μανόλης Λούλος Α.Μ. 321/ Κων/νος Αποσπόρης Α.Μ. 321/ Ιούνιος

3 ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ Οι συγγραφείς της παρούσας διπλωματικής εργασίας θα ήθελαν να ευχαριστήσουν τον επιβλέποντα καθηγητή του Πανεπιστημίου Αιγαίου, Δημήτριο Δρόσο, και συγκεκριμένα του τμήματος Μηχανικών Πληροφοριακών και Επικοινωνιακών Συστημάτων για την πολύτιμη βοήθειά του καθώς και για την εμπιστοσύνη του. Επιπλέον, θερμές ευχαριστίες προς τους υπεύθυνους της ιστοσελίδας price2spy.com για άψογη συνεργασία και άμεση υποστήριξη για την καταγραφή τιμών ανά συγκεκριμένο προϊόν σε ορισμένους ανταγωνιστές στην ελληνική αγορά. Τέλος, ευχαριστίες προς τις οικογένειες και τους συμφοιτητές των συγγραφέων για την υποστήριξή τους σε κάθε φάση της συγγραφής της διπλωματικής εργασίας. 2

4 ΠΕΡΙΛΗΨΗ Στην παρούσα μελέτη γίνεται μια εκτενής ανάλυση της αγοράς ηλεκτρονικού εμπορίου στην Ελλάδα και συγκεκριμένα ξετάζονται τα σημαντικότερα ηλεκτρονικά καταστήματα της χώρας ως προς τον τρόπο με τον οποίο κινούνται όσον αφορά την τιμολογιακή τους στρατηγική/πολιτική. Στο πρώτο κεφάλαιο της παρούσας διπλωματικής εργασίας παρουσιάζεται η ανασκόπηση της ηλεκτρονικής αγοράς τόσο στην Ελλάδα όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Για να γίνει κατανοητή η κατάσταση του ηλεκτρονικού εμπορίου στην εγχώρια και ευρωπαϊκή αγορά παρατίθενται στοιχεία από την Ετήσια Έρευνα Ηλεκτρονικού Εμπορίου του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών και από την Ευρωπαϊκή Έκθεση European B2C E-commerce Report Στο 2 ο κεφάλαιο γίνεται λόγος για την τιμολόγηση προϊόντων στο ηλεκτρονικό εμπόριο. Παρουσιάζονται κάποιες βασικές έννοιες και η σημαντικότητα της τιμολόγησης στο ηλεκτρονικό εμπόριο. Επιπλέον, ορισμένες στρατηγικές και προσεγγίσεις που ακολουθούνται καθώς επίσης και στοιχεία για τις on-line αγορές. Ακολουθεί εκτενής ανάλυση της μεθοδολογίας που εφαρμόστηκε για την υλοποίηση της έρευνας. Τα κριτήρια με τα οποία επιλέχθηκαν τα προϊόντα προς παρακολούθηση, τα ανταγωνιστικά ηλεκτρονικά καταστήματα που έλαβαν μέρος στη μελέτη καθώς και τα κριτήρια επιλογής του εργαλείου (για την παρακολούθηση των τιμών) και επιλογής προϊοντικών κατηγοριών. Στο τέταρτο κεφάλαιο παρουσιάζονται όλα τα αποτελέσματα της καταγραφής των τιμών συγκεκριμένων προϊόντων. Υπάρχουν πίνακες και διαγράμματα (οπτικοποίηση των αποτελεσμάτων) για την καλύτερη κατανόηση των στοιχείων από τους αναγνώστες της έρευνας. Τέλος, παρουσιάζονται όλα τα χρήσιμα συμπεράσματα που προέκυψαν από την ερευνητική μελέτη που πραγματοποιήθηκε. Δεδομένα τα οποία οδηγούν στην καλύτερη κατανόηση της ελληνικής ηλεκτρονικής αγοράς. 3

5 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΠΕΡΙΘΩΡΙΑ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ. 12 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2. ΤΙΜΟΛΟΓΗΣΗ ΣΤΟ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ ΤΙΜΟΛΟΓΗΣΗ ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΒΑΣΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΥ ΤΙΜΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΤΙΜΟΛΟΓΗΣΗΣ ΤΙΜΟΛΟΓΗΣΗ ΣΤΟ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΙΜΗΣ ΠΡΟΙΟΝΤΟΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΤΙΜΟΛΟΓΗΣΗΣ ΣΤΟ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ ONLINE ΠΛΗΡΩΜΕΣ 23 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3. ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΤΙΜΩΝ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΩΝ ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΠΡΟΙΟΝΤΙΚΩΝ ΚΑΤΗΓΟΡΙΩΝ ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΠΡΟΙΟΝΤΩΝ ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟΥ ΕΡΓΑΛΕΙΟΥ. 31 4

6 3.3 ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ ΠΡΟΣΘΗΚΗ ΠΡΟΙΟΝΤΩΝ ΠΡΟΒΟΛΗ ΠΡΟΙΟΝΤΩΝ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΤΙΜΩΝ ΣΥΧΝΟΤΗΤΑ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΕΛΕΓΧΟΥ & ΕΙΔΟΠΟΙΗΣΕΙΣ.39 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΔΙΑΘΕΣΙΜΟΤΗΤΑ ΠΡΟΙΟΝΤΩΝ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΤΙΜΟΛΟΓΗΣΗΣ ΑΥΞΗΣΗ ΤΙΜΩΝ ΜΕΙΩΑΗ ΤΙΜΩΝ ΔΙΑΚΥΜΑΝΣΗ ΤΙΜΩΝ...57 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΕΡΕΥΝΑΣ ΣΥΝΟΨΗ ΚΑΙ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ...65 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

7 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ Για να κατανοήσουμε καλύτερα το περιβάλλον που θα μελετηθεί και μέσα στο οποίο κινείται η παρούσα εργασία, θα ήταν ιδιαίτερα χρήσιμο να δούμε κάποιες σχετικές έρευνες που διεξήχθησαν, οι οποίες αφορούν τον κλάδο του ηλεκτρονικού εμπορίου. Τα σημαντικότερα στοιχεία για την κατάσταση του ηλεκτρονικού εμπορίου στην Ελλάδα για το έτος 2016 αντλούνται από την Ετήσια Έρευνα Ηλεκτρονικού Εμπορίου που πραγματοποιήθηκε από το Εργαστήριο Ηλεκτρονικού Εμπορίου & Ηλεκτρονικού Επιχειρείν (ELTRUN) του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών με επικεφαλής τον Καθ. Γ. Δουκίδης και την Δρ Κ. Φραϊδάκη. Όσον αφορά την ευρωπαϊκή αγορά τα στοιχεία προκύπτουν και κυρίως από την Ευρωπαϊκή Έκθεση European B2C E-commerce Report

8 1.1 ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Στροφή στις online αγορές συνεχίζει να πραγματοποιεί ο Έλληνας καταναλωτής, με το ψηφιακό εμπόριο να ωριμάζει σταδιακά και στην Ελλάδα. Σήμερα, υπολογίζεται ότι τρεις στους δέκα Έλληνες είναι μεθοδικοί, πλέον, online αγοραστές: το 29% των online καταναλωτών στην Ελλάδα πραγματοποιεί πάνω από το 50% των συνολικών αγορών του ψηφιακά, όταν τα αντίστοιχα ποσοστά για το 2015 ήταν στο 25% και το 2014 στο 9%. Στο μεταξύ, τη στροφή των Ελλήνων στο online κανάλι δείχνει και το γεγονός ότι 10% των online αγοραστών ξεκίνησε αγορές ηλεκτρονικά μέσα στο Επιπλέον, το 2016 καταγράφεται αύξηση 5% κατά μέσο όρο στις κατηγορίες που αγοράζουν οι online καταναλωτές με την μεγαλύτερη αύξηση10%, στις παραγγελίες έτοιμου φαγητού (έχουν εμφανιστεί δυναμικές ηλεκτρονικές αγορές και καινοτόμες υπηρεσίες παράδοσης). Άνοδος κατά 9% καταγράφεται το 2016 στην πληρωμή λογαριασμών (λόγω capital controls αλλά και νέων υπηρεσιών πληρωμών, όπως το ψηφιακό πορτοφόλι), 7% στην αγορά/ενοικίαση αυτοκινήτου, 6% στα είδη λιανεμπορίου (φέτος λειτούργησαν τρία νέα online σούπερ-μάρκετ με σημαντικές προσφορές και έξτρα υπηρεσίες πληροφόρησης/παράδοσης). Την εξέλιξη του ηλεκτρονικού εμπορίου στη χώρα καταγράφει η ετήσια έρευνα του Εργαστηρίου Ηλεκτρονικού Εμπορίου & Ηλεκτρονικού Επιχειρείν (ELTRUN). Η έρευνα Οι απόψεις των Ελλήνων online καταναλωτών των καθηγητών του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών, Γ. Δουκίδη και Κ. Φραιδάκη, έγινε με τη συμμετοχή Ελλήνων online καταναλωτών. 7

9 Ελληνικά eshops Η έρευνα διαπιστώνει ότι, το 2016, συνεχίζεται η αύξηση των αγορών από τα ελληνικά ηλεκτρονικά καταστήματα, αφού έξι στους δέκα αγοραστές έκαναν πάνω από το 80% των online αγορών τους από τοπικά e-shops, ενώ πέρσι η αναλογία ήταν 5 στους δέκα. Αυτή η αύξηση εξηγείται λόγω των capital controls, αλλά και τη δυναμική λειτουργία χιλιάδων τοπικών ηλεκτρονικών καταστημάτων σε όλες, πλέον, τις κατηγορίες προϊόντων και υπηρεσιών, τονίζουν οι συντάκτες της μελέτες. Πάντως, η έρευνα διαπιστώνει ότι οι Έλληνες συνεχίζουν να έχουν από τα υψηλότερα ποσοστά αγορών σε όλη την Ευρώπη από e-shops του εξωτερικού στα επίπεδα περίπου του 30%. Μέσω κινητού Ανοδική βαίνει και η χρήση του κινητού ως μέσου για σημαντικές ψηφιακές συναλλαγές. Εννέα στους δέκα online καταναλωτές έχουν καθημερινά πρόσβαση στο Internet μέσω του κινητού τους, ενώ οκτώ στους δέκα μέσω του φορητού ηλεκτρονικού υπολογιστή, επτά στους δέκα μέσω tablet και μόνο 6 στους 10 μέσω του σταθερού υπολογιστή. Το κινητό, πλέον, εδραιώνεται ως ψηφιακό μέσο και για σημαντικές ψηφιακές συναλλαγές για τους online καταναλωτές, αφού 1/4 το χρησιμοποιεί καθημερινά/συχνά για online banking, 1/5 για αναζήτηση προσφορών, 1/5 για χρήση mobile εφαρμογών των εταιριών (προμηθευτών ή λιανεμπόρων) και 1/6 για αναζήτηση τιμών, ενώ βρίσκονται, ήδη, σε φυσικό κατάστημα. Προσφορές Οι τιμές και προσφορές παραμένουν οι κύριοι λόγοι για να πραγματοποιούν οι Έλληνες online αγορές. Συγκεκριμένα, στους λόγους που πραγματοποιούν online αγορές, αναφέρουν την εύρεση καλύτερων τιμών (73%), την άμεση σύγκριση προϊόντων (55%) και την εύρεση προσφορών (42%). Αύξηση σημειώνουν, επίσης, οι λόγοι που σχετίζονται με την ποικιλία προϊόντων, όπως με την εύρεση προϊόντων που δεν υπάρχουν στα φυσικά καταστήματα (46%) και την μεγαλύτερη ποικιλία προϊόντων (37%). Αυτοί οι λόγοι σχετίζονται βέβαια και με το γενικό destocking που λαμβάνει χώρα στα μικρά φυσικά καταστήματα λόγω cash-flow προβλημάτων. 8

10 Πληρωμές Παρά το γεγονός ότι η αντικαταβολή παραμένει ο πιο δημοφιλής τρόπος πληρωμής, με το 56% των online καταναλωτών συνήθως να την προτιμά, η χρεωστική κάρτα χρησιμοποιείται, πλέον, όλο και πιο συχνά από 1 στους 2 online καταναλωτές (συγκεκριμένα το 51% την χρησιμοποιεί συχνά, από 44% που ήταν προ capital controls το 2014). Σημαντική είναι, αντίστοιχα, η μείωση της συχνής χρήσης του PayPal στο 15%. Τα παραπάνω σχετίζονται άμεσα με την αύξηση των συναλλαγών ηλεκτρονικής τραπεζικής, με χαρακτηριστικό παράδειγμα την πληρωμή οφειλών προς το δημόσιο, που γίνεται ψηφιακά, πλέον, συστηματικά από το 63% των online καταναλωτικών (σε σχέση με το 50% προ capital control), αναφέρει η μελέτη. Πολυκαναλικό μοντέλο Η πολυκαναλική τάση των τελευταίων δύο ετών και η δύναμη των ψηφιακών μέσων, ακόμη και στις φυσικές αγορές, συνεχίζουν να ενισχύονται. Συγκεκριμένα, το 1/3 των συνολικών αγορών σε φυσικά καταστήματα οι καταναλωτές το πραγματοποιούν, αφού κάνουν έρευνα στο Internet και στις υπηρεσίες σύγκρισης προϊόντων/τιμών. Υπάρχει όμως και το αντίθετο φαινόμενο, με μία στις έξι online αγορές να πραγματοποιείται, αφού έγινε πρώτα επίσκεψη σε φυσικό κατάστημα. Συστήματα πιστότητας Η τάση με τις κάρτες πιστότητας αρχίζει να εμφανίζεται και στον ψηφιακό κόσμο, με το 30% να επιλέγουν συνήθως e-shops που προσφέρουν πόντους επιβράβευσης και το 26% να τους χρησιμοποιούν πολύ συχνά. Παρ όλα αυτά, αυτοί οι online καταναλωτές είναι αρκετά επιφυλακτικοί (4/10 θεωρούν ότι δεν τους προσδίδουν μεγάλη αξία) έως αρνητικοί από αυτήν την εμπειρία (3/10 δεν τους έχουν εξαργυρώσει ποτέ), ενώ έχουν προτάσεις για την καλυτέρευση των υπηρεσιών αυτών (6/10 επιθυμούν να εξαργυρώσουν τους πόντους σε μορφή έκπτωσης σε επόμενη αγορά, ενώ 4/10 να τους εξαργυρώσουν σε συνεργαζόμενα καταστήματα). 9

11 1.2 ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η Ευρωπαϊκή Ένωση, αναγνωρίζοντας ότι οι προοπτικές ανάπτυξης του ηλεκτρονικού εμπορίου παρέχουν μια μοναδική ευκαιρία για οικονομική ανάπτυξη και ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της ευρωπαϊκής οικονομίας, δημιουργία θέσεων εργασίας και ενθάρρυνση καινοτόμων επενδύσεων και νέων επιχειρηματικών μοντέλων, και παράλληλα με στόχο τη μεγιστοποίηση των ωφελειών που προσφέρει στους καταναλωτές, έχει εντάξει την ενθάρρυνση της ανάπτυξης του ηλεκτρονικού εμπορίου στον ευρωπαϊκό χώρο, μεταξύ των βασικών προτεραιοτήτων της τα τελευταία χρόνια. Η υποστήριξη της κοινωνίας της πληροφορίας και ιδιαιτέρως του ηλεκτρονικού εμπορίου είναι ένα από τα πλέον εξελισσόμενα θέματα στον κοινοτικό χώρο. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή με το πρόγραμμα Europe 2020 έχει θέσει στόχο τη δημιουργία μιας ψηφιακής ενιαίας αγοράς, όπου θα εξασφαλίζεται η ελεύθερη κυκλοφορία των εμπορευμάτων, των προσώπων, των υπηρεσιών και των κεφαλαίων, όπου οι πολίτες και οι επιχειρήσεις θα μπορούν να έχουν δίκαια πρόσβαση στο διαδίκτυο για υπηρεσίες και αγαθά που προσφέρονται, ανεξάρτητα από την ιθαγένειά τους, και το που κατοικούν. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει δεσμευτεί στην Ψηφιακή Στρατηγική της ενιαίας αγοράς για: Την ταχεία ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων σχετικά με τους κοινούς κανόνες προστασίας δεδομένων της ΕΕ. Την απλοποίηση των κανόνων για τους καταναλωτές για διαδικτυακές αγορές. Να καταστεί ευκολότερη η διαδικασία έναρξης μιας καινοτόμας επιχείρησης. Να ενισχύσει τις ψηφιακές δεξιότητες και τη μάθηση. 10

12 1.2.2 ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Έκθεση European B2C E-commerce Report 2016, οι δραστηριότητες ηλεκτρονικού εμπορίου στην Ευρώπη για το 2017 αναμένεται να αποφέρουν συναλλαγές συνολικού ύψους 509,9 δις Ευρώ σε σχέση με 455,3 δις Ευρώ το 2015 παρουσιάζοντας μια αύξηση της τάξης του 12% ελαφρώς μειωμένη σε σχέση με το 2014 (13,3%). Σχεδόν το ήμισυ των προβλέψεων αναμένεται να προέλθουν από τη Δυτική Ευρώπη, όπου οι πωλήσεις το 2015 ανήλθαν σε 252,9 δις Ευρώ σε αντίθεση με τον κύκλο εργασιών στην Ανατολική Ευρώπη που ανήλθαν μόλις στα 24,5 δις Ευρώ. Πηγή: European B2C E-commerce Report 2016 Το Ηνωμένο Βασίλειο, η Γαλλία και η Γερμανία είναι οι μεγαλύτερες χώρες σε κύκλο εργασιών ηλεκτρονικού εμπορίου στην Ευρώπη καλύπτοντας το 60% της αγοράς. Το Ηνωμένο Βασίλειο με 157,1 δις Ευρώ προηγείται στην αγορά των B2C, αλλά από πλευράς διαδικτυακών αγοραστών η Γερμανία είναι στην πρώτη θέση. Οι ταχύτερα αναπτυσσόμενες αγορές ηλεκτρονικού εμπορίου στην Ευρώπη είναι αυτή της Ουκρανίας με αύξηση 35% το 2015 και ακολουθούν οι αγορές της Τουρκίας με 34,9% και του Βελγίου με 34,2%. 11

13 1.2.3 ΠΕΡΙΘΩΡΙΑ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ Σύμφωνα με την πιο πάνω Ευρωπαϊκή Έκθεση, το ηλεκτρονικό εμπόριο αποτελεί μόνο το 8% του συμβατικού καταναλωτικού εμπορίου στην Ευρώπη και περιορίζεται στο 2,59% του συνολικού ΑΕΠ δις των Ευρωπαϊκών χωρών. Υπολογίζεται ότι οι αγοραστές/χρήστες ηλεκτρονικού εμπορίου στην Ευρώπη ανέρχονται περίπου στα 296 εκατομμύρια, με τον καθένα από αυτούς να δαπανά κατά μέσο όρο το Στατιστικά μόνο το 43% (294,5εκ.) του Ευρωπαϊκού πληθυσμού ηλικίας πέραν των 15 ετών (685εκ.) είναι αγοραστές/χρήστες ηλεκτρονικού εμπορίου, και από αυτούς μόνο το 16% αγοράζει προϊόντα από τρίτη χώρα. Επιπλέον μόνο το 16% των μικρομεσαίων επιχειρήσεων πωλούν τα προϊόντα και τις υπηρεσίες τους διαδικτυακά και από αυτές, λιγότερες από τι μισές πωλούν πέραν της χώρας τους. Οι συνολικές πωλήσεις αγαθών και υπηρεσιών μέσω ηλεκτρονικού εμπορίου για το 2017 και το 2018 στην Ευρώπη προβλέπεται να ανέλθουν στα 598δις και στα 660δις Ευρώ αντίστοιχα. Παρά τα πιο πάνω, τα οποία υποδηλούν τις προοπτικές περαιτέρω ανάπτυξης του ηλεκτρονικού εμπορίου στην αγορά της Ευρώπης, τρεις μεγαλύτερες προκλήσεις εξακολουθούν να υφίστανται και δεν είναι άλλες από τα νομικά θέματα, τα θέματα φορολογίας (ΦΠΑ) και τα θέματα διανομής στην ενιαία αγορά. 12

14 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2. ΤΙΜΟΛΟΓΗΣΗ ΣΤΟ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ Εξετάζοντας τον ανταγωνισμό των τιμών στο ηλεκτρονικό εμπόριο είναι σημαντικό να αναλυθεί διαδικασία τιμολόγησης των προϊόντων. Στο συγκεκριμένο κεφάλαιο γίνεται λόγος για την τιμολόγηση στο ηλεκτρονικό εμπόριο. Αρχικά, προσδιορίζεται η έννοια της τιμολόγησης και οι βασικοί παράγοντες που επηρεάζουν τον προσδιορισμό της τιμής ενός προϊόντος καθώς και περιγράφεται και η διαδικασία που ακολουθείται. Το δεύτερο μισό το κεφαλαίου παρουσιάζονται πιο συγκεκριμένα στοιχεία για την τιμολόγηση στο ηλεκτρονικό εμπόριο. Αναλύεται η σημαντικότητα της τιμής ενός προϊόντος καθώς και στρατηγικές προσεγγίσεις με βάση σημαντικούς παράγοντες που επηρεάζουν την τιμολόγηση. Τέλος, καταλήγουμε σε κάποια συμπεράσματα που αφορούν τις ηλεκτρονικές αγορές και πληρωμές. Για παράδειγμα, οι καταναλωτές ολοένα και προτιμούν υπηρεσίες ηλεκτρονικής τραπεζικής για τις αγορές τους, όπως πληρωμές μέσω e-banking. 13

15 2.1 ΤΙΜΟΛΟΓΗΣΗ ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ Με τον όρο τιμολόγηση χαρακτηρίζεται η οποιαδήποτε επιχειρηματική διαδικασία καθορισμού της τιμής πώλησης ενός αγαθού, ή της παροχής υπηρεσίας, σε αντιδιαστολή με την διατίμηση που επιβάλει κρατικός φορέας. Σε γενικές γραμμές η τιμολόγηση θα πρέπει να καλύπτει τόσο το μέσο κόστος παραγωγής όσο και το επιπλέον κέρδος του επιχειρηματία. Θεωρητικά η τιμή προσδιορίζεται σε οριακά επίπεδα κόστους και εσόδων. Επ αυτού, στην ελεύθερη αγορά ακολουθούνται διάφορες τεχνικές και στρατηγικές. Βασικό στοιχείο του marketing μιας εταιρίας είναι η διαδικασία τιμολόγησης των προϊόντων της. Παρ όλο που παράγοντες άλλοι πλην της τιμής έχουν αποκτήσει μεγαλύτερη σπουδαιότητα στη συμπεριφορά του αγοραστή στις πρόσφατες δεκαετίες, η τιμή συνεχίζει να παραμένει ένας από τους πιο σημαντικούς παράγοντες που καθορίζουν το μερίδιο αγοράς της εταιρίας και την αποδοτικότητά της. Εξάλλου η τιμή είναι η μόνη, από τα συστατικά του μίγματος μάρκετινγκ, που παράγει έσοδα. Είναι λοιπόν φανερή η σπουδαιότητα της επιλογής της κατάλληλης στρατηγικής τιμολόγησης για το εκάστοτε προϊόν. Δυστυχώς όμως πολλές είναι οι εταιρίες που δε χειρίζονται σωστά το θέμα της τιμολόγησης. Είναι πολύ συχνό φαινόμενο, για παράδειγμα, η τιμολόγηση να είναι έντονα προσανατολισμένη προς το κόστος ή να μην αναθεωρείται αρκετά συχνά ώστε να ενσωματώνει τις αλλαγές που σημειώνονται στην αγορά. Επίσης έχει παρατηρηθεί το φαινόμενο η τιμολόγηση να καθορίζεται ανεξάρτητα από τα υπόλοιπα στοιχεία του μίγματος μάρκετινγκ και να μην διαφοροποιείται αρκετά για διαφορετικά προϊόντα, τμήματα και περιπτώσεις αγοράς. Για την αποφυγή φαινόμενων όπως τα παραπάνω η επιχείρηση πρέπει να λαμβάνει υπόψη της πέντε σημαντικούς παράγοντες στην επιλογή της στρατηγικής τιμολόγησης που θα ακολουθήσει. Πρώτα απ όλα τους στόχους της, πωλήσεις, μερίδιο πελάτη, εταιρική εικόνα, και άλλους εσωτερικούς παράγοντες όπως τη γραμμή προϊόντων και υπηρεσιών. Έξω από τα ενδοεπιχειρησιακά πλαίσια η εταιρία είναι σημαντικό να εξετάζει τον ανταγωνισμό της, τους αγοραστές της και τους συνεργάτες της που επηρεάζουν τα κανάλια προμηθειών και διανομής. Τέλος δε θα πρέπει να ξεχνάει ότι κινείται σε ένα γενικότερο περιβάλλον (οικονομικό, πολιτικό, νομικό) που έχει επιρροή πάνω της. 14

