ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 1 Κατάλογος εξιοτήτων που µπορούν να αναπτυχθούν µέσω της Εθελοντικής Εργασίας Ο στόχος αυτού του παραρτήµατος είναι να προσδιοριστούν οι δεξιότητες που µπορούν να αναπτυχθούν µέσω της προσφοράς εθελοντικού έργου. Ωστόσο, όλες αυτές οι δεξιότητες που θα παρουσιαστούν είναι γενικής φύσεως, µε την έννοια ότι δεν περιορίζονται στον τοµέα του εθελοντισµού, αλλά επεκτείνονται σε πολλά επαγγέλµατα της σύγχρονης αγοράς εργασίας. Επιπρόσθετα, δεν θα αναφερθούν δεξιότητες που σχετίζονται µε εξειδικευµένους τύπους θέσεων εργασίας, παρόλο που µπορεί να σχετίζονται µε κάποιες εθελοντικές εργασίες. Τέλος, πρέπει να σηµειωθεί ότι οι λίστες δεξιοτήτων που θα ακολουθήσουν είναι ενδεικτικές και µπορούν να αναλυθούν περαιτέρω µε µεγαλύτερη λεπτοµέρεια. Α. ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΞΙΟΤΗΤΕΣ Αυτή η κατηγορία αναφέρεται ουσιαστικά στις θεµελιώδεις δεξιότητες που απαιτούνται για την εύρεση και διατήρηση σχεδόν κάθε είδους εργασίας σήµερα. Στο πλαίσιο αυτό, οι νέοι άνθρωποι µπορούν να καλλιεργήσουν περαιτέρω ή ακόµη και να βελτιστοποιήσουν αυτές τους τις δεξιότητες µέσα από την προσφορά εθελοντικής εργασίας. εξιότητες Ανάγνωσης η ερµηνεία και κατανόηση γραπτών πληροφοριών που απευθύνονται στο γενικό αναγνωστικό κοινό και περιλαµβάνουν προγράµµατα και βασικά εγχειρίδια η ικανότητα αναγνώρισης των βασικών ιδεών και των σχετικών γεγονότων σε ένα γραπτό κείµενο εξιότητες Γραφής
η ικανότητα παρουσίασης πληροφοριών, σκέψεων και ιδεών σε γραπτή µορφή η ικανότητα καταγραφής ολοκληρωµένων πληροφοριών µε ακρίβεια η ικανότητα συγγραφής επιστολών και οδηγίών η ικανότητα επιµέλειας κειµένων ως προς την ορθογραφία, τη σύνταξη και τη γραµµατική εξιότητες Αριθµητικής η εκτέλεση βασικών υπολογισµών η χρησιµοποίηση των βασικών µαθηµατικών εννοιών σε πρακτικές περιπτώσεις (µετρήσεις, ποσοστά, αναλογίες κ.λ.π.) η ικανότητα πραγµατοποίησης λογικών υπολογισµών / εκτιµήσεων η κατανόηση γραφηµάτων και πινάκων η ικανότητα διαχείρισης χρηµάτων και διεξαγωγής απογραφής αποθεµάτων εξιότητες Προφορικού Λόγου η οργάνωση και παρουσίαση πληροφοριών ή ιδεών µε σαφή και ακριβή τρόπο η επικοινωνία µηνυµάτων µε κατάλληλο τρόπο στην κάθε κατάσταση και στους εκάστοτε ακροατές η αποτελεσµατική συµµετοχή σε συνοµιλίες και συζητήσεις η αποτελεσµατική παροχή και λήψη κατευθύνσεων και οδηγιών εξιότητες Ακρόασης η ικανότητα προσεχτικής και αποτελεσµατικής ακοής των άλλων η δεκτικότητα στις ιδέες και τις απόψεις των άλλων Κοινωνικές εξιότητες η ικανότητα ανάπτυξης και διατήρησης καλών σχέσεων τόσο µε τους ισότιµους όσο και µε τους ανώτερους σε οικείες ή νέες καταστάσεις η ικανότητα συνεργασίας µε άλλους η ικανότητα συµπεριφοράς σε άλλους µε σεβασµό και η αποφυγή υποτιµητικών λέξεων και πράξεων η ικανότητα έκφρασης φιλικότητας και ευγένειας
η ικανότητα ερµηνείας της γλώσσας του σώµατος των άλλων Νοητικές εξιότητες η κατανόηση ιδεών και η αφοµοίωση νέων πληροφοριών µε σχετική ευκολία η χρησιµοποίηση της λογικής για την εξαγωγή συµπερασµάτων, την πρόβλεψη αποτελεσµάτων και την αξιολόγηση ιδεών η λήψη σταθερών και ασφαλών αποφάσεων και κρίσεων η αξιολόγηση εναλλακτικών ενεργειών δράσης µε κριτικό πνεύµα η δυνατότητα ανάλυσης προβληµάτων και εξεύρεσης λύσεων η ικανότητα κατανόησης του νοήµατος άγνωστων λέξεων η χρησιµοποίηση της φαντασίας και της εφευρετικότητας και η ικανότητα της δηµιουργικής σκέψης η ικανότητα της αποτελεσµατικής χρησιµοποίησης του προαισθήµατος η ικανότητα λήψης διδαγµάτων από την εµπειρία και χρησιµοποίησης αυτής της γνώσης σε άλλες περιπτώσεις εξιότητες Μνήµης η ικανότητα ανάκλησης πληροφοριών και λεπτοµερειών από τη µνήµη σε βραχυπρόθεσµη και µακροπρόθεσµη βάση η ικανότητα εφαρµογής πολύπλοκων οδηγιών Κινητικές εξιότητες η επιδεξιότητα και ευκινησία στα χέρια ο συντονισµός χεριών µατιών ο συντονισµός του σώµατος εξιότητες Αυτοδιαχείρισης η επιµέλεια, υπευθυνότητα και αξιοπιστία (π.χ. οι καλές εργασιακές συνήθειες) η αυτοπειθαρχία, η παρακίνηση και η επιδίωξη ολοκλήρωσης των εργασιών η αποτελεσµατική εκπόνηση της εργασίας χωρίς επίβλεψη η διατήρηση των συναισθηµάτων και των παρορµήσεων υπό έλεγχο η αυτοπεποίθηση
η ικανότητα αποτελεσµατικής διαχείρισης του χρόνου η ικανότητα σχεδιασµού και ολοκλήρωσης έργων η ικανότητα στοχοθεσίας και δηµιουργίας προτεραιοτήτων σε προσωπικές και εργασιακές καταστάσεις η λήψη πρωτοβουλιών και η ικανότητα επίλυσης προβληµάτων χωρίς βοήθεια η ικανότητα ανάληψης ευθυνών και αποδοχής των συνεπειών των προσωπικών πράξεων η ικανότητα αναζήτησης βοήθειας στην κατάλληλη στιγµή η αποδοχή της ιεραρχίας και της εξουσίας η ικανότητα αποδοχής της δηµιουργικής κριτικής η ικανότητα διατήρησης της ηρεµίας και αντιµετώπισης προθεσµιών και άλλων πιέσεων η ανάπτυξη αποτελεσµατικών στρατηγικών για την αντιµετώπιση νέων ή πιεστικών καταστάσεων η αυτογνωσία (δηλαδή η επίγνωση των προσωπικών συναισθηµάτων, αναγκών, ικανοτήτων, προτερηµάτων και αξιών) η ικανότητα εφαρµογής της ηθικής λογικής Β. ΜΕΤΑΦΕΡΟΜΕΝΕΣ ΕΞΙΟΤΗΤΕΣ Οι µεταφερόµενες δεξιότητες είναι ανώτερες από τις βασικές, απαιτούνται για ένα µεγάλο εύρος εργασιών και επαγγελµάτων και µπορούν να µεταφέρονται από το ένα επάγγελµα, τοµέα, θέση ή χώρο εργασίας στο άλλο. Έτσι, η κάθε θέση εργασίας απαιτεί το δικό της µοναδικό συνδυασµό δεξιοτήτων, δηλαδή κάποιες θέσεις απαιτούν τη χρήση ορισµένων δεξιοτήτων σε υψηλότερο επίπεδο από άλλες. Στο πλαίσιο αυτό, παρατίθεται στη συνέχεια το γενικό πλαίσιο των νέων δεξιοτήτων που µπορούν να αποκτήσουν οι νέοι άνθρωποι µέσα από την εθελοντική εργασία. Ανθρώπινες εξιότητες 1. ιαπροσωπικές εξιότητες η ικανότητα επιτυχούς αλληλεπίδρασης µε άλλους (π.χ. συναδέλφους, προϊστάµενους, πελάτες κ.λ.π.) η ικανότητα έκφρασης των συναισθηµάτων µε ζεστασιά και ευαισθησία η παροχή και λήψη ανατροφοδότησης µε δηµιουργικό τρόπο η αντίληψη του τι λέγεται και υπονοείται η γνώση ερµηνείας και χρησιµοποίησης της γλώσσας του σώµατος
η γνώση χρησιµοποίησης του τακτ και της διπλωµατίας η αναγνώριση και εκτίµηση της µοναδικότητα των ανθρώπων η καλή και αποτελεσµατική συνεργασία µε µία µεγάλη ποικιλία ανθρώπων (άνδρες και γυναίκες, άτοµα µε διαφορετικό κοινωνικό, µορφωτικό, θρησκευτικό, πολιτιστικό και φυλετικό υπόβαθρο, άτοµα µε ειδικές ανάγκες κ.λ.π.) 2. εξιότητες Οµαδικής Εργασίας ο σεβασµός στις απόψεις, τις ιδέες και τις γνώµες των άλλων η ικανότητα συνεργασίας µε άλλους η ικανότητα συνεισφοράς στις προσπάθειες της οµάδας µε ιδέες και προτάσεις 3. εξιότητες Προφορικής Επικοινωνίας η παρουσίαση πληροφοριών και ιδεών µε σαφήνεια και ακρίβεια και µε περιεχόµενο και ύφος κατάλληλο για το κοινό η παρουσίαση απόψεων και ιδεών µε έναν τρόπο ανοιχτό και χωρίς προκαταλήψεις η αποτελεσµατική ανταπόκριση χωρίς προετοιµασία σε απρόσµενες καταστάσεις 4. εξιότητες ηµόσιου Λόγου η ικανότητα πραγµατοποίησης µιας επίσηµης παρουσίασης η παρουσίαση ιδεών, θέσεων, απόψεων και προβληµάτων µε έναν ενδιαφέροντα τρόπο η αυτοκυριαρχία στις δηµόσιες εµφανίσεις 5. Συµβουλευτικές εξιότητες η ανταπόκριση στις απόψεις των άλλων χωρίς επικριτική διάθεση (δηλαδή η ενεργή ακρόαση ) η ανάπτυξη σχέσεων εµπιστοσύνης µε τους άλλους η ικανότητα έκφρασης της εµπάθειας και της κατανόησης των συναισθηµάτων των άλλων η ικανότητα παροχής βοήθειας σε άλλους για την καλύτερη κατανόηση των εαυτών τους και την απόκτηση αυτο-εκτίµησης
η ικανότητα παροχής βοήθειας σε άλλους για την επίλυση των προβληµάτων τους η παροχή σωστών και ασφαλών συµβουλών µε αποτελεσµατικό τρόπο 6. εξιότητες Καθοδήγησης (Mentoring) η συνεργασία και επικοινωνία µε άλλους για την ικανοποίηση των αναγκών και προσδοκιών τους η παροχή των κατάλληλων συµβουλών µε πειστικό τρόπο η παροχή ανατροφοδότησης µε δηµιουργικό και αποτελεσµατικό τρόπο η παροχή βοήθειας σε άλλους για την ανάπτυξη και βελτίωση των γνώσεων και δεξιοτήτων τους 7. ιδακτικές / Εκπαιδευτικές εξιότητες η ικανότητα παροχής βοήθειας σε άλλους για την απόκτηση γνώσεων και τη διδασκαλία συγκεκριµένων δεξιοτήτων η ικανότητα παροχής κινήτρων σε άτοµα για την εκµάθηση νέων πραγµάτων και τη σωστή εκτέλεσή τους η ικανότητα προσαρµογής του περιεχοµένου και του ύφους της διδασκαλίας στο εκάστοτε κοινό η ικανότητα δηµιουργίας ενός αποτελεσµατικού µαθησιακού περιβάλλοντος 8. ιοικητικές