ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΣΠΑΝΙΟΥ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΟΥ Γαλίδης Ελευθέριος Ειδικευόμενος Παθολογικής Ανατομικής Α.Ν.Θ. Θεαγένειο Νικολαΐδου Αναστασία Διευθύντρια Ε.Σ.Υ. Παθολογοανατομικό Τμήμα Α.Ν.Θ. Θεαγένειο
Κλινικές πληροφορίες Άνδρας 87 ετών Προσέρχεται στα Ε.Ι. της Ουρολογικής κλινικής του Α.Ν.Θ.Θ. (01/03/2016) αιτιώμενος μακροσκοπική αιματουρία. Κυστεοσκόπηση από 25/02/2016 (αλλαχού): ευμέγεθες θήλωμα στο εμπρόσθιο και άνω τοίχωμα της ουροδόχου κύστεως. Ασαφή τα όρια του λόγω αδυναμίας πλήρους διερεύνησης (θολό-αιματηρό περιεχόμενο). Φάρμακα: υπό αγωγή με Innohep. Ατομικό αναμνηστικό: δεν αναφέρεται. Έξεις και τρόπος ζωής: δεν αναφέρονται. Κληρονομικό αναμνηστικό: δεν αναφέρεται.
Απεικονιστικός έλεγχος CT κάτω κοιλίας οπισθοπεριτοναϊκού χώρου
Απεικονιστικός έλεγχος Ακτινογραφία θώρακος Χωρίς παθολογικά ευρήματα
Κυτταρολογική εξέταση ούρων Άμορφο και βασίφιλο υλικό, λίγα φλεγμονώδη κυτταρικά στοιχεία (κυρίως λεμφοκύτταρα και ουδετερόφιλα πολυμορφοπύρηνα) και λίγα πλακώδη κύτταρα. Συμπέρασμα: Στοιχεία κακοήθειας δεν παρατηρούνται στο αποσταλέν υλικό, επί απουσίας επιθηλιακών κυττάρων.
Παραληφθέν υλικό Δύο (2) λευκόφαιης χροιάς ιστοτεμαχίδια, μεγίστης διαμέτρου 0,35 εκ. και 0,55 εκ. (ψυχρές βιοψίες ουροδόχου κύστεως).
Μικροσκοπικά ευρήματα
Ανοσοϊστοχημική διερεύνηση Θετικές χρώσεις
Ανοσοϊστοχημική διερεύνηση Αρνητικές χρώσεις
Διάγνωση Πρωτοπαθές μικροκυτταρικό καρκίνωμα της ουροδόχου κύστεως
Ορισμός Κακόηθες νεόπλασμα με νευροενδοκρινή διαφοροποίηση. Τα μικροκυτταρικά καρκινώματα που προέρχονται από το ουροθήλιο έχουν τα ίδια ιστολογικά χαρακτηριστικά με τα ομόλογα τους των πνευμόνων.
Επιδημιολογικά στοιχεία Σπάνιο νεόπλασμα (αποτελεί <1% των κακοήθων νεοπλασμάτων της ουροδόχου κύστεως) Προσβάλλει συχνότερα τους άνδρες (λόγος άνδρες/γυναίκες = 3:1) Οι περισσότεροι ασθενείς βρίσκονται στην 6 η -7 η δεκαετία της ζωής τους (μέση ηλικία κατά την διάγνωση τα 66 έτη). Μπορεί ωστόσο να εμφανίζεται σε ασθενείς ηλικίας 36 έως 85 ετών. David G. Bostwick, Liang Cheng. Urologic Surgical Pathology, 3 rd Edition. Philadelphia: Saunders; 2014: 289-293.
Αιτιολογία - Ιστογένεση Ενοχοποιούνται οι ίδιοι αιτιολογικοί παράγοντες που ευθύνονται για την παθογένεση του ουροθηλιακού καρκινώματος (π.χ. το κάπνισμα). 3 θεωρίες σχετικά με την ιστογένεση: Προέλευση από το ουροθήλιο. Κακοήθης εξαλλαγή νευροενδοκρινών κυττάρων που βρίσκονται διάσπαρτα μέσα στην ουροδόχο κύστη. Προέλευση από ένα αρχέγονο ουροθηλιακό κύτταρο. Holger Moch, Peter A. Humphrey, Thomas M. Ulbright, Victor E. Reuter. WHO Classification of Tumours of the Urinary System and Male Genital Organs, 4 th Edition. IARC: Lyon 2016: 117-118.
David J. Dabbs. Diagnostic Immunohistochemistry. Theranostic and Genomic Applications, 4 th Edition. Philadelphia: Saunders; 2014: 622-623 Γενωμικές μεταβολές Απαλοιφές (deletions) στα 4 q, 5 q, 10 q και 13 q Προσθήκες (gains) στα 8 q, 5 p, 6 p και 20 p Ενισχύσεις στα 1 p 22-32, 3 q 26.3, 8 q 24, 12 q 14-21 Πιθανές θέσεις εντόπισης ογκοκατασταλτικών γονιδίων Πιθανές θέσεις εντόπισης ογκογονιδίων
Γονιδιακές μεταλλάξεις Zheng et al. Distinct genetic alterations in small cell carcinomα from different anatomic sites. Experimental Hematology & Oncology 2015; 4:2
Κλινική εικόνα Μακροσκοπική αιματουρία Δυσουρία, νυκτουρία, συχνουρία Αποφρακτικά συμπτώματα από την ουροδόχο κύστη Εντοπισμένος κοιλιακός ή πυελικός πόνος Συστηματικά συμπτώματα: Ανορεξία, απώλεια βάρους Παρανεοπλασματικά σύνδρομα (σπάνια): Υπερασβεστιαιμία, υποφωσφαταιμία, έκτοπη έκκριση ACTH Περιφερική νευροπάθεια (παραγωγή αντινευρωνικών αυτοαντισωμάτων) David G. Bostwick, Liang Cheng. Urologic Surgical Pathology, 3 rd Edition. Philadelphia: Saunders; 2014: 289-293.
Στάδιο κατά την διάγνωση Οι περισσότεροι ασθενείς είναι υψηλού σταδίου κατά την διάγνωση: Διήθηση του μυϊκού χιτώνα της ουροδόχου κύστεως (εξωστήρας μυς) Εξωκυστική επέκταση Παρουσία μεταστάσεων: Στους επιχώριους λεμφαδένες Σε οστά, ήπαρ, πνεύμονες David G. Bostwick, Liang Cheng. Urologic Surgical Pathology, 3 rd Edition. Philadelphia: Saunders; 2014: 289-293.
Εντόπιση Τα πλάγια τοιχώματα της ουροδόχου κύστεως και ο πυθμένας αυτής αποτελούν τις συνηθέστερες εντοπίσεις. 5% περίπου των περιπτώσεων αναπτύσσονται σε ένα προϋπάρχον εκκόλπωμα της ουροδόχου κύστεως. Ming Zhou, Cristina Magi-Galluzzi. Genitourinary Pathology, 2 nd Edition. Philadelphia: Saunders; 2015: 219-222
Μακροσκοπικά χαρακτηριστικά Gregory T. MacLennan, Liang Cheng. Atlas of Genitourinary Pathology. London: Springer; 2011: 187-188
Μακροσκοπικά χαρακτηριστικά Mahul B. Amin, David J. Grignon, John R. Srigley, John N. Eble. Urological Pathology. Philadelphia: LWW; 2014: 410-413
Μικροσκοπικά χαρακτηριστικά David G. Bostwick, Liang Cheng. Urologic Surgical Pathology, 3 rd Edition. Philadelphia: Saunders; 2014: 289-293.
Μικροσκοπικά χαρακτηριστικά Mahul B. Amin, David J. Grignon, John R. Srigley, John N. Eble. Urological Pathology. Philadelphia: LWW; 2014: 410-413
Μικροσκοπικά χαρακτηριστικά David G. Bostwick, Liang Cheng. Urologic Surgical Pathology, 3 rd Edition. Philadelphia: Saunders; 2014: 289-293.
Μικροσκοπικά χαρακτηριστικά Mahul B. Amin, David J. Grignon, John R. Srigley, John N. Eble. Urological Pathology. Philadelphia: LWW; 2014: 410-413
Μικροσκοπικά χαρακτηριστικά Mitsuaki Ishida, Muneo Iwai, Keiko Yoshida, Akiko Kagotani, Hidetoshi Okabe. Sarcomatoid carcinoma with small cell carcinoma component of the urinary bladder: a case report with review of the literature. Int J Clin Exp Pathol 2013;6(8):1671-1676
Μικροσκοπικά χαρακτηριστικά Gregory T. MacLennan, Liang Cheng. Atlas of Genitourinary Pathology. London: Springer; 2011: 187-188
David G. Bostwick, Liang Cheng. Urologic Surgical Pathology, 3 rd Edition. Philadelphia: Saunders; 2014: 289-293. Ανοσοϊστοχημικά ευρήματα Θετικές χρώσεις Δείκτες νευροενδοκρινούς διαφοροποίησης: NSE, συναπτοφυσίνη, CD56, CD57 Χρωμογρανίνη: στο 1/3 των περιπτώσεων Δείκτες επιθηλιακής διαφοροποίησης: EMA: 78% CAM 5.2: περίπου στα 2/3 των περιπτώσεων Ker7: 60% KerAE1/AE3: 40% P53: 52% P16 TTF-1: 40% Ki-67
David G. Bostwick, Liang Cheng. Urologic Surgical Pathology, 3 rd Edition. Philadelphia: Saunders; 2014: 289-293. Ανοσοϊστοχημικά ευρήματα Αρνητικές χρώσεις Ker20 CD44 Uroplakin III
Διαφορική διάγνωση Μεταστατικό μικροκυτταρικό καρκίνωμα (π.χ. πνεύμονα ή προστάτη, εξαιρετικά σπάνιο) Κακόηθες λέμφωμα Ουροθηλιακό καρκίνωμα χαμηλής διαφοροποίησης Μεγαλοκυτταρικό νευροενδοκρινές καρκίνωμα Πλασματοκυτταροειδές καρκίνωμα Καρκίνωμα του τύπου του λεμφοεπιθηλιώματος Ιστολογικά και ανοσοφαινοτυπικά το πρωτοπαθές SmCC δεν μπορεί να διακριθεί από το μεταστατικό, εκτός και εάν συνυπάρχουν LCA στοιχεία (+) συμβατικού Κερατίνες ουροθηλιακού (-) καρκινώματος. Νευροενδοκρινείς Ο ανοσοφαινότυπος Ker7(+)/Ker20(-) CD44 (+): 60% είναι των δείκτες κοινός μεταξύ περιπτώσεων (-) των SmCCs διαφορετικών πρωτοπαθών Νευροενδοκρινείς εντοπίσεων. Τόσο δείκτες οι μεταστάσεις (-) Μεγάλα κύτταρα, όσο με και μικρό οι πρωτοπαθείς λόγο όγκοι μπορούν να εκφράζουν πυρήνα:κυτταροπλάσματος τον παράγοντα TTF-1. Εμφανή Μορφολογικοί πυρήνια χαρακτήρες Νευροενδοκρινείς δείκτες (-)
Πρόγνωση-Θεραπεία Κακή πρόγνωση με τα μέχρι πρότινος εφαρμοζόμενα θεραπευτικά σχήματα (χειρουργική θεραπεία, χημειοθεραπεία και ακτινοθεραπεία): Συνολική μέση επιβίωση: 1,7 έτη 5ετής επιβίωση: 25-8% σε διάφορες σειρές Cheng L, Pan CX, Yang XJ, et al. Small cell carcinoma of the urinary bladder: a clinicopathological analysis of 64 patients. Cancer 2004;101: 957-962
Πρόγνωση-Θεραπεία
Πρόγνωση-Θεραπεία
Σας ευχαριστώ για την προσοχή σας!