1 Ποσοτική Ανάλυση και Επιχειρησιακές Αποφάσεις Εισηγητής : Γεωργίου Ανδρέας Καθηγητής Ο Ε Πανεπιστήμιο Μακεδονίας
2 Τι είναι η ζωή ; Άθροισμα αποφάσεων ιαδοχή αδράνειας και κινητικότητας Όχι μόνο ΤΙ αλλά και ΠΟΤΕ αποφασίζουμε Η λήψη αποφάσεων είναι θεμελιώδης διαδικασία στο ταξίδι της επιβίωσης και στη βελτίωση της ποιότητας ζωής Συγκροτημένη και ελεύθερη προσωπικότητα είναι εκείνη που λαμβάνει αποφάσεις (τι αξία έχει η ζωή μας αν δεν είμαστε ελεύθεροι να πάρουμε τις αποφάσεις που θεωρούμε σημαντικές στο κοινωνικό μας πλαίσιο;) Μία χρήσιμη θεωρία λήψης αποφάσεων πρέπει να ισορροπεί ανάμεσα στη δυσκολία εκπαίδευσης και εφαρμογής και στις ανθρώπινες ανάγκες
3 ιαίσθηση - Εμπειρία 1. Η ζήτηση για το προϊόν αυξάνεται τους καλοκαιρινούς μήνες (εμπειρία?) 2. Τρία ταμεία είναι αρκετά στο νέο κατάστημα (γιατί?) 3. Να επενδύσουμε σε πάγιο εξοπλισμό για να βελτιώσουμε την παραγωγική μας δυναμικότητα και να επιλύσουμε τα προβλήματα στένωσης (ολιστική προσέγγιση?) 4. Να επενδύσουμε στο κλάδο πληροφορικής (γενική εικόνα περιβάλλοντος) 5. Το συγκεκριμένο μείγμα προϊόντων είναι κερδοφόρο (τα τελευταία τρία τρίμηνα) να παραμείνουμε σ αυτό 6. Η συγκεκριμένη πρώτη ύλη είναι πολύ σημαντική για την παραγωγή μας (ήταν πάντα απαραίτητη) και πρέπει να αυξηθεί η διαθεσιμότητά της
4 +Ε+Ποσοτική προσέγγιση 1. Η επεξεργασία των στοιχείων δείχνει ότι η ζήτηση έχει ανοδική τάση 2. Με βάση τη μελέτη εισροής πελατών, αναμένεται ότι τις ώρες αιχμής απαιτούνται υποδομές για τουλάχιστον τρία ταμεία ώστε ο μέγιστος χρόνος αναμονής να μην ξεπερνάει τα 10 λεπτά 3. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της προσομοίωσης, η αναδιάρθρωση της γραμμής παραγωγής θα απαιτήσει επένδυση σε πάγιο εξοπλισμό συγκεκριμένου τύπου για αποφυγή στενώσεων σε όλα τα στάδια της παραγωγικής διαδικασίας 4. Τα θεμελιώδη στοιχεία του κλάδου πληροφορικής δείχνουν μεσοπρόθεσμη τάση για υψηλό ρυθμό ανάπτυξης 5. Με βάση το κόστος και τη διαθεσιμότητα των παραγωγικών συντελεστών, τις προβλέψεις της ζήτησης και των εξασφαλισμένων παραγγελιών, το λειτουργικό κόστος και τη χρησιμοποιούμενη τεχνολογία ένα συγκεκριμένο μείγμα παραγωγής φαίνεται να είναι πιο κερδοφόρο για την επόμενη παραγωγική περίοδο 6. Η οριακή αξία του συγκεκριμένου παραγωγικού συντελεστή είναι σαφώς υψηλότερη από τους υπόλοιπους στη συγκεκριμένη συγκυρία και κατά συνέπεια με βάση τη σχετική σταθερότητα των άλλων παραμέτρων της παραγωγής φαίνεται να είναι πιο σημαντικός για την επιχείρηση ώστε να επιδιωχθεί αύξηση της διαθεσιμότητάς του στα πλαίσια του εύρους εφικτότητας (???)
5 Η Επιχειρησιακή Έρευνα Έρευνα σε Επιχειρήσεις; Έρευνα Μάρκετινγκ; Operations (ή Operational) Research Scientific Analysis of the Operational Use of Military Resources Management Science ( ιοικητική Επιστήμη) Applying Science to the Art of Business Decisions Science Optimization Βελτιστοποίηση Η Επιχειρησιακή Έρευνα είναι παντού
6
7
8
9 Πεδία εφαρμογής Εύρεση βέλτιστου μείγματος προϊόντων Κατανομή πρώτων υλών σε ανταγωνιστικές δραστηριότητες Μείξη πρώτων υλών Επιλογή χαρτοφυλακίου Κατάρτιση διαφημιστικού σχεδίου Σχεδιασμός δυναμικότητας συστημάτων Χωροθέτηση παραγωγικών ή άλλων εγκαταστάσεων Προγραμματισμός και οργάνωση παραγωγής Προγραμματισμός έργων (χρόνος, κόστος, ποιότητα) Συγκοινωνίες (διαδρομές, δίκτυα κλπ) Βελτιστοποίηση δικτύων (και στην παραγωγή) Παροχή υπηρεσιών Συστήματα αναμονής και εξυπηρέτησης ημόσιος και Ιδιωτικός Τομέας
10
11
12
13
14 Ιστορικά στοιχεία FW Taylor (Scientific Mgmt Techniques for Industrial Efficiency Β παγκόσμιος πόλεμος Ραγδαία βιομηχανική ανάπτυξη G. Dantzig 1947 - μέθοδος simplex Μεταλλουργία, Σιδηροδρομικά δίκτυα, Μεταφορές, βιομηχανία τροφίμων, διύλισης, δίκτυα, υπηρεσίες (τράπεζες, ασφάλειες) κ.ά. Βελτίωση μεθόδων Ανάπτυξη πληροφορικής τεχνολογίας
15 Η επιστήμη της βελτιστοποίησης Η Επιχειρησιακή Έρευνα είναι η εφαρμογή επιστημονικής (scientific) προσέγγισης για την παροχή συμβουλών στους λήπτες αποφάσεων για την επίλυση «πολύπλοκων» επιχειρησιακών προβλημάτων σε συστήματα τα οποία λειτουργούν υπό συνθήκες αβεβαιότητας (uncertainty), ανταγωνισμού (conflict) και κινδύνου (risk), στα οποία εμπλέκονται ανθρώπινο δυναμικό, πρώτες ύλες, κεφάλαια, εξοπλισμός, μεθοδολογίες κλπ Ανεπάρκεια Πόρων Επιστημονική?? Βελτιστοποίηση Data Warehousing, Data Mining, ERP Business Analytics
16 Business Analytics Συνεχής διερεύνηση και αποτύπωση δεικτών και απόδοσης στη διάσταση του χρόνου οδηγώντας το σχεδιασμό για μελλοντικές ενέργειες εδομένα από καθημερινές επιχειρηματικές πρακτικές σε συνδυασμό με ευέλικτα ποσοτικά εργαλεία ανάλυσης Εκμετάλλευση πληροφορικής τεχνολογίας και εργαλείων ανάλυσης και εξόρυξης δεδομένων
17 Πού, Πώς, Ποιός, Πότε? Πού θα πρέπει να εγκατασταθεί ένας ΧΥΤΑ; Ένα εργοστάσιο; Ένα κέντρο διανομής; Ένα αεροδρόμιο (κριτήρια;) Πώς θα πρέπει να σχεδιαστεί μία νέα γραμμή παραγωγής; Πώς θα πρέπει να σχεδιαστεί ένα κατάστημα γρήγορου φαγητού; Ένα τραπεζικό υποκατάστημα; (κριτήρια;) Ποιο (Πόσο) είναι το κατάλληλο επίπεδο δυναμικότητας για μια νέα χειρουργική κλινική; Ποιο είναι το κατάλληλο μείγμα παραγωγής; Ποιο είναι το μέγιστο πλήθος αεροσκαφών που μπορεί να χειριστεί ο πύργος ελέγχου;(κριτήρια;) Πότε θα πρέπει να επεκταθεί η δυναμικότητα της χειρουργικής κλινικής ώστε να καλύψει εγκαίρως τη ζήτηση; Πότε θα πρέπει να ξεκινήσει η διαδικασία συντήρησης; (κριτήρια;)
18 Τα βασικά στάδια Καθορισμός του προβλήματος Συλλογή στοιχείων δεδομένων από το σύστημα Ανάπτυξη μαθηματικού μοντέλου Σκιαγράφηση εφικτών λύσεων Επίλυση του μοντέλου αξιολόγηση εφικτών λύσεων Εφαρμογή των συμπερασμάτων και της άριστης λύσης στο σύστημα Ανατροφοδότηση
19 Επιχειρησιακά Συστήματα Σύνολο οργανωμένων οντοτήτων (ανθρώπινο δυναμικό, μηχανές, εξοπλισμός,πρώτες ύλες, πληροφορίες, κ.ά) οι οποίες αλληλεπιδρούν και συνεργάζονται σε διαδικασίες (διεργασίες) που αποσκοπούν στην επίτευξη κάποιων στόχων, ανάλογα με την είσοδο (inputs) που δέχονται Στατικό/ υναμικό Προσδιοριστικό/Στοχαστικό ιακριτό/συνεχές Κατάσταση συστήματος
20 Επιχειρησιακές ραστηριότητες ιεργασία ραστηριότητες Προστιθέμενης Αξίας (μεγιστοποίηση αξίας με τον πλέον αποδοτικό τρόπο) Μετάβασης / Μεταφοράς οντοτήτων (ελαχιστοποίηση πόρων που απαιτούν) Ελέγχου (κανένα σύστημα δεν είναι τέλειο, κόστος/όφελος για την εισαγωγή και ενσωμάτωση) Ενεργητικές Παθητικές
21 Παράδειγμα? Supply Chain is: the network of organizations that are linked through upstream and downstream linkages, in the different processes and activities that produce value in the form of products and services in the hands of the ultimate customer (Christopher, 1998, Logistics & Supply Chain Management, Strategy Planning and Operation)
22 Επιχειρησιακά Μοντέλα Αναπαράσταση (απομίμηση) συστήματος με κάποιο στόχο Φυσικά - εικονικά (κατασκευές) μετάδοση εικόνας, πειραματισμός, εκπαίδευση Αναλογικά χάρτες, διαγράμματα, όργανα μετρήσεων Συμβολικά προφορικά/γνώμης/εννοιολογικά Μαθηματικά μοντέλα
23 ιάκριση Μοντέλων Σκοπός περιγραφή, βελτιστοποίηση, πρόβλεψη Μέθοδος ανάλυσης αναλυτικό, μη αναλυτικό ιαχείριση Μεταβλητότητας στοχαστικό, προσδιοριστικό Γενικότητα εφαρμογής
24 Χρησιμότητα μοντέλων Χαμηλό κόστος εν παρενοχλείται το σύστημα ιερεύνηση μεταβλητότητας Συμπίεση χρόνου Εκπαιδευτικά εργαλεία ΑΝΑΛΥΣΗ ΕΥΑΙΣΘΗΣΙΑΣ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΣΜΟΣ Απαιτείται: ημιουργικότητα Φαντασία Κοινή Λογική* *και λίγα μαθηματικά
25 Παράδειγμα 1 ο ιαίσθηση, εμπειρία, ποσοτική ανάλυση;;
26 Το γραμμικό μαθηματικό μοντέλο Min 25x 3 + 30x 4 + 20x 5 + 15x 6 + 65x 7 + 40x 8 Με περιορισμούς : o x 1 +x 2 + x 3 + x 4 + x 5 + x 6 + x 7 + x 8 = 100.000 o 0,04x 1 + 0,052x 2 + 0,071x 3 + + 0,125x 8 0,075 (x 1 +x 2 +x 3 + + x 8 ) o x 1 + x 2 + x 5 + x 7 50.000 o x 1 + x 3 + x 4 + x 7 + x 8 40.000 o x 1 + x 2 30.000 o x 1, x 2,, x 8 0
27 Η Επίλυση
28 Γραμμικός Προγραμματισμός Ευρέως διαδεδομένη τεχνική Γραμμικές σχέσεις ιοίκηση Παραγωγής Μάρκετινγκ Προγραμματισμός έργων Προγραμματισμός εργασίας Ανάμειξη πρώτων υλών, τρόφιμα, ποτά, καύσιμα Επενδύσεις Μέτρηση απόδοσης Βελτιστοποίηση ικτύων Χρηματοοικονομική ιοίκηση Αγροτική παραγωγή κ.ά.