Εκπαιδευτικοί στόχοι Φυσιολογίας του Αιμοποιητικού Συστήματος

Εκπαιδευτικοί στόχοι Φυσιολογίας του Αιμοποιητικού Συστήματος Σύσταση και φυσιολογική λειτουργία του αίματος Τα κύτταρα του αίματος μορφολογικά χαρακτηριστικά, οντογένεση και λειτουργία Ερυθρά αιμοσφαίρια χαρακτηριστικά, λειτουργία Βασική δομή της αιμοσφαιρίνης και ο ρόλος της στην μεταφορά O2 Διατροφικές ελλείψεις που οδηγούν σε αναιμία Μεταβολισμός σιδήρου Αιμοσφαιρινοπάθειες Δρεπανοκυτταρική αναιμία Αιμόσταση Αιμοπεταλιακή συσσώρευση Δημιουργία πήγματος θρόμβου Αναστολή πήξης Ινωδολυτικό σύστημα Αντιπηκτικά φάρμακα Κύτταρα ανοσοποιητικού συστήματος Μη ειδικοί ανοσολογικοι μηχανισμοί Φλεγμονή Φαγοκυττάρωση Συμπλήρωμα: Ενεργοποίηση και Λειτουργία

Εκπαιδευτικοί στόχοι Φυσιολογίας του Αιμοποιητικού Συστήματος Ειδική ανοσολογική άμυνα Μηχανισμοί επίκτητης λειτουργίας Ανοσολογικές αποκρίσεις που απαιτούν αντισώματα Αντιγόνα Αντισώματα Θεωρία κλωνικής επιλογής Ενεργοποίηση Β και Τ κυτταρων Ανοσολογική απόκριση που διαμεσολαβείται από αντισώματα Επιβλαβείς ανοσολογικές απαντήσεις Απόρριψη μοσχευμάτων Ομάδες αίματος Αλλεργικές αντιδράσεις υπερευαισθησίας

Ιστορικά στοιχεία

ΤΟ ΑΙΜΑ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ H αφαίμαξη σαν τρόπος θεραπείας το αίμα περιέχει την αιτία της νόσου / της πάθησης

ΟΙ ΑΦΑΙΜΑΞΕΙΣ ΕΝΑ ΣΥΝΗΘΙΣΜΕΝΟ ΕΘΙΜΟ ΣΤΙΣ ΑΡΧΕΣ ΤΟΥ 20ου ΑΙΩΝΑ Για τον σκοπό αυτόν χρησιμοποιούσαν βδέλλες, τις οποίες οι κουρείς έβαζαν και ρουφούσαν το αίμα ή μαχαίρια με τα οποία άνοιγαν κάποια φλέβα και χυνόταν η ποσότητα αίματος που νόμιζαν ότι ήταν αρκετή. Το αίμα που αφαιρούνταν πίστευαν ότι ήταν κακό και πως χωρίς αυτό ο άνθρωπος μπορούσε να εξασφαλίσει καλύτερη υγεία. Το έθιμο απαιτούσε η αφαίμαξη να γίνει το πρωί τής Πρωτομαγιάς. Έτσι, τον καιρό εκείνο, ήταν συχνές στις εφημερίδες διαφημίσεις τής μορφής «Εις το κουρείον Σπυρίδ. Αντωνακάκη έναντι Ψαράδικα, πωλούνται βδέλλαι χονδρικώς και λιανικώς» Ηρακλειώτικη εφημερίδα, 20 Απριλίου 1913

Η πρώτη αναφορά για τη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος Κατά τη διάρκεια του Πελοποννησιακού πολέμου (430πΧ) ο Θουκιδίδης περιγράφει ότι άτομα τα οποία είχαν προσβληθεί από πανούκλα και έχουν επιβιώσει δεν νοσούν για δεύτερη φορά.

Nobel Φυσιολογίας και Ιατρικής για το ανοσοποιητικό σύστημα

Nobel Φυσιολογίας και Ιατρικής για το ανοσοποιητικό σύστημα

Nobel Φυσιολογίας και Ιατρικής για το ανοσοποιητικό σύστημα

Nobel Φυσιολογίας και Ιατρικής για το ανοσοποιητικό σύστημα

Φυσική Εμφυτη ανοσία Επίκτητη Προσαρμοστική ανοσία

Σύσταση και φυσιολογική λειτουργία του αίματος

Ανταλλαγή μεταξύ εξωτερικού και εσωτερικού περιβάλλοντος

Διάχυση Μεταφορά με πρωτεινικούς φορείς Μεταφορά με κυστίδια Διάχυση Μαζική ροή Μεταφορά με κυστίδια

Βασικές Λειτουργίες Αίματος Μεταφορά ουσιών : Αέρια Αναπνοής (Ο 2 CO 2 ) Θρεπτικές Ουσίες, Ορμόνες, Ένζυμα, Ηλεκτρολύτες Μεταβολίτες Ομοιόμορφη Κατανομή Θερμοκρασίας Ρύθμιση Οξεοβασικής Ισορροπίας (Διατήρηση σταθερού ph) Μηχανισμοί Άμυνας

Αίμα - Σύσταση Αίμα αποτελείται : Πλάσμα (Εξωκυττάριο Υγρό) Κυτταρικά στοιχεία Ερυθρά αιμοσφαίρια (5x10 6 )/mm 3 Λευκά αιμοσφαίρια (4-6x10 3 ) /mm 3 Αιμοπετάλια (0,15-0.3 x10 6 ) /mm 3

Συστατικά πλάσματος

Σύσταση του αίματος Πλάσμα 55% 91% Νερό 7% Πρωτείνες Ορμόνες (ερυθροποιητίνη, ινσουλίνη κλπ) 2% Θρεπτικά συστατικά (αμινοξέα, σάκχαρα, λιπίδια) Ηλεκτρολύτες (Να+, Κ+, ασβέστιο, κλπ) Κυτταρικά συστατικά (45%) Λευκά κύτταρα (7000-9000 κυτ/mm 3 ) Αιμοπετάλια (250000/mm 3 ) Ερυθρά αιμοσφαίρια 5000000 κυτ/mm 3

Πρωτεΐνες του πλάσματος Αλβουμίνη >60% (Ογκωτική πίεση, Μεταφορείς) α 1, α 2 Σφαιρίνες (Φορείς Λιπιδίων, χοληστερόλης κ.α.) β Σφαιρίνες γ Σφαιρίνες (Ανοσοσφαιρίνες) Ινωδογόνο (Πήξη Αίματος) (ορμόνες: πχ. Ινσουλίνη)

Ηλεκτρολύτες Ηλεκτρολύτης είναι οποιαδήποτε ουσία που περιέχει ελεύθερα ιόντα. Οι ηλεκτρολύτες βρίσκονται στα υγρά του σώµατος (πχ. αίμα) και φέρουν ηλεκτρικό φορτίο. Η διατήρηση της ισορροπίας τους στον ανθρώπινο οργανισµό είναι σηµαντική, αφού ρυθµίζουν την κατανοµή νερού στο σώµα, επηρεάζουν το ph του αίµατος και συµβάλλουν στη νευροµυϊκή διέγερση.

Πρωτεΐνες πλάσματος Διαχωρισμός με ηλεκτροφόρηση Ηλεκτρολύτες Πρωτεΐνες πλάσματος:7g/dl (δέκατο λίτρου) Πρωτεΐνες μεσοκυττάριου Υγρού:2g/dl Ογκωτική Πίεση (τονικότητα) 22 mm Hg Υποτονικό διάλυμα Υπερτονικό διάλυμα Υπερτονικό διάλυμα Υποτονικό διάλυμα διάλυμα Ισοτονικό διάλυμα Ισοτονικό διάλυμα Ανοσοσφαιρίνες (αντισώματα)

