Πρόγραµµα Αξιολόγησης Μνήµης: εµπειρία από µία µικρή κοινότητα Εµµανουήλ Ανυφαντής*,PhD cand; Νίκος Δηµησιάνος, MD,PhD; Κώστας Οβάλες, MD; Ιλιάννα Βλάχου, MD; Κώστας Σπίγγος, MD. Tµήµα Επιστηµών Αποκατάστασης,Τεχνολογικό Πανεπιστήµιο Κύπρου* Ιατροxειρουργική Εταιρία Κερκύρας
Στόχοι της Οµιλίας Περιγραφή του προγράµµατος αξιολόγησης µνήµης που πραγµατοποιήθηκε στα πλαίσια προγραµµάτων προληπτικής ιατρικής της Ιατροχειρουργικής Εταιρείας Κερκύρας (ΙΧΕΚ).
Άνοια στην Ελλάδα! 200 χιλιάδες άτοµα µε κάποια µορφή άνοιας.! Σύµφωνα µε τον Παγκόσµιο Οργανισµό Υγείας ο αριθµός των ατόµων µε άνοια θα τριπλασιαστεί τα επόµενα χρόνια σε παγκόσµιο επίπεδο.
Διάγνωση της Ανοιας Λήψη ιατρικού ιστορικού. Ιατρικές εξετάσεις και νευροαπεικονιστικός έλεγχος. Νευροψυχολογικός Ελεγχος. Χορήγηση δοκιµασιών ανίχνευσης (screening test) των νοητικών ελλειµάτων. Χορήγηση δοκιµασιών αξιολόγησης των νοητικών λειτουργιών.
1 ο Βήµα Δοκιµασία ανίχνευσης πιθανής νοητικής έκπτωσης 2 ο Βήµα Αξιολόγηση των νοητικών λειτουργιών 3 ο Βήµα Τελική Διάγνωση Ιατρική Διάγνωση
Περιγραφή του Προγράµµατος Ιατροχειρουργική Εταιρεία Κερκύρας (ΙΧΕΚ)! Ιδρύθηκε το 1897 στην Κέρκυρα.! To 1899 ιδρύθηκε ο Σταθµός Πρώτων Βοηθειών µε την επωνυµία «Ιατρείο Κέρκυρας».! Επιστηµονικό Σωµατείο µη κερδοσκοπικού χαρακτήρα.! Λειτουργεί ιατρείο για το κοινό.! Επιτελεί επιστηµονικό έργο, έκδοση επιστηµονικού περιοδικού, (Ιατρικά Χρονικά της Βοριοδυτικής Ελλάδας), διοργανώνει οµιλίες ενηµέρωσης του κοινού για ιατρικά θέµατα, ιατρικά συνέδρια και προγράµµατα προληπτικής ιατρικής.
Περιγραφή του Προγράµµατος! Στα πλαίσια προγραµµάτων προληπτικής ιατρικής της ΙΧΕΚ.! Στόχος του προγράµµατος ήταν η ανίχνευση πιθανής γνωστικής έκπτωσης στο γενικό πληθυσµό.! Η ενηµέρωση του κοινού πργµατοποιήθηκε µέσω ανακοίνωσης στα τοπικά µέσα ενηµέρωσης, εφηµερίδες και τηλεοπτικά κανάλια.! Ο χόρος διεξαγωγής του προγράµµατος ήταν η Ιατροχειρουργική Εταιρία Κερκύρας.!! Προϋπόθεση για την συµµετοχή στο πρόγραµµα ήταν το άτοµο το οποίο θα προσερχόταν για αξιολόγηση να µην έχει σχετική ιατρική διάγνωση και να µην λαµβάνει φαρµακευτική αγωγή που να σχετίζεται µε έκπτωση των νοητικών λειτουργιών.
Περιγραφή του Προγράµµατος! Συµµετείχαν τέσσερεις επαγγελµατίες υγείας µε κλνική εµπειρία στις νευρολογικές παθήσεις.! Ένας Λογοπαθολόγος και τρεις Νευρολόγοι.! H κάθε συνεδρία είχε διάρκεια 20-30 λεπτών Η συνεδρία περιελάβανε: Κλινική συνέντευξη. Ιατρικό ιστορικό (ιατρικοί νόσοι, ψυχιατρικοί νόσοι, φαρµακευτική αγωγή). Χορήγηση δοκιµασιών. Ενηµέρωση του συµµετέχοντα για το αποτέλεσµα.! Ο κάθε συµµετέχοντας ενηµερώνονταν ότι το αποτέλεσµα δεν αποτελεί ιατρική διάγνωση.
Δοκιµασίες Οι δοκιµασίες που επιλέχθηκαν να χορηγηθούν ήταν: Mini Mental State Examination (MMSE). Δοκιµασία Κατασκευής Ρολογιού (Clock Drawing Test ). Trail Making Test: A + B (TMT A+B). Λεκτική Ροή: σηµασιολογική (ζώα) και φωνηµική (γράµµα Χ ). Δοκιµασία Κατονοµασίας της Βοστόνης (15-item). Κριτήρια επιλογής των δοκιµασίων ήταν: α) Να είναι σταθµισµένη στον Ελληνικό πληθυσµό. β) Να είναι ευαίσθητη στην ανίχνευση πιθανής νοητικής έκπτωσης κυρίως ήπιας βαρύτητας. γ) Να απαιτεί σύντοµο χρόνο χορήγησης. (Fountoulakis et al,2001;bosikas et al,2008;zalonis et al,2008;kosmidis,et al,2004;messinis et al 2015)
Νοητικές Λειτουργίες! Γενική γνωστική ικανότητα του ατόµου (MMSE): προσανατολισµό στο χώρο/χρόνο, άµεση επανάληψη, προσοχή-συγκέντρωση, καθυστερηµένη ανάκληση, κατονοµασία, επανάληψη πρότασης, ακουστική κατανόηση,οπτικοχωρικές ικανότητες.! Οπτικοχωρικές Ικανότητες (CDT)! Εκτελεστικές Λειτουργίες (TMT-B)! Ικανότητα Κατονοµασίας (BNT)
Αποτελέσµατα του Προγράµµατος Χαρακτηριστικά των Συµµετεχόντων Σύνολο: 90 άτοµα Περαιτέρω ιατρική διερεύνηση: 19 /90 (21%) MMSE: (23-30) Eκπαιδευτικό επίπεδο: (0-21)
Ζητήµατα στην χρήση των δοκιµασιών! Η χρήση των δοκιµασιών ανίχνευσης πιθανής γνωστικής έκπτωσης πιθανόν να έχει αδύνατα σηµεία.! Άτοµα τα οποία έχουν άνοια είναι πιθανόν να επιτύχουν βαθµολογία 30/30 στην δοκιµασία MMSE. Τα άτοµα τα οποία λαµβάνουν βαθµολογία στα φυσιολογικά όρια της δοκιµασίας MMSE είναι πιθανόν να εµφανίζουν γνωστικά ελλείµµατα σε άλλους τοµείς όπως στην προσοχή και στις εκτελεστικές λειτουργίες. (Votruba Persad, & Giordani,2016;Shiroky et al.2007)
Ήπια Νοητική Έκπτωση (HNE)! Σε δείγµα 678 ατόµων από διάφορες περιοχές της Βόρειας Ελλάδας το 35,1% του συνόλου των ατόµων ηλικίας άνω των 65 ετών διαγνώστηκε µε ΗΝΕ.! ΗΝΕ είναι πιο διαδεδοµένη στην Ελλάδα από άνοια. Tsolaki et al.(2014).prevalence of Mild Cognitive Impairment in Individuals Aged over 65 in a Rural Area in North Greece. Advances in Alzheimer Disease
Γνωστικές Δοκιµασίες! Η πρόσφατη δηµοσίευση κανονιστικών δεδοµένων για την δοκιµασία Γνωστική Εκτίµηση του Μόντρεαλ (Montreal Cognitive Assessment) στον Ελληνικό Πληθυσµό µας δίνει την δυνατότητα χορήγησης του στα πλαίσια της καθηµερινής κλινικής πράξης.! Η δοκιµασία ΜoCA θεωρείται πιο ευαίσθητη στην ανίχνευση της ήπιας νοητικής έκπτωσης.! Konstantopoulos,Κ.,Vogazianos,P., &Doskas,T.(2016). Normative Data of the Montreal Cognitive Assessment in the Greek Population and Parkinsonian Dementia Archives of Clinical Neuropsychology
Συµπεράσµατα Η πραγµατοποίηση προγραµµάτων ανίχνευση πιθανής νοητικής έκπτωσης σε µικρότερες κοινότητες είναι εφικτή. Υπάρχουν σύντοµες και σταθµισµένες δοκιµασίες για την αξιολόγηση των γνωστικών λειτουργιών και την ανίχνευση πιθανής νοητικής έκπτωσης στον Ελληνικό πληθυσµό. Η αναµενόµενη αύξηση των ατόµων µε άνοια στα επόµενα χρόνια υποδεικνύει την ανάγκη για την δηµιουργία περισσότερων προγραµµάτων µε στόχο τόσο την έγκυρη διάγνωση των γνωστικών διαταραχών αλλά και την ενηµέρωση του κοινού για την πρόληψη και την σωστή αντιµετώπιση τους.
Ευχαριστώ για την προσοχή σας!!!!!