Αλεξία Κατσαρού Διαιτολόγος Διατροφολόγος Απόφοιτος Χαροκοπείου Πανεπιστημίου MSc Ιατρικής Αθηνών «Έλεγχος του στρες και προαγωγή της υγείας» Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Θεσσαλίας
Μη τροποποιήσιμοι Φύλο Ηλικία Κλασσικοί καρδιαγγειακοί παράγοντες κινδύνου Τροποποιήσιμοι Ινσουλινοαντίσταση Δυσλιπιδαιμία Κάπνισμα Υπερβάλλον βάρος και παχυσαρκία Σακχαρώδης διαβήτης Φυσική δραστηριότητα Διατροφή
Ψυχοκοινωνικοί καρδιαγγειακοί παράγοντες κινδύνου Στρες (Ψυχοσωματική φόρτιση) Διαταραχή της ομοιόστασης Κατάθλιψη η πιο καλά μελετημένη ψυχοκοινωνική παράμετρος Άγχος επίσης, ανεξάρτητος καρδιαγγειακός παράγοντας κινδύνου Κοινωνικοοικονομικό επίπεδο Επιθετικότητα και θυμός (hostility) Γενικά, οι ψυχοκοινωνικοί παράγοντες τείνουν να συνυπάρχουν και να εμπλέκονται αρνητική συναισθηματικότητα (negative affectivity) Hemingway H & Marmot M. BMJ; 1999; 318: 1460 1467
Στρες (ψυχοσωματική φόρτιση) και καρδιαγγειακή νόσος Αντιληπτό στρες / perceived stress (εξατομικευμένη ψυχοσωματική φόρτιση) Διάφοροι τύποι στρες (ή ορισμοί) Εργασιακό στρες (work stress) Περιβαλλοντικό στρες (environmental stress) Στρες στο γάμο (marital stress) Σχετικό με την οικονομική κατάσταση στρες (financial stress).
Αντιληπτό στρες και εκδήλωση στεφανιαίας νόσου Το Αντιληπτό Στρες (perceived stress) είναι ανεξάρτητος καρδιαγγειακός παράγοντας κινδύνου Στις περισσότερες μελέτες η σχέση μεταξύ αντιληπτού στρες και πιθανότητας εμφάνισης καρδιαγγειακής νόσου προκύπτει ως αιτιολογική Μία μελέτη ασθενών μαρτύρων (INTERHEART) Πέντε προοπτικές μελέτες (ενδεικτικά: Copenhagen City Heart Study) Richardson S, et al. Meta-analysis of perceived stress and its association with incident coronary heart disease. Am J Cardiol; 2012; 110: 1711-1716
Στρες (ψυχοσωματική φόρτιση) και καρδιαγγειακή νόσος Το στρες συμβάλλει στην εμφάνιση ΟΣΣ Συνδέεται με την εμφάνιση υπέρτασης, δυσιλιπιδαιμίας, ινσουλινοαντίστασης, κεντρικής παχυσαρκίας (ειδικά όταν η επίδρασή του είναι παρατεταμένη) Υιοθέτηση συμπεριφορών που δεν προάγουν την υγεία (κάπνισμα, αλκοόλ, κακή διατροφή, καθιστική ζωή) Αιμοδυναμικές, Φλεγμονώδεις και Προθρομβωτικές απαντήσεις Δυσλειτουργία Αυτόνομου Νευρικού Συστήματος Ενεργοποίηση άξονα Υποθαλάμου Υπόφυσης - Επινεφριδίων Chrousos GP, Gold PW. The concepts of stress system disorders: overview of behavioral and physical homeostasis. JAMA; 1992; 267: 1244-1252.
Στρες και Μεταβολικό Σύνδρομο
Μεσογειακό διατροφικό πρότυπο και καρδιαγγειακή νόσος Sofi, F., et al. "Accruing evidence on benefits of adherence to the Mediterranean diet on health: an updated systematic review and meta-analysis." The American journal of clinical nutrition 92.5 (2010): 1189.
Διατροφικές συμπεριφορές και ΣΝ Διατροφικές συμπεριφορές σχετιζόμενες με το στρες έχουν συσχετιστεί με μεγαλύτερη πιθανότητα εμφάνισης ΣΝ Κατανάλωση τροφής υπό στρες Κατανάλωση τροφής κατά την εργασία Παράλειψη γευμάτων (λόγω υποχρεώσεων) Κατανάλωση μεγάλων και βαριών γευμάτων Τρώγοντας με ή χωρίς συνδαιτυμόνες Kastorini, C. M., et al. Nutrition, Metabolism and Cardiovascular Diseases; (2013): 242-249.
Διαμεσολάβηση Διατροφικά Χαρακτηριστικά (Αντιληπτό) Στρες Εκδήλωση ΣΝ
Lemmens, Sofie G., et al. "Stress augments food wanting and energy intake in visceral overweight subjects in the absence of hunger." Physiology & behavior 103.2 (2011): 157-163.
Are stress eaters at risk for the metabolic syndrome? Ann N Y Acad Sci. 2004 Dec;1032:208-10. Epel E, Jimenez S, Brownell K, Stroud L, Stoney C, Niaura R.
Antonogeorgos, George, et al. "Understanding the role of depression and anxiety on cardiovascular disease risk, using structural equation modeling; the mediating effect of the Mediterranean diet and physical activity: the ATTICA study." Annals of epidemiology 22.9 (2012): 630-637. Significant total effect on CVD risk was found for the "anxiety-worry" latent factor, and this effect was through the inverse relationship of "anxiety-worry" with MedDietScore (P =.002). Moreover, "positive feelings" latent construct was associated with lower CVD risk, and this seems to be through the higher adherence to the Mediterranean diet (P =.01)
Τροποποίηση Εκδήλωση ΣΝ Τροποποιητής (Αντιληπτό) Στρες Διατροφικά Χαρακτηριστικά Εκδήλωση ΣΝ Τροποποιητής (Αντιληπτό) Στρες Διατροφικά Χαρακτηριστικά
Διατροφικές συμπεριφορές και ΣΝ A disturbed HPA axis was associated with a higher content of fat and saturated fatty acids in the diet in women living in the Mediterranean region. In contrast, adherence to a dietary pattern closer to the Mediterranean diet was linked with smaller HPA axis disturbances (Garcia-Prieto et al., 2007) After 3 weeks on a diet supplemented with ω-3 PUFAs, levels of plasma noradrenaline and cortisol stimulated by mental stress were significantly blunted Delarue et al. (2003) Serum cortisol levels decreased after 8 weeks of treatment with EPA alone or in combination with fluoxetine in patients with major depression (Jazayeri et al., 2010)
Διατροφικές συμπεριφορές και ΣΝ Η προτεινόμενη αρνητική επίδραση διαφόρων διατροφικών συμπεριφορών θέτει προβληματισμούς σχετικά με τις βιοχημικές συνθήκες κάτω από τις οποίες η τροφή επεξεργάζεται από τον οργανισμό Η κατανάλωση τροφής πολύ κοντά στο μεσογειακό πρότυπο είναι σίγουρα εξαιρετικής σημασίας σχετικά με την πρόληψη της καρδιαγγειακής νόσου, αλλά ο τρόπος κατά τον οποίο αυτό το κατά τα άλλα ευεργετικότατο διατροφικό πρότυπο καταναλώνεται φαίνεται ιδιαίτερα σημαντικός εξίσου O Connor, et al. Perceived changes in food intake in response to stress: the role of conscientiousness. Stress Health; 2004; 20: 279-291 Sergey CM, et al. Potential Chonobiological Triggering Factors of Acute Heart Attack. Open Nutraceuticals J; 2010; 3: 166-173
Συνοψίζοντας.. Στρες Αντιληπτό στρες Απτή και μετρήσιμη εννοιολογική δομή που οργανώνει εκ νέου την ήδη υπάρχουσα οικογένεια ψυχοκοινωνικών παραγόντων Έγκαιρη διάγνωση! πρόληψη άγχους και καταθλιπτικής συμπτωματολογίας τροποποίηση καρδιαγγειακού κινδύνου Βελτίωση σχετικών συμπεριφορών Βελτίωση δυνητικά αρνητικών φυσιολογικών επιδράσεων Σε πληθυσμούς με ήδη υπάρχοντα καρδιαγγειακό κίνδυνο διάγνωση και παρέμβαση Και σε επίπεδο διατροφικής συμπεριφοράς
Συνοψίζοντας.. Έμφαση στην υιοθέτηση της μεσογειακής διατροφής ανεξάρτητα από το ψυχοσωματικό φορτίο του ατόμου Άλλη μία ερευνητική υπόθεση για τον - ανεξάρτητο από σχετιζόμενες με τη ψυχοσωματική φόρτιση συμπεριφορές- ρόλο της Μεσογειακής διατροφής στον καρδιαγγειακό κίνδυνο
Σας Ευχαριστώ για την προσοχή σας!