Χπρνιόγνο Μέινο ηεο ζπγγξαθηθήο νκάδαο ησλ εθπαηδεπηηθώλ εξγαιείσλ ζπκβνπιεπηηθήο ηεο ΓΓΙΦ, πξώελ ζύκβνπινο Κ.Δ.Θ.Ι.

Transcript

1 Μαξία Τόπα Χπρνιόγνο Μέινο ηεο ζπγγξαθηθήο νκάδαο ησλ εθπαηδεπηηθώλ εξγαιείσλ ζπκβνπιεπηηθήο ηεο ΓΓΙΦ, πξώελ ζύκβνπινο Κ.Δ.Θ.Ι. Ινηπφλ, είπε ε Ονχια κεξηθά πξάγκαηα, εληνχηνηο εγψ δελ μέξσ θάπνηα πξάγκαηα γηα ζαο, βέβαηα, κε ηνπο άιινπο εθπαηδεπηέο ζα έρεηε γλσξηζηεί, ζα έρεηε πεη έζησ απφ πνχ πξνέξρεζηε ηέινζπάλησλ δελ ζαο θνπξάδσ. Ρν πξψην πνπ ζθέθηεθα φηαλ κνπ είπαλ γηα ηε Γξακκή είλαη φηη, ίζσο, ζα έρεηε ηξνκάμεη ιίγν. Δγψ είρα θξηθάξεη, δελ είρα απιψο ηξνκάμεη, γηα λα πσ ηελ θαηάιιειε ιέμε. Γελ μέξσ ηη ζθέθηεζηε, φρη κφλν γηα ην ζεκεξηλφ, γεληθά γηα ηε δνπιεηά πνπ έρεηε δηαιέμεη. Ρα έρεηε πεη απηά κε θάπνηνλ; - ρη. Θα ζέιαηε λ αξρίζνπκε κ απηφ; Γηαηί ζαο ην ιέσ; Γηαηί, νχζα 6 ρξφληα ζην Θ.Δ.Θ.Η., έρσ δνπιέςεη κε πάξα πνιιέο γπλαίθεο, έρσ γίλεη απνδέθηεο ζνβαξψλ ηζηνξηψλ θαη ππνζέζεσλ θαη έρσ αληηκεησπίζεη φια απηά ηα δηιήκκαηα θαη ηνπο θφβνπο πνπ πηζαλψο θαη εζείο αληηκεησπίδεηε, νπφηε ζαο θαιψ λα κε εθκεηαιιεπηείηε, κε ηελ θαιή έλλνηα, γηα λα κνηξαζηνχκε εκπεηξίεο θαη θφβνπο. Όηαλ είρα έξζεη γηα εθπαίδεπζε ην 2000, θη πιεξνθνξήζεθα ηη ζα κπνξνχζα λ αθνχζσ ή ηη ζα κπνξνχζα λ αληηκεησπίζσ, ήζεια λα ην βάισ ζηα πφδηα. Έρεη θαλείο απηφ ην αίζζεκα; - ρη Κπξάβν! - Πξνο ην παξόλ. Πσζηφ θη απηφ! Ζ αιήζεηα είλαη φηη έρεηε κηιήζεη θαζφινπ γηα βία θαη θαθνπνίεζε; Τεο εμεγνύλ ηη έρνπλ θάλεη, γηα ηη ηνπο έρνπλε κηιήζεη: γηα βηαζκό, γηα trafficking, γηα ζεμνπαιηθή παξελόριεζε ζην ρώξν εξγαζίαο. Μνηξάδνληαη θσηνηππίεο κε θάπνηεο πεξηπηώζεηο πνπ ζα δνύλε. Έρεηε κηιήζεη γεληθά γηα θάπνηα επεηζφδηα βίαο. Θα ζέιαηε λα κε ξσηήζεηε θάηη πάλσ ζ απηφ; Ή ζέιεηε λα μεθηλήζνπκε ιέγνληάο ζαο γηα ηελ εκπεηξία κνπ ζην Ππκβνπιεπηηθφ Θέληξν; Γε κε ξσηάηε θαιχηεξα εζείο; Θέιεηε λα πνχκε κφλν γηα ηελ ηειεθσληθή γξακκή; Έρσ θέξεη 2 πεξηπηψζεηο εζείο ζα έρεηε κφλν ηειέθσλν, δειαδή δελ ζα έρεηε απηή ηε ζπλάληεζε ελψπηνο ελσπίσ κε ηε γπλαίθα. Ξαξ φια απηά, ππάξρνπλ θνηλά ζηνηρεία, 1

2 Γηαηί θάλεηε ζπκβνπιεπηηθή, σξαία; Θαη ρξεηάδνληαη νη δεμηφηεηεο ηεο ζπκβνχινπ, ηφζν ζην έλα φζν θαη ζην άιιν. Θάπνηα πξάγκαηα είλαη θνηλά. Βέβαηα, ππάξρνπλ θαη πνιχ κεγάιεο δηαθνξέο. Όκσο, νη απαηηήζεηο γηα ηηο δεμηφηεηεο ηεο ζπκβνχινπ είλαη ίδηεο. Νπφηε, απφ ην λα αξρίζσ ην ζεσξεηηθφ πεξί βίαο θαη λα πνχκε γηα θαθνπνίεζε θαη λα πνχκε γηα βηαζκφ κέζα ζην γάκν θαη ζηε ζρέζε, πξνηίκεζα λα θέξσ δχν πεξηπηψζεηο, ηηο νπνίεο έρσ δνπιέςεη εγψ. Έηζη είλαη θαη πην εχθνιν λα κε ξσηήζεηε θαη γηα πξάγκαηα πνπ δελ απνηππψλνληαη ηφζν ζην ραξηί. Υξαία; Πηελ αξρή, φηαλ μεθίλεζα ηελ εθπαίδεπζε θαη καο κίιεζαλ γηα ηα πνζνζηφ βίαο, εγψ λα πσ ηελ αιήζεηα ήκνπλ ιίγν αξλεηηθή ζηα πνζνζηά. Γειαδή φηαλ καο είπαλ, φηη κία ζηηο πέληε γπλαίθεο θαθνπνηείηαη, ιέσ «απνθιείεηαη! Δίλαη ππεξβνιή, δε γίλεηαη λα είλαη ηφζν κεγάια ηα πνζνζηά». Κε ηελ εθπαίδεπζε, φκσο, θαηάιαβα φηη κάιινλ ηα πνζνζηά είλαη αθφκα πην πςειά. Θαη κία ζηηο ηξεηο γπλαίθεο ζχκθσλα κε έξεπλα ηνπ λνζνθνκείνπ Βφινπ ην 2000, πνπ θζάλνπλ λεθξέο ζην λνζνθνκείν, είλαη απφ θαθνπνίεζε. Ν Βφινο, απ ηνλ νπνίν θαηάγνκαη θαη ζηνλ νπνίν κέλσ, είλαη κηα επαξρηαθή πφιε, ζρεηηθά κηθξή. Θη φηαλ βέβαηα καο κίιεζαλ γηα ηα είδε ηεο θαθνπνίεζεο, ηφηε θαηάιαβα φηη πάλσ-θάησ φιεο νη γπλαίθεο πξέπεη λα έρνπκε θαθνπνηεζεί ηνπιάρηζηνλ κία θνξά ζηε δσή καο, είηε ςπρνινγηθά, είηε ζσκαηηθά, έηζη; Θαη νη άληξεο, βέβαηα, θαθνπνηνχληαη, φκσο πεξηζζφηεξν ςπρνινγηθά, απφ ηηο γπλαίθεο αιιά δελ είκαζηε εδψ γη απηφ. Ρα πνζνζηά ησλ θαθνπνηεκέλσλ γπλαηθψλ είλαη κεγαιχηεξα. Ξξηλ αξρίζεηε λα ηα δηαβάδεηε, λα δνχκε ιηγάθη πσο αληηιακβάλεζηε εζείο, κέρξη ηψξα, ηελ θαθνπνίεζε ησλ γπλαηθψλ, ηη έρεηε αθνχζεη, ηη έρεηε θξαηήζεη, ηη είλαη απηφ πνπ ζαο πξνβιεκαηίδεη. Ρη έρεηε αθνχζεη, ινηπφλ, γηα ηηο γπλαίθεο πνπ θαθνπνηνχληαη; Ρη είλαη απηφ πνπ ζαο έρεη θάλεη πεξηζζφηεξν εληχπσζε; - ηη είλαη πνιύ δύζθνιν λα πάξνπλ ηελ απόθαζε λα θύγνπλ, όηαλ πθίζηαληαη βία. Λαη, είλαη, πάξα πνιχ, φλησο. Κηα γπλαίθα πνπ θαθνπνηείηαη πψο λνηψζεη; Γηαηί απηνχ ζα είζηε απνδέθηεο, έηζη; Γειαδή, είηε παίξλεη έλα ηειέθσλν, είηε καο βιέπεη, καο ιέεη θάηη. Γελ έρεηε εκπεηξία πάλσ ζ απηφ, απ φ,ηη έρσ θαηαιάβεη; - Δγώ έρσ. Υξαία! Θεο λα καο πεηο; 2

3 - Γηα ην πώο κπνξεί λα αηζζαλζεί; Λύπε, ζιίςε, κπνξεί λα έρεη ζηνηρεία θαηάζιηςεο, λα είλαη πνιύ αλαζηαησκέλε Αλαιόγσο κε ην πόηε είλαη πνπ καο παίξλεη ηειέθσλν αλ ξσηάηε γη απηό. Φακειή απηνπεπνίζεζε, ζπλαηζζήκαηα εγθαηάιεηςεο, είλαη έλαο θαύινο θύθινο. Δμαξηάηαη πόηε ηε ρηππάεη, πόηε γίλεηαη ην πεξηζηαηηθό. Μπνξεί λα είλαη κεηά ην κήλα ηνπ κέιηηνο. Κπνξεί λα είλαη φηαλ είλαη ζε πεξίνδν εγθπκνζχλεο, ζπκβαίλεη πνιχ ζπρλά. - Θπκάκαη όηη απηό πνπ εκέλα κε είρε εληππσζηάζεη ηόηε, όηαλ πξσηναζρνιήζεθα κε ηελ θαθνπνίεζε, ήηαλ ην γεγνλόο όηη ζεκάδηα θαθνπνίεζεο ππήξραλ από ηελ αξρή ηεο ζρέζεο ζην πιείζηνλ ησλ πεξηπηώζεσλ. Γειαδή, θαθνπνίεζε ιεθηηθή, πξνζβνιέο, θαη κεηά απηό έρεη κηα εμέιημε όρη πάληα, αιιά Ρηο πεξηζζφηεξεο θνξέο. Σηε ζπλέρεηα ξσηάεη ηελ θνπέια πνύ έρεη ήδε εξγαζηεί, εθείλε ηεο ιέεη θαη γηα ηελ πξαθηηθή εκπεηξία ηεο θαη γηα ηηο ζπνπδέο ηεο. Ξνιχ σξαία! Ξψο ήηαλ ε εκπεηξία ηεο ηειεθσληθήο ζπκβνπιεπηηθήο; Έρεηο κνηξαζηεί ηελ εκπεηξία κε ηηο ζπλαδέιθνπο ζνπ; - Δκέλα κνπ άξεζε. Δίρε ζηελ αξρή θάπνηεο δπζθνιίεο, γηαηί δελ έρεηο απηή ηελ επαθή, αιιά θαηαιαβαίλεηο γξήγνξα ζε ηη θαηάζηαζε είλαη ν άιινο θαη κπνξείο λα βνεζήζεηο, ζην πεξηζώξην πνπ έρεηο. Απηό ήηαλ ην feed back πνπ παίξλακε ηόηε. Βεβαία, ππήξραλ θαη πνιιά ηειέθσλα ηα νπνία ήηαλ παξαπνκπέο, θάλακε παξαπνκπέο. Δίρακε θαηαιόγνπο από ην ππνπξγεί Υγείαο θαη αλάινγα κε ην ηη ήζειε ν θαζέλαο, ηνπο παξαπέκπακε. Ννκίδσ όηη κεηά πνπ έθπγα, ην θάλαλε θαη από ππνινγηζηή. Πηα εχθνια έηπρεο Όπσο θαη λα ρεη, ε Δχε απηφ πνπ κνηξάδεηαη καδί καο έρεη λα θάλεη κε δχν πξάγκαηα. Ρν έλα είλαη φηη είλαη κηα πνιχ δχζθνιε ηζηνξία θη αλ δελ θάλσ ιάζνο, Δχε, κνπ ιεο, εγψ απηφ αθνχσ, είλαη κηα πνιχ δχζθνιε ηζηνξία, γηαηί κηα γπλαίθα κπνξεί λα λνηψζεη έηζη φπσο λνηψζεη, θαη απηφ βέβαηα είλαη ην πην ζπλεζηζκέλν πνπ αθνχκε ηψξα, αιιά απφ ηελ άιιε κπνξεί λα γίλεη θαη πνιχ σξαία ηζηνξία, εθφζνλ κπνξείο λα βνεζήζεηο. Απηφ βέβαηα ζεκαίλεη φηη ζα έξζεηε αληηκέησπεο/νη κε πάξα πνιχ δχζθνιεο ηζηνξίεο, ζα εθηεζείηε ζε πνιχ δχζθνιεο θαηαζηάζεηο, θαη απηφ είλαη πνπ θάλεη πνιχ ζεκαληηθφ ηελ χπαξμε ηεο επνπηείαο. Θα έρεηε επνπηεία; Υξαία, απηφ είλαη πάξα πνιχ ζεκαληηθφ. Δκείο αλ δελ είρακε 3

4 επνπηεία ηφηε, ζα ρακε φινη ηα ζπκπηψκαηα ηεο επαγγεικαηηθήο εμνπζέλσζεο, ην ιεγφκελν burn out. Δγψ πξνζσπηθά, αιιά θαη νη ζπλάδειθνη κνπ ζην Βφιν, πεξάζακε απφ πάξα πνιιά ζηάδηα. Θα ζαο κηιήζσ πνιχ εηιηθξηλά. Ήκαζηε ςπρνιφγνη, δηθεγφξνη, θνηλσληθνί ιεηηνπξγνί, λνκίδσ ζ άιια παξαξηήκαηα ππήξραλ θαη θνηλσληνιφγνη, είρακε 4 είδε ζπκβνπιεπηηθήο, είρακε ηε ζπκβνπιεπηηθή ςπρν-θνηλσληθήο ζηήξημεο γηα ηελ νπνία ζα κηιήζνπκε ζήκεξα, ηε ζπκβνπιεπηηθή θνηλσληθήο ζηήξημεο, ηε ζπκβνπιεπηηθή γηα ηελ απαζρφιεζε θαη γηα ηελ επηρεηξεκαηηθφηεηα. H λνκηθή, γηλφηαλ απφ δηθεγφξνπο. Βέβαηα, απηφ πνπ είδακε ήηαλ φηη, άζρεηα κε ην αίηεκα ηεο γπλαίθαο ε νπνία κπνξεί λα έθιεηλε ξαληεβνχ γηα λα βξεη δνπιεηά, λ αλνίμεη κηα επηρείξεζε, λα δεη απφ πνχ ζα πάξεη ην επίδνκα γηαηί ήηαλ άλεξγε κε αλήιηθν ηέθλν, αιιά ε θαθνπνίεζε έβγαηλε ζρεδφλ πάληα. Κπνξεί λα κελ ήηαλ ην θχξην αίηεκα ηεο γπλαίθαο πνπ εξρφηαλ, αιιά ζίγνπξα έβγαηλε κέζα απφ ηελ ηζηνξία ηεο. Δίρακε θηάζεη ζε ζεκείν λα έρνπκε 375 θαηλνχξγηεο γπλαίθεο ην ρξφλν. Πρεδφλ πάλσ απφ ην 80% ήηαλ κε ην αίηεκα ηεο θαθνπνίεζεο. Έβιεπα ζην Βφιν γπλαίθεο απφ Κπηηιήλε, απφ λεζηά, πεξηθέξεηα, είρακε πάξα πνιχ κεγάια πνζνζηά θαθνπνίεζεο. Θαθνπνίεζε βέβαηα δελ πθίζηαλην κφλν νη ίδηεο αιιά θαη ηα παηδηά ηνπο. Πε πνιιά απφ απηά ηα πεξηζηαηηθά είηε γηαηί ε γπλαίθα δελ ήζειε λα έξζεη ζην παξάξηεκα, απφ ην θφβν παξαθνινχζεζεο απφ ην ζχδπγν ή ηεο απεηιήο φηη ζα βιάςεη ηελ ίδηα ή ηα παηδηά ηνπο γηαηί ππάξρνπλ ηέηνηεο απεηιέο, ζα ηηο αθνχζεηε, είηε γηαηί ήηαλ απφ πνιχ καθξηά θαη δελ κπνξνχζε λα ξζεη, είηε επεηδή ήηαλ αλήκπνξε γηα ιφγνπο πγείαο λα έξζεη, εθαξκφζηεθε ηειεθσληθή ζπκβνπιεπηηθή. Θάπνηεο απ απηέο ήηαλ SOS. Γξακκή SOS δελ ππήξρε εμεηδηθεπκέλε ζην Βφιν, αιιά ήκαζηε απνδέθηεο ηέηνησλ ηειεθσλεκάησλ, θη ήηαλ θη άιιεο γπλαίθεο κε ηηο νπνίεο θάλακε κφλν ηειεθσληθή ζπκβνπιεπηηθή γηα ηνπο ιφγνπο πνπ ζαο είπα. Δληάμεη; Ινηπφλ. Δδψ έρσ ηηο δχν απηέο πεξηπηψζεηο γηα λα δνχκε ιίγν νκνηφηεηεο θαη δηαθνξέο. Πθέθηεθα φηη είλαη θαιχηεξα λα παξνπζηάζνπκε κία πεξίπησζε, παξά λ αξρίζνπκε ην ζεσξεηηθφ θαη λα κηιάκε. Ινηπφλ, ζηελ πεξίπησζε 2, είλαη ε πξψηε, έρνπκε κηα γπλαίθα ε νπνία έρεη θαθνπνηεζεί ζσκαηηθά, ςπρνινγηθά θαη ζεμνπαιηθά. Απηέο νη πεξηπηψζεηο ίζσο δηαπηζηψζεηε θαη θάπνηα ιάζε, είλαη νη πεξηπηψζεηο πνπ ζα βάινπκε ζηνλ 4

5 Ξξαθηηθφ Νδεγφ. Δίλαη κηα γπλαίθα 50 εηψλ, είλαη λνζειεχηξηα, θαη φπσο βιέπεηε πιεξνθνξήζεθε γηα ην Θέληξν απφ κηα εθζηξαηεία ελεκέξσζεο πνπ είρακε γηα ηε βία, είρακε ζηήζεη πεξίπηεξα ζηελ παξαιία ηνπ Βφινπ θαη κνηξάδακε θπιιάδηα. Όπσο βιέπεηε, ιέεη πξψηα πνδνρή. πήξρε κηα ζχκβνπινο, ε ζχκβνπινο ππνδνρήο, πνπ δνπιεηά ηεο ήηαλ λα είλαη ν πξψηνο απνδέθηεο ησλ πεξηπηψζεσλ πνπ απεπζχλνληαλ ζην παξάξηεκα, είηε ηειεθσληθά, είηε απηνπξνζψπσο. Ζ ζπγθεθξηκέλε θπξία ήξζε ζην παξάξηεκα θαηφπηλ ηειεθσληθνχ ξαληεβνχ. Έρεη ζεκαζία λα δψζνπκε έκθαζε ζηε ιεπηνκέξεηα, γηαηί αθξηβψο ζα δνχκε κεηά ην ηειεθσληθφ ξαληεβνχ, θνηηάμηε λα βξείηε δηαθνξέο θαη νκνηφηεηεο, γηα λα ηηο ζπδεηήζνπκε. Ιέεη: «Ήδε απφ ην ηειέθσλν θαηλφηαλ αξθεηά θνξηηζκέλε. Γελ κπνξνχζε λα ζπγθξαηήζεη ηα δάθξπά ηεο. Άξρηζε λα κηιά ρσξίο εηξκφ γηα ηα παηδηά ηεο πνπ ηεο θέξνληαη άζρεκα θαη ηνλ ζχδπγφ ηεο πνπ ηελ θαθνπνηνχζε ρξφληα. «Έρεηε ςπρνιφγν λα κηιήζσ;» επαλαιάκβαλε ζπλερψο, «ην έρσ ηφζν αλάγθε». Απηέο νη πιεξνθνξίεο ήξζαλε απφ ηε ζχκβνπιν ππνδνρήο, έηζη; Βιέπεηε φηη έρεη δψζεη ηδηαίηεξε ζεκαζία θαη ζηε ζπλαηζζεκαηηθή θαηάζηαζε ηεο γπλαίθαο, θαη ηεο έδσζε ρξφλν λα κηιά. Όηαλ παίξλεη κηα γπλαίθα ηειέθσλν θαη είλαη πνιχ θνξηηζκέλε, ηεο δίλνπκε ρξφλν λα κηιήζεη. Ξηζαλψο είλαη ε πξψηε θνξά πνπ ζπάεη ηε ζησπή, είλαη ε πξψηε θνξά πνπ βγάδεη ην πξφβιεκα απ ην ζπίηη, άξα απηφο/ή πνπ ζα ζεθψζεη ην ηειέθσλν ζα πξέπεη λα είλαη ηδηαίηεξα πξνζεθηηθφο λα θάλεη ηε γπλαίθα λα λνηψζεη άλεηα, αζθάιεηα, άιιν; - Δκπηζηνζύλε. Δκπηζηνζχλε.. Γε βηαδφκαζηε, θαληάδνκαη φινη έρεηε πάξεη ζ έλα θνξέα ηειέθσλν θαη ζαο έρεη εθλεπξίζεη ην άηνκν πνπ ην έρεη ζεθψζεη. Δδψ ε γπλαίθα ινηπφλ, κε ην πνπ ζα πάξεη ηειέθσλν, ζα πξέπεη λα λνηψζεη φηη πήξε ζην ζσζηφ κέξνο. Ξήξε ζηνλ άλζξσπν πνπ ζα ηελ αθνχζεη θαη ζα ηελ θαηαιάβεη. Θαη πηζαλψο λα κελ ηελ έρεη αθνχζεη άιινο πην πξηλ. Πσζηά. Κπνξεί λα ην έρεη πεη, αιιά λα κελ ηελ έρνπλ αθνχζεη ζσζηά. Λνκίδσ φινη θαηαιαβαίλνπκε ηη ζα πεη απηφ, έηζη; Θιείλεη, ινηπφλ, ην ξαληεβνχ ε ζχκβνπινο ππνδνρήο θαη ε γπλαίθα έξρεηαη ζην παξάξηεκα ηελ επφκελε θηφιαο κέξα. Ξξνζπαζνχκε δειαδή λα δηαζέζνπκε ζηε γπλαίθα ρξφλν αθνχ δήηεζε πξνζσπηθφ ξαληεβνχ, άκεζα. Ξξνζέμηε ηψξα: «κηα θπξία αξθεηά πεξηπνηεκέλε, θαηλφηαλ θιακέλε, πξνζπαζνχζε κεηά βίαο λα 5

6 ρακνγειάζεη «Απηά, ηη καο δίλνπλ; Ξιεξνθνξίεο γηα ηε γπλαίθα. Απηφ βέβαηα ζα ην πνχκε θαη αξγφηεξα, πξνθαλψο ζα ην έρεηε παξαηεξήζεη θη εζείο φηη είλαη κηα πνιχ κεγάιε δηαθνξά απφ ηελ ηειεθσληθή ζπκβνπιεπηηθή. Έρνπκε νπηηθή επαθή, βιέπνπκε ηε ζπλαηζζεκαηηθή ηεο θαηάζηαζε, θαη ηεο δίλνπκε ζεκαζία. Ξαξαηήξεζε δελ είλαη κφλν φ,ηη καο ιέεη, ζην πξνζσπηθφ ξαληεβνχ, είλαη θαη απηά πνπ βιέπνπκε. «Ζ ζχκβνπινο ινηπφλ, ηελ νδήγεζε ζην γξαθείν, αθνχ ηελ θαζεζχραζε πσο έρνπλ ζηε δηάζεζή ηνπο φιε ηελ ψξα γηα λα ζπδεηήζνπλ». Ξξνζέμηε. «Έρνπλ ζηε δηάζεζή ηνπο φιε ηελ ψξα λα ζπδεηήζνπλ φηη ε ίδηα ζέιεη», «ηελ ελεκέξσζε γηα ηηο ππεξεζίεο πνπ δηαζέηεη ην Θέληξν θαη θαηέγξαςε ην ηζηνξηθφ ηεο». Δίλαη πνιχ ζεκαληηθφ ε γπλαίθα λα αθνπκπήζεη απηά πνπ ζθέπηεηαη, απηά πνπ αηζζάλεηαη. Θαη ε ζχκβνπινο ηελ θαζεζπράδεη. Νη πεξηζζφηεξεο γπλαίθεο πνπ ζ αθνχζεηε ζα είλαη θνξηηζκέλεο, φπσο είπαηε θη εζείο, ζπλαηζζεκαηηθά. Ξνιιέο θνξέο κπνξεί λα έρεηε ηειέθσλα ζε ψξα θξίζεο. Δκείο, ζα ην πνχκε θαη παξαθάησ, ζαλ ζχκβνπινη, φηαλ ζεθψλνπκε ην ηειέθσλν ή φηαλ βιέπνπκε ηε γπλαίθα, δελ είκαζηε ζηνλ ίδην παληθφ. Έηζη; Πθνπφο είλαη λα κπνξέζνπκε θαζεζπράζνπκε ηε γπλαίθα, λα ηελ θάλνπκε λα λνηψζεη αζθάιεηα. Δδψ, επαλαιακβάλσ, ηα πεξηζηαηηθά απηά ηα έρνπκε βάιεη ζηνλ Νδεγφ εθπαίδεπζεο ςπρνιφγσλ. Θη φπσο βιέπεηε, γηα πξψηε θνξά γίλεηαη απηφ ην πξάγκα. Βάδνπκε ηελ πεξίπησζε θαη βάδσ εδψ ηελ νδεγία πξνο ηε ζχκβνπιν. «Ζ ελεκέξσζε γηα ηηο ππεξεζίεο πνπ παξέρεη ην Θέληξν δελ είλαη κηα απιή ηππηθή δηαδηθαζία». Φαληαζηείηε πσο κπαίλεηε ζ έλαλ θνηλσληθφ θνξέα θαη ζαο ιέλε: «Λαη, πήγαηε ζηνλ ηάδε. Ινηπφλ, εκείο αζρνινχκαζηε κ απηά θαη κ απηά. Ιεηηνπξγνχκε απ ηηο 9 κέρξη ηηο 4, ηη ζέιεηε;» Ρα ιέλε γξήγνξα, θνθηά θη εθηφο απφ ην φηη δελ ζπγθξαηείο ηίπνηα, λνηψζεηο έλα λνχκεξν ζηε ζεηξά. Απηφ δελ ην ζέινπκε. Ξξέπεη λα γίλεηαη ε ελεκέξσζε κε αθξίβεηα θαη ζαθήλεηα γηα λα είλαη πιήξσο ελεκεξσκέλε ε γπλαίθα γηα ην πνχ έρεη απεπζπλζεί θαη πψο κπνξεί λα βνεζεζεί. Ζ ζσζηή ελεκέξσζε πνχ βνεζάεη; Βνεζάεη ζηε δεκηνπξγία θιίκαηνο εκπηζηνζχλεο, ε γπλαίθα ζθέθηεηαη «εκέλα κε άθνπζε πνπ πήξα ηειέθσλν, κε άθνπζε γηα ην ηη έρσ αλάγθε θαη κε θαηάιαβε. Θαη κε ελεκεξψλεη, κνπ δηαζέηεη ρξφλν, άξα κνπ δίλεη ζεκαζία». Ηδηαίηεξα βέβαηα ζην ζέκα ηεο θαθνπνίεζεο, δηφηη ε γπλαίθα έρεη ζίγνπξα θαηαβάιεη κεγάιεο πξνζπάζεηεο λα ζπάζεη ηε ζησπή θαη λα έξζεη λα κηιήζεη γη απηφ. Ρν φηη έρεη έξζεη ζην ζσζηφ κέξνο ηε βνεζάεη αξθεηά. Πθεθηείηε λα έρεη πάξεη 6

7 θάπνπ ηειέθσλν θαη λα κελ είλαη ην ζσζηφ κέξνο. Άληε μαλά. Ξνπ λα ην πεη απφ ηελ αξρή; Θαη πψο εκπηζηεχεζαη απφ ηελ αξρή; Φαληαζηείηε ε ζχκβνπινο λα κελ ηεο δψζεη ηελ απαξαίηεηε πξνζνρή. Θαη λα ζθέθηεηαη, «ιεο λα πήξα ιάζνο; Γε κ άξεζε. Θα πξέπεη λα πάξσ αιινχ». Ξψο λα ην μαλαθάλεη θάπνηνο απηφ ην πξάγκα; Ξφζν δχζθνιν είλαη λα αλνηρηεί λα πεη φιε ηνπ ηελ ηζηνξία θαη λα αηζζαλζεί φηη δελ ηνλ αθνχζαηε. Θαη κεηά λα πξέπεη λα πάεη ζε έλα άιιν εηδηθφ, λα ηα μαλαπεί απφ ηελ αξρή. Δίλαη πάξα πνιχ εμνπζελσηηθφ γηα ηελ ίδηα. Ξάξα πνιχ. «Άιισζηε ε ελεκέξσζή ηεο πσο πνιιέο γπλαίθεο κε παξφκνηα πξνβιήκαηα έρνπλ εμππεξεηεζεί ζην Θέληξν ηε βνεζά ζην λα πηζηεχεη πσο δελ είλαη ε κφλε». Απηφ, βνεζά πάξα πνιχ, πάξα πνιχ. Γειαδή, «είκαζηε ε ηειεθσληθή Γξακκή ηάδε» - δελ μέξσ ηη ζαο έρνπλ πεη, πψο ζα ζεθψλεηε ην ηειέθσλν, «αζρνινχκαζηε κε γπλαίθεο, έρεηε πάξεη ηειέθσλν ζ έλα κέξνο πνπ κπνξνχκε λα θαηαιάβνπκε ηη είλαη απηφ πνπ ζαο ζπκβαίλεη. Θαη πηζηέςηε καο, δελ είζηε ε κφλε. Θαθνπνηνχληαη πάξα πνιιέο γπλαίθεο». Απηφ, εγψ ζε φιεο ηηο πεξηπηψζεηο πνπ έρσ δνπιέςεη, ιεηηνπξγεί ζρεδφλ ζεξαπεπηηθά. Άξα, κε ην πξψην ηειέθσλν ηη έρνπκε θαηαθέξεη; Αζθάιεηα, εκπηζηνζχλε, ζηγνπξηά, φηη έρσ πάξεη ζην ζσζηφ κέξνο πνπ ζα κε θαηαιάβνπλε, θαη άιια δχν πνιχ ζεκαληηθά πξάγκαηα. Όηη δελ είκαη ε κφλε θαη δελ είκαη κφλε! Έρσ ηε ζχκβνπιν ηψξα καδί κνπ. Ρν φλνκά ζνπ; - Γήκεηξα Έρσ ηε Γήκεηξα! Ζ νπνία Γήκεηξα κε άθνπζε, άθνπζε ηελ ηζηνξία κνπ, κε θαηάιαβε θαη, λαη, έρσ πάξεη ζην ζσζηφ κέξνο ηειέθσλν. Κπνξείηε λα ην αληηιεθζείηε απηφ, πφζε δειαδή αλαθνχθηζε είλαη γηα εθείλε ηελ ψξα; Θαη, κεηά, βέβαηα, αξρίδνπκε θαη παίξλνπκε θάπνηα πξάγκαηα ζαλ ηζηνξηθφ. Υξαία; Θαη ιέεη, «ε θπξία παληξεχηεθε ζηελ ειηθία ησλ 17, θαηά ηε δηάξθεηα ηεο εγθπκνζχλεο ηεο ν ζχδπγφο ηεο ζθνηψζεθε ζε ηξνραίν. Γέλλεζε ηελ θφξε ηνπο 7 κήλεο κεηά ην ζάλαηφ ηνπ. Νη γνλείο ηεο δε ηε ζηεξίδαλε ηδηαίηεξα, νχηε νηθνλνκηθά, νχηε εζηθά, ε ίδηα ιέεη φηη «απ ηε ζηηγκή πνπ παληξεχηεθα, ζα λα κε μεγξάςαλε». Έρνληαο ινηπφλ, κηα θφξε 2 ρξφλσλ, γλψξηζε ηνλ ησξηλφ ζχδπγφ ηεο, ζηξαηησηηθφο ζην επάγγεικα, δηνξηζκέλνο ζ έλα λεζί. Απηφο ηψξα ηη έθαλε; Ρεο ζηάζεθε αξθεηά. Θαη γηα ην πέλζνο ηνπ ζπδχγνπ, θαη ζην φηη ήηαλ κηα κάλα κφλε κε ην παηδί, ε ίδηα ιέεη θηφιαο φηη ήηαλ θαιχηεξα θη απφ παηέξαο ζε ζρέζε κε ην παηδί ηνπο. Θαη μέξεηε, γηα κηα κάλα απηφ ην ιέλε φιεο νη γπλαίθεο πνπ έρνπλ παηδηά, 7

8 παίδεη πάξα πνιχ ζεκαληηθφ ξφιν. «Ζ κηθξή έδεηρλε λα ηνλ ζπκπαζεί ηδηαίηεξα, ζπκάκαη κνπ ιεγε θηφιαο, κακά, παληξέςνπ ηνλ, θάληνλ κπακπά κνπ». Θαη ηελ έπεηζε φιε απηή ε θαηάζηαζε λα ηνλ αθνινπζήζεη ζην λεζί. Ξαληξεχηεθαλ εθεί, θαη θαηά ηε δηάξθεηα ηεο έγγακεο δσήο ηνπο απέθηεζαλ άιια 3 παηδηά. Όηαλ γηλφηαλ ε ζπκβνπιεπηηθή ήηαλ 20, 15 θαη 13. Πην δηάζηεκα απηφ, ε ζπκπεξηθνξά ηνπ ζπδχγνπ άιιαμε πξνο ην ρεηξφηεξν. Άξρηζαλ ηα ζπξσμίκαηα, κεηά αθνινχζεζαλ νη ζθαιηάξεο, νη θισηζηέο, θαη ηέινο ε θπξία απηή κεηαθέξζεθε ζην λνζνθνκείν, γηαηί φπσο κνπ είπε εκέλα, δήιεπε ν ζχδπγνο. Γη απηφ ηε ρηππνχζε. Ήδε δνπλ ζην λνκφ Καγλεζίαο 10 ρξφληα θαη ηα πξάγκαηα έρνπλ ζηξαθεί πξνο ην ρεηξφηεξν. Δδψ ηη έρνπκε θαηαθέξεη; Λα πάξνπκε κεξηθέο πνιχ βαζηθέο πιεξνθνξίεο, φπσο, ηελ νηθνγελεηαθή ηεο θαηάζηαζε, αλ έρεη παηδηά, πφηε μεθίλεζε ε θαθνπνίεζε, ηη ζηνηρεία είρε ε θαθνπνίεζε, κε ηη αθνξκή ιέεη ε ίδηα φηη ηε ρηππνχζε γηαηί πηζηεχεη φηη θαθνπνηνχληαλ γηαηί ήηαλ δειηάξεο ν ζχδπγνο, άιιεο θνξέο ζ αθνχζεηε φηη ηηο θαθνπνηεί γηαηί πίλεη, ή γηαηί ηηο αγαπάεη ππεξβνιηθά θαη δε ζέιεη λα ηηο ράζεη, πάξα πνιιά. Όηη ηνλ παξακειεί, φηη ίζσο μελνθνηηάεη Α, έρσ αθνχζεη θαη ην άιιν. Όηη επεηδή, «ε θάηζα κνπ, έιεγε, λαη, έρσ θαηάζιηςε» - γηαηί κεηά απφ ρξφληα θαθνπνίεζεο, ε θαηάζιηςε είλαη έλα απφ ηα πνιχ θνηλά ζπκπηψκαηα, «ε θάηζα κνπ, ιέεη, σο θαηαζιηπηηθή πνπ είκαη, ηνπ πξνθαιεί λεχξα» - άξα εγψ θηαίσ, γηαηί ηνπ βγάδσ ηνλ θαθφ ηνπ εαπηφ. Ινηπφλ, ην ηζηνξηθφ θη φια απηά καο δίλνπλ ζεκαληηθέο πιεξνθνξίεο γηα ηε δσή ηεο γπλαίθαο. Ξξέπεη λα γίλεηαη κε πξνζνρή γηαηί νη απαληήζεηο απηέο πνπ δίλεη απαληνχλ ζε εξσηήζεηο φπσο γηαηί αλέρεηαη ηελ θαθνπνίεζε, έηζη; Κε ην ηζηνξηθφ βιέπνπκε πξάγκαηα, γλσξίδνπκε θαιχηεξα ηε γπλαίθα. Βιέπεηε εδψ, ζε ζρέζε κε ηελ ηειεθσληθή πνπ ζα δνχκε παξαθάησ, πφζν άλεζε ρξφλνπ έρνπκε λα παίξλνπκε πιεξνθνξίεο. Ξξηλ έλα ρξφλν, ινηπφλ ηψξα, ηη γίλεηαη; Ζ θπξία απηή δηαηεξεί δεζκφ κ έλαλ λεαξφ αιβαληθήο θαηαγσγήο, πνπ δνχιεπε ζην ζπίηη πνπ ρηίδαλε κε ηνλ άληξα ηεο. Ρα επεηζφδηα ηνπ μπινδαξκνχ βέβαηα, έγηλαλ πην ζπρλά, ηα παηδηά ηεο θαη ε κεγαιχηεξε θφξε ηεο, πνπ είλαη 26 εηψλ είλαη παληξεκέλε πηα θαη έρεη κηα θφξε, ηεο κηινχζαλ πνιχ άζρεκα, γηαηί κάζαλε γη απηή ηελ εμσζπδπγηθή ζρέζε, θαζψο, φρη κφλν είρε εμσζπδπγηθή, αιιά ε κεγαιχηεξε ληξνπή γηα φινπο, θπζηθά, ήηαλ ε θαηαγσγή θαη ην λεαξφ ηεο ειηθίαο. Θαηαιαβαίλεηε ηη έγηλε. Απηφ πνπ πηζαλψο ζα έρεηε αθνχζεη 8

9 κέρξη ηψξα απφ ζπλαδέιθηζζεο ή ζα έρεηε δηαβάζεη, δελ μέξσ, εγψ ζα ην πσ, αλ επαλαιακβάλνκαη ζε θάπνηα πξάγκαηα, παξαθαιψ λα κε δηαθφπηεηε γηα λα κελ ζαο θνπξάδσ. Ζ απνδνρή. Δάλ νη ζχκβνπινη, είηε απφ ην ηειέθσλν είηε ζηα ξαληεβνχ ελψπηνο ελσπίσ, δελ έρνπλ μεθάζαξε άπνςε γη απηφ πνπ ιέκε ηζφηεηα ησλ θχισλ, γηαηί νη γπλαίθεο θαθνπνηνχληαη, ηα ζηεξεφηππα πνπ ππάξρνπλ έμσ, δελ ζα κπνξείηε λα δνπιέςεηε φπσο πξέπεη κε κία γπλαίθα. Γειαδή, αλ απηή ηε ζηηγκή εδψ βέβαηα είλαη πνιχ έληνλν παξάδεηγκα, εξρφηαλ ε γπλαίθα, φπσο ήξζε ζε κέλα, θαη κνπ έιεγε φιν απηφ θαη θηάλεη ζην ζεκείν πνπ κνπ ιέεη, «μέξεηο, δε ζνπ είπα θαη ην άιιν ηνλ ηειεπηαίν θαηξφ ε θαθνπνίεζε έρεη γίλεη αθφκα κεγαιχηεξε». Ιέσ «πψο έηζη; Γηα πνην ιφγν λνκίδεηο εζχ φηη γίλεηαη ρεηξφηεξε;». Κνπ ιέεη «μέξεηο ηη; Ρα θηηαμα κ έλαλ Αιβαλφ 20 ρξνλψλ» εθείλε ήηαλ 50, έηζη; Θη έιεγα εγψ «α, σ» - Απηφ αθξηβψο ζέισ λα πσ. Αλ εγψ εθείλε ηε ζηηγκή, είκαη ην ίδην πξάγκα κε ηε γεηηφληζζά ηεο, δελ έρσ θάλεη ηίπνηα. Γειαδή, αλ ηεο πσ,«θαιά, κε Αιβαλφ; Σάζεθαλ νη άληξεο; Ρη ην θαλεο, ηη ζειεο λα κπιέμεηο;», δελ ηεο ιέσ ηίπνηα δηαθνξεηηθφ απφ φ,ηη ζα ηεο πεη ε γεηηφληζζα απέλαληη, πνπ βιέπεη ηα πξάγκαηα πεξίπνπ φπσο ηα βιέπνπλ νη άλζξσπνη, γπλαίθεο θαη άληξεο. Αο κε μερλάκε φηη θαη ε γπλαίθα πνπ ζα πάξεη ηειέθσλν κπνξεί λα είλαη θνξέαο ζηεξενηχπσλ γηα ην θχιν, έηζη; Γε ζεκαίλεη φηη είλαη απαιιαγκέλε απ απηφ. Γελ είλαη κφλν νη άληξεο πνπ θνπβαιάλε ηα ζηεξεφηππα. Θαη νη γπλαίθεο, θαη νη καλάδεο καλάδεο κεγαιψλνπλ απηά ηα αγφξηα ηα νπνία αξγφηεξα ζα θξνληίδνπλ ηφζν πνιχ ηε γπλαίθα ηνπο. Ρν κπζηηθφ, ινηπφλ, δελ είλαη απιά λα θξαηεζνχκε. Γειαδή λα ην πηζηεχσ ΔΓΥ θη απιά λα κελ ηεο ην βγάισ. Ξηζηέςηε κε, ζα θαλεί αξγφηεξα ζηελ θνπβέληα. - Πώο ζα θαλεί; Θα θαλεί απ ηνλ ηξφπν πνπ ζα ηεο κηιήζσ. Γειαδή αλ πξαγκαηηθά πηζηεχσ φηη δε θηάλεη πνπ έηξσγε μχιν, εκ λα μελνθνηκάηαη λα ην πνχκε έηζη φπσο ην ιέλε νη πεξηζζφηεξνη, ε; θαη κε Αιβαλφ θαη κε λεφηεξν, ε, θαιά θάλεη ν άλζξσπνο. Δδψ ηελ πήξε κ έλα παηδί, ηεο κεγάισζε ην παηδί, ηε ζηήξημε ζην πέλζνο απηφ ζα δείηε ιέεη θαη ε ίδηα παξαθάησ, «ηνλ πξφδσζα. Γηαηί κνπ ζηάζεθε ηφζν θαιά, ζαλ γπλαίθα αξρεγφ 9

10 κνλνγνλετθήο, έηζη, κε πήξε θάησ απ ηα θηεξά ηνπ, καο ηαΐδεη, θη εγψ ηη έθαλα; Θη εγψ ηη έθαλα;» Έηζη ιέεη. - Γελ κπνξνύζε λα ηε ρσξίζεη απηόο, αληί λα ηε ρηππάεη; Ρψξα ζέηεηο πνιχ κεγάιν δήηεκα. Πίγνπξα. Αιιά, έηζη έρεη ε θαηάζηαζε. Αλ φκσο εγψ ηα πηζηεχσ απηά ηα πξάγκαηα, φηη ε γπλαίθα είλαη θαηαθξηηέα πνπ έθαλε φιν απηφ ην πξάγκα, θαη είλαη απαίζηα, θαη θπζηθά ππνηηκά ηνλ άληξα ηεο, θαη θπζηθά είλαη κε πνχκε φια απηά ηα επίζεηα πνπ κπνξεί λα πξνζάπηεη ν θαζέλαο ζηελ θαζεκεξηλφηεηά ηνπ ζε κηα ηέηνηα πεξίπησζε, αθφκε θη λα θξαηεζψ, πηζηέςηε κε, δελ ζα θάλσ γπλαηθεία ζπκβνπιεπηηθή. Ρν κέξνο πνπ ζα απεπζπλζεί κηα γπλαίθα θαη κε ηέηνηα γεγνλφηα ζηε δσή ηεο, θαη κε πνιχ ρεηξφηεξα ίζσο, ή θαη κε ιηγφηεξν άζρεκα επεηζφδηα, ζα πξέπεη λα αηζζάλεηαη φηη ε ζχκβνπινο ζηελ νπνία κηιάεη είλαη απαιιαγκέλε απφ απηά ηα ζηεξεφηππα. Γνπιεηά καο ΓΔΛ είλαη λα θξίλνπκε ηε γπλαίθα. Γνχιεπα καο δελ είλαη λα θξίλνπκε ηηο επηινγέο ηεο, αιιά λα θαηαιάβνπκε. Άιισζηε, πξέπεη λα θάλνπκε θαη focus ζην αίηεκα, έηζη; Γειαδή απηή ε γπλαίθα δελ ήξζε λα ηεο ιχζνπκε ην πξφβιεκα γηα ηε ζρέζε ηεο θαη ηηο ζπλέπεηεο πνπ έρεη ε εμσζπδπγηθή ζρέζε κ απηφλ ηνλ λεαξφ, έηζη; Ήξζε λα ηε βνεζήζνπκε ζην ζέκα ηεο θαθνπνίεζεο. Παθψο ινηπφλ, κία/έλαο ζχκβνπινο πξέπεη λα είλαη πιήξσο ελήκεξνο γηα ηα ζηεξεφηππα πνπ ππάξρνπ έμσ, ηελ θαηαιαβαίλνπκε, έηζη; Γειαδή δε καο θαίλεηαη πεξίεξγν πνπ ιέεη «λα, είλαη λεαξφο θαη», «λαη, γηαηί, θαη ηη έγηλε; Γελ ππάξρεη θαλέλα πξφβιεκα. Ξνηνο ζαο είπε ηέηνην πξάγκα, φηη δελ είλαη ζσζηφ;» Κέζα ζ απηή ηελ θνηλσλία δνχκε, άξα πξέπεη λα μέξνπκε ηη γίλεηαη γχξσγχξσ. Αιιά δελ είκαζηε θνξείο ηέηνησλ αληηιήςεσλ. Θαη ζα δείηε πφζν κεγάιν ξφιν παίδεη απηφ. - Πώο κπνξνύκε εκείο σο ζύκβνπινη λα απνκνλώζνπκε όια απηά ηα ζηεξεόηππα κε ηα νπνία έρνπκε κεγαιώζεη; Ξνιχ σξαία εξψηεζε. Ζ απάληεζε είλαη ΞΝΙ δχζθνια! Ξξνζπαζνχκε. Ζ ζπκβνπιεπηηθή είλαη κηα εθπαηδεπηηθή δηαδηθαζία ην ιέσ θαη παξαθάησ, δελ πεηξάδεη ζα ην πνχκε θαη ηψξα, κέζα απφ ηελ νπνία, θαη ην πηζηεχσ σο ζχκβνπινο ηφζα ρξφληα, φηη ζχκβνπινο θαη γπλαίθα βγαίλνπκε πάληα θεξδηζκέλνη. Γειαδή απ φιε απηή ηελ ηζηνξία θαη ηελ εθπαίδεπζε πνπ ζα θάλεηε θη εζείο γηα ηα ζηεξεφηππα, γηα ηελ αληζφηεηα, πψο εθαξκφδεηαη ε αληζφηεηα ζηε (δσή;), πψο κπνξνχκε λ αιιάμνπκε ηηο αληηιήςεηο, βγαίλνπκε θαιχηεξνη άλζξσπνη. Αιιά ζέιεη πνιιή δνπιεηά. Γη απηφ ιέσ 10

11 φηη ζα πεξάζεηε απφ πνιιά ζηάδηα. Όηαλ άξρηζα λ αζρνινχκαη κ απηφ, ηελ πιήξσλε ιίγν ν άληξαο κνπ, ηελ αιήζεηα ζα ηελ πσ. Γειαδή είρακε έλα ζπκφ, φινη νη ζχκβνπινη, κ απηφ πνπ γίλεηαη, αιιά θπζηθά ε επνπηεία βνήζεζε πάξα πνιχ. Καζαίλεηο πψο λα θιείλεηο ηελ πφξηα φηαλ γπξλάο ζην ζπίηη, γηαηί ζαθψο ζα βηψζεηε ζπλαηζζήκαηα ζπκνχ, αγαλάθηεζεο, αβνεζεζίαο «δελ κπνξψ λα θάλσ ηίπνηα, δελ κπνξψ λα ηε βνεζήζσ», ζιίςεο ππάξρεη πεξίπησζε λα ζθεθηφζαζηε απηή ηε γπλαίθα γπξλψληαο ζην ζπίηη Πε φια απηά ζα ζαο βνεζήζεη ε επνπηεία. - ( ) πξέπεη λα ρακνγειάο Θα ην δνχκε θη απηφ, εληάμεη; Δίλαη, πάλησο κηα δχζθνιε ηζηνξία. Βιέπεηε, ινηπφλ, ιέσ παξαθάησ, γηα ηελ απνδνρή, ην νπνίν είλαη πνιχ ζεκαληηθφ θνκκάηη. Ζ απνδνρή είλαη έλα απφ ηα ζεκαληηθφηεξα ζέκαηα ηεο ζπκβνπιεπηηθήο γπλαηθψλ. Ρν Θέληξν, ην παξάξηεκα, ην ηειέθσλν, φπσο ζέιεηε πέζηε ην, δελ έρεη ζεκαζία εδψ, δελ κπνξεί λα αλαπαξάγεη ηα ζηεξεφηππα θαη ηηο θνηλσληθέο αληηιήςεηο, αλ θαη πξέπεη λα έρεη πιήξε επίγλσζε απηψλ. Ζ γπλαηθεία ζπκβνπιεπηηθή έρεη κέζα ηελ νπηηθή ηνπ θχινπ. Γειαδή, ε ζχκβνπινο ζα πξέπεη λα μέξεη απφ πξηλ γηα ηελ θαηάζηαζε ηεο ζχγρξνλεο Διιελίδαο, θνηλσληθά. Μέξνπκε απφ πξηλ φηη κηα γπλαίθα ζηελ επνρή καο, πψο δεη. Ρηο πεξηζζφηεξεο θνξέο βηψλεη αληζφηεηεο θνηλσληθέο, έηζη; ΚΔΠΑ ζην ζπίηη, έμσ απφ απηφ, ζηελ επαγγεικαηηθφ ηεο ρψξν Θη απηφ πνχ καο δηεπθνιχλεη; Καο δηεπθνιχλεη λα δψζνπκε ζηε γπλαίθα φηη ηελ θαηαιαβαίλνπκε θαη ε γπλαίθα λα λνηψζεη φηη πξαγκαηηθά δελ ρξεηάδεηαη λ αξρίζεη απφ ην άιθα, γηα λα καο κηιάεη. «Μέξνπκε θάπνηα πξάγκαηα, είκαζηε γλψζηεο, κηιάο ζην ζσζηφ κέξνο, θαηαιαβαίλσ ηη ελλνείο, απφιπηα». Άκα ζαο πεη κηα γπλαίθα, «μέξεηε, ηψξα, άκα δνπιεχεηο απφ ηηο 9 θερξί ηηο 6 ην απφγεπκα, λα πξέπεη λα ζηδεξψζεηο, λα πιχλεηο, θη απηά, θαη λα ρεηο θαη ηνλ άιινλ λα κνπ ιέεη ζπλέρεηα δε ρακνγειάο, έξρνκαη ζην ζπίηη θαη είζαη ζπλέρεηα θνπξαζκέλε». Μέξνπκε ηη ελλνεί. Θαη φρη κφλν ζαλ γπλαίθεο, έηζη; Θαη ζαλ επηζηήκνλεο. Μέξνπκε ηη ζεκαίλεη. Γείρλνπκε ην ζεβαζκφ θαη ηελ απνδνρή ζηε γπλαίθα ηφζν κε ηε ιεθηηθή, φηαλ ην ξαληεβνχ είλαη ελψπηνο ελσπίσ αιιά θαη κε ηε κε-ιεθηηθή ζπκπεξηθνξά καο. Έηζη; Γειαδή κε ηε ζηάζε ηνπ ζψκαηνο, κε ηελ νπηηθή επαθή Ρν ζπγθεθξηκέλν ζέκα, πξνζέμηε λα δείηε, αλ αληηκεησπηδφηαλ δηαθνξεηηθά, αλ ε ζχκβνπινο έδεηρλε κε ηε ζηάζε ηεο φηη δελ εγθξίλεη ηελ επηινγή ηεο, δελ ζα δηέθεξε ζε ηίπνηα απφ ηνλ 11

12 ππφινηπν θνηλσληθφ πεξίγπξν θαη θπζηθά ην κφλν πνπ ζα έθαλε ήηαλ λα ηελ ελνρνπνηήζεη αθφκε παξαπάλσ. Πχκθσλνη κέρξη εδψ; Θαηαλνεηά; Υξαία. Ρη θάλσ εγψ ηψξα; Ρεο πξφηεηλα λα ζπλεξγαζηνχκε. Ρεο πξφηεηλα, δελ ηεο είπα. «Ινηπφλ, έρεηο θάπνηα ζέκαηα θαη ζα ηα δνπιέςνπκε καδί εδψ». Ζ ζχκβνπινο πνπ ζα δνπιέςεη κε κηα γπλαίθα δελ ηε βιέπεη σο πειάηηζζα θεχγνπκε απφ απηφ ηνλ ηαηξηθφ φξν, δελ είλαη αζζελήο, είλαη ζπλεξγάηηδα. Άξα, ε ηζφηεηα γηα ηελ νπνία πνιεκάκε, έηζη; μεθηλάεη απφ ην γξαθείν, απφ ην ηειέθσλν, απφ ην ξαληεβνχ. Γελ ηεο ιέκε ηη λα θάλεη, γηαηί απηφ θάλεη κηα δσή, ε; θάλεη φ,ηη ηεο ιέλε. Γελ κπνξνχκε λα ηεο πνχκε θη εκείο ην ίδην πξάγκα. Έρνπκε ηζφηεηα, ππάξρεη κηα ηζνηηκία ζηηο ζρέζεηο ζπκβνχινπ-ζπκβνπιεπφκελεο. Άξα, ηεο ιέσ, «αθνχσ ηελ ηζηνξία ζαο, φηη έρεηε πεξάζεη δχζθνια, θαη ζα ζαο πξφηεηλα, αλ ζα ζέιαηε θη εζείο, λα ζπλεξγαζηνχκε πάλσ ζ απηφ. Ρη ιέηε εζείο;». Ρεο δίλνπκε έηζη ηελ επθαηξία λα ζπκκεηέρεη ελεξγεηηθά ζηελ δηαδηθαζία, λα δνπιέςνπκε ην ζέκα ηεο βίαο ηφζν απφ ηνλ ζχδπγν φζν θη απ ηα παηδηά, πνπ είδαηε φηη θη απηά άξρηζαλ λα ηεο θέξνληαη άζρεκα, θαη λα ζπλεηδεηνπνηήζεη ηε ζέζε ηεο ηψξα θαη λα δνχκε ηη κπνξεί λα θάλεη γη απηά. Ππκθψλεζε έρνπκε ηελ έγθξηζή ηεο, φηη ζα βξηζθφκαζηε κηα θνξά ηε βδνκάδα γηα κία ψξα, γχξσ ζηηο πέληε κε έμη θνξέο. Απηφ βέβαηα δελ ζεκαίλεη πσο αλ ρξεηαζηεί παξαπάλσ ζπλαληήζεηο πσο ζα ηεο ην αξλεζψ, έηζη; Καδί ζα θηηάμνπκε ην πιάλν, ην βιέπεηε απηφ ην ΚΑΕΗ; Έηζη θαη ζην ηειέθσλν, καδί, ηελ αθνχηε, πξνηείλεηε, απαληάεη, ζπκθσλείηε. Θαη ίζσο, ζην ηειέθσλν, ζα είλαη θη απ ηηο ιίγεο θνξέο πνπ ε γπλαίθα ζα έρεη αληηκεησπηζηεί έηζη. Κε ζεβαζκφ. Βιέπεηε φηη είλαη πιήξσο ελήκεξε γηα ην ηη ζπκβαίλεη, δελ έρεη κεηά ην πξψην ξαληεβνχ, εζάο ζηελ ηειεθσληθή γξακκή κπνξεί λα ζαο μαλαπάξεη, λνκίδσ, ε ίδηα γπλαίθα ηειέθσλν, έηζη δελ είλαη; Άξα ζα πξέπεη λα μέξεη πφηε κπνξεί λα ζαο βξεη, ηη ψξα, ηη ζα θάλεηε πεξίπνπ καδί ηεο Θα πξέπεη, δειαδή, θιείλνληαο ηελ πξψηε θνξά ην ηειέθσλν, ή θεχγνληαο απφ ην ξαληεβνχ, λα μέξεη ηη έπεηαη. Απηφ είλαη θαη ην ιεγφκελν ζπκβφιαην. Υξαία; Ρν ζπκβφιαην πνπ θάλεη ε ζχκβνπινο κε ηε γπλαίθα, γίλεηαη ζηελ πξψηε θηφιαο ζπλάληεζε, είηε ηειεθσληθή είηε ελψπηνο - ελσπίσ. Ξξνυπνζέηεη ηη; Θαιή αθξφαζε ησλ φζσλ ιέεη ε γπλαίθα γηα λα θαηαλνήζεη αθξηβψο ηα αηηήκαηά ηεο, θαη πξηλ θαηαιήμνπλ ζην αίηεκα γίλνληαη αξθεηέο εξσηήζεηο, παξαθξάζεηο ηα μέξεηε απηά, θαη πεξηιήςεηο ησλ φζσλ ιέγνληαη γηα λα είλαη ε ζπλεξγαζία φζν πην θνληά ζ απηά πνπ 12

13 ρξεηάδεηαη ε γπλαίθα. Μέξεηε, ππάξρεη ν θίλδπλνο απ ηελ εκπεηξία κνπ ζαο ην ιέσ απηφ, λα πέζνπκε ζε ζπγθεθξηκέλν ζθάικα. Ξαίξλεη κηα γπλαίθα ηειέθσλν, αθνχκε ηα φζα ιέεη θη εκείο θαληαδφκαζηε φηη ζέιεη βνήζεηα ζ απηφ, ε, δελ κπνξεί λα κελ ζέιεη. Κπνξεί λα κελ ζέιεη αθξηβψο απηφ πνπ εκείο θαληαδφκαζηε. Γη απηφ, ην αίηεκα είλαη παξά πνιχ ζεκαληηθφ. Έρσ ράζεη γπλαίθα έηζη, δηφηη ήξζε κε ην αίηεκα ηεο απαζρφιεζεο, είρα θάλεη εγψ ηελ ππνδνρή, ήξζε γηαηί ήζειε λα βξεη δνπιεηά, κνπ ιέεη «πξέπεη νπσζδήπνηε λα βξσ δνπιεηά», εγψ θαληάδνκαη φηη είλαη ην νηθνλνκηθφ, έηζη; Θαη κεηά κνπ βγάδεη φηη, «μέξεηε, εγψ ζθέθηνκαη λα ρσξίζσ απφ ηνλ άληξα κνπ γηαηί κε ρηππάεη ηφζα ρξφληα». «Γελ είλαη απηφ, φηη ζέιεηο λα δνπιέςεηο ζε δνπιεηά, ζα δνπιέςεηο κε ηελ ςπρνιφγν ηνπ παξαξηήκαηνο, γηαηί θαθνπνηείζαη». «Όρη, κνπ ιέεη, εγψ ζέισ λα βξσ δνπιεηά». «Δ, δε κπνξεί» - δελ ην είπα έηζη αθξηβψο, αιιά νπζηαζηηθά άιιαμα ην αίηεκά ηεο, ηε θφβηζα θαη θπζηθά δελ μαλαήξζε. Θα γίλνπλ ιάζε, έρεηε ππ φςε ζαο, ζα γίλνπλ ζθάικαηα. - Τη ελλνείηε, ηε θνβίζαηε; Ρε θφβηζα. Γηαηί ηεο κίιεζα γηα ηελ θαθνπνίεζε θαη δελ ήηαλ έηνηκε λα ην αθνχζεη αθφκα. Δίρε έξζεη λα βξεη δνπιεηά! Θαη κνπ είπε «εγψ θαθνπνηνχκαη» θη άξρηζα λα δνπιεχσ ηελ θαθνπνίεζε, εγψ! - Τη έπξεπε λα θάλεηε; Έπξεπε λα θνηηάμσ ην αίηεκά ηεο. Ήξζε γηα δνπιεηά. Αξγφηεξα, φηαλ ζα είρε δεκηνπξγεζεί απηφ ην θιίκα αζθάιεηαο θαη εκπηζηνζχλεο, ζα κπνξνχζα λα ηεο κηιήζσ ζρεηηθά. Θαη ηφηε λνκίδσ φηη ζα ζπλεξγαδφηαλ θαη θαιχηεξα. Αιιά θνβήζεθε. Ήδε παίξλνπλε θνβηζκέλεο, νπφηε ην πξψην πξάγκα πνπ ζέινπκε είλαη λα κελ αηζζάλνληαη έηζη. Απηφ επηηπγράλεηαη κε ην λα είκαζηε ζπλεξγάηηδεο ζηε δηαδηθαζία θαη πξέπεη λα νξηνζεηήζεη θαη ηηο πξνζδνθίεο ηεο θαη ηηο απαηηήζεηο απφ ην Θέληξν θαη ηε ζχκβνπιν κε ηελ νπνία ζα ζπλεξγαζηεί. πάξρνπλ πεξηπηψζεηο πνπ είραλ έξζεη ζην παξάξηεκα θαη πήξαλε θαη ηειέθσλν, ηηο νπνίεο δελ κπνξνχζακε λα εμππεξεηήζνπκε. Γελ κπνξνχζακε. Γειαδή ζέιαλε πξάγκαηα πνπ ην Θέληξν δελ παξείρε. Κνπ είραλ πεη ζηελ αξρή κηα πνιχ σξαία θνπβέληα, θαη ζα ηε κνηξαζηψ καδί ζαο. Κνπ είπαλ, «κε θαληάδεζαη φηη πξέπεη λα θάλεηο απ ην άιθα κέρξη ην σκέγα ΡΔΙΔΗΑ». Γηαηί είρακε απηφ ην άγρνο, αλ κπνξνχκε λα αληαπνθξηζνχκε «Αο μέξεηο ηνπιάρηζηνλ κέρξη ην δέιηα πνιχ θαιά, θαη βιέπεηο παξαθάησ». Ξνιιέο θνξέο κπνξεί λα κελ είζηε 13

14 έηνηκνη λα απαληήζεηε ζε θάπνηα πξάγκαηα, κπνξεί φκσο λα ζαο δνζεί ε επθαηξία, ζ έλα επφκελν. Θπκάκαη πνπ κνπ έιεγαλ «ζέισ λα κνπ πείηε πνχ κπνξψ λα βξσ έλα θνξέα πνπ λα θάλεη απηφ ην πξάγκα». Γελ ην ήμεξα εθείλε ηελ ψξα. Θα θξφληηδα λα κάζσ. Αο μαλαπάξεη. Ζ ζχκβνπινο, ινηπφλ, επηζεκαίλεη ην ζέκα ηεο ερεκχζεηαο, ην νπνίν ην ιέκε απ ηελ πξψηε ζηηγκή, ε; Απφξξεην θαη ερεκχζεηα, θαη ιεηηνπξγεί απηφ πάληα πνιχ θαηεπλαζηηθά. Απφ ηελ αξρή ην ιέκε απηφ, θαη είλαη πνιχ ζεκαληηθφ γηα ηελ ίδηα, γηαηί θαηαιαβαίλεηε φηη κπνξεί θαη λα ηεο έρεη πάξεη ρξφληα γηα λα κηιήζεη γηα θάηη, γηαηί θνβάηαη κελ εθηεζεί, λα κελ έθζεζε ηελ νηθνγέλεηά ηεο, νπφηε είλαη πνιχ ζεκαληηθφ λα ηεο δηεπθξηλίζνπκε απηφ. Ξξέπεη λα λνηψζεη ειεχζεξε λα ζπδεηά νηηδήπνηε. Θαλνλίζακε, ινηπφλ, ην ξαληεβνχ γηα ηελ άιιε βδνκάδα. Βιέπεηε ιέεη εδψ «ε ζπκβνπιεπφκελε ήηαλ ζπλεπήο ζην ξαληεβνχ». Όιεο απηέο είλαη πιεξνθνξίεο, έηζη; απ ην πψο θέξεηαη, πψο κηιάεη, πψο θηλείηαη έμσ πνπ πεξηκέλεη, κέρξη ην αλ είλαη ζπλεπήο ή φρη. Πην αξρείν πνπ θξαηάκε ζα θξαηάηε θαληάδνκαη έλα αξρείν, κπνξείηε λα βάδεηε απηέο ηηο ιεπηνκέξεηεο κέζα, πνπ δελ είλαη θαζφινπ αζήκαληεο. Αλ ε γπλαίθα πήξε ηειέθσλν ηειηθά; Αλ άξγεζε λα πάξεη; Ρήξεζε ην πξφγξακκα πνπ έρεηε βάιεη; Ινηπφλ. Ήξζε κε πνιχ θαιή δηάζεζε πξνζέμηε ηη ιέεη, «ζθέθηεθα πνιχ ηελ πξνεγνπκέλε βδνκάδα θαη λνκίδσ πσο θαιά έθαλα θαη ήξζα». Νπφηε, ηη έρσ θαηαθέξεη κέρξη ηψξα; - Δκπηζηνζύλε, αζθάιεηα, ζηγνπξηά Δκπηζηνζχλε, αζθάιεηα, ζηγνπξηά Λνηψζεη φηη θάηη ζα θάλεη, ε; Αξρίδεη θαη κπαίλεη ελεξγεηηθά ζηε δηαδηθαζία. Θα ηα ιέκε φια, έηζη; Δίλαη έηνηκε λα πεη θη άιια, θαη αξρίδεη θαη κηιάεη. Ιέκε ινηπφλ φηη ε ζπκβνπιεπηηθή δηαδηθαζία άξρηζε κε ηε ζπκπεξηθνξά ηνπ ζπδχγνπ απέλαληί ηεο, απέλαληη ζηα παηδηά ηνπο, δελ κπνξνχζε λα εμεγήζεη ηε ζθιεξή ζηάζε ηνπ φια απηά ηα ρξφληα, «πάληα, ιέεη, δεηνχζε φ,ηη ήζειε κε ηξφπν επηηαθηηθφ», αθφκε θαη ε ζεμνπαιηθή ηνπ δξαζηεξηφηεηα γηλφηαλε κε ηε βία. Αλ αληηκεηψπηδε άξλεζε, επαθνινπζνχζε μπινδαξκφο, φιν θαη πην έληνλνο. Ρα επεηζφδηα ηεο κεηακέιεηαο γίλνληαλ φιν θαη πην ζπάληα θαη κε ιηγφηεξε έληαζε. Ρνλ μέξεηε ηνλ θχθιν ηεο βίαο, ζαο κηιήζαλε, ε; - Κπξάβν. Ρνλ μέξεηε νη άιινη ή ζέιεηε λα ηνλ πνχκε; Θέιεηο λα πεηο ιίγν απηφ πνπ άξρηζεο λα ιεο; Όηη μεθηλάεη κ έλα πνιχ απιφ επεηζφδην 14

15 - Ναη, απηόο ιέεη «ζπγγλώκε» θαη Δίλαη ν κήλαο ηνπ κέιηηνο απηφο. Πνθνιαηάθηα, ινπθνπκάθηα - Τνλ πηζηεύεη θαη πηζηεύεη όηη ζ αιιάμεη, θαη κέλεη καδί ηνπ, θαη κεηά μαλά πάιη ηα ίδηα, θαη μαλά Κε πνιχ πην ζνβαξά επεηζφδηα, έηζη; Ν κήλαο ηνπ κέιηηνο δηαξθεί φιν θαη ιηγφηεξν. Απ ην πξψην επεηζφδην κέρξη ην δεχηεξν, κπνξεί λα κεζνιαβήζνπλ θη έμη κήλεο. Έλαο ρξφλνο πνπ φιν θαη ιηγνζηεχεη, κέρξη πνπ γίλεηαη θαζεκεξηλφηεηα. Απηφ εδψ ιέεη ε θπξία εδψ. Γίλεηαη δηάινγνο πάλσ ζην ρξόλν πνπ ε γπλαίθα απηή άιιαμε ηηο επηινγέο ηεο. Δίδεο πψο αιιάδνπλ ηα πξάγκαηα; Θα δνχκε Ινηπφλ. Νη ελνρέο ηεο φηη πξνθαιεί ηε ζπκπεξηθνξά ηνπ ζπδχγνπ, έηζη; ζνπ ιέεη «ηειηθά, ηα ζέισ θαη ηα παζαίλσ. Γε θηάλεη πνπ ήηαλε ζθιεξφο, πήγα θη έκπιεμα θηφιαο Άξα ήηαλ ινγηθή ε ζπκπεξηθνξά ηνπ, εγψ θηαίσ γηα φια απηά», ζπδεηήζακε δε γηα ηε βία ζαο είπα πξηλ φηη είλαη εθπαηδεπηηθή δηαδηθαζία, δειαδή καζαίλεη. Ξνιιέο θνξέο νη γπλαίθεο δελ γλσξίδνπλε αθξηβψο φηη θαθνπνηνχληαη, πξηλ ηνπο πνχκε ηη είλαη θαθνπνίεζε. Λνκίδνπλ φηη έρνπλ απιά έλα επηθνηλσληαθφ πξφβιεκα, φηη πεξλάεη κηα θάζε ε ζρέζε. Καζαίλνπκε δειαδή ζηε γπλαίθα ηη ζα πεη βία, θαθνπνίεζε, πψο ζπκβαίλεη, ηνλ θχθιν ηεο βίαο, γηαηί ζπκβαίλεη, ηηο κνξθέο, ηηο ελνρέο πνπ έρεη θάζε γπλαίθα λα, εδψ κηιάκε κεηά κε έξεπλεο, δειαδή φηη έρεη βξεζεί απφ έξεπλεο φηη νη πεξηζζφηεξεο γπλαίθεο πνπ θαθνπνηνχληαη ηεο ην ιέηε απηφ ην πξάγκα, έρνπλ ελνρέο, λνκίδνπλ φηη ην πξνθαινχλ. Θαη ζαθψο, ην φηη κέλεηο ζε κηα ηέηνηα ζρέζε, δελ ζεκαίλεη φηη είζαη ραδή, ή ειίζηα ή καδφρα, φπσο ιέλε νη πεξηζζφηεξνη. Ππκβαίλεη γη απηφ θαη γη απηφ ην ιφγν. Δλνρέο, θαη πνιιά άιια πξάγκαηα. Πε κηα άιιε πεξίπησζε, μέξεηε ηη κνπ είρε πεη κηα θπξία; Ρεο είρα δψζεη ην βηβιίν γηα ηελ θαθνπνίεζε, είρε γίλεη έλα ζπλέδξην ην Ππάδνληαο ηε Πησπή, ην έρεηε δεη; Έλα καχξν βηβιηαξάθη πνπ έρεη κηα γπλαίθα ηπιηγκέλε ζε ζεινθάλ, ηη είλαη απηφ; Ήηαλ ην παιηφ ζπνηάθη ηνπ Θ.Δ.Θ.Η. ην Θαη ηεο δείρλσ ην βηβιηαξάθη, ην μεθπιιίδεη, αξρίδεη θαη θιαίεη, θαη κνπ ιέεη: «εγψ είκαη κέζα ζ φιν απηφ.» θη άξρηζε λα θιαίεη. Θη εθεί πνπ άξρηζε λα θιαίεη, άξρηζε λα γειάεη κεηά. Θαη κνπ ιέεη, φηη «μέξεηο ηη; Γειάσ γηαηί ηειηθά, εθφζνλ απηφ έρεη γίλεη βηβιηαξάθη, άξα έρεη κειεηεζεί ε θαηάζηαζή κνπ. Άξα, ππάξρνπλ θαη ιχζεηο». Θαηαιάβαηε; Γελ είλαη πηα έλα πξνζσπηθφ ηεο πξφβιεκα. Δίλαη έλα ΘΝΗΛΥΛΗΘΝ 15

16 πξφβιεκα. Παο ην είπαλ απηφ, λνκίδσ, γηαηί ην ηνλίδνπκε πνιχ. Ζ βία δελ είλαη πξνζσπηθφ πξφβιεκα, είλαη θνηλσληθφ πξφβιεκα. - Να θάλσ κηα παξαηήξεζε; Ννκίδσ όηη απηή ε ζρέζε πνπ αλαθέξαηε αλάκεζα ζην/ζηε ζύκβνπιν θαη ηνλ/ηελ σθεινύκελε, είλαη δύζθνιν ζηε δηθή καο πεξίπησζε λα δεκηνπξγεζεί, γηα ην εμήο ζθεπηηθό: γίλεηαη, αο πνύκε, κία θιήζε ηελ ώξα πνπ έρεη θάπνην άηνκν κηα βάξδηα, εγώ, ν ρ, ς, θαηαγξάθνπκε ην ηζηνξηθό. Η ίδηα γπλαίθα κπνξεί λα θαιέζεη κεηά από 6 κήλεο. Δλδερνκέλσο λα είλαη θαη αλώλπκα. Άξα όηαλ μαλαθαιέζεη, ζα κηιήζεη κε θάπνηνλ/- α άιιν/-ε ζύκβνπιν πνπ δελ γλσξίδεη ην ηζηνξηθό θαη δελ κπνξεί λα ην βξεη. Μπνξεί λα έρεη άιια 100 ηζηνξηθά. Τη θάλνπκε ζ απηή ηελ πεξίπησζε; Απηφ θξάηα ην, γηαηί είλαη ζηηο νκνηφηεηεο θαη ηηο δηαθνξέο πνπ ζα πνχκε. - Θα θάλνπκε όκσο εβδνκαδηαία επνπηεία θαη κπνξεί θάπνηνο λα ην ζπκεζεί. Ή κπνξεί λα πεη θαη ε ίδηα ε γπλαίθα φηη έρεη μαλαπάξεη. Γίλεηαη κηα ζπδήηεζε γηα ηε δπζθνιία λα ζπληνληζηνύλ ν πξώηνο κε ηνλ δεύηεξν ζύκβνπιν. Απηφ είλαη έλα κεηνλέθηεκα. Απφ ηελ άιιε δελ ρξεηάδεηαη λα είλαη θαη ηξνρνπέδε. Γειαδή θαληάδνκαη φηη ηελ ψξα πνπ ζα ζε πάξεη κηα γπλαίθα ηειέθσλν, θαη κπνξεί λα ζνπ πεη «μέξεηε, είρα μαλαπάξεη», κπνξείο λα ηε ξσηήζεηο «ηη αθξηβψο είραηε δνπιέςεη κε ηελ/ηνλ ζχκβνπιν ηφηε;». Έλα, δχν, ηξία, ηέζζεξα. Ρη έρεη γίλεη απφ ηφηε κέρξη ηψξα, θη εζχ πηάλεηο απφ θείλν ην ζεκείν θαη ζπλερίδεηο. Πε θαιχπηεη απηφ; - Ναη, απιά είλαη απηό πνπ είπαηε, είλαη έλα κεηνλέθηεκα. Λαη, λαη, είλαη αιήζεηα απηφ. Ζ ελψπηνο ελσπίσ ζπλάληεζε έρεη πάξα πνιιά ζεηηθά, αιιά θαη ε ηειεθσληθή φπσο ζα δνχκε παξαθάησ έρεη πάξα πνιιά ζεηηθά. - Αλ λνηώζεη άβνια ην άηνκν, κήπσο θύγεη από ηε ζηγνπξηά πνπ έλνησζε Όια εμαξηψληαη απ ηελ πξνζέγγηζε πνπ ζα θάλεηε ζηε γπλαίθα. Γειαδή, ε γπλαίθα, αλ εγψ ήκνπλα θη έπαηξλα ζηε ηειεθσληθή γξακκή θαη πεηχραηλα π.ρ. εζέλα, σξαία; ζα ήζεια λα μέξσ. Δγψ, αο πνχκε, είδα ην λνχκεξν ηνπ ηειεθψλνπ, δε ζπκάκαη ηψξα πνην ζα είλαη, πήξα ζηελ ηειεθσληθή γξακκή λα πσ φηη εγψ θαθνπνηνχκαη. Κηιάσ καδί ζνπ. Γε ζα 16

17 κνπ πεηο φηη, «πήξαηε ζ απηή ηελ ηειεθσληθή γξακκή. Κηιάηε καδί κνπ απηή ηε ζηηγκή, κπνξεί φκσο φηαλ ζα μαλαπάξεηε, λα κελ είκαη εγψ». Ή κπνξεί, δελ μέξσ αλ κπνξείηε λα θιείζεηε καδί ξαληεβνχ, κπνξείηε λα ην θάλεηε απηφ; Γελ μέξσ ηη ζαο έρνπλε πεη. - Αλ έρνπλ γίλεη ηα ζπκβνπιεπηηθά θέληξα, ζα ηε παξαπέκπνπκε εθεί. Κπξάβν! Άξα, έρεηο δπν δξφκνπο, ή λα ηελ παξαπέκςεηο θαη ζα ηεο πεηο αθξηβψο φκσο πνχ είλαη εθεί πνπ παίξλεη ηειέθσλν, νπφηε εθεί ζα ηελ αλαιάβεη ε ίδηα ή ν ίδηνο ζχκβνπινο. Αλ φκσο κείλεηο καδί ηεο, εζχ, ηφηε ζα πξέπεη λα ηεο πεηο φηη «εκείο εδψ δνπιεχνπκε κε βάξδηεο». Ρψξα ζηελ αξρή ζα ην πεηο, ζην ηέινο, ζα ην δεηο, φπνπ ζε βνιεχεη θαιχηεξα, εζέλα θαη ηε γπλαίθα. Θαη ζα ηεο πεηο φηη «κπνξεί, αλ μαλαπάξεηε ηειέθσλν, ή λα δεηήζεηε εκέλα, ή λα κηιήζεηε κ έλαλ άιιν ζχκβνπιν. Αιιά, θάλνπκε φινη εδψ ηελ ίδηα δνπιεηά, είκαζηε καδί ζαο ζ απηή ηελ πεξίπησζε». Θα μέξεη. Νπφηε δελ ζα ηεο έξζεη πεξίεξγν, φηαλ ζα μαλαπάξεη. «Δγψ είρα κηιήζεη κ έλαλ άληξα, κπνξψ λα κηιήζσ κε ηνλ ίδην; Όρη;», ζα μέξεη απφ πξηλ πνχ πήξε ηειέθσλν, πψο δνπιεχεηε, ηη ππεξεζίεο παξέρεηε, φια απηά ζα ηα μέξεη. Νπφηε δελ ζα πάξεη δηεξεπλεηηθά ζα πάξεη επί ηνχηνπ. - Αλ ζέιεη λα κηιήζεη κε ζπγθεθξηκέλν, ζα δώζεη όλνκα θη απηά θαη κπνξεί λα ( ) Γελ μέξσ, ηη ζαο έρνπλε πεη; Δγψ θαληάδνκαη φηη Μηιάλε όινη καδί. Αλ ζαο ξσηήζεη κηα γπλαίθα πνπ παίξλεη ηειέθσλν ην φλνκά ζαο; - Τν κηθξό θαληάδνκαη ( ) Α, λα πνύκε ην πξαγκαηηθό; Δγψ ην έιεγα. Μέξεηε ηη; Ρν έβξηζθα πάξα πνιχ δχζθνιν λα παίξλεη κηα γπλαίθα ηελ ψξα ηεο θξίζεο θαη λα κηιάκε πψο; Λα κε ιέεη «θπξία ζχκβνπιε»; Ρη; «Θπξία ςπρνιφγα;» Ξψο ζα κε απνθαιέζεη; Πάιη κηιάλε όινη καδί. Ξέζηε φ,ηη ζαο θάλεη λα λνηψζεηε άλεηα, αιιά δελ θαηαιαβαίλσ γηαηί ην κηθξφ φλνκα ζα κπνξνχζε λα ζε θέξεη ζε δχζθνιε ζέζε. Γίλεηαη ζπδήηεζε κεηαμύ ηνπο γηα ην ηη ηνπο έρνπλ πεη πάλσ ζε απηό. Ρψξα μέξεηε ηη κνπ ζπκίδεηε; Δξρφηαλε κία θπξία ζην Θ.Δ.Θ.Η. θαη ζπκάκαη φηη παξφκνηα βέβαηα ηζηνξία κε ηελ θπξία εδψ, θαη είρε θηάζεη ζ έλα ζεκείν, ζηε ιήςε ηεο απφθαζεο θαη απνθάζηζε λα αθήζεη ην ζχδπγν. Δγψ 17

18 ηφηε ήκνπλ 9 κελψλ έγθπνο, κφλε κνπ ζην Ξαξάξηεκα. Σηππάεη ην θνπδνχλη, «λαη» ιέσ θη εγψ, θαινθαίξη, θαχζσλαο, είρε κείλεη κέζα κα ηα air condition θαη πεξίκελα λα θιείζσ, κνπ ιέεη «Ράθεο». Ιέσ «πνηνο Ράθεο;» Κνπ ιέεη «κπνξψ λ αλέβσ;» Ιέσ θη εγψ, «γηαηί φρη;» Γε θαληάζηεθα. Κπαίλεη κέζα, κνπ ιέεη «πνηα είζηε εζείο;» Κφιηο είδα ιίγν ην ζηπι, πνλεξεχηεθα, θαη ιέσ «εζείο πνηνλ δεηάηε;» Κνπ ιέεη «ηε Καξία ηελ Ρφπα ζέισ». «Γελ έρεη έξζεη, ιέσ αθφκα, ζήκεξα δελ έρεη βάξδηα θαη δελ έρεη έξζεη. Ρη ζπκβαίλεη, φκσο; Γηαηί είζηε αλάζηαηνο», είπα εγψ. Κνπ ιέεη «είκαη ν ζχδπγνο ηεο ηάδε». Απφξξεην, ε; Γελ ηελ μέξσ, δελ ηελ είδα, δελ ηελ άθνπζα! Κνπ ιέεη, «κνπ ζήθσζε παληηέξα, θη φηαλ ηε ξψηεζα απφ πνχ έρεηο απηέο ηηο ηδέεο, θη απφ κνπ γηλεο εζχ θεκηλίζηξηα θη απφ πνχ Ζ Καξία ε Ρφπα κνπ ηα ιέεη». Απηή κπνξεί θαιά λα είπε, εληάμεη; Ήζειε ζηήξηγκα, ήκνπλ ην ζηήξηγκά ηεο, παηδηά, έμη κήλεο, έηζη; Δίζαη πηα ην πξφζσπν αλαθνξάο, είηε πάξεη κία θνξά, είηε πάξεη δχν ή δεθαπέληε. Ινηπφλ Θαη αξρίδεη ηα θιάκαηα ν θχξηνο, θαη αξρίδεη λα κνπ ιέεη φηη «δελ ήζεια πνηέ λα γίλεη απηφ ην πξάγκα». Θαη ηνπ ιέσ «δε θάζεζηε;» Θαη αξρίζακε θαη κηινχζακε, ηνπ εμήγεζα γηα ηε βία, φηη είλαη ην θέληξν εδψ δε ηνπ είπα θαθνπνηεκέλσλ γπλαηθψλ, ηνπ είπα φηη εδψ βξίζθνπκε απαζρφιεζε, φηη δελ έρεη έξζεη πνηέ ηέηνην φλνκα, αιιά «κηαο θαη ήξζαηε, ζέιεηε λα ην ζπδεηήζνπκε; Γηαηί, ελ πάζε πεξηπηψζεη, θη εγψ ςπρνιφγνο είκαη», ε θαη θαζίζακε παηδηά θαη θάλακε θνβεξή θνπβέληα! Φνβεξή. Θαη θεχγνληαο ηνπ ιέσ «λα ζπζηεζνχκε». Θαη ηνπ είπα ην φλνκά κνπ. - Καη; Κνπ είπε «δελ είλαη ζσζηφ απηφ πνπ έθαλεο, κ έβαιεο θάησ, ιέεη» - Τνπ αιιάμαηε γλώκε, δειαδή; Γλψκε δελ πηζηεχσ λα ηνπ άιιαμα, αιιά ηνπιάρηζηνλ ηνπ έδσζα κηα άιιε νπηηθή. Λα δεη γηαηί γίλνληαη φια απηά ηα πξάγκαηα. Σψξηζε κε ηε γπλαίθα ηνπ, εγψ θαιά είκαη, δελ έθαλε ηίπνηα, αιιά ην απφξξεην δειαδή κε λχρηα θαη κε δφληηα, παηδηά! Μέξεηε πφζεο θνξέο κπνξεί λα πεη ςέκαηα θάπνηνο γηα λα ζαο ςαξέςεη, λα δεη αλ πήξε ε γπλαίθα ηνπ ηειέθσλν, ή αλ ήξζε ζ εζάο; Καο είρε έξζεη κηα γπλαίθα γηα ηα έλζεκα, λα ξσηήζεη ηελ θνηλσληθή ιεηηνπξγφ, θαη έζηεηιε ηνλ άληξα ηεο λα πάξεη ην ραξηί. Κπαίλεη κέζα ν ζχδπγνο, ιέεη «είκαη ν άληξαο ηεο Καξίαο», «πνηαο Καξίαο;», δειαδή δεκηνπξγήζακε πξφβιεκα ζηε γπλαίθα «πνπ πήγεο;». Γειαδή ηφζν πνιχ, ζέισ λα ζαο πσ. Κφλν αλ έπαηξλε ε γπλαίθα θαη καο έιεγε φηη 18

19 «ζα πεξάζεη ν ζχδπγνο, ηνλ έρσ ελεκεξψζεη γηα ηε δηαδηθαζία», κφλν ηφηε. Δληάμεη; Ζ γξακκή ζαο είλαη απφξξεηε, νπφηε δελ έρεηε Δίπακε φηη ε ζπκβνπιεπηηθή είλαη κηα εθπαηδεπηηθή δηαδηθαζία, ε γπλαίθα αλαθαιχπηεη ην ζέκα βία, καζαίλεη γη απηφ θαη παίξλεη απαληήζεηο ζε φια ηα αλαπάληεηα εξσηήκαηά ηεο. Θα ζαο πάξνπλε ηειέθσλν θαη πνιχ πηζαλά ζ αθνχζεηε, «γηαηί κε ρηππάεη; Δγψ, γηαηί δελ κπνξψ λα πάξσ απφθαζε λα θχγσ; Αθνχ λνηψζσ φηη θηλδπλεχσ, γηαηί δελ κπνξψ λα θχγσ; Ρειηθά ηα ζέισ, ε; Κάιινλ είκαη καδνρίζηξηα. Θαιά ιέλε». Θαη πνιινί ζα ηελ έρνπλ απνθαιέζεη, πξηλ πάξεη εζάο ηειέθσλν «ραδή. Γηαηί θάζεηαη;» Γηαηί απ έμσ, μέξεηε, κπνξεί λα ρνπλ θνβεξή άπνςε γηα ην ηη γίλεηαη κέζα ζ έλα ζπίηη, θαη λα μέξνπλ απφ πξηλ ηη πξέπεη λα γίλεη θαη λα θπζηθά λα ελαπνζέηνπλ επζχλεο γηα αθφκε κηα θνξά ζηε γπλαίθα θαη γηα ηνλ μπινδαξκφ πνπ πθίζηαηαη, αιιά θαη γηαηί κέλεη. - Καη ηη ζα ηεο απαληήζεηο, άκα ζνπ πεη απηό; Γηαηί κέλεη κηα γπλαίθα ζε κηα ηέηνηα ζρέζε; «Δζείο γηαηί πηζηεχεηε γηαηί ζαο είλαη δχζθνιν; Έρεηε πάξεη ηελ απφθαζε λα θχγεηε;», «λαη, αιιά δελ κπνξψ». «Ρη είλαη απηφ πνπ δπζθνιεχεη;» Θαη ζα αξρίζεη λα ζαο πεη, «έρσ δχν παηδηά» Δίλαη πνιιά ηα πξνβιήκαηα, δελ είλαη εχθνιν. - Καη κεηά ηη ζα ηεο πνύκε; Ξεξίκελε, πεξίκελε. Πε θαηαιαβαίλσ απφιπηα, έηζη αληηδξνχζα θη εγψ ζηελ αξρή. Ινηπφλ. «Έρσ δπν παηδηά. Γελ έρσ δνπιεηά. Δίκαη άξξσζηε. Έρσ θαξθίλν. Ξνχ λα πάσ, νη γνλείο κνπ κ έρνπλε δηαγξάςεη». Ζ αιήζεηα είλαη φκσο, φπσο καο είρε πεη ηφηε θη εκάο ζηελ επνπηεία ε θπξία Φαηνχξνπ, φηη αλ έλαο ζχκβνπινο βιέπεη αδηέμνδν, ηφηε δελ βνεζάεη. Γειαδή, ππήξραλ πεξηπηψζεηο, κέζα ζε φιεο απηέο ηηο γπλαίθεο πνπ έρσ βνεζήζεη, ππάξρνπλ θαη γπλαίθεο πνπ δελ ηα πήγα φζν θαιά ζα ήζεια. Ρν πξψην κνπ πεξηζηαηηθφ, ην πξψην κνπ, πνπ πήγα ζην Θ.Δ.Θ.Η., θαη ξσηνχζα φπσο εζχ ηψξα ηηο άιιεο εδψ ζηελ Αζήλα, «πείηε κνπ, ηη είπαηε ηελ πξψηε θνξά; Ρη απαληήζαηε εθεί;» Κνπ ιέγαλε «ζα ηε βξεηο ηελ άθξε» θη εγψ λφκηδα φηη κε θνξφηδεπαλ, έηζη; Ήξζε κία γπλαίθα ε νπνία είρε εδψ έλα απιάθη πνπ ηεο ην έθηαημε κε ην ζσιήλα ηεο ειεθηξηθήο ζθνχπαο. Ρε ζπκάκαη ζαλ λα ηαλε ρζεο. Ζ νπνία ήξζε, έθιαηγε ζπλέρεηα, δελ κπνξνχζα λα βγάισ άθξε, θαη θάζε θνξά πνπ εξρφηαλ έιεγε απηφ ην πξάγκα, «πάιη ζα θάσ μχιν, πάιη ζα θάσ μχιν. Ρη λα θάλσ; Καγεηξεχσ θνηφπνπιν, ηξψσ μχιν γηαηί δε 19

20 καγείξεςα ςάξηα. Καγεηξεχσ ςάξηα, ηξψσ μχιν γηαηί δε καγείξεςα θνηφπνπιν». - Γηαηί δελ ηνλ ξσηάεη ηη ζέιεη λα θάεη; Ξαηδηά, ε βία θαη ε θαθνπνίεζε δελ έρεη αηηία. Έρεη αθνξκέο. Ζ αηηία είλαη κία. Ζ επηβνιή εμνπζίαο απφ απηφλ πνπ ζεσξεί φηη είλαη δπλαηφο, ζ απηφλ, ηνλ αδχλακν. Γη απηφ ιέκε φηη είλαη θνηλσληθφ ην ζέκα Γίλεηαη δηάινγνο. Ρηο πεξηζζφηεξεο θνξέο, κία γπλαίθα πνπ πθίζηαηαη βία γηα πνιιά ρξφληα, πην πξηλ είπακε, έρεη ην αίζζεκα ηεο θαηάζιηςεο, έρεη ελνρέο φηη θηαίεη, πνην είλαη απηφ ην αλέθδνην πνπ ιέεη, «ρηχπα ηελ εζχ θη αο κελ μέξεη, ζα βξεη απηή ηελ αηηία». Θαη έρεη θη απηφ ην ζπλαίζζεκα αβνεζεζίαο, φηη «δελ κπνξψ λα θάλσ θάηη». Ινηπφλ, εξρφηαλ θαη κνπ ην έιεγε, θαη πξαγκαηηθά, φηαλ κε ξψηεζε ε θπξία Φαηνχξνπ «πψο ην βιέπεηο;», «δε βξίζθσ άθξε!». Δίρε 3 παηδηά, ήηαλ άξξσζηε, ηελ είρε θαηαζεκαδέςεη, είρε παξακειήζεη ηνλ εαπηφ ηεο ηειείσο, είρε θαηάζιηςε, δελ είρε ζηεξηθηηθφ πεξηβάιινλ, ηη λα θάλεη; Ξνην ήηαλ ην ιάζνο ηφηε; Όηη θη εζείο πνπ ζα ζεθψλεηε ηα ηειέθσλα θαη εγψ πνπ ην ζήθσλα ή ήκνπλα κέζα ζην γξαθείν, δελ ςάρλνπκε εκείο λα βξνχκε ηε ιχζε ζηε γπλαίθα θαη λα ηεο πνχκε, «ινηπφλ, αχξην λα παο εθεί θη εθεί». Ρη ζέιεη λα θάλεη ε γπλαίθα; Θαη ζα ηε βνεζήζνπκε ζ απηφ πνπ ζέιεη θαη ΚΞΝΟΔΗ! Γειαδή, ε ζπκβνπιεπηηθή κε ηελ νπηηθή ηνπ θχινπ ηη θάλεη; Γελ δίλεη ιχζεηο ζηηο γπλαίθεο, φπσο πηζηεχνπλ νη πεξηζζφηεξνη φηη ζπκβνπιεπηηθή είλαη δίλσ ζπκβνπιέο, ην μέξεηε απηφ, έηζη; Βνεζάκε ηε γπλαίθα κε ηνπο πφξνπο πνπ ΑΡΖ δηαζέηεη λα πάξεη ηε ιχζε πνπ ΑΡΖ επηζπκεί. - Άκα καο πεη όηη «επεηδή δελ έρσ πόξνπο, πξέπεη λα κείλσ ζην ζπίηη, αιιά πώο κπνξώ λα ηνλ αληηκεησπίζσ;» Μπνξνύκε λα δώζνπκε πξαθηηθέο ζπκβνπιέο; Λαη, βέβαηα! Δγψ είρα πεη ζε κία θπξία, φηαλ ήξζε ηελ πξψηε θνξά, είρα πεη φηη «πξέπεη λα ηνπ πεηο φηη απηφ πνπ πξάηηεη είλαη πνηληθφ αδίθεκα», κάιηζηα πνιιέο μέξεηο ηη είραλ θάλεη; Δίραλ θσλάμεη ηελ αζηπλνκία λα ηνπο θάλεη ζπζηάζεηο. Κπαο θαη θνβεζνχλ. - Μπνξεί λα γίλνπλ ρεηξόηεξνη. Θαη απηφ! Ξξέπεη λα ην ξηζθάξεηο, θάπνηεο θνξέο. Γη απηφ ιέσ φηη πξέπεη λα είζηε πιήξσο ελήκεξνη γηα ην ηη κπνξεί λα γίλεη, αο πνχκε, ε δηαδηθαζία κε ηελ αζηπλνκία, πνηα είλαη ηα βήκαηα Γειαδή κηα γπλαίθα ιέεη, «πήξα ηα 20

21 παηδηά κνπ θη έθπγα, πήγα π.ρ. ζηελ Ξεινπφλλεζν». «Βξε, έπξεπε λα παο ζηελ αζηπλνκία πξψηα, ζνπ είπα, λα ην δειψζεηο, απηφ ζεσξείηαη εγθαηάιεηςε». Ξνιιέο θνξέο δε ζα ρεηε ηελ επθαηξία εζείο ζην ηειέθσλν φπσο έρνπκε εκείο ζηα πξνζσπηθά ξαληεβνχ, λα θιείζεηε ην ηειέθσλν, λα πάξεηε ηε δηθεγφξν, λα αληηκεησπίζεηε δηεπηζηεκνληθά ην δήηεκα, θαη ηελ άιιε θνξά πνπ ζα πάξεη λα πεηο, «ινηπφλ, κίιεζα κε ηελ θνηλσληθή ιεηηνπξγφ θαη ηε δηθεγφξν θαη είπακε απηά θη απηά ηα πξάγκαηα». Δζάο ε ζέζε ζαο είλαη πην δχζθνιε. Ιππάκαη πνπ ην ιέσ, αιιά είλαη πην δχζθνιε. Θα πξέπεη εθείλε ηελ ψξα ηνπ ξαληεβνχ λα είζηε λα έρεηε θάπνηα πξάγκαηα κπξνζηά ζαο. Ρη γίλεηαη ζ απηή ηελ πεξίπησζε, ηη γίλεηαη ζε πεξίπησζε θξίζεο, ηη γίλεηαη άκα θηλδπλεχεη; Θα ηα πνχκε απηά παξαθάησ. Νη πεξηζζφηεξεο γπλαίθεο θαη ζα ηα αθνχζεηε πάξα πνιχ ζπρλά ζην ηειέθσλν, ιέεη, «απηφ πνπ κε κπεξδεχεη πεξηζζφηεξν, είλαη ζαλ λα είλαη δχν άλζξσπνη ζε έλαλ». Γειαδή, κηα είλαη πνιχ θαιφο, εηδηθά ζηνλ κήλα ηνπ κέιηηνο θαη κεηά είλαη ζαλ έλα ηέξαο. Θαη απηφ είλαη παγίδα πνπ νδεγεί ηηο πεξηζζφηεξεο γπλαίθεο λα πηζηεχνπλ θάλνπλ έηζη θαη κηα δηάγλσζε ςπρηαηξηθή, «είλαη δηραζκέλε πξνζσπηθφηεηα. Θαη πξέπεη λα ηνλ βνεζήζσ». Νη πεξηζζφηεξνη φκσο, ζαο πιεξνθνξψ, ζχληξνθνη, ζχδπγνη γηαηί δε ζα ζαο πάξνπλ κφλν παληξεκέλεο γπλαίθεο, ζα ζαο πάξνπλ θαη γπλαίθεο πνπ είλαη ζε κία ζρέζε, έηζη; ΓΔΛ είλαη ςπρηαηξηθά άξξσζηνη. Ρψξα, βέβαηα, έξρεηαη θαη ν αληίινγνο θαη ιέεη, κα είλαη δπλαηφλ έλα ηέηνην άηνκν λα κελ έρεη ςπρνινγηθά πξνβιήκαηα θαη λα ηεο θέξεηαη έηζη; Αιιά ζα ζαο πσ ην εμήο, είλαη ηέηνηα ε θνηλσληθή αληζφηεηα θαη λνηψζεη ηφζν άλεηα λα ην θάλεη, λνηψζεη πνιχ άλεηα λα ην θάλεη απηφ ζηε γπλαίθα ηνπ ή ζηε ζχληξνθφ ηνπ, λνηψζεη φηη είλαη ok Θαη αλ παξαηεξήζεηε γχξσ καο θνηλσληθά, απφ πάξα πνιινχο αλζξψπνπο ζεσξείηαη ok. Δγψ ζε κηα έξεπλα πνπ είρα θάλεη ην 2000 ζην Θ.Δ.Θ.Η., αλαθεξφηαλ ζην φηη ε θαθνπνίεζε ζεσξείηαη θαηαδηθαζηέα κφλν ζε αθξαίεο πεξηπηψζεηο. Όηαλ θηλδπλεχεη ε δσή ηεο γπλαίθαο. ΚΔΣΟΗ ηφηε, εληάμεη, είλαη πξφβιεκα αλάκεζα ζην δεπγάξη, βξε παηδί κνπ. Δ, θη ν άληξαο ράλεη θαη ιίγν ηνλ έιεγρφ ηνπ, είλαη θαη καζεκέλνο αιιηψο Πε παξέα ήκνπλα θαη κνπ ιέεη κηα θνπέια ζπλάδειθνο φηη ζήθσζε κηα κέξα ην ηειέθσλν θαη ηεο είπε έλα παηδί ρξνλψλ, «είδα ζην δξφκν έλα θχξην λα ζέξλεη απ ηα καιιηά, ζε θεληξηθφ δξφκν ηνπ Βφινπ, απ ην έλα πεδνδξφκην ζην άιιν, ηε γπλαίθα ηνπ θαη ηα παηδηά λα θσλάδνπλ, κπακπά κε ζθνηψλεηο ηε κακά». Θαη κε 21

22 πήξε ηειέθσλν θαη κνπ ιέεη, «ηη θάλνπκε ζε ηέηνηεο πεξηπηψζεηο;». Θα έρεηε θαη ηέηνηα ηειέθσλα, δε ζα λαη φια θξίζεηο. Θα ζαο παίξλεη θφζκνο λα ζαο ξσηήζεη «κπνξψ λα θάλσ κηα θαηαγγειία αλψλπκε;». Δγψ ηνλ ξψηεζα, «εζχ ηη έθαλεο;» θαη κνπ ιέεη «εγψ δελ κπιέθσ ζηα νηθνγελεηαθά ηνπ άιινπ». Ρη ζαο ιέεη απηφ; Θεσξείηαη ΑΘΝΚΖ νηθνγελεηαθφ ζέκα! Γελ είλαη. Θη απηφ πνπ πεξλάκε ζηε γπλαίθα είλαη φηη απηφ πνπ πθίζηαηαη ε γπλαίθα είλαη ΞΝΗΛΗΘΝ ΑΓΗΘΖΚΑ. Ξάεη απηφθσξν. - Μπνξεί λα ην θαηαιαβαίλεη απηό, αιιά λα θνβάηαη ηηο ζπλέπεηεο Απηφ λαη, δελ κνπ είπε απηφ φκσο, κνπ είπε «δελ αλαθαηεχνκαη ζηα νηθνγελεηαθά ηνπ άιινπ». Γελ είλαη νηθνγελεηαθφ ζέκα. Γηαηί, λα ζαο πσ; Ζ βία ζεσξείηαη νηθνγελεηαθφ ζέκα, αιιά αλ πεηηφηαλ έλαο θη έθιεβε ην πνξηνθφιη απηνχ, λνκίδσ φηη φινη ζα είρακε κηα ζπκκεηνρή ζ απηφ. Ρνπιάρηζηνλ ζα θσλάδακε, ή ζα θαινχζακε ηελ αζηπλνκία, ή ζηε ρεηξφηεξε πεξίπησζε ζα ιέγακε «ήηαλ έλαο θιέθηεο, ισπνδχηεο πνπ άξπαμε ην πνξηνθφιη ηνπ θαεκέλνπ απηνχ ηνπ αλζξψπνπ, πνπ κπνξεί λα ηαλε θαη θησρφο». Πηε ζπγθεθξηκέλε πεξίπησζε, δελ αληέδξαζε θαλέλαο. Θαη ππάξρνπλ πνιιά ζπίηηα πνπ θξχβνπλ ηέηνηεο ηζηνξίεο κέζα. Κπνξεί λα ζαο πάξνπλε ηειέθσλν γαηί άθνπζαλ ζηελ πνιπθαηνηθία ζα ζαο πάξνπλε, «ζηνλ θάησ φξνθν αθνχσ θσλέο, αθνχσ λα ζπάλε πξάγκαηα, ηη γίλεηαη;». Μέξσ εγψ, κνπ ιέεη κία, «είλαη θαη Ληγεξηαλνί απηνί, είλαη θη άγξηνη, άκα κε πεηχρεη πνπζελά ζηε γσλία, άκα κάζεη φηη έθαλα εγψ θαηαγγειία;». Κπνξεί λα γίλεη θαη αλψλπκε θαηαγγειία. Δγψ έρσ θάλεη αλψλπκε θαηαγγειία. - Δ, είλαη θη απηφ έλα ζέκα, εγψ πήγα, ηζέθαξα, ήκνπλα θνληά, πήγα. Δίρακε θάλεη ηφηε θαη ζεκηλάξην ζηνπο αζηπλνκηθνχο, ζηνπο δηθεγφξνπο, είρακε θάλεη πνιχ σξαία ηζηνξία ηφηε. Κεηά απφ φιε απηή ηε δηαδηθαζία, θαη αθνχ έρεη εμεγεζεί ζηε γπλαίθα φιν απηφ, ν ζχδπγνο ηη είλαη πιένλ γηα ηελ θπξία; Δίλαη έλαο βίαηνο άλζξσπνο, δειαδή ζηακάηεζε λα είλαη απηή ε δηραζκέλε πξνζσπηθφηεηα πνπ έςαρλε λα βξεη αηηία γηαηί ηε δέξλεη, έηζη; είλαη έλαο βίαηνο, ηνπνζεηήζεθε δειαδή ζην θεθάιη ηεο σο έλαο βίαηνο άλζξσπνο θαη ΞΟΔΞΔΗ λα ηνλ αληηκεησπίζεη. Απηφ είλαη έλα πνιχ ζεκαληηθφ βήκα, γηαηί έρεη ζπλεηδεηνπνηήζεη ηελ θαηάζηαζε. Θαη βέβαηα ηψξα, φπσο ζα δείηε, έρεη εξσηήκαηα «γηαηί ηνλ παληξεχηεθα, γηαηί ηνλ άθεζα λα κε θαθνπνηεί έηζη;». Θαη είλαη εξσηήκαηα πνπ έρνπλ νη γπλαίθεο ζπρλά, ε; «Ξψο άθεζα λα κνπ ζπκβεί εκέλα απηφ ην 22

23 πξάγκα; Ξψο εμέζεζα ηα παηδηά κνπ ζε ηέηνην θίλδπλν;». Γηαηί έρνπλ ελνρέο θαη γηα ηα παηδηά ηνπο. Θαη, ηη θαηάιαβε; Γηθφ ηεο ζπκπέξαζκα, φκσο, ε; Ξξνζέμηε, φρη δηθφ καο. Πηε ζπκβνπιεπηηθή θάλνπκε ηηο εξκελείεο ΚΑΕΗ κε ηε γπλαίθα. Κπνξεί, δειαδή, λα θάλνπκε θάπνηεο εξκελείεο πνπ δελ ηεο ηαηξηάδνπλ, έηζη; ζα ην μαλαζπδεηήζνπκε. Ινηπφλ, θαηαιάβακε εδψ πσο κηα δσή αηζζαλφηαλ ππνρξεσκέλε απέλαληη ζηνλ ζχδπγφ ηεο, πνπ ηελ παληξεχηεθε φηαλ πεξλνχζε δχζθνια, πνπ δέρηεθε ηελ θφξε ηεο ζαλ δηθφ ηνπ παηδί, απηφ πνπ ιέγακε πάλσ-θάησ, έηζη; Θη έηζη φια απηά ηα ρξφληα δελ ηνικνχζε λα αληηζηαζεί, κήπσο θαη θαλεί αράξηζηε. Απηφ γίλεηαη ηδηαίηεξα ζηηο πεξηπηψζεηο πνπ ππάξρεη νηθνλνκηθή εμάξηεζε. Ζ νηθνλνκηθή εμάξηεζε, φπσο μέξεηε, είλαη θαη εζηθή. Έηζη; Καο ηαΐδεη, καο πεξηπνηείηαη, άξα απηφ ηνπ δίλεη ην δηθαίσκα λα εθθξαζηεί - Γηα απηό πξέπεη λα είλαη αλεμάξηεηε. - Ναη, αιιά νη πεξηζζόηεξνη άληξεο δελ αθήλνπλ ηε γπλαίθα λα εξγαζηεί. Θαη απηφ, θη φπσο επίζεο, ζα ζαο θάλεη εληχπσζε, αιιά πνιιέο απ απηέο ηηο γπλαίθεο πνπ ζα ζαο πάξνπλ ηειέθσλν, δελ ζα λαη φιεο νηθνλνκηθά εμαξηεκέλεο. Γελ μέξσ αλ έρεηε ζην λνπ ζαο φηη ζα λαη γπλαίθεο θαεκέλεο, θησρέο, πνπ δελ κπνξνχλ λ αληηδξάζνπλ. Έρσ ζπλεξγαζηεί κε γπλαίθεο νη νπνίεο είλαη αξθεηά ρεηξαθεηεκέλεο θαη νηθνλνκηθά, αξθεηά επθαηάζηαηεο. Δπηρεηξεκαηίεο, δηθεγνξίλεο, γηαηξνί, εηζαγγειείο Γη απηφ ιέκε φηη νπνηαδήπνηε γπλαίθα κπνξεί λα πέζεη ζχκα. Έηζη κπξάβν! Άξα δελ είλαη κφλν ην νηθνλνκηθφ. Αλαπηχζζνληαη δεζκνί κέζα ζ απηή ηε βίαηε ζρέζε, ππάξρνπλ ζπλαηζζεκαηηθνί δεζκνί. Βιέπεηο ηη ιέεη; «Κνπ ζηάζεθε φηαλ πεξλνχζα δχζθνια, δέρηεθε ηελ θφξε κνπ» Απηή δελ έρεη πεη ηίπνηα γηα ρξήκαηα κέρξη ηψξα. Θαη είλαη άλεξγε, ε; Γίλεηαη ζπδήηεζε γηαηί απηή ε γπλαίθα δελ έθεπγε. Θα μέξεη, φηη απηφ πνπ θάλεη απηφο ηψξα είλαη θαθνπνίεζε. Γη απηφ ιέκε φηη είλαη εθπαηδεπηηθή δηαδηθαζία. Λφκηδε φηη θαιά θάλεη θαη ηε θηππάεη. Αιιά φρη ηφζν πνιχ, ξε παηδί κνπ. Έρνπκε έλα φξην. Κέρξη πνπ ζα θηλδπλεχζνπκε ην δερφκαζηε. Κεηά; Θάηη πξέπεη λα θάλνπκε θαη γη απηφ. Μέξεηε, πνιιέο θνξέο, ζα ην δείηε θαη ζην ηειέθσλν, νη πεξηζζφηεξεο γπλαίθεο μέραζα ηη ήζεια λα πσ, ζα ην ζπκεζψ ζηελ πνξεία, ζπγγλψκε. Απηφ πνπ ιέγακε πξηλ, φηη θαη νη γπλαίθεο κπνξεί λα είλαη θνξείο 23