16 2.1.2 ΒΑΣΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΥ ΤΙΜΗΣ Ως οι πλέον κρίσιμοι παράγοντες που επηρεάζουν τις αποφάσεις τιμολόγησης των προϊόντων μιας οργάνωσης θεωρούνται οι ακόλουθοι: Η ζήτηση. Οι ενέργειες των ανταγωνιστών. Το κόστος. Τα ζητήματα που σχετίζονται με τη νομική, πολιτική και δημόσια εικόνα των προϊόντων αλλά και της ίδιας της οργάνωσης Όταν λαμβάνεται υπόψη το κόστος παραγωγής, τότε η τιμή διαμορφώνεται με προσαύξηση του κόστους κατά ένα ποσοστό, ώστε αυτό να καλυφθεί και να υπάρξει και κέρδος. Όταν η τιμή διαμορφώνεται κυρίως από τις συνθήκες της αγοράς, η οικονομική μονάδα είναι δυνατόν να οδηγηθεί σε προσπάθειες συμπίεσης του κόστους παραγωγής, ώστε να μπορέσει να ανταποκριθεί στις συνθήκες αυτές χωρίς απώλειες στο μερίδιο αγοράς. 15

17 2.1.3 ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΤΙΜΟΛΟΓΗΣΗΣ Σύμφωνα με την ιστοσελίδα wikimarkt.wikispaces.com (πρόκειται για ιστότοπο που δημιουργήθηκε με σκοπό να εξοικειώσει τους επισκέπτες του με οικονομικούς όρους καθώς και ορολογίες μάρκετινγκ) η διαδικασία της τιμολόγησης μπορεί αν χωριστεί στα παρακάτω βήματα: Επιλογή του στόχου της τιμολόγησης Ο στόχος αυτός μπορεί να κινείται από την επιβίωση της επιχείρησης μέχρι τη μεγιστοποίηση των κερδών, της αύξησης των πωλήσεων, την ηγεσία στην ποιότητα αλλά και ίσως όχι τόσο ηθικές τακτικές όπως το ξάφρισμα της αγοράς. Όσο πιο σαφείς είναι αυτοί οι στόχοι, τόσο ευκολότερα καθορίζεται η τιμή. Καθορισμός της ζήτησης: Ανάλογα με το προϊόν και τα χαρακτηριστικά του, διαφορετικές τιμές οδηγούν σε διαφορετικά επίπεδα ζήτησής του έχοντας έτσι διαφορετική επίπτωση πάνω στους στόχους του μάρκετινγκ. Εκτίμηση του κόστους Αν θεωρήσουμε ότι η ζήτηση θέτει ένα ανώτατο όριο στην τιμή τότε το κατώτατο το θέτει το κόστος με το οποίο επιβαρύνεται η εταιρία. Το κόστος αυτό περιλαμβάνει το κόστος παραγωγής, διανομής και πώλησης του προϊόντος και μπορεί να μεταβάλλεται ανάλογα με το ύψος παραγωγής, την περίοδο και άλλους παράγοντες. Αποτελεί σημαντικό στοιχείο στα νομικά θέματα που αφορούν διαφοροποίηση της τιμής και δυναμική τιμολόγηση. Ανάλυση του κόστους, των τιμών και των προσφορών των ανταγωνιστών Η εταιρία ερευνά την υπάρχουσα κατάσταση στο ανταγωνιστικό της περιβάλλον και χρησιμοποιεί τα αποτελέσματα σαν σημείο προσανατολισμού για τη δική της τιμολόγηση. Εδώ παίζει σημαντικό ρόλο η ευκολία που μπορεί να μεταβληθεί μια τιμή, στοιχείο που την καθιστά ένα από τα πιο ευέλικτα συστατικά του μίγματος μάρκετινγκ. 16

18 Επιλογή της μεθόδου τιμολόγησης Χρησιμοποιώντας τα στοιχεία από τις προβλέψεις της ζήτησης, τις κινήσεις των ανταγωνιστών και το κόστος η επιχείρηση χρησιμοποιεί μεθόδους που θα οδηγήσουν σε μια συγκεκριμένη τιμή. Οι διάφορες μέθοδοι λαμβάνουν σε διαφορετικό βαθμό υπόψη τους τα παραπάνω στοιχεία οδηγώντας σε διαφορετικά αποτελέσματα. Συνήθως χρησιμοποιούνται περισσότερες από μια για τον καθορισμό της τιμής. Επιλογή της τελικής τιμής Οι παραπάνω μέθοδοι περιορίζουν το εύρος των τιμών απ το οποίο μπορεί η εταιρία να επιλέξει την τελική της τιμή. Κατά την επιλογή της η εταιρία πρέπει να λάβει υπόψη της μερικούς ακόμα παράγοντες όπως οι πολιτικές τιμολόγησης της εταιρίας, η ψυχολογική τιμολόγηση, η επίπτωση της τιμής πάνω σε τρίτους κλπ. 17

19 2.2 ΤΙΜΟΛΟΓΗΣΗ ΣΤΟ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΙΜΗΣ ΠΡΟΙΟΝΤΟΣ Ο καθορισμός της τιμής του τελικού προϊόντος είναι ένα από τα πιο σημαντικά θέματα για κάθε ηλεκτρονικό κατάστημα που δραστηριοποιείται στην ηλεκτρονική αγορά. Ενώ είναι δύσκολη η αλλαγή του κόστους, των χαρακτηριστικών του προϊόντος και των προτιμήσεων των πελατών, η αλλαγή στον τρόπο της τιμολόγησης του προϊόντος είναι εφικτή. Η τιμολόγηση, λοιπόν, είναι ένα εργαλείο μάρκετινγκ και ο πιο αποτελεσματικός τρόπος βελτίωσης του Conversion Rate (ολοκλήρωση αγοράς). Εφαρμόζοντας διάφορες προσεγγίσεις τιμολόγησης, το ηλεκτρονικό κατάστημα θα είναι πιο αποδοτικό, κερδοφόρο και βιώσιμο μακροπρόθεσμα. Μη ακολουθώντας αυτές τις προσεγγίσεις, οι πιθανότητες να βγουν οι τιμές εκτός αγοράς είναι αυξημένες. Αυτό σημαίνει ότι μπορεί να είναι υψηλότερες ή πολύ χαμηλότερες από ότι πρέπει. Από τη μία, αν είναι πολύ χαμηλές οι τιμές βλάπτεται η επιχείρηση ακόμα κι αν είναι ακόμα κερδοφόρα. Πιο συγκεκριμένα, με το να μην υπάρχει το επιθυμητό κέρδος, δεν μπορεί να χτιστεί το κατάλληλο κεφάλαιο για επενδύσεις ώστε να διατηρήσει το eshop υψηλές επιδόσεις στο μέλλον. Από την άλλη πλευρά, αν οι τιμές είναι πολύ υψηλές οι πωλήσεις θα μειωθούν γρήγορα. Εκτός αυτού, θα δημιουργηθεί, στην ηλεκτρονική αγορά, η εντύπωση πως το ηλεκτρονικό κατάστημα προσπαθεί να πουλήσει υπερτιμημένα προϊόντα. Το γεγονός αυτό αποτελεί από μόνο του δυσφήμηση της επιχείρησης. Η τιμή ενός προϊόντος είναι ένας από τους κύριους παράγοντες λήψης αποφάσεων όταν οι ηλεκτρονικοί αγοραστές πρόκειται να πραγματοποιήσουν κάποια αγορά. 18

20 Σύμφωνα με την PWC (η PricewaterhouseCoopers αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες εταιρείες παροχής υπηρεσιών λογιστικής, τήρησης βιβλίων και ελέγχου και παροχής φορολογικών συμβουλών) οι λόγοι που σχετίζονται με την τιμολόγηση είναι οι βασικότεροι που προτρέπουν έναν πελάτη να επισκεφτεί έναν ιστότοπο ηλεκτρονικού εμπορίου. Πιο συγκεκριμένα : 61% Σύγκριση Τιμών 23% Συμμετοχή σε Προωθήσεις 41% Αναζήτηση Κουπονιών Οι καταναλωτές αναζητούν καλές τιμές και όταν παρατηρούν ότι ένα κατάστημα προσφέρει κουπόνια ή προσφορές επισκέπτονται την ιστοσελίδα του. Επιπλέον, οι επισκέπτες αποφεύγουν να επισκέπτονται ένα ηλεκτρονικό κατάστημα που έχει προωθητικούς σκοπούς. Κάποιοι ονομάζουν την εποχή μας ως Εποχή της Σύγκρισης λόγω της αναζήτησης των καλύτερων τιμών πριν την τελική απόφαση αγοράς από τους καταναλωτές. Πλέον, χάρη στις μηχανές σύγκρισης τιμών, σε λίγα μόνο λεπτά μπορεί ο υποψήφιος πελάτης να ενημερωθεί για τις τιμές των προϊόντων, όχι μόνο από τοπικές επιχειρήσεις, αλλά και από ηλεκτρονικά καταστήματα σε όλο τον κόσμο. Το 90% των καταναλωτών δηλώνουν πως πραγματοποιούν ερεύνα αγοράς στο διαδίκτυο αναζητώντας για καλύτερες προσφορές. Μάλιστα, το ποσοστό είναι πολύ υψηλότερο για κάποιες κατηγορίες προϊόντων, όπως είναι η ηλεκτρονική και ορισμένες ακόμα, που θεωρούνται σημαντικές αγορές για έναν οικογενειακό προϋπολογισμό. Στις μέρες μας, ο ανταγωνισμός στο ηλεκτρονικό εμπόριο είναι πολύ μεγάλος και δύσκολος που ακόμα και μεγάλες επιχειρήσεις, με χαμηλής ποιότητας προϊόντα, δεν έχουν καλά αποτελέσματα. Ο ανταγωνισμός των ηλεκτρονικών καταστημάτων είναι πολύ μεγάλος οπότε οι ανταγωνιστές δίνουν μεγάλη σημασία στον τρόπο και στην ίδια την τιμολόγηση των προϊόντων. 19

21 2.2.2 ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΤΙΜΟΛΟΓΗΣΗΣ ΣΤΟ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ Πρώτη προσέγγιση με βάση το κόστος Η λογική της συγκεκριμένης μεθοδολογίας είναι απλή. Στη σημερινή εποχή, το κόστος είναι αυτό που καθορίζει στις περισσότερες περιπτώσεις την τιμή ενός προϊόντος. Μια εταιρία απλά πρέπει να εφαρμόσει το περιθώριο κέρδους που θέλει να επιτύχει, αφού υπολογιστεί το κόστος ενός προϊόντος. Με αυτόν τον τρόπο, αν το κόστος του προϊόντος "Α" είναι 50 και το επιθυμητό περιθώριο κέρδους είναι 100%, θα πρέπει η τιμή πώλησης να είναι 100. Υπολογίζοντας το κόστος δεν αρκεί απλά να προστεθεί το κόστος των μονάδων που πρέπει να αγοραστεί για να παραχθεί ένα προϊόν ή να μπει στον ιστότοπo της επιχείρησης. Υπάρχουν επίσης έμμεσες δαπάνες που πρέπει να προστεθούν. Πρέπει να είναι γνωστό το συνολικό κόστος της επιχείρησής και στη συνέχεια να αποφασιστεί ποιο μέρος αντιστοιχεί σε κάθε προϊόν. Εάν διαθέτουμε προϊόν "Α" και προϊόν "Β" και το συνολικό κόστος της εταιρίας είναι μονάδες, θα μπορούσαμε να υποθέσουμε ότι κάθε προϊόν καλύπτει το 50% του κόστους. Έτσι, πρέπει απλά να διαιρεθούν μονάδες από το ποσό των προϊόντων. Αυτή η προσέγγιση όμως είναι πολύ απλή και δεν αντικατοπτρίζει τα πραγματικά δεδομένα. Η συγκεκριμένη προσέγγιση απαιτεί τη χρήση ορισμένων δεικτών ώστε να είναι πιο κοντά στην πραγματικότητα οι αριθμοί. Η σωστή εύρεση των περιθωρίων είναι ακόμη δυσκολότερη από την εύρεση του κόστους. Δεύτερη προσέγγιση προσαρμοσμένη στην αγορά Ο ανταγωνισμός στην ηλεκτρονική αγορά είναι πολύ μεγάλός κι γεγονός που είναι απόλυτα φυσιολογικό αν αναλογιστεί κανείς πως υπάρχουν περισσότερα από 12 εκατομμύρια ηλεκτρονικά καταστήματα σε όλο τον κόσμο. Έτσι, στη προσέγγιση αυτή δεν μπορεί να περιστρέφονται όλα γύρω από την επιχείρηση όπως στην περίπτωση που η προσέγγιση είναι προσαρμοσμένη στο κόστος των προϊόντων ή υπηρεσιών. Η δεύτερη προσέγγιση έχει εφαρμογή μετά την πρώτη κι αφού οριστεί η κατάσταση του καταστήματος. 20

22 Στο σημείο αυτό πρέπει να οριστεί η κατάσταση και η θέση της εταιρίας, στην ηλεκτρονική αγορά, ανάμεσα στους ανταγωνιστές της. Για να επιτευχθεί ο σκοπός αυτός μπορεί να χρησιμοποιηθεί κάποιο εργαλείο που αυτοματοποιεί τη διαδικασία ανίχνευσης των τιμών των ανταγωνιστών και εξάγει στοιχεία όχι μόνο για τις τιμές αλλά και για την ποικιλία των προϊόντων που διαθέτουν. Έτσι, θα γίνει γνωστό αν η επιχείρηση συγκαταλέγεται στα ακριβότερα ή φθηνότερα ηλεκτρονικά καταστήματα της αγοράς. Υπάρχουν, πιθανότητες η στρατηγική που έχει εφαρμόσει μια ηλεκτρονική επιχείρηση να είναι λανθασμένη και οι τιμές της να είναι χαμηλότερες από ότι πρέπει. Σε αυτή την περίπτωση πρέπει να αυξηθούν τα περιθώρια για να εξακολουθεί το κατάστημα να είναι ανταγωνιστικό. Αν, αντιθέτως, διαπιστωθεί πως η τιμολόγηση των προϊόντων είναι υπέρ του δέοντος υψηλή, είναι αναγκαία η μείωση των τιμών ώστε να προσελκύονται περισσότεροι υποψήφιοι πελάτες από το ηλεκτρονικό κατάστημα και να αυξηθεί το ποσοστό μετατροπών. Επιπλέον, με μια προσέγγιση βασισμένη στην αγορά και τη χρήση ενός τέτοιου εργαλείου θα μπορεί να παρακολουθείται και το απόθεμα προϊόντων των ανταγωνιστικών eshops ώστε να εντοπίζονται ευκαιρίες για αυξήσεις των τιμών. Τρίτη προσέγγιση προσαρμοσμένη στον καταναλωτή Η τρίτη προσέγγιση είναι εξίσου σημαντική με τις προηγούμενες και βοηθά στο να εξεταστούν οι πελάτες κι έπειτα να καθοριστούν οι τιμές. Για να είναι σε θέση μια ηλεκτρονική επιχείρηση να χρησιμοποιήσει αυτή την προσέγγιση θα πρέπει να γνωρίζει πολύ καλά το αγοραστικό κοινό που θεωρεί ως υποψήφιους πελάτες της. Θα μπορέσει να κατανοήσει αν οι πελάτες της είναι κυνηγοί προσφορών ή όχι. Η αλήθεια είναι πως το μεγαλύτερο ποσοστό των σημερινών καταναλωτών ψάχνουν προσφορές και αρέσκονται σε αυτές. Υπάρχει μερίδα καταναλωτών που δεν τους απασχολεί πολύ η τιμή ενός προϊόντος. Τέτοια προϊόντα είναι, κυρίως, είδη πολυτελείας. Οπότε, εάν το καταναλωτικό κοινό της εταιρίας είναι τέτοιου είδους πελάτες δεν απαιτείται να επικεντρώσει στην τιμή. Και, άρα, μπορούν να αποφευχθούν τυχόν ειδικές προσφορές και μεγάλες εκπτώσεις. Συμπερασματικά, το επίκεντρο της προσοχής πρέπει να είναι η βελτίωση της ποιότητας του προϊόντος και να οριστεί μια σταθερή τιμή και να μην μεταβάλλεται αν δεν είναι απολύτως απαραίτητο. 21

23 Από την άλλη εάν οι πελάτες ενδιαφέρονται για την τιμή, θα πρέπει η εταιρία να εστιάσει σε στρατηγικές τιμολόγησης. Το Νευρομάρκετινγκ (Neuromarketing) μπορεί να φανεί χρήσιμο για την προσέγγιση τέτοιου είδους πελατών. Αποτελεί καινοτομία στο χώρο του μάρκετινγκ και της διαφήμισης κι έχει στόχο να μαντέψει με όσο το δυνατό μεγαλύτερη ακρίβεια τι πραγματικά θέλουν οι καταναλωτές, αποκωδικοποιώντας τον τρόπο σκέψης τους. Ακολουθούν 4 συμβουλές για την καλύτερη αλληλεπίδραση με καταναλωτές που ενδιαφέρονται για την τιμή των προϊόντων. Το 99 είναι καλύτερο από το 100 Ακόμα και οι μεγαλύτερες εταιρίες ηλεκτρονικού εμπορίου χρησιμοποιούν τη συγκεκριμένη τεχνική τιμολόγησης των προϊόντων τους. Η τιμή και είναι μικρότερη και φαίνεται μικρότερη. Ακόμα κι αν η διαφορά είναι ελάχιστη και είναι λίγο πολύ το ίδιο, ο εγκέφαλος λειτουργεί με μεγάλη ταχύτητα και δεν το αντιλαμβάνεται πολλές φορές. Οι εταιρίες το γνωρίζουν και επωφελούνται από το ένστικτο του εγκεφάλου να επιβιώσει. Ίδια λογική και στις προφορές Μια τιμή που είναι συντομότερο και ευκολότερο να την προφέρει ένας καταναλωτής φαίνεται μικρότερη από μια που προφέρεται δυσκολότερα. Για παράδειγμα το τριάντα-έξι κόμμα είκοσι-οχτώ (36,28) είναι χειρότερο από το τριάντα-εφτά κόμμα ένα (37,1). Στρογγυλοί και ακριβείς αριθμοί Εάν οι αγοραστές του προϊόντος ενός ηλεκτρονικού καταστήματος είναι ειδικοί, οι τιμές πρέπει να οριστούν όσο το δυνατόν ακριβέστερα. Αυτό συμβαίνει, επειδή γνωρίζουν τις μικρές διαφορές μεταξύ των προϊόντων και μπορούν να καταλάβουν γιατί κάποια κοστίζουν 96 και άλλα 98. Ωστόσο, αν οι υποψήφιοι πελάτες δεν είναι ειδικοί αρκεί να οριστεί η τιμή ως 99. Ξεκάθαρη τιμή Σε κάθε περίπτωση η τιμή του προϊόντος πρέπει να είναι ορατή και ξεκάθαρη. Κανείς καταναλωτής δεν αρέσκεται στο να πραγματοποιεί μια παραγγελία και ύστερα τη στιγμή της πληρωμής η τιμή να είναι τελικά μεγαλύτερη από ότι πίστευε. 22

24 2.3 ΟΝLINE ΠΛΗΡΩΜΕΣ Οι Έλληνες καταναλωτές παραμένουν δύσπιστοι με την ηλεκτρονική μεταφορά χρήματος. Σύμφωνα με το Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών (ΟΠΑ), οι Έλληνες παρόλο που έχουν εξοικειωθεί με τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές (Η/Υ), αγοράζουν ηλεκτρονικά, αλλά πληρώνουν με αντικαταβολή. Σύμφωνα με τα στοιχεία από περίπου ηλεκτρονικά καταστήματα (eshops) που επεξεργάστηκε το Εργαστήριο Ηλεκτρονικού Εμπορίου (ELTRUN) του ΟΠΑ, το 91% εξ αυτών διαθέτει σύστημα πληρωμής μέσω αντικαταβολής. Αντίθετα πληρωμή με πιστωτική κάρτα διαθέτει το 81% των e-shops και με χρεωστική κάρτα το 72%. Τέλος, το 69% των e-shops διαθέτει σύστημα πληρωμής μέσω τραπεζικής κατάθεσης και το 63% προσφέρει τη δυνατότητα πληρωμής μέσω της υπηρεσίας Paypal. Τα ποσοστά αυτά δεν αντικατοπτρίζουν βέβαια την πραγματική αξία των online αγορών όπως αναφέρει και η σχετική ανακοίνωση. Για παράδειγμα, προστίθεται, η τραπεζική κατάθεση αντιπροσωπεύει πιθανόν λιγότερο από το 5% έως 10% της αξίας συναλλαγών, ενώ η αντικαταβολή παραμένει η κορυφαία πληρωμή για φυσικά προϊόντα στην Ελλάδα και αντιπροσωπεύει περίπου τα 2/3 της αξίας των online αγορών σε αυτή την κατηγορία προϊόντων που γίνεται φυσική παράδοση στο σπίτι/γραφείο. Η αντικαταβολή ως τρόπος πληρωμής σε online αγορές αποτελεί, σύμφωνα με τη μελέτη του ΟΠΑ, τον πιο δημοφιλή τρόπο πληρωμής (82%) από την πλευρά των χρηστών. Ακολουθεί από κοντά η χρήση της πιστωτικής κάρτας (67%), της χρεωστικής κάρτας (62%), της υπηρεσίας Paypal (61%) και της τραπεζικής κατάθεσης (49%). Σύμφωνα με τους μελετητές, η δημοτικότητα των πληρωμών μέσω αντικαταβολής εξηγείται «από τον ιδιαίτερα υψηλό προβληματισμό των Ελλήνων online αγοραστών για θέματα ασφαλείας που σχετίζεται με την έλλειψη εμπειρίας για αγορές από απόσταση αλλά και τη γενικότερη καχυποψία που χαρακτηρίζει γενικά τον Έλληνα καταναλωτή. 23

25 Η έρευνα ακόμη καταδεικνύει ότι: Οι συχνοί χρήστες του paypal έχουν υψηλά ποσοστά πρόσβασης στο Internet «εν κινήσει» μέσω κινητού τηλεφώνου και tablet. Το χαμηλότερο «αντιλαμβανόμενο ρίσκο» για τις ηλεκτρονικές συναλλαγές έχουν οι συχνοί χρήστες της πιστωτικής κάρτας και το υψηλότερο αυτοί που πληρώνουν με αντικαταβολή. Οι συχνοί χρήστες του Paypal αγοράζουν συνήθως από το εξωτερικό. Οι πρώτοι και έμπειροι online αγοραστές στην Ελλάδα χρησιμοποιούσαν κυρίως την πιστωτική κάρτα και την υπηρεσία paypal. Η χρήση της χρεωστικής κάρτας και της αντικαταβολής χρησιμοποιείται αρκετά από τους νέους online αγοραστές. Οι online αγοραστές στην Ελλάδα, σύμφωνα με το ΟΠΑ, υπολογίζονται περίπου σε 2,5 εκατομμύρια και αναδεικνύονται σε ένα ιδιαίτερα δυναμικό και ενδιαφέρον κοινό για τις ελληνικές τράπεζες, αφού η συντριπτική τους πλειονότητα (75%) χρησιμοποιεί e-banking υπηρεσίες. Επίσης, σύμφωνα με την έρευνα, μεγάλη είναι η σημασία των υπηρεσιών ηλεκτρονικής τραπεζικής (e-banking) για τους online καταναλωτές, αφού για το 50% των χρηστών είναι πιθανός λόγος επιλογής τράπεζας και στοιχείο αξιολόγησης της υψηλής αξιοπιστίας της. Επίσης αξιολογούν πολύ υψηλά τις online τραπεζικές συναλλαγές σε σχέση με τις συναλλαγές στο φυσικό κατάστημα. 24

26 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3. ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΤΙΜΩΝ ΣΤΟ ΔΙΑΔIΚΤΥΟ Το συγκεκριμένο κεφάλαιο αποτελεί την έναρξη της ανάλυσης και παρουσίασης του κυρίου θέματος της ερευνητικής μελέτης. Μέχρι το σημείο αυτό παρουσιάστηκε το περιβάλλον και η αγορά μέσα στα οποία διεξάγεται η μελέτη. Επίσης, διευκρινίστηκαν και αναλύθηκαν όλα τα απαραίτητα στοιχεία και έννοιες για να γίνει κατανοητή η διπλωματική εργασία από όλους τους αναγνώστες ανεξαρτήτων εξειδικευμένων γνώσεων. Παρατίθενται όλα τα απαραίτητα στοιχεία για να γίνει κατανοητή η έρευνα σχετικά με τον ανταγωνισμό τιμών στο ηλεκτρονικό εμπόριο και η μεθοδολογία που ακολουθήθηκε. Τα κριτήρια με τα οποία επιλέχθηκαν τα προϊόντα προς παρακολούθηση, τα ανταγωνιστικά ηλεκτρονικά καταστήματα που έλαβαν μέρος στη μελέτη καθώς και τα κριτήρια επιλογής του εργαλείου (για την παρακολούθηση των τιμών) και επιλογής προϊοντικών κατηγοριών. Τέλος, περιλαμβάνει την περιγραφή της ερευνητικής μελέτης με βάση το συγκεκριμένο εργαλείο που χρησιμοποιήθηκε για την αυτοματοποίηση της ερευνητικής διαδικασίας. 25

27 3.1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Το αντικείμενο μελέτης της παρούσας διπλωματικής εργασίας είναι ο ανταγωνισμός τιμών στο διαδίκτυο, όσον αφορά την ελληνική αγορά. Πιο συγκεκριμένα, πραγματοποιήθηκε έρευνα για τη συμπεριφορά των μεγαλύτερων/δημοφιλέστερων ελληνικών ηλεκτρονικών καταστημάτων όσον αφορά τις τιμές συγκεκριμένων προϊόντων ανά προϊοντική κατηγορία. Για να επιτευχθεί ο σκοπός, αυτοματοποιήσαμε τη διαδικασία της έρευνας χρησιμοποιώντας το διαδικτυακό εργαλείο, εν ονόματι price2spy. Με τη βοήθεια του συγκεκριμένου εργαλείου πέτυχαμε τον αυτόματο καθημερινό έλεγχο των προϊόντων του κάθε ηλεκτρονικού καταστήματος που ερευνάται ως προς την τιμή και τη διαθεσιμότητα τους. Επιπλέον, πραγματοποιήθηκε αυτοματοποιημένος έλεγχος για το αν παραβιάζεται η κατώτατη επιτρεπτή τιμή σύμφωνα με τις προϋποθέσεις που ορίζει ο κατασκευαστής. Σε γενικά πλαίσια, το συγκεκριμένο εργαλείο φάνηκε απόλυτα χρήσιμο και αξιόπιστο, καθώς με τη χρήση του και την άποψη συνεργασία, που είχαμε, με τους κατασκευαστές του, συγκεντρώθηκαν δεδομένα έξι μηνών και δημιουργήθηκαν αναφορές και γραφήματα, τα οποία διευκόλυναν την εξαγωγή αποτελεσμάτων και συμπερασμάτων. 26

28 3.2 ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΩΝ Το κριτήριο με βάση το οποίο επιλέχθηκαν τα ηλεκτρονικά καταστήματα eshops είναι η σειρά κατάταξης που προκύπτει από την ιστοσελίδα σύμφωνα με την επισκεψιμότητα (traffic) που έχουν οι ιστοσελίδες της χώρας, και συγκεκριμένα τα ελληνικά ηλεκτρονικά καταστήματα, τα οποία μας αφορούν για τη συγκεκριμένη έρευνα. Η εταιρία Alexa Internet, Inc. και το website της, παρέχει δεδομένα και αναλύσεις που προκύπτουν από την κυκλοφορία του Ιστού για εμπορικούς σκοπούς. Η εταιρία, λοιπόν, κατατάσσει τις ιστοσελίδες σύμφωνα με την επισκεψιμότητά τους από τους χρήστες του Διαδικτύου που χρησιμοποιούν τους πιο διαδεδομένους περιηγητές (Internet Explorer, Firefox και Google Chrome). Λόγω της αξιοπιστίας που προσφέρει η ιστοσελίδα της εταιρίας και λόγω του ότι είναι ευρέως διαδεδομένη σε παγκόσμιο επίπεδο θεωρήθηκε ως ισχυρό κριτήριο η σειρά κατάταξης που παρέχεται από την Alexa. Λαμβάνοντας υπόψιν όλα τα παραπάνω, από το Alexa Rank προκύπτουν τα ελληνικά ηλεκτρονικά καταστήματα για online αγορές τα οποία θα αποτελέσουν τους ανταγωνιστές της έρευνας. Τα eshops που θα μελετηθούν ως προς την ανταγωνιστική τους συμπεριφορά είναι τα ακόλουθα και παρατίθενται με τη σειρά (Alexa Rank) : Δημοφιλέστερα Ελληνικά Ηλεκτρονικά Καταστήματα Α/Α Eshop Alexa Rank 1 e-shop.gr 8,329 2 public.gr 11,216 3 plaisio.gr 12,239 4 kotsovolos.gr 18,408 5 mediamarkt.gr 20,588 27

29 3.2.2 ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΠΡΟΙΟΝΤΙΚΩΝ ΚΑΤΗΓΟΡΙΩΝ Το διαδίκτυο προσφέρει τη δυνατότητα στους καταναλωτές να αγοράσουν online σχεδόν οποιοδήποτε προϊόν επιθυμούν πολύ εύκολα, με τη χρήση ενός ηλεκτρονικού υπολογιστή ή ενός κινητού τηλεφώνου. Έτσι, το ηλεκτρονικό εμπόριο έχει γνωρίσει ραγδαία αύξηση τα τελευταία χρόνια και εταιρείες που δραστηριοποιούνται σ αυτόν τον τομέα, όπως η Amazon.com, Inc, ebay Inc και Alibaba Group Holding Ltd έχουν εκτοξεύσει τα κέρδη τους. Η προσφορά και η ζήτηση αλλάζουν συνεχώς οπότε υπάρχουν διακυμάνσεις όσον αφορά τα προϊόντα με τη μεγαλύτερη ζήτηση και πωλήσεις. Παρ όλα αυτά, έχει προκύψει μια λίστα με τις δέκα προϊοντικές κατηγορίες που έχουν τις περισσότερες πωλήσεις online. Σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία από την Forrester Research που αναλύοντας τα προϊόντα με τις περισσότερες πωλήσεις προκύπτει η ακόλουθη λίστα με τις δέκα κορυφαίες προϊόντικές κατηγορίες : Βιβλία Η/Υ & Hardware Λογισμικό Η/Υ Ηλεκτρονικά Είδη Ευρείας Κατανάλωσης Ένδυση Παιχνίδια / Ηλεκτρονικά Παιχνίδια Videos & DVDs Υγεία & Ομορφιά Μουσική Κοσμήματα Έχοντας επιλέξει ήδη τους ανταγωνιστές/eshops που θα λάβουν μέρος στην έρευνα είναι εμφανές ότι δεν μπορούν να αναλυθούν και οι δέκα παραπάνω κατηγορίες. Συνεπώς, προσαρμόστηκαν οι κατηγορίες αυτές στα προϊόντα που εμπορεύονται τα παραπάνω ηλεκτρονικά καταστήματα και προέκυψε μια λίστα που αποτελεί υποσύνολο της προηγούμενης. 28

30 Άρα, οι προϊοντικές κατηγορίες που θα ερευνηθούν ανήκουν στις τέσσερις από τις έξι πρώτες και είναι οι ακόλουθες : Η/Υ & Hardware Λογισμικό Η/Υ Ηλεκτρονικά Είδη Ευρείας Κατανάλωσης Παιχνίδια / Ηλεκτρονικά Παιχνίδια 29

31 3.2.3 ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΠΡΟΙΟΝΤΩΝ Στο προηγούμενο σκέλος της μεθοδολογίας, που ακολουθήθηκε για την υλοποίηση της έρευνας όσον αφορά τον ανταγωνισμό τιμών στην ελληνική διαδικτυακή αγορά, ορίστηκαν οι κατηγορίες με βάση τις οποίες θα επιλεχθούν τα συγκεκριμένα προϊόντα των οποίων οι τιμές θα παρακολουθηθούν. Στο συγκεκριμένο στάδιο της έρευνας θα οριστούν τα κριτήρια με τα οποία επιλέχθηκαν τα προϊόντα αυτά. Το κριτήριο, λοιπόν, δεν είναι άλλο από την δημοτικότητα των προϊόντων. Πιο συγκεκριμένα, επιλέχθηκαν τα δημοφιλέστερα προϊόντα από κάθε κατηγορία που αναλύεται. Η ιστοσελίδα της εταιρίας Skroutz Α.Ε. αποτέλεσε το εργαλείο για την ανάδειξη των πιο δημοφιλών προϊόντων. Η εταιρία αποτελεί το κορυφαίο digital brand της Ελλάδος όσον αφορά τη δημιουργία και την εξέλιξη των δυνατοτήτων της πρωτοποριακής μηχανής αναζήτησης και σύγκρισης τιμών και προϊόντων. Είναι αποδεκτό πως η πλειοψηφία των Ελλήνων καταναλωτών που πραγματοποιούν τις αγορές τους μέσω του Διαδικτύου και προτιμούν ελληνικά ηλεκτρονικά καταστήματα χρησιμοποιούν τη μηχανή αναζήτησης της Skroutz Α.Ε.. Το γεγονός αυτό οδηγεί στο προφανές συμπέρασμα πως τα δημοφιλέστερα προϊόντα που αναζητούνται μέσω της ιστοσελίδας αποτελούν και γενικότερα τα δημοφιλέστερα όσον αφορά την ελληνική ηλεκτρονική αγορά. Με βάση το συγκεκριμένο κριτήριο, τα προϊόντα που επικράτησαν έναντι άλλων για παρακολούθηση των τιμών τους είναι : TV SAMSUNG 32 LED FULL HD LAPTOP APPLE MACBOOK AIR 13.3 SONY PS4 1TB SLIM SMARTPHONE SAMSUNG GALAXY S7 32GB PRO EVOLUTION SOCCER 2017 MICROSOFT OFFICE 365 PERSONAL Αξίζει να σημειωθεί ότι παραπάνω προϊόντα πωλούνται από όλους τους ανταγωνιστές και έχουν ακριβώς τα ίδια χαρακτηριστικά. 30

32 3.2.4 ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟΥ ΕΡΓΑΛΕΙΟΥ Για την παρακολούθηση και καταγραφή των τιμών των προϊόντων απαιτείται συστηματική διεργασία που χωρίς αυτοματοποίηση η διαδικασία είναι υπερβολικά περίπλοκη και δύσκολη. Το γεγονός αυτό οδηγεί στην επιτακτική χρήση εργαλείου που θα αυτοματοποιεί την έρευνα. Μετά από μελέτη και έρευνα αγοράς για τέτοιου είδους εργαλεία (price monitoring), το πλέον κατάλληλο θεωρήθηκε το Price2Spy. Το Price2Spy είναι ένα online εργαλείο παρακολούθησης που σχεδιάστηκε από επαγγελματίες μηχανικούς που ασχολούνται με το ηλεκτρονικό εμπόριο και συγκεκριμένα από μια εκ των μεγαλύτερων ΙΤ εταιρειών της Σερβίας, την WEBCentric d.o.o.. Οι λόγοι για την αγορά/χρησιμοποίηση του συγκεκριμένου εργαλείου είναι πολλοί και εντελώς επί του θέματος. Αναφορικά : 1. Είναι απλό και εύχρηστο Ολιγόλεπτη εγκαθίδρυση Δυνατότητα εγκαθίδρυσης από τους διαχειριστές Τεχνική Υποστήριξη 2. Είναι ισχυρό Έλεγχος τιμών σε οποιοδήποτε ηλεκτρονικό κατάστημα Πλήρης ιστορικό Έλεγχος διαθεσιμότητας προϊόντων Καταγραφή εξόδων αποστολής Ειδοποιήσεις για αλλαγές τιμών ή παράβαση ορίων τιμής που ορίζονται από τον κατασκευαστή του προϊόντος Ειδοποιήσεις για εξάντληση αποθέματος Λεπτομερείς αναφορές 3. Είναι ανώνυμο Αδύνατος εντοπισμός από τους ανταγωνιστές (όσον αφορά την παρακολούθηση των προϊόντων τους) 4. Είναι προσιτό Δωρεάν μηνιαία δοκιμή Οικονομικά πακέτα 31

33 5. Είναι ευέλικτο Απεριόριστος αριθμός ανταγωνιστών προς παρακολούθηση Διαφορετικές αγορές, διαφορετικό νόμισμα Παραμετροποίηση σύμφωνα με προσωπικές ανάγκες 6. Είναι αναγνωρισμένο Αποδεδειγμένα αποτελέσματα στον τζίρο Αύξηση κέρδους Γενικά, το Price2Spy προσφέρει πολύ υψηλές δυνατότητες παρακολούθησης τιμών και είναι πολύ εύχρηστο. Το μόνο που χρειάζεται είναι η δημιουργία ενός λογαριασμού, χωρίς καμία εγκατάσταση λογισμικού ή οποιασδήποτε άλλης παρόμοιας ενέργειας. Ο χρήστης, απλώς, επιλέγει τις ιστοσελίδες/ανταγωνιστές που θέλει να παρακολουθήσει καθώς και τα προϊόντα. Στη συνέχεια, επωφελείται από τη λειτουργικότητα του εργαλείου. Αναλυτικές εκθέσεις συγκρίσεων τιμών Αυτόματες ειδοποιήσεις για μεταβολές τιμών (μέσω ) Διαγράμματα για το ιστορικό τιμών και αποθεμάτων Ειδοποιήσεις παραβιάσεων κατώτατων τιμών Προσαρμοσμένα γραφήματα τιμολόγησης Λόγω του μεγάλου ανταγωνισμού που υπάρχει στο ηλεκτρονικό εμπόριο έχει καταστεί αναγκαίο να παρακολουθούν οι ανταγωνιστές ο ένας τον άλλο. Για το λόγο αυτό, υπάρχουν πολλά εργαλεία για price monitoring τα οποία μπορεί να χρησιμοποιήσει κάποιος. Βέβαια, τα περισσότερα εξ αυτών διατίθενται για την παρακολούθηση μεγάλων ηλεκτρονικών καταστημάτων σε παγκόσμιο επίπεδο, όπως είναι το Amazon, το Ebay, το ΙΚΕΑ κ.α. Για τη συγκεκριμένη έρευνα χρειαζόταν ένα εργαλείο που να αναφέρεται και σε μικρότερες αγορές όπως είναι η ελληνική. Οπότε, κορυφαία εργαλεία, σύμφωνα με άρθρο του lifehacker.com, όπως τα CamelCamelCamel και PriceZombie, δεν μπορούσαν να βρουν εφαρμογή στα σημαντικότερα ελληνικά eshops. 32

34 Οι παροχές και τα πλεονεκτήματα που προσφέρει το συγκεκριμένο διαδικτυακό εργαλείο, Price2Spy, είναι πολλά ώστε να το καταστήσουν ως το καταλληλότερο για την αυτοματοποίηση της έρευνας. Όλα όσα αναφέρθηκαν παραπάνω σε συνδυασμό με την άμεση διαθεσιμότητα και την καίρια βοήθεια από τα αρμόδια μέλη της εταιρείας για το συγκεκριμένο εργαλείο οδήγησαν στην επιλογή και χρήση του Price2Spy. 33

35 3.3 ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ ΠΡΟΣΘΗΚΗ ΠΡΟΙΟΝΤΩΝ Μετά την επιλογή των ανταγωνιστών και των προϊόντων προς παρακολούθηση ακολουθεί η εισαγωγή των δεδομένων στο εργαλείο. Η διαδικασία δεν είναι καθόλου περίπλοκη και δεν έχει καμία δυσκολία. Πιο συγκεκριμένα, αρχικά βρίσκεται το προϊόν στην ιστοσελίδα του κάθε ανταγωνιστή. Το μόνο που χρειάζεται είναι το URL, το οποίο αντιγράφεται και επικολλάται στο ανάλογο πεδίο που υπάρχει στην καρτέλα για προσθήκη προϊόντος στο Price2Spy (Add product). Επιπλέον, προσαρμόζεται η συχνότητα με την οποία θα γίνεται ο έλεγχος και υπάρχει κατάλληλο πεδίο για συμπλήρωση περεταίρω πληροφοριών, όπως κατηγορία, προμηθευτής, brand κλπ. Ακολουθεί στιγμιότυπο για καλύτερη κατανόηση της διαδικασίας. Προσθήκη Προϊόντων (Price2Spy) Η συγκεκριμένη διαδικασία επαναλαμβάνεται έως ότου να προστεθούν όλα τα επιλεγμένα προς παρακολούθηση προϊόντα στη βάση δεδομένων του ερευνητικού εργαλείου. 34

36 3.3.2 ΠΡΟΒΟΛΗ ΠΡΟΙΟΝΤΩΝ Υπάρχει συγκεκριμένη καρτέλα που ονομάζεται My Products κι εκεί ο χρήστης μπορεί να δει όλα τα προϊόντα για τα οποία γίνεται παρακολούθηση και καταγραφή τιμών και αποθέματος. Επιπρόσθετα, στην συγκεκριμένη καρτέλα προσφέρονται σχετικές πληροφορίες. Αναγράφεται το χρονικό διάστημα ανά το οποίο πραγματοποιείται έλεγχος, ένδειξη για το αν είναι ενεργό το κάθε URL, η παρούσα τιμή και οι ημερομηνίες (και συγκεκριμένη ώρα) της τελευταίας αλλαγής, του τελευταίου ελέγχου καθώς του επόμενου. Τέλος, υπάρχουν και επιλογές για επεξεργασία ή κατάργησης των ήδη προστιθέμενων στο Price2Spy προϊόντων (URLs). Ακολουθεί στιγμιότυπο για καλύτερη κατανόηση της συγκεκριμένης καρτέλας καθώς και των δυνατοτήτων που προσφέρει. Συνολική Εικόνα Προϊόντων ½ (Price2Spy) 35

37 Συνολική Εικόνα Προϊόντων 2/2 (Price2Spy) Εκτός της συγκεκριμένης καρτέλας υπάρχει και η καρτέλα Metadata η οποία προσφέρει μια πιο κατηγοριοποιημένη εικόνα των προϊόντων. Δίνεται, λοιπόν, η δυνατότητα να παρουσιαστούν τα προϊόντα όπως αυτά χωρίζονται ανάλογα με γενικότερες κατηγορίες στις οποίες ανήκουν. Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με τις πληροφορίες που προστέθηκαν σε παραπάνω βήμα, κατά το στάδιο της εισαγωγής των προϊόντων στο Price2Spy, δύναται να εμφανιστούν ανάλογα με τη μάρκα τους, τον προμηθευτή ή την προϊοντική κατηγορία στην οποία ανήκουν. Παρακάτω παρουσιάζονται τα συγκεκριμένα στιγμιότυπα. Κατηγοριοποίηση ανά Μάρκα (Price2Spy) 36

38 Κατηγοριοποίηση ανά Προϊοντική Κατηγορία (Price2Spy) Κατηγοριοποίηση ανά Ηλεκτρονικό Κατάστημα (Price2Spy) Στην καρτέλα αυτή οι πληροφορίες και οι επιλογές που παρέχονται είναι : Το όνομα της μάρκας, της προϊοντικής κατηγορίας και του προμηθευτή αντίστοιχα Ο αριθμός των προϊόντων Επεξεργασία και διαγραφή Προσθήκη μάρκας, προϊοντικής κατηγορίας ή προμηθευτή αντίστοιχα 37

39 3.4 ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΤΙΜΩΝ ΣΥΧΝΟΤΗΤΑ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗΣ Η καταγραφή των τιμών αλλά και του αποθέματος των προϊόντων ανά τακτά χρονικά διαστήματα αποτελεί το βασικό αντικείμενο της έρευνας, καθώς από την καταγραφή αυτή θα προκύψουν τα προκαταρκτικά αποτελέσματα και τα συμπεράσματα για τον ανταγωνισμό τιμών στο διαδίκτυο. Όπως προαναφέρθηκε η καταγραφή αυτή έπρεπε να αυτοματοποιηθεί γιατί παρόλο που θα μπορούσε να γίνει και χειροκίνητα αυτό θα εγκυμονούσε κινδύνους για κάποια λάθη ή ακόμα και μη καταγραφή σε συγκεκριμένο χρονικό διάστημα που θα είχε οριστεί λόγω οποιουδήποτε αστάθμητου παράγοντα. Η λύση βρέθηκε με τη χρήση του Price2Spy, εργαλείου που βοήθησε στην αυτοματοποίηση της έρευνας. Η συχνότητα καταγραφής τιμής και αποθέματος ενός προϊόντος ορίστηκε κατά την εισαγωγή του προϊόντος στη βάση δεδομένων του εργαλείου. Πιο συγκεκριμένα, στο στάδιο όπου προστέθηκε ένα URL στην καρτέλα Add Product υπήρχε σχετικό πεδίο όπου ο χρήστης επέλεγε το χρονικό διάστημα που θα μεσολαβούσε ανάμεσα στους ελέγχους. Η ερευνητική ομάδα μας αποφάσισε το διάστημα αυτό να είναι αφενός το ίδιο για όλα τα προϊόντα και αφετέρου να είναι το ελάχιστο δυνατό χρονικό διάστημα, και συγκεκριμένα 3 ώρες. Ο λόγος επιλογής του ελάχιστου δυνατού διαστήματος είναι το γεγονός πως οι αγορές γενικότερα, και πόσο μάλλον οι ηλεκτρονικές αγορές, χαρακτηρίζονται από άμεσες εξελίξεις που για να συντονιστεί κάποιος θα πρέπει να είναι σε συνεχή επαφή. Οι ανταγωνιστές παρακολουθούν τις εξελίξεις και τις αλλαγές που συμβαίνουν στην αγορά και είναι σε συνεχή ετοιμότητα ώστε να πραγματοποιήσουν τις κατάλληλες κινήσεις οποτεδήποτε το απαιτεί η αγορά λόγω κινήσεων από ανταγωνιστικά ηλεκτρονικά καταστήματα. Θεωρήθηκε, λοιπόν, απαραίτητο η συχνότητα καταγραφής να είναι όσο το δυνατόν μεγαλύτερη και οι 3 ώρες που προσφέρονται από το Price2Spy ως το πιο τακτικό διάστημα ελέγχου επιλέχθηκε για κάθε προϊόν κάθε κατηγορίας. 38

40 3.4.2 ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΕΛΕΓΧΟΥ & ΕΙΔΟΠΟΙΗΣΕΙΣ Αφού επιλέχθηκε (χειροκίνητα) η συχνότητα που θα γίνεται η καταγραφή των τιμών και του αποθέματος των προϊόντων ακολουθεί αυτοματοποιημένη διαδικασία τακτικού ελέγχου. Αυτή η διαδικασία πραγματοποιείται αποκλειστικά από το εργαλείο που χρησιμοποιείται (Price2Spy) χωρίς να απαιτούνται περεταίρω κινήσεις από τους ερευνητές και συγγραφείς της παρούσας διπλωματικής εργασίας. Το εργαλείο κάθε 3 ώρες επισκέπτεται τις σελίδες των επιλεγμένων προϊόντων και καταγράφει τις τιμές και το απόθεμα ή οποιαδήποτε αλλαγή έχει προκύψει όσον αφορά τα έξοδα αποστολής και τον τρόπο που αυτές γίνονται. Όταν υπάρχει κάποια αλλαγή το εργαλείο αυτόματα τροποποιεί τα δεδομένα που υπάρχουν στη βάση δεδομένων που διατηρεί ώστε όλες οι αναφορές και οι πίνακες που προσφέρονται να ανανεώνονται άμεσα και αυτόματα για την καλύτερη εξυπηρέτηση του χρήστη και για να έχει μια πιο ξεκάθαρη εικόνα για τη συμπεριφορά των ανταγωνιστών. Εκτός της άμεσης και αυτοματοποιημένης αναβάθμισης των δεδομένων που καταγράφονται και διατηρούνται στο σύστημα δύναται η δυνατότητα άμεσης ενημέρωσης. Αυτό επιτυγχάνεται με άμεση αποστολή με το που εντοπιστεί οποιαδήποτε αλλαγή στην τιμή ή στο απόθεμα του εμπορεύματος. Χάρη στη δυνατότητα αυτοί οι ανταγωνιστές έχουν συνεχή και αυτόματη (χωρίς να χρειάζεται οποιαδήποτε ενέργεια) ενημέρωση άρα και εικόνα για την κατάσταση της αγοράς. Οπότε, μπορούν να είναι σε θέση να γνωρίζουν άμεσα τις κινήσεις των ανταγωνιστικών ηλεκτρονικών καταστημάτων και να σχεδιάσουν την προσωπική τους στρατηγική για καλύτερα αποτελέσματα όσον αφορά τις πωλήσεις τους. 39

41 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Το τέταρτο κεφάλαιο αποτελεί, ίσως, το σημαντικότερο σκέλος της παρούσας διπλωματικής εργασίας με θέμα τον «Ανταγωνισμό των Τιμών στο Διαδίκτυο». Ο λόγος για τον οποίο χαρακτηρίζεται έτσι το συγκεκριμένο σκέλος είναι διότι στο σημείο αυτό θα παρατεθούν όλα τα χρήσιμα δεδομένα και αποτελέσματα τα οποία συλλέχθηκαν και αναλύοντάς τα μπορούμε να οδηγηθούμε σε καίρια συμπεράσματα όσον αφορά την ηλεκτρονική αγορά της Ελλάδος. Πιο συγκεκριμένα, παρακάτω παρουσιάζονται με τη μορφή γραφημάτων τα αποτελέσματα που προέκυψαν μετά την εξάμηνη έρευνα πάνω σε συγκεκριμένα eshops και προϊόντα όσον αφορά τις τιμές τους, τις αυξομειώσεις τους, ακόμα και τη διαθεσιμότητά τους. Η οπτικοποίηση των δεδομένων αυτών βοηθά τους αναγνώστες να αντιληφθούν καλύτερα κι ευκολότερα την κατάσταση της αγοράς. 40