εξιότητες η ικανότητα αναγνώρισης και χρησιµοποίησης των ανθρώπινων πόρων µε άκρως αποτελεσµατικό τρόπο η ικανότητα παρακίνησης των ατόµων για να αποδίδουν αποτελεσµατικά στην εργασία τους η ικανότητα του κατάλληλου συντονισµού στην ανάθεση των καθηκόντων η ικανότητα ανάθεσης υπευθυνοτήτων και καθορισµού ενός αποτελεσµατικού συστήµατος καταλογισµού ευθυνών η ικανότητα παρακολούθησης της προόδου και εκτίµησης της ποιότητας της εργασίας η ικανότητα ανάπτυξης αισθηµάτων εµπιστοσύνης και σεβασµού η ικανότητα δηµιουργίας αποτελεσµατικών οµάδων 9. Ηγετικές εξιότητες η παρακίνηση και ενδυνάµωση των άλλων για δράση
η ικανότητα κινητοποίησης και ανάµιξης των ατόµων χωρίς εξαναγκασµό ή κολακεία η ικανότητα προώθησης ανοιχτών συζητήσεων και ενεργούς συµµετοχής όλων των ατόµων χωρίς εξαναγκασµούς η ικανότητα διευκόλυνσης και διαχείρισης των αλληλεπιδράσεων της οµάδας η ικανότητα της αποτελεσµατικής ανάθεσης καθηκόντων η ικανότητα επίτευξης συνεργασίας µε ανεπίδεκτα άτοµα η ικανότητα επιτυχούς διεξαγωγής µιας επίσηµης συνεδρίασης η ικανότητα πρόκλησης των υπαρχόντων πολιτικών και µεθόδων µε υπεύθυνο τρόπο 10. εξιότητες Πειθούς η ικανότητα αποτελεσµατικής επικοινωνίας σε προφορικό και γραπτό λόγο για την υποστήριξη θέσεων ή τον επηρεασµό αποφάσεων η ικανότητα αποτελεσµατικής αντιπροσώπευσης του οργανισµού η ικανότητα επεξήγησης στόχων και δραστηριοτήτων µε τρόπο κατάλληλο για το εκάστοτε κοινό η ικανότητα πώλησης προϊόντων η ικανότητα προώθησης ιδεών η ικανότητα στην άσκηση πίεσης για την επίτευξη αλλαγών η ικανότητα της αποτελεσµατικής και έγκαιρης προσέλκυσης ανθρώπων η ικανότητα δηµιουργίας και διατήρησης καλών σχέσεων µε άλλους οργανισµούς η ικανότητα προσέλκυσης οικονοµικής υποστήριξης 11. ιαπραγµατευτικές εξιότητες η ικανότητα διαπραγµάτευσης µε επιδεξιότητα η γνώση του πώς και του πότε απαιτείται συµβιβασµός 12. εξιότητες ιαµεσολαβητή η ικανότητα επίλυσης συγκρούσεων που απορρέουν από διαφορετικές απόψεις ή συµφέροντα η ικανότητα παροχής βοήθειας σε αυτούς που έχουν αντίθετες απόψεις, προκειµένου να φτάνουν σε αµοιβαία συµφωνία (µέσω της συναίνεσης ή του συµβιβασµού)
η ικανότητα ενθάρρυνσης αµοιβαίων παραχωρήσεων η ικανότητα αντιµετώπισης των συγκρούσεων µε ανοικτό, τίµιο και θετικό τρόπο 13. εξιότητες Συνέντευξης η ικανότητα πραγµατοποίησης ερωτήσεων και παροχής απαντήσεων µε αποτελεσµατικό τρόπο η ικανότητα δηµιουργίας άνετου κλίµατος και αισθήµατος εµπιστοσύνης 14. εξιότητες Παροχής Υπηρεσιών σε Πελάτες η ικανότητα ανάπτυξης σχέσεων αµοιβαίας εµπιστοσύνης µε τους πελάτες η ικανότητα κατανόησης ή πρόβλεψης των αναγκών των πελατών η παροχή ή εύρεση των κατάλληλων υπηρεσιών η παροχή βοήθειας σε άτοµα για να αναπτύξουν νέες στάσεις ή / και δεξιότητες η παροχή βοήθειας σε πελάτες για την αντιµετώπιση πιεστικών καταστάσεων η ικανότητα δράσης ως συνήγορος των πελατών η ικανότητα ανάπτυξης τρόπων (προσαρµοσµένων στις ανάγκες των ατόµων) για την παροχή βοήθειας σε ανθρώπους προκειµένου να επιτυγχάνουν τους προσωπικούς τους στόχους η ικανότητα διαχείρισης παραπόνων και ανησυχιών 15. εξιότητες Παροχής Φροντίδας η ικανότητα αναγνώρισης και ανταπόκρισης µε κατάλληλο τρόπο στις ανάγκες για φροντίδα, υπεράσπιση, περίθαλψη ή θεραπεία η ικανότητα επίδειξης υποµονής και κατανόησης των άλλων η παροχή ειδικής φροντίδας σε ανθρώπους που είναι ασθενείς ή ηλικιωµένοι ή αντιµετωπίζουν κάποια βαριά αναπηρία η παροχή φροντίδας µέριµνας (π.χ. διατροφή, καθαριότητα κ.λ.π.) η ικανότητα παροχής των πρώτων βοηθειών Νοητικές εξιότητες 1. εξιότητες Αναλυτικής / Λογικής Σκέψης η ικανότητα εξαγωγής συγκεκριµένων συµπερασµάτων από ένα σύνολο γενικών παρατηρήσεων (δηλαδή παραγωγική σκέψη)
η ικανότητα εξαγωγής γενικών συµπερασµάτων από ένα σύνολο συγκεκριµένων γεγονότων (δηλαδή επαγωγική σκέψη) η ικανότητα αναγνώρισης ενός κατάλληλου πλαισίου για ανάλυση και αξιολόγηση η ικανότητα εξέτασης δεδοµένων για την κατανόηση αλληλοσυνδέσεων και συσχετίσεων η ικανότητα σύγκρισης και αντιπαραβολής λεπτοµερειών και επιλογών η ικανότητα σύνθεσης πληροφοριών και ιδεών 2. εξιότητες Κριτικής Σκέψης η ικανότητα εξέτασης διαφορετικών απόψεων ή ιδεών και πραγµατοποίησης αντικειµενικών κρίσεων η εξέταση υποκειµενικών υποθέσεων η ικανότητα διαµόρφωσης µιας ερώτησης, ανάλυσης ενός προβλήµατος ή προσδιορισµού µιας κατάστασης µε σαφήνεια, ακρίβεια και αµεροληψία η διερεύνηση όλων των πιθανών λύσεων ενός προβλήµατος, σταθµίζοντας τα υπέρ και τα κατά η ικανότητα εξέτασης ή ανάπτυξης πολιτικών και προγραµµάτων 3. εξιότητες ηµιουργικής Σκέψης η ικανότητα χρησιµοποίησης της φαντασίας και της διαίσθησης µε ελευθερία η ικανότητα διακοπής της λογικής σκέψης και κρίσης για την εύρεση νέων τρόπων δράσης η ικανότητα παραγωγής νέων ιδεών, ανακάλυψης νέων πραγµάτων και δηµιουργίας νέων εικόνων ή σχεδίων η ικανότητα σύλληψης νέων ερµηνειών και συνδυασµού ιδεών ή πληροφοριών µε νέους τρόπους η ικανότητα επίλυσης ενός µη δοµηµένου προβλήµατος ο σχεδιασµός νέων προσεγγίσεων για την επίλυση υπαρχόντων προβληµάτων η ικανότητα δηµιουργίας συνδέσεων µεταξύ πραγµάτων που φαίνονται ασυσχέτιστα η ικανότητα αναδιαµόρφωσης στόχων για την αποκάλυψη νέων δυνατοτήτων
η ικανότητα αποτελεσµατικής χρησιµοποίησης της ευστροφίας και του χιούµορ 4. εξιότητες Επίλυσης Προβληµάτων η ικανότητα αποσαφήνισης ενός προβλήµατος, αξιολόγησης των εναλλακτικών λύσεων, εύρεσης των εφαρµόσιµων λύσεων και καθορισµού των αποτελεσµάτων των διαφορετικών επιλογών 5. εξιότητες Λήψης Αποφάσεων η ικανότητα αναγνώρισης όλων των πιθανών επιλογών, στάθµισης των υπέρ και των κατά, αξιολόγησης του εφικτού και επιλογής της πιο βιώσιµης εναλλακτικής 6. εξιότητες Σχεδιασµού η ικανότητα σχεδιασµού ηµερήσιων προγραµµάτων, εργασιών ή µελετών, εκδηλώσεων και άλλων προγραµµάτων η ικανότητα καθορισµού της ανάγκης για δράση η ικανότητα σχεδιασµού µίας βήµα προς βήµα διαδικασίας για την επίτευξη ενός στόχου η ικανότητα στοχοθεσίας, αξιολόγησης των επιλογών και εφαρµογής της καλύτερης εναλλακτικής η ικανότητα ανάλυσης όλων των απαιτούµενων στοιχείων (δηλαδή των ανθρώπινων, χρηµατοοικονοµικών και υλικών πόρων) για την επίτευξη συγκεκριµένων στόχων η ικανότητα δηµιουργίας ρεαλιστικών χρονοδιαγραµµάτων 7. Οργανωτικές εξιότητες η ικανότητα συστηµατικής οργάνωσης πληροφοριών, ατόµων ή πραγµάτων η διάσπαση µίας δραστηριότητας σε τµηµατικές εργασίες και ο συντονισµός των πόρων (ανθρώπινων και χρηµατοοικονοµικών) για την πραγµατοποίησή τους η ικανότητα δηµιουργίας προτεραιοτήτων η κατανόηση της αλληλεπίδρασης που υπάρχει ανάµεσα στα µέρη ενός συνόλου η ανάπτυξη διαδικασιών η παρακολούθηση της προόδου και της αποτελεσµατικότητας
η αποτελεσµατική λειτουργία µέσα σε ένα υπάρχον οργανωτικό σύστηµα Εφαρµοσµένες ή Πρακτικές εξιότητες 1. εξιότητες Προηγµένης Γραφής η ικανότητα γραπτής επικοινωνίας για την επίτευξη της µέγιστης επίδρασης η ικανότητα επιλογής, ερµηνείας, οργάνωσης και σύνθεσης βασικών ιδεών η ικανότητα προσαρµογής του ύφους, της µορφής και του περιεχοµένου σε ένα συγκεκριµένο κοινό η ικανότητα προετοιµασίας µη στερεότυπης αλληλογραφίας και πολύπλοκων αναφορών η ικανότητα συγγραφής µε δηµιουργικό τρόπο για το γενικό κοινό (π.χ. υλικό διαφήµισης και δραστηριοτήτων δηµοσιότητας) η ικανότητα επιµέλειας ενός γραπτού κειµένου για τη διασφάλιση του ότι το µήνυµα είναι όσο το δυνατόν πιο σαφές και ακριβές γίνεται 2. εξιότητες Έρευνας η ικανότητα σχεδιασµού ερευνητικών προγραµµάτων η ικανότητα ορισµού του σκοπού ενός θέµατος η ανάπτυξη της κατάλληλης µεθοδολογίας και η εφαρµογή του σχεδίου η ικανότητα εύρεσης και συλλογής όλων των σχετικών πληροφοριών υποδοµής η ικανότητα προσδιορισµού των ατόµων που έχουν πληροφορίες σχετικές µε το αντικείµενο της εργασίας η συλλογή και ο συνδυασµός δεδοµένων η ικανότητα ανάλυσης των δεδοµένων, σύνοψης των ευρηµάτων και συγγραφής αναφοράς η ικανότητα παρατήρησης και προσοχής στην λεπτοµέρεια 3. εξιότητες ιαχείρισης ή εξιότητες Γραφείου η ικανότητα χειρισµού του ηλεκτρονικού υπολογιστή και του λοιπού εξοπλισµού γραφείου η ικανότητα επεξεργασίας κειµένων και εισαγωγής δεδοµένων ο σχεδιασµός και η διατήρηση συστηµάτων αρχειοθέτησης και ελέγχου η ικανότητα πραγµατοποίησης των γενικών εργασιών γραφείου
4. Χρηµατοοικονοµικές εξιότητες η διατήρηση των χρηµατοοικονοµικών αρχείων µε ακρίβεια η ικανότητα διαχείρισης ενός προϋπολογισµού η ικανότητα δηµιουργίας και διατήρησης λογιστικών διαδικασιών και ελέγχων η ικανότητα σύνθεσης χρηµατοοικονοµικών και άλλων αριθµητικών δεδοµένων η ικανότητα προετοιµασίας χρηµατοοικονοµικών καταστάσεων και αναφορών η ικανότητα ερµηνείας χρηµατοοικονοµικών καταστάσεων η ικανότητα υπολογισµού των φόρων η ικανότητα παρακολούθησης της ροής των αποθεµάτων 5. Γλωσσικές εξιότητες η γνώση ξένων γλωσσών η λειτουργική διγλωσσία (π.χ. η γνώση αγγλικών ή γαλλικών ως δεύτερη γλώσσα) η ικανότητα µετάφρασης ή ερµηνείας σε συγκεκριµένη γλώσσα ή γλώσσες η ικανότητα επικοινωνίας στη νοηµατική γλώσσα 6. εξιότητες Χειρισµού Ηλεκτρονικού Υπολογιστή η κατανόηση των βασικών λειτουργιών του υπολογιστή η ικανότητα λειτουργίας ενός συστήµατος επεξεργασίας κειµένου η ικανότητα διαχείρισης δεδοµένων στον υπολογιστή η ικανότητα διαχείρισης ειδικών προγραµµάτων ή εφαρµογών η ικανότητα χρησιµοποίησης του ηλεκτρονικού ταχυδροµείου η ικανότητα πρόσβασης και χρησιµοποίησης του διαδικτύου η ικανότητα εκµάθησης νέων προγραµµάτων µε σχετική ευκολία 7. Τεχνολογικές εξιότητες
η κατανόηση των συστηµάτων τεχνολογίας και η αποτελεσµατική λειτουργία αυτών (π.χ. ηλεκτρονικοί υπολογιστές) η κατανόηση των τεχνικών προδιαγραφών και η ικανότητα ανάγνωσης των τεχνικών εγχειριδίων µε ευκολία η ικανότητα συντήρησης του υπολογιστή ή άλλων συστηµάτων, πραγµατοποίησης των ρυθµίσεων, ανάλυσης των πιθανών δυσλειτουργιών και ανίχνευσης των πιθανών προβληµάτων η ικανότητα προτάσεων τροποποίησης ενός υπάρχοντος συστήµατος ή σχεδιασµού ενός νέου συστήµατος για τη βελτίωση της απόδοσης 8. εξιότητες Παρουσίασης η ικανότητα πραγµατοποίησης παρουσιάσεων (π.χ. για την τηλεόραση) µε ενδιαφέροντα τρόπο η ικανότητα ψυχαγωγίας ενός κοινού η ικανότητα στο θέατρο, το τραγούδι, ένα µουσικό όργανο κ.λ.π. 9. Καλλιτεχνικές εξιότητες η ικανότητα σχεδίασης διαγραµµάτων και εικονογραφήσεων η ικανότητα χρησιµοποίησης των χρωµάτων και των σχεδίων µε δηµιουργικό τρόπο η ικανότητα σχεδιασµού υλικού δηµοσίων σχέσεων 10. εξιότητες Αντίληψης η ικανότητα οπτικοποίησης νέων µορφών και σχηµάτων η ικανότητα εκτίµησης του φυσικού χώρου 11. Μηχανικές εξιότητες η ικανότητα εγκατάστασης, λειτουργίας και συντήρησης του µηχανικού εξοπλισµού και άλλων συσκευών η ικανότητα επισκευής µηχανικών συσκευών η επιδεξιότητα των χεριών εξιότητες Προσαρµογής η ικανότητα προσαρµογής σε νέες καταστάσεις και περιβάλλοντα και ανεκτικότητας στις αλλαγές
η ικανότητα εργασίας σε ασαφή και ευέλικτα περιβάλλοντα η ανεκτικότητα στην ασάφεια η ευελιξία προσαρµογής σε ανάγκες της στιγµής η ικανότητα διατήρησης θετικής στάσης απέναντι στις αλλαγές (δηλαδή η ικανότητα διατήρησης της στάσης ότι η αλλαγή είναι πρόκληση και όχι πρόβληµα)