ΕΠΕΑΕΚ ΑΝΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΣΠΟΥ ΩΝ ΤΟΥ Τ.Ε.Φ.Α.Α.ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ - ΑΥΤΕΠΙΣΤΑΣΙΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ & ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ ΥΓΕΙΑΣ ΑΝΑΨΥΧΗΣ & ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΙΟΙΚΗΣΗΣ ΜΑΘΗΜΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Ε Εξαµήνου σπουδών: ΜΚ 1011 «Αγωγή Υπαίθρου» 5η ιάλεξη: «Βιωµατική µάθηση. Ανάπτυξη ανθρώπινων δεξιοτήτων ζωής» Outdoor Development Management. Ι ΑΣΚΩΝ: ρ. Κουθούρης Χαρίλαος, Λέκτορας στην ιοίκηση ραστηριοτήτων Αναψυχής Σε αυτή την θεµατική ενότητα οι φοιτητές γνωρίζουν : Σε ποιο σηµείο η Υπαίθρια Αναψυχή σχετίζεται µε την µάθηση Ποιες είναι οι κυριότερες θεωρίες µάθησης Τι είναι βιωµατική µάθηση; Ποια τα πλεονεκτήµατά της; Ποια τα επικρατέστερα µοντέλα Β.Μ. ιαφορά µεταξύ αυθόρµητης και προδιαγεγραµµένης εµπειρίας Τις οκτώ θεµελιώδεις αρχές της Οµοσπονδίας Βιωµατικής Εκπαίδευσης Πως εφαρµόζεται η θεωρία της Β.Μ. στις δραστηριότητες Υπαίθριας Αναψυχής Ποιες διαδικασίες αξιολόγησης ακολουθεί ο εκπαιδευτής Β.Μ. Την δυνατότητα ευρύτερης εφαρµογής της Βιωµατικής Μάθησης στην Φυσική Αγωγή Εφαρµογή του Outdoor Development Management Καθορισµός της έννοιας Η µάθηση αναφέρεται στην απόκτηση γνώσεων, δεξιοτήτων, ικανοτήτων και στάσεων Η µάθηση επηρεάζει ή συντελεί στην αλλαγή της συµπεριφοράς του ατόµου Καθορισµός της έννοιας Η µάθηση είναι µία συνεχής διαδικασία Μάθηση συµβαίνει όταν το άτοµο µπορεί να αποδείξει ότι γνωρίζει κάτι που δεν γνώριζε πριν ή όταν µπορεί να πραγµατοποιήσει κάτι το οποίο δεν µπορούσε να το πραγµατοποιήσει από πριν Προσεγγίσεις στον µηχανισµό Κλασσική υποκατάσταση (classical conditioning). Η µάθηση (συµπεριφορά) αποδίδεται στην σχέση µεταξύ ερεθίσµατος και ανταπόκρισης (Pavlov) Συντελεστική υποκατάσταση (Operant conditioning). Η µάθηση (συµπεριφορά) αποδίδεται στην αµοιβή ή τιµωρία (Law of effect, Thorndike) Προσεγγίσεις στον µηχανισµό Γνωστική θεωρία (Cognitive theory)στηρίζεται στην λογική επεξεργασία των δεδοµένων (Tolman, Piaget) Θεωρία κοινωνικής µάθησης (social learning) επιτυγχάνεται µέσω της αλληλεπίδρασης των ατόµων και του περιβάλλοντός τους (Bandura) 1
Εµπειρικό µοντέλο µάθησης Experiential Learning Model Τα άτοµα που βρίσκονται σε διαδικασία µάθησης δεν πρέπει να είναι παθητικοί αποδέκτες. Πρέπει να σκέφτονται και να αξιολογούν τις ενέργειες τους ανά πάσα στιγµή Εµπειρικό µοντέλο µάθησης Experiential Learning Model Ηέµφαση του µοντέλου δίδεται στην κυκλική και ενεργό φύση της διαδικασίας µάθησης, καθώς και στην σπουδαιότητα της εµπειρίας που αποκοµίζει το άτοµο από την συµµετοχή Η εµπειρική µάθηση καθιστά τους µάνατζερς ικανούς να αντιµετωπίσουν τις αλλαγές και την πολυπλοκότητα του περιβάλλοντος. Εµπειρικό µοντέλο µάθησης στον χώρο της Υπαίθριας Αναψυχής Τα περισσότερα προγράµµατα Υπαίθριων δραστηριοτήτων θεµελιώνονται στην πεποίθηση ότι όλες οι φόρµες µάθησης, αλλαγής συµπεριφοράς, προσωπικής ανάπτυξης και βελτίωσης του ατόµου συµβαίνουν µέσο πραγµατικής εµπειρίας (2) Βιωµατικής Εµπειρικής εκπαίδευσης 1 Τα προγράµµατα υπαίθριας αγωγής στηρίζονται στην χρήση άµεσων & σκόπιµων εµπειριών για τον συµµετέχοντα Εστιάζουν και απαιτούν στην κατάλληλη εγρήγορση-πρόκληση (challenging) του συµµετέχοντα Βιωµατικής Εµπειρικής εκπαίδευσης 2 Βιωµατικής Εµπειρικής εκπαίδευσης 3 Η πορεία των δραστηριοτήτων αφήνεται στην φυσική τους κατάληξη & συνέπεια Τα προγράµµατα πρέπει να είναι σχεδιασµένα πελατο-κεντρικά - αποκλείοντας την εµπλοκή του ηγέτη στην λύση τους προκαλώντας αλλαγές στον πελάτη σύµφωνα µε τις ανάγκες του Οι αλλαγές αυτές σχεδιάσθηκαν ώστε να έχουν εφαρµογή στο άτοµο στο παρόν και στο µέλλον ηµιουργία & αµφισβήτηση είναι απαραίτητα στοιχεία στην διαδικασία αλλαγής. Χωρίς αυτά δεν προκαλείται βιωµατική εµπειρική εκπαίδευση Οι συµµετέχοντες εξαναγκάζονται να είναι ατοµικά υπεύθυνοι για τις ενέργειές τους 2
Βιωµατικής Εµπειρικής εκπαίδευσης 4 Μοντέλα Βιωµατικής Εµπειρικής Μάθησης Ενεργητική εµπλοκή, επίλυση προβληµάτων, περιέργεια, έρευνα, συνδυαζόµενα µε τα στοιχεία της δηµιουργίας και της αµφισβήτησης διαµορφώνουν ένα γόνιµο περιβάλλον για εµπειρική µάθηση The Outward Bound process model (Walsh & Colins, 1976) The Five Stage Model of Experiential Education (Joplin, 1981) Μοντέλα Βιωµατικής Εµπειρικής Μάθησης The Scale of Experientiality (Gibbons & Hopkins s, 1980) The Process of Experiential Learning Models (Dewey s, 1938) Kolb s (1984), model Experiential Learning and Judgment Paradigm (Priest, 1990) Veronica Burke, (1998).The great outdoors and management development: a framework for analyzing the learning and transfer of management skills, Managing Leisure 3, 136-148. Στην έρευνα αυτή εντοπίζεται η έλλειψη επιστηµονικής έρευνας στην περιοχή του Outdoor management development, ενώ ταυτόχρονα προτείνεται από τον συγγραφέα ένα πλαίσιο εργασίας µε στόχο την ανάλυση της διαδικασίας µάθησης και της µεταφοράς δεξιοτήτων µάνατζµεντ Dominic Irvine & John P.Wilson (1994). Outdoor Management Development Reality or iilusion? Journal of Management Development, Vol13 No5, pp25-37 Το outdoor development management έχει γίνει πολύ δηµοφιλής µέθοδος ανάπτυξης της αποτελεσµατικότητας του µάνατζµεντ. Είναι όµως ένας µύθος αυτό, ή όντως υπάρχουν αποτελέσµατα και µπορούν επιστηµονικά να αποδειχθούν; γνωριµίας επικοινωνίας 3
ανάπτυξης εµπιστοσύνης Με ενεργοποίηση των αισθήσεων εµπιστοσύνης Παιγνίδια επικοινωνίας και συντονισµού της οµάδας Παραδείγµατα για εφαρµογές συνεργασίας, και διαδικασίας λήψης απόφασης Υπαίθριες δραστηριότητες που αναπτύσσουν πολύπλευρα της δεξιότητες ζωής Ευκαιρίες για συνέχιση των προκλήσεων προς βελτίωση ης συνεργασίας µεταξύ των µελών της οµάδος 4
Συνοχή της οµάδος, Επίτευξη οµαδικών στόχων Σχετική Βιβλιογραφία 1. Οργανωτική συµπεριφορά. Μ.Ζαβλανός 2. Effective leadership. Priest & Gass Θέµατα για συζήτηση ή µελέτη Μέτρηση της αλλαγής των στάσεων έναντι της χρησιµότητας των Υπαίθριων δραστηριοτήτων σε άτοµα που συµµετέχουν σε αυτές. Μέτρηση του επιπέδου βελτίωσης των δεξιοτήτων ζωής που αναπτύσσονται, µετά την συµµετοχή σε αντίστοιχα προγράµµατα Θέµατα για συζήτηση ή µελέτη Καταγραφή δραστηριοτήτων και παιγνιδιών που µπορούν να γίνουν σε υπαίθριο χώρο. Συσχέτιση κάθε παιγνιδιού µε την ανάπτυξη συγκεκριµένων δεξιοτήτων ζωής Κατηγοριοποίηση των δραστηριοτήτων ανάλογα µε ατοµικά χαρακτηριστικά των συµµετεχόντων Επίλογος Ηβιωµατική µάθηση ως µέθοδος µάθησης αποτελεί για τον τοµέα της Αγωγής Υπαίθρου τον «κανόνα» και την «επιδίωξη». Η όποια µάθηση, ή ευαισθητοποίηση µέσα από την εθελοντική συµµετοχή, πρέπει να αποφεύγει πλήρως τον καταναγκασµό, επιδιώκοντας αντίθετα την ελευθερία την ψυχαγωγία την γόνιµη εµπειρία, που αργότερα θα µεταφερθούν στο περιβάλλον της καθηµερινότητας, ως συµπεριφορά «συνειδητού» πολίτη. 5