42 4.1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Σε αυτό το σκέλος της εργασίας, παρουσιάζονται αναλυτικά τα αποτελέσματα που προέκυψαν από την λήψη τιμών για συγκεκριμένα προϊόντα, που ανήκουν στις κατηγορίες των Η/Υ & Hardware, Λογισμικού Η/Υ, Ηλεκτρονικών Ειδών Ευρείας Κατανάλωσης και Παιχνιδιών / Ηλεκτρονικών Παιχνιδιών και πωλούνται στην ηλεκτρονική αγορά. Οι τιμοληψίες πραγματοποιήθηκαν κατά τη διάρκεια έξι μηνών με τη χρήση του Price2Spy, ενός εργαλείου κατάλληλο για παρακολούθηση τιμών προϊόντων που πωλούνται μέσω ηλεκτρονικών καταστημάτων (eshops). Πιο συγκεκριμένα, η έρευνα διεξάχθηκε στο χρονικό διάστημα που ξεκινά το Σεπτέμβριο του 2016 και ολοκληρώνεται στο τέλος του Φεβρουαρίου του Τα ανταγωνιστικά ηλεκτρονικά καταστήματα που συμμετέχουν στην έρευνα είναι τα e-shop.gr, public.gr, plaisio.gr, kotsovolos.gr και mediamarkt.gr. Ανήκουν όλα σε ελληνικές εταιρίες και δραστηριοποιούνται κυρίως στην εγχώρια αγορά. Τα προϊόντα που επιλέχθηκαν είναι κοινά και διατίθενται σε όλα τα παραπάνω καταστήματα. Συγκεκριμένα, παρακολουθήθηκε η πορεία, όσον αφορά την τιμή, μιας εκ των δημοφιλέστερων τηλεοράσεων, παιχνιδομηχανής, γνωστού φορητού υπολογιστή, Video Game, Software και ενός εκ των κορυφαίων κινητών τηλεφώνων (smartphone).. 41

43 4.2 ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΔΙΑΘΕΣΙΜΟΤΗΤΑ ΠΡΟΙΟΝΤΩΝ Ξεκινώντας, δεν μπορεί να παραληφθεί το γεγονός ότι κατά τη διάρκεια της έρευνας, καθώς και το διάστημα πριν την έναρξη της, όπου έγινε η επιλογή προϊόντων και ανταγωνιστών, υπήρξαν απρόοπτες καταστάσεις όπου κάποια προϊόντα σταμάτησαν να πωλούνται ή έγιναν διαθέσιμα ενώ δεν ήταν. Συγκεκριμένα, ο επιλεγμένος φορητός υπολογιστής δεν ήταν διαθέσιμος την ημερομηνία έναρξης της καταγραφής τιμών από το eshop του ΠΛΑΙΣΙΟΥ, αλλά πριν το τέλος της το προϊόν ήταν προς πώληση. Αντίθετα το επιλεγμένο ηλεκτρονικό παιχνίδι ήταν διαθέσιμο στην αρχή της έρευνας, από το ίδιο κατάστημα, αλλά σταμάτησε να πωλείται. Τα περισσότερα προϊόντα δεν είχαν κάποια αλλαγή όσον αφορά την διαθεσιμότητά τους. Τα περισσότερα ήταν διαθέσιμα στο καταναλωτικό κοινό όλο το χρονικό διάστημα που μελετήθηκε. Ένα προϊόν, το επιλεγμένο λογισμικό (Microsoft Office 365), δεν ήταν καμία στιγμή διαθέσιμο στο ηλεκτρονικό κατάστημα του ΠΛΑΙΣΙΟΥ. Ακολουθεί απεικόνιση των όλων των πληροφοριών που αφορούν τη διαθεσιμότητα του αποθέματος των προϊόντων. Αλλαγή Διαθεσιμότητας (laptop) Αλλαγή Διαθεσιμότητας (video game) 42

44 Μη Αλλαγή Διαθεσιμότητας Διαθεσιμότητα Προϊόντων 43

45 4.2.2 ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΤΙΜΟΛΟΓΗΣΗΣ Μια από τις σημαντικότερες και ταυτόχρονα πιο δύσκολες αποφάσεις που καλείται να λάβει μια επιχείρηση, είναι η τιμολόγηση των προϊόντων ή των υπηρεσιών που προσφέρει στην αγορά. Έρευνες που έχουν πραγματοποιηθεί σε διαφορετικές χώρες, έχουν καταλήξει στο συμπέρασμα ότι πολλές επιχειρήσεις τείνουν να χρησιμοποιούν απλουστευμένες μεθόδους για να διαμορφώσουν τις τιμές τους, οι οποίες, κατά κανόνα, βασίζονται στο κόστος, αγνοώντας άλλους σημαντικούς παράγοντες όπως τη ζήτηση και τον ανταγωνισμό. Στο σημείο αυτό, και για να γίνει πιο κατανοητή η έννοια των στρατηγικών τιμολόγησης, θα παρατεθούν τα στοιχεία που προέκυψαν έπειτα από την εξάμηνη έρευνα που πραγματοποιήθηκε, μέσω του εργαλείου Price2Spy, όσον αφορά τις αλλαγές των τιμών στις οποίες προέβησαν τα ανταγωνιστικά ηλεκτρονικά καταστήματα. Υπάρχουν, προϊόντα που δεν υπέστησαν κάποια αλλαγή όσον αφορά την τιμή τους, όπως και προϊόντα που είχαν διαφορετικές τιμές πώλησης στο διάστημα που μελετήθηκαν. Οι τιμές των προϊόντων αυτών μπορεί να υπέστησαν αυξήσεις, μειώσεις ή και τα δύο. Στη συνέχεια, θα παρουσιαστούν γραφήματα και διαγράμματα μέσω των οποίων γίνεται αντιληπτή η τιμολογιακή στρατηγική των καταστημάτων ανάλογα με τα προϊόντα και την χρονική περίοδο. Αλλαγές Τιμών 44

46 4.2.3 ΑΥΞΗΣΗ ΤΙΜΩΝ Όπως είναι φυσιολογικό, κατά τη διάρκεια της μελέτης, έξι μήνες, υπήρξαν αλλαγές στις τιμές των προϊόντων που διατίθενται από τα ανταγωνιστικά καταστήματα. Υπήρξαν αυξήσεις όπως και μειώσεις στις τιμές. Στο σημείο αυτό θα παρουσιαστούν οι αυξήσεις που πραγματοποιήθηκαν και στη συνέχεια θα παρατεθούν και τα προϊόντα που υπέστησαν μειώσεις. Θα ακολουθήσουν διαγράμματα που απεικονίζουν τις αλλαγές αυτές ανάλογα με το προϊόν και με τη συμμετοχή όλων των ηλεκτρονικών καταστημάτων που ερευνώνται. Αρχικά, θα πρέπει να ειπωθεί πως υπήρξαν προϊόντα τα οποία δεν υπέστησαν καμία αύξηση στην τιμή τους από κανένα κατάστημα καθ όλη τη διάρκεια της εξάμηνης έρευνας. Τα προϊόντα αυτά ανήκουν στις κατηγορίες «Λογισμικό Η/Υ» και «Παιχνίδια / Ηλεκτρονικά Παιχνίδια» και δεν είναι άλλα από τη σουίτα γραφείου, Microsoft Office 365, και το πολύ γνωστό video game, Pro Evolution Soccer Ακολουθούν διαγράμματα που δείχνουν τον τρόπο με των οποίο κυμάνθηκε η τιμή των προϊόντων από κάθε ανταγωνιστή, όσον αφορά βέβαια την αύξηση των τιμών. Αρχικά, θα παρουσιαστούν τα διαγράμματα σχετικά με τα προϊόντα στα οποία δεν παρουσιάστηκε καμία αύξηση στην τιμή τους από κανέναν ανταγωνιστή. Έπειτα, θα παρατεθούν διαγράμματα που απεικονίζουν τις αυξήσεις των τιμών με σειρά προτεραιότητας, τα προϊόντα με τις περισσότερες αλλαγές πρώτα και αυτά με τις λιγότερες στη συνέχεια. 45

47 Μη Αύξηση Τιμών (Λογισμικό Η/Υ) Μη Αύξηση Τιμών (Ηλεκτρονικά Παιχνίδια) 46

48 Όλα τα υπόλοιπα προϊόντα των κατηγοριών, «Η/Υ & Hardware» και «Ηλεκτρονικά Είδη Ευρείας Κατανάλωσης», υπέστησαν αυξήσεις στις τιμές τους και μάλιστα παραπάνω από μία φορές. Πιο συγκεκριμένα, το προϊόν με τις περισσότερες αυξήσεις τιμής ήταν η επιλεγμένη τηλεόραση, TV Samsung 32 Led Full HD. Μάλιστα, το προϊόν αυτό είναι το μόνο που υπέστη αυξήσεις από όλα τα ανταγωνιστικά eshops καθώς όλα τα υπόλοιπα προϊόντα είχαν μεν αυξήσεις στην τιμή πώλησής τους αλλά όχι από όλα τα καταστήματα. Στο διάγραμμα που έπεται είναι εμφανή όλα αυτά τα δεδομένα που προαναφέρθηκαν. Αύξηση Τιμών (Ηλεκτρονικά Είδη Ευρείας Κατανάλωσης, Τηλεόραση) 47

49 Το επόμενο προϊόν ανήκει επίσης στην κατηγορία, «Ηλεκτρονικά Είδη Ευρείας Κατανάλωσης», και πιο συγκεκριμένα είναι η κονσόλα ηλεκτρονικών παιχνιδιών PS4. Παρατηρείται πως από τους ανταγωνιστές, δύο καταστήματα, το eshop.gr και το kotsovolos.gr, δεν προχώρησαν σε καμία αύξηση τιμής του συγκεκριμένου προϊόντος. Τα υπόλοιπα καταστήματα, κατά τη διάρκεια της μελέτης προχώρησαν τέσσερις φορές σε αύξηση τιμής. Τέλος, είναι εμφανές πως τα τρία eshops ακολουθούν ένα συγκεκριμένο τρόπο για αλλαγή της τιμής. Αναλυτικότερα, το plaisio.gr είναι το κατάστημα εκείνο που προχωρά πρώτο στις αυξήσεις με τα eshop.gr και mediamarkt.gr να ακολουθούν με τη συγκεκριμένη σειρά. Στο παρακάτω διάγραμμα γίνονται πιο κατανοητά τα στοιχεία αυτά. Αύξηση Τιμών (Ηλεκτρονικά Είδη Ευρείας Κατανάλωσης, Κονσόλα) 48

50 Από την άλλη, όσον αφορά το προϊόν, «κινητό τηλέφωνο», σε αυξήσεις στην τιμή του προέβησαν τα ηλεκτρονικά καταστήματα των εταιριών, «Public» και «Κωτσόβολος», ενώ οι υπόλοιποι ανταγωνιστές δεν αυξήσαν την τιμή του προϊόντος καμία φορά κατά τη διάρκεια του συγκεκριμένου εξαμήνου. Και στη συγκεκριμένη περίπτωση ακολουθείται ένας συγκεκριμένος ρυθμός στις αλλαγές με το public.gr να είναι αυτό που πραγματοποιεί πρώτο τις αλλαγές και το kotsovolos.gr να ακολουθεί. Από το σχετικό διάγραμμα φαίνεται πως οι αυξήσεις είναι συχνές κατά τη διάρκεια του πρώτου εξαμήνου, την εποχή του φθινοπώρου, ενώ κατά τη διάρκεια του του δίμηνου Δεκέμβριος - Ιανουάριος δεν υπήρξε καμία αύξηση. Αυτό ίσως είναι αναμενόμενο καθώς το συγκεκριμένο διάστημα ανήκει στην περίοδο των Χριστουγεννιάτικων εορτών που συμβαδίζει με αύξηση στις πωλήσεις λόγω εποχής που οι καταναλωτές κάνουν δώρα στους ανθρώπους τους. Το διάγραμμα αποτελεί την οπτικοποίηση των παραπάνω γεγονότων. Αύξηση Τιμών (Ηλεκτρονικά Είδη Ευρείας Κατανάλωσης, Smartphone) 49

