Καρδιοφαρµακολογία ΧΡΗΣΤΟΣ Κ. ΚΟΥΤΙΝΑΣ, DVM, PhD Λέκτορας Παθολογίας Ζώων Συντροφιάς Κλινική Ζώων Συντροφιάς, Κτηνιατρική Σχολή Α.Π.Θ. Κατηγορίες φαρµάκων ιουρητικά Αγγειοδιασταλτικά Θετικά ινοτρόπα Αρνητικά ινοτρόπα Αντιαρρυθµικά Άλλες κατηγορίες 1
Φουροσεµίδη 0ιουρητικά Ουσιαστική στη θεραπεία του πνευµονικού οιδήµατος Αποτελεσµατική οταν η χορήγηση γίνεται κάθε 12 ώρες στο σκύλο Ενεργοποίηση του RAAS από τη µακροχρόνια χορήγηση σε υψηλές δόσεις Είναι δυνατόν να προκαλέσει προνεφρική αζωθαιµία και υποκαλιαιµία Μέτρηση κρεατινίνης, ουρίας και καλίου κατά την επανεξέταση του ζώου Τορσεµίδη: ανάλογο της φουροσεµίδης µε 10πλάσια δραστικότητα (δεν κυκλοφορεί στην Ελλάδα) 0ιουρητικά Υδροχλωροθειαζίδη (Moduretic) Μόνο από το στόµα χορήγηση εύτερης ή τρίτης επιλογής διουρητικό Συχνή η προνεφρική αζωθαιµία, ιδιαίτερα όταν συνδυάζεται µε φουροσεµίδη εδοµένα από τον άνθρωπο Σπειρονολακτόνη (Prilactone, Aldactone) Αναστολέας της έκκρισης αλδοστερόνης Μικρή διουρητική δράση Νεώτερα δεδοµένα υποστηρίζουν ότι καθυστερεί την εξέλιξη των καρδιοπαθειών στο σκύλο 2
Αγγειοδιασταλτικά Αναστολείς µετατρεπτικού ενζύµου της αγγειοτενσίνης (βεναζεπρίλη, ραµιπρίλη, ιµιδαπρίλη, εναλαπρίλη) Μειώνουν την ενεργοποίηση του RAAS Είναι πιθανό να προκαλέσουν προνεφρική αζωθαιµία όταν συγχορηγούνται µε φουροσεµίδη Φαίνεται ότι αυξάνουν το χρόνο επιβίωσης σε σκύλους µε ενδοκάρδωση και διατατική µυοκαρδιοπάθεια Νιτρογλυκερίνη (Nitrodyl) Φλεβοδιασταλτική ουσία ιαδερµική απορρόφηση Συµπληρωµατική στη θεραπεία του πνευµονικού οιδήµατος Υδραλαζίνη Αγγειοδιασταλτικά Αρτηριοδιασταλτική ουσία Συχνή παρενέργεια η υπόταση εν κυκλοφορεί στην Ελλάδα Αµλοδιπίνη (Norvasc) Εκλεκτικός αναστολέας διαύλων ασβεστίου (διϋδροπυριδίνες) ρα στις λείες µυικές ίνες των αγγείων Συχνή παρενέργεια η υπόταση Χορηγείται κυρίως σε γάτες µε υπέρταση 3
Αγγειοδιασταλτικά Πιµοβενδάνη (Vetmedin) Αναστολέας φωσφοδιεστεράσης 3 Ταυτόχρονα ευαισθητοποιητής Ca++ (θετική ινοτρόπος δράση) ε χρησιµοποιείται στον άνθρωπο Στην ενδοκάρδωση του σκύλου η χρήση της φαίνεται ότι αυξάνει το χρόνο ζωής εν υπάρχει ένδειξη για τη γάτα, αν και έχει χρησιµοποιηθεί χωρίς παρενέργειες Αγγειοδιασταλτικά Σιλδανεφίλη (Viagra) Αναστολέας φωσφοδιεστεράσης 5 Αγγειοδιαστολή στις λείες µυϊκές ίνες των πνευµονικών αρτηριών Χρησιµοποείται στο σκύλο σε περιπτώσεις πνευµονικής υπέρτασης 4
