Διοίκηση ανθρωπίνων Πόρων Ενότητα 8: Συστήματα αμοιβών Δρ. Καταραχιά Ανδρονίκη Τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής
Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό υλικό, όπως εικόνες, που υπόκειται σε άλλου τύπου άδειας χρήσης, η άδεια χρήσης αναφέρεται ρητώς. 2
Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο TEI Δυτικής Μακεδονίας» έχει χρηματοδοτήσει μόνο τη αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού υλικού. Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους. 3
Σκοποί ενότητας Να κατανοήσει ο φοιτητής τα βασικά στοιχεία των συστημάτων αμοιβών που εφαρμόζονται στη διαχείριση των ανθρωπίνων πόρων. 4
Περιεχόμενα ενότητας Παράγοντες που επηρεάζουν τον καθορισμό των αμοιβών. Σύγχρονες τάσεις. Τάσεις στην Ελλάδα μετά το μνημόνιο. Στόχοι χρησιμότητα των συστημάτων αμοιβών. Είδη αμοιβών. 5
Παράγοντες που επηρεάζουν τον καθορισμό αμοιβών (1) Εξωτερικό περιβάλλον Η κυβερνητική πολιτική. Τα συνδικάτα. Η αγορά εργασίας μέσω της προσφοράς & της ζήτησης. Επίπεδο αμοιβών των ανταγωνιστών. 6
Παράγοντες που επηρεάζουν τον καθορισμό αμοιβών (2) Εσωτερικό περιβάλλον Η οργανωσιακή κουλτούρα. Η οργανωσιακή στρατηγική. Ο οργανωτικός κύκλος ζωής της επιχείρησης. Οι απαιτήσεις - δύναμη των σωματίων. Οι οικονομικές δυνατότητες της επιχείρησης. 7
Σύγχρονες τάσεις Ευέλικτα συστήματα. Διαφοροποιημένα ατομικά πακέτα ανταμοιβών με βάση τις ικανότητες / δεξιότητες. Προσδιορισμός σε επίπεδο επιχείρησης και όχι σε εθνικό επίπεδο. Συστήματα πρόσθετων παροχών (π.χ. μερίδιο κερδών). 8
Τάσεις στην Ελλάδα μετά το μνημόνιο «Επιβολή της αλλαγής του ελληνικού προτύπου διαμόρφωσης των όρων αμοιβής και συνθηκών εργασίας, με αποκέντρωση από το επίπεδο του κλάδου, στο επίπεδο της επιχείρησης. «Η θέσπιση νομοθετικών μέτρων (μετά από διαβούλευση) ώστε να μειωθεί η αμοιβή της υπερωριακής εργασίας και να υπάρξουν αυξημένες δυνατότητες διευθέτησης του χρόνου εργασίας». «Αναθεώρηση νομοθεσίας συλλογικών συμβάσεων με στόχο τη συγκράτηση μισθών (Δεκέμβριος 2010) μέσω: (α) της θεσμοθέτησης τοπικών συμφώνων απασχόλησης με μισθούς κατώτερους αυτών των κλαδικών συμβάσεων, (β) της διευκόλυνσης εφαρμογής συστημάτων «μεταβλητών απολαβών» σε επίπεδο επιχείρησης, ούτως ώστε οι μισθοί να αντικατοπτρίζουν την παραγωγικότητα, (γ) της τροποποίησης των διατάξεων περί Διαιτησίας». (Πηγή: Εθνικό Ινστιτούτο Εργασίας και Ανθρώπινου δυναμικού, 2012). 9
Στόχοι χρησιμότητα συστημάτων αμοιβών (1) Εξυπηρετούν στην προσέλκυση, διατήρηση και παρακίνηση των εργαζομένων (σύνδεση αμοιβής απόδοσης) Σύνδεση με την επιχειρησιακή στρατηγική - τις ανάγκες των εργαζομένων, αλλά και της επιχείρησης τώρα και στο μέλλον. Αύξηση παραγωγικότητας. Εξοικονόμηση κόστους εργασίας. 10
Στόχοι χρησιμότητα συστημάτων αμοιβών (2) Δίκαιη μεταχείριση. Αναλογικές παροχές. Διαμόρφωση εταιρικής κουλτούρας. Εργασιακές σχέσεις. 11
Είδη αμοιβών Μη χρηματική αμοιβή: (εσωτερική) με τη μορφή κοινωνικών και ψυχολογικών ανταμοιβών. Χρηματική αμοιβή: (εξωτερική) άμεση όπως π.χ. μισθός ή ημερομίσθιο και έμμεση όπως π.χ. κάλυψη κόστους προγράμματος ασφάλισης. 12
Μη χρηματική αμοιβή Εργασιακή ασφάλεια. Κοινωνική θέση. Φιλίες. Ευέλικτες ρυθμίσεις ωραρίου. Αναγνώριση. Ευκαιρίες για ανάπτυξη. 13
Χρηματική αμοιβή (1) Έμμεση χρηματική αμοιβή: Ασφάλιση. Διακοπές καταβολή διδάκτρων. Οικογενειακή μέριμνα. Προγράμματα υγείας. 14
Χρηματική αμοιβή (2) Άμεση χρηματική αμοιβή: Μισθός και ημερομίσθιο. Αμοιβή υπερωριακής απασχόλησης. Αμοιβή νυχτερινής βάρδιας. Αμοιβή μετακινήσεων. Επίδομα παραγωγικότητας. Ειδικά κλαδικά επιδόματα. 15
Άυλες ανταμοιβές (1) Αναγνώριση του εργαζόμενου. Δωροεπιταγές. Πληρωμή σε μετρητά. Εμπορικά κίνητρα. Εκπαιδευτικά προγράμματα. 16
Άυλες ανταμοιβές (2) Εστίαση. Ασφάλεια εργασίας / υγείας. Πληρωμένες διακοπές. Λαχεία. 17
Βιβλιογραφία (1) Dessler, G. (2012), Διαχείριση ανθρώπινου Δυναμικού, Εκδόσεις Κριτική. Haygroup (2013), Πλαίσιο στρατηγικής αμοιβών της Hatgroup, Ανάκτηση Νοέμβριος 16, 2013, από http://www.haygroup.com/gr/services/index.aspx?id=10327. Εθνικό Ινστιτούτο Εργασίας και Ανθρώπινου δυναμικού, (2012), Οι Εργασιακές σχέσεις μετά το μνημόνιο. Άρθρα και Μελέτες 2/2012. Ανάκτηση Οκτώβριος 15, 2013, από www.eiead.gr/publications/docs/ EIEAD_arthra_ kai_meletes_2-2012.pdf. 18
Βιβλιογραφία (2) Τερζίδης, Κ. και Τζωρτζάκης, Κ. (2004), Διοίκηση Ανθρωπίνων Πόρων, Εκδόσεις Rosili, Γέρακας Αττικής. Ξυροτύρη-Κουφίδου, Σ. (2010)/Δ έκδοση, Διοίκηση ανθρωπίνων Πόρων-Κτίζοντας τα Θεμέλια για τη Στρατηγική Διοίκηση των Ανθρώπων. Εκδόσεις Ανικούλα, Θεσσαλονίκη. 19