Οστεοπόρωση σε ασθενείς με κορτιζονοθεραπεία

Transcript

1 Οστεοπόρωση σε ασθενείς με κορτιζονοθεραπεία ηέξγηνο Πνιύδνο,, MD, MSc, PhD Ελδνθξηλνιόγνο

2 Ελδνγελέο vs. Εμσγελέο Toth M & Grossman A, Clin Endocrinol 2013

3 Ελδνγελέο vs. Εμσγελέο Toth M & Grossman A, Clin Endocrinol 2013

4 Πνηόηεηα δεδνκέλσλ Πνιύ ιηγόηεξα δεδνκέλα ζπγθξηηηθά κε κεηεκκελνπαπζηαθή νζηενπόξσζε Μηθξνύ δείγκαηνο θαη δηάξθεηαο κειέηεο ηα θαηάγκαηα ζπρλά σο δεπηεξεύσλ ζηόρνο Ειάρηζηεο Head-to-Head κειέηεο πρλά εκπεηξηθή πξνζέγγηζε Εηεξνγέλεηα Ννζεκάησλ, ζπλνζεξνηήησλ, ζπγρνξεγνύκελσλ θαξκάθσλ, έλαξμε ζεξαπείαο πξηλ ή κεηά ηα γιπθνθνξηηθνεηδή, δόζε θαη δηάξθεηα ζεξαπείαο Κάπνηα λνζήκαηα απμάλνπλ ηα ίδηα ηνλ θίλδπλν θαηάγκαηνο (π.ρ. ΠΟΛΤΖΟ ξεπκαηνεηδήο. αξζξίηηδα)

5 Φπζηνινγηθή δξάζε GC ζε MSCs Henneicke H et al, Trends Endocrinol Metab 2014

6 Δξάζε πεξίζζεηαο GC Rizzoli R et al, Calcif Tissue Int 2012

7 Δξάζε πεξίζζεηαο GC Πξώηκε ΠΟΛΤΖΟ +. ηαρεία νζηηθή απώιεηα Rizzoli R et al, Calcif Tissue Int 2012

8 Επηπνιαζκόο ρξήζεο GC Μεηεκκελνπαπζηαθέο γπλαίθεο H ζπρλόηεξε θαξκαθεπηηθή αηηία νζηενπόξσζεο Meta-analysis Díez-Pérez A et al, Bone 2011

9 Τπνζεξαπεία Overman RA et al, Arthritis Care Res 2014

10 Απώιεηα BMD ιόγσ GC 10 κειέηεο Meta-analysis van Staa TP et al, Osteoporos Int 2002

11 ρέζε ρξόλνπ έθζεζεο ζε GC - θαηαγκάησλ Meta-analysis van Staa TP et al, Osteoporos Int 2002

12 Κίλδπλνο θαηάγκαηνο από GC ε πςειόηξε BMD ζπγθξηηηθά κε PMO Meta-analysis van Staa TP et al, Osteoporos Int 2002

13 Καηάγκαηα από GC ρεηηθόο θίλδπλνο ζπγθξηηηθά κε πξνεγνύκελν θάηαγκα Meta-analysis Kanis JA et al, JBMR 2004

14 ρέζε δόζεο GC - θαηαγκάησλ Case-control: GC-users / controls van Staa TP et al, JBMR 2000

15 ρέζε δηαθνπήο GC - θαηαγκάησλ Case-control: GC-users / controls van Staa TP et al, JBMR 2000

16 Δόζε, κηθξή ή δηαθεθνκκέλε ρξήζε GC Leib ES et al, J Clin Densitom 2011

17 Εηζπλεόκελα GC - θαηάγκαηα Meta-analysis Weatherall M et al, Clin Exp Allergy 2008

18 Εηζπλεόκελα GC - θαηάγκαηα Θα πξέπεη λα ζεσξείηαη ζεηηθή ε ιήςε GC ζην FRAX Meta-analysis Weatherall M et al, Clin Exp Allergy 2008 > 800 mcg/d beclomethasone Leib ES TP et al, J Clin Densitom 2011

19 Yπνθαηάζηαζε ζε λ. Addison Lovas K et al, Eur J Endocrinol 2009

20 Yπνθαηάζηαζε ζε λ. Addison Lovas K et al, Eur J Endocrinol 2009

21 Yπνθαηάζηαζε ζε λ. Addison Δε ζα πξέπεη λα ζεσξείηαη ζεηηθή ε ιήςε GC ζην FRAX Leib ES TP et al, J Clin Densitom 2011 Lovas K et al, Eur J Endocrinol 2009

22 Πνηνο ρξεηάδεηαη εθηίκεζε; van Staa TP et al, JBMR 2000 ACR: Grossman JM et al, Arthritis Care Res 2010 IOF+ECTS: Lekamwasam S et al, Osteoporos Int 2012

23 Πνηνο ρξεηάδεηαη εθηίκεζε; Κάζε αζζελήο πνπ αλακέλεηαη λα ιάβεη ηζνδύλακν πξεδληδνιόλεο 2,5 mg γηα 3 κήλεο van Staa TP et al, JBMR 2000 ACR: Grossman JM et al, Arthritis Care Res 2010 IOF+ECTS: Lekamwasam S et al, Osteoporos Int 2012

24 Πνηνο ρξεηάδεηαη εθηίκεζε; Κάζε αζζελήο πνπ αλακέλεηαη λα ιάβεη ηζνδύλακν πξεδληδνιόλεο 2,5 mg γηα 3 κήλεο 5 mg? Οπνηαδήπνηε δόζε? UpToDate 2014 van Staa TP et al, JBMR 2000 ACR: Grossman JM et al, Arthritis Care Res 2010 IOF+ECTS: Lekamwasam S et al, Osteoporos Int 2012

25 Πνηνο ρξεηάδεηαη εθηίκεζε; Κάζε αζζελήο πνπ αλακέλεηαη λα ιάβεη ηζνδύλακν πξεδληδνιόλεο 2,5 mg γηα 3 κήλεο 5 mg? Οπνηαδήπνηε δόζε? UpToDate 2014 van Staa TP et al, JBMR ACR 1. IOF + ECTS ACR: Grossman JM et al, Arthritis Care Res 2010 IOF+ECTS: Lekamwasam S et al, Osteoporos Int 2012

26 Πξηλ ηε ζεξαπεία; Απνθιεηζκόο δεπηεξνπαζνύο νζηενπόξσζεο!!! Α/Α ΘΜ + ΟΜ ACR: Grossman JM et al, Arthritis Care Res 2010 IOF+ECTS: Lekamwasam S et al, Osteoporos Int 2012

27 Πνηνο ρξεηάδεηαη ζεξαπεία; ACR: FRAX (<10, 10-20, >20) ± θιηληθά ζελάξηα Mεηεκκελνπαπζηαθέο γπλαίθεο & άλδξεο Low risk,, αλ πξεδληδνιόλε 7,5 mg/εκ 2. Medium ή High risk, αλ νπνηαδήπνηε δόζε Πξνεκκελνπαπζηαθέο γπλαίθεο & άλδξεο<50 Θζηνξηθό θαηάγκαηνο + + Λήςε ηζνδπλάκνπ πξεδληδνιόλεο 5 mg ( 1-3 κήλεο) Πξνεκκελνπαπζηαθέο γπλαίθεο (πηζαλόηεηα κειινληηθήο θύεζεο) Θζηνξηθό θαηάγκαηνο + + Λήςε ηζνδπλάκνπ πξεδληδνιόλεο 7,5 mg ( 3 κήλεο) Grossman JM et al, Arthritis Care Res 2010

28 Mεηεκκελνπαπζηαθέο γπλαίθεο & άλδξεο 50 Grossman JM et al, Arthritis Care Res 2010

29 Πξνεκκελνπαπζηαθέο γπλαίθεο & άλδξεο<50 Grossman JM et al, Arthritis Care Res 2010

30 Πνηνο ρξεηάδεηαη ζεξαπεία; IOF+ECTS: Ελζάξξπλζε ηνπηθώλ αλαιόγσο ηδαηηεξνηήησλ θάζε ρώξαο guidelines Lekamwasam S et al, Osteoporos Int 2012

31 Lekamwasam S et al, Osteoporos Int 2012

32 Lekamwasam S et al, Osteoporos Int 2012

33 Γεληθά Πξνθπιαθηηθά Μέηξα Ειάηησζε δόζεο GC ζην ειάρηζην απαξαίηεην (B) Αιιαγή νδνύ ρνξήγεζεο (π.ρ. ΥΑΠ) (B) Άζθεζε (C) Δηαθνπή θαπλίζκαηνο (C) Πεξηνξηζκόο αιθνόι (C) Δηαηξνθηθέο νδεγίεο (C) Εθηίκεζε/πξνθύιαμε πηώζεσλ (C) ACR: Grossman JM et al, Arthritis Care Res 2010 IOF+ECTS: Lekamwasam S et al, Osteoporos Int 2012

34 Φαξκαθνινγηθή ζεξαπεία Henneicke H et al, Trends Endocrinol Metab 2014

35 Σεξηπαξαηίδε vs. Αιελδξνλάηε 12 κήλεο RCT 5 mg & ηζηνξηθό 3 κήλεο Saag KG et al, NEJM 2007

36 Σεξηπαξαηίδε vs. Αιελδξνλάηε Saag KG et al, NEJM 2007

37 Σεξηπαξαηίδε vs. Αιελδξνλάηε Saag KG et al, NEJM 2007

38 Σεξηπαξαηίδε vs. Ρηζεδξνλάηε Άλδξεο 18 κήλεο RCT 5 mg & ηζηνξηθό 3 κήλεο πνλδπιηθά θαηάγκαηα: 0/45 vs. 5/47, p=0,056 Gluer CC et al, JBMR 2013

39 Ζνιελδξνληθό vs. Ρηζεδξνλάηε πνλδπιηθά θαηάγκαηα ειάρηζηα (5 vs. 3, ns) 12 κήλεο RCT 7,5 mg & πξόβιεςε 12 κήλεο Reid DM et al, Lancet 2009

40 Παξαθνινύζεζε & Δηάξθεηα Παξαθνινύζεζε? KAΣΑΓΜΑ Ή ΕΛΑΣΣΩΗ BMD 4% Ε 1 ΕΣΟ Δηάξθεηα ζεξαπείαο? Έιιεηςε δεδνκέλσλ Δελ ππάξρεη ζπκθσλία ACR: ΠΟΛΤΖΟ Grossman. JM et al, Arthritis Care Res 2010 IOF+ECTS: Lekamwasam S et al, Osteoporos Int 2012

41 Παξαθνινύζεζε & Δηάξθεηα Παξαθνινύζεζε? KAΣΑΓΜΑ Ή ΕΛΑΣΣΩΗ BMD 4% Ε 1 ΕΣΟ Δηάξθεηα ζεξαπείαο? Έιιεηςε δεδνκέλσλ Δελ ππάξρεη ζπκθσλία ACR: ΠΟΛΤΖΟ Grossman. JM et al, Arthritis Care Res 2010 IOF+ECTS: Lekamwasam S et al, Osteoporos Int 2012

42 Denosumab