2D-Ηλεκτροφόρηση: Πρωτεΐνες αίματος μορ. βάρος. & φορτίο pi (σχέση με ph & φορτίο) M.B. Labeled proteins for 2D gel for Human blood plasma (Merril/NIMH) derived from the Protein Disease Database

Συστατικά πλάσματος ΣΥΣΤΑΤΙΚΑ ΠΛΑΣΜΑΤΟΣ Συστατικό Ποσότητα Κύριες Λειτουργίες Νερό 93% του βάρους του πλάσματος Μεσο για τη μεταφορά όλων των άλλων συστατικών Σύνολό <1% του βάρους του Ηλεκτρολύτες (ανόργανοι) πλάσματος Na + 145mΜ K + 4mM Ca 2+ 2,5mM Mg 2+ 1,5mM H + 0,004mM Cl - 103mM HCO - 3 24mM Φωσφορικό άλας (ως επί το πλείστον HPO 2-4 ) 1Mm Διατηρούν το Η 2 Ο στο εξωκυττάριο χώρο. Ενεργούν ως εξουδετερωτές Η +. Καθαρίζουν τη διεγερσιμότητα της μεμβράνης και συμμετέχουν στην πήξη του αίματος SO 4 2-0,5Mm Πρωτεϊνες Λευκωματίνες Σφαιρίνες Σύνολο =7% του βάρους του πλάσματος, 7,3g/100ml (2.5 Mm) 4,2g/100ml 2,8g/100ml Ινωδογόνο 0,3g/100ml Πήξη του αίματος. Παρέχουν μη διαπερατές διαλυτές ουσίες πλασματος. Ενεργούν ως εξουδετερωτές Η+.Δεσμεύουν και μεταφέρουν άλλα συστατικά του πλάσματος (λιπίδια, ορμόνες, βιταμίνες, μεταλλα, κ.λ.π.).παράγοντες πήξης. Ένζυμα. Πρόδρομοι ενζύμων. Αντισώματα (άνοσο σφαιρίνες). Ορμόνες.

Συστατικά πλάσματος Αέρια CO 2 2ml/100ml (1mM) Παραπροϊόν μεταβολισμού O 2 0,2ml/100ml (0,1mM) Οξειδωτικός μεταβολισμός N 2 0,9 ml/100ml (0,5mM) Καμία λειτουργία Θρεπτικές Ουσίες Γλυκόζη και άλλοι υδατάνθρακες Συνολικά αμινοξέα Συνολικά λιπίδια Χοληστερόλη Μεμονωμένες Βιταμίνες Μεμονωμένα Ιχνοστοιχεία 100mg/100ml (5,6mM) 40mg/100ml (2mM) 500mg/100ml (7,5mM) 150-250mg/100ml (4-7Mm) 0,0001-2,5mg/100ml (0,00005-0,1mM) 0,001-0,3mg/100ml (0,0001-0,01mM) Παραπροϊόντα Ουρία (από πρωτεϊνη) 34mg/100ml (5,7mM) Κρεατινίνη (από κρεατινίνη) 1mg/100ml (0,09mM) Ουρικό οξύ 5mg/100ml (0,3mM) (από νουκλεικά οξέα) 0,2-1,2mg/100ml (0,003- Χολερυθρίνη (από αίμη) 0,018mM) Μεμονωμένες ορμόνες 0,000001-0,05mg/100ml (10-9 - 10-6 mm) Μηνύματα σε συστήματα ελέγχου

Τα κύτταρα του αίματος

Κύτταρα του αιμοποιητικού συστήματος ΝΚ Τ κύτταρα Κοινός λεμφοποιητικός πρόγονος Β κύτταρα Δενδριτικά Πολυδύναμα βλαστικά κύτταρα αιμοποιητικού συστήματος Κοινός πρόγονος μυελοειδών κυττάρων Ουδετερόφιλα Ηωσινόφιλα Βασεόφιλα Μακροφάγα Μαστοκύτταρα Αιμοπετάλια Μεγακαρυοκύτταρα Ερυθροκύτταρα

Τύπος κυττάρων του αίματος Λειτουργία Συγκέντρωση κυττάρων (κυτ/lt) Ερυθρά κύτταρα μεταφορά Ο 2, CO 2 5 Χ 10 12 Λευκά κύτταρα Πολυμορφοπύρηνα κοκκιοκύτταρα Ουδετερόφιλα φαγοκυτταρώνουν/καταστρέφουν βακτήρια 5 Χ 10 9 Ηωσινόφιλα παράσιτα, αλλεργείες 2 Χ 10 8 Βασεόφιλα ισταμίνη 4 Χ 10 7 Μονοκύτταρα δίνουν γένεση στα μακροφάγα 4 Χ 10 8 Λεμφοκύτταρα Β κύτταρα δημιουργία αντισωμάτων 2 Χ 10 9 Τ κύτταρα ΝΚ κύτταρα εναντίον κυττάρων που έχουν μολυνθεί από ιούς, ρυθμίζουν άλλα λευκοκύτταρα 1 Χ 10 9 εναντίον κυττάρων που έχουν μολυνθεί από ιούς και καρκινικά κύτταρα 1 Χ 10 8 Αιμοπετάλια πήξη του αίματος 3 Χ 10 11

Αιμοποίηση Μυελός των οστών

Μυελός των οστών

Αιμοποίηση - Θέσεις αιμοποίησης Αιμοποίηση Εμβρυογένεση λεκιθικός σάκκος Ήπαρ σπλήνας Ενήλικη ζωή μεμβρανώδη οστά (σπόνδυλοι, στέρνο, τα πλευρά, μηριαίο οστό, άνω μέρος του ισχυακού οστού ) Άπω μακρά οστά

Μυελός των οστών Φυσιολογικός Υπερπλαστικός Υποπλαστικός

Κύτταρα του αιμοποιητικού συστήματος ΝΚ Τ κύτταρα Κοινός λεμφοποιητικός πρόγονος Β κύτταρα Δενδριτικά Πολυδύναμα βλαστικά κύτταρα αιμοποιητικού συστήματος Κοινός πρόγονος μυελοειδών κυττάρων Μακροφάγα Ουδετερόφιλα Ηωσινόφιλα Βασεόφιλα Μαστοκύτταρα Αιμοπετάλια Ερυθροκύτταρα

Πειράματα ανασύστασης του μυελού των οστών Ακτινοβολία Χ σταματά την παραγωγή κυττάρων του αίματος και ο μυς θα καταλήξει εάν δεν του δοθεί θεραπεία Ενεση κυττάρων του μυελού των οστών από έναν υγιή δότη Ο μυς επιβιώνει καθώς τα αιμοποιητικά βλαστικά κύτταρα του δότη δημιουργούν νέα κύτταρα του αίματος

Αλλογενής μεταμόσχευση κυττάρων του μυελού των οστών

Απουσία διαφοροποιημένων κυττάρων του αιμοποιητικού συστήματος WT MUT WT MUT Fetal liver Fetal heart Fetal lung

Παράγοντες που ρυθμίζουν την αιμοποίηση Παράγοντες Ερυθροποιητίνη IL3 Θρομβοποιητίνη Παράγοντες διέγερσης κυτταρικών αποικιών (CSF) GM-CSF G-CSF M-CSF Κύτταρα στόχοι ερυθροκύτταρα Πολυδύναμα κύτταρα διαφόρων σειρών, λεμφοκύτταρα αιμοπετάλια GM πρόδρομα κύτταρα GM πρόδρομα κύτταρα, ουδετερόφιλα GM πρόδρομα κύτταρα, μακροφάγα

Παράγοντες που ρυθμίζουν την αιμοποίηση

Video 2

Ερυθρά Αιμοσφαίρια

Ερυθρά Αιμοσφαίρια > 99% των κυττάρων Αμφίκοιλοι Δίσκοι (8μm διάμετρο) Μεγάλη μεμβρανική επιφάνεια (Διάχυση Αερίων) Απύρηνα κύτταρα (120 ημέρες ζωής)

Ερυθρά Αιμοσφαίρια- δομή Αμφίκοιλοι δίσκοι, 7.5 μm παραμορφώνονται σε οποιοδήποτε σχήμα

Ερυθρά Αιμοσφαίρια- λειτουργία Μεταφορά Αερίων Ο 2 & CO 2 Ο 2 Αιμοσφαιρίνη CO 2 +H 2 O HCO 3- + H + Καρβονική Ανυδράση (ρύθμιση του ph) ΑΙΜΟΣΦΑΙΡΙΝΗ Φυσ.Τιμή 150 g/l αίματος 1 L αίματος μεταφέρει 200 ml O 2 (100% κορεσμό της αιμοσφαιρίνης)

Οντογένεση Ερυθρών Αιμοσφαιρίων το πρώτο κύτταρο που μπορεί να αποδειχθεί ότι ανήκει στην ερυθροκυτταρική σειρά Βασεόφιλο κυτταρόπλασμα μικρή ποσότητα αιμοσφαιρίνη Αρχίζουν να παράγουν αιμοσφαιρίνη Σταδιακώς χάνουν πυρήνες και οργανίδια Κυτταρόπλασμα ίδιο με τα ώριμα ερυθροκύτταρα Λίγα ριβοσώματα με δικτυωτή μορφή Χωρίς πυρήνα Ωριμάζει σε 1-2 ημέρες

Η ερυθροποιητίνη αυξάνει την παραγωγή ερυθροκυττάρων

Αιμοσφαιρίνη (Hb) Φορέας του Ο 2 στο Αίμα Φ.Τ.150 gr /L αίματος Σε 1gr συνδέονται 1,34 ml Ο 2 1 L αίματος μεταφέρει 200 ml Ο 2 (100% κορεσμό της αιμοσφαιρίνης)

Δομή Μορίου Αιμοσφαιρίνης Αιμοσφαιρίνη του Ενήλικα Αιμοσφαιρίνη Α (Hb A) α2β2 Πεπτιδικές αλυσίδες Αιμοσφαιρίνη Α2 (Hb A2) α2δ2 (2%) Εμβρυική Αιμοσφαιρίνη Αιμοσφαιρίνη F (Hb F) α2γ2 α 141 αμινοξέα β 146 γ 146

Αλλοστερική Πρωτείνη: Αλληλεπίδραση των υπομονάδων Συνεργατική Δέσμευση Ο 2 Αιμοσφαιρίνη Συγγένεια για το Ο 2 ρυθμίζεται από ph, από CO 2 και 2,3-DPG (Διφωσφογλυκερικό οξύ) Hb+O 2 HbO 2 Δεοξυ-αιμοσφαιρίνη Οξυ-αιμοσφαιρίνη

O2 O2

Καμπύλη ισορροπίας αιμοσφαιρίνης-οξυγόνου Συνεργατική Πρόσδεση Ο 2 Μεγάλο περιθώριο για αποτελεσματική αλληλεπίδραση αιμοσφαιρίνης & Ο 2 ph=7,4 pco 2 =40mmHg Θερμοκρασία 37 0 C Po 2 τριχοειδή Ασκούμενων μυών Στις χαμηλές Po 2 υπάρχει μικρή συγγένεια για Ο 2 Po 2 κυψελίδες των πνευμόνων Στις υψηλές Po 2 υπάρχει μεγάλη συγγένεια για Ο 2

Επίδραση του ph και της pco 2 στη συγγένεια O 2 με την αιμοσφαιρίνη Φαινόμενο Bohr Μεταβολές (ph) επηρεάζουν τάχιστα την καμπύλη αποδέσμευσης του Ο 2 από την Hb Christian Bohr (1855-1911) πατέρας του Niels Bohr: Nobel φυσικής 1922

Παράγοντες που επηρεάζουν το φαινόμενο Bohr (Διφωσφογλυκερικό οξύ)

Εμβρυική Αιμοσφαιρίνη F (HbF) (2,3-bisphosphoglycerate)

video 2Β

Αναιμίες

Αναιμία Mείωση σ ένα ή περισσότερα από τα παρακάτω: συγκέντρωση της αιμοσφαιρίνης τιμή αιματοκρίτη αριθμός ερυθρών αιμοσφαιρίων

Αίτια Ανεπάρκεια σιδήρου, βιταμίνης Β12, φυλλικού οξέος Ανεπάρκεια του μυελού των οστών Αιμορραγία Ανεπαρκής έκκριση ερυθροποιητίνης Υπέρμετρη καταστροφή των ερυθροκυττάρων

Φυλλικό οξύ - THF Συνπαράγοντας, δότης ατόμων άνθρακα Σύνθεση θυμίνης και πουρινών

Ανεπάρκεια φυλλικού οξέος Εμβρυολογικές διαταραχές

Ανεπάρκεια φυλλικού οξέος μεγαλοβλαστική αναιμία

Λειτουργία Βιταμίνη Β12 Ανεπάρκεια Αιματολογικές, νευρολογικές, ψυχικές διαταραχές

Ανεπάρκεια Βιταμίνη Β12 Ελαττωμένη πρόσληψη (Χορτοφάγοι,πτωχή δίαι Διαταραχές απορρόφησης Έλλειψη ενδογενούς παράγοντα-if Αυτοάνοση γαστρίτιδα καταστροφή των τοιχωματικών κυττάρων του στομάχου αδυναμία έκκρισης ενδογενούς παράγοντα ( IF )

Μεταβολισμός Σιδήρου

Μεταβολισμός Σιδήρου - Γενικά Συνολικό ποσό Fe στον Ενήλικα (70kg) = 4 g 50% Αιμοσφαιρίνη, 10% Μυοσφαιρίνη, 25% Αποθηκευμένο (Φερριτίνη- Ήπαρ) 1% μεταφερόμενος, 4% Ένζυμα Απορρόφηση Fe : Επιθηλιακά κύτταρα του Δωδεκαδάκτυλου και της Νήστιδας Ρυθμίζεται: Ανάλογα με τη συνολική ανάγκη του Οργανισμού (1-2 mg/ημέρα ανάλογα με τις απώλειες) Βασικοί Ρυθμιστές : α) Επίπεδα αποθηκευμένου Fe β) Ρυθμός ερυθροποίησης Καλύτερη Απορρόφηση σε Fe 2+ μορφή Στον Εντερικό Αυλό Fe 3+ ανάγεται σε Fe 2+ Βιταμίνη C ανάγει σε Fe 2+ Απορρόφηση μειωμένο ph Απορρόφηση

Μεταβολικός κύκλος Fe Το Ισοζύγιο Fe ρυθμίζεται ελέγχοντας την Απορρόφηση Fe 60% Βασικοί Ρυθμιστές: Τα επίπεδα του αποθηκευμένου Fe Ο ρυθμός ερυθροποίησης Όσο μειώνονται τα επίπεδα αποθηκευμένου Fe ή αυξάνει η ερυθροποίηση τόσο αυξάνει η απορρόφηση. Πλάσμα Fe-Τρανσφερρίνη (Fe-Tf) Πρόβλημα : Υπερβολική Συγκέντρωση Fe (Δεν υπάρχει μηχανισμός αποβολής Fe) 25% Φερριτίνη=Fe+αποφεριτίνη (Αιμοσιδηρίνη)

Αιμοσφαιρινοπάθειες Θαλασσαιμίες

Δρεπανοκυτταρική αναιμία Μεταλλαγμένη αιμοσφαιρίνη-αιμοσφαιρίνη S Δημιουργεί συσσωματώματα στο εσωτερικό των κυττάρων και μεταβάλλει το σχήμα τους

Αλλαγές στο πολυπεπτίδιο της αιμοσφαιρίνης των ασθενών με δρεπανοκυτταρική αναιμία

Αιμόσταση

Αιμόσταση Ανάσχεση της αιμορραγίας μετά από τρώση του αγγείου Συμμετοχή στοιχείων και παραγόντων του αίματος και των περιβαλλόντων ιστών. Αποσκοπεί στην παρεμπόδιση της αιμορραγίας επί αγγειακής ρήξης και στη διατήρηση της ομαλής κυκλοφορίας του αίματος. Ενεργοποιείται από τη στιγμή της βλάβης του ενδοθηλίου ή του τραυματισμού του αγγείου.

Αιμόσταση-Μηχανισμοί Αύξηση της πίεσης του ιστού στο τοίχωμα του αγγείου Συστολή λείων μυικών ινών στο τοίχωμα του αγγείου Συσσώρευση & Ενεργοποίηση αιμοπεταλίων Δημιουργία αιμοπεταλιακού βύσματος (θρόμβου) Ενεργοποίηση μηχανισμού πήξης αίματοςδημιουργία πήγματος, πρωτείνες πλάσματος σχηματισμός ινώδους

Αιμοπεταλιακή συσσώρευση Συμμετοχή κυττάρων του αίματος (αιμοπετάλια)

Αιμοπετάλια κυτταρικός παράγοντας για την πήξη αίματος Τα αιμοπετάλια (βέλη) είναι μικρά (2-4 μm σε διάμετρο), θραύσματα μεγακαρυοκυττάρων. Η συγκέντρωσή τους στο αίμα είναι 150.000-400.000/mm 3. Τα αιμοπετάλια παίζουν σημαντικό ρόλο στην αιμόσταση.

Στάδια κατά την αιμόσταση Η προσκόλληση (adhesion), που διακρίνεται σε πρόσδεση των αιμοπεταλίων στο σημείο της βλάβης και η επέκτασή της πάνω στην υποενδοθηλιακή στοιβάδα. Η συσσώρευση (aggregation), που διακρίνεται σε αναστρέψιμη και μη-αναστρέψιμη Σύσπαση αγγείων Προσκόλληση αιμοπεταλίων Συσσώρευση αιμοπεταλίων

Ρυθμιστικοί μηχανισμοί προσκόλησης αιμοπεταλίων κολλαγόνο PLC DAG Ca++ Υποδοχείς ινωδογόνου Ινώδες

Ενεργοποίηση αιμοπεταλίων ΤΧΑ 2 = θρομβοξάνη A2 Υποδοχέας ινωδογόνου Ινώδες αιμοπεταλιο-ινώδους αιμοστατικού βύσματος

Σχηματισμός αιμοπεταλιακού βύσματος Ενεργοποίηση αιμοπεταλίων Εκλυση περιεχομένου κοκκίων Σύνθεση ΤΧΑ2 Βρόγχος θετικής ανατροφοδότησης

Προστακυκλίνη και ΝΟ αναστέλλουν τη συσσώρευση αιμοπεταλίων camp PGI2 Προσταγλανδίνες D2, E1 Ερυθροκύτταρα εγκλωβισμένα σε δίκτυο ινώδους

Δημιουργία πήγματος - θρόμβου Πρωτείνες πλάσματος Συμμετοχή ινώδους

Ενεργοποίηση προθρομβίνης και ινωδογόνου Αυτοενίσχυση μηχανισμού Ca 2+

Οι δύο οδοί πήξης - Δημιουργία θρομβίνης Ενδογενής επαφή Εξωγενής Ιστικός παράγοντας Ca 2+ Ca 2+ αιμορροφιλία Ca 2+ (MacFarlane, Nature 1964) Ca 2+

Συμμετοχή αιμοπεταλίων Δεσμεύονται παράγοντες πήξης, προθρομβινάση Ινώδες Αυξάνει την ταχύτητα των αντιδρασεων Προστατεύει τους παράγοντες πήξης Συνεισφέρει στην εξειδίκευση της αντίδρασης Περιορίζει την έκταση της πήξης Αρνητικά φορτισμένα φωσφολιπίδια Αιμοπεταλιακός παράγοντας 3 (PF3)

Ηπαρ- Πήξη του αίματος

Πήξη αίματος

Αναστολή της πήξης Αναστολή συσσώρευσης αιμοπεταλίων Αναστολή θρόμβου

Αναστολέας της οδού του ιστικού παράγοντα Αναστολέας της οδού του ιστικού παράγοντα TFPI

Αντιπηκτικός μηχανισμός που ελέγχεται από τη θρομβίνη πρωτεόλυση

Αντιθρομβίνη Πρωτείνη πλάσματος Ενεργοποιείται μετά από σύνδεση με ηπαρίνη Αναστέλλει θρομβίνη και άλλους παράγοντες πήξης (Χα)

Αναστολή της πήξης -Μηχανισμοί Ηπαρίνη Ενεργός πρωτείνη C+ πρωτείνη S Αντιθρομβίνη πρωτείνη C+

Ινωδολυτικό σύστημα

Μηχανισμός απομάκρυνσης του θρόμβου Αντιθρομβίνη, Ηπαρίνη Πρωτεολυτικό ένζυμο Ιστικός ενεργοποιητής του πλασμινογόνου (t-pa)

Αντιπηκτικά φάρμακα

Διαταραχή αιμοστατικής ισορροπίας Ισχυρό & παρατεταμένο ερέθισμα Μεγάλο συνθλιπτικό τραύμα ή κάταγμα Οξεία ή χρόνια βλάβη του ενδοθηλίου Κυκλοφορία ουσιών ή παραγόντων (λοίμωξη, νεόπλασμα, δηλητήρια φιδιών κ.α.) Κατακράτηση ή ενεργοποίηση παραγόντων (ανεύρυσμα, αιμαγγείωμα) Συγγενής ή επίκτητη ανεπάρκεια παραγόντων Ελαττωμένη παραγωγή Αυξημένη κατανάλωση Ανεπάρκεια προστατευτικών μηχανισμών Συγγενής ή επίκτητη έκπτωση ανασταλτικών μηχανισμών Ανεπάρκεια οργάνων (ήπαρ, κυκλοφορικό)

Διαταραχές της αιμόστασης (που οφείλονται σε διαταραχές των παραγόντων πήξης) Υπολειτουργία ήπατος Ελλειψη βιταμίνης Κ Αιμορροφιλία Θρομβοκυτοπενία Ελλειματική παραγωγή προθρομβίνης, παραγόντων VII, IX, X Ελλειματική απορρόφηση λίπους Γενετικά νοσήματα/πολυμορφισμοί VIII 80%, IX 15%, XI 2% Ελαττωμένη παραγωγή αιμοπεταλίων

Ινωδολυτικά-θρομβολυτικά φάρμακα - Ουροκινάση - Στρεπτοκινάση, ανιστρεπλάση - Ιστικοί ενεργοποιητές του πλασμινογόνου (t-pa), ρετεπλάση, τενεκτεπλάση Πλασμινογόνο Ενεργοποιητές ιστικού πλασμινογόνου, t-ρα Ουροκινάση + - Αμινοκαπροϊκό οξύ Στρεπτοκινάση Πλασμίνη + + Προϊόντα αποδόμησης Ινωδογόνο Θρομβίνη Ινώδες Προϊόντα διάσπασης ινώδους

Αντιπηκτικά φάρμακα Άμεσοι αναστολείς της θρομβίνης Ιρουδίνες: λεπιρουδίνη, Μπιβαλιρουδίνη Έμμεσοι αναστολείς της θρομβίνης Ηπαρίνη Αναστολείς του αναγωγικού μεταβολισμού της βιταμίνης Κ Βαρφαρίνη και Κουμαρινικά Αντιστρεπτοί αποκλειστές των ADP υποδοχέων των αιμοπεταλίων, και κατά συνέπεια τη συσσώρευση τους Κλοπιδογρέλη και Τικλοπιδίνη