Κνηλσληθέο θαη νηθνλνκηθέο

Transcript

1 Κνηλσληθέο θαη νηθνλνκηθέο επηπηώζεηο νζηενπόξσζεο ΑΝΑΣΑΙΛΑΚΗ Α. Δλδνθξηλνιόγνο

2 Οζηενπόξσζε Οξηζκόο Δπηδεκηνινγηθά ζηνηρεία Κνηλσληθέο επηπηώζεηο Οηθνλνκηθέο επηπηώζεηο Δπίινγνο - ζπκπεξάζκαηα

4 Ση είλαη νζηενπόξσζε ην ζπρλόηεξν κεηαβνιηθό λόζεκα ησλ νζηώλ ειαηησκέλε νζηηθή κάδα θαη δηαηαξαρέο ζηε κηθξναξρηηεθηνληθή ηνπ νζηνύ Φπζηνινγηθό νζηό Οζηενπόξσζε

5 Οζηηθή αληνρή Οζηηθή Αληνρή Πνηόηεηα Οζηνύ + Πνζόηεηα Οζηνύ Προσαρμοσμένο από το NIH Consensus Development Panel on Osteoporosis JAMA 285:785-95; 2001

6 Οζηηθή αληνρή Οζηηθή Αληνρή Πνηόηεηα Οζηνύ + Πνζόηεηα Οζηνύ Αξρηηεθηνληθή (κηθξν- & καθξν-) Ρπζκόο Οζηηθήο Δλαιιαγήο (Bone Turnover) πζζώξεπζε Μηθξνβιαβώλ Βαζκόο Δπηκεηάιισζεο Ιδηόηεηεο ηεο ζεκέιηαο νπζίαο θνιιαγόλνπ/κεηάιισλ Απόπησζε Οζηηθώλ Κπηηάξσλ Προσαρμοσμένο από το NIH Consensus Development Panel on Osteoporosis JAMA 285:785-95; 2001

7 Οζηενπόξσζε: αύμεζε επζξαπζηόηεηαο νζηώλ θαί ζπλνδά θαηάγκαηα

8 Κριτήρια ΠΟΥ για Οστεοπόρωση σε (T-Score) T-Score > <T-Score <-1 T-Score <-2.5

9 Κριτήρια ΠΟΥ για Οστεοπόρωση σε Φπζηνινγηθή (T-Score) T-Score > <T-Score <-1 T-Score <-2.5

10 Κριτήρια ΠΟΥ για Οστεοπόρωση σε Φπζηνινγηθή Οζηενπελία (T-Score) T-Score > <T-Score <-1 T-Score <-2.5

11 Κριτήρια ΠΟΥ για Οστεοπόρωση σε Φπζηνινγηθή Οζηενπελία (T-Score) T-Score > <T-Score <-1 T-Score <-2.5 Οζηενπόξσζε

12 Οζηενπνξσηηθό θάηαγκα θαί BMD Καηάγκαηα αλά 1000 αλζξσπν-έηε Αξηζκόο θαηαγκάησλ ξπζκόο θαηαγκάησλ γπλαίθεο κε θάηαγκα Siris et al. Arch Intern Med. 2004; 164:

13 Δθηίκεζε θηλδύλνπ θαηάγκαηνο FRAX

15 Δπηδεκηνινγηθά ζηνηρεία πρλή πάζεζε ζπλερώο απμαλόκελε ζπρλόηεηα ζπρλόηεξε από πνιιέο «θιαζζηθέο» παζήζεηο Βαζκηαία επηδεηλνύκελε Αθνξά θαί ηα 2 θύια

17 Δπίπησζε Οζηενπόξσζεο θαη Οζηενπελίαο ζε γπλαίθεο 50 εηώλ θαη άλσ - BMD Απρέλνο κεξηαίνπ (NHANES III) - 32% 18% Οζηενπόξσζε Οζηενπόξσζε Οζηενπελία Φπζηνινγηθή 50% Οζηενπελία Looker AC et al. J Bone Miner Res; 1997;12:

18 Οζηενπόξσζε: κηα ζπρλή πάζεζε Αθνξά 200 εθαηνκκύξηα γπλαίθεο παγθνζκίσο 1 1/3 ησλ γπλαηθώλ κεηαμύ 60 & 70 εηώλ 2/3 ησλ γπλαηθώλ άλσ ησλ 80 εηώλ ~ 20-25% ησλ γπλαηθώλ άλσ ησλ 50 εηώλ έρνπλ 1 ζπνλδπιηθό θάηαγκα 2 ΗΠΑ: 25% 3 Απζηξαιία: 20% 4 Γπηηθή Δπξώπε: 19% 5 θαλδηλαβία: 26% 5 Γαλία: 21% 6 1. International Osteoporosis Foundation 4. Jones G et al., Osteoporos Int 1996, 6: Melton LJ 3rd et al., Spine 1997, 22:2S 5. O'Neill et al., J Bone Miner Res 1996, 11: Ettinger B et al., J Bone Miner Res 1992,7: Jensen GF et al., Clin Orthop 1982,166:75

19 Οζηενπόξσζε: κηα ζπρλή πάζεζε ΔΔ: 1 νζηενπνξσηηθό θάηαγκα θάζε 30 Διιάδα: επίπησζε νζηενπνξσηηθώλ θαηαγκάησλ 119/ πιεζπζκνύ 449/ ζε γπλαίθεο >50 εηώλ (ζηνηρεία ΔΓΤ)

21 Βηνινγηθή ειηθία θαη θαηάγκαηα Τςειόηεξνο θαηαγκαηηθόο ξπζκόο ζε γπλαίθεο κεγαιύηεξεο βηνινγηθήο ειηθίαο Gerdherm et al. Gerontology 2004; 50:309-14

22 Δηήζηα επίπησζε αλά 1000 γπλαίθεο Δπίπησζε θαηαγκάησλ ζε γπλαίθεο κεηά ηα 50 έηε πόλδπινη 20 Ιζρίν 10 Καξπόο Ηιηθία (έηε) Wasnich RD, Primer on the Metabolic Bone Diseases and Disorders of Mineral Metabolism. 4th edition, 1999

23 επίπησζε παξακνξθώζεσλ* (%) επίπησζε θαηαγκάησλ ζπνλδύισλ 80 κε ηελ ειηθία % ησλ γπλαηθώλ άλσ ησλ 50 έρνπλ θαηάγκαηα 20 Melton, Ηιηθία (έηε)

24 Δπίπησζε Δπίπησζε νζηενπόξσζεο ζηνλ απρέλα ηνπ κεξηαίνπ ζε ιεπθέο γπλαίθεο 50% 40% 30% 20% 10% 0% Kanis et al. Calcif Tissue Int 2001; 69:218 Ηιηθία (έηε) (νπεδία)

25 Πξόβιεςε νζηενπνξσηηθώλ θαηαγκάησλ ηζρίνπ ζηελ Δπξώπε

26 Δθηηκώκελνο αξηζκόο θαηαγκάησλ ηζρίνπ (x1000) Δθηηκώκελε επίπησζε νζηενπνξσηηθώλ θαηαγκάησλ ηζρίνπ παγθνζκίσο πλνιηθόο αξ. # ηζρίνπ 1990 = 1.66 εθαη = 6.26 εθαη Β. Ακεξηθή Δπξώπε Λαηηληθή Ακεξηθή Αζία Cooper C., Melton LJ, Osteoporos Int 1992, 2:285

27 Πξνβνιή αξηζκνύ νζηενπνξσηηθώλ θαηαγκάησλ ηζρίνπ παγθνζκίσο Πξνβιέπεηαη λα θηάζνπλ εθαηνκ. ζηελ Αζία ην 2050 Οιηθόο αξηζκόο θαηαγκάησλ ηζρίνπ: 1950 = 1.66 εθαη = 6.26 εθαη Τπνινγηζκόο αξ. θαηαγκάησλ ηζρίνπ: (1000s) Adapted from Cooper C et al, Osteoporosis Int, 1992;2:

28 Γξαζηήξηεο γπλαίθεο: ιηγόηεξα θαηάγκαηα θαί θαιύηεξε πνηόηεηα δσήο % δξαζηήξηεο αζηέο ππαίζξνπ εηώλ 80 εηώλ Ringsberg et al. Gerontology 2001; 47:15-20

29 Πξνζδόθηκν επηβίσζεο Ηιηθία (έηε) πξνζδόθηκν επηβίσζεο (έηε) ην 1999 Άλδξεο Γπλαίθεο Καηά ηε γέλλεζε (0) & ην πξνζδόθηκν επηβίσζεο ζπλερώο απμάλεηαη Γεδνκέλα από Ηλσκέλν Βαζίιεην

30 Ο «γεξάζθσλ» πιεζπζκόο ηεο Δπξώπεο Πληθσσμός άνω των 65 ετών: % ην % ην 2025 United Nations Statistics Division, Demographic Yearbook 2004

31 Ο «γεξάζθσλ» πιεζπζκόο Σε αναπτσσσόμενες τώρες: 0 15 εηώλ 30% άλσ ησλ % αιιά αλακέλνληαη αιιαγέο

33 Annual incidence x 1000 Οζηενπνξσηηθά θαηάγκαηα ζηηο γπλαίθεο: ζύγθξηζε κε άιιεο λόζνπο 2000 * εηήζηα επίπησζε ζε όιεο ηηο ειηθίεο εηήζηα εθηίκεζε ζε γπλαίθεο * ηζρίν εηήζηα εθηίκεζε ζε γπλαίθεο λέα πεξηζηαηηθά από όιεο ηηο ειηθίεο αληηβξάρην άιιεο ζέζεηο ζπνλδπιηθά Οζηενπνξσηηθά θαηάγκαηα έκθξαγκα ΑΔΔ Καξθίλνο καζηνύ

35 Σα ζπνλδπιηθά θαηάγκαηα ζεκαληηθά ηνλ θίλδπλν λέσλ θαηαγκάησλ Γπλαίθεο κε θάηαγκα έρνπλ 5πιάζην θίλδπλν λένπ & 2πιάζην θαηάγκαηνο ηζρίνπ Black et al., J Bone Miner Res 1999 Melton et al, Osteoporos Int ζηηο 5 γπλαίθεο ζα ππνζηεί 2ν θάηαγκα εληόο ελόο έηνπο Lindsay et al., JAMA, 2001

36 Δπίπησζε λένπ θαηάγκαηνο (%) Δπίδξαζε πξνεγνύκελνπ θαηάγκαηνο ζηνλ θίλδπλν επόκελσλ θαηαγκάησλ 15 RR=7.3 (4.4, 12.3) 10 RR=5.1 (3.1, 8.4) 5 RR=2.6 (1.4, 4.9) Αξ. θαηαγκάησλ ζηελ αξρή Lindsay R et al., JAMA 2001, 285:320

37 % γπλαηθώλ κε >1 λέν θάηαγκα Δπίδξαζε ηεο βαξύηεηαο πξνεγνύκελνπ θαηάγκαηνο ζηνλ θίλδπλν επόκελσλ θαηαγκάησλ * * 4.3 * 7.2 SQ0 SQ1 SQ2 SQ3 βαζκόο SQ ζηελ αξρή ηεο κειέηεο *p<0.05 ζε ζύγθξηζε κε ην SQ3 Genant et al., Endocrine Soc 2002

38 % of Women With >1 New Fracture Δπίδξαζε ηεο βαξύηεηαο θαηάγκαηνο ζηνλ θίλδπλν επόκελσλ κε ζπνλδπιηθώλ θαηαγκάησλ * 5.5 * 7.2 * SQ0 SQ1 SQ2 SQ3 βαζκόο SQ ζηελ αξρή ηεο κειέηεο *p<0.05 ζε ζύγθξηζε κε ην SQ3 πεξηιακβάλεη θιείδα, βξαρηόλην, θαξπό, ιεθάλε, ηζρίν, άθξν πόδα Genant et al., Endocrine Soc 2002

40 Δπίπησζε (%) Δπίπησζε νζηενπόξσζεο ζηα 2 θύια θπζηνινγηθή BMD νζηενπελία νζηενπόξσζε Άλδξεο * Γπλαίθεο * Schuit et al. Bone 2004; 34:195

41 Δπίπησζε αλά αλζξσπν-έηε Δπίπησζε θαηαγκάησλ άθξσλ Γπλαίθεο Άλδξεο * ειηθηαθή νκάδα Garraway et al. Mayo Clin Proc 1979; 54:701-7

42

43

44 n αλά 1000 αλζξσπν-έηε ζπνλδπιηθά θαηάγκαηα Δπίπησζε ζπνλδπιηθώλ θαηαγκάησλ ζηα 2 θύια άλδξεο γπλαίθεο Ηιηθηαθή νκάδα EPOS Group, J Bone Miner Res 2002; 17:716-24

45 Ιζόβηνο θίλδπλνο θαηάγκαηνο (%) ζε ιεπθνύο 50 εηώλ 50 Τύπος καηάγμαηος άνδρες γσναίκες αληηβξάρην ηζρίν ζπνλδπιηθή ζηήιε εγγύο βξαρηόλην άιιν Johnell et al. Osteoporos Int 2005; 16 Suppl 2:S3-7

47

48 Όια ηα θαηάγκαηα ζπζρεηίδνληαη κε λνζεξόηεηα Αδπλακία λα εθηειέζεη ηνπιάρηζηνλ κία αλεμάξηεηε δξαζηεξηόηεηα ηελ εκέξα 80% Θάλαηνο ζε έλα ρξόλν 20% Μόληκε αληθαλόηεηα 30% Αδπλακία λα πεξπαηήζεη κόλνο 40% Cooper C, Am J Med, 1997;103(2A):12S-17S

49 Αζζελείο (%) Όινη νη ηύπνη ζπνλδπιηθώλ θαηαγκάησλ ζρεηίδνληαη κε λνζεξόηεηα δξαζηεξηόηεηα Καηάθιηζε ιόγσ πόλνπ ζηελ πιάηε Όρη θάηαγκα Αθηηλνινγηθό θάηαγκα Κιηληθό θάηαγκα Nevitt MC et al., Arch Intern Med.2000, 160:77

50 Κιηληθέο ζπλέπεηεο Κύθσζε Ομύο θαη ρξόληνο πόλνο Απώιεηα ύςνπο Αλαπλεπζηηθή δπζρέξεηα δηαηαξαρέο ύπλνπ Πξνπέηεηα θνηιηάο Παιηλδξόκεζε θαη άιια ζπκπηώκαηα ΓΔ Απώιεηα απηνλνκίαο απηνεθηίκεζεο Καηάζιηςε ΜΔΙΩΜΔΝΗ πνηόηεηα δσήο

51 Odds ratio Σα ζπνλδπιηθά θαηάγκαηα πεξηνξίδνπλ ηελ θαζεκεξηλή δξαζηεξηόηεηα Υσξίο ζπνλδπιηθό # ηα ηειεπηαία 4 έηε 1 # 2 # 3 # 0 άιγνο ζηελ πιάηε δπζρέξεηα ζε >3 θαζεκεξηλέο δξαζηεξηόηεηεο >3 δξαζηεξηόηεηεο επεξεαζκέλεο ιόγσ ηνπ άγινπο ζηελ πιάηε επίζθεςε ζηνλ ηαηξό Άηνκα κε ζπνλδπιηθά # έρνπλ πεξηζζόηεξν άιγνο, δπζρέξεηα θίλεζεο & αλάγθε ρξήζεο ππεξεζηώλ πγείαο από άηνκα ρσξίο # Πξνζαξκνζκέλν από Ross PD et al.

52 Καηάγκαηα άπσ θεξθίδαο 16.6% ησλ γπλαηθώλ & 2.9% ησλ αλδξώλ ζα ππνζηνύλ θάηαγκα θεξθίδαο ζην Ηλσκέλν Βαζίιεην κόιηο 50% αλαθέξνπλ θαιή ιεηηνπξγηθόηεηα ζηνπο 6 κήλεο & σο 30% έρνπλ καθξνρξόληεο επηπινθέο O Neill et al. Osteoporos Int 2001; 12:

53 ρεηηθόο θίλδπλνο ζαλάηνπ κεηά από θιηληθό θάηαγκα Κάζε ζπκπησκαηηθό Με ζπνλδπιηθό ηζρίνπ ζπνλδπιηθό αληηβξαρίνπ άιιν Cauley JA et al., Osteoporos Int 2000, 11: Ηιηθηνεμαξηώκελνο ζρεηηθόο θίλδπλνο (95% CI) *6459 κεηεκκελνπαπζηαθέο γπλαίθεο ειηθίαο εηώλ πνπ παξαθνινπζήζεθαλ γηα 3.8 έηε θαηά κ.ν.

54 Πηζαλόηεηα επηβίσζεο Πηζαλόηεηα επηβίσζεο Αζξνηζηηθή πηζαλόηεηα επηβίσζεο 1.0 ΓΤΝΑΙΚΔ 1.0 ΑΝΓΡΔ Ηιηθία Ηιηθία Πιεζπζκόο Dubbo πνλδπιηθά θαηάγκαηα Καηάγκαηα ηζρίνπ Center JR et al., Lancet 1999, 353:878

55 Θλεηόηεηα θαηάγκαηνο ηζρίνπ vs. ΑΔΔ: ξπζκόο ζαλάηνπ αλά ζε ειηθησκέλεο γπλαίθεο θάηαγκα ηζρίνπ ΑΔΔ νπεδία Γαλία Γεξκαλία Hip fracture data: age 80; Kanis JA, J Bone Miner Res 2002, 17:1237 Stroke data: ages 65-74; Sans et al., Eur Heart J 1997, 18:1231

56 ζλεηόηεηα (αλά 1000 αλζξσπν-έηε) Θλεηόηεηα ζε ζύγθξηζε κε ηνλ αξηζκό ζπνλδπιηθώλ θαηαγκάησλ Αξηζκόο ζπνλδπιηθώλ θαηαγκάησλ Kado DM et al., Arch Intern Med 1999,159:1215

58 Σν θόζηνο ηεο νζηενπόξσζεο ζηελ Δπξώπε Γαλλία: θόζηνο θαηαγκάησλ ηζρίνπ ~ 1 δηο / έηνο Ισπανία: άκεζν θόζηνο λνζειείαο νζηενπνξσηηθώλ θαηαγκάησλ ην 1995 ~ 222 εθαη. Αγγλία-Οσαλία: άκεζν θόζηνο λνζειείαο νζηενπνξσηηθώλ θαηαγκάησλ ην 1995 ~ 847 εθαη. Osteoporosis in the European Community: A Call to Action. IOF Nov, 2001

59 Σν θόζηνο ηεο νζηενπόξσζεο ζηηο ΗΠΑ πλνιηθό εηήζην θόζηνο εμσηεξηθνί $ 1,3 (10%) $ 13,8 δηο $ 8,6 (62%) λνζειεία θαη' νίθνλ $ 3,9 (28%) λνζειεπόκελνη αζζελείο εμσηεξηθώλ ηαηξείσλ λνζειεία θαη' νίθνλ λνζειεπόκελνη Ray et al. J Bone Miner Res 1997; 12:24-35

60 Oζηενπόξσζε κεγαιύηεξε αληθαλόηεηα & άκεζν θόζηνο λνζειείαο από άιιεο παζήζεηο Σν άκεζν εηήζην θόζηνο λνζειείαο ζηε νπεδία ην 1992: 600 εθαη. Διβ.θξάγθα ($350 εθαη.) Lippuner et al., Osteoporosis Int 1997, 7: αξηζκόο εκεξώλ λνζειείαο ( & ) γηα πεξηηνλατθή θάζαξζε γηα νζηενπόξσζε γηα ΑΔΔ 1 οζηεοπορωηικό # μόνο για γσναίκες γηα ΟΔΜ γηα θαξθίλν καζηνύ

61 Μεγαιύηεξν θόζηνο ζην κέιινλ Εσρώπη: άκεζν θόζηνο νζηενπνξσηηθώλ θαηαγκάησλ > 31 δηο αλακέλεηαη > 76 δηο ην 2050 Kanis JA & Johnell O. - Osteoporos Int 2005 Osteoporosis in the European Community: A Call to Action. IOF Nov, 2001

63 πκπεξάζκαηα Η οστεοπόρωση καί το επακόλοσθο κάταγμα: είλαη κηα ζπρλή πάζεζε θαί ησλ 2 θύισλ, κε νινέλα απμαλόκελε ζπρλόηεηα πνπ βαζκηαία επηδεηλώλεηαη επηβαξύλεη ζσκαηηθά θαί ςπρηθά ην άηνκν αιιά θαί ην πεξηβάιινλ ηνπ θνζηίδεη πνιύ