A. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΚΜΑΘΗΣΗΣ ΑΓΓΛΙΚΩΝ
Λίγες αναφορές υπάρχουν στην σχετική βιβλιογραφία για την χρήση της εκμάθησης γλώσσας ως μέθοδο ενδυνάμωσης των νοητικών λειτουργιών σε ηλικιωμένους, αν και έχει καταδειχτεί ότι η γνώση ξένων γλωσσών καθυστερεί την έναρξη της άνοιας κατά 4 χρόνια σε σύγκριση με άτομα που μιλούν μονάχα την μητρική τους γλώσσα (Craik et al., 2010), καθώς και ότι συσχετίζεται με μικρότερη έκπτωση των νοητικών λειτουργιών στους ηλικιωμένους (Bialystok, 2009).
Τα έως τώρα δεδομένα για την σχέση της εκμάθησης ξένης γλώσσας με τις εγκεφαλικές λειτουργίες καθιστούν πιθανό η εν λόγω εκπαίδευση να παράγει ακόμα πιο σημαντικά αποτελέσματα από άλλες μεθόδους όσων αφορά την ανάπτυξη, ενίσχυση και διατήρηση νοητικών δεξιοτήτων στους ηλικιωμένους καθώς και τη δημιουργία νέων νευρωνικών συνδέσεων και την προστασία των εγκεφαλικών δομών (Antoniou et al., 2013).
Δομή παρέμβασης Το μάθημα ξεκινά με την παρουσίαση κάποιου υλικού όπως λεξιλόγιο ή χρήση της γλώσσας σε καθημερινές καταστάσεις με στόχο το να ασχοληθούν οι μαθητές με το θέμα του υλικού αυτού. Το υλικό αυτό μπορεί να είναι οπτικό ή οπτικοακουστικό με τη μορφή κειμένου, εικόνας ή/και ήχου και να παρουσιάζεται έντυπα.
Β. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΝΟΗΤΙΚΩΝ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΩΝ ΜΕΣΩ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΜΕ ΘΕΜΑ ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΙ ΜΝΗΜΕΙΑ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ
Το παρόν πρόγραμμα προτείνει την παρουσίαση εκπαιδευτικού υλικού όσων αφορά τα μνημεία της Θεσσαλονίκης και την ιστορία της και την χορήγηση εκπαιδευτικών ασκήσεων πάνω στο υλικό αυτό, ενός κύκλου διάρκειας μιας ακαδημαϊκής χρονιάς, με στόχο την ανάπτυξη νοητικών λειτουργιών όπως: α) της προσοχής (επιλεκτική, διατηρούμενη, διαμοιρασμένη, έλεγχος της προσοχής) β) της μνήμης (δηλωτική, σημασιολογική, οπτική, ακουστική, εργαζόμενη) γ) της αντίληψης δ) της αναπαράστασης της γνώσης ε) της δημιουργικότητας
στ) της επίλυσης προβλημάτων ζ) της γλώσσας η) της μάθησης, καθώς και ενίσχυση θ) της κοινωνικότητας ι) της κινητικότητας και κ) του προσανατολισμού με τις επισκέψεις στην πολιτιστική γραμμή του ΟΑΣΘ και τα μνημεία της πόλης.
Δομή παρέμβασης Το μάθημα ξεκινά με την παρουσίαση κάποιου υλικού όπως κάποιο μνημείο της πόλης της Βυζαντινής ή της Ρωμαϊκής περιόδου. Ταυτόχρονα μοιράζεται κάποιο γραπτό κείμενο με τα σημαντικά σημεία της παρουσίασης η οποία γίνεται προφορικά με την παράλληλη προβολή σχετικού οπτικού υλικού απο τον υπολογιστή (φωτογραφίες του μνημείου κ.λ.π.).
Οι ασκήσεις/ερωτήσεις που δίνονται βασίζονται στο υλικό που παρουσιάζεται στην αρχή και είναι απλές σε επίπεδο αρχαρίου με στόχο την ανάπτυξη νοητικών δεξιοτήτων. Τόσο το υλικό όσο και η ασκήσεις είναι επιλεγμένες ώστε να ανταποκρίνονται στα ενδιαφέροντα και τις δυνατότητες του πληθυσμού που συμμετέχει (π.χ. ασθενείς με άνοια υψηλοί, ασθενείς με ΗΝΔ χαμηλοί κ.λ.π.).
Έρευνα για την αποτελεσματικότητα της παρέμβασης Οι Smith et al., (2009) μελέτησαν ηλικιωμένους άνω των 65 κατά την εφαρμογή εκπαιδευτικού προγράμματος (Brain Fitness Program; Posit Science, 2009) ενίσχυσης των νοητικών λειτουργιών με τη χρήση προγράμματος υπολογιστή όπου παρουσιάζοταν οπτικοακουστικό υλικό με θέματα ιστορίας, τέχνης και λογοτεχνίας. Η εκπαίδευση γινόταν για 1 ώρα την ημέρα, πέντε ημέρες την εβδομάδα για περισσότερο απο 8 εβδομάδες. Οι επωφελούμενοι ολοκλήρωναν νοητικές δοκιμασίες πάνω στα θέματα του εκπαιδευτικού υλικού. Εξέταση με νευροψυχολογική συστοιχία (Repeatable Battery for the Assessment of Neuropsychological Status)έδειξε ότι στις ακουστικές υποδοκιμασίες οι συμμετέχοντες που παρακολούθησαν το εκπαιδευτικό πρόγραμμα σημείωσαν μεγαλύτερη βελτίωση. Επίσης, η βελτίωση στην απόδοση γενικεύτηκε και σε μη ασκημένες απο το πρόγραμμα μετρήσεις της μνήμης και της προσοχής.