21.02.2011 Η σημασία της Μέγιστης Δύναμης στην Σωστή Εκγύμναση του Συγχρόνου Ποδοσφαιριστή Σε συνέχεια από το προηγούμενο μας άρθρο, ερχόμαστε να αναλύσουμε την σημασία της σωστής εκγύμνασης ως αναφορά την ανάπτυξη κατά την διάρκεια της προετοιμασίας και διατήρησης της μέγιστης δύναμης στα σύγχρονα προπονητικά προγράμματα εκγύμνασης. Στο σύγχρονο ποδόσφαιρο υπάρχουν πολλοί μέθοδοι εκγύμνασης με απώτερο σκοπό την καλή αερόβια ικανότητα, ανάπτυξη στην αντοχή στο γαλακτικό οξύ, ανάπτυξη της εκρηκτικότητας και την σωστή μυϊκή ισορροπία. Η αερόβια ικανότητα με άπλα λόγια μπορεί να χαρακτηριστεί ως καθυστέρηση παράγωγης γαλακτικού οξέος το οποίο και προκαλεί γενική σωματική κόπωση. Έτσι είναι σημαντικό να ακολουθηθεί σωστή προπονητική τακτική α) για να καθυστερήσουμε την παράγωγη γαλακτικού οξέος και β) για να ανεβεί η αντοχή στο γαλακτικό οξύ (δηλαδή πόση ποσότητα γαλακτικού οξέος μπορεί να ανεχτεί το σώμα μας). Αυτό έχει σχέση με την γενετική προδιάθεση (το DNA) του αθλητή, επίπεδα ορμονών, επίπεδα ένζυμων, επίπεδα αιμοσφαιρίνης, σιδηρού, φεριτίνης, χοληστερίνη, ουρικού οξέος, βιταμινών, αμινοξέων και αντιοξειδωτικών ουσιών στο αίμα, αλλά κυρίως και με το είδος προπόνησης που ακολουθήτε όπως επίσης και με τα χρόνια που γυμνάζεται ένας αθλητής. Το τι θα ακολουθηθεί κατά την διάρκεια της προετοιμασίας εξαρτάτε αποκλειστικά από την φιλοσοφία του γυμναστή φυσικής κατάστασης κατά κύριο λόγο και κατά δεύτερο, του ιδίου του προπονητή. Τα πλέον σύγχρονα προγράμματα εκγύμνασης που προτείνονται από γυμναστές μεγάλων ομάδων είναι προγράμματα νευρομυικη συναρμογής και functional training, με σκοπό της αύξηση της εκρηκτικότητας είτε λόγο πιο γρήγορης ενεργοποίησης των νευρώνων που δίνουν την εντολή στους μύες για να αντιδράσουν, είτε λόγο πιο γρήγορης χρησιμοποίησης των ενεργειακών αποθεμάτων. Η εκρηκτικότητα με άπλα λόγια μπορεί να χαρακτηρίσει ως ο χρόνος που χρειάζεται για επιτευχτεί η μέγιστη δύναμη σε μια άσκηση π.χ. μια διεκδίκηση της μπάλας σε ένα κλειστό χώρο. Αυτά τα προγράμματα έχουν ως κύριο σκοπό την αφύπνιση του μυός, δηλαδή την γρήγορη ενεργοποίηση του κατά την διάρκεια άσκησης, ούτος ώστε να γίνεται πιο εκρηκτική κίνηση. Μια πιο επιστημονική εξήγηση θα μπορούσε να είναι ότι με την αύξηση της νευρομυικη συναρμογής επιτυγχάνεται: 1. Αύξηση παράγωγης νευροδιαβιβαστών (κυρίως σεροτονίνης) με αποτέλεσμα την πιο γρήγορη ενεργοποίηση του μυός 2. Πιο γρήγορη φωσφοριλίωση (προσθήκη μια ομάδας φώσφορου) της ADP σε ATP (ενεργεία) στην υπερδομή το μυός (muscular ultra structure) με αποτέλεσμα να επιτυγχάνεται μια πιο εκρηκτική κίνηση.
Το αποτέλεσμα είναι ο ποδοσφαιριστής να νιώθει πολύ πιο εκρηκτικός και ανάλαφρος το οποίο είναι το ιδανικό σενάριο στο σύγχρονο ποδόσφαιρο. Το γεγονός όμως ότι υπάρχει περισσότερη χρησιμοποίηση ενεργείας για να παραχθεί περισσότερο έργο (εκρηκτικότητα) εξ υπακούει και ότι θα χρειαστεί και περισσότερη ενεργεία για να έχει ο ποδοσφαιριστής την ίδια απόδοση σε όλη την διάρκεια του παιχνιδιού. Άρα εμείς ως επιστήμονες θα πρέπει να βρούμε κάποιο τρόπο, ο μυϊκός ιστός να αποθηκέψει περισσότερη ενεργεία. Και αυτός ο τρόπος είναι με την αύξηση της μεγίστης δύναμης δηλαδή την ποσοτική αύξηση της άσκησης με αντίσταση (κοινώς βάρη). Η μέγιστη δύναμη είναι ένα μεγάλο κεφάλαιο γενικά στον αθλητισμό. Ανάπτυξη της μέγιστης δύναμης είναι επιστημονικά αποδεδειγμένο ότι αυξάνει την αποθήκευση ενεργείας, αυξάνει τον αριθμό μυϊκών ινών και αυξάνει την αντοχή στο γαλακτικό οξύ. Η διαφορά ποδοσφαιριστών μιας ομάδας ποδοσφαίρου στο κυπριακό πρωτάθλημα και μιας ομάδας στην premier league δεν είναι η αντοχή αλλά η μέγιστη δύναμη. Με άπλα λόγια είναι λογικό ότι όσο πιο δυνατά είναι τα ποδιά κάπου ποδοσφαιριστή ότι θα αντέξει να κάνει ακριβός την ίδια κίνηση περισσότερες φορές, όπως και ένας bodybuilder μπορεί να κάνει περισσότερες επαναλήψεις σε μια άσκηση αν είναι πιο δυνατός. Ας πάρουμε ως παράδειγμα ένα ακραίο αμυντικό ο οποίος διασχίζει για χάρη συζητήσεις 20 φορές κάθε άγονα το γήπεδο. Αν η μέγιστη δύναμη του είναι περισσότερη θα έχει περισσότερα ενεργειακά αποθέματα, θα έχει περισσότερες μυϊκές ίνες που θα παράγουν περισσότερη ενεργεία όπως επίσης θα έχει και πολύ μεγαλύτερη μεταβολή γαλακτικού οξέος που θα του προσφέρει την λεγόμενη αντοχή. Οι ασκήσεις νευρομυικη συναρμογής και functional training έχουν βοηθήσει πολύ τους γυμναστές να πετύχουν τους στόχους τους που είναι η εκρηκτικότητα, φυσική κατάσταση και μείωση των τραυματισμών. Πάρο αυτά η σημασία της μεγίστης δύναμης δεν μπορεί να παραληφτεί. Με εκτίμηση Δρ. Χάρης Τύμβιος BHS Diagnostics ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΑΘΛΗΤΩΝ
Βιοχημικοί δείκτες για πρόληψη μυϊκών τραυματισμών και συνδρόμου υπερκόπωσης (10/08/10) Η μετεξέλιξη του ποδόσφαιρου και γενικά του αθλητισμού σε κοινωνικό γεγονός δισεκατομμυρίων αναγκάζει και τους ανθρώπους που είναι στο γύρω από τον αθλητισμό να ασχοληθούν με αυτό τον τομέα σε πιο ψήλο επίπεδο. Οι ελίτ ποδοσφαιριστές παγκοσμίου κλάσεις έχουν μετεξελίχθη σε υπεράνθρωπους αθλητές καταφέρνοντας να συνδυάζουν τεχνική, εκρηκτικότητα, δύναμη, ταχύτητα και αντίληψη της φάσης σε πρωτόγνωρα επίπεδα και σε εξαντλητικούς ρυθμούς. Τα παρά-ιατρικα επιτελεία (γυμναστές, φυσιοθεραπευτές, διατροφολόγοι κτλ) βρίσκονται κάτω από πρωτόγνωρη πίεση από το προπονητικό team, ούτος ώστε να διατηρούν τους ποδοσφαιριστές στα καλυτέρα δυνατό επίπεδα φυσικής κατάστασης. Η ανάγκη για επιστημονική υποστήριξη και συμβουλευτική καθοδήγηση από εξειδικευμένα επιτελεία είναι πλέον απαραίτητη. Το δυο πιο συχνά φαινόμενα στο ποδόσφαιρο σήμερα είναι οι μυϊκοί τραυματισμοί (θλάσεις, τραβήγματα) και το σύνδρομο υπερκόπωσης τα οποία μπορούν να κρατήσουν εκτός δράσης ένα ποδοσφαιριστή από μερικές μέρες εώς και μερικούς μήνες π.χ. το χρόνιο σύνδρομο υπερκόπωσης. Το γεγονός ότι δεν υπάρχει η πολυτέλεια πλέον να τίθενται ποδοσφαιριστές εκτός δράσης, οδήγησε μεγάλους αθλητικούς συλλόγους στην συνεργασία με πανεπιστημιακούς οργανισμούς για διεξαγωγής επιστημονικών ερευνών για αντιμετώπιση αυτών των προβλημάτων. Αυτές οι έρευνες έχουν ως κύριο στόχο την πρόληψη αυτών των 2 φαινομένων στο ποδόσφαιρο τα οποία θα εξαντλούσαν κατά μεγάλο βαθμό τους μικροτραυματισμούς οι όποιοι μπορούν επιβραδύνουν την εκγύμναση κάποιου ποδοσφαιριστή. Η ετήσια εκγύμναση ενός ποδοσφαιριστή (και κατ επέκταση οποιουδήποτε αθλητή) χωρίζεται σε 2 κύρια μέρη: α) την προετοιμασία, κατά την οποία περίοδο ο αθλητής πρέπει να βρίσκεται σε αναβολισμό, δηλαδή να κτίζει μυϊκό ιστό και β) την αγωνιστική περίοδο κατά την οποία περίοδο ο αθλητής πρέπει να διατηρηθεί σε χαμηλά (ή και καθόλου αν είναι δυνατόν) επίπεδα καταβολισμού δηλαδή, να μην χάνει μυϊκό ιστό. Κατά δεύτερο λόγο, σε περιόδους επαναφοράς από τραυματισμούς είναι πολύ σημαντικό να γίνεται έλεγχος ούτος ώστε να επιβεβαιώνεται ότι ο αθλητής είναι σε αναβολισμό, το όποιο εξ υπάκουει ότι υπάρχει ανιδικονομιση μυϊκού ιστού. Με αυτό τον τρόπο μπορεί ο φυσιοθεραπευτής / γυμναστής να
επιταχύνει ή να επιβραδύνει τον τρόπο εκγύμνασης του αθλητή, δεδομένου ότι κάθε αθλητής αντιδρά εντελώς διαφορετικά σε πρωτοκόλλα επαναφοράς. Επίσης πρέπει να καθορίζονται οι ακριβείς ενεργειακές ανάγκες κάποιου αθλητή ούτος να μην λαμβάνει περιττές θερμίδες και να λαμβάνει τα σωστά ποσοστά πρωτεϊνών / υδατανθράκων / λιπών. Ο αναβολισμός μεταφράζεται βιοχημικά στο θετικό πρόσημο σε αναλόγια τεστοστερόνης και κορτιζόλης πρωτίστως και θετικά αποτελέσματα σε εξέταση του ανοσοποιητικού συστήματος (αιματολογία, ανοσοαιμοσφαιρίνες κτλ) όπως επίσης και ικανοποιητικά επίπεδα θυρεοειδούς ορμονών. Αυξημένα επίπεδα ένζυμων όπως CPK και LDH μπορούν επίσης να είναι καλή δείκτες αναβολισμού αλλά πάντα θα πρέπει να γίνεται η αξιολόγηση έχοντας υπόψη τα πρωτοκόλλα εκγύμνασης του ποδοσφαιριστή και άλλους εξειδικευμένους βιοχημικούς δείκτες όπως επίπεδα φλεγμονών, αναλογίες αμινοξέων, επίπεδα αντί-οξειδωτικών ουσιών και παραγωγής ελευθέρων ριζών. Το προφίλ ισορροπίας στεροειδών είναι ένα απλό αλλά πανίσχυρο εργαλείο το οποίο βοηθάει στην πρόληψη των ασθενειών αλλά και στην προώθηση της υγείας εξετάζοντας την ισορροπία μεταξύ των διεργασιών οι οποίες ρυθμίζουν την ανάπτυξη και την επούλωση (αναβολισμός) σε σχέση με την κόπωση και τον τραυματισμό (καταβολισμός). Σε σύνοψη οι εξειδικευμένες βιοχημικές εξετάσεις στον σύγχρονο ποδοσφαιριστή είναι απαραίτητες για τους έξης λογούς: 1) Πρόληψη και μείωση μυϊκών τραυματισμών κατά την διάρκεια της χρόνιας 2) Πρόληψη συνδρόμου υπερκόπωσης ειδικά στο δεύτερο μέρος και στο τελικό στάδιο της ποδοσφαιρικής περιόδου 3) Εξατομικευμένη αποτροπή του συνδρόμου υπερκόπωσης 4) Επιτάχυνσης επαναφοράς από τραυματισμούς 5) Χορήγηση εξατομικευμένων προγραμμάτων εκγύμνασης για επαναφορά από τραυματισμούς 6) Εξατομικευμένη χορήγηση συμπληρωμάτων διατροφής ανάλογα με τις ανάγκες του αθλητή Φιλικά, BHS Diagnostics ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΑΘΛΗΤΩΝ