Ενα Νέο Κλασσικό Υπόδειγμα Χωρίς Κεφάλαιο Μακροοικονομικές Διακυμάνσεις και Νομισματικοί Παράγοντες Καθ. Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική, Αθήνα, 2016
Ενα Νέο Κλασσικό Υπόδειγμα Χωρίς Κεφάλαιο Πριν αναλύσουμε τη νέα κεϋνσιανή προσέγγιση, θα επικεντρωθούμε σε μία αναλυτικά απλούστερη μορφή του νέου κλασσικού υποδείγματος των οικονομικών διακυμάνσεων, στην οποία ο μοναδικός μεταβλητός συντελεστής παραγωγής είναι η εργασία και δεν υπάρχει συσσώρευση κεφαλαίου. Από την άλλη, στο υπόδειγμα αυτό επιτρέπουμε μία γενικότερη προσέγγιση στις προτιμήσεις του αντιπροσωπευτικού νοικοκυριού και κάνουμε τη διάκριση μεταξύ ονομαστικών και πραγματικών μεταβλητών, ώστε να εξετάσουμε τον προσδιορισμό του επιπέδου τιμών και μισθών, των ονομαστικών επιτοκίων και τις επιπτώσεις νομισματικών παραγόντων στα κλασσικά υποδείγματα. Καθ. Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική, Αθήνα, 2016 2
Το Αντιπροσωπευτικό Νοικοκυριό Το αντιπροσωπευτικό νοικοκυριό μεγιστοποιεί, 1 E t s=0 1+ ρ s u(c t+s, L t+s ) υπό την ακολουθία των περιορισμών, P t+s C t+s + 1 1+ i t+s B t+s B t+s 1 + W t+s L t+s T t+s lim E B 0 t t+s S Καθ. Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική, Αθήνα, 2016 3
Συνθήκες Πρώτης Τάξης για το Αντιπροσωπευτικό Νοικοκυριό Υποθέτουμε ότι η συνάρτηση χρησιμότητας ανά περίοδο δίνεται από, 1 θ 1+λ U(C, L ) = C t t t 1 θ L t 1+ λ Οι συνθήκες πρώτης τάξης έχουν τη μορφή, W t P t = C θ 1 L λ t t = 1 1+ i 1+ ρ E t t C t+1 C t θ P t P t+1 Καθ. Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική, Αθήνα, 2016 4
Η Αντιπροσωπευτική Επιχείρηση Η αντιπροσωπευτική επιχείρηση επιλέγει το επίπεδο της απασχόλησης, το οποίο μεγιστοποιεί τα κέρδη της, για δεδομένους ονομαστικούς μισθούς και επίπεδο τιμών. Η εργασία είναι ο μόνος μεταβλητός συντελεστής παραγωγής. Τα κέρδη προσδιορίζονται από, P t Y t W t L t = P t (A t L t 1 α ) W t L t Η επιχείρηση απασχολεί εργαζομένους έως ότου το (φθίνον) οριακό προϊόν της εργασίας εξισωθεί με τον πραγματικό μισθό. W t P t = (1 α )A L α t t Καθ. Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική, Αθήνα, 2016 5
Το Υπόδειγμα σε Γραμμική Λογαριθμική Μορφή Συνθήκες Πρώτης Τάξης για τα Νοικοκυριά w t p t = θc t + λl t c = E (c ) 1 ( t t t+1 θ i t E t (π t+1 ) ρ ) Συνθήκη Πρώτης Τάξης για τις Επιχειρήσεις w t p t = a t αl t + ln(1 α ) Συνάρτηση Παραγωγής και Ισορροπία στην Αγορά Αγαθών y t = a t + (1 α )l t c t = y t Καθ. Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική, Αθήνα, 2016 6
Επίλυση του Υποδείγματος Από τις συνθήκες ισορροπίας στην αγορά αγαθών και υπηρεσιών και στην αγορά εργασίας προκύπτει ότι, _ l = η a + l t LA t _ y = c = η a + y t t YA t _ w p = η a + ω t t WA t r t = i t E t (π t+1 ) = ρ +θη YA E t (Δa t+1 ) Καθ. Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική, Αθήνα, 2016 7
Ο Ορισμός των Παραμέτρων Οι παράμετροι που ορίζουν τις επιπτώσεις της διαταραχής στην παραγωγικότητα είναι, η LA = 1 θ θ(1 α ) + α + λ η YA = 1+ (1 α )η LA = 1+ λ θ(1 α ) + α + λ η WA = 1 αη LA = θ + λ θ(1 α ) + α + λ Καθ. Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική, Αθήνα, 2016 8
Ιδιότητες του Υποδείγματος Η παραγωγή, η κατανάλωση και οι πραγματικοί μισθοί είναι θετικές συναρτήσεις της παραγωγικότητας, ενώ η απασχόληση είναι θετική συνάρτηση της παραγωγικότητας μόνο αν θ<1, δηλαδή μόνο αν η ελαστικότητα διαχρονικής υποκατάστασης της κατανάλωσης είναι μεγαλύτερη από τη μονάδα. Αν θ>1 η απασχόληση είναι αρνητική συνάρτηση της παραγωγικότητας, ενώ αν θ=1 η απασχόληση είναι ανεξάρτητη από την παραγωγικότητα. Αυτό συμβαίνει διότι αν θ<1 το αποτέλεσμα υποκατάστασης κυριαρχεί του εισοδηματικού αποτελέσματος μετά από μία μεταβολή της παραγωγικότητας και των πραγματικών μισθών. Αν θ>1 το εισοδηματικό αποτέλεσμα κυριαρχεί του αποτελέσματος υποκατάστασης, ενώ στην περίπτωση θ=1 τα δύο αποτελέσματα αλληλο-εξουδετερώνονται και η απασχόληση είναι σταθερή. Κανένας άλλος παράγων δεν επηρεάζει τις διακυμάνσεις των πραγματικών μεγεθών. Βλέπουμε ότι όπως και στο γενικότερο υπόδειγμα των πραγματικών οικονομικών κύκλων, νομισματικοί παράγοντες όπως η προσφορά χρήματος ή τα ονομαστικά επιτόκια δεν έχουν καμμία επίπτωση στην εξέλιξη των πραγματικών μεγεθών. Καθ. Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική, Αθήνα, 2016 9
Ο Ρόλος των Νομισματικών Παραγόντων στο Νέο Κλασσικό Υπόδειγμα Προκειμένου να εξετάσουμε τις επιπτώσεις νομισματικών παραγόντων στο βραχυχρόνιο κλασσικό υπόδειγμα, θα υποθέσουμε αρχικά ότι υπάρχει μια συνάρτηση ζήτησης χρήματος από τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις η οποία, σε λογαρίθμους, λαμβάνει τη μορφή, m t p t = y t ηi t όπου η όπου η είναι η ημι-ελαστικότητα της ζήτησης χρήματος ως προς το ονομαστικό επιτόκιο, η οποία ορίζεται από την εξίσωση Fisher, ως, i t = r t + E t (π t+1 ) Πραγματικές μεταβλητές, όπως το y και r δεν εξαρτώνται από νομισματικούς παράγοντες, παρά μόνο από τη διαταραχή στην παραγωγικότητα a. Καθ. Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική, Αθήνα, 2016 10
Μία Εξωγενής Πορεία για την Προσφορά Χρήματος Αν η κεντρική τράπεζα καθορίζει μία εξωγενή πορεία για την προσφορά χρήματος, τότε από τη συνθήκη ισορροπίας στην αγορά χρήματος και την εξίσωση Fisher, προκύπτει ότι, p t = η 1+ η E t (p t+1 ) + 1 ( ) 1+ η m t y t + ηr t Με την υπόθεση ότι η>0, το επίπεδο τιμών προσδιορίζεται από, p t = 1 1+ η j=0 η 1+ η j E t ( ) m y + ηr t+ j t+ j t+ j Καθ. Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική, Αθήνα, 2016 11
Μία Εξωγενής Πορεία για το Ονομαστικό Επιτόκιο Αν η κεντρική τράπεζα ακολουθεί μία πολιτική εξωγενους προσδιορισμού του ονομαστικού επιτοκίου, από την εξίσωση Fisher, προκύπτει ότι, E t (π t+1 ) = i t r t Η εξίσωση αυτή δεν προσδιορίζει τον πληθωρισμό, αλλά τον προσδοκώμενο πληθωρισμό, και είναι συμβατή με κάθε πορεία του επιπέδου των τιμών η οποία ικανοποιεί, p = p + i r + ξ E t+1 t t t t+1 για όποιο ξ ικανοποιεί ( ξ ) = 0 t t+1 Αυτό υποδεικνύει πολλαπλές ισορροπίες για το επίπεδο των τιμών και τον πληθωρισμό, με κάθε ισορροπία να αντιστοιχεί σε ένα διαφορετικό ξ. Κατά συνέπεια υπάρχει απροσδιοριστία του επιπέδου τιμών και του πληθωρισμού. Καθ. Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική, Αθήνα, 2016 12
Κεντρικές Τράπεζες και Κανόνες Επιτοκίων Οι κεντρικές τράπεζες κατά κύριο λόγο χρησιμοποιούν τα επιτόκια και όχι για την προσφορά χρήματος στη νομισματική πολιτική. Αν μία πολιτική επιτοκίων προκαλούσε απροσδιοριστία στο επίπεδο τιμών και τον πληθωρισμό, αυτό θα ήταν εξαιρετικά ανησυχητικό για τη νομισματική πολιτική. Ωστόσο, οι κεντρικές τράπεζες συνήθως ακολουθούν μία πολιτική σύμφωνα με την οποία τα ονομαστικά επιτόκια δεν είναι εξωγενή, αλλά εξαρτώνται από παρελθούσες, τρέχουσες ή και προσδοκώμενες οικονομικές εξελίξεις, και συνήθως τον πληθωρισμό. Για παράδειγμα, αν ανέβει ο πληθωρισμός, η κεντρική τράπεζα αυξάνει τα ονομαστικά επιτόκια προκειμένου να τον μειώσει. Καθ. Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική, Αθήνα, 2016 13
Ενας Κανόνας Επιτοκίων Βασισμένος στον Πληθωρισμό Ας υποθέσουμε τον ακόλουθο κανόνα για τον προσδιορισμό του ονομαστικού επιτοκίου. i t = ρ + φπ t όπου φ>0 μετρά την μεταβολή του ονομαστικού επιτοκίου της κεντρικής τράπεζας στον τρέχοντα πληθωρισμό. Από τον κανόνα αυτόν και την εξίσωση Fisher προκύπτει ότι π t = 1 φ E ( t π ) t+1 + 1 ( φ r t ρ) Κάτω από την υπόθεση φ>1 (η αρχή του Taylor), ο πληθωρισμός προσδιορίζεται ως, π t = s=0 1 φ s+1 E t ( r t+s ρ) Καθ. Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική, Αθήνα, 2016 14
Νομισματικοί Παράγοντες και Νομισματική Πολιτική στα Νέα Κλασσικά Υποδείγματα Εάν η κεντρική τράπεζα καθορίζει μία εξωγενή πορεία για την προσφορά χρήματος, το επίπεδο των τιμών και του πληθωρισμού προσδιορίζονται ως συνάρτηση της εξωγενούς πορείας της προσφοράς χρήματος, και της εξέλιξης του πραγματικού προϊόντος και του πραγματικού επιτοκίου, που είναι ανεξάρτητες από νομισματικούς παράγοντες. Εάν η κεντρική τράπεζα ακολουθεί μία εξωγενή πορεία για το ονομαστικό επιτόκιο, το αποτέλεσμα είναι απροσδιοριστία του επιπέδου των τιμών και του πληθωρισμού. Εάν τα ονομαστικά επιτόκια αντιδρούν στον πληθωρισμό, και η αντίδραση είναι αρκετά έντονη (φ> 1), τότε δεν υπάρχει πρόβλημα απροσδιοριστίας για τον πληθωρισμό. Εάν η αντίδραση των ονομαστικών επιτοκίων για τον πληθωρισμό δεν είναι αρκετά έντονη (φ 1), τότε το πρόβλημα της απροσδιοριστίας του πληθωρισμού παραμένει. Σε κάθε περίπτωση, στο "νέο" κλασικό υπόδειγμα των συνολικών διακυμάνσεων μόνο πραγματικοί παράγοντες επηρεάζουν τις διακυμάνσεις των πραγματικών μεταβλητών. Νομισματικοί παράγοντες και η νομισματική πολιτική επηρεάζουν μόνο τα πραγματικά χρηματικά διαθέσιμα, και ονομαστικές μεταβλητές όπως το επίπεδο των τιμών και του πληθωρισμού, τα ονομαστικά επιτόκια και η προσφορά χρήματος. Καθ. Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική, Αθήνα, 2016 15