ΕΠΕΑΕΚ ΑΝΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΣΠΟΥΔΩΝ ΤΟΥ Τ.Ε.Φ.Α.Α.ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΑΥΤΕΠΙΣΤΑΣΙΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ & ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ MK 0966 «Εφαρμοσμένη Κινητική Μάθηση σε Δεξιότητες Αναψυχής» 12η Διάλεξη: Η μουσική σαν μέσο έκφρασης και εκπαίδευσης Ελιζάνα Πολλάτου, επίκουρος καθηγήτρια Τ.Ε.Φ.Α.Α.,., Π.Θ
Περιεχόμενα μαθήματος Μουσική και κίνηση Έκφραση και παιχνίδι Παιχνίδι και μάθηση Θεωρίες περί εκμάθησης τεχνικών χορού
Η σπουδαιότητα της μουσικής στην ανατροφή του παιδιού «Όποιος λοιπόν κάλλιστα συνδυάζει τη μουσική με τη γυμναστική και τις προσφέρει με μέτρο στην ψυχή, αυτός πολύ ορθά θα πούμε πως είναι μουσικότατος και αρμονικότατος» -Πλάτων-
Johann Heinrich Pestalozzi (1764-1827) Παιδαγωγική θεωρία κατά την οποία: Απόρριψη των πρακτικών απομνημόνευσηςαποστήθισης Αντικατάσταση με παρατήρησηπειραματισμό-συλλογισμό Εφαρμογές σε δεξιότητες Α.Κ.Χ.;
Emile Jaques-Dalcrose (1865-1950) Zoltan Kodaly (1882-1967) Carl Orff (1895-1982) Οι Dalcrose και Kodaly εισήγαγαν επαναστατικές μουσικοκινητικές μεθόδους όμως δεν κατάφεραν την παροχή μαζικής μουσικής εκπαίδευσης Το σύστημα Orff γνωρίζει παγκόσμια απήχηση λόγω της χρήσης ρυθμικού, λεκτικού, μελωδικού και κινησιολογικού υλικού από την εθνική πολιτιστική κληρονομιά κάθε χώρας.
Συνδυασμός μουσικής-κίνησης Μαθητές, χορευτές, ασκούμενοι συνοδεύουν οι ίδιοι τις κινήσεις τους με μουσική (λόγοςτραγούδι- κρουστά όργανα-ακρόαση) που ερμηνεύουν ενώ κινούνται Πρωτόγνωρα ηχοχρώματα, αυτοσχεδιασμός, έκφραση Schulwerk- εξάσκηση σε κάτι εύκολο-σχόλη (ανάπαυση)
Σχέση μεταξύ χορού και παιχνιδιού (Lindqvist, 2001) Ο χορός συναντιέται με την αισθητική του παιχνιδιού ποιητικά- επικά στοιχεία καθώς τα παιδιά φαντάζονται και αναλαμβάνουν ρόλους μέσα από χαρακτηριστικές φιγούρες και πράξειςκινήσεις.
Θεωρίες περί παιχνιδιού Vygotsky (1930): το παιχνίδι είναι σαν φωτογραφικό αρνητικό της καθημερινής ζωής, δρα όπως η τέχνη Παιχνίδι= φαντασία στην πράξη Leontiev (1982), Elkonin (1988): το παιχνίδι αναπαριστά πιστά την πραγματικότητα, το παιδί αναπαράγει την καθημερινότητα
Σύμφωνα με τη θεωρία του Laban, το σώμα καταλαμβάνει χώρο και χρόνο, κινείται, έχει δυναμική, ενέργεια και ροή Θεωρίες-τεχνικές χορού
Σύμφωναμετηθεωρίατου κλασικού μπαλέτου, ο μαθητής μιμείται τον δάσκαλο εκτελώντας την τεχνική της κίνησης
Αντιπαράθεση μίμησης-αυτοσχεδιασμού τεχνικής της κίνησης φαντασίας κ δραματοποιημένης κίνησης Σύγκριση θεωριών
Εφαρμογή ενσωμάτωση Ο χορός συνδυάζεται με το παιχνίδι αν αποκτήσει νόημα για το παιδί Οι κινήσεις πρέπει να αποφέρουν δημιουργικόπαραγωγικό αποτέλεσμα και να πηγάζουν από το παιχνίδι Συνδυασμός φαντασίας και έμπρακτης εφαρμογής διαμέσου των κινήσεων Το παιχνίδι αντανακλά τη διαλεκτική σχέση ανάμεσα στη μνήμη (αναπαραγωγή) και τη φαντασία (δημιουργικότητα), ποτέ όμως δεν είναι απλά αναπαραγωγική-σχεδόν πάντα δημιουργική διαδικασία
Η επίδραση της μουσικής σε ψυχολογικές και γνωστικές δεξιότητες των παιδιών (Hallam, Price, Katsarou, 2002) H εξάπλωση της μουσικής την καθιστά άμεση υπεύθυνη-καθοριστική για την συμπεριφορά μας και τις γνωστικές μας λειτουργίες 3 ώρες ημερήσια ακρόαση-έκθεση (έφηβοι) Συνήθως συνοδευτική σχολικών εργασιών
Ποια η επίδραση για παιδιά μικρότερης ηλικίας; Ήρεμη συνοδευτική (background) μουσική, κατευναστική επίδραση σε υπερκινητικά παιδιά (μαθησιακές δυσκολίες) -αύξηση απόδοσης στα μαθηματικά Mozart effect -καλύτερη συγκέντρωση (μαθηματικά, φυσική) παιδιών με μαθησιακές, συμπεριφορικές, συναισθηματικές δυσκολίες
Παλαιότερες έρευνες Ήδη από τα μέσα του προηγούμενου αιώνα (Mitchell,1949, Hall, 1952)-ευεργετικές επιδράσεις μουσικής σε τεστ κατανόησης (αδιευκρίνιστο το είδος μουσικής) Fogelson (1973)-μουσική Mantovani αρνητική επίδραση σε τεστ ανάγνωσης-περισσότερο επηρέασε αρνητικά τα άτομα υψηλής ικανότητας!
Η μουσική επηρεάζει Θετικά- απλέςκινήσειςπουαπαιτούνυψηλή διέγερση για διατήρηση συγκέντρωσης Αρνητικά-δύσκολες κινήσεις ή υπό μάθηση Κάποιες αντίθετες έρευνες (Οaksford, Morris, Grainger, Williams, 1996) υποστηρίζουν πως τα θετικά συναισθήματα επηρεάζουν αρνητικά την απόδοση!
Επίδραση ήρεμης-χαλαρωτικής μουσικής και διεγερτικήςεπιθετικής σε παιδιά 10-12 ετών Ήρεμη-χαλαρωτική (Walt Disney films) θετική επίδραση: Στον αριθμό λυμένων μαθηματικών προβλημάτων Στην απομνημόνευση λέξεων Στην αλτρουιστική συμπεριφορά τους
αντίθετα διεγερτική-επιθετική (Meditations, J.Coltrane) αρνητική επίδραση: Σε δεξιότητες απομνημόνευσης Σε αλτρουιστική συμπεριφορά
Διδακτικές Εφαρμογές Κατάλληλα επιλεγμένη μουσική μπορεί να βελτιώσει το εκπαιδευτικό περιβάλλον: Αρκεί να μην αποτελέσει καθεστώς και ως εκ τούτου χάσει την αποτελεσματικότητά της Η ζωντάνια της μουσικής μπορεί να δράσει καταλυτικά σε παιδιά με εμφανή σημάδια κόπωσης
Θα πρέπει να αποφεύγονται χαρακτηρισμένες επιθετικές μουσικές ώστε να μην προκαλείται αντικοινωνική ή βίαιη συμπεριφορά Marching -βελτίωση βημάτων παρέλασης Ατμοσφαιρική κατά τη φάση αναμονής Χαλαρωτική κατά τη διάρκεια του γεύματος
Θέματα προς συζήτηση Σχολιάστε την επιρροή των μουσικών προτιμήσεων στη συμπεριφορά των σημερινών παιδιών και εφήβων Υπάρχει διαφορά στις επιδράσεις της μουσικής σε σχέση με το αν εμπεριέχονται λόγια ή όχι; Ποια η σχέση μεταξύ γνωστικών και κινητικών δεξιοτήτων; Πώς θα μπορούσαν να προωθηθούν θετικές συμπεριφορές διαμέσου της κίνησης και της μουσικής;
Εργασία Επιλέξτε ένα από τα προαναφερθέντα θέματα, αναζητήστε τη σχετική βιβλιογραφία και σχολιάστε Αναζητείστε και καταγράψτε τη σχετική αρθρογραφία της διάλεξης
Σε τι μας χρησιμεύουν οι προαναφερθείσες πληροφορίες σχετικά με την χρησιμοποίηση της καταλληλότερης μουσικής αναφορικά με τα ασκούμενα άτομα; χρησιμότητα
επίλογος Πρέπει να έχουμε υπ όψιν ότι η επιλογή της μουσικής επηρεάζει: Την ψυχολογική κατάσταση των ασκούμενων και έμμεσα την απόδοσή τους Η επιλογή των μεθόδων απομνημόνευσης ή αυτοέκφρασης, ανάλογα με το είδος δεξιοτήτων προς εκμάθηση