Κοινωνική Οικονομία Συνεταιριστική Επιχειρηματικότητα Ενότητα 1: Εισαγωγικές Έννοιες Οικονομία, Ανάπτυξη και Κοινωνία Δρ. Ανδρονίκη Καταραχιά Τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής
Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό υλικό, όπως εικόνες, που υπόκειται σε άλλου τύπου άδειας χρήσης, η άδεια χρήσης αναφέρεται ρητώς. 2
Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο TEI Δυτικής Μακεδονίας» έχει χρηματοδοτήσει μόνο τη αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού υλικού. Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους. 3
Σκοποί ενότητας Να κατανοήσει ο φοιτητής τις βασικές εισαγωγικές έννοιες της κοινωνικής οικονομίας. 4
Περιεχόμενα ενότητας Οικονομία και κοινωνία. Ρόλος φορέων κοινωνικών ομάδων. Ανάπτυξη και κοινωνική οικονομία. Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν (ΑΕΠ). Ακαθάριστη Εθνική Ευτυχία (ΑΕΕ). 5
Δεδομένα σημερινής εποχής (1) Ο ανταγωνισμός στην οικονομία. Η επιδίωξη μεγιστοποίησης του κέρδους. Οι ακρότητες πλούτου και ανέχειας. Το εισόδημα και η μέτρησή του. Σύγκρουση ατομικού με κοινό συμφέρον. Ιδιοποίηση κοινωνικού προϊόντος. 6
Δεδομένα σημερινής εποχής (2) Η απροσδιόριστη σχέση τιμής / ποιότητας. Ανειλικρίνεια στις συναλλακτικές σχέσεις. Ενδεχόμενο δημιουργίας de facto μονοπωλίων. Έλεγχος της πληροφόρησης. Πηγή: Κλήμη-Καμινάρη και Παπαγεωργίου, 2010. 7
Οικονομία και κοινωνία (1) Η κοινωνική Οικονομία έχει όραμα τη δημιουργία μιας νέας παγκόσμιας οικονομικής δομής εντός της οποίας το προσωπικό κίνητρο οφέλους και η οικονομία δεν θα υποτάσσεται πλέον μόνο στις επιταγές του κεφαλαίου αλλά σε κανόνες για μια πιο ανθρώπινη κοινωνία υπηρετώντας πολιτικούς, κοινωνικούς, οικολογικούς και πολιτιστικούς στόχους ανάλογα με το επίπεδο κοινωνικής ωριμότητας. Για παράδειγμα: Δίκαιη διανομή του πλούτου που παράγει το κοινωνικό σύνολο. Σεβασμός και ορθολογική αξιοποίηση και εκμετάλλευση των φυσικών πόρων (ανανεώσιμοι ή μη ανανεώσιμοι εξαντλούμενοι. Κοινωνική αλληλεγγύη και συνοχή. 8
Οικονομία και κοινωνία (2) Δικαίωμα στη μόρφωση για όλους (Education for All (EFA) movement - Unesco). Προστασία της υγείας και της ασφάλειας των εργαζόμενων. Προστασία ανθρώπινων δικαιωμάτων. Ισότητα μεταξύ ανδρών και γυναικών. Ίση αμοιβή για εργασία ίσης αξίας. 9
Ρόλος φορέων κοινωνικών ομάδων (1) Να φέρνουν στην επιφάνεια τα δικαιώματα των πολιτών, ιδίως των αδύναμων κοινωνικών ομάδων και να μεριμνούν για την προστασία τους (π.χ. μη κυβερνητικές οργανώσεις). Να στηρίζουν ανώτερες αξίες και να τις υπηρετούν με στόχο μια πιο ανθρώπινη κοινωνία (π.χ. σωματεία και ιδρύματα). Πηγή: Κλήμη-Καμινάρη και Παπαγεωργίου, 2010. 10
Ο Ρόλος των Συνεταιριστικών επιχειρήσεων στην Ευρωπαϊκή οικονομία Το συνεταιριστικό επιχειρηματικό μοντέλο συμβάλλει σε έναν αληθινό οικονομικό πλουραλισμό. Οι συνεταιρισμοί, μαζί με άλλες επιχειρήσεις κοινωνικής οικονομίας, διαδραματίζουν ουσιώδη ρόλο στην οικονομία της Ευρωπαϊκής Ενωσης διότι: Συνδυάζουν αποδοτικότητα και αλληλεγγύη. Δημιουργούν ποιοτικές και τοπικές θέσεις εργασίας. Ενισχύουν την κοινωνική, οικονομική και εδαφική συνοχή Δημιουργούν κοινωνικό κεφάλαιο. Προάγουν την ιδιότητα του ενεργού πολίτη (Πηγή: Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, 2012). 11
Ανάπτυξη και κοινωνική οικονομία 1. Ο προσδιορισμός του στόχου. 2. Οι βαθμοί ελευθερίας. 3. Η προσέγγιση του στόχου. 4. Συμμετοχή και συνεργασία. 12
Το Ακαθάριστο εγχώριο προϊόν και η Ακαθάριστη Εθνική ευτυχία Το Ακαθάριστο εγχώριο προϊόν (ΑΕΠ) κρίνεται μη επαρκής δείκτης για την ευημερία μιας χώρας και τη χάραξη πολιτικής. Πρέπει να λαμβάνονται υπ όψιν και άλλοι δείκτες όπως η συσσώρευση πλούτου, το προσδόκιμο ζωής, το επίπεδο εκπαίδευσης, η παιδεία, η ρύπανση, η ανάλωση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας κλπ. (Συνέδριο «Beyond GDP, 2007). Δείκτης Ανθρώπινης Ανάπτυξης του ΟΗΕ. Human Development Index (HDI). Ακαθάριστη Εθνική ευτυχία (ΑΕΕ). Το παράδειγμα του Μπουτάν. 13
Βιβλιογραφία Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, 2012. Συνεταιρισμοί, Ανάκτηση Νοέμβριος 18, 2013, από http://www.europarl.europa.eu/sides/getdoc.do?pubref=- //EP//TEXT+REPORT+A7-2013-0222+0+DOC+XML+V0//EL. Κλήμη-Καμινάρη, Ο. και Παπαγεωργίου, Κ. Λ., (2010), Κοινωνική Οικονομία Μια Πρώτη Προσέγγιση, Εκδόσεις Ελληνοεκδοτική, Αθήνα. 14