Truths and Myths in Nutrition: Dietary fat, Phytosterols, Childhood Obesity

Transcript

1 Truths and Myths in Nutrition: Dietary fat, Phytosterols, Childhood Obesity Antonis Zampelas PhD Associate Professor in Human Nutrition Member of the Scientific Committee, European Atherosclerosis Society Consultant in Nutrition, European Association for Cardiovascular Prevention and Rehabilitation (EACRP) Education and Accreditation Committee Unit of Human Nutrition Department of Food Science, Technology and Human Nutrition Agricultural University of Athens

2 Total fat Phytosterols Obesity

3 Low fat dietary pattern and risk of CVD: the Women s Health Initiative Randomized Controlled Modification Trial (n=48835) Intervention Year 1 Comparison Year 1 Difference between groups Year 6 Fat % Energy SFA % PUFA % MUFA % Cholesterol (mg/d) Dietary Fiber (g/d) Energy (kcal/d) Consumption per day Fruits and vegetables Grains Fiber Ηoward BV et al JAMA 2006;295:655-66

4 Differences between the mean changes in cardiovascular disease risk factors from baseline to year 3 in the Intervention vs the Comparison Group (n=5.8% of the sample) Baseline Mean (SD) Year 3, Mean (SD) Risk Factor Intervention Comparison Intervention Comparison Weight, kg BMI Systolic BP Diastolic BP Clinical Values * 28.8* * Total chol LDL C HDL C TG LbVl Lab Values * 123* Ηoward BV et al JAMA 2006;295:655-66

5 Percentage of subjects who developed CHD, stroke and CVD after 6 years of dietary intervention 1 0,8 % 06 0,6 0,4 0,2 Intervention Group Comparison Group 0 CHD Stroke CVD Ηoward BV et al JAMA 2006;295:655-66

6 Changes in Energy and Nutrient Intakes (Substudy of the PREDIMED Study, n=515) Nutrients Mediterranean Diet with Olive Oil vs Low-Fat Diet Mean (95% CI) Between-Group Difference P Value Energy, kcal Protein, % CHO, % Fiber, g/d Total fat, % SFA, % MUFA, % PUFA, % LA, g/d ALA, g/d EPA, DHA, g/d Energy from Olive Oil, % Cholesterol, mg/d 4.5 ( to 148.0) (-1.07 to 0.13) 0.22 (-1.30 to 1.70) 0.49 (-1.90 to 2.90) 0.45 (-1.00 to 1.90) (-0.55 to 0.36) 0.58 (-0.30 to 1.45) 0.03 (-0.53 to 0.58) (-0.85 to 0.31) 0.03 (-0.32 to 0.25) 0.11 (-0.26 to 0.04) 1.9 (0.55 to 3.20) -38 (-152 to 76) Estruch R et al Ann Intern Med 2006;145:1-11

7 Changes in Adiposity, Blood Pressure, and Cardiovascular Risk Factors Variable Mediterranean Diet with Olive Oil vs Low-Fat Diet Mean (95% CI) Between-Group Difference P Value Weight, kg BMI, kg/m2 Systolic BP Diastolic BP Glucose, mg/dl Insulin, pmol/l Cholesterol, mg/dl LDL-C, mg/dl HDL-C, mg/dl Triglycerides, mg/dl Cholesterol-HDLC ratio 0.01 (-0.39 to 0.42) 0.09 (-0.12 to 0.29) -5.9 (-8.7 to -3.1) (-3.00 to -0.01) -7.0 (-13.0 to -1.3) (-27.1 to -0.4) -3.5 (-9.5 to 2.6) 26) -3.9 (-9.5 to 1.7) 2.9 (1.7 to 4.0) -7.1 (-18.0 to 3.9) (-0.55 to -0.22) <0.001 Estruch R et al Ann Intern Med 2006;145:1-11

8 Study Design Parralel Study Ninety subjects with abdominal obesity (WC > 102 cm for men and 88 cm for women 2 month intervention Control Group (Received copy of the Mediterranean diet and counseled on the eating pattern) Intervention group (followed specific weekly food plan, weekly appointments with a dietitian, provision of concentrated fruit juice (Unilever), olive oil based margarine (Unilever), red wine (Harlaftis LtD, Greece), extra virgin olive oil (Unilever), almonds Rallidis LS et al Am J Clin Nutr 2009;90:263-8

9 Nutrient intakes of participants at baseline and 2 mo after the intervention Intervention Group (n=41) Control Group (n 41) Baseline 2 mo after P Baseline 2 month after P P for between group comparisons Total Εn (kcal/d) % En from CHO Protein Total fat SFA MUFA PUFA Cholesterol (mg/d) Fiber (g/d) Vitamin C (mg/d) α Toc (mg/d) β carotene (μg/d) Alcohol (g/d) Rallidis LS et al Am J Clin Nutr 2009;90:263-8

10 Characteristics of participants at baseline and 2 mo after dietary intervention Intervention Group (n=41) Control Group (n 41) Baseline 2 mo after P Baseline 2 month after P P for between group comparisons Body weight (kg) BMI (gg/m2) WC (cm) Glucose (mmol/l) Insulin ((μu/ml) HOMA IR score Total cholesterol (mmol/l) Triglycerides (mmol/l) HDL cholesterol (mmo/l) LDL cholesterol ((mmo/l) C reactive protein (mg/l) SBP (mm Hg) DBP (mm Hg) Rallidis LS et al Am J Clin Nutr 2009;90:263-8

11 Mean Flow-Mediated dilatation (FMD) at the beginning and 2 mo after dietary intervention in individuals with abdominal obesity 10 8 P=0.042 P< P= Prior Intervention After Intervention 2 0 Control Group Intervention Group Rallidis LS et al Am J Clin Nutr 2009;90:263-8

12 Plasma total antioxidant capacity at the beginning and 2 mo after dietary intervention in individuals with abdominal obesity P<0.039 P= P=0.844 Prior Intervention After Intervention Control Group Intervention Group

13 Total fat Plant Sterols Obesity

14 Overview of cholesterol lowering trials with plant sterols 0 total cholesterol LDL cholesterol plant sterols (g/d) % change meta analysis 41 studies Stresa workshop (95%CI), Katan et al. 2003

15 LDL χοληστερό όλη (% ch hange ) Μέση % μείωση επιπέδων LDL χοληστερόλης με διαιτητική παρέμβαση, control και δίαιτα με στατίνες Εβδομάδα 0 Εβδομάδα 2 Εβδομάδα υπερχοληστερολαιμικοί λ ενήλικες 4 εβδομάδες παρέμβασης -8.5% 85% Δίαιτα Control Δίατα Control + στατίνη Διαιτητική παρέμβαση (dietary portfolio#) o o#) -29.6%* -33.3%* + *Significantly different from control (low saturated fat diet) # Dietary portfolio = plant sterols (1 g/1000 kcal), soy protein (23.4 g/1000 kcal), viscous fiber (10 g/1000 kcal) Jenkins DJA et al Am J Clin Nutr 2005;81:380-7

16 Mechanism Ο Μηχανισμός μείωσης της χοληστερόλης: Αναστολή της Εντερικής Απορρόφησης ΧΩΡΙΣ ΦΥΤΙΚΕΣ ΣΤΕΡΟΛΕΣ/ ΣΤΑΝΟΛΕΣ Διαιτιτική Χοληστερόλη Χοληστερόλη Χολής ΜΕ ΦΥΤΙΚΕΣ ΣΤΕΡΟΛΕΣ Εντ τερική οδός ΣΥΚΩΤΙ ΑΠΟΡΡΟΦΟΥΜΕΝΗ Χοληστερόλη 50% Χοληστερόλη η Ορού ΑΠΟΡΡΟΦΟΥΜΕΝΗ Χοληστερόλη 20% ΑΠΟΒΑΛΛΟΜΕΝΗ Χοληστερόλη 50% ΑΠΟΒΑΛΛΟΜΕΝΗ Χοληστερόλη 80%

17 Δράση φυτοστερολών στο Μεταβολικό Σύνδρομο Σε Ελληνικό Πληθυσμό Σχεδιασμός μελέτης Τυχαιοποιημένη, ελεγχόμενη, κλινική μελέτη, απλή τυφλή, παράλληλου σχεδιασμού 110 συμμετέχοντες (60 άνδρες, 50 γυναίκες) με μεταβολικό σύνδρομο 2 μήνες παρέμβαση Ομάδα Ελέγχου, 30 άνδρες, 25 γυναίκες [Διατροφικές συνήθειες δυτικού τύπου + placebo (2 γιαουρτοχυμοί, 1 με κάθε κύριο γεύμα)] Ομάδα Παρέμβασης, 30 άνδρες, 25 γυναίκες (Διατροφικές συνήθειες δυτικού τύπου + 2 γιαουρτοχυμοί, 1 με κάθε κύριο γεύμα, που περιείχε συνολικά 4 γρ. φυτοστερολών) Η συμμόρφωση στη διατροφή ελέγχθηκε με μηνιαία 3 ήμερα (2 ημέρες εβδομάδας + 1 Σαββατοκύριακου) ημερολόγια καταγραφής τροφίμων

18 Nutrient intakes of participants at baseline and 2 mo after the intervention Intervention Group (n=53) Control Group (n=55) Baseline 2 mo after P Baseline 2 month after P P for between group comparisons Total Εn (kcal/d) % En from CHO Protein Total fat SFA MUFA PUFA Cholesterol (mg/d) Fiber (g/d) Vitamin C (mg/d) α Toc (mg/d) β carotene (μg/d)

19 Clinical and anthropometric characteristics of participants at baseline and 2 mo after dietary intervention Intervention Group (n=53) Control Group (n=55) Baseline 2 months after P Baseline 2 months after P P Body weight (kg) BMI (kg/m2) WC (cm) Glucose (mg/dl) Total cholesterol (mg/dl) Triglycerides (mg/dl) HDL cholesterol (mg/dl) LDL cholesterol (mg/dl) Small and dense LDL (mg/dl) Apolipoprotein A-1 (mg/dl) Apolipoprotein B (mg/dl) C-reactive protein (mg/l) SBP (mm Hg) DBP (mm Hg)

20 Plasma total antioxidant capacity at baseline and 2 mo after dietary intervention Intervention Group (n=53) Control Group (n=55) Baseline 2 months P Baseline 2 months P P after after ORAC (mmol/l) FRAP (mmol/l)

21 Total fat Plant Sterols Obesity

22 Σκοπός Η οργανωμένη καταγραφή: σωματομετρικών χαρακτηριστικών επιλεγμένων διατροφικών συνηθειών και συμπεριφορών της σωματικής δραστηριότητας σε παιδιά ηλικίας τα οποία φοιτούσαν στην Ε και ΣΤ τάξη των Δημοτικών σχολείων της χώρας. Αξιολόγηση χαρακτηριστικών των γονέων που πιθανόν επιδρούν στην παρουσία παχυσαρκίας στα παιδιά τους. Αξιολόγηση της αιτιολογίας της παιδικής και εφηβικής παχυσαρκίας στην Ελλάδα.

23 Μεθοδολογία Ερευνητικά κέντρα: Μονάδα Διατροφής του Ανθρώπου Γεωπονικό Πανεπιστήμιο (Συντονιστής), Τμήμα Επιστήμης Διαιτολογίας Διατροφής, Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο Σχεδιασμός μελέτης: Αναδρομική παρατήρηση Πληθυσμός: 4786 παιδιά Ε και ΣΤ τάξης από 117 δημοτικά σχολεία όλης της χώρα 2315 συμμετέχοντες γονείς των παιδιών της έρευνας Γεωγραφική Προέλευση: περιφέρεια Πρωτευούσης, Στερεά Ελλάδα, Εύβοια, Πελοπόννησο, Ήπειρο, Θεσσαλία, Μακεδονία, Θράκη, νησιά του Αιγαίου, του Ιονίου, Κρήτη. Χρόνος εισαγωγής: Οκτώβριος Ιούνιος 2009.

24

25 Αρχικά Αποτελέσματα Επιπολασμός Υπερβάλλοντος βάρους- Παχυσαρκίας ανά φύλο με βάση IOTF στο δείγμα της μελέτης Αγόρια Κορίτσια P Φυσιολογικά (%) 58,0 61,7 0,01 Υπέρβαρα ρ (%) 29,6 28,3 Παχύσαρκα (%) 12,4 10,0

26 Results from logistic regression analyses that evaluated the main effect of various sociodemographic characteristics of parents on the likelihood of childhood overweight/obesity Unadjusted OR, (95% Conf. Inter.) Initial Model OR, (95% Conf. Inter.) Final Model OR, (95% Conf. Inter.) * Age mother 0.97 ( ) 0.94 ( ) 0.96 ( ) Age father 0.99 ( ) 1.03 ( ) - Mother s occupation Unemployed / retired Reference category Housewife 1.23 ( ) 2.40 ( ) 1.39 ( ) Self employed 1.66 ( ) 5.58 ( ) 2.09 ( ) Private servant-employee 1.64 ( ) 6.18 ( ) 1.95 ( ) Public servant-employee 1.10 ( ) 4.20 ( ) 1.59 ( ) Parental BMI classification Non of the parents overweight/obese Reference category One parent 1.62 ( ) 1.46 ( ) 1.75 ( ) overweight/obese Both parents overweight/obese 3.24 ( ) 3.17 ( ) 3.72 ( )

27 Low total Sodium Moderate total High total intake (<1500 Sodium intake ( Sodium intake mg/d) 2200 mg/d) (> 2200 mg/d) Total Sample P N 2321 (51%) 1025 (22%) 1234 (27%) 4580 KIDMED score (0-16) <

28 Πρόσληψη νατρίου από τρόφιμα ως ποσοστό της συνολικής πρόσληψης χωρίς να περιλαμβάνεται η πρόσληψη αλατιού κατά το μαγείρεμα ή στο τραπέζι Pizza Fried Potatoes Greek Souvlaki Hamburger Bread Processed Cereals Yellow Cheese White Cheese % of total sodium intake

29 Thank you very much for your attention