ASTO-CRP- STREPTOCOCCUS-RF ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΗΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΤΕΙ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΙΑΤΡΙΚΩΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΩΝ
Streptococcus pyogenes (πυογόνος στρεπτόκοκκος) Α. Μορφολογία-Ταξινόμηση Gram-θετικός κόκκος (0,6-1,0 μm διάμετρο) Συναντάται σε ζεύγη ή αλυσίδες Ομάδα-β αιμόλυση (πλήρης λύση ερυθρών όπως έχει παρατηρηθεί in vitro) Ομάδα-Α πρασινίζοντες(ταξινόμηση κατά Lancefield) Electron micrograph of Streptococcus pyogenes
Streptococcus viridans πρασινίζων Βρίσκονται στην φυσιολογική χλωρίδα των αναπνευστικών οδών. Είναι από τα συνηθέστερα αίτια της μικροβιακής ενδοκαρδίτιδος, η οποία παρατηρείται σε άτομα τα οποία πάσχουν από συγγενή ή επίκτητη (ρευματική ενδοκαρδίτιδα). Κινδύνευαν παλιά αυτά τα άτομα σε οδοντιατρικές επεμβάσεις. Σχηματίζει πράσινη άλω γύρω από τις αποικίες και διαφέρει από τον πνευμονόκοκκο με ειδική δοκιμασία που παράγει πράσινη άλω επίσης(ομάδα Α).
Streptococcus pyogenes (πυογόνος στρεπτόκοκκος) Β. Δομή καψίδιο που περιέχει υαλουρονικό οξύ Μ πρωτεΐνη >100 διαφορετικοί οροτύποι (serotypes) αναστέλλει την ενεργοποίηση του συμπληρώματος κάποιοι Μ οροτύποι σχετίζονται με τον Ρευματικό πυρετό
Αντιγονική σύσταση β-αιμολυτικού στρεπτόκοκκου Περιβάλλεται από έλυτρο που η σύνθεση του είναι Ν- ακετυλογλυκοσαμίνη και γλυκουρονικό οξύ. Η εξωτερική στοιβάδα περιέχει τα αντιγόνα Μ,Τ,Ρ μια ειδική πρωτεΐνη του παράγοντα θολερότητας του ορού (serum opacity factor, SOF). Η επιφάνεια των στρεπτόκοκκων καλύπτεται από φίμπριες οι οποίες τρυπούν το κυτταρικό τοίχωμα. Είναι χρήσιμα όλα τα αντιγόνα για την τυποποίηση αλλά και την λοιμογόνο δράση του β-αιμολυτικού στρεπτόκοκκου.
Streptococcus pyogenes (πυογόνος στρεπτόκοκκος) Γ. Βασικές τοξίνες Ερυθρογόνες τοξίνες Α, Β, C (erythrogenic/pyrogenic toxins) Στρεπτολυσίνη-Ο αλληλεπιδρά με μόρια χοληστερόλης (cholesterolbinding/pore-forming toxin) ολιγομερίζεται (25-80 μονομερή) Στρεπτολυσίνη-S * *ενεργοποιείται μόνο μετά από σύνδεση με πρωτεΐνη φορέα
Στρεπτολυσίνη- Ο Αιμολύει τα ερυθρά αιμοσφαίρια ανθρώπου, κόνικλου,προβάτου και ίππου. Είναι πρωτεΐνη μοριακού βάρους 60000 ευαίσθητη στο οξυγόνο και την θέρμανση στους 37 ο C,δρα αιμολυτικώς αλλά αδρανοποιείται με οξείδωση. Η ανάπτυξη σε αιματούχο άγαρ διευκολύνει την εμφάνιση αιμόλυσης. Έχει αντιγονικές ιδιότητες και προκαλεί τον σχηματισμό αντισώματος της αντι-στρεπτολυσίνης Ο. Προσδιορίζεται ποσοτικά in-vitro στον ορό του αίματος στις 200 μονάδες είναι το φυσιολογικό όριο.
Streptococcus pyogenes (πυογόνος στρεπτόκοκκος) ΠΑΘΗΣΕΙΣ Φαρυγγίτιδα Αμυγδαλίτιδα Ωτίτιδα Πυοδερμία Οστρακιά Ρευματικό πυρετό* Μοριακός μιμητισμός (παραγωγή αντι-μ αντισωμάτων που εμφανίζουν διασταυρούμενη αντίδραση με αντιγόνο του μυοκαρδίου) Σπειραματονεφρίτιδα* Εναπόθεση ανοσοσυμπλεγμάτων στα νεφρικά σπειράματα *delayed sequelae (μεταστρεπτοκοκκικές παθήσεις)
ΡΕΥΜΑΤΙΚΟΣ ΠΥΡΕΤΟΣ Αποτελεί την σοβαρότερη επιπλοκή της λοιμώξεως από β-αιμολυτικό στρεπτόκοκκο Βλάβες αρθρώσεων Καρδιακού μυός Βαλβίδων καρδιάς Παρατηρείται αύξηση της ταχύτητας καθίζησης, της CRP, και των ειδικών στρεπτοκοκκικών αντισωμάτων (ASO-anti- DNAάση).
ASTO Κάνουμε αραιώσεις του ορού με το ρυθμιστικό διάλυμα. Συνήθως γίνονται 10 αραιώσεις από 1:50 έως 1:2400 Τοποθετούμε τις αραιώσεις με τη σειρά στα σωληνάρια Προσθέτουμε διάλυμα στρεπτολυσίνης στα σωληνάρια Ανακινούμε και τα αφήνουμε σε θερμοκρασία δωματίου για 15min. Προσθέτουμε εναιώρημα των ερυθρών τα βάζουμε στον κλίβανο στους 37 ο C για 45 λεπτά, τα βγάζουμε και ελέγχουμε πιθανή αιμόλυση.
Αναστολή αιμόλυσης (ASO Titer) Ετοιμάζουμε τις αραιώσεις του εξεταζόμενου ορού και του πρότυπου όρου με το ρυθμιστικό διάλυμα. (δεν συμπεριλαμβάνεται στην εικόνα) Τοποθετούμε τις αραιώσεις με τη σειρά (μικρότερη προς μεγαλύτερη) Προσθέτουμε διάλυμα στρεπτολυσίνης-ο
Αναστολή αιμόλυσης (ASO Titer) Ανακινούμε και επωάζουμε σε Τ δωματίου για 15 λεπτά Προσθέτουμε τα ερυθρά. Επωάζουμε στους 37ºC για 45 λεπτά. Ανακίνηση κάθε 15 λεπτά.
Αξιολόγηση Αναστολή αιμόλυσης (ASO Titer) ΝΑ ΘΥΜΑΣΤΕ Σχέση Αντισώματος-Αραίωσης ** Το τελευταίο σωληνάριο στο οποίο δεν παρατηρείται αιμόλυση είναι ο τίτλος της αντιστρεπτολυσίνης-ο ** Αξιολόγηση θετικού μάρτυρα Τίτλος ASO αυξάνεται σταδιακά 1 με 2 εβδομάδες μετά την μόλυνση Μέγιστη τιμή 3 με 5 εβδομάδες + >250 μονάδων Διαγνωστική αξία στον Ρευματικό πυρετό
ASO LATEX Στην μέθοδο αυτή χρησιμοποιούνται σωματίδια latex τα οποία είναι καλυμμένα με στρεπτολυσίνη-ο. Παρουσία αντι-στρεπτολυσίνης-ο παρατηρείται συγκόλληση. Μπορεί να γίνει ποιοτική ή ημι-ποσοτική αξιολόγηση του εξεταζόμενου ορού.
C-αντιδρώσα πρωτεΐνη πρωτεΐνη του πλάσματος που συντίθεται από τα ηπατοκύτταρα εμπλέκεται στην αντίδραση της φλεγμονής αυξάνεται ταχύτατα (μέσα σε λίγες ώρες) μέχρι και 1000Χ προσδένεται σε συγκεκριμένες μοριακές διαμορφώσεις (πχ φωσφορυλοχολίνη) ενεργοποιεί το κλασσικό μονοπάτι του συμπληρώματος, την φαγοκυττάρωση και προσδένεται σε ανοσοσφαιρινικούς υποδοχείς FcR (FcγRI και FcγRII) Black, Kushner and Samols, 2004
Μέθοδοι ανίχνευσης Latex (ποιοτικός και ημι-ποσοτικός προσδιορισμός) Νεφελομετρία (ποσοτικός προσδιορισμός) C-αντιδρώσα πρωτεΐνη Latex (ποιοτικός προσδιορισμός) Βάζουμε σε μια αντικειμενοφόρο πλάκα: Α) μια σταγόνα του εξεταζόμενου ορού (χωρίς αραίωση) Β) μια σταγόνα θετικού μάρτυρα Γ) μια σταγόνα αρνητικού μάρτυρα Προσθέτουμε από μια σταγόνα του αιωρήματος Latex Ανακατεύουμε. Αξιολογούμε (μέσα στα επόμενα 3 λεπτά).
C-αντιδρώσα πρωτεΐνη Αξιολόγηση Φυσιολογική τιμή ~ 0,5 μg/dl Μέτρια αύξηση 1-10 μg/dl Σαφής αύξηση >10 μg/dl Αξιοποίηση (Εφαρμογές) Δείκτης οξείας φλεγμονής Εξέταση των επιπέδων της CRP δίνει πληροφορίες για την πορεία: α) της ίασης, β) νεοπλασιών, γ) μεταμοσχεύσεων Προγνωστική αξία για έμφραγμα του μυοκαρδίου και εγκεφαλικό
Ρευματοειδής Παράγοντας Αντίσωμα ενάντια στο Fc τμήμα της IgG Συνήθως IgM Ανιχνεύεται: Ρευματοειδή αρθρίτιδα (στο 80% των ασθενών) Άλλα αυτοάνοσα ( π.χ Sjögren, SLE) Οξείες και χρόνιες λοιμώξεις (πχ φυματίωση, σύφιλη, λέπρα) Μέθοδοι ανίχνευσης Latex Νεφελομετρία
Epstein-Barr Virus Ερπητοϊός (dsdna) 100 γονίδια Μολύνει επιθηλιακά κύτταρα και Β λεμφοκύτταρα Πλατύ φάσμα ασθενειών (πχ Λοιμώδη μονοπυρήνωση, Β λεμφώματα)
Ετερόφιλα Αντισώματα 1932 Paul and Bunnell συγκολλητίνες ερυθρών αιμοσφαιρίων (πρόβατο) συγκόλληση ερυθρών αιμοσφαιρίων που προέρχονται από διαφορετικά είδη (οργανισμούς) cross-reaction (διασταυρούμενη αντίδραση) συνήθως ΙgM, χαμηλή δύναμη σύνδεσης (weak antibodies) και παρουσιάζουν πολύ-ειδικότητα (multispecificity) Kaplan and Levinson, 1999
Latex Monotest