Ca P και οστικές μεταστάσεις Κιτσοπούλου Σοφία Παπαθεοδώρου Μαρία Β Ουρολογική Κλινική ΑΠΘ Γ. Ν. Παπαγεωργίου Ο καρκίνος του προστάτη προσβάλλει τα οστά Επίπεδα PSA / φορτίο όγκου Αρχική διάγνωση και θεραπεία Έναρξη ADT Οστική απώλεια & κατάγματα που προκαλούνται από ADT Ορμονο-ευαίσθητος Προχωρημένα οστικά συμβάντα Θάνατος Οστικές μεταστάσεις ADT Προσαρμογή από Abrahamsson PA. Eur Urol Suppl 2009;8:821 38. Χρόνος Ανθεκτικός στον ευνουχισμό 1
Ο καρκίνος του προστάτη προσβάλλει τα οστά Τα οστά είναι η πιο συχνή θέση μετάστασης σε άνδρες με καρκίνο του προστάτη Η ανάπτυξη των οστικών μεταστάσεων συνδέεται με την εξέλιξη της νόσου, αυξημένη θνητότητα, κίνδυνο εμφάνισης σκελετικών συμβαμάτων και σημαντική αύξηση του καρκινικού φορτίου. 1. Tannock IF, et al. N Engl J Med 2004;351:1502 12; 2. Petrylak DP, et al. N Engl J Med 2004;351:1513 20; 3. Oudard S, et al. J Clin Oncol 2005;23:3343 51; 4. Nørgaard M, et al. J Urol 2010;184:162; 5. Hagiwara M, et al. Prostate Cancer Prostatic Dis 2012 Nov 13. doi: 10.1038/pcan.2012.42 [Epub ahead of print; 6. Fizazi et al. Lancet 2011;377:813 822; 7. Fizazi K et al. Ann Oncol 2012;23(suppl 9):Abstract 937P Επίπτωση οστικών μεταστάσεων σε συμπαγείς όγκους Επίπτωση οστικών μεταστάσεων (%, εύρος) 100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 20 25% 14 45% 40% 60% Renal Melanoma Bladder Thyroid Lung Breast Prostate Coleman RE. Cancer Treat Rev 2001;27:165 76. Overall survival 30 40% 65 75% 65 75% 2
Σημεία οστικών μεταστάσεων Σπονδυλική στήλη Λεκάνη Πλευρά Κρανίο Άνω βραχίονας Μακρά οστά American Academy of Orthopaedic Surgeons. Avail. at//orthoinfo.aaos.org/topic.cfm?topic=a00093, Mundy GR. Cancer 1997;80(Suppl 8):1546-56. Οστικές μεταστάσεις -απεικονιστικές μέθοδοι Σπινθηρογράφημα οστών Απλή ακτινογραφία Αξονική τομογραφία MRI PET 1. Wang K, et al. Clin Nucl Med 2005;30:655 71. 2. Gralow JR, et al. J Natl Compr Canc Netw 2009;7(Suppl 3):S1 S32. 3
Ασθενείς με CRPC και οστικές μεταστάσεις έχουν υψηλό κίνδυνο εμφάνισης σκελετικών συμβαμάτων Patients (%) 100 80 60 40 20 0 Bone metastases 1 SRE 2 Spinal cord compression Surgery Radiation therapy Pathologic fracture Any 0 20 40 60 Patients (%) 1. Incidence of bone metastases in TAX327 trial, adapted from: Tannock I, et al. N Eng J Med 2004;351:1502 12; 2. Incidence of SRE in placebo, adapted from: Saad F, et al. J Natl Cancer Inst 2004;96:879 82. Σκελετικά συμβάματα και οστικές μεταστάσεις Ακτινοβόληση του οστού Παθολογικό κάταγμα Συμπίεση της σπονδυλικής στήλης Χειρουργείο στο οστό Οστικός πόνος Περιορισμένη κινητικότητα Μειωμένη ποιότητα ζωής 1. Roodman GD. Mechanisms of bone metastasis. N Engl J Med. 2004;350:1655 1664., 2. Mundy GR. Metastasis to bone: causes, consequences and therapeutic opportunities. Nat Rev Cancer., 2002;2:584 593., 3. Saad F, Gleason DM, Murray R, et al. Long-term efficacy of zoledronic acid for the prevention of skeletal complications in patients with metastatic hormone-refractory Καρκίνος Προστάτη. J Natl Cancer Inst., 2004;96:879 882., 4. Stopeck AT, Lipton A, Body J-J, et al, on behalf of the 20050136 Καρκίνος Μαστού SRE Study Investigators.denosumab compared with zoledronic acid for the treatment of bone metastases in patients with advanced Καρκίνος Μαστού : a randomized, double-blind study. J Clin Oncol. 2010;28:5132 5139. 4
Τα σκελετικά συμβάματα είναι δυσμενής προγνωστικός παράγοντας για τους ασθενείς με καρκίνο του προστάτη Πιθανότητα 1.0 0.9 0.8 0.7 0.6 0.5 0.4 0.3 0.2 0.1 0.0 Επιβίωση τη 360 ημέρα (n = 471) Χωρίς SRE 49.7% 1 SRE 28.2% P = 0.02 0 90 180 270 360 Επιβίωση (ημέρες) De Puy V, et al. Support Care Cancer 2007;15:869 76. Ο ρόλος του νοσηλευτή στη συνολική αξιολόγηση του ασθενή Αξιολογώντας τα σημεία και συμπτώματα επί υποψίας συμπίεσης του νωτιαίου μυελού Αξιολογώντας τον οστικό πόνο Αναγνωρίζοντας την υπερασβεστιαιμία (καταβολισμός οστών) της κακοήθειας 5
Στρατηγικές αξιολόγησης επί υποψίας συμπίεσης του νωτιαίου μυελού Ο πόνος πρέπει να αξιολογείται πάντα Η αξιολόγηση είναι το κλειδί για αποτελεσματικό έλεγχο του πόνου Η επανάληψη των αξιολογήσεων είναι απαραίτητη όσο ο πόνος επιδεινώνεται Cleary JF. Cancer Control 2000;7:120 31; Payne R. J Pain Symptom Manage 2000;19(1 Suppl):S12 5. 6
Αιτίες οστικού πόνου στον μεταστατικό καρκίνο Ο πόνος προκαλείται από: Τον όγκο στο οστό Ένα κάταγμα Διαμεσολαβητές φλεγμονής Αυξημένη πίεση ενδοοστικά Ο λειτουργικός πόνος (περιστασιακός) είναι ο πιο συχνός και ο δυσκολότερος να ελεγχθεί. Αξιολόγηση: 0Εντοπισμός 0Ποιότητα /Τύπος 0Συμπτώματα 0Χρόνος έναρξης 0Έξαρση /Ανακούφιση 0Ένταση / Διάρκεια Faiman B. Cleve Clin J Med 2010;77:273 8; Siemionow K, et al. Cleve Clin J Med 2008;75:557 66. Εμφάνιση του οστικού πόνου Reich CD. Clin J Oncol Nurs 2003;7:641 6; Prasad D & Schiff D. Lancet Oncol 2005;6:15 24. 7
Αναγνωρίζοντας την υπερασβεστιαιμία της κακοήθειας Grill V & Martin TJ. Rev Endocr Metab Disord 2000;1:253 6. Θεραπεία ασθενών με καρκίνο του προστάτη και οστικές μεταστάσεις Zoledronic acid 4 mg IV Denosumab 120 mg SC Ημερήσια χορήγηση συμπληρωμάτων ασβεστίου ( 500 mg) και βιταμίνης D ( 400 IU) 8
Αντιμετώπιση υποασβεστιαιμίας Έλεγχος επιπέδων ασβεστίου πριν την έναρξη της θεραπείας 15 ημέρες μετά την 1 η χορήγηση έλεγχος επιπέδων ασβεστίου Αν υπάρχει υπασβεστιαιμία, να διορθωθεί! Οπωσδήποτε Βιταμίνη D (400 iu) & Ασβέστιο (500 mg) την ημέρα (εκτός και αν παρατηρείται υπερασβεστιαιμία) Ειδικά για τους νοσηλευτές που ασχολούνται με τον Ουρολογικό Καρκίνο Φυσιολογία των οστών Οστική απώλεια που σχετίζεται με την αντικαρκινική θεραπεία Οστικές μεταστάσεις Αξιολόγηση ασθενή Θεραπεία Εκπαίδευση και υποστήριξη ασθενή 9
Ποιοι είναι οι στόχοι στη φροντίδα υγείας ασθενών με καρκίνο; Ποιότητα ζωής που σχετίζεται με την υγεία!! Ευχαριστώ πολύ! 10