ΧΕΔΙΟ ΔΙΔΑΚΑΛΙΑ ΣΗ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΣΕΧΝΙΑ Α ΕΠΑ.Λ ΕΙΗΓΗΣΡΙΑ: ΕΤΑΓΓΕΛΙΑ ΔΡΙΒΑ ΠΕ.02 ΣΑΤΣΟΣΗΣΑ ΣΟΤ ΧΕΔΙΟΤ ΔΙΔΑΚΑΛΙΑ 1.1. Σίτλοσ θζμα του ςχεδίου διδαςκαλίασ ΙΘΑΚΗ, ΕΝΑ ΑΡΟΛΑΥΣΤΙΚΟ ΤΑΞΙΔΙ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΤΗΣ ΚΑΒΑΦΙΚΗΣ ΡΟΙΗΣΗΣ 1.2. Εμπλεκόμενεσ γνωςτικζσ περιοχζσ Γνωςτικό αντικείμενο του ςχεδίου διδαςκαλίασ: Κείμενα Νεοελλθνικισ Λογοτεχνίασ, Α ΕΡΑ.Λ Ιδιαίτερθ περιοχι γνωςτικοφ αντικειμζνου: Κ.Ρ. ΚΑΒΑΦΗ ΙΘΑΚΗ Συμβατότθτα με το ΑΡΣ και το ΔΕΡΡΣ. Η παραπάνω ενότθτα είναι ςυμβατι με το ΑΡΣ εφόςον: α) ανταποκρίνεται ςτισ επιδιϊξεισ του ΑΡΣ που ςχετίηονται με τθν επαφι του μακθτι αναγνϊςτθ με τθ λογοτεχνία και τθν αιςκθτικι απόλαυςθ των κειμζνων μζςω τθσ ερμθνείασ και τθσ κριτικισ τουσ. β) αξιοποιείται εναλλακτικό υποςτθρικτικό υλικό τθσ λογοτεχνίασ όπωσ είναι οι ΤΡΕ και το διαδίκτυο. γ) κεωρείται κατάλλθλθ για τθν εφαρμογι ςφγχρονων τεχνικϊν διδαςκαλίασ και μάκθςθσ όπωσ είναι θ ομαδοςυνεργατικι προςζγγιςθ του κειμζνου, το ςχζδιο δράςθσ ςε ςυνδυαςμό με τθν ερμθνευτικι μζκοδο. 1.3. κοπόσ και ςτόχοι του ςχεδίου διδαςκαλίασ Γενικόσ ςκοπόσ είναι μια διαφορετικι προςζγγιςθ του ζργου του ποιθτι ςτθν τάξθ αλλά και μζςω διαδικτφου ϊςτε να κεντρίςουμε το ενδιαφζρον των μακθτϊν, για να αυτενεργιςουν και να ςυμμετζχουν ενεργθτικά ςτθν εκπαιδευτικι διαδικαςία. Επιμζρουσ ςτόχοι ωσ προσ το γνωςτικό αντικείμενο και ωσ προσ τη μαθηςιακή διαδικαςία Ωσ προσ το γνωςτικό αντικείμενο: να αποκτιςουν οι μακθτζσ μια ευρφτερθ γνωριμία με τον ποιθτι και το ζργο του να ςυςχετίςουν τθν «Ικάκθ» με άλλα ποιιματα να αςκθκοφν ςτθν ζρευνα ενόσ λογοτεχνικοφ αρχείου να ςυνειδθτοποιιςουν τισ ιδιαιτερότθτεσ τθσ ποιθτικισ γραφισ του Καβάφθ να κατανοιςουν τθ λειτουργία των ςυμβόλων ςτο ςυγκεκριμζνο ποίθμα 1 o ΕΠΑ.Λ Νέας Φιλαδέλφειας Σελίδα 1
Ωσ προσ τη μαθηςιακή διαδικαςία να προςλάβουν ακροαματικά τθν ποίθςθ να αςκθκοφν ςτθν ομαδοςυνεργατικι μάκθςθ και το ςχζδιο ζρευνασ να εξοικειωκοφν με τθ διερεφνθςθ και επιλογι πλθροφοριϊν μζςα από το υλικό του διαδικτφου και να δραςτθριοποιθκοφν ςτθ διερευνθτικι βιωματικι μάκθςθ. να προςεγγίςουν δθμιουργικά το ποίθμα με κατευκυνόμενθ αυτενζργεια. ημειώςτε αν αξιοποιοφνται εκπαιδευτικά λογιςμικά και υπηρεςίεσ των Σεχνολογιών τησ Πληροφορίασ και Επικοινωνίασ (ΣΠΕ) Η δεφτερθ διδακτικι ϊρα του εν λόγω ςεναρίου προτείνεται να πραγματοποιθκεί ςε περιβάλλον εργαςτθρίου θλεκτρονικϊν υπολογιςτϊν. Τα λογιςμικά που απαιτοφνται είναι: επεξεργαςτισ κειμζνου, λογιςμικό παρουςίαςθσ, φυλλομετρθτισ διαδικτφου. Ενδείκνυται θ χριςθ πολυμζςων και μθχανϊν αναηιτθςθσ. 1.4.Εκτιμώμενη διάρκεια Ώρα ζναρξησ: Οι μακθτζσ ζχουν ιδθ αςκθκεί ςτθ χριςθ τθσ ομάδασ, ϊςτε να μθν υπάρξουν απϊλειεσ χρόνου. Διάρκεια: Η διδακτικι παρζμβαςθ μπορεί να ολοκλθρωκεί ςε δφο διδακτικζσ ϊρεσ. 2.1. Γενική περιγραφή 2. ΑΝΑΠΣΤΞΗ ΧΕΔΙΟΤ ΔΙΔΑΚΑΛΙΑ α) φάςεισ διδαςκαλίασ 1η διδακτική ώρα ςτην τάξη Α φάςη : Παρουςίαςη και πρώτη προςζγγιςη του ποιήματοσ που θα διδαχθεί. Ωσ αφόρμθςθ προβάλλεται ςτον βιντεοπροβολζα ολιγόλεπτο απόςπαςμα από το ψθφιακό αρχείο τθσ ΕΤ, Εποχζσ και ςυγγραφείσ (Η παγκοςμιότθτα του Κωνςταντίνου Καβάφθ). Ρροβάλλονται φωτογραφίεσ τθσ οικογζνειασ Καβάφθ και του ίδιου του ποιθτι κακϊσ και βιογραφικά του ςτοιχεία. Επίςθσ προβάλλεται ςτον βιντεοπροβολζα θ απαγγελία του ποιιματοσ από τον Γ. Μοςχίδθ, όπωσ αυτι υπάρχει ςτο http://www.youtube. gr. Β φάςη: Πρώτη επαφή των μαθητών με το ποίημα «Ιθάκη» Ο φιλόλογοσ επιχειρεί να δραςτθριοποιιςει τουσ μακθτζσ του, ϊςτε να ενδιαφερκοφν και να ςυμμετζχουν ενεργά ςτο μάκθμα χρθςιμοποιϊντασ τον καταιγιςμό ιδεών. Ζτςι οι μακθτζσ κατακζτουν λζξεισ ι ζννοιεσ με τισ οποίεσ κα μποροφςε ν αντικαταςτακεί θ λζξθ «Ικάκθ» και ο εκπαιδευτικόσ τισ καταγράφει ςτον πίνακα. Στθ ςυνζχεια οι μακθτζσ 1 o ΕΠΑ.Λ Νέας Φιλαδέλφειας Σελίδα 2
επεξεργάηονται το ποίθμα ςτθ βάςθ ςυγκεκριμζνων ερωτιςεων που είναι κοινζσ για όλουσ. Ο διδάςκων με τθ μζκοδο των ερωτήςεων απαντήςεων κζτει πικανά ηθτιματα που ενδείκνυται να ανακινθκοφν. Ζτςι τουσ ηθτά: - να προςδιορίςουν τθν κατθγορία ςτθν οποία ανικει το ςυγκεκριμζνο ποίθμα. - να αναφερκοφν ςτθν πθγι ζμπνευςθσ του Καβάφθ. - να ςυγκεντρωκοφν όλεσ οι ευχετικζσ υποτακτικζσ και να διατυπωκεί τι εφχεται ο αφθγθτισ να αποκομίςει ο νζοσ από το ταξίδι του ςτθν Ικάκθ. - να αναφερκοφν τα εμπόδια που κα πρζπει να υπερπθδιςει και θ προχπόκεςθ με τθν οποία κα πετφχει τουσ ςτόχουσ του. - να ηθτθκοφν ςτοιχεία τεχνικισ π.χ. βϋ πρόςωπο, λζξεισ ςφμβολα, επανάλθψθ λζξεων και φράςεων, προτρεπτικόσ τόνοσ. - να αναδειχκεί θ χριςθ τθσ πεηολογικισ ποιθτικισ γλϊςςασ του ποιιματοσ, γλϊςςα ιδιότυπθ μεικτι κι ζτςι να ζρκουν ςε μια πρϊτθ επαφι με το ποίθμα. 2 η διδακτική ώρα ςτο εργαςτήριο πληροφορικήσ Γ φάςη: Διάκριςη ομάδων και κατανομή θεμάτων εργαςίασ ςε κάθε ομάδα. Οι μακθτζσ βρίςκονται ςτο εργαςτιριο πλθροφορικισ, χωρίηονται ςε 5 ομάδεσ των τεςςάρων (ζχουν ιδθ αςκθκεί ςτθ χριςθ τθσ ομάδασ ϊςτε να μθν υπάρχουν απϊλειεσ χρόνου) και αναλαμβάνουν με τθν κακοδιγθςθ του διδάςκοντα ςυγκεκριμζνεσ εργαςίεσ. Μοιράηονται τα φφλλα εργαςίασ. Α ΟΜΑΔΑ: Ειςζρχεται ςτο αρχείο του Κ.Ρ. Καβάφθ ςτο Σπουδαςτιριο Νζου Ελλθνιςμοφ. Μελετά τθ βιογραφία του ποιθτι και ςυνκζτει ζνα κείμενο για τθ ηωι του. Β ΟΜΑΔΑ: Αναηθτά ςτο διαδίκτυο ςτοιχεία για το ςυμβολιςμό, τα καταγράφει ςε επεξεργαςτι κειμζνου και παρουςιάηει τα ςφμβολα του ποιιματοσ. Γ ΟΜΑΔΑ: Απ το Ανκολόγιο αναγνϊςεων του Σπουδαςτθρίου Νζου Ελλθνιςμοφ, μελετά δφο ποιιματα του Καβάφθ «Σατραπεία» και «Απολείπειν ο κεόσ Αντϊνιον» και αναλφει τουσ ςυμβολιςμοφσ τουσ. Δ ΟΜΑΔΑ: Ειςζρχεται ςτο αρχείο Κ.Ρ. Καβάφθ κι απ τθν Εργογραφία επιλζγει τα αναγνωριςμζνα ποιιματα «Πςο μπορείσ», «Τείχθ», «Θερμοπφλεσ». Φςτερα ςυγκρίνει τον τρόπο ηωισ που παρουςιάηεται ςτα τρία ποιιματα με τθν «Ικάκθ». Ε ΟΜΑΔΑ: Επιλζγει ζναν ςτίχο του ποιιματοσ και καταγράφει ςτον επεξεργαςτι κειμζνου ςυναιςκιματα. Στθ ςυνζχεια αναφζρεται ςτο μινυμα τθσ «Ικάκθσ», αν είναι αιςιόδοξο ι απαιςιόδοξο και αιτιολογεί τθν απάντθςθ. 1 o ΕΠΑ.Λ Νέας Φιλαδέλφειας Σελίδα 3
Δ φάςη: Η παρουςίαςθ των αποτελεςμάτων τθσ εργαςίασ των ομάδων γίνεται ςε μια άλλθ διδακτικι ϊρα ςτθν τάξθ. Η κάκε ομάδα παρουςιάηει τα αποτελζςματα τθσ ζρευνάσ τθσ ςτθν ολομζλεια. β) Κυριότερεσ διδακτικζσ μζθοδοι τεχνικζσ Στθν πρϊτθ διδακτικι ϊρα ενδείκνυται θ χριςθ πολυμζςων, ο καταιγιςμόσ ιδεϊν, θ ερμθνευτικι μζκοδοσ και θ εκπαιδευτικι πρακτικι των ερωτιςεων απαντιςεων. Στθ δεφτερθ διδακτικι ϊρα θ ομαδοςυνεργατικι μζκοδοσ είναι θ κφρια διδακτικι τεχνικι κακϊσ θ τάξθ διακρίνεται ςε ομάδεσ. Μζςα ςτισ ομάδεσ οι διδαςκόμενοι ςυςκζπτονται, γράφουν, διαβάηουν, αντλοφν ςυμπεράςματα, ςυμμετζχουν ενεργά και μακαίνουν να ςυνεργάηονται. 1 o ΕΠΑ.Λ Νέας Φιλαδέλφειας Σελίδα 4
ΦΤΛΛΑ ΕΡΓΑΙΑ Α ΟΜΑΔΑ Βρίςκεςτε ςτο Σπουδαςτιριο Νζου Ελλθνιςμοφ www.snhell.gr. Ειςζρχεςτε ςτο αρχείο Κ.Ρ. ΚΑΒΑΦΗ και μελετάτε το τμιμα τθσ βιογραφίασ του Καβάφθ. www.snhell.gr/archive/bio.asp?id=1 Στον επεξεργαςτι κειμζνου να ςυνκζςετε ζνα κείμενο για τθ ηωι του ποιθτι που προκφπτει ωσ αποτζλεςμα των εντυπϊςεων και των ςυμπεραςμάτων ςασ από τθν παραπάνω δραςτθριότθτα. Στο κείμενό ςασ να δϊςετε τον τίτλο: «Ζνα ταξίδι ςτθ ηωι του ποιθτι» Β ΟΜΑΔΑ Η λειτουργία ςυμβόλων ςτο ποίθμα Ικάκθ είναι εμφανισ. Να αναηθτιςετε ςτθν ιςτοςελίδα http://el.wikipedia.org/wiki/ςυμβολιςμόσ ςτοιχεία για το ςυμβολιςμό και τα καταγράψετε ςε επεξεργαςτι κειμζνου. Στθ ςυνζχεια να αναφερκείτε ςτα ςφμβολα του ςυγκεκριμζνου ποιιματοσ κάνοντασ και τουσ ανάλογουσ ςυςχετιςμοφσ. Γ ΟΜΑΔΑ Ρλθκτρολογιςτε τθ διεφκυνςθ του Σπουδαςτθρίου Νζου Ελλθνιςμοφ www.snhell.gr. Από τθν κεντρικι ςελίδα του ανοίξτε το Ανκολόγιο αναγνϊςεων και επιλζξτε το όνομα του Κ. Καβάφθ. Από τον κατάλογο των ποιθμάτων που εμφανίηεται, επιλζξτε τα ποιιματα «Σατραπεία» και «Απολείπειν ο κεόσ Αντϊνιον». Αφοφ ακοφςετε τισ απαγγελίεσ και μελετιςετε τα παραπάνω ποιιματα που εμφανίηονται ςτθν οκόνθ ςασ, να βρείτε λζξεισ ςφμβολα ςτα δφο ποιιματα και να αναλφςετε το ςυμβολιςμό τουσ. Δ ΟΜΑΔΑ Ρλθκτρολογιςτε τθ διεφκυνςθ του Σπουδαςτθρίου Νζου Ελλθνιςμοφ www.snhell.gr. κι επιλζξτε το «Αρχείο Καβάφθ». Επιςκεφτείτε το ςφνδεςμο «Εργογραφία» κι επιλζξτε από τα αναγνωριςμζνα ποιιματα του ποιθτι τα εξισ: «Πςο μπορείσ». «Τείχθ», «Θερμοπφλεσ». Να ςυγκρίνετε τον τρόπο ηωισ που παρουςιάηεται ςτο ποίθμα «Ικάκθ» με εκείνον που προβάλλουν τα παραπάνω ποιιματα. Ε ΟΜΑΔΑ Η ποίθςθ του Καβάφθ λειτουργεί ςαν ποίθςθ ιδεϊν που προκαλεί διανοθτικά ςυναιςκιματα. Αφοφ ακοφςετε ξανά τθν απαγγελία του ποιιματοσ «Ικάκθ» αυτι τθ φορά απ τθν Ζλλθ Λαμπζτθ ξεχωρίςτε ζναν από τουσ ςτίχουσ που ςασ κάνει εντφπωςθ. Στον επεξεργαςτι κειμζνου αναλφςτε και καταγράψτε ςυναιςκιματα που ςασ προκαλεί ο ςυγκεκριμζνοσ ςτίχοσ. Στθ ςυνζχεια επιχειρθματολογιςτε τισ απόψεισ ςασ ςχετικά με το αιςιόδοξο ι απαιςιόδοξο μινυμα του ποιιματοσ. 1 o ΕΠΑ.Λ Νέας Φιλαδέλφειας Σελίδα 5