51 Το τελευταίο προϊόν το οποίο υπέστη αυξήσεις στην τιμή του ανήκει στην κατηγορία «Η/Υ & Hardware» και είναι ο φορητός υπολογιστής που επιλέχθηκε σύμφωνα με το κριτήριο της δημοτικότητας του. Όπως και σε προηγούμενες που περιπτώσεις έτσι και για το συγκεκριμένο προϊόν δεν αύξησαν την τιμή όλοι οι ανταγωνιστές. Ειδικότερα, μόνο τα plaisio.gr και kotsovolos.gr πραγματοποίησαν αυξήσεις. Η μελέτη και του προϊόντος αυτού μας οδηγεί σε συμπεράσματα καθώς το χρονικό διάστημα μελέτης ανέρχεται στο μισό έτος. Όπως και με άλλα προϊόντα παρατηρείται μη αύξηση τιμών στο διάστημα των εορτών. Επιπλέον, υπάρχει ένας ρυθμός σύμφωνα με τον οποίο, και με εξαίρεση το διάστημα που προαναφέρθηκε, το κατάστημα του Πλαισίου προχωρά σε αύξηση της τιμής στις αρχές κάθε μήνα σχεδόν. Από την άλλη, το kotsovolos.gr αυξάνει την τιμή με πιο αραιό ρυθμό και όπως παρατηρείται, και από το διάγραμμα που θα παρουσιαστεί πιο κάτω, η αύξηση συμβαίνει μετά από δύο αυξήσεις του ανταγωνιστικού ηλεκτρονικού καταστηματος. Αύξηση Τιμών (Η,Υ & Hardware, Laptop) 50

52 4.2.4 ΜΕΙΩΣΗ ΤΙΜΩΝ Εκτός από αυξήσεις στις τιμές των επιλεγμένων προς παρακολούθηση προϊόντων υπήρξαν, όπως είναι φυσιολογικό, και μειώσεις. Θα ακολουθήσουν διαγράμματα που απεικονίζουν τις αλλαγές αυτές ανάλογα με το προϊόν και με τη συμμετοχή όλων των ηλεκτρονικών καταστημάτων που ερευνώνται. Σε αντίθεση με την περίπτωση των αυξήσεων στις τιμές των προϊόντων όσον αφορά τις μειώσεις δεν παρατηρήθηκε το γεγονός να υπάρξει κάποιο προϊόν το οποίο να μην υπέστη καμία μείωση από κανένα κατάστημα. Όπως και με τις αυξήσεις έτσι και με τις μειώσεις υπήρξαν περιπτώσεις που δεν μείωσαν τις τιμές όλων των προϊόντων όλοι οι ανταγωνιστές αλλά κανένα προϊόν δεν έμεινε χωρίς καμία μείωση στην τιμή του από κανένα ηλεκτρονικό κατάστημα. Στην συνέχεια θα παρατεθούν και διαγράμματα, εκτός από μια σύντομη ανάλυση, που απεικονίζουν τις μειώσεις των τιμών με σειρά προτεραιότητας, τα προϊόντα με τις περισσότερες αλλαγές πρώτα και αυτά με τις λιγότερες στη συνέχεια. Γενικά, η διαδικασία παράθεσης των δεδομένων είναι αντίστοιχη με αυτή των αυξήσεων των τιμών οπότε οι αναγνώστες της παρούσας διπλωματικής εργασίας θα μπορούν να ακολουθήσουν εύκολα τη ροή της έρευνας που υλοποιήθηκε. 51

53 Το πρώτο προϊόν είναι η τηλεόραση,, TV Samsung 32 Led Full HD, που είναι το αγαθό με τις περισσότερες μειώσεις όπως και αυξήσεις. Αντίθετα με την προηγούμενη περίπτωση δεν πραγματοποίησαν όλοι οι ανταγωνιστές αλλαγές προς τα κάτω στη τιμή. Πιο συγκεκριμένα, το plaisio.gr και το eshop.gr δεν προχώρησαν,σε καμία στιγμή στη διάρκεια της μελέτης, σε μείωση της τιμής της τηλεόρασης. Όλα τα υπόλοιπα καταστήματα μείωσαν αρκετές φορές την τιμή του προϊόντος κατά τη διάρκεια του εξαμήνου, Σεπτέμβριος 2016 Φεβρουάριος Γίνεται εύκολα αντιληπτό, μέσω του σχετικού διαγράμματος, πως το μεγαλύτερο ποσοστό των μειώσεων πραγματοποιήθηκε τρεις φορές και συγκεκριμένα στις αρχές του μήνα ανά διάστημα δύο μηνών. Τις περισσότερες αλλαγές πραγματοποίησαν τα eshops, mediamrkt.gr και kotsovolos.gr, ενώ το public.gr προέβη σε μειώσεις μόνο τις χρονικές στιγμές για τις οποίες έγινε λόγος πιο πάνω. Το διάγραμμα είναι απόλυτα κατατοπιστικό. Μείωση Τιμών (Ηλεκτρονικά Είδη Ευρείας Κατανάλωσης, Τηλεόραση) 52

54 Το επόμενο σε αυξήσεις τιμής προϊόν, εντός του εξαμήνου που μελετήθηκε, ανήκει στην κατηγορία «Υ/Η και Hardware» και είναι το laptop της εταιρίας Apple. Ο μόνος ανταγωνιστής που δεν έκανε καμία αύξηση στο προϊόν είναι η MediaMarkt. Όλες οι υπόλοιπες προχώρησαν σε αρκετές αυξήσεις και μάλιστα παρατηρήθηκε αύξηση την ίδια ακριβώς μέρα για δύο φορές. Το eshop public.gr και το kotsovolos.gr στα μέσα Οκτωβρίου και στο τέλος Φεβρουαρίου ανέβασαν την τιμή του φορητού υπολογιστή την ίδια μέρα με διαφορά λίγων ωρών. Το ηλεκτρονικό κατάστημα της εταιρίας «Κωτσόβολος» οδηγεί την κούρσα των μειώσεν με τα υπόλοιπα να ακολουθούν. Το plaisio.gr αυξάνει την τιμή μετά το eshop που οδηγεί τις αλλαγές στην τιμή του προϊόντος και μετά από κάποιες μερές προχωρούν σε μειώσεις και οι υπόλοιποι ανταγωνιστές. Μείωση Τιμών (Υ/Η και Hardware, Laptop) 53

55 Όσον αφορά το επόμενο προϊόν, που ανήκει στην κατηγορία «Ηλεκτρονικά Είδη Ευρείας Κατανάλωσης», είναι το κινητό τηλέφωνο Samsung s6 Edge. Οι μειώσεις παρατηρούνται σε αρκετά αραιά διαστήματα εντός του εξαμήνου και αφορούν μόνο τα καταστήματα public.gr και eshop.gr. Οι υπόλοιποι ανταγωνιστές δεν μείωσαν ποτέ την τιμή του προαναφερθέντος προϊόντος. Τέσσερις φορές το κάθε eshop μείωσε την τιμή με ένα συγκεκριμένο pattern να ακολουθείται. Δηλαδή, η εταιρία Public προχωρά πρώτη σε μείωση της τιμής και το eshop.gr ακολουθεί με διαφορά ημερών. Έπεται σχετικό διάγραμμα που φανερώνει όλες τις λεπτομέρειες για το συγκεκριμένο προϊόν. Μείωση Τιμών (Ηλεκτρονικά Είδη Ευρείας Κατανάλωσης, Smartphone) 54

56 Ακολουθούν το διαγράμματα για την κονσόλα που μελετήθηκε. Το PS4 της κατηγορίας «Ηλεκτρονικά Είδη Ευρείας Κατανάλωσης» υπέστη μειώσεις από δύο καταστήματα, τα eshop.gr και mediamrkt.gr, με το πρώτο να πραγματοποιεί μειώσεις νωρίτερα χρονικά και το δεύτερο να ακολουθει. Μείωση Τιμών (Ηλεκτρονικά Είδη Ευρείας Κατανάλωσης, Κονσόλα) Τέλος, παρουσιάζονται τα δεδομένα για τα δύο προϊόντα τα οποία δεν είχαν υποστεί καμία αύξηση στην τιμή τους από κανένα κατάστημα. Τα προϊόντα αυτά ανήκουν στις κατηγορίες «Λογισμικό Η/Υ» και «Παιχνίδια / Ηλεκτρονικά Παιχνίδια» και δεν είναι άλλα από τη σουίτα γραφείου, Microsoft Office 365, και το πολύ γνωστό video game, Pro Evolution Soccer Τα προϊόντα αυτά ανήκουν στις κατηγορίες «Λογισμικό Η/Υ» και «Παιχνίδια / Ηλεκτρονικά Παιχνίδια» και δεν είναι άλλα από τη σουίτα γραφείου, Microsoft Office 365, και το πολύ γνωστό video game, Pro Evolution Soccer Το πρώτο διάγραμμα αφορά το ηλεκτρονικό παιχνίδι και το δεύτερο αναλύει τα δεδομένα για το λογισμικό που μελετήθηκε. 55

57 Μείωση Τιμών (Ηλεκτρονικά Παιχνίδια) Μείωση Τιμών (Λογισμικό Η/Υ) 56

58 4.2.5 ΔΙΑΚΥΜΑΝΣΗ ΤΙΜΩΝ Αφού παραπάνω παρατέθηκαν όλα τα στοιχεία για τη διαθεσιμότητα των προϊόντων από τα καταστήματα που συμμετείχαν στην έρευνα καθώς επίσης και διαγράμματα όσον αφορά τις αυξήσεις και τις μειώσεις των τιμών μεμονωμένα θα παρουσιαστούν στο συγκεκριμένο σημείο διαγράμματα πιο συγκεντρωτικά. Πιο συγκεκριμένα θα ακολουθήσουν διαγράμματα που οπτικοποιούν την πορεία των τιμών ανά προϊόν και για όλους τους ανταγωνιστές ώστε να είναι πιο εμφανής ο τρόπος που κινήθηκε η αγορά κατά το εξάμηνο Σεπτέμβριος 2016 Φεβρουάριος Ιδιαίτερα σημαντικά, για την ανάλυση, είναι τα διαγράμματα και τα γραφήματα, τα οποία είναι κομβικής σημασίας για την εξαγωγή κάποιων χρήσιμων συμπερασμάτων για την κατάσταση που υπάρχει και για το πώς κινείται το ηλεκτρονικό εμπόριο στην Ελλάδα. Τα παρακάτω διαγράμματα, λοιπόν, είναι εκείνα που παρατηρώντας τα και αναλύοντας τα προκύπτουν τα συμπεράσματα στα οποία είχε σκοπό η παρούσα έρευνα να καταλήξει. 57

59 Διακύμανση Τιμών (Ηλεκτρονικά Είδη Ευρείας Κατανάλωσης, Κονσόλα) Διάγραμμα που απεικονίζει τη διακύμανση των τιμών της κονσόλας που επιλέχθηκε να μελετηθεί στο διάστημα των έξι μηνών που πραγματοποιήθηκε η έρευνα. Στο παραπάνω γράφημα στον άξονα των x υπάρχει το χρονικό διάστημα (Σεπτέμβρης 2016 Φεβρουάριος 2017) και στον άξονα των y οι τιμές σε ευρώ. 58

60 Διακύμανση Τιμών (Υ/Η και Hardware, Laptop) Διάγραμμα που απεικονίζει τη διακύμανση των τιμών του φορητού υπολογιστή που επιλέχθηκε να μελετηθεί στο διάστημα των έξι μηνών που πραγματοποιήθηκε η έρευνα. Στο παραπάνω γράφημα στον άξονα των x υπάρχει το χρονικό διάστημα (Σεπτέμβρης 2016 Φεβρουάριος 2017) και στον άξονα των y οι τιμές σε ευρώ. 59

61 Διακύμανση Τιμών (Ηλεκτρονικά Είδη Ευρείας Κατανάλωσης, Smartphone) Διάγραμμα που απεικονίζει τη διακύμανση των τιμών του κινητού τηλεφώνου που επιλέχθηκε να μελετηθεί στο διάστημα των έξι μηνών που πραγματοποιήθηκε η έρευνα. Στο παραπάνω γράφημα στον άξονα των x υπάρχει το χρονικό διάστημα (Σεπτέμβρης 2016 Φεβρουάριος 2017) και στον άξονα των y οι τιμές σε ευρώ. 60

62 Διακύμανση Τιμών (Λογισμικό Η/Υ, Software) Διάγραμμα που απεικονίζει τη διακύμανση των τιμών του λογισμικού που επιλέχθηκε να μελετηθεί στο διάστημα των έξι μηνών που πραγματοποιήθηκε η έρευνα. Στο παραπάνω γράφημα στον άξονα των x υπάρχει το χρονικό διάστημα (Σεπτέμβρης 2016 Φεβρουάριος 2017) και στον άξονα των y οι τιμές σε ευρώ. 61

63 Διακύμανση Τιμών (Ηλεκτρονικά Είδη Ευρείας Κατανάλωσης, Τηλεόραση) Διάγραμμα που απεικονίζει τη διακύμανση των τιμών της τηλεόρασης που επιλέχθηκε να μελετηθεί στο διάστημα των έξι μηνών που πραγματοποιήθηκε η έρευνα. Στο παραπάνω γράφημα στον άξονα των x υπάρχει το χρονικό διάστημα (Σεπτέμβρης 2016 Φεβρουάριος 2017) και στον άξονα των y οι τιμές σε ευρώ. 62