ΠΤΡΗΝΙΚΗ ΙΑΣΡΙΚΗ & THERANOSTICS ΕΥΑΡΜΟΓΕ ΣΙ ΛΟΙΜΩΞΕΙ - ΥΛΕΓΜΟΝΕ ΡΕΤΜΑΣΟΕΙΔΗ ΑΡΘΡΙΣΙΔΑ - SPA Μερκούριος Βογιατζής Πυρηνικός Ιατρός υνεργάτης τμήματος Πυρηνικής Ιατρικής ΔΘΚΑ ΤΓΕΙΑ
Φρόνια, συστηματική, φλεγμονώδης νόσος αγνώστου αιτιολογίας 0.5-1.0% πληθυσμού υμμετρική - Διαβρωτική υμενίτιδα Φωρίς θεραπεία προκαλεί βλάβες στην άρθρωση Αναπηρία, μείωση της ποιότητας ζωης
Διάγνωση: Κλινική εξέταση Κλινικά συμπτώματα και σημεία Βιοχημικοί δείκτες Απεικονιστικές εξετάσεις Κλινικά συμπτώματα: Αρθραλγία Οίδημα Μειωμένη ευαισθησία - ειδικότητα ΣΚΕ CRP: Μή ειδικά Ακτινογραφία: Δεν δίνει πληροφορίες για την ενεργότητα της νόσου και τα μη οστικά μέρη της άρθρωσης Φαμηλή ευαισθησία σε πρώιμη φάση της νόσου
Παθοφυσιολογία Υλεγμονή Αρθρικού Τμένα (θερμότητα,ερυθρότητα, οίδημα, πόνος). Πρόοδος Νόσου : Καταστροφή οστέινων - χονδρινων στοιχείων Προσβολή μυών συνδέσμων - τενόντων Οστεοπόρωση Ενεργοποίηση Υλεγμονωδών οδών από ενδογενή ή εξωγενή αντιγόνα
Παθοφυσιολογία Ενεργοποιημενα μακροφάγα και ινοβλάστες παράγουν κυτοκίνες tumor necrosis factor-α (TNF-α), interleukin-1 (IL-1), and interleukin-6 (IL-6), επίσης χημειοκίνες, προσταγλανδίνες πρωτεάσες αυξητικούς παράγοντες B Λεμφοκύτταρα παράγουν αυτοαντισώματα Ρευματοειδής Παράγοντας (RF), >80% των ασθενών Ουδετερόφιλα κυρίως στο αρθρικό υγρό Ενεργοποίηση οστεοκλάστών
Παθοφυσιολογία Φρόνια υπερτροφία και υπερπλασία υμένα - αγγειογένεση τένωση μεσάθριου διαστήματος και διάβρωση γειτονικών δομών ε συνδυασμό με το μηχανικό stress οδηγούν σε αλλαγες στο οστό και σε μαλακά μόρια
Δεδομένα για την ενεργότητα της νόσου (θεραπευτικές αποφάσεις, follow-up ασθενούς) Αντικειμενική παρακολούθηση της ανταπόκρισης στη θεραπεία Προσδιορισμός high-risk ασθενων (τροποποίηση θεραπεία, εντατική παρακολούθηση) Απεικόνιση πρώιμων βλαβών (πριν εμφανιστούν μη αναστρέψιμες ανατομικές αλλοιώσεις) Πρόγνωση Εξατομικευμένη Διαχείρηση Ασθενούς Cost-effective Μέθοδος Η υμβολή της Πυρηνικής Ιατρικής
πινθηρογράφημα Οστών-[99mTc]Diphosphonates Αξιολόγηση οστικού μεταβολισμού Απεικόνιση αυξημένης οστεοβλαστικής δραστηριοτητας λόγω υποκείμενης παθολογίας Ανάδειξη αρθριτιδικών αλλοιώσεων Λειτουργικές και ποσοτικές πληροφορίες (ενεργότητα νόσου)
πινθηρογράφημα Οστών - [99mTc]Diphosphonates πινθηρογράφημα οστών τριών φάσεων (αγγειακή φάση, αιματική δεξαμενή, οστικός μεταβολισμός) Aνίχνευση ενεργού ΡΑ Αγγειακή φάση - αιματική δεξαμενή: αυξημένο uptake λόγω της υπεραιμίας και της αυξημένης διαπερατότητας των τριχοειδών στην οξεία φάση της RA Υάση οστικού μεταβολισμού: αυξημένο uptake περιαρθρικά αυξημένο bone turnover και remodeling λόγω της φλεγμονής της άρθρωσης και της καταστροφής του χόνδρου
πινθηρογράφημα Οστών - [99mTc]Diphosphonates Αξζξώζεηο πνπ ηππηθά πξνζβάιινληαη ζηε ΡΑ: εγγύο ΦΦ, ΜΚΦ, ΠΥΚ, αγθώλαο, γόλαην, ΠΔΚ, ΜΣΦ Διαγνωστικά Κριτήρια : Αηξαθηνεηδνύο κνξθνινγίαο απμεκέλν uptake πέξημ ηεο άξζξσζεο Απμεκέλν uptake ζε ηππηθέο αξζξώζεηο ζηε θάζε ηεο αιματικής δεξαμενής επηβεβαηώλνπλ ηελ δηάγλσζε ηεο λόζνπ αλεμαξηήησο ζεηηθόηεηαο θάζεο νζηηθνύ κεηαβνιηζκνύ
πινθηρογράφημα Οστών - [99mTc]Diphosphonates Τψηλή ευαισθησία Φαμηλή ειδικότητα Πτωχές ανατομικές πληροφορίες σε σύγκριση με απλή ακτινογραφία και MRI multi-pinhole SPECT (MPHSPECT) σημαντικά αυξημένη ευαισθησία και διακριτική ικανότητα έως 1 mm Ευαισθησία συγκρίσιμη με αυτήν της MRI
πινθηρογράφημα Οστών - [99mTc]Diphosphonates SPECT/CT απεικόνιση Fusion ανατομικών δομών και μεταβολικής δραστηριότητας Αύξηση διαγνωστικής ακρίβειας
Increased blood pool activity Periarticular bone uptake
Άιγνο ΔΕ ΠΥΚ Αθξσλ Υεηξώλ απν 10 έηε α/α: κείσζε κεζάζξηνπ δηαζηήκαηνο, νζηηθή δηάβξσζε πέξημ ηεο ΔΕ ΠΥΚ άξζξσζεο 1 ε, 2 ε, θαη 3 ε ΜΣΚ άξζξσζε ΑΡ : ζπκβαηά κε ΡΑ BS: απμεκέλν uptake πεξηαξζξηθά Αηκαηηθή δεμακελή: αηξαθηνεηδώο απμεκέλν uptake ζηηο αληίζηνηρεο πεξηνρεο
Αιγνο ΑΡ θαξπνύ - Αθξσλ Υεηξώλ από 3 έηε α/α : θθ BS: απμεκέλν uptake πεξηαξζξηθά Αηκαηηθή δεμακελή: αηξαθηνεηδώο απμεκέλν uptake ζηελ ΔΕ 1 ε ΦΦ, ΑΡ 2 ε ΜΣΚ άξζξσζε, ΑΡ ΠΥΚ
Άιγνο αθξσλ ρείξσλ από κελόο - πηζαλή αξρηθή θάζε ΡA α/α: θθ BS: θθ Αηκαηηθή Δεμακελή: αηξαθηνεηδώο απμεκέλν uptake 2 ε εγγύο ΦΦ ηεο ΑΡ άθξαο ρεηξόο
πινθηρογράφημα & SPECT απεικόνιση με [67Ga]Citrate Οξείες και χρόνιες φλεγμονώδεις, λοιμώξεις και νεοπλασματικές βλάβες Γ ακτινοβολία υψηλής ενέργειας (91-393 kev) μεγάλος χρόνος ημιζωής (t1/2= 78.3 hours), 67Ga υξυλή ακτινική επιβάρυνση για τους ασθενείς υμπεριφέρεται σαν ιόν σιδήρου Δέσμευση σε πρωτεινες του πλάσματος (τρανσφερίνη,φεριτίνη), λευκοκύτταρα, σιδηροφόρες πρωτείνες (βακτήρια)
πινθηρογράφημα & SPECT απεικόνιση με [67Ga]Citrate [67Ga]citrate: αργός ρυθμός κάθαρσης απο το πλάσμα Τψηλή ακτινοβολία υποστρώματος Φαμηλή ειδικότητα Πληροφορίες για ενεργότητα και έκταση της νόσου Δευτερεύοντα ρόλο στη διάγνωση
Positron emission tomography (PET) imaging 18F - FDG επισημασμένο ανάλογο γλυκόζης που αντανακλά την μεταβολική δραστηριότητα στους ιστούς 18F - FDG-6-phosphate παγιδεύεται ενδοκυττάρια Η προσληψη της FDG μή ειδική νεοπλασίες, μακροφάγα, ουδετερόφιλλα κοκκιωματώδης ιστό Προκλινικές και Κλινικές μελέτες (ΡA)
Matsui et al : μηχανισμός πρόσληψης Απεικόνιση φλεγμονωδών αρθρώσεων Μέτριο Uptake : περιοχές διάμεσης φλεγμονής, υπερπλασίας υμένα και οιδήματος πρώιμα στην πορεία της νόσου Τψηλό uptake : θέσεις σχηματισμού ινώδους ιστού και οστικής καταστροφής σε απώτερα στάδια της νόσου Κύτταρα στόχος : Ινοβλάστες και ουδετερόφιλα
Beckers et al : εκτίμηση ικανότητας [18F]FDG PET να αναδείξει την υμενίτιδα - ποσοτικοποίηση μεταβολικής δραστηριότητας Ισχυρή αντιστοίχηση μεταξυ PET,κλινικών (οίδημα και ευαισθησία) και US ευρημάτων PET (visual analysis) και SUVs : ανάλογα του πάχους του αρθρικού υμένα (US) και των κλινικών παραμέτρων Εξατομικευμένη πληροφορία για την μεταβολική δραστηριότητα της υμενίτιδας Kubota et al : Τψηλότερο [18F]FDG uptake σε ασθενείς με ενεργό νόσο σε σχέση με ασθενείς που βρίσκονται σε ύφεση
Επιπλοκές απο την ΑΜ (άτλας-άξονας) Πίεση νωτιαίου μυελού και εγκεφαλικού στελέχους Πρώιμη ανίχνευση Αυξημένο uptake σε ασυμπτωματικούς ασθενείς Οι υπερματεβολικές βλάβες είναι ενδεικτικές ενεργού υποκλινική υμενίτιδος υσχέτιση με τον κίνδυνο υπεξάρθρηματος ΑΜ
PET/CT vs πινθηρογράφημα Οστών Δυνατότητα απεικόνισης μικρών αρθρώσεών υνδομή CT Ανάδειξη ενθεσοπάθειας Τψηλότερη ευαισθησία
Εθηίκηζε ηεο αληαπόθξηζεο ζηε ζεξαπεία κε anti-tnf anti-tnf therapy
ΡA (κεγάιεο αξζξώζεηο) Τκελίηηδα θνηύιεο & θεθαιήο κεξηαίνπ (κεγάια βέιε) Ελζεζνπάζεηα ηζρίνπ & κείδνλα ηξνραληήξα (κηθξά βέιε) Bone scan ήπηα επξήκαηα
πκκεηξηθή αξζξίηηδα Κπθινηεξήο πξόζιεςε FDG ιόγσ πκελίηηδνο ζε θαη ώκνλ & θαη ίζρίνλ αξζξώζεηο
ΠΟΝΔΤΛΟΑΡΘΡΟΠΑΘΕΙΑ πονδυλοαρθροπάθεια: ομάδα φλεγμ ονώδων ρευματικών παθήσεων που προκαλούν αρθρίτιδα. Δέρμα, ΓΕ, Οφθαλμοί κλπ HLA-B27 gene, άκρα Εμπλέκονται μαλακά μόρια: τένοντες σύνδεσμοι (ενθεσοπάθεια) υμπτώματα: φλεγμονή,πόνος (low back pain) Καταστροφή οστών, δυσμορφίες, διαταραχή κινητικότητας a/a ιερολαγονίων αρθρώσεων
SPA
ΠΟΝΔΤΛΟΑΡΘΡΟΠΑΘΕΙΑ BS: εκτίμηση ιερολαγονίτιδας (planar, SPECT/CT, PET/CT) Ιερολαγόνιος Αρθρωση/Ιερό (SIS) ratio Αύξηση του λόγου SIS σε ασθενείς με SPA Ενεργός ιερολαγονίτιδα.
ΠΟΝΔΤΛΟΑΡΘΡΟΠΑΘΕΙΑ Koutsikos et al : Bone SPECT in inflammatory back pain (IBP) Conclusions: Bone SPECT is an excellent tool for detecting sacroilitis and a valuable aid for the clinician to define the activity of the disease, yet promising for the detection of LS enthesitis in pts with SSpA. Further studies will show the value of the method in this field.