Causes of CKD according to age Αιτίες νεφρικής βλάβης σε σχέση με την ηλικία Κατσίνας Χρήστος Νεφρολόγος Γ.Ν.Πτολεμαϊδας
Bowman s Capsule Glomerulus Proximal Convoluted Tubule Mesangial Matrix Adventitial Mast Cell/Macrophage Mesangial Cells Vascular Smooth Muscle Cells Renal Sympathetic Nerves Macula Densa Juxtaglomerular Distal Cells Convoluted Tubule Efferent Renal Arteriole
Λειτουργίες του Νεφρού Οι νεφροί είναι υπεύθυνοι για: 1. την απομάκρυνση των τοξικών προϊόντων του μεταβολισμού από το σώμα 2. τη διατήρηση της ισορροπίας των ηλεκτρολυτών 3. τη ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης 4. τη μετατροπή της Vitamin D στην ενεργή της μορφή 5. τη διέγερση της παραγωγής των ερυθρών αιμοσφαιρίων με τη σύνθεση της ερυθροποϊητίνης
Χρόνια Νεφρική Ανεπάρκεια (ΧΝΑ) Είναι μία κλινική κατάσταση όπου παρατηρείται μη αναστρέψιμη βλάβη του νεφρικού ιστού με αποτέλεσμα τη μείωση της νεφρικής λειτουργίας, που σταδιακά μπορεί να μειωθεί ακόμη περισσότερο με αποτέλεσμα την αναγκαιότητα νεφρικής υποκατάστασης
Βαθμός νεφρικής ανεπάρκειας Στάδιο G1 GFR 90 ml/min/ 1.73m2 Στάδιο G2 GFR μεταξύ 60-89 ml/min/ 1.73m2 Στάδιο G3a GFR >> 45-59 ml/min/ 1.73m2 Στάδιο G3b GFR >> 30-44 ml/min/ 1.73m2 Στάδιο G4 GFR >> 15-29 ml/min/ 1.73m2 Στάδιο G5 GFR < 15 ml/min/ 1.73m2
Παράγοντες οι οποίοι προκαλούν απευθείας νεφρική βλάβη Σακχαρώδης διαβήτης Υψηλή αρτηριακή πίεση Ανοσολογικά νοσήματα Λοιμώξεις συστηματικές Λοιμώξεις ουροποιητικού Λιθιάσεις ουροποιητικού Αποφράξεις του τελευταίου τμήματος του ουροποιητικού Χρήση τοξικών ουσιών
Παράγοντες που αυξάνουν την ευαισθησία στην νεφρική βλάβη Μεγάλη ηλικία Οικογενειακό ιστορικό νεφρικής νόσου Μείωση της νεφρικής μάζας Μικρό σωματικό βάρος κατά την γέννηση, Χαμηλό πνευματικό και οικονομικό επίπεδο Εθνικές μειοψηφίες (ΗΠΑ)
Παράγοντες που προκαλούν ταχύτερη πτώση της νεφρικής λειτουργίας μετά από εγκατάσταση βλάβης Υψηλά επίπεδα λευκωματουρίας, Αρρύθμιστη αρτηριακή υπέρταση, Κακή ρύθμιση σακχάρου σε διαβητικούς, Κάπνισμα
Συμπτωματολογία χρόνιας νεφρικής βλάβης Μικρολευκωματουρία Λευκωματουρία Αιματουρία Επηρεασμένη νεφρική λειτουργία Αναιμία Μεταβολική οξέωση Υπέρταση κλπ.
Συμπτώματα Ακούσια απώλεια βάρους Ναυτία Έμετοι Αδυναμία - Κακουχία Κεφαλαλγία Γενικευμένος κνησμός Συχνουρία Νυκτουρία Ολιγουρία Ανουρία Εύκολη δημιουργία εκχυμώσεων και αιμορραγιών Μικρο-αιμορραγία πεπτικού Δ/χές επιπέδου συνείδησης (υπνηλία, λήθαργος, σύγχυση, παραλήρημα, κώμα) Μυϊκές συσπάσεις- κράμπες Σπασμοί Υπέρχρωση δέρματος κίτρινο ή γαιώδες χρώμα Διαταραχές ονύχων Δ/χές αισθητικότητας (κυρίως στα άκρα)
Επιπλοκές ΧΝΝ Δ/χές Η 2 Ο + Ηλεκτρολυτών + Οξεοβασικής: μεταβολική οξέωση, υπερκ, υπονα, υποca, υπερpo 4 Καρδιαγγειακό: αρτηριακή υπέρταση, καρδιακή ανεπάρκεια, πνευμονικό οίδημα, περικαρδίτιδα, επιπωματισμός Αιμοποιητικό: διαταραχές αιμοπεταλίων, αναιμία Μεταβολισμός οστών: δευτεροπαθής υπερπαραθυρεοειδισμός, οστεοπόρωση, οτεομαλακία Νευρικό: ουραιμική εγκεφαλοπάθεια, περιφερική νευροπάθεια, σπασμοί Ανοσοποιητικό: μειωμένη ανοσολογική απάντηση, αυξημένη συχνότητα λοιμώξεων (δια/χή κυτταρικής ανοσίας, συμπληρώματος) ΓΕΣ: αιμορραγίες, HBV, HCV ηπατίτιδα, ηπατική ανεπάρκεια
Ασθενείς με τελικό στάδιο σε υποκατάσταση Μ.Βρεττανία: 550/εκ. πληθυσμού ΗΠΑ: Ιαπωνία: Ελλάδα: 1217/εκ. πληθυσμού 1600/εκ.πληθυσμού 1000/εκ. πληθυσμού
Αιτιολογία 1 1. Προνεφρικά αίτια - Προνεφρική αζωθαιμία νεφρική υποαιμάτωση, οξεία σωληναριακή νέκρωση 2. Νεφρικά αίτια βλάβη σπειράματος 3. Μετανεφρικά αίτια απόφραξη
Μελέτες σε παιδιά Ι Italkid project (1990-2000) CrCl<75ml/min/1,73m 2 12,1/εκ-74,7/εκ (νεογνά έως νέους 20 χρόνων) Μ.ο. 6,9 χρ. CrCl 42ml/mi/1,73m 2 Σουηδία (1986-1994) 7,7-21/εκ ( παιδιά από 6-16χρ) Χιλή 1996 5,7-42,5/εκ (παιδιά <18χρ.)
Μελέτες σε παιδιά ΙΙ ΧΝΑ τελικού σταδίου σε παιδιά <19χρόνων: ΗΠΑ 14,8 / εκ. Ν. Ζηλανδία 13,6 / εκ. Αυστρία 12,4 / εκ. Ιαπωνία 4 / εκ Το μεγάλο εύρος συχνότητας μπορεί να οφείλεται σε γενετικούς και περιβαλλοντολογικούς παράγοντες, όπως και στους μηχανισμούς ελέγχου του κάθε κράτους
Μελέτες σε παιδιά ΙΙΙ Συχνότητα μεγαλύτερη στα αγόρια παρά στα κορίτσια 2/3 αγόρια Italkid project, North American Research Οφείλεται σε μεγαλύτερη συχνότητα κληρονομικών ανωμαλιών στα αγόρια στους νεφρούς και στις αποφρακτικές οδούς
Μελέτες σε παιδιά ΙV - Αιτιολογία ΧΝΑ 7000 ασθενείς 1994-2007 (NAPRTCS-CRI registry) 57% κληρονομικές νεφρικές ανωμαλίες 21% αποφρακτικές ουροπάθειες 18% νεφρική απλασία, υποπλασία 8% ΚΟΥΠ 4% πολυκυστική νόσος νεφρών 17% σπειραματοπάθειες 25% άλλες αιτίες
Μελέτες σε παιδιά V Ι ηλικιακή κατανομή της ΧΝΑ Μικρότερα από ηλικία 2 χρ. 20.1% 2-6 χρόνων 15.9% 6-13 χρόνων 32.1% 13-18 χρόνων 28.2% 18-21 χρόνων 3.7%
Age at diagnosis of urinary tract malformations in children with CRF as a result of hypodysplasia and VUR by gender Ardissino, G. et al. Pediatrics 2003;111:e382-e387
Estimated kidney survival in children with CRF by age Ardissino, G. et al. Pediatrics 2003;111:e382-e387
Μελέτες σε παιδιά V - πρόγνωση 86% ΧΝΑ ΤΕΛΙΚΟΥ ΣΤΑΔΙΟΥ ΣΕ ΥΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ 4% ΘΑΝΑΤΟΣ 3% ΣΤΑΘΕΡΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΥΠΟΛΟΙΠΟ ΠΟΣΟΣΤΟ (7%) ΧΑΘΗΚΕ ΣΤΗΝ ΠΟΡΕΙΑ
ΧΝΑ ΣΤΟΥΣ ΕΝΗΛΙΚΕΣ- ΗΠΑ The Third National Health and Examination Survey (NHANES III) υπολόγισε το 2002 ότι ο πληθυσμός που έπασχε από ΧΝΑ οποιουδήποτε σταδίου ήταν 11% (19.2εκατ.): 3.3% (5.9 εκ.) ήταν σταδίου 1 3% (5.3 εκ.) ήταν σταδίου 2 4.3% (7.6 εκ.) ήταν σταδίου 3 0.2% (400,000) ήταν σταδίου 4 & 0.2% (400,000) ήταν σταδίου 5
Το ποσοστό ΧΝΑ σταδίων 1-4 αυξήθηκε από 10% κατά το διάστημα 1988-1994 σε 13.1% για το διάστημα 1999-2004. Η αύξηση είναι μερικώς αιτιολογημένη από την αυξημένη συχνότητα ασθενών με σακχαρώδη διαβήτη και υπέρταση
Επιπολασμός των ασθενών με ΧΝΝ (κρεατινίνη ορού > 1,5mg/dl) στην Ελλάδα Στάδιο 5 ΧΝΑ (GFR <15) 9.242 Στάδιο 4 GFR 15 29 Στάδιο 3 GFR 30 59 0,8 x 11 x 10 6 =88.000 Στάδιο 2 Νεφρική βλάβη & GFR 60 89 Στάδιο 1 Νεφρική βλάβη & GFR >90 Σύνολο ασθενών με ΧΝΝ : > 88.000+9.242= > 97.242
Distribution of egfr among cohort patients in each age group O'Hare, A. M. et al. J Am Soc Nephrol 2007;18:2758-2765
Number of People Persons Initiating Treatment for ESRD Related to Diabetes in the US 35.000 30.000 25.000 20.000 15.000 10.000 5.000 0 1984 1986 1988 1990 1992 1994 1996 Year CDC Diabetes Surveillance, 1997.
Incidence Per Million Population Incidence Rates of Reported ESRD by Primary Diagnosis 160 120 Glomerulonephritis Hypertension Diabetes 80 40 0 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 United States Renal Data System (USRDS) 2000 Annual Data Report WWW.USRDS.ORG Year
Συχνότητα σπειραματοπαθειών 40 studies of incidence of primary GN from Europe, North and South America, Canada, Australasia and the Middle East. The incidence of primary glomerulonephritis worldwide: a systematic review of the literature (2010) Anita McGrogan1, Casper F.M. Franssen2 and Corinne S. de Vries1
Συχνότητα σπειραματοπαθειών Ενήλικες 2/1.000 000/year for membrano-proliferative GN 2/1.000 000/year for mesangio-proliferative GN 6/1.000 000/year for minimal change disease 8/1.000 000/year for focal segmental glomerulosclerosis 12/1.000 000/year for membranous nephropathy 25/1.000 000/year for IgA nephropathy
Συχνότητα σπειραματοπαθειών Παιδιά «Rates were lower in children at around 1/1.000000/year with the exception of minimal change disease where incidence was reported to be 20/1.000 000/year in Caucasian children with higher rates in Arabian children (92/1.000 000/year) and Asian children (62 156/1.000 000/year).»
In Millions In Millions Global Estimates and Projections for Incidence of Diabetes Mellitus Type I Diabetes Type II Diabetes 25 20 250 200 15 150 10 100 5 50 0 1997 2010 Year 0 1997 2010 Year Amos A, McCarty D, Zimmet P. Diabetes Medicine. 1997;14[Suppl5]:S1-85.
Αρ. ασθενών σε αιμοκάθαρση (χιλιάδες) Διαβήτης: Η συχνότερη αιτία ΤΣΝΑ Πρωτοπαθή Διάγνωση Ασθενών που Αρχίζουν Αιμοκάθαρση Αλλα 10% Σπειραματονεφρίτιδ α 13% 700 600 Διαβήτης 50.1% Υπέρταση 27% Αρ ασθενών Προέκταση 95% CI 500 400 300 200 100 0 281,355 243,524 520,240 r 2 =99.8% 1984 1988 1992 1996 2000 2004 2008 United States Renal Data System. Annual data report. 2000.
Παιδιά του 21ου αιώνα Πανδημία παχυσαρκίας
Κοινωνική τάξη φυλή I 2002 256/εκ Λευκούς 982/εκ Αφροαμερικανούς 344/εκ Ασιάτες Αμερικανούς 514/εκ Ινδιάνους 485/εκ Ισπανικής καταγωγής- 325/εκ μη Ισπανικής 33% των Αφροαμερικανών λόγω υπέρτασης έναντι 25% των υπολοίπων
Odds ratio United States Renal Data System (USRDS) 2000 Annual Data Report WWW.USRDS.ORG Odds Ratio For ESRD By Race Racial differences in ESRD in the USA from 1990 to 1998 5 4 3 4,45 * 3,57 * 2 1,59 1 1,00 * reference 0 * p <0.0001 White Black Native Asian
Κοινωνική τάξη φυλή II 2004 ESRD 1000/εκ. Στους μαύρους 260/εκ. Στους λευκούς
Κοινωνική τάξη φυλή III 3 πολιτείες ( Georgia, North Caroline, South Caroline) 1/1/1998-31/12/2002 36982 pts εντάχθηκαν σε αιμοκάθαρση 34.767 (94%) >20 ετών μέση ηλικία 61 χρόνια Α=Γ 57% μαύροι ( αναλογία στον συνολικό πληθυσμό 20%) Περιοχές >25% στα όρια της φτώχειας 496Α 369Γ /εκ Περιοχές <5% στα όρια της φτώχειας 350Α 260Γ/εκ
Annual incidence of ESRD (per million inhabitants) in Norway and the United States Hallan, S. I. et al. J Am Soc Nephrol 2006;17:2275-2284
Κόστος της θεραπείας υποκατάστασης Lysaght, JASN 2002 1200 $ billion 1000 800 1100 600 400 200 0 200 580 1981-90 1991-00 2001-10
Συμπερασματικά Η νεφρική νόσος αφορά ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού Συναντάται σε όλες τις ηλικίες με σαφώς βέβαια μεγαλύτερη συχνότητα στους ενήλικες Η πρώιμη διάγνωση έχει σημασία ως προς την εξέλιξη της Πέρα από την ηλικία υπάρχουν και άλλοι παράγοντες που καθορίζουν την εξέλιξη της νόσου
Ευχαριστώ