ΗΛΕΚΤΡΟΛΥΤΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΣΕ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΚΑΡΔΙΑΚΗ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ Μ ΩΥΣΗΣ ΕΛΙΣΑΦ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ Π ΑΘΟΛΟΓΙΑΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ

ΗΛΕΚΤΡΟΛΥΤΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΣΕ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΚΑΡΔΙΑΚΗ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ ΑΡΙΘΜΟΣ ΑΣΘΕΝΩΝ ΠΟΣΟΣΤΟ ΥΠΟΝΑΤΡΙΑΙΜΙΑ (Na + <135mEq/L) 29 33.7% ΥΠΟΚΑΛΙΑΙΜΙΑ (K + <3.5mEq/L) 20 23.2% ΥΠΕΡΚΑΛΙΑΙΜΙΑ (K + >5.3mEq/L) 8 9.3% ΥΠΟΜΑΓΝΗΣΙΑΙΜΙΑ (Mg 2+ <1.3mEq/L) 15 17.4% ΥΠΑΣΒΕΣΤΙΑΙΜΙΑ (Ca 2+ <8.4mg/dl) 7 8.1% ΥΠΟΦΩΣΦΑΤΑΙΜΙΑ (PO 4 3- <0.77mmol/L) 11 12.8% H. Milionis and M. Elisaf: Eur J Heart Fail 2002;4:167-173

ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ ΤΗΣ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗΣ ΤΟΥ Να + Να + ορού = Να + e TBW Na + e = ανταλλάξιμο Να + του οργανισμού TBW= ολικό Η 2 Ο του οργανισμού Να + ορού= λιγότερο Να + σε σχέση με το H 2 O (περίσσεια Η 2 Ο) Na + ορού= περισσότερο Να + σε σχέση με το H 2 O

ΚΑΡΔΙΑΚΗ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ Οιδήματα Μείωση του δραστικού αρτηριακού όγκου Διέγερση ογκοϋποδοχέων Να + ούρων (<20mEq/L) ADH Ενεργοποίηση του συστήματος ρενίνης- ΑΙΙ Κατακράτηση Η 2 Ο πρόσληψη H 2 O διέγερση της δίψας Υπονατριαιμία (Υπερογκαιμική)

Δ Ι ΟΥ Ρ Η Τ Ι Κ Α Κ Α Ι Μ Ε ΤΑ Β ΟΛ Ε Σ Τ Ω Ν Ε Π Ι Π Ε Δ Ω Ν Na + Ο Ρ ΟΥ Θειαζιδικά διουρητικά ούρων υπονατριαιμία διαταραχή της ικανότητας αραίωσης των Διουρητικά της αγκύλης διαταραχή της ικανότητας συμπύκνωσης των ούρων υπερνατριαιμία

ΚΑΡΔΙΑΚΗ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ ΚΑΙ ΥΠΟΝΑΤΡΙΑΙΜΙΑ DILUTIONAL HYPONATREMIA 1. ΑΥΞΗΜΕΝΗ ΕΥΑΙΣΘΗΣΙΑ ΓΙΑ THN ΕΚΚΡΙΣΗ ΤΗΣ ADH (BARORECEPTOR ACTIVATION/ANG II) ΜΕΙΩΣΗ ΤΟΥ OSMOTIC-CHECK POINT 2. ΑΥΞΗΜΕΝΗ ΜΗ ΩΣΜΩΤΙΚΗ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ ADH (BARORECEPTOR ACTIVATION/ANG II) 3. MΕΙΩΣΗ ΤΗΣ ΑΠΟΔΟΜΗΣΗΣ ΤΗΣ ADH (ΔΥΣΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΗΠΑΤΟΣ/ΝΕΦΡΩΝ) 4. ΔΙΨΑ (ΔΙΕΓΕΡΣΗ ΟΓΚΟΫΠΟΔΟΧΕΩΝ/ANG II) 5. ΜΕΙΩΣΗ ΤΗΣ ΑΠΩ ΣΩΛΗΝΑΡΙΑΚΗΣ ΡΟΗΣ ( ΣΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΗΣ ΔΙΗΘΗΣΗΣ/ ΕΓΓΥΣ ΕΠΑΝΑΡΡΟΦΗΣΗΣ)

DEPLETIONAL HYPONATREMIA ΜΕΙΩΜΕΝΗ ΠΡΟΣΛΗΨΗ Na + ΕΞΩΝΕΦΡΙΚΕΣ ΑΠΩΛΕΙΕΣ Na + : ΔΙΑΡΡΟΙΕΣ, ΑΣΚΙΤΗΣ ΝΕΦΡΙΚΕΣ ΑΠΩΛΕΙΕΣ Na + : ΔΙΟΥΡΗΤΙΚΑ, ΩΣΜΩΤΙΚΗ ΔΙΟΥΡΗΣΗ ΕΙΣΟΔΟΣ Na + ΣΤΑ ΚΥΤΤΑΡΑ ( Κ +, Μg 2+ )

ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΤΩΝ ΜΕΤΑΒΟΛΩΝ ΤΩΝ ΕΠΙΠΕΔΩΝ ΤΟΥ Na + Να + ορού τονικότητας εξωκυττάριου χώρου Είσοδος H 2 O στα κύτταρα Οίδημα κυττάρων Εγκεφαλικό οίδημα

n=22 μελέτες / 14.766 ασθενείς

ΥΠΟΝΑΤΡΙΑΙΜΙΑ ΚΑΙ ΘΝΗΤΟΤΗΤΑ ΣΕ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΚΑΡΔΙΑΚΗ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ HR-REF: 1.69 HR-PEF: 1.40

ΥΠΟΝΑΤΡΙΑΙΜΙΑ ΣΕ ΚΑΡΔΙΑΚΗ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ ΕΠΙΠΤΩΣΗ: 20-25% ΣΥΣΧΕΤΙΖΕΤΑΙ ΜΕ ΑΥΞΗΜΕΝΗ ΝΟΣΗΡΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΘΝΗΤΟΤΗΤΑ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΣ ΠΡΟΓΝΩΣΤΙΚΟΣ ΔΕΙΚΤΗΣ

ΥΠΟΝΑΤΡΙΑΙΜΙΑ ΚΑΙ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΗ ΝΟΣΗΡΟΤΗΤΑ ΑΜΕΣΗ ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΔΙΑΜΕΣΟΥ ΤΗΣ ADH ΥΠΟΝΑΤΡΙΑΙΜΙΑ ΔΕΙΚΤΗΣ ΒΑΡΥΤΗΤΑΣ ΤΗΣ ΝΟΣΟΥ ΚΑΙ ΕΝΕΡΓΟΠΟΙΗΣΗΣ ΝΕΥΡΟΟΡΜΟΝΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΣΜΩΝ ΚΑΙ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣ ΑΙΜΟΔΥΝΑΜΙΚΩΝ ΔΙΑΤΑΡΑΧΩΝ

ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΗΣ ΥΠΟΝΑΤΡΙΑΙΜΙΑΣ ΣΕ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΚΑΡΔΙΑΚΗ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ Μείωση πρόσληψης H 2 O Χορήγηση φουροσεμίδης με ΑΜΕ / σαρτάνες Bαπτάνες (π.χ. tolvaptan): Βελτίωση υπονατριαιμίας και συμπτωμάτων Όχι βελτίωση επιβίωσης (μελέτη EVEREST) Ενδείκνυται κυρίως σε άτομα με ανθεκτική υπονατριαιμία (ACC / AHA / ESC heart failure guidelines) Χορήγηση προσεκτικά υπέρτονου διαλύματος NaCl 3% (με υψηλές δόσεις φουροσεμίδης)

ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΥΠΟΝΑΤΡΙΑΙΜΙΑΣ ΣΕ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΚΑΡΔΙΑΚΗ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ n=6 ασθενείς υπό αγωγή με φουροσεμίδη Προσθήκη captopril: Να + ορού από 126±1 σε 134±1 meq/l, p<0.001 Συσχέτιση της αύξησης των επιπέδων του Να + με την αύξηση της νεφρικής απέκκρισης Η 2 Ο M. Elisaf et al: Cardiology 1995;86: 477

ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΥΠΟΝΑΤΡΙΑΙΜΙΑΣ ΣΕ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΚΑΡΔΙΑΚΗ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ ΦΟΥΡΟΣΕΜΙΔΗ ΑΥΞΗΣΗ ΤΗΣ ΝΕΦΡΙΚΗΣ ΑΠΕΚΚΡΙΣΗΣ H 2 O ΑΜΕ / ΣΑΡΤΑΝΕΣ Μείωση της ΑΙΙ Μείωση της πρόσληψης H 2 O Αιμοδυναμική βελτίωση ADH Βελτίωση της ικανότητας αραίωσης των ούρων Αύξηση των επιπέδων του Na + ορού

C E N T R A L I L L U S T R AT I O N : A p p r o a c h t o H y p o n a t r e m i a i n D e c o m p e n s a t e d H e a r t F a i l u r e

ΥΠΟΧΛΩΡΙΑΙΜΙΑ ΚΑΙ ΘΝΗΤΟΤΗΤΑ ΣΕ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΚΑΡΔΙΑΚΗ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ BEST TRIAL, n=2699 Υποχλωριαιμία (Cl - <96mEq/L): : 1SD μείωση επιπέδων Cl - ορού, πολυπαραγοντική ανάλυση: HR 1.3, p<0.001 1SD μείωση επιπέδων Να + ορού: 0.97, p=ns Υποχλωριαιμία: ανεξάρτητος παράγοντας κινδύνου

Hypochloremia (Cl - ορού <96mEq/L) και καρδιακή ανεπάρκεια Should we focus on serum chloride concentration?

Υποχλωριαιμία (Cl - ορού <96mEq/L) σε ασθενείς με καρδιακή ανεπάρκεια Αντίσταση στη δράση των διουρητικών Circ Heart Fail 2016;9

Υποχλωριαιμία Ενδοκυττάριου Cl - NKCC2 NCC WNK (with no lysine kinases) Κατακράτηση Να + Αντίσταση στα διουρητικά

ΣΥΜΦΟΡΗΤΙΚΗ ΚΑΡΔΙΑΚΗ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ ΚΑΙ ΥΠΟΚΑΛΙΑΙΜΙΑ Μειωμένη πρόσληψη Κ + Είσοδος Κ + στα κύτταρα (διέγερση ΣΝΣ-αναπνευστική αλκάλωση-χορήγηση ινσουλίνης) Καλιουρία: Υψηλές δόσεις φουροσεμίδης Δευτεροπαθής αλδοστερονισμός

ΣΥΜΦΟΡΗΤΙΚΗ ΚΑΡΔΙΑΚΗ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ ΚΑΙ ΥΠΕΡΚΑΛΙΑΙΜΙΑ άπω σωληναριακής ροής ιατρογενής υποαλδοστερονισμός απέκκρισης Κ + υπερκαλιαιμία

ΙΑΤΡΟΓΕΝΗΣ ΥΠΕΡΚΑΛΙΑΙΜΙΑ ΣΕ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΚΑΡΔΙΑΚΗ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ ΑΜΕ (σαρτάνες) αλδοστερόνης + σπειρονολακτόνη / επλερενόνη δράσης της αλδοστερόνης + β-αποκλειστές έξοδος Κ + από τα κύτταρα / ρενίνης + ηπαρίνη αλδοστερόνης

Ασθενής 72 ετών με καρδιακή ανεπάρκεια υπό αγωγή με ιρμπεσαρτάνη (300mg/d), καρβεντιλόλη (6.25mgx2/d) και φουροσεμίδη + αμιλορίδη (40+5mgx2/d) στην οποία προστέθηκε diclofenac της τελευταίες 2 ημέρες, διακομίσθηκε στο νοσοκομείο με έντονη μυϊκή αδυναμία. Ο εργαστηριακός έλεγχος έδειξε: ουρία 108mg/dl, κρεατινίνη 1.9mg/dl, Κ + /Να + 7.4/132mEq/L. Το ΗΚΓ έδειξε οξύαιχμα επάρματα Τ. Η γενική εξέταση ούρων έδειξε ειδικό βάρος 1.020, χωρίς ερυθρά, πυοσφαίρια ή κυλίνδρους.

Siamopoulos KC, Elisaf M, Katopodis K Iatrogenic hyperkalemia - points to consider in diagnosis and management Nephrol Dial Transplant 1997;13: 2402-2406

ΠΑΘΟΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΥΠΕΡΚΑΛΙΑΙΜΙΑΣ ΣΑΡΤΑΝΗ + β-αποκλειστησ + ΑΜΙΛΟΡΙΔΗ + NSAIDs K + ορού

1ος ΚΑΝΟΝΑΣ ΑΠΑΙΤΕΙΤΑΙ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΤΟΥ Κ + ΠΡΙΝ ΤΗΝ ΕΝΑΡΞΗ ΧΟΡΗΓΗΣΗΣ ΚΑΙ ΜΕΤΑ ΤΗ ΧΟΡΗΓΗΣΗ ΦΑΡΜΑΚΩΝ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΟΝ ΑΞΟΝΑ R-AII, ΙΔΙΑΙΤΕΡΑ ΣΕ ΗΛΙΚΙΩΜΕΝΟΥΣ ΔΙΑΒΗΤΙΚΟΥΣ ΑΣΘΕΝΕΙΣ-ΟΧΙ ΧΟΡΗΓΗΣΗ ΤΕΤΟΙΩΝ ΦΑΡΜΑΚΩΝ ΕΑΝ Κ + > 5.3mEq/L. ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΑ ΜΕΙΩΣΗΣ ΤΩΝ ΕΠΙΠΕΔΩΝ ΤΟΥ Κ + ΜΕ ΔΙΑΙΤΑ ΠΤΩΧΗ ΣΕ Κ + ΚΑΙ ΔΙΟΥΡΗΤΙΚΑ ΠΡΙΝ ΤΗΝ ΕΝΑΡΞΗ ΧΟΡΗΓΗΣΗΣ ΑΥΤΩΝ ΤΩΝ ΦΑΡΜΑΚΩΝ

2ος ΚΑΝΟΝΑΣ ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΤΗΝ ΤΑΥΤΟΧΡΟΝΗ ΧΟΡΗΓΗΣΗ ΦΑΡΜΑΚΩΝ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΟ ΙΣΟΖΥΓΙΟ ΤΟΥ Κ + - ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΤΩΝ ΕΠΙΠΕΔΩΝ ΤΟΥ [β-αποκλειστές/σαρτάνες/αμε/καλιοσυντηρητικά διουρητικά/nsaids/ τριμεθοπρίμη/ηπαρίνη]

ΟΧΙ ΣΠΕΙΡΟΝΟΛΑΚΤΟΝΗ / ΕΠΛΕΡΕΝΟΝΗ Όταν egfr<30ml/min (Pcr <2.5/2mg/dl) ή Κ + >5mEq/L ACCF and AHA GUIDELINES, 2013

NOVEL APPROACHES TO REDUCING THE RISK OF HYPERKALEMIA IN HEART FAILURE Sacubitril / valsartan: μικρότερη επίπτωση υπερκαλιαιμίας vs enalapril (4.3 vs 5.6%, p=0.007) New potassium binders: Patiromer Sodium Zirconicum Cyclosilicate

ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΥΠΕΡΚΑΛΙΑΙΜΙΑΣ ΣΕ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΚΑΡΔΙΑΚΗ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ Δίαιτα πτωχή σε K + (+ αλάτι πλούσιο σε Κ + ) Αναπροσαρμογή φαρμακευτικής αγωγής Διουρητικά της αγκύλης Sodium polysterene sulfate Νέα φάρμακα: PATIROMER / ZIRCONIUM CYCLOSILICATE

ΕΠΙΠΕΔΑ K + ορού ΚΑΙ ΘΝΗΤΟΤΗΤΑ ΣΕ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΚΑΡΔΙΑΚΗ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ

ΥΠΟΜΑΓΝΗΣΙΑΙΜΙΑ ΣΕ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΚΑΡΔΙΑΚΗ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ Μειωμένη πρόσληψη μαγνησίου Είσοδος μαγνησίου στα κύτταρα Μαγνησιουρία Διουρητικά της αγκύλης Δευτεροπαθής αλδοστερονισμός

ΥΠΟΜΑΓΝΗΣΙΑΙΜΙΑ ΣΕ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΚΑΡΔΙΑΚΗ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ n=86 ασθενείς με συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια Υπομαγνησιαιμία: 15 ασθενείς (17.4%) Συνύπαρξη υποκαλιαιμίας / υπασβεστιαιμίας / υποφωσφαταιμίας M. Elisaf et al: Eur J Heart Fail 2002;4: 167

HYPOMAGNESEMIA AND QT PROLONGATION / TORSADE DE POINTES

ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΤΟΥ Mg 2+ ΚΑΙ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΗ ΘΝΗΤΟΤΗΤΑ

ΥΠΟΦΩΣΦΑΤΑΙΜΙΑ ΣΕ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΚΑΡΔΙΑΚΗ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ Μειωμένη πρόσληψη φωσφόρου Είσοδος φωσφόρου στα κύτταρα: αναπνευστική αλκάλωση / κατεχολαμίνες /ινσουλίνη Φωσφατουρία: διουρητικά, αλκοόλ, Κ +, Mg 2+, Ca 2+ M. Elisaf et al: Heart Fail Rev 2017

HYPOCALCEMIA IS AN INDΕPENDENT PREDICTOR OF CARDIΑC AND ALL-CAUSE MORTALITY IN HF AND CKD PATIENTS

ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΥΠΟΡΕΝΙΝΑΙΜΙΚΟΥ ΥΠΟΑΛΔΟΣΤΕΡΟΝΙΣΜΟΥ Δίαιτα χαμηλή σε Κ + + Φουροσεμίδη

KATANOMH ΕΠΙΠΕΔΩΝ Να + ΣΕ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΚΑΡΔΙΑΚΗ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ

Να + ΟΡΟΥ = Να e+ + K e + ΟΛΙΚΟ Η 2 Ο ΤΟΥ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ

Mg 2+, PO 4 3-, Ca 2+ κίνδυνος εμφάνισης καρδιακής ανεπάρκειας Am J Clin Nutr 2014;100: 756

ΥΠΟΝΑΤΡΙΑΙΜΙΑ ΣΕ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΚΑΡΔΙΑΚΗ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ Επίπτωση: 20% (εισαγωγή για οξεία νόσο) 15%-25% ενδονοσοκομειακά

HR per unit change of chloride levels: 0.93, p<0.001

ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΤΟΥ Mg 2+ ΚΑΙ ΟΛΙΚΗ ΘΝΗΤΟΤΗΤΑ

ΝΑΤΡΙΟ (Να + ) Καθορίζει την τονικότητα των υγρών του ανθρώπινου οργανισμού Γλυκόζη (mg/dl) Posm = 2 X Na + (mmol/l) + + 18 oυρία (mg/dl) 6 ΦΤ=275-290mosmol/Kg Posm 2 X Na + Φυσιολογικές τιμές Na + = 136-145 mmol/l Na + ορού υπονατριαιμία υποωσμωτικότητα Να + ορού υπερνατριαιμία υπερωσμωτικότητα

ΥΠΟΟΓΚΑΙΜΙΑ ΚΑΙ ΥΠΟΝΑΤΡΙΑΙΜΙΑ Υποογκαιμία Na + ΟΥΡΩΝ ADH Δίψα πρόσληψη H 2 O Απώλεια Κ + Υποκαλιαιμία Κατακράτηση Η 2 Ο Να + ορού Posm Είσοδος Να + στα κύτταρα (+ έξοδος Κ + από τα κύτταρα) Ο οργανισμός διορθώνει πρωταρχικά το ισοζύγιο του όγκου ανεξάρτητα από τις μεταβολές του ισοζυγίου του Κ +, της ωσμωτικότητας και τις μεταβολές της οξεοβασικής ισορροπίας

ΗΛΙΚΙΩΜΕΝΟΙ ΔΙΑΒΗΤΙΚΟΙ ΑΣΘΕΝΕΙΣ διαβητική νεφροπάθεια Υπορενιναιμικός υποαλδοστερονισμός Ήπια ασυμπτωματική υπερκαλιαιμία (K + <6mEq/L) Ήπια υπονατριαιμία Υπερχλωριαιμία Ήπια μεταβολική οξέωση Ήπια έκπτωση της νεφρικής λειτουργίας

ΥΠΕΡΚΑΛΙΑΙΜΙΑ ΣΕ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΚΑΡΔΙΑΚΗ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ β-αποκλειστής έξοδος Κ + από τα κύτταρα + ρενίνης ΑΜΕ/σαρτάνη σπειρονολακτόνη/επλερενόνη αλδοστερόνης της δράσης της αλδοστερόνης Κ + ορού M. Elisaf et al: J Cardiovasc Pharmacol Ther 2003;8(4):267-76

Συμπτώματα υπoνατριαιμίας Μέτριας βαρύτητας: Σύγχυση Πονοκέφαλος Ναυτία Σοβαρή: Έμετοι Καρδιοαναπνευστική Ανεπάρκεια Σπασμοί Υπνηλία Κώμα

Χρόνια υπονατριαιμία Συχνές πτώσεις Διαταραχές του βαδίσματος Διαταραχές νοητικής λειτουργίας Οστεοπόρωση-κατάγματα θνητότητα;

ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΥΠΟΝΑΤΡΙΑΙΜΙΑΣ (1) Με βάση τα επίπεδα του Na + Ήπια: Na + ορού 130-135mEq/L Μέτρια: Na + ορού 125-129mEq/L Βαριά: <125mEq/L

ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΥΠΟΝΑΤΡΙΑΙΜΙΑΣ (2) Με βάση το χρόνο εμφάνισης Οξεία<48h Χρόνια>48h Με βάση τα συμπτώματα Μέτρια Σοβαρή

ΥΠΕΡΟΓΚΑΙΜΙΚΗ ΥΠΟΝΑΤΡΙΑΙΜΙΑ ΚΑΡΔΙΑΚΗ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ ΚΙΡΡΩΣΗ ΝΕΦΡΩΣΙΚΟ ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΟΞΕΙΑ/ΧΡΟΝΙΑ ΝΕΦΡΙΚΗ ΝΟΣΟΣ

ΥΠΟΟΓΚΑΙΜΙΑ (ΜΕΙΩΣΗ ΤΟΥ ΔΡΑΣΤΙΚΟΥ ΑΡΤΗΡΙΑΚΟΥ ΟΓΚΟΥ) απώλειες υγρών οιδηματώδεις καταστάσεις (καρδιακή ανεπάρκεια, ηπατική κίρρωση) ADH Δίψα Πρόσληψη H 2 O Κατακράτηση H 2 O ΥΠΟΝΑΤΡΙΑΙΜΙΑ Απώλειες Κ + Κ + ορού Είσοδος Να + στα κύτταρα Να + ούρων <20mEq/L

ΥΠΟΝΑΤΡΙΑΙΜΙΑ ΣΕ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΚΑΡΔΙΑΚΗ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ Υπονατριαιμία 33.7% (Να + <135mEq/L) Ασθενείς υπό αγωγή με φουροσεμίδη, είχαν οιδήματα και η σχέση ουρίας/κρεατινίνη ήταν 58/1 HJ Milionis et al: Eur J Heart Fail 2002;4: 167-173

Milionis HJ, Liamis GL, Elisaf MS The hyponatremic patient: A systematic approach to laboratory diagnosis CMAJ 2002;166: 1056-1062

ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΥΠΟΝΑΤΡΙΑΙΜΙΑΣ (3) Υπονατριαιμία με Na + ούρων (<20mmol/L): Υποογκαιμία Υπονατριαιμία με Na + ούρων (>40mmol/L): Σύνδρομο απρόσφορης έκκρισης ADH

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΑ ΕΥΡΗΜΑΤΑ ΣΕ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΥΠΟΟΓΚΑΙΜΙΑ Να + ούρων (<20mmol/L) επαναρρόφησης Na + στα εγγύς σωληνάρια επαναρρόφησης ουρίας ουρία/κρεατινίνη (>25/1) επιπέδων ουρικού οξέος (>5mg/dl)

ΣΥΧΝΟΤΕΡΑ ΑΙΤΙΑ ΥΠΟΝΑΤΡΙΑΙΜΙΑΣ (n=204) ΔΙΟΥΡΗΤΙΚΑ (n=40) [ΘΕΙΑΖΙΔΙΚΑ ΔΙΟΥΡΗΤΙΚΑ] ΥΠΟΟΓΚΑΙΜΙΑ (n=53) SIADH (n=55) Liamis G. et al: Nephrol Dial Transplant 2006;21: 1564-1569

ΥΠΟΝΑΤΡΙΑΙΜΙΑ ΑΠO ΘΕΙΑΖΙΔΙΚΑ ΔΙΟΥΡΗΤΙΚΑ: ΔΥΟ ΚΥΡΙΟΙ ΠΑΘΟΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΥΠΟΟΓΚΑΙΜΙΑ SIADH Προσδιορισμός επιπέδων ουρικού οξέος: < 4mg/dl: SIADH > 4mg/dl: υποογκαιμία Liamis et al: J Invest Med 2007;55: 36-44

ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΑΣΘΕΝΩΝ ΜΕ ΥΠΟΝΑΤΡΙΑΙΜΙΑ Συσχετίζεται: με τη βαρύτητα της υπονατριαιμίας με την ταχύτητα εγκατάστασής της Ασθενείς με χρόνια υπονατριαιμία είναι συχνά ασυμπτωματικοί

ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΥΠΟΝΑΤΡΙΑΙΜΙΑΣ ΣΕ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΚΑΡΔΙΑΚΗ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ ΜΕΙΩΣΗ ΠΡΟΣΛΗΨΗΣ Η 2 Ο ΚΑΙ ΥΠΟΤΟΝΩΝ ΔΙΑΛΥΜΑΤΩΝ ΦΟΥΡΟΣΕΜΙΔΗ (ΕΠΗΡΕΑΖΕΙ ΜΟΝΟ ΤΗ ΣΥΜΠΥΚΝΩΤΙΚΗ ΙΚΑΝΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΝΕΦΡΩΝ) + NaCl 0.9% (ή και υπέρτονου διαλύματος ΝαCl) ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΚΑΡΔΙΑΚΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ (ΑΜΕ) ΑVP RECEPTOR ANTAGONISTS [CONIVAPTAN, LIXIVAPTAN, TOLVAPTAN]

ΠΡΟΣΕΚΤΙΚΗ ΧΟΡΗΓΗΣΗ ΦΟΥΡΟΣΕΜΙΔΗΣ ΥΠΟΤΟΝΕΣ ΑΠΩΛΕΙΕΣ (Νa + ~ 60mEq/L) ΑΥΞΗΣΗ ΤΩΝ ΕΠΙΠΕΔΩΝ ΤΟΥ Να + ΠΡΟΣΟΧΗ: ΥΠΟΤΑΣΗ-ΝΕΦΡΙΚΗ ΔΥΣΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ-ΥΠΟΟΓΚΑΙΜΙΑ Αm J Med 2010;123:e5-e6

ΥΠΟΝΑΤΡΙΑΙΜΙΑ ΣΕ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΚΑΡΔΙΑΚΗ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ: Ο ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΑΜΕ n=6, Na + 125-128mEq/L υπό αγωγή με δακτυλίτιδα και φουροσεμίδη Χορήγηση Captopril Na + 131-134mEq/L Μ. Elisaf et al: Cardiology 1995;86:477-480

ΕΠΙΠΕΔΑ Ca 2+, Po 4 3+, Mg 2+ ΚΑΙ ΕΠΙΠΤΩΣΗ ΚΑΡΔΙΑΚΗΣ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑΣ: ARIC STUDY (1)

ΕΠΙΠΕΔΑ Ca 2+, Po 4 3+, Mg 2+ ΚΑΙ ΕΠΙΠΤΩΣΗ ΚΑΡΔΙΑΚΗΣ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑΣ: ARIC STUDY (2)

ΕΠΙΒΙΩΣΗ ΑΣΘΕΝΩΝ ΜΕ ΚΑΡΔΙΑΚΗ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΑ ΕΠΙΠΕΔΑ Να + ΟΡΟΥ (1) Eur J Heart Fail 2012

ΕΠΙΒΙΩΣΗ ΑΣΘΕΝΩΝ ΜΕ ΚΑΡΔΙΑΚΗ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΑ ΕΠΙΠΕΔΑ Να + ΟΡΟΥ (2) Eur J Heart Fail 2012

Υποχλωριαιμία και αντίσταση στα διουρητικά σε ασθενείς με καρδιακή ανεπάρκεια Circ Heart Fail 2016;9(8)

ΠΙΤΑΒΑΣΤΑΤΙΝΗ ΚΑΙ HDL HDL CHOL (vs άλλες στατίνες) [ HDL 2, pre β-hdl] λειτουργικότητας των HDL εκροή χοληστερόλης από τα κύτταρα Ενίσχυση αντιφλεγμονώδους και αντιοξειδωτικής δράσης (+ PON 1) Βελτίωση της λειτουργίας του ενδοθηλίου Υποκείμενοι μηχανισμοί: ηπατική παραγωγή Apo A 1 έκφρασης του μεταφορέα ABCA 1 έκφρασης των SRB1 υποδοχέων ενδοθηλιακής λιπάσης Atherosclerosis Suppl 2017;27: e1-e9

C E N T R A L I L L U S T R AT I O N : A p p r o a c h t o H y p o n a t r e m i a i n D e c o m p e n s a t e d H e a r t F a i l u r e

ΠΑΘΟΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΥΠΕΡΚΑΛΙΑΙΜΙΑΣ (2) Συστολή του εξωκυττάριου όγκου ολιγουρία ενεργοποίηση του άξονα R-AII απέκκρισης Κ + απέκκρισης Κ + ΣΕ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΙΣ ΑΠΟΚΛΕΙΣMOY ΤΟΥ ΑΞΟΝΑ ΣΗΜΑΝΤΙΚΗ ΑΥΞΗΣΗ ΤΩΝ ΕΠΙΠΕΔΩΝ ΤΟΥ Κ +