ιγοξίνη Θετικά ινοτρόπα Η ινοτρόπος δράση της είναι περιορισµένη Κυρίως παρασυµπαθοµιµητική δράση (µείωση καρδιακής συχνότητας) Παρενέργειες κυρίως από το πεπτικό Έλεγχος των επιπέδων της στο αίµα στις επανεξετάσεις Πιµοβενδάνη Ευαισθητοποίηση τροποµυοσίνης στα Ca++ οβουταµίνη Αποκλειστικά ενδοφλέβια χορήγηση Σε περιστατικά που απαιτούν εντατική νοσηλεία Αρνητικά ινοτρόπα β-αποκλειστές (ατενολόλη, καρβεδιλόλη, µετοπρολόλη) Προάγουν τη χαλάρωση του µυοκαρδίου και τη βελτίωση της στεφανιαίας κυκλοφορίας µέσω του αποκλεισµού των β1 και β2 υποδοχέων Έχουν αντιαρρυθµική δράση (αρνητική χρονοτρόπο) Η καρβεδιλόλη (β1+β2 αποκλειστής) έχει ευεργετικά αποτελέσµατα σε ανθρώπους µε µυοκαρδιοπάθεια εν έχει αποδειχθεί κάτι παρόµοιο στο σκύλο Θεραπεία εκλογής σε γάτες µε υπερτροφία του χώρου εξώθησης της αριστερής κοιλίας 5
ΕΝ0ΕΙΞΕΙΣ β-αποκλειστών Αρρυθµίες Κολπικός ινιδισµός (γιγαντόσωµες φυλές) ΙΑΤΑΤΙΚΗ ΜΥΟΚΑΡΙΟΠΑΘΕΙΑ Κοιλιακές ταχυαρρυθµίες (Doberman, Boxer) Υπερτροφική µυοκαρδιοπάθεια στη γάτα Μυοκαρδιοπάθεια λόγω υπερθυρεοειδισµού στη γάτα Υπαορτική στένωση - Τετραλογία Fallot Αρτηριακή υπέρταση στο σκύλο Αρνητικά ινοτρόπα Αποκλειστές διαύλων Ca++ (διλτιαζέµη) Μειώνει τη συσπαστικότητα του µυοκαρδίου και προκαλεί αγγειοδιαστολή στα στεφανιαία αγγεία Έχει αρνητική χρονοτρόπο δράση Φαρµακευτική ουσία εκλογής για τον κολπικό ινιδισµό (µαρµαρυγή) στο σκύλο και τη γάτα, µόνη της ή σε συνδυασµό µε τη διγοξίνη 6
ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΕΣ 0ΙΑΥΛΩΝ ΑΣΒΕΣΤΙΟΥ 0ιλτιαζέµη Υπερκοιλιακές ταχυαρρυθµίες Υπερτροφική ΜΚΠ στη γάτα Αρτηριακή υπέρταση στο σκύλο Αµλοδιπίνη Αρτηριακή υπέρταση στη γάτα και το σκύλο Μείωση της µεταφόρτισης στο σκύλο (+) (++) ΑΓΓΕΙΟ0ΙΑΣΤΟΛΗ ΣΤΕΦΑΝΙΑΙΩΝ ΑΓΓΕΙΩΝ ΑΡΝΗΤΙΚΗ ΙΝΟΤΡΟΠΟΣ 0ΡΑΣΗ (++) (+) (+) ΜΕΙΩΣΗ ΑΓΩΓΙΜΟΤΗΤΑΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΚΟΛΠΟΚΟΙΛΙΑΚΟ ΚΟΜΒΟ (-) Αποκλειστές διαύλων Ca++ ή β-αποκλειστές? (+/-) Μείωση καρδιακής συχνότητας (+) (+/-) Μείωση συσταλτικότητας µυοκαρδίου (+) (+) (+) Αγγειοδιαστολή Χαλάρωση µυοκαρδίου (+/-) (-) (+): θετικό αποτέλεσµα (+/ +/-): αµφίρροπο αποτέλεσµα (-): πολύ µικρό ή κανένα αποτέλεσµα 7
Κατηγορίες αντιαρρυθµικών ουσιών Κατά Vaughn-Williams Τάξη Ι: αποκλειστές διαύλων νατρίου Τάξη ΙΑ: αύξηση ανερέθιστης περιόδου Τάξη ΙΒ: µείωση ανερέθιστης περιόδου Τάξη IC: αποκλεισµός των διαύλων νατρίου Τάξη ΙΙ: β-αποκλειστές Τάξη ΙΙΙ: αποκλειστές διαύλων καλίου Τάξι IV: αποκλειστές διαύλων ασβεστίου Άλλες ουσίες: διγοξίνη, ατροπίνη, µαγνήσιο 8
Τάξη Ι αντιαρρυθµικών ΙΑ: κινιδίνη, προκαϊναµίδη Ένδειξη: κυρίως κοιλιακές αρρυθµίες ΙΒ: λιδοκαΐνη, µεξιλετίνη Ένδειξη: κυρίως σε κοιλιακές αρρυθµίες, ιδιαίτερα αποτελεσµατικά στην άµεση αντιµετώπιση της κοιλιακής ταχυκαρδίας (λιδοκαΐνη) Η µεξιλετίνη είναι ανάλογο της λιδοκαΐνης, αλλά χορηγείται από το στόµα ΙC: φλεκαϊνίδη, προπεφανόνη Ένδειξη: υπερκοιλιακές αλλά και κοιλιακές αρρυθµίες Τάξη Ι αντιαρρυθµικών Πρακτικές οδηγίες: Συχνότερα χρησιµοποιούνται τα τάξης ΙΒ (λιδοκαΐνη, µεξιλετίνη) Συχνότερη ένδειξη: κοιλιακή ταχυκαρδία (π.χ. από διάταση στροφή στοµάχου) Η κινιδίνη µπορεί να προκαλέσει επιδείνωση των κοιλιακών αρρυθµιών (προαρρυθµογόνος δράση) 9
Τάξη ΙΙ αντιαρρυθµικών β-αποκλειστές (ατενολόλη, προπρανολόλη, σοταλόλη) Μείωση της συµπαθοτονίας, κυρίως στο φλεβόκοµβο και στον κολποκοιλιακό κόµβο Μείωση της ταχύτητας µεταγωγής των ώσεων Αύξηση της ανερέθιστης περιόδου Χρήση της ατενολόλης στις υπερκοιλιακές αρρυθµίες Η σοταλόλη είναι από τα σηµαντικότερα αντιαρρυθµικά στην αντιµετώπιση των κοιλιακών αρρυθµιών (βλέπε αρρυθµογόνος µυοκαρδιοπάθεια των Boxer) Τάξη ΙIΙ αντιαρρυθµικών Αποκλειστές διαύλων καλίου Αυξάνουν τη διάρκεια της αναπόλωσης Συχνότερα χορηγείται η αµιοδαρόνη και η σοταλόλη Αµιοδαρόνη: κολπικός ινιδισµός Σοταλόλη: κοιλιακές εκτακτοσυστολές, κοιλιακή ταχυκαρδία 10
Τάξη IV αντιαρρυθµικών Αποκλειστές διαύλων ασβεστίου: ιλτιαζέµη Μείωση της συχνότητας εκπόλωσης και καθυστέρηση της αγωγής των ώσεων µέσω του κολποκοιλιακού κόµβου Ιδανική για υπερκοιλιακές αρρυθµίες (κολπικός ινιδισµός) ιγοξίνη: Άλλα αντιαρρυθµικά Μείωση συµπαθοτονίας Συχνά η πρώτη επιλογή στην περίπτωση κολπικού ινιδισµού Μαγνήσιο: Σε συνθήκες εντατικής νοσηλείας για την αντιµετώπιση της κοιλιακής ταχυκαρδίας Ατροπίνη: Για την αντιµετώπιση της φλεβοκοµβικής ταχυκαρδίας Για τη δοκιµή ανταπόκρισης στην ατροπίνη Θεοφυλλίνη??: Για τη µείωση της παρασυµπαθοτονίας σε σκύλους µε κολποκοιλιακό αποκλεισµό 11
Neutraceuticals (διατροφικά συµπληρώµατα) Ω3 λιπαρά οξέα: Ευεργετική δράση σε περιστατικά µε διατατική µυοκαρδιοπάθεια (Dobermann) ή σε Boxer µε αρρυθµογόνο δεξιά µυοκαρδιοπάθεια L-καρνιτίνη: Σε σκύλους µε ασυµπτωµατική ΜΚ? Ταυρίνη: Φθηνό διατροφικό συµπλήρωµα σε περιστατικά µε διατατική µυοκαρδιοπάθεια ΠΕΡΙΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑ ΧΛΩΡΙΟΥΧΟΥ ΝΑΤΡΙΟΥ ΣΤΗΝ ΤΡΟΦΗ Ειδική φαρµακευτική δίαιτα για νεφροπαθή ζώα στην αρχή? ΠΑΡΕΝΕΡΓΕΙΕΣ Αζωθαιµία εφόσον χορηγούνται ACEI + διουρητικά Ειδική δίαιτα για καρδιοπαθή ζώα αργότερα Σπιτικές συνταγές για «εκλεκτικούς» σκύλους Ενεργοποίηση RAAS 12
0οσολογικά σχήµατα (σκύλος) Φαρµακευτική ουσία 0οσολογία Συχνότητα χορήγησης Φουροσεµίδη 1 4 mg/kg Κάθε 2 24 ώρες Σπειρονολακτόνη 1 3 mg/kg Κάθε 24 ώρες Υδροχλωροθειαζίδη 2 mg/kg Κάθε 8 24 ώρες Βεναζεπρίλη 0,25 0,5 mg/kg Κάθε 24 ώρες Ραµιπρίλη 0,125 mg/kg Κάθε 24 ώρες Ιµιδαπρίλη 0,25 mg/kg Κάθε 24 ώρες Εναλαπρίλη 0,5 mg/kg Κάθε 12 ώρες Νιτρογλυκερίνη 5 mg διαδερµικά Κάθε 12 24 ώρες Υδραλαζίνη 0,3 3 mg/kg Κάθε 12 ώρες Αµλοδιπίνη 0,1 0,4 mg/kg Κάθε 24 ώρες Πιµοβενδάνη 0,3 mg/kg Κάθε 12 ώρες Σιλδανεφίλη 0,5 3 mg/kg Κάθε 8 24 ώρες ιγοξίνη 3 5 µg/kg Κάθε 12 ώρες οβουταµίνη 2 15 µg/kg/min IV Για 48 72 ώρες Ατενολόλη 0,2 1,5 mg/kg Κάθε 12 24 ώρες Καρβεδιλόλη 0,05 1 mg/kg Κάθε 12 24 ώρες ιλτιαζέµη 0,5 2 mg/kg Κάθε 8 ώρες 0οσολογικά σχήµατα (γάτα) Φαρµακευτική ουσία 0οσολογία Συχνότητα χορήγησης Φουροσεµίδη 1 4 mg/kg Κάθε 2 24 ώρες Σπειρονολακτόνη 1 3 mg/kg Κάθε 12-24 ώρες Υδροχλωροθειαζίδη 2 mg/kg Κάθε 12 ώρες Βεναζεπρίλη 0,25 0,5 mg/kg Κάθε 24 ώρες Ραµιπρίλη 0,125 mg/kg Κάθε 24 ώρες Εναλαπρίλη 0,5 mg/kg Κάθε 12 ώρες Νιτρογλυκερίνη 5 ή 10 mg διαδερµικά Κάθε 12 24 ώρες Αµλοδιπίνη 0,625 1,25 mg/γάτα Κάθε 24 ώρες Πιµοβενδάνη 0,625 1,25 mg/γάτα Κάθε 12 ώρες ιγοξίνη 7 10 µg/kg Κάθε 12 ώρες οβουταµίνη 0,5 2 µg/kg/min IV Για 48 Ατενολόλη 6,25 12,5 mg/γάτα Κάθε 24 ώρες ιλτιαζέµη 7,5 15 mg/γάτα Κάθε 8 ώρες 13
6/3/2013 Αντιαρρυθµικά (σκύλος) Φαρµακευτική ουσία Λιδοκαΐνη Μεξιλετίνη Σοταλόλη Αµιοδαρόνη Μαγνήσιο 0οσολογία 2 mg/kg IV σε boluses και µετά 25 100 µg/kg/min στάγδην 4 8 mg/kg 1 3 mg/kg 10 mg/kg 0,15 0,3 meq/kg IV (20 40 mg/kg) Συχνότητα χορήγησης Κάθε 8 12 ώρες Κάθε 12 ώρες Κάθε 12 24 ώρες για 7 ηµέρες και στη συνέχεια 5 7,5 mg/kg κάθε 12 24 ώρες Μέσα σε 5 10 λεπτά 14