ππνινγηζηή απφ ηνπο/ηο εθπαηδεπηηθνχο γηα δηδαζθαιία Καξηζηψηνπ Θσκατο Παλεπηζηήκην Αηγαίνπ ρνιή Αλζξσπηζηηθψλ Δπηζηεκψλ

Transcript

1 Καηαζθεπή θαη ςπρνκεηξηθφο έιεγρνο εξγαιείνπ κέηξεζεο ηεο ρξήζεο ηνπ ππνινγηζηή απφ ηνπο/ηο εθπαηδεπηηθνχο γηα δηδαζθαιία Καξηζηψηνπ Θσκατο Παλεπηζηήκην Αηγαίνπ ρνιή Αλζξσπηζηηθψλ Δπηζηεκψλ Σκήκα Δπηζηεκψλ ηεο Πξνζρνιηθήο Αγσγήο θαη ηνπ Δθπαηδεπηηθνχ ρεδηαζκνχ Μ.Π.. «Φχιν θαη Νέα Δθπαηδεπηηθά θαη Δξγαζηαθά Πεξηβάιινληα ζηελ Κνηλσλία ηεο Πιεξνθνξίαο» ΤΜΒΟΤΛΕΤΣΙΚΗ ΕΠΙΣΡΟΠΗ ΡΟΤΟ ΠΕΣΡΟ ΛΕΚΣΟΡΑ ΠΑΝΕΠΙΣΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ Επιβλζπων ΣΑΟΤΗ ΙΩΑΝΝΗ ΕΠΙΚΟΤΡΟ ΚΑΘΗΓΗΣΗ ΠΑΝΕΠΙΣΗΜΙΟ ΚΡΗΣΗ Μζλοσ ςυμβουλευτικήσ Επιτροπήσ ΠΟΛΙΣΗ ΠΑΝΑΓΙΩΣΗ ΕΠΙΚΟΤΡΟ ΚΑΘΗΓΗΣΗ ΠΑΝΕΠΙΣΗΜΙΟ ΘΕΑΛΙΑ Μζλοσ ςυμβουλευτικήσ Επιτροπήσ Ρόδοσ, 2010

2 2 Πεξίιεςε Ζ παξνχζα εξεπλεηηθή εξγαζία ζηφρεπε ζηελ θαηαζθεπή θαη ηνλ ςπρνκεηξηθφ έιεγρν ελφο εξγαιείνπ κέηξεζεο ηεο ρξήζεο ηνπ ππνινγηζηή απφ εθπαηδεπηηθνχο πξσηνβάζκηαο εθπαίδεπζεο γηα ηε δηδαζθαιία. Σν εξγαιείν πνπ θαηαζθεπάζηεθε, ε Διιεληθή Κιίκαθα Μέηξεζεο ηεο Υξήζεο Τπνινγηζηή γηα Γηδαζθαιία (Δ.Κ.ΜΔ.Υ.Τ.Γ), θαιχπηεη έλα θελφ ζηε ζρεηηθή βηβιηνγξαθία θαη εθηηκάηαη φηη ζα θαλεί ρξήζηκν ζηνπο εξεπλεηέο ηεο ζπγθεθξηκέλεο επηζηεκνληθήο πεξηνρήο. Μεηά ηε ρνξήγεζε ηνπ αξρηθνχ εξγαιείνπ 43 πξνηάζεσλ ζε δείγκα 250 εθπαηδεπηηθψλ θαη ηε ζηαηηζηηθή επεμεξγαζία ησλ δεδνκέλσλ κε ηε ρξήζε Αλάιπζεο Κπξίσλ πληζησζψλ, πξνέθπςε έλα εξγαιείν πνπ απνηειείηαη απφ 23 πξνηάζεηο θαη πεξηιακβάλεη δχν ππνθιίκαθεο. Ο ςπρνκεηξηθφο έιεγρνο έδεημε φηη ε θιίκαθα είλαη αμηφπηζηε. Σέινο, κειεηήζεθε ε επίδξαζε κηαο ζεηξάο αλεμάξηεησλ κεηαβιεηψλ ζηελ Δ.Κ.ΜΔ.Υ.Τ.Γ., φπσο είλαη ην θχιν, ε ειηθία, ε επηκφξθσζε ζε ππνινγηζηή θαη ε πξνεγνχκελε εκπεηξία ζηε ρξήζε ππνινγηζηή. Λέμεηο θιεηδηά: κέηξεζε ρξήζεο ππνινγηζηή γηα δηδαζθαιία, Δθπαηδεπηηθνί Πξσηνβάζκηαο Δθπαίδεπζεο, ςπρνκεηξία

3 3 Πεξηερφκελα Δηζαγσγή ζει. 4 Οη ΤΠΔ ζηελ Πξσηνβάζκηα Δθπαίδεπζε ζει. 6 Ζ ρξήζε ηνπ ππνινγηζηή ζηα αλαιπηηθά πξνγξάκκαηα ζει. 11 Ο ξόινο ησλ εθπαηδεπηηθώλ ζηε ρξήζε ππνινγηζηή γηα δηδαζθαιία ζει. 24 Ζ ρξήζε ηνπ ππνινγηζηή από ηνπο/ηηο εθπαηδεπηηθνύο γηα δηδαζθαιία ζει. 29 Μέζνδνο ζει. 42 Σπκκεηέρνληεο ζει. 42 Δξγαιεία ζει. 43 Γηαδηθαζία ζει. 45 Απνηειέζκαηα ζει. 45 Σπκπιεξσκαηηθέο αλαιύζεηο ζει. 50 πδήηεζε ζει. 51 Βηβιηνγξαθία ζει. 57 Γηθηπαθνί ηόπνη ζει. 65 Παξάξηεκα 1 ζει. 66 Παξάξηεκα 2 ζει. 70

4 4 Καηαζθεπή θαη ςπρνκεηξηθφο έιεγρνο εξγαιείνπ κέηξεζεο ηεο ρξήζεο ηνπ ππνινγηζηή απφ ηνπο εθπαηδεπηηθνχο γηα δηδαζθαιία Με ηε ξαγδαία εμέιημε ηεο ηερλνινγίαο ησλ ηειεπηαίσλ δεθαεηηψλ, ε εηζαγσγή ησλ Σερλνινγηψλ Πιεξνθνξίαο θαη Δπηθνηλσληψλ ζηελ εθπαηδεπηηθή δηαδηθαζία έρεη αδηακθηζβήηεηε παηδαγσγηθή θαη καζεζηαθή αμία. ηελ Διιάδα ζην αλαιπηηθφ πξφγξακκα ηεο Πξσηνβάζκηαο Δθπαίδεπζεο δελ ππάξρεη ην κάζεκα ηεο Πιεξνθνξηθήο, σζηφζν θάπνηνη/εο εθπαηδεπηηθνί ρξεζηκνπνηνχλ ηνλ ππνινγηζηή ζηελ ηάμε κε δηθή ηνπο πξσηνβνπιία, αιιά δελ ππάξρνπλ επαξθείο έξεπλεο γηα ηε κέηξεζε ηεο ρξήζεο ηνπ ππνινγηζηή απφ ηνπο εθπαηδεπηηθνχο γηα δηδαζθαιία. Όζν αλαπηχζζεηαη ε ηερλνινγία ηφζν πην δχζθνιν είλαη λα νξηζηεί θαη λα κεηξεζεί ε ρξήζε ηνπ ππνινγηζηή απφ ηνπο εθπαηδεπηηθνχο. ήκεξα πνιινί εξεπλεηέο (Bebell et al., 2004; O Dwyer et al., 2005) θαη πνιινί νξγαληζκνί, φπσο ν CEO Forum θαη ε ISTE (International Society for Technology in Education) (φπσο αλαθέξνπλ νη Bebell et al., 2004) αλέπηπμαλ εξγαιεία πνπ ζπιιέγνπλ πιεξνθνξίεο γηα κηα πνηθηιία δηαθνξεηηθψλ ρξήζεσλ ηνπ ππνινγηζηή. ηελ Διιάδα δηακνξθψζεθε έλα εξγαιείν κέηξεζεο ηεο ρξήζεο ππνινγηζηψλ γηα δηδαζθαιία, ε θιίκαθα ρξήζεο ππνινγηζηψλ γηα ζθνπνχο δηδαζθαιίαο - κάζεζεο (ΚΥΤΓ) ηεο Παχινπ (2007), ε νπνία βαζίζηεθε ζε κηα κηθξήο θιίκαθαο έξεπλα, πνπ ήηαλ ε πξνζαξκνγή ηεο θιίκαθαο ησλ O Dwyer et al. (2005) ζηελ ειιεληθή πξαγκαηηθφηεηα. χκθσλα κε ηα απνηειέζκαηα ηεο έξεπλαο απηήο, αιιά θαη άιισλ (π.ρ., Russel et al., 2003), νη εθπαηδεπηηθνί ρξεζηκνπνηνχζαλ ηνλ ππνινγηζηή γηα ηελ πξνεηνηκαζία ηνπο ζην ζπίηη, αιιά φρη γηα δηδαθηηθνχο ζθνπνχο θαηά ηε δηάξθεηα ηνπ καζήκαηνο. Απφ ηε βηβιηνγξαθηθή αλαζθφπεζε έρεη αλαδεηρζεί θελφ ζηελ έξεπλα φζνλ αθνξά ηε κέηξεζε ηνπ ηξφπνπ θαη ηεο ζπρλφηεηαο ρξήζεο ηνπ ππνινγηζηή απφ ηνπο εθπαηδεπηηθνχο

5 5 ηεο Π.Δ. γηα δηδαζθαιία ζηελ Διιάδα. ηελ ειιεληθή βηβιηνγξαθία δελ ππάξρνπλ κεγάιεο έθηαζεο έξεπλεο γηα ην ζέκα ηεο ρξήζεο ππνινγηζηή γηα δηδαζθαιία, αθνχ ιίγνη εθπαηδεπηηθνί ρξεζηκνπνηνχλ ηνλ ππνινγηζηή γηα δηδαζθαιία θαη είλαη δχζθνιν λα απνηειέζνπλ επαξθέο δείγκα, εθηφο απφ ηελ έξεπλα ηεο Παχινπ (2007), ε νπνία φκσο ήηαλ κηα πξνζαξκνγή ακεξηθαληθψλ εξεπλψλ (κε δηαθνξεηηθά δεδνκέλα ζηα Αλαιπηηθά Πξνγξάκκαηα πνπδψλ) ζηελ ειιεληθή πξαγκαηηθφηεηα. Πξνθεηκέλνπ λα δηεξεπλεζεί ε ρξήζε ηνπ ππνινγηζηή απφ ηνπο εθπαηδεπηηθνχο γηα δηδαζθαιία θαη λα θαηαζθεπαζηεί έλα εξγαιείν κέηξεζεο ηεο ρξήζεο απηήο, πξαγκαηνπνηήζεθε ε παξνχζα έξεπλα. Πξφζθαηα εξεπλεηηθά δεδνκέλα δείρλνπλ φηη νη εθπαηδεπηηθνί αληηζηέθνληαη ζηε ρξήζε ηνπ ππνινγηζηή γηα δηδαζθαιία εμαηηίαο δηάθνξσλ παξαγφλησλ, φπσο είλαη ην θχιν (Ρνχζζνο & Πνιίηεο, Roussos, Παχινπ, 2007), ε ειηθία (Παχινπ, 2007), ε ειιηπήο επηκφξθσζε ζηνπο ππνινγηζηέο (Καξηζηψηεο, Μπνχγηαο & Γεκεηξηάδεο, Καξηζηψηεο & Καξαηάζηνο, Κνπζηνπξάθεο & Παλαγησηαθφπνπινο, 2008) θαη ε πξνεγνχκελε εκπεηξία ζηε ρξήζε ππνινγηζηή (Roussos, Παχινπ, 2007). Οη εξεπλεηηθέο ππνζέζεηο, πνπ πξνέθπςαλ απφ ηε βηβιηνγξαθία είλαη νη παξαθάησ: Τπφζεζε 1: Τπάξρεη επίδξαζε ηνπ θχινπ ζηε ρξήζε ππνινγηζηή γηα δηδαζθαιία. Τπφζεζε 2: Τπάξρεη ζπζρέηηζε αλάκεζα ζηελ ειηθία θαη ζηε ρξήζε ππνινγηζηή γηα δηδαζθαιία. Τπφζεζε 3: Τπάξρεη επίδξαζε ηεο επηκφξθσζεο ησλ εθπαηδεπηηθψλ ζηε ρξήζε ππνινγηζηή θαη ζηε ρξήζε ππνινγηζηή γηα δηδαζθαιία.

6 6 Τπφζεζε 4: Τπάξρεη ζπζρέηηζε αλάκεζα ζηελ πξνεγνχκελε εκπεηξία ζηε ρξήζε ππνινγηζηή θαη ζηε ρξήζε ππνινγηζηή γηα δηδαζθαιία. Οη ΤΠΔ ζηελ Πξσηνβάζκηα Δθπαίδεπζε ηε Ληζαβφλα ην 2000, νη απνθάζεηο ηνπ Δπξσπατθνχ πκβνπιίνπ έζεζαλ σο ζηφρν ησλ επξσπατθψλ πνιηηηθψλ ζρεδηαζκψλ λα γίλεη ε επξσπατθή νηθνλνκία ε πην αληαγσληζηηθή θαη δπλακηθή νηθνλνκία ηνπ θφζκνπ βαζηζκέλε ζηε γλψζε θαη ηθαλή γηα ζηαζεξή νηθνλνκηθή αλάπηπμε κε πεξηζζφηεξεο θαη θαιχηεξεο ζέζεηο εξγαζίαο θαη πεξηζζφηεξε θνηλσληθή ζπλνρή (Παζηάο, 2006). Απφ ηηο αξρέο ηνπ 2000 έγηλε πξνζπάζεηα απφ ηα ζεζκηθά φξγαλα ηεο ΔΔ γηα ηελ ελίζρπζε ηεο αλάπηπμεο ησλ ΣΠΔ ζε επξσπατθφ επίπεδν. χκθσλα κε ηνλ Παζηά (2006): ηε Ληζαβφλα (Μάξηηνο 2000) ζηα ζπκπεξάζκαηα ηνπ Δπξσπατθνχ πκβνπιίνπ, αλαθέξεηαη σο εηδηθφο ζηφρνο «ε αλαγθαηφηεηα ηεο αλάπηπμεο ησλ ηερλνινγηψλ πιεξνθνξηψλ θαη επηθνηλσληψλ ζηελ εθπαίδεπζε» θαη ηνλίδεηαη «ε αλαγθαηφηεηα πξνζαξκνγήο ησλ επξσπατθψλ ζπζηεκάησλ εθπαίδεπζεο θαη θαηάξηηζεο ζηηο αλάγθεο ηεο νηθνλνκίαο ηεο γλψζεο θαη δειψλεηαη φηη ε πξνψζεζε λέσλ βαζηθψλ δεμηνηήησλ, ηδίσο ζηνλ ηνκέα ησλ ηερλνινγηψλ θαη πιεξνθνξηψλ, είλαη έλα απφ ηα ηξία βαζηθά ζπζηαηηθά απηήο ηεο πξνζέγγηζεο» (ζ. 268). Ηζηνξηθά, ε Γεξκαλία ζηα ηέιε ηεο δεθαεηίαο ηνπ 1970, ζηε ζπλέρεηα ε Διιάδα θαη ε θσηία ζηηο αξρέο ηεο δεθαεηίαο ηνπ 1980, ήηαλ νη ηξεηο πξψηεο ρψξεο, πνπ εηζήγαγαλ ηνπο ππνινγηζηέο ζηελ εθπαίδεπζε. Αθνινχζεζαλ φιεο νη άιιεο ρψξεο ηεο Δ.Δ. κε ηειεπηαία ηε γεξκαλφθσλε θνηλφηεηα ηνπ Βειγίνπ. Όκσο απηή ε πξσηνπνξία, ζε αληίζεζε κε ηηο άιιεο ρψξεο ηεο Δ.Δ., δε ζπλδπάζζεθε κε ηε δηδαθηηθή αμηνπνίεζε ησλ ΣΠΔ, εθφζνλ ζηελ Διιάδα νη ΣΠΔ ρξεζηκνπνηνχληαη κφλν γηα ηε δηδαζθαιία καζεκάησλ πιεξνθνξηθήο θαη επηπιένλ, ζηα ηέιε ηεο δεθαεηίαο ηνπ 2000, φηαλ ζρεδηάζζεθαλ ην Γηαζεκαηηθφ Δληαίν Πιαίζην

7 7 πνπδψλ (ΓΔΠΠ) θαη ηα λέα Αλαιπηηθά Πξνγξάκκαηα πνπδψλ (ΑΠ), δελ πξνβιέθζεθε «ρψξνο» γηα ηε δηδαζθαιία καζεκάησλ κε ηε ρξήζε ησλ ΣΠΔ θαη έηζη ράζεθε κηα ζεκαληηθή επθαηξία, γηα λα ζεζκνζεηεζεί ε ρξήζε ησλ ΣΠΔ σο δηδαθηηθφ εξγαιείν (Καξηζηψηεο & Καξαηάζηνο, 2008). Σν ΓΔΠΠ θαη ηα ΑΠ ζηελ Διιάδα αθνινχζεζαλ ην «νιηζηηθφ πξφηππν» ζηελ εηζαγσγή ησλ ΣΠΔ ζηελ εθπαίδεπζε, ζχκθσλα κε ην νπνίν ε δηδαζθαιία ηεο ρξήζεο ηνπ ππνινγηζηή - θαη ε ίδηα ε ρξήζε ηνπ - ελζσκαηψλνληαη ζηα επηκέξνπο γλσζηηθά αληηθείκελα ηνπ πξνγξάκκαηνο ζπνπδψλ (Παλαγησηίδνπ & Κφιιηαο, 2008) θαη δε δηδάζθεηαη ε Πιεξνθνξηθή σο μερσξηζηφ κάζεκα. Σν κάζεκα ηεο Πιεξνθνξηθήο εηζάγεηαη ζηελ Πξσηνβάζκηα Δθπαίδεπζε απφ ην ζρνιηθφ έηνο , σο απηφλνκν γλσζηηθφ αληηθείκελν κε ηνλ ηίηιν «Πιεξνθνξηθή», κφλν ζην πξφγξακκα ηνπ Οινήκεξνπ Γεκνηηθνχ ζρνιείνπ θαη δηδάζθεηαη απφ εμεηδηθεπκέλνπο εθπαηδεπηηθνχο Πιεξνθνξηθήο (ΤΠ.Δ.Π.Θ., 2002). ην πξφγξακκα ηεο πξσηλήο δψλεο ηνπ δεκνηηθνχ ζρνιείνπ εηζάγεηαη κφλν κε ηε δεκηνπξγία εθπαηδεπηηθνχ ινγηζκηθνχ γηα ηε ζηήξημε ηεο δηδαζθαιίαο ησλ δηαθφξσλ καζεκάησλ. Δίλαη έλα αλνηθηφ ΑΠ πνπ ν/ε εθπαηδεπηηθφο ην αμηνπνηεί ζχκθσλα κε ηηο εθπαηδεπηηθέο αλάγθεο θαη ηα κέζα πνπ δηαζέηεη θαη νη εθπαηδεπηηθνί ζηφρνη είλαη εληειψο «δηαθαλείο» γηα ην καζεηή/ηξηα. Οη απαξαίηεηεο γλψζεηο ζα απνθηεζνχλ κε ηε ρξήζε θαηάιιεινπ ινγηζκηθνχ (ΤΠ.Δ.Π.Θ.-Π.Η., 2003). Καηά ηελ πεληαεηία έγηλε ε πην ζεκαληηθή πξνζπάζεηα εηζαγσγήο ησλ ΣΠΔ ζηηο δπν ρακειφηεξεο βαζκίδεο ηεο ειιεληθήο εθπαίδεπζεο κέζσ ηνπ πξνγξάκκαηνο Κνηλσλία ηεο Πιεξνθνξίαο, κε ηελ αλάπηπμε ηερλνινγηθψλ ππνδνκψλ ζηα ζρνιεία, ηελ επηκφξθσζε ησλ εθπαηδεπηηθψλ (Βνζληάδνπ, 2006) θαη ηελ παξαγσγή εθπαηδεπηηθνχ ινγηζκηθνχ.

8 8 Απφ ην 2000 έσο ην 2008 ε ηαρχηεηα δηείζδπζεο ησλ ΣΠΔ ζηελ ΠΔ ζηελ Διιάδα ήηαλ απμαλφκελε: Σν 2000 ήηαλ 1091 καζεηέο αλά ππνινγηζηή, ην 2001 ήηαλ 585, ην 2002 ήηαλ 47, γηα λα θηάζεη ην 2008 ζηνλ αξηζκφ 30 καζεηέο αλά ππνινγηζηή. ε ζχλνιν 5804 δεκνηηθψλ ζρνιείσλ ζ φιε ηε ρψξα ην 50% έρεη εξγαζηήξην Πιεξνθνξηθήο, ελψ ζηα ππφινηπα ζρνιεία ππάξρεη εγθαηεζηεκέλνο έλαο ηνπιάρηζηνλ ππνινγηζηήο κε ηηο πεξηθεξεηαθέο ηνπ κνλάδεο. ηνλ αξηζκφ απηφ δελ ππνινγίδνληαη ηα ζπζηήκαηα πνπ ιεηηνπξγνχλ ζηελ ΠΔ θαη πξνέξρνληαη απφ άιιεο πεγέο, φπσο ην χιινγν Γνλέσλ (Καξηζηψηεο & Καξαηάζηνο, 2008). Ζ εηζαγσγή ησλ ΣΠΔ ζηελ ΠΔ θαη ε δηθηχσζε ησλ ζρνιείσλ ζηηο ρψξεο ηεο ΔΔ παξνπζηάδεη κεγάιεο απνθιίζεηο θαη αλάκεζα ζηα θξάηε κέιε ηεο ΔΔ, αιιά θαη ζηηο δηάθνξεο πεξηθέξεηεο ηεο ίδηαο ρψξαο. Σν Παλειιήλην ρνιηθφ Γίθηπν ( έρεη αλαπηπρζεί ζηελ Διιάδα, γηα λα θαιχςεη ηηο αλάγθεο δηθηχσζεο κεηαμχ ησλ ζρνιείσλ ηεο ΠΔ κε ηε ζπλεξγαζία ηνπ ΤΠΔΠΘ θαη 12 Παλεπηζηεκηαθψλ θαη Δξεπλεηηθψλ Ηδξπκάησλ. Απφ ην ΤΠΔΠΘ έρνπλ παξαρζεί θαη έρνπλ πηζηνπνηεζεί απφ ην Παηδαγσγηθφ Ηλζηηηνχην γηα εθπαηδεπηηθνχο ζθνπνχο πεξηζζφηεξα απφ 100 εθπαηδεπηηθά ινγηζκηθά ηα νπνία είλαη αλαξηεκέλα ζην site ηνπ ΤΠΔΠΘ θαη θάπνηα απφ απηά δηαλεκήζεθαλ ζε φια ηα δεκνηηθά ζρνιεία (Καξηζηψηεο & Καξαηάζηνο, 2008). Σν Παηδαγσγηθνχ Ηλζηηηνχην γηα ηελ παξαγσγηθή αμηνπνίεζε εθπαηδεπηηθνχ ινγηζκηθνχ ζηε δηδαζθαιία έρεη πξνβεί ζηα παξαθάησ έξγα: Έξγν 1: «Οινθιεξσκέλε Αμηνπνίεζε ησλ ΣΠΔ ζηελ Δθπαηδεπηηθή Γηαδηθαζία», κε ζθνπφ ηελ απφθηεζε έηνηκσλ πξνο ρξήζε εθπαηδεπηηθψλ ινγηζκηθψλ θαη ηελ αμηνπνίεζή ηνπο ζηελ εθπαηδεπηηθή δηαδηθαζία σο εξγαιείνπ κάζεζεο ζε κηα ζχγρξνλε ηάμε. Έξγν 2: «Γξάζεηο Τπνζηήξημεο Μαζεηψλ ΑκεΑ», κε ζθνπφ ηελ απφθηεζε πςειήο πνηφηεηαο ζχγρξνλνπ πξνζβάζηκνπ εθπαηδεπηηθνχ ινγηζκηθνχ θαη ηελ αμηνπνίεζή ηνπ ζηελ

9 9 Δηδηθή Αγσγή θαη ηε Γεληθή Δθπαίδεπζε γηα ηελ φζν ην δπλαηφ απνηειεζκαηηθφηεξε ππνζηήξημε ησλ καζεηψλ ΑκεΑ. Έξγν 3: «Παλειιήληα Βηβιηνζήθε Φεθηαθνχ Τιηθνχ θαη Βέιηηζησλ Πξαθηηθψλ Αμηνπνίεζεο Δθπαηδεπηηθψλ Λνγηζκηθψλ», κε ζθνπφ ηελ θαηαγξαθή θαη επξεία δηάζεζε ηεθκεξησκέλεο παηδαγσγηθήο γλψζεο θαη εκπεηξίαο θαζψο θαη ςεθηαθνχ εθπαηδεπηηθνχ πιηθνχ ζηνπο εθπαηδεπηηθνχο / καζεηέο / γνλείο (Κφληαξεο, 2009). Δπίζεο ζηελ εθπαηδεπηηθή πχιε e-yliko ( ηνπ ΤΠΔΠΘ ππάξρεη ήδε αλεπηπγκέλε κία αμηφινγε «πιαηθφξκα» γηα ηελ παξαγσγή θαη δηαθίλεζε εθπαηδεπηηθνχ πιηθνχ. Οη ππεξεζίεο πνπ πξνζθέξεη κπνξνχλ λα νκαδνπνηεζνχλ ζηηο εμήο θαηεγνξίεο : Δθπαηδεπηηθφ πιηθφ ζε ςεθηαθή κνξθή: εθπαηδεπηηθφ ινγηζκηθφ, ρξήζηκεο εθπαηδεπηηθέο δηεπζχλζεηο, θχιια δξαζηεξηνηήησλ θ.η.ι. Βήκα επηθνηλσλίαο θαη δηαιφγνπ: forum ζπδεηήζεσλ, chat, ειεθηξνληθή επηθνηλσλία. Δλεκέξσζε: αλαθνηλψζεηο θαη ειεθηξνληθά πεξηνδηθά. Τπνζηήξημε ηεο ζχγρξνλεο θαη ζχγρξνλεο εμ απνζηάζεσο εθπαίδεπζεο. Γηα θάζε βαζκίδα εθπαίδεπζεο ππάξρεη ζπγθεθξηκέλν εθπαηδεπηηθφ πιηθφ θαη πιεξνθνξίεο γηα ηε ρξήζε ηνπ (θχιια δξαζηεξηνηήησλ, ινγηζκηθφ ζην νπνίν ελδερνκέλσο ζηεξίδεηαη, θ.η.ι.). Ο θάζε εθπαηδεπηηθφο κπνξεί λα αληιήζεη ην πιηθφ θαη λα ην ρξεζηκνπνηήζεη ζηελ ηάμε ηνπ. Μπνξεί επίζεο λα πξνηείλεη δηθφ ηνπ πιηθφ, πνπ αθνχ ειεγρζεί απφ ηελ νκάδα ππνζηήξημεο ηεο πχιεο, αλαξηάηαη. Τπάξρνπλ αθφκε άξζξα πνπ αθνξνχλ ηηο εθπαηδεπηηθέο ρξήζεηο ησλ ΣΠΔ (Καξηζηψηεο & Καξαηάζηνο, 2008). Παξ φιεο ηηο παξαπάλσ πξνυπνζέζεηο, νη νπνίεο πξέπεη λα ππάξρνπλ γηα ηε ρξήζε ηνπ ππνινγηζηή γηα δηδαζθαιία, ν πην ζεκαληηθφο παξάγνληαο γηα ηελ νπζηαζηηθή ρξήζε ηνπ ππνινγηζηή ζηελ ηάμε είλαη ν/ε δάζθαινο/α. Tν ζέκα ηνπ θαηάιιεινπ δηδαθηηθνχ

10 10 πξνζσπηθνχ πνπ ζα δηδάμεη ηελ πιεξνθνξηθή σο κάζεκα ζηελ Π.Δ. έρεη απαζρνιήζεη ηδηαίηεξα ηελ εθπαηδεπηηθή θνