Εκπαιδευτικό τραπέζι στην Hχωκαρδιογραφία. Βασικές αρχές απεικόνισης, εκτίμησης και ερμηνείας των: 2D/3D-STRAIN Παπαδόπουλος Κώστας Καρδιολόγος, Ν.Ε.Ε.Σ.
ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΤΗΣ ΚΑΡΔΙΑΣ - ΜΥΟΚΑΡΔΙΑΚΕΣ ΙΝΕΣ
ΕΠΙΜΗΚΗΣ ΒΡΑΧΥΝΣΗ / ΔΙΑΤΑΣΗ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΗ ΚΙΝΗΣΗ ΕΓΚΑΡΣΙΑ ΠΑΧΥΝΣΗ / ΛΕΠΤΥΝΣΗ ΣΤΡΟΦΙΚΗ ΚΙΝΗΣΗ (ΣΤΡΕΨΗ / ΑΠΟΣΥΣΠΕΙΡΩΣΗ)
Οι συμβατικοί ηχωκαρδιογραφικοί δείκτες (κλάσμα εξώθησης, όγκοι, doppler διαμιτροειδικής ροής κ.τ.λ.) δεν απεικονίζουν με ακρίβεια: - τις ενδογενείς ιδιότητες (συσπαστικότητα-χάλαση) του καρδιακού μυός - όλες τις συνιστώσες της μυοκαρδιακής κίνησης κατά τη συστολή και διαστολή - την τμηματική λειτουργικότητα Απαραίτητοι νέοι ηχωκαρδιογραφικοί δείκτες και νέες τεχνικές μυοκαρδιακής απεικόνισης με στόχους: 1.Καλύτερη κατανόηση της παθοφυσιολογίας 2.Πιο ακριβής και πρώιμη διάγνωση 3.Πιο ακριβής πρόγνωση 4.Καλύτερη αντιμετώπιση των καρδιακών παθήσεων
ΝΕΟΤΕΡΟΙ ΗΧΩΚΑΡΔΙΟΓΡΑΦΙΚΟΙ ΔΕΙΚΤΕΣ Ιστική ταχύτητα (TVI) Ιστική μετατόπιση (Tissue Tracking) Ιστική παραμόρφωση (Strain) Ρυθμός ιστικής παραμόρφωσης (Strain Rate) Στροφική / Ελικοειδής (Rotation / Twisting) κίνηση
ΙΣΤΙΚΗ ΠΑΡΑΜΟΡΦΩΣΗ (STRAIN -S) Παραμόρφωση (%) μεταβολή στο μέγεθος ενός τμήματος του μυοκαρδιακού ιστού μεταξύ δύο χρονικών σημείων. Strain rate (SR): Ρυθμός παραμόρφωσης Δεν εξαρτάται από τις δυνάμεις συμπαράσυρσης (tethering) από παρακείμενα τοιχώματα και από την κίνηση της καρδιάς στο θωρακικό κλωβό Επιμήκης ΒΡΑΧΥΝΣΗ Εγκάρσια ΠΑΧΥΝΣΗ STRAIN = (L1-Lo )/Lo όπου Lo είναι το αρχικό μήκος / πάχος της μυοκαρδιακής ίνας και L1 το τελικό (ορισμόs του Lagrangian)
ΕΙΔΗ ΠΑΡΑΜΟΡΦΩΣΗΣ / ΔΙΑΦΟΡΕΣ Επιμήκης παραμόρφωση (LS) - Μέτρηση από τις κορυφαίες προβολές των 4, 3, 2 κοιλοτήτων. -Μπορεί να υπολογιστεί ως ενδοκαρδιακή, επικαρδιακή ή μέση - Φυσιολογικά η συστολική φάση έχει αρνητικές τιμές Voigt et al. J Am Soc Echocardiogr 2015;28:183-93
Κυκλοτερής (Circumferential) Περιοχική (Area) παραμόρφωση - Μέτρηση από τον βραχύ άξονα (ΑΡ) παραστερνικά - Αρνητικές τιμές Κυκλοτερής (Circumferential)
Εγκάρσια παραμόρφωση - Μέτρηση από τον βραχύ άξονα (ΑΡ) παραστερνικά - Συστολικό strain: Θετικές τιμές
(UN)TWISTING: -Διαφορά στη στροφική κίνηση κορυφής σε σχέση με στροφική κίνηση βάσης (degrees) -Το χρονικό παράγωγο τους: Τwisting / untwisting rate (degrees/s). TORSION: Διαφορά στη στροφική κίνηση κορυφής σε σχέση με στροφική κίνηση βάσης με βάση και την απόσταση μεταξύ τους (deg/cm)
ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΜΥΟΚΑΡΔΙΑΚΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΙΣΤΙΚΟ DOPPLER Έγχρωμη διδιάστατη απεικόνιση (2-D) 1. Ιστική ταχύτητα (TVI) 2. Ιστική μετατόπιση (Tissue Tracking) 3. Ιστική παραμόρφωση (Strain) 4. Ρυθμός ιστικής παραμόρφωσης (Strain Rate) Επιμήκης 4,3,2 κοιλότητες Εγκάρσια Βραχύς άξονας Απεικόνιση κυματομορφής παλμικού Doppler (PW) Έγχρωμη μονοδιάστατη απεικόνιση (M-Mode) 2D/3D STRAIN Speckle Tracking 1. Ιστική ταχύτητα (TVI) 2. Ιστική μετατόπιση (Tissue Tracking) 3. Ιστική παραμόρφωση (Strain) 4. Ρυθμός ιστικής παραμόρφωσης (Strain Rate) 5. Ελικοειδής (Rotation / Twisting) κίνηση Επιμήκης 4,3,2 κοιλότητες Εγκάρσια Κυκλοτερής Στροφική / Ελικοειδής Βραχύς άξονας
2D / 3D STRAIN
2D STRAIN ΤΕΧΝΙΚΗ SPECKLE TRACKING
ΣΥΝΟΛΙΚΗ (GLOBAL) KAI TMHMATIKH (SEGMENTAL) ΕΠΙΜΗΚΗ ΠΑΡΑΜΟΡΦΩΣΗ (STRAIN) ΒΗΜΑΤΑ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ Υπολογισμός κατά τη διάρκεια (AFI) ή μετά τη μελέτη Λήψη τριών κορυφαίων τομών (3,4,2Ch.) - Βέλτιστη 2D απεικόνιση - Μεγιστοποίηση frame rate (FR >40fps) - Αποφυγή foreshortening Εκτίμηση SLS / GLS από τις ανωτέρω τομές (αρχίζοντας από την τριών για εκτίμηση της σύγκλεισης της ΑΒ) Σε αποτυχία εκτίμησης του Strain σε > 2 μυοκαρδιακά τμήματα, ο υπολογισμός του GLS πρέπει να αποφεύγεται
Αυτόματος υπολογισμός Μ.Ο. των GLS σε κάθε τομή
GLS: - Mέσος όρος τμηματικών strain στο τέλος της συστολής - Φ.Τ. ~<-20% - Τιμές εξαρτώνται από: Συνθήκες φόρτισης Ηλικία (αύξηση) Φύλο (Γυναίκες ελαφρά πιο αρνητικές τιμές) Lang M, et al. Recommendations for Cardiac Chamber Quantification by Echocardiography in Adults. J Am Soc Echocardiogr 2015;28:1-39
ΕΓΚΑΡΣΙΟ / ΚΥΚΛΟΤΕΡΕΣ / ΕΛΙΚΟΕΙΔΕΣ
ΕΓΚΑΡΣΙΑ ΠΑΡΑΜΟΡΦΩΣΗ (ΦΤ :>46%) ΚΥΚΛΟΤΕΡΗΣ ΠΑΡΑΜΟΡΦΩΣΗ (ΦΤ :<-22%) Mor-Avi et al. J Am Soc Echocardiogr 2011;24:277-313 ΕΛΙΚΟΕΙΔΗΣ ΠΑΡΑΜΟΡΦΩΣΗ (ΦΤ :>14deg)
2D LS (ΔΕΞΙΑ ΚΟΙΛΙΑ) ΦΤ:>44% 2D-LS (ΔΕΞΙΟΣ. ΚΟΛΠΟΣ) Εκτίμηση από την RV προσανατολισμένη 4ChV Εξαρτάται από 2D εικόνα, Δυσκολία στην ενσωμάτωση όλης της ΔΚ Προσοχή στo ROI και στα βασικά σημεία Καλύτερο το PGLS στο πλάγιο τοίχωμα (ΦΤ<-20%) Vendor specific Lang et al, J Am Soc Echocardiogr 2015;28:1-39 Vieira et al. J Am Soc Echocardiogr 2014;27:463-78
ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΙ 2D STRAIN Καρδία: Τριών διαστάσεων όργανο Out-of-plane κίνηση των ακουστικών δεικτών σε δύο διαστάσεων απεικόνιση Σχετικά χρονοβόρα εξέταση
3D STRAIN Νεότερη τεχνική Σύνθεση 3D Speckle Tracking Από απεικόνιση πλήρους όγκου Ιχνηλάτηση επικαρδίου ενδοκαρδίου Το λογισμικό χωρίζει αυτόματα την αριστερή κοιλία σε 17 χρωματικά κωδικοποιημένα τμήματα και δίδει τις καμπύλες παραμόρφωσης / χρόνου για καθένα από αυτά και το μέσο όρο. ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑΣ ΣΕ ΟΛΟΥΣ ΤΟΥΣ ΑΞΟΝΕΣ ΤΑΥΤΟΧΡΟΝΑ
ΤΡΟΠΟΣ ΕΚΤΙΜΗΣΗΣ - Βέλτιστη 2D απεικόνιση - Ολόκληρη η κοιλία να περιλαμβάνεται στο δείγμα όγκου - Εικόνα πλήρους όγκου από συρραφή 4-6 τμηματικών όγκων - Μεγιστοποίηση frame rate (>25 volumes/sec 5-7v/s ανά τμηματικό όγκο)
LOGITUDINAL STRAIN (ΦΤ <-19%) CIRCUMFERENTIAL STRAIN (ΦΤ <-18%) AREA STRAIN (ΦΤ :<-33%) RADIAL STRAIN (ΦΤ :>52%)
2D vs 3D Strain 2D επίμηκες strain: Καλύτερη εφαρμοσιμότητα (feasibility 95% vs 90%, P =.04), Διαφορές στις τιμές αναφοράς: -2DLS και 2DCS πιο αυξημένες -21% vs -19% και -22% vs -18% αντίστοιχα -2DRS: 52% vs 46% Muraru D, et al. J Am Soc Echocardiogr 2014;27:858-71 Luis S, et al. J Am Soc Echocardiogr 2014;27:285-91
ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΕΝΑΡΜΟΝΙΣΗΣ / ΟΜΟΓΕΝΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΩΝ ΜΕΤΡΗΣΕΩΝ 2D/3D Strain Διαφορετικές συσκευές απεικόνισης (GE, Philips, Toshiba, Siemens) Διαφορές στη: - χωρική (number of beams per image sector, pixel size) και - χρονική (fr) διακριτική ικανότητα των λαμβανόμενων εικόνων Διαφορετικά λογισμικά (Software) μετρήσεων - Διαφορετικές τεχνικές ιχνηλάτησης (Tracking) - Διαφορετική ακρίβεια και αξιοπιστία στην ανίχνευση της κίνησης του ιστού
ΚΛΙΝΙΚΕΣ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ-ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΑ ΠΕΔΙΑ Στεφανιαία νόσος - Εκτίμηση ισχαιμίας (τμηματικές υποκινησίες, μετασυστολική βράχυνση) - Εκτίμηση βιωσιμότητας - Stress Echo Kαρδιακή Ανεπάρκεια - Πρόγνωση - Ασυγχρονισμός Μυοκαρδιοπάθειες - Καρδιοτοξικότητα από χημειοθεραπευτικά - Δ/Δ Υπερτροφικής / άλλων μορφών - Πρόγνωση σε Διατατική Λειτουργικότητα δεξιάς κοιλίας, κόλπων Υποκλινική νόσος (Υπέρταση, ΣΔ, βαλβιδοπάθειες) Lang M, et al. J Am Soc Echocardiogr 2015;28:1-39 Luis S, et al. J Am Soc Echocardiogr 2014;27:285-91 Mor-Avi et al. J Am Soc Echocardiogr 2011;24:277-313
ΣΥΝΟΨΙΖΟΝΤΑΣ 2D/3D STRAIN Νέες μέθοδοι εκτίμησης της μυοκαρδιακής λειτουργικότητας (συνολικής και τμηματικής) Εύκολη, σχετικά γρήγορη, με καλή (2D) επαναληψιμότητα στις μετρήσεις Βελτίωση της γνώσης της παθοφυσιολογίας σε πολλές παθήσεις Τρέχον ερευνητικό ενδιαφέρον Σταδιακή (αργή) ακόμα ένταξη στην κλινική πράξη