Αντώνης Ζαμπέλας Καθηγητής Διατροφής του Ανθρώπου Τμήμα Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής του Ανθρώπου Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών & Honorary Professor Division of Medicine Faculty of Medical Sciences University College London London, UK
The baseline Seven Countries Study data showed a strong cross-sectional correlation between average saturated fat intake and average serum cholesterol level of 14 cohorts. The average intake of saturated fat varied between 3% of energy in Japan and 22% in Eastern Finland. The average serum cholesterol levels varied between 160 mg/dl (4 mmol/l) in Japan and 270 mg/dl (7 mmol/l) in Eastern Finland.
Predicted changes in death rates from CHD for defined changes in food consumption, assuming causation Change in average From about To about (g) Predicted changes of consumption of (g) CHD death rate (%) Oils 25 55 (+ 30 g) - 18.3 Legumes 24 54 (+ 30 g) - 28.2 Butter 14 44 (+ 30 g) + 52.6 Meat 120 70 (- 50 g) - 24.4 Cheese 30 60 (+ 30 g) + 9.5 Meat in US Railroad 273 121 (- 152 g) - 57.5 Sugar products 35 20 (- 15 g) - 18.6 Dairy products 80 40 (half) - 20.4 Butter in East Finland 88 44 (half) - 22.8 Menotti A et al Eur J Epidemiol 1999;15:507-15
Οι χαμηλοί δείκτες ΚΑ θνησιμότητας για την περιοχή της Κρήτης εξακολουθούσαν να ισχύουν και 25 χρόνια μετά την έναρξη της μελέτης.
Chowdhury R et al Ann Intern Med 2014;160:398-406
Ramsden CE et al BMJ 2013
Kaplan-Meier estimates of 5 yr cumulative death rates after randomization to the intervention or control group. Results of Cox proportional hazards model include all follow-up data (<83 months) on an intention to treat basis Ramsden CE et al BMJ 2013
Chowdhury R et al Ann Intern Med 2014;160:398-406
Τrials compared high saturated with high polyunsaturated fat intake; Did not include trans unsaturated fat as a major component Controlled the dietary intake of the intervention and control groups Had at least 2 years of sustained intake of the assigned diets Proved adherence by objective biomarkers such as serum cholesterol or blood or tissue levels of polyunsaturated fatty acids Collected and validated information on cardiovascular or coronary disease events. The reason for the 2-year minimum duration is that changes in polyunsaturated fatty acids very slowly equilibrate with tissue fatty acid levels - it takes 2 years to achieve 60% to 70% of the full effect
Sacks FM et al Circulation. 2017;135:00 00. DOI: 10.1161/CIR.0000000000000510
Association with risk of cardiovascular disease in the Nurses Health Study and Health Professionals Follow-Up Study.
Change in CHD Risk for Each 5% Energy -20-10 0 10 20 SFA PUFA * SFA Carb * SFA MUFA Total of 344,696 individuals with 5,249 CHD events. *p<0.05 Jakobsen MU et al, Am J Clin Nutr 2009;89:1425-32
Prospective Urban Rural Epidemiology (PURE) Individuals aged 35 70 years (enrolled between Jan 1, 2003, and March 31, 2013) in 18 countries with a median follow up of 7 4 years Dietary intake of 135 335 individuals using validated FFQs Primary outcomes were total mortality and major cardiovascular events (fatal cardiovascular disease, non-fatal myocardial infarction, stroke, and heart failure). Secondary outcomes were all myocardial infarctions, stroke, cardiovascular disease mortality, and non-cardiovascular disease mortality Dehghan M et al Lancet 2017; 390: 2050 62
5796 deaths and 4784 major cardiovascular disease events. Higher CHO intake was associated with an increased risk of total mortality (highest [quintile 5] vs lowest quintile [quintile 1], HR 1 28 [95% CI 1 12 1 46]) but not with the risk of cardiovascular disease or cardiovascular disease mortality Intake of total fat and each type of fat was associated with lower risk of total mortality (quintile 5 vs quintile 1, total fat: HR 0 77 [95% CI 0 67 0 87]; saturated fat, HR 0 86 [0 76 0 99]; monounsaturated fat: HR 0 81 [0 71 0 92]; and polyunsaturated fat: HR 0 80 [0 71 0 89]). Higher saturated fat intake was associated with lower risk of stroke (quintile 5 vs quintile 1, HR 0 79 [95% CI 0 64 0 98]). Total fat and saturated and unsaturated fats were not significantly associated with risk of myocardial infarction or cardiovascular disease mortality. Dehghan M et al Lancet 2017; 390: 2050 62
High carbohydrate intake was associated with higher risk of total mortality, whereas total fat and individual types of fat were related to lower total mortality Total fat and types of fat were not associated with cardiovascular disease, myocardial infarction, or cardiovascular disease mortality, whereas saturated fat had an inverse association with stroke Global dietary guidelines should be reconsidered in light of these findings Dehghan M et al Lancet 2017; 390: 2050 62
Dehghan M et al Lancet 2017; 390: 2050 62
Dehghan M et al Lancet 2017; 390: 2050 62
Dehghan M et al Lancet 2017; 390: 2050 62
Higher total fruit, vegetable, and legume intake was inversely associated with major CVD, MI, cardiovascular mortality, noncardiovascular mortality, and total mortality The HR for total mortality was lowest for three to four servings per day (0 78, 95% CI 0 69 0 88) compared with the reference group, with no further apparent decrease in HR with higher consumption Miller V et al Lancet 2017; 390: 2037 49
Miller V et al Lancet 2017; 390: 2037 49
ΠΑ.ΜΕ.Δ.Υ. ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ KAI ΥΓΕΙΑΣ (ΠΑ.ΜΕ.Δ.Υ.)
ΣΚΟΠΟΣ 1. Αξιολόγηση υγείας (χρόνια νοσήματα & δείκτες υγείας) 2. Αξιολόγηση διατροφικών συνηθειών & τρόπου ζωής Σε εθνικά αντιπροσωπευτικό δείγμα όλων των ηλικιών ανεξαρτήτως φύλου Mε ενιαία & έγκυρη μεθοδολογία αξιολόγησης. Προτάσεις Παρεμβατικών Προγραμμάτων για Ιεράρχηση & Λήψη Μέτρων Υγείας και Διατροφής
Μεθοδολογία: Πληθυσμός Αστικά Κέντρα Νησιά Υπόλοιπο Ηπειρωτικής Χώρας Ηλικία: <6 μηνών Έγκυες ή θηλάζουσες Όσοι δεν ζουν σε σπίτι (όπως νοσοκομείο, μοναστήρι, στρατώνες) www.pamedy.gr
Δειγματοληψία Τυχαιοποιημένο, αντιπροσωπευτικό(n ~ 4600) Σύμφωνα με την τελευταία απογραφή του 2011 Αντιπροσωπευτικότητα Σε επίπεδο χώρας Γεωγραφικής Περιοχής (Αστικά Κέντρα Αθήνας και Θεσσαλονίκης, Υπόλοιπο Ηπειρωτικής Ελλάδας, Νησιά) Ηλικιακές Ομάδες(0-19, 20-44, 45-64, 65 + ) Φύλο (, ) www.pamedy.gr
Τι περιλάμβανε η συμμετοχή 2 Συναντήσεις Διαπροσωπική Συνέντευξη 1 η Επίσκεψη: Κατ οίκον Κλινική Εξέταση 2 η Επίσκεψη: Προγραμματισμένη, σε Κινητή Μονάδα Ερωτηματολόγια Εξετάσεις Αίματος Μετρήσεις www.pamedy.gr
Αξιολόγηση Διατροφικών Συνηθειών Ελληνικού Πληθυσμού Διατροφική Πρόσληψη Ανίχνευση ανεπαρκειών σε ενέργεια, μικροθρεπτικά συστατικά Τρόφιμα & ομάδες τροφίμων, διατροφικά πρότυπα Διατροφικές Συνήθειες Κατανάλωση πρωινού Κατανάλωση «έτοιμου φαγητού» & φαγητού εκτός σπιτιού Διατροφική Συμπεριφορά Παράγοντες που επηρεάζουν τις διατροφικές συνήθειες ή/ και συμπεριφορά Διαθεσιμότητα τροφίμων www.pamedy.gr
Μετρήσεις στην Κινητή Μονάδα Μέτρηση Αιμοληψία Θερμομέτρηση Μέτρηση Αρτηριακής Πίεσης Σωματομέτρηση Ύψος Βάρος Περιφέρεια μέσης Περιφέρεια ισχίου Περιφέρεια κεφαλής Σύσταση σώματος (Λιπομέτρηση) Δυναμομέτρηση Σπιρομέτρηση Ηλικία ΕΣ 3 ετών 6 μηνών 3 ετών 6 μηνών 6 μηνών 3 ετών 3 ετών 6 μηνών έως < 5 ετών 3 ετών 6 ετών 35 ετών έως 85 ετών www.pamedy.gr
Αιματολογικές εξετάσεις Γλυκαιμικός έλεγχος HbA1c Ινσουλίνη Γλυκόζη Λιπίδια αίματος HDL LDL (υπολογίζεται) TRIGL TOTAL CHOL Έλεγχος θυρεοειδούς TSH, FT4, anti-tshr Θυρεοσφαιρίνη Αιματολογία CBC Φυλλικό οξύ Σίδηρος Φερριτίνη Βιταμίνη Β12 Έλεγχος νεφρικής λειτουργίας Κρεατινίνη Ουρία Αλβουμίνη Βιοχημικό προφίλ Ολική πρωτεῒνη ALT AST Άλλες Βιταμίνες και Ορμόνες Βιταμίνη D PTH Βαρέα Μέταλα Ιχνοστοιχεία Σπάνιες Γαίες Ουρικό οξύ Ασβέστιο Χολερυθρίνη (Ολική και Άμεση) www.pamedy.gr
Αποτελέσματα
Συστάσεις & Κατανάλωση Ελληνικού πληθυσμού Μακροθρεπτικό Συστατικό % Ενέργειας Γραμμάρια /ημέρα Σταθμισμένη Ανάλυση (% Ενέργειας) Σταθμισμένη Ανάλυση (γρ/ημέρα) % Πληθυσμού από τις συστάσεις Υδατάνθρακες 55 (45-65) 130 45.7 (10.3) 238.2 (72.5) 59,5% (3,6% <130) Πρωτεΐνες (γρ/κιλό βάρους) 10-20 (15) 0.8 γρ/κιλό βάρους 15.5 (2.4) 1.4 (0.9) 44,5% Λίπη & Έλαια 30-35 (20-35) -- 36.9 (5.1) -- 10,6% Κεκορεσμένα Λίπη <10 -- 12.4 (2.3) -- 59% Μονοακόρεστα * -- 15.6 (2.9) -- Πολυακόρεστα 6-10 -- 4.9 (1.0) -- 96,5% Φυτικές Ίνες -- 25-30 -- 26.9 (19.7) 54% Χοληστερόλη -- 300 mg -- 220.5 (61.8) * Μη ορισμένη Food and Nutrition Board, Institute of Medicine, National Academies
Σύνοψη Υψηλή πρόσληψη σε πρωτεΐνες (44% του πληθυσμού υπερβαίνουν τις συνιστώμενες προλήψεις) Υψηλή πρόσληψη σε κορεσμένα λιπαρά (59% του πληθυσμού υπερβαίνουν τις συνιστώμενες προσλήψεις) Χαμηλή πρόσληψη σε πολυακόρεστα λιπαρά (96% του πληθυσμού κάτω των συνιστώμενων προσλήψεων) Χαμηλή πρόσληψη σε φυτικές ίνες (54% του πληθυσμού κάτω των συνιστώμενων προσλήψεων)
Ποσοστό του πληθυσμού με προσλήψεις θρεπτικών συστατικών μικρότερες από τις συνιστώμενες %<RDA για >18 %<RDA για 1-18 %<RDA για σύνολο Φολικό 89.13 58.26 83.43 Βιταμίνη D 97.78 99.09 98.03 Ασβέστιο 68.4 55.72 66.06 Σίδηρο 35.17 31.94 34.57 Βιταμίνη Α 96.27 50.82 87.88 Βιταμίνη Ε 95.24 91.65 94.58 Βιταμίνη Κ 95.65 96.73 95.85 Βιταμίνη C 76.36 62.07 73.73 Βιταμίνη Β12 56.59 11.98 48.36 Φώσφορος 0.37 34.85 6.73 Μαγνήσιο 46.12 40.47 45.08 Ψευδάργυρος 46.04 27.22 42.57 Χαλκός 34.43 29.95 33.60 Σελήνιο 8.49 5.81 8 Κάλιο 69.8 98.55 75.1
Ποσοστό πληθυσμού με χαμηλή συνήθη πρόσληψη καλίου < EAR 100 90 80 70 60 50 40 Males Females 30 20 10 0 1-3 4-8 9-13 14-18 19-30 31-50 51-70 >70 Age group
Ποσοστό πληθυσμού με υψηλή συνήθη πρόσληψη νατρίου > UL 100 90 80 70 60 50 40 Males Females 30 20 10 0 1-3 4-8 9-13 14-18 19-30 31-50 51-70 >70 Age group
Estruch R et al, N Engl J Med 2013;368:1279-90
Group Estruch R et al, N Engl J Med 2013;368:1279-90
Tο North Karelia Project ξεκίνησε το 1972 ως ένα εθνικό πιλοτικό πρόγραμμα για την πρόληψη των καρδιαγγειακών νοσημάτων Παράγοντες κινδύνου: κάπνισμα, υπέρταση, υπερλιπιδαιμία Τυποποίηση για ηλικία Θνησιμότητα ανά πληθυσμό 100,000