ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ (ΤΕΙ) ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ (ΤΕΙ) ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΕΜΠΟΡΙΟΥ Η εφαρμογή ενός συστήματος διαχείρισης ποιότητας με βάση το πρότυπο ΕΝ ISO 9001:2000 στις Ελληνικές εξαγωγικές επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στον κλάδο της οινοποιίας. ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ της ΑΝΝΑΣ - ΣΟΦΙΑΣ Β. ΙΩΑΝΝΙΔΟΥ Επιβλέπων : Παναγιώτης Μπάτος Εργαστηριακός Συνεργάτης Καστοριά, Απρίλιος 2009

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ (ΤΕΙ) ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΕΜΠΟΡΙΟΥ Η εφαρμογή ενός συστήματος διαχείρισης ποιότητας με βάση το πρότυπο ΕΝ ISO 9001:2000 στις Ελληνικές εξαγωγικές επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στον κλάδο της οινοποιίας. ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ του ΑΝΝΑΣ ΣΟΦΙΑΣ Β. ΙΩΑΝΝΙΔΟΥ Επιβλέπων : Παναγιώτης Μπάτος Εργαστηριακός Συνεργάτης Εγκρίθηκε από την τριμελή εξεταστική επιτροπή την Απριλίου 2009.... Ον/μο Μέλος Ε.Π Ιδίοτητα Μέλους Ε.Π... Ον/μο Μέλος Ε.Π Ιδίοτητα Μέλους Ε.Π... Ον/μο Μέλος Ε.Π Ιδίοτητα Μέλους Ε.Π Καστοριά, Απρίλιος 2009

Copyright 2009 Άννας-Σοφίας Β. Ιωαννίδου Απαγορεύεται η αντιγραφή, αποθήκευση και διανομή της παρούσας εργασίας, εξ ολοκλήρου ή τμήματος αυτής, για εμπορικό σκοπό. Επιτρέπεται η ανατύπωση, αποθήκευση και διανομή για σκοπό μη κερδοσκοπικό, εκπαιδευτικής ή ερευνητικής φύσης, υπό την προϋπόθεση να αναφέρεται η πηγή προέλευσης και να διατηρείται το παρόν μήνυμα Οι απόψεις και τα συμπεράσματα που περιέχονται σε αυτό το έγγραφο εκφράζουν αποκλειστικά τον συγγραφέα και δεν αντιπροσωπεύουν τις επίσημες θέσεις του ΤΕΙ Δυτικής Μακεδονίας

1 ΠΕΡΙΛΗΨΗ Η οινοποιία στην Ελλάδα αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους κλάδους παραγωγής, της ελληνικής Βιομηχανίας Τροφίμων και Ποτών. Από τα αρχαία χρόνια μέχρι και σήμερα το κρασί έχει καταφέρει να κατακτήσει μια ιδιαίτερη θέση στην ελληνική κοινωνία. Είναι συνυφασμένο με την εξέλιξη της ελληνικής ιστορίας και στενά συνδεδεμένο με τα ήθη και τα έθιμα του τόπου. Η λέξη οίνος εννοιολογικά είναι το οινοπνευματώδες ποτό που παράγεται από τη ζύμωση του μούστου των σταφυλιών. Η Ελλάδα είναι κατεξοχήν παραδοσιακή οινοπαραγωγική χώρα. Ο μεγάλος αριθμός των ποικιλιών οιναμπέλου και η ιδιομορφία των οικοσυστημάτων της, συντελούν στην παραγωγή μιας ευρείας γκάμας κρασιών με ιδιαίτερο χαρακτήρα. Η οινοποιεία με τον καιρό εξελίσσεται. Τις τελευταίες δεκαετίες παρατηρείται άνοδος του επιπέδου της ελληνικής οινοπαραγωγής. Συγκεκριμένα, διαπιστώνεται ότι το τεχνολογικό επίπεδο των παραγωγικών μονάδων έχει βελτιωθεί σημαντικά και οι μεγάλες επιχειρήσεις έχουν υιοθετήσει πλήρως αυτοματοποιημένες μεθόδους παραγωγής, ενώ όλες οι επιχειρήσεις φαίνεται να διαθέτουν δικά τους χημικά εργαστήρια. Αυτό έχει ως άμεσο αποτέλεσμα την υψηλή ποιότητα των παραγόμενων προϊόντων, η οποία προκάλεσε κινητικότητα στην ελληνική αγορά κρασιού. Λέξεις κλειδιά: κρασί, οίνος, πιστοποίηση, EN ISO 9001:2000, αγορές α υλών, ποιοτικός έλεγχος, οινοποίηση, τυποποίηση, εξαγωγές

2 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Περίληψη....1 Εισαγωγή...4 Κεφάλαιο 1. Ο κλάδος της Ελληνικής οινοποιίας σήμερα, η θέση του στο διεθνές εμπόριο, και η αναγκαιότητα της εγκατάστασης ενός συστήματος διαχείρισης ποιότητας με βάση το πρότυπο EN ISO 9001:2000 σε αυτές 1.1 Ο κλάδος της Ελληνικής οινοποιίας και η θέση του στο διεθνές εμπόριο σήμερα.6 1.2 Οι εξαγωγικές επιχειρήσεις του κλάδου, τα χαρακτηριστικά και ο τρόπος λειτουργίας τους.9 1.3 Τα βασικά προϊόντα εμπορίας τεχνικά χαρακτηριστικά, προδιαγραφές κατασκευής των προϊόντων αυτών..14 1.4 Η αναγκαιότητα της εγκατάστασης ενός συστήματος διαχείρισης ποιότητας βασισμένου στο πρότυπο EN ISO 9001:2000, οι υποχρεωτικές και οι αναγκαίες διαδικασίες που το συνοδεύουν, στις εξαγωγικές επιχειρήσεις του κλάδου της οινοποιίας.18 Κεφάλαιο 2. Τι περιλαμβάνει το πρότυπο EN ISO 9001:2000. Γενικά 22 2.1 Εγχειρίδιο διαχείρισης ποιότητας EN ISO 9001:2000...22 2.2 Εγχειρίδιο υποχρεωτικών και αναγκαίων διαδικασιών ποιότητας...24 2.3 Έντυπα φόρμες που είναι απαραίτητα για την εφαρμογή του προτύπου.28 Κεφάλαιο 3. Ανάλυση των αναγκαίων διαδικασιών ποιότητας. Εισαγωγή.34 3.1 Αγορές α υλών και ποιοτικός έλεγχος 34 3.2 Παραγωγή και τυποποίηση οίνου 39 3.3 Εξαγωγές και ενδοκοινοτικές παραδόσεις οίνου 48 Συμπεράσματα 52 Βιβλιογραφία...53 Παράστημα 1 Ελληνικές εξαγωγικές επιχειρήσεις του κλάδου Παράδειγμα 1 Μπουτάρης Οινοποιητική..56 Παράδειγμα 2 - Ευάγγελος Τσάνταλης Α.Ε. 59 Παράρτημα 2 Έντυπα διαδικασιών

3 Έντυπο 1: Πρόγραμμα επιθεωρήσεων 62 Έντυπο 2: Κατάλογος Επιθεωρητών 63 Έντυπο 3: ελτίο επιθεωρήσεων..64 Έντυπο 4: Αναφορά μη συμμόρφωσης 65 Έντυπο 5: Πρόταση και Υλοποίηση διορθωτικών / προληπτικών ενεργειών 66 Έντυπο 6: Κατάλογος Εγκεκριμένων προμηθευτών.67 Έντυπο 7: Έντυπο αξιολόγησης προμηθευτών.68 Έντυπο 8: ελτίο Παραγγελίας.69 Έντυπο 9: Ποιοτικός Έλεγχος Α Υλών 70 Έντυπο 10: Ποιοτικός Έλεγχος Παραγόμενου Προϊόντος 71 Έντυπο 11: Πιστοποιητικό Εξαγωγής..72 Έντυπο 12: Τιμολόγιο Εξαγωγής..73 Έντυπο 13: Έντυπο Φορτωτικής..74 Έντυπο 14: Ασφαλιστήριο Συμβόλαιο..75 Έντυπο 15: Έμβασμα.76

4 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η ιστορία της αμπελουργίας και του κρασιού εξελίσσεται από τα βάθη της αρχαιότητας. Χρονολογείται ότι η παραγωγή του κρασιού έχει ξεκινήσει εδώ και 4000 χρόνια. Ο «οίνος ευφραίνει καρδία ανθρώπου» έλεγαν οι αρχαίοι ημών πρόγονοι ιατροί και φιλόσοφοι. Μέχρι και σήμερα η διαχρονική αυτή ρήση επιβεβαιώνεται, καθώς το κρασί συντροφεύει τον Έλληνα στις χαρές αλλά και στις λύπες του. Με την πάροδο των χρόνων ο κλάδος της οινοποιίας εμφανίζει διαρκή εξέλιξη. Με την παραγωγή κρασιού ασχολείται σημαντικός αριθμός επιχειρήσεων, η πλειοψηφία των οποίων είναι μικρού μεγέθους. Κύριοι συντελεστές ενός πετυχημένου κρασιού, δεν είναι άλλοι από ένα αρωματικό, ώριμο και υγιές σταφύλι, καθώς και η γνώση των μηχανισμών της ζύμωσης. Είναι πλέον γνωστό και ευρέως διαδεδομένο ότι η ποιότητα διαδραματίζει το σημαντικότερο ίσως ρόλο, τόσο στην ανάπτυξη των επιχειρήσεων όσο και σε ολόκληρη την κοινωνία. Η ολοένα και αυξανόμενες απαιτήσεις του καταναλωτικού κοινού, οδηγούν τις επιχειρήσεις στην αναζήτηση της καλύτερης δυνατής ποιότητας των παραγόμενων προϊόντων τους. Στοχεύοντας έτσι στην προσέλκυση περισσότερων καταναλωτών, στην αύξηση της ανταγωνιστικότητας και στην κατάκτηση ενός μεγαλύτερου μεριδίου αγοράς. Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι να αναλυθεί διεξοδικά ο κλάδος της ελληνικής οινοποιίας. Να γίνει κατανοητό γιατί είναι αναγκαία η εγκατάσταση ενός συστήματος διαχείρισης ποιότητας. Να αναλυθούν οι εξαγωγικές δραστηριότητες του κλάδου και γενικότερα να γίνει μια σφαιρική παρουσίαση του θέματος. Πιο συγκεκριμένα στο πρώτο κεφάλαιο αρχικά γίνεται μια σύντομη ιστορική αναδρομή της πορείας του κρασιού. Έπειτα αναφέρεται η θέση που κατέχει ο κλάδος στο διεθνές εμπόριο σήμερα και εντοπίζονται οι εξαγωγικές επιχειρήσεις, τα χαρακτηριστικά αλλά και ο τρόπος λειτουργίας τους. Στη συνέχεια ακολουθούν τα βασικά προϊόντα εμπορίας και οι προδιαγραφές κατασκευής αυτών. Κλείνοντας γίνεται σύντομη αναφορά στην αναγκαιότητα της εγκατάστασης ενός Συστήματος ιαχείρισης Ποιότητας βασισμένο στο ιεθνές Πρότυπο EN ISO 9001:2000.

5 Το δεύτερο κεφάλαιο αναφέρεται στο ιεθνές Πρότυπο EN ISO 9001:2000. Πιο συγκεκριμένα αναλύεται το Εγχειρίδιο ιαχείρισης Ποιότητας, οι υποχρεωτικές και αναγκαίες διαδικασίες της καθώς και η περιγραφή των απαιτούμενων εντύπων για την εφαρμογή του προτύπου. Στο τρίτο και τελευταίο κεφάλαιο αναλύονται οι διαδικασίες αγοράς πρώτων υλών και ο Ποιοτικός τους Έλεγχος. Παρατίθεται όλη η διαδικασία από την παραγωγή μέχρι την παλαίωση και την εμφιάλωση του οίνου. Γίνεται αναφορά στην τυποποίηση του και αναλύεται η εξαγωγική δραστηριότητα του κλάδου.

6 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1. Ο ΚΛΑ ΟΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΟΙΝΟΠΟΙΙΑΣ ΣΗΜΕΡΑ, Η ΘΕΣΗ ΤΟΥ ΣΤΟ ΙΕΘΝΕΣ ΕΜΠΟΡΙΟ, ΚΑΙ Η ΑΝΑΓΚΑΙΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΕΝΟΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΟ ΠΡΟΤΥΠΟ EN ISO 9001:2000 ΣΕ ΑΥΤΕΣ. 1.1 Ο ΚΛΑ ΟΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΟΙΝΟΠΟΙΙΑΣ ΚΑΙ Η ΘΕΣΗ ΤΟΥ ΣΤΟ ΙΕΘΝΕΣ ΕΜΠΟΡΙΟ ΣΗΜΕΡΑ. Η ελληνική ιστορία είναι βαθιά επηρεασμένη από την παραγωγή του κρασιού. Το κρασί αποτελεί μέρος της ελληνικής πολιτιστικής κληρονομιάς και είναι στενά συνδεδεμένο με τα ήθη και τα έθιμα, τη θρησκεία και τις τέχνες. Για το λόγο αυτό, αξίζει να γίνει μια ιστορική αναδρομή από τα βάθη της αρχαιότητας μέχρι και σήμερα. Η ιστορία, λοιπόν, του κρασιού ξεκινά από πολύ παλιά. Οι ευνοϊκές εδαφολογικές και κλιματολογικές συνθήκες επέτρεψαν τη διάδοση της καλλιέργειας του αμπελιού. Η αρχή της αμπελοκαλλιέργειας στον Ελλαδικό χώρο αρχίζει από τα βάθη των προϊστορικών χρόνων. Οι πρώτοι αμπελώνες εμφανίζονται στην Ελλάδα, την Ασία, την Αίγυπτο, την Παλαιστίνη και αργότερα και στην υπόλοιπη Ευρώπη. Οι αρχαίοι Έλληνες αγαπούσαν πολύ το κρασί. Υπηρετούσαν με πάθος και σεβασμό το Θεό του, τον ιόνυσο, ως μια θεότητα έξυπνη, ζωντανή και ερωτική. Γι αυτό το λόγο και καλλιεργούσαν αμπέλια και παρήγαγαν ονομαστά κρασιά. Γνώριζαν πολύ καλά την αξία του εμπορίου. Έτσι, το εξαγωγικό εμπόριο ήταν καλά οργανωμένο για εκείνη την εποχή. Τα πιο φημισμένα κρασιά που εξάγονταν, ήταν τα κρασιά των νησιών του Αιγαίου. Ο Χίος, ο Λέσβιος και ο Θάσιος υπήρξαν οι πιο ακριβοπληρωμένοι οίνοι. Για την προστασία τους από τις απομιμήσεις και τις παραποιήσεις, δημιουργήθηκαν οι οινικοί νόμοι που αποτελούν τα αρχαιότερα νομοθετικά κείμενα για την προστασία των οίνων Ονομασίας Προέλευσης, αποσκοπώντας στη διασφάλιση της ποιότητας και στην προστασία του υγιούς οινεμπορίου. Παρατηρείται, λοιπόν εδώ, η πρώτη προσπάθεια δημιουργίας κανονισμών για τα κρασιά Ονομασίας Προέλευσης. Με το πέρασμα των χρόνων πραγματοποιήθηκε μία αλλαγή στη σχέση του ανθρώπου με το ιόνυσο και το δώρο του. Ο Θεός ιόνυσος,

7 συγκρούστηκε και νικήθηκε από τον Θεό των Χριστιανών, που αποκαλείται η Άμπελος η αληθινή. Η άμπελος και ο οίνος είναι άλλωστε τα πιο ιερά σύμβολα που ο Χριστιανισμός δανείστηκε από τις αρχαίες θρησκείες. Στο Βυζάντιο, το κρασί ενώνει τη βιβλική και την ελληνική παράδοση. Ο αρχαίος Θεός ιόνυσος, είναι πάντα ζωντανός, αν και μεταμφιεσμένος. Η διάδοση του Χριστιανισμού αποδείχθηκε ζωτική για τη διατήρηση της αμπελοκαλλιέργειας και της οινοποίησης. Το κρασί κατέχει σημαντική θέση στη Θεία Ευχαριστία. Είναι δώρο Θεού, «ευφραίνει την καρδία του ανθρώπου». Η πτώση του Βυζαντίου και η δημιουργία της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας δεν επιφέρει σημαντικές αλλαγές. Το κοράνι απαγορεύει την κατανάλωση του κρασιού αλλά όχι την παραγωγή του, διότι αποφέρει οικονομικούς πόρους μέσω της φορολογίας του. Μετά τον εύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο ο ελληνικός αμπελώνας συνεχώς υποβαθμίζεται, ποικιλίες εγκαταλείπονται, ορεινοί αμπελώνες ποιότητος χάνονται. Στην αγορά κυριαρχούσε το χύμα κρασί, με εξαίρεση κάποιες οινοποιητικές μονάδες που τολμούσαν να εμφανίζονται στην αγορά του εμφιαλωμένου. Η ανάπτυξη της σύγχρονης ελληνικής οινοπαραγωγής και του εμφιαλωμένου κρασιού στην Ελλάδα ξεκίνησε ουσιαστικά τα πενήντα τελευταία χρόνια. Σταδιακά αρχίζουν να πραγματοποιούνται οι πρώτες επενδύσεις σε εγκαταστάσεις και μηχανολογικό εξοπλισμό. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα τη θεαματική βελτίωση των ελληνικών κρασιών σε ότι αφορά την τεχνολογία. Παράλληλα, γίνεται ανασύσταση των αμπελώνων με φύτευση εκλεκτών ποιοτικά ποικιλιών οιναμπέλου, βάσει αξιολογήσεων που πραγματοποιήθηκαν από το Ινστιτούτο Οίνου. Από την πρώτη δεκαετία θεσμοθετούνται και οι περιοχές για την παραγωγή οίνων Ονομασίας Προελεύσεως από το Υπουργείο Γεωργίας. Γίνεται, λοιπόν, αντιληπτό ότι η Ελλάδα διαθέτει όλες τις απαραίτητες προϋποθέσεις για να παράγει οίνους όχι μόνο εφάμιλλους αλλά και καλύτερους από τους ξένους. ιαθέτει κατάλληλο κλίμα και έδαφος καθώς και σημαντικό αριθμό καθαρά ελληνικών ποικιλιών οιναμπέλου που δεν καλλιεργούνται αλλού. Επίσης διαθέτει πλήθος αμπελουργικών ζωνών με ιδιαίτερο μικροκλίμα και ιδιαίτερες εδαφοκλιματικές συνθήκες για την παραγωγή εξαιρετικών τυπικών οίνων. (Σούλης : 1992, σελ. 1-2).

8 Η συνολική εγχώρια παραγωγή από την ένταξη της χώρας μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση έως και σήμερα είναι κατ εξοχήν πτωτική, όπως και η αντίστοιχη ευρωπαϊκή και παγκόσμια παραγωγή (βλέπε ιάγραμμα 1.1). Οι αναλυτές της αγοράς, αποδίδουν την γενικότερη μείωση της κατανάλωσης κρασιού, στην Ελλάδα, αλλά και διεθνώς, στον έντονο ανταγωνισμό, που υφίσταται από άλλα αλκοολούχα ποτά, όπως η μπύρα και τα «σκληρά» οινοπνευματώδη. Εκατομ. Λίτρα 600 500 400 300 200 513 449,2 360,4 389,3 100 0 1980-1985 1986-1990 1991-1995 1996-2000 Χρονική Περίοδος ιάγραμμα 1.1. Η συνολική εγχώρια παραγωγή, περίοδος 1980 2000, (σε εκατομ. λίτρα) Πηγή: Ένωση Ελλήνων Χημικών, 2000 Λόγω της υπερπροσφοράς των προϊόντων, του έντονου ανταγωνισμού αλλά και της φθίνουσας πορείας που έχει η κατανάλωση τα τελευταία χρόνια υπάρχει ως αποτέλεσμα σοβαρή επιδείνωση των όρων του εμπορίου για τους οινοποιούς αλλά και στασιμότητα στις πωλήσεις του κλάδου. Επίσης, έχει διαπιστωθεί ότι οι καταναλωτές στρέφονται σε χύμα κρασί, φθηνά εμφιαλωμένα και ανώτερης βαθμίδας κρασιά, με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά ενώ μειώνεται κυρίως το τμήμα εκείνο της αγοράς, που περιλαμβάνει «μεσαίας» κατηγορίας προϊόντα. Έτσι οι αναλυτές τις αγοράς καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι το συγκριτικό πλεονέκτημα που μπορούν να αναπτύξουν οι οινοποιίες ώστε να αυξήσουν το μερίδιο αγοράς που κατέχουν είναι να ανεβάσουν την ποιότητα του κρασιού που διαθέτουν στον καταναλωτή (Ένωση Ελλήνων Χημικών, σελ. 1-2).

9 Με βάση τα διεθνή οινικά κριτήρια, η Ελλάδα είναι γνωστή για τα κάπως ελαφρά, λευκά, ξηρά κρασιά της, τα σχετικά πλούσια ερυθρά και τα φημισμένα γλυκά. Για να συνεχίσει να υπάρχει η φήμη αυτή είναι αναγκαία η καλύτερη δυνατή οργανωμένη προώθηση των ποιοτικών εμφιαλωμένων οίνων της χώρας, τόσο στην εγχώρια όσο και στη διεθνή αγορά. Το οινικό παρόν της χώρας χαμογελά στο μέλλον και τα κρασιά των πολλών οινοπαραγωγών ελληνικών περιοχών, τόσο αυτά που προέρχονται από γηγενείς, όσο και αυτά από διεθνείς ποικιλίες, διακρίνονται σε όλο και περισσότερους διαγωνισμούς, κατακτούν κριτικούς και καταναλωτές (Oenotros euro wines : 2008, Βέκιος κ.ά. : 2008, σελ. 20-23). 1.2 ΟΙ ΕΞΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΚΛΑ ΟΥ, ΤΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΚΑΙ Ο ΤΡΟΠΟΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΟΥΣ. Με την παραγωγή κρασιού ασχολείται σημαντικός αριθμός επιχειρήσεων, η πλειοψηφία των οποίων είναι μικρού μεγέθους. Στον πίνακα που ακολουθεί φαίνονται οι τριάντα επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται ενεργά στον κλάδο. Επίσης αναφέρεται ο κύκλος εργασιών σε ευρώ που πραγματοποιήθηκε κατά την διάρκεια του έτους 2007, καθώς και ο αριθμός προσωπικού που αλληλοσυνδέεται με την παραγωγικότητα. Πίνακας 1.1: Πίνακας κατάταξης των 30 μεγαλύτερων εταιρειών του κλάδου, με κριτήριο τον ετήσιο τζίρο τους, καθώς επίσης με αναφορά στο προσωπικό και την παραγωγικότητα τους. Α/Α ΕΤΑΙΡΙΑ/Ε ΡΑ ΤΖΙΡΟΣ 2007 ΑΡΙΘ. ΕΥΡΩ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟΤΗΤΑ 1 Ε.ΤΣΑΝΤΑΛΗΣ Α.Ε. 40.217.076 280 143.632 2 Ι.ΜΠΟΥΤΑΡΗΣ-ΥΙΟΣ 32.626.000 201 162.318 3 ΜΑΛΑΜΑΤΙΝΑΣ 29.179.654 100 291.797 4 ΙΝΟ Α.Ε. 25.540.373 115 222.090 5 ΑΧΑ'Ι'Α CLAUSS 23.045.702 99 232.785 6 ΚΟΥΤΡΑΚΗΣ Α.Ε. 23.000.000 210 109.524 7 CAVINO Α.Ε. 10.669.000 55 193.982 8 ΚΤΗΜΑΤΑ ΧΑΤΖΗΜΙΧΑΛΗ Α.Ε. 8.182.805 80 102.285 9 ΚΤΗΜΑ ΛΑΖΑΡΗ Η Α.Ε. 8.043.749 91 88.393 10 ΚΑ'Ι'Ρ Α.Β.Ε. 7.057.436 90 78.416 11 ΚΑΤΩΓΙ & ΣΤΡΟΦΙΛΙΑ Α.Ε. 5.528.847 40 138.221 12 ΤΣΑΚΤΣΑΡΛΗΣ - ΓΕΡΟΒΑΣΙΛΕΙΟΥ Α.Ε. 4.347.109 21 207.005 13 ΓΕΡΟΒΑΣΙΛΕΙΟΥ Α.Ε. 3.850.650 20 192.533 14 ΛΑΖΑΡΙ ΗΣ Α.Ε. 3.753.021 66 56.864 15 ΤΟΥΡΝΑΒΙΤΗΣ Α.Ε.Β.Ε. 3.183.912 30 106.130

10 Πίνακας 1.1 (συνέχεια) Α/Α ΕΤΑΙΡΙΑ/Ε ΡΑ ΤΖΙΡΟΣ 2007 ΑΡΙΘ. ΕΥΡΩ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟΤΗΤΑ 16 ΒΙΝΕΛΛΑΣ Α.Ε. 3.104.006 - - 17 ΛΑΦΑΖΑΝΗΣ &ΣΙΑ Α.Ε. 3.063.135 - - 18 ΚΡΕΤΑ ΟΛΥΜΠΙΑΣ Α.Ε. 3.042.216 35 86.920 19 ΙΟΝΥΣΟΣ Α.Β.Ε.Ε. 2.907.505 - - 20 VINOBON.Β.Ε. 2.863.268 - - 21 ΛΑΦΑΖΑΝΗΣ Ο.Α.Ε. 2.831.334 26 108.897 22 ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΥ Α.Ε. 2.441.607 - - 23 ΣΚΟΥΡΑ Α.Ε. 2.397.208 3 799.069 24 ΚΟΥΤΣΟ ΗΜΟΣ Γ.Α.Α.Ε.Ο.Ε. 2.310.842 - - 25 ΠΟΡΤΟ ΚΑΡΡΑΣ Α.Ε. 2.093.079 50 41.862 26 ΣΕΜΕΛΗ Α.Ε.Ε. 1.966.478 14 140.463 27 ΑΡΚΑΣ ΣΠΥΡΟΠΟΥΛΟΣ Α.Ε. 1.939.785 20 96.989 28 ΓΑΙΑ Α.Β.Ε.Ε. 1.685.811 12 140.484 29 ΛΑΥΚΙΩΤΗΣ Α.Ε.Β.Ε. 1.291.550 13 99.350 30 ΕΥΧΑΡΙΣ Α.Ε. 1.066.464 20 53.323 Πηγή: ιαρκής Έκθεση Τροφίμων & Ποτών στο διαδίκτυο Στη συνέχεια παρουσιάζονται οι σημαντικότερες οινοποιητικές επιχειρήσεις που βρίσκονται στον ελλαδικό χώρο. Τσάνταλης Ευάγ. Α.Ε.: Ιδρύθηκε το 1970 με έδρα στη Θεσσαλονίκη. Ασχολείται με την παραγωγή, την οινοποίηση και την εμφιάλωση κρασιών, καθώς και με την παραγωγή ούζου, τσίπουρου και αποσταγμάτων σταφυλιών. Τα προϊόντα της εταιρίας περιλαμβάνουν μεγάλη ποικιλία κρασιών Κρασιά Ονομασίας Προέλευσης (ΟΠΑΠ, ΟΠΕ), τοπικών και επιτραπέζιων οίνων, οι πωλήσεις των οποίων κατέχουν το μεγαλύτερο μέρος του συνολικού κύκλου εργασιών της. Από τα μέσα της δεκαετίας του 90, η εταιρία εφαρμόζει τη βιολογική και την ολοκληρωμένη καλλιέργεια τόσο στους ιδιόκτητους αμπελώνες όσο και στους αμπελώνες των αμπελουργών συνεργατών της. Πραγματοποιεί σημαντικές εξαγωγές, οι οποίες κάλυψαν το 40% των συνολικών της πωλήσεων τη διετία 1999-2000. Το μεγαλύτερο μέρος των εξαγωγών, προορίζεται για την αγορά της Γερμανίας και λιγότερες στην Ολλανδία, το Βέλγιο, τον Καναδά, στις Ην. Πολιτείες, στην Αγγλία, στην Ιαπωνία, στην Κίνα και στις Σκανδιναβικές χώρες Αχαΐα Κλάους Οινοποιητική Α.Ε.: Ιδρύθηκε το 1965, με έδρα την Αχαΐα. Ασχολείται με την παραγωγή κρασιού, οινοπνευματωδών ποτών και αποσταγμάτων. Η παραγωγή οίνου αποτελεί την κυριότερη δραστηριότητα της εταιρίας. Έχει έντονη εξαγωγική δραστηριότητα,

11 γεγονός που διαμορφώνει την εμβέλεια στην εγχώρια αγορά εμφιαλωμένων οίνων σε χαμηλά επίπεδα. Οι κυριότεροι προορισμοί των προϊόντων της είναι οι χώρες της Ε.Ε, οι Η.Π.Α, ο Καναδάς, η Αυστρία, η Πολωνία και η Ουγγαρία Μπουτάρης Ι. & Υιός Οινοποιητική Α.Ε.: Ιδρύθηκε το 1989 με έδρα τη Θεσσαλονίκη. Ασχολείται με την παραγωγή και εξαγωγή κρασιού και ούζου, ενώ πραγματοποιεί και εισαγωγές σε κρασιά και σαμπάνια. Πραγματοποιεί εξαγωγές σε 36 αγορές του εξωτερικού, οι οποίες καλύπτουν αξιόλογο μέρος των συνολικών πωλήσεων. Οι εξαγωγές οίνου καλύπτουν το 45% των συνολικών πωλήσεων της εταιρίας και οι χώρες στις οποίες εξάγει είναι: το Βέλγιο, η Γερμανία, η ανία, η Ηνωμένο Βασίλειο, η Ιαπωνία, ο Καναδάς, οι Κάτω χώρες, η Σερβία, το Περού και άλλες Μαλαματίνας Ε. & Υιός Α.Ε.Β.Ε: Ιδρύθηκε το 1973 με έδρα την Θεσσαλονίκη. Ασχολείται με την παραγωγή κρασιών και ρετσίνας, ενώ μέρος της παραγωγής της προορίζεται σε αγορές του εξωτερικού. Οι χέρες στις οποίες δραστηριοποιεί τις εξαγωγές της είναι: η Αλβανία, η Αυστραλία, η Αυστρία, το Βέλγιο, η Γαλλία, η Γερμανία, η Ελβετία, οι Ηνωμένες Πολιτείες, το Ηνωμένο Βασίλειο, η Ισπανία, Ο Καναδάς, οι Κάτω χώρες, η Κύπρος, η Σουηδία και η Τσέχικη ημοκρατία Φάρμα Αταλάντης Αγροτική Α.Ε.: Ιδρύθηκε το 1973 με έδρα την Αταλάντη. Ασχολείται αποκλειστικά με την παραγωγή κρασιών. Τα προϊόντα της φέρουν τον διακριτικό τίτλο ΚΤΗΜΑ ΧΑΤΖΗΜΙΧΑΛΗ. Πραγματοποιεί εξαγωγές στην Ευρώπη, στη Βόρεια και Κεντρική Αμερική, στην Αυστραλία και την Ιαπωνία Κτήμα Γεροβασιλείου Οινοποιία Α.Ε.: Ιδρύθηκε το 1981 όπου φυτεύτηκε και ο πρώτος αμπελώνας και το 1986 πραγματοποίησε την πρώτη οινοποίηση στο σύγχρονο οινοποιείο, όπου χτίστηκε μέσα στο χώρο του αμπελώνα. Ασχολείται αποκλειστικά με την παραγωγή κρασιών και πραγματοποιεί εξαγωγές στις χώρες: Αυστρία, Βέλγιο, Γαλλία, Γερμανία, ανία, Ελβετία, Ηνωμένες Πολιτείες, Ηνωμένο Βασίλειο, Ιαπωνία, Ισπανία, Καναδά, Κάτω χώρες, Κύπρο, Ολλανδικές Αντίλλες και Σουηδία

12 Α. Μπαμπατζίμ Ο.Ε.: Ιδρύθηκε το 1974 με έδρα τη Θεσσαλονίκη, όπου φυτεύτηκε ένας δοκιμαστικός αμπελώνας 50 στρεμμάτων, ο οποίος σταδιακά επεκτάθηκε. Ασχολείται με την παραγωγή μπράντυ, ούζου, κρασιών, ρετσίνας, τσίπουρου και αποστάγματα τσίπουρου. Πραγματοποιεί εξαγωγές σε χώρες όπως το Βέλγιο, η Γερμανία, οι Ηνωμένες Πολιτείες και ο Καναδάς Η μέχρι σήμερα εμπειρία στις απαιτητικές αγορές του εξωτερικού έδειξε ότι η υψηλότερη ζήτηση σημειώνεται στους οίνους της ακριβότερης κατηγορίας, άνω των 11 /φιάλη, που στο μεγαλύτερο μέρος τους παράγονται από τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις του κλάδου. Αξίζει να επισημανθεί ότι οι μικρότερες επιχειρήσεις υπήρξαν πρωτοπόρες στην ανάδειξη και προώθηση οίνων ανωτέρας ποιότητας και Ονομασίας Προέλευσης, καθώς και στις καινοτομίες που συντελέστηκαν την τελευταία δεκαετία σε όλη την παραγωγική διαδικασία από τη φύτευση νέων ποικιλιών (ντόπιων και διεθνών), τις μεθόδους καλλιέργειας και οινοποίησης, μέχρι τη συσκευασία (φιάλη, ετικέτα) και την τοποθέτηση στην αγορά επώνυμων ελληνικών κρασιών. Η επίδραση αυτής της τάσης υπήρξε καταλυτική και για τις μεγάλες επιχειρήσεις (Τσάνταλης, Μπουτάρης, Ελληνικά Κελάρια-Κουρτάκης) οι οποίες άρχισαν να εμπλουτίζουν την παραγωγή τους με νέα είδη κρασιών από ποικιλίες με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και γεωγραφική ένδειξη (τοπικοί οίνοι). Κατά συνέπεια, παρά τις διαφορές στη δομή και την προσέγγιση μεταξύ των επιχειρήσεων του κλάδου, η κυρίαρχη τάση για την περαιτέρω ανάπτυξη του κλάδου της οινοποιίας και την προστασία της εγχώριας αμπελοκαλλιέργειας είναι η ενίσχυση των ιδιαίτερων ποικιλιών του ελληνικού μικροκλίματος, η διαφοροποίηση των προϊόντων έναντι του ανταγωνισμού, η κατοχύρωση εμπορικών σημάτων για τους επώνυμους οίνους (brands), η σταθερή ποιότητα και η σωστή τιμολόγηση κατά κατηγορία με στόχο τη μείωση της διακίνησης του χύμα και του εμφιαλωμένου άγνωστης προέλευσης και την αύξηση των τοπικών οίνων συγκεκριμένης ποικιλίας και προέλευσης. Οι παραπάνω στόχοι υλοποιούνται με αργό ρυθμό εξαιτίας των αλλαγών που πρέπει να προηγηθούν στο επίπεδο της αμπελοκαλλιέργειας (προγραμματισμός φυτεύσεων, έλεγχος παραγωγής και στρεμματικής απόδοσης).

13 Τα κυριότερα χαρακτηριστικά λειτουργίας που απεικονίζουν την πορεία του κλάδου της οινοποιίας είναι τα εξής: Παρά τις προσπάθειες του Ελληνικού Οργανισμού Εξωτερικού Εμπορίου (Ο.Π.Ε.) καθώς και κάποιων Ελλήνων οινοποιών, η τάση για συνεχή μείωση των συνολικών εξαγωγών των ελληνικών κρασιών σε 12 ανεπτυγμένες αγορές δεν φαίνεται να αντιστρέφεται Από τις 30 μεγαλύτερες οινοποιητικές εταιρίες της χώρας μας παρατηρήθηκε ότι μόνον 6 είναι οι μεγάλες εταιρίες που απασχολούν μεγάλο αριθμό εργαζομένων, κυρίως πάνω από 100 άτομα, οι περισσότερες είναι μικρές εταιρίες με μικρό αριθμό εργαζομένων Η έλλειψη μάρκετινγκ λειτουργεί αρνητικά σε χώρες όπως τις Η.Π.Α., τον Καναδά ή την Ιαπωνία. Πολλές εταιρίες έχουν ηλεκτρονική σελίδα στο internet αλλά μόνον τρεις είναι αυτές, που τις έχουν ενημερωμένες, ώστε να μπορεί να γίνεται σωστά η προβολή, η διαφήμιση και η προώθηση τον προϊόντων Μετρημένες είναι οι επιχειρήσεις που επενδύουν χρηματικά ποσά για έρευνες που είτε θα τους αποδώσουν καλύτερες ποικιλίες κρασιών, είτε θα αποφέρουν καινούριες καινοτομίες για την αύξηση της παραγωγής και διακίνησης του ελληνικού κρασιού Οι μεγαλύτερες οινοποιίες για να ενισχύσουν την παρουσία τους στο χώρο της βιομηχανίας του κρασιού εξαγοράζουν ή επενδύουν σε άλλες εταιρίες, ή ακόμα και αγοράζουν καλλιεργήσιμες εκτάσεις σε άλλες χώρες για να αυξήσουν τα συνολικά κέρδη τους Υπάρχει τάση για δημιουργία μονάδων παραγωγής, εξαγορές μικρών περιφερειακών μονάδων, εκσυγχρονισμό των επιχειρήσεων, απόκτηση τεχνογνωσίας και υιοθέτηση νέων τεχνολογιών στην παραγωγική διαδικασία, ώστε να μειωθούν οι εισαγωγές ξένων προϊόντων αλλά και να κερδίσουν την εμπιστοσύνη των καταναλωτών Τέλος, ο τρόπος λειτουργίας παραγωγής και εξαγωγής μιας οινικής επιχείρησης διαμορφώνεται ως εξής: Στο υψηλότερο σημείο του διαγράμματος βρίσκεται το ιοικητικό Συμβούλιο, έπειτα ακολουθεί η Γενική ιεύθυνση. Η επιχείρηση απαρτίζεται απο τα εξής τμήματα: Τμήμα Παραγωγής, Τμήμα Marketing, Τμήμα Οικονομικής ιεύθυνσης και το Εμπορικό Τμήμα. Αξίζει

14 επίσης να αναφερθεί ότι το Εμπορικό Τμήμα και το Τμήμα Παραγωγής χωρίζονται με την σειρά του σε Τμήμα Ελλάδος και Τμήμα Εξωτερικού. Για την καλύτερη κατανόηση του τρόπου λειτουργίας, ακολουθεί ένα παράδειγμα διαγράμματος (βλέπε ιάγραμμα 1.2). ιάγραμμα 1.2: Οργανωτική δομή μιας επιχείρησης Υπολογισμένο βάση της πηγής:. Μπουραντάς κ.α, 1999, σελ. 114 1.3 ΤΑ ΒΑΣΙΚΑ ΠΡΟΙΟΝΤΑ ΕΜΠΟΡΙΑΣ-ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ, ΠΡΟ ΙΑΓΡΑΦΕΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ ΤΩΝ ΠΡΟΙΟΝΤΩΝ ΑΥΤΩΝ Το κρασί ή αλλιώς οίνος είναι ένα αλκοολούχο ποτό το οποίο προέρχεται από τη ζύμωση των σταφυλιών ή από το χυμό τους (μούστος). Αφενός είναι ένα δημοφιλές ποτό που συνοδεύει και ενισχύει ένα ευρύ φάσμα ευρωπαϊκών και μεσογειακών γεύσεων και αφετέρου αποτελεί σημαντικό γεωργικό προϊόν που αντικατοπτρίζει την ποικιλία του εδάφους και το κλίμα ενός τόπου. Το κρασί χρησιμοποιείται επίσης σε θρησκευτικές τελετές σε πολλούς πολιτισμούς ενώ το εμπόριο κρασιού είναι ιστορικής σπουδαιότητας για πολλές περιοχές.

15 Ο ελληνικός αμπελώνας έχει να επιδείξει εκατοντάδες ποικιλίες. Πολλές από αυτές είναι σχεδόν ξεχασμένες. Οι περισσότερες έχουν ρίζες που χάνονται στα βάθη του χρόνου. Οι πιο γνωστές σήμερα είναι : Αγιωργίτικο (ερυθρή): Ίσως η πιο ευγενική ελληνική ποικιλία μαζί με το Ξυνόμαυρο. Καλλιεργείται σχεδόν αποκλειστικά στην περιοχή της Νεμέας και δίνει διαφορετικού τύπου κρασιά, ανάλογα με το υψόμετρο στο οποίο καλλιεργείται. Τα κρασιά της Νεμέας είναι βαθύχρωμα με έντονα φρουτώδη χαρακτήρα Ξυνόμαυρο (ερυθρή): Η κυρίαρχη ερυθρή ποικιλία του μακεδονικού αμπελώνα. Όπως λέει και το όνομα της ποικιλίας, το Ξυνόμαυρο δίνει κρασιά βαθύχρωμα και με υψηλή οξύτητα. Το κρασί διακρίνεται ακόμα για τον τανικό του χαρακτήρα Μανδηλαριά (ερυθρή): Ποικιλία του αιγαιοπελαγίτικου αμπελώνα. Κύριο χαρακτηριστικό της είναι ο βαφικός του χαρακτήρας. ίνει κρασιά μέτρια σε ποιότητα. Συνήθως χρησιμοποιείται για καλύτερα αποτελέσματα σε συνοινοποίηση με άλλες αιγαιοπελαγίτικες ποικιλίες όπως το Κοτσιφάλι στην Κρήτη (Πεζά-Αρχάνες) και η Μαλβαζία στην Πάρο Μαυροδάφνη (ερυθρή): Κλασική ελληνική ποικιλία που καλλιεργείται κατά κύριο λόγο στην Πελοπόννησο κοντά στην Πάτρα και σε μικρές ποσότητες στην Κεφαλονιά. Χρησιμοποιείται κυρίως για την παραγωγή γλυκών κρασιών και συμμετέχει σε μικρό ποσοστό μαζί με άλλες ποικιλίες στην παραγωγή ξηρών κρασιών. Το κρασί, που βγαίνει από σταφύλια της ποικιλίας αυτής, διακρίνεται για το ξεχωριστό του άρωμα που με το πέρασμα του χρόνου εξελίσσεται σε εντυπωσιακό μπουκέτο Σαββατιανό (λευκή): Η κυρίαρχη ελληνική, από άποψη όγκου καλλιέργειας, ποικιλία. Καταλαμβάνει τον κύριο όγκο των αμπελουργικών εκμεταλλεύσεων της Στερεάς και της Εύβοιας και είναι η μοναδική λευκή ποικιλία που καλλιεργείται στην Αττική. Κύριο χαρακτηριστικό της, η έλλειψη οξύτητας που την καταδικάζει στο να μην μπορεί να δώσει κρασιά πολύ υψηλής ποιότητας. Χρησιμοποιείται κατά κόρον για την παραγωγή ρετσίνας Ροδίτης (λευκή): Ροδόχρους ποικιλία, που καλλιεργείται στην ηπειρωτική Ελλάδα, στην Πελοπόννησο, στην περιοχή της Αγχιάλου, στη Μακεδονία

16 και αλλού. Ευδοκιμεί καλύτερα σε σχετικά μεγάλα υψόμετρα, ωριμάζει σχετικά αργά και χαρακτηρίζεται από ικανοποιητική οξύτητα Ασύρτικο (λευκή): Ποικιλία υψηλών προδιαγραφών, που δίνει υψηλές οξύτητες παρά το θερμό κλίμα των περιοχών στις οποίες καλλιεργείται. Είναι ευοξείδωτη και απαιτεί προσοχή στην οινοποίηση. εν διακρίνεται για έντονα αρωματικό δυναμικό. Το ασύρτικο που καλλιεργείται, κυρίως στη Σαντορίνη, χρησιμοποιείται και για την παραγωγή γλυκών κρασιών τύπου λιαστού. Το «Visanto» είναι ένα κλασικό παράδειγμα. Ακόμα χρησιμοποιείται για βελτίωση της οξύτητας σε συνοινοποίηση με άλλες ποικιλίες Μοσχοφίλερο (λευκή): Οικογένεια ποικιλιών με λευκό, κίτρινο ή ροζέ χρώμα. Καλλιεργείται σχεδόν αποκλειστικά στο κέντρο της Πελοποννήσου, στο νομό Αρκαδίας. ίνει κρασιά ισορροπημένα με ικανοποιητική οξύτητα και άρωμα. Τα κρασιά με χαρακτηριστικά αρώματα μοσχάτου προέρχονται μόνο από το ροδόχρουν Μοσχοφίλερο ( Βέκιος κ.ά. : 2008, σελ. 27-34) Τα κρασιά σύμφωνα με τη νομοθεσία της Ευρωπαϊκής κοινότητας χωρίζονται σε δύο κατηγορίες : 1. Κρασιά Ονομασίας Προέλευσης (ΟΠΑΠ, ΟΠΕ) 2. Επιτραπέζια κρασιά Τα κρασιά Ονομασίας Προέλευσης είναι αυτά που γίνονται από αμπέλια αυστηρά καθορισμένης περιοχής, και από συγκεκριμένες ποικιλίες σταφυλιών. Η νομοθεσία προβλέπει ότι η γλευκοποίηση του σταφυλιού και η οινοποίηση πρέπει να γίνεται μέσα στην καθορισμένη ζώνη Ονομασίας Προέλευσης ενώ η εμφιάλωση μπορεί να γίνεται και εκτός ζώνης. Ένα κρασί για να ανήκει σε αυτή την κατηγορία θα πρέπει να καλύπτει τις εξής προδιαγραφές : Καθορισμένη αμπελουργική περιοχή Ποικιλία του σταφυλιού Παραδοσιακός τρόπος οινοποίησης, που ισχύει στην περιοχή Καλλιεργητική τεχνική και στρεμματική απόδοση Περιεκτικότητα σε οινόπνευμα (αλκοόλ) Επιτραπέζια είναι όλα τα κρασιά που κυκλοφορούν στην αγορά με εμπορικά ονόματα. Τα κρασιά αυτά δεν παράγονται σύμφωνα με τις κρατικές

17 προδιαγραφές αλλά προσαρμόζονται σύμφωνα με τις προτιμήσεις του καταναλωτή και είναι τυποποιημένα σύμφωνα με τις προδιαγραφές που ορίζουν οι παραγωγοί. Τα κρασιά αυτά γίνονται από διάφορες ποικιλίες σταφυλιών, που προέρχονται από αμπέλια διαφορετικών περιοχών. Στα επιτραπέζια κρασιά ανήκουν οι τοπικοί οίνοι ονομασίας κατά παράδοση. Εκτός από τις κατηγορίες των κρασιών υπάρχουν και οι τύποι, οι οποίοι σχετίζονται με το χρώμα, την περιεκτικότητα σε σάκχαρα και την περιεκτικότητα σε διοξείδιο του άνθρακα. Έτσι με βάση αυτά τα χαρακτηριστικά διακρίνονται στους εξής τύπους: α) Ανάλογα με το χρώμα τους χωρίζονται σε λευκά, ροζέ, ερυθρά β) Ανάλογα με την περιεκτικότητα σε σάκχαρα, διακρίνονται σε ξηρά, ημίξηρα, ημίγλυκα και γλυκά γ) Ανάλογα με την περιεκτικότητα σε διοξείδιο του άνθρακα διακρίνονται σε ήσυχα, ημιαφρώδη και αφρώδη Το εμπόριο κρασιού της Ελλάδας άρχισε να υφίσταται σε χώρες όπου κατοικούσαν ομογενείς. Το γεγονός αυτό είχε προβληματίσει πολύ τους επενδυτές στον τομέα του κρασιού, διότι καθήλωνε το προφίλ των ελληνικών εξαγωγών σε μία εξαιρετικά μικρή αγορά. Τα τελευταία χρόνια όμως αυτή η κατάσταση έχει αρχίσει και αλλάζει. Τα ελληνικά κρασιά, που είναι πλούσια σε γκάμα ποικιλιών αμπέλου, έχουν αρχίσει να έρχονται σε θέση να ανταγωνίζονται τις διεθνείς ποικιλίες και να καταχωρούνται σαν κάτι το διαφορετικό. Αυτό οφείλεται στο κλίμα και τη μορφολογία εδάφους που έχει η Ελλάδα. Τα στοιχεία που επηρεάζουν την ποιότητα του κρασιού είναι κυρίως: το έδαφος, το κλίμα, η ποικιλία του αμπέλου και ο άνθρωπος. Για την παραγωγή ενός μεγάλου κρασιού πρέπει και τα τέσσερα να συνυπάρχουν και να αλληλεπιδρούν, προσθέτοντας έτσι το καθένα τα απαραίτητα στοιχεία της ποιότητας. Ως κυρίαρχο στοιχείο θεωρείται η ποικιλία του αμπέλου, ενώ ακολουθούν το έδαφος και το κλίμα. Ο παράγων άνθρωπος είναι καταλυτικός για τη δημιουργία κρασιών ποιότητας. Η καλύτερη ποικιλία, καλλιεργημένη στο ιδανικό έδαφος και κάτω από ιδανικές κλιματολογικές συνθήκες, δεν θα αποδώσει ποτέ τα αναμενόμενα χωρίς τη βοήθεια του έμπειρου και γεμάτου μεράκι οινοποιού. Λίγο πιο αναλυτικά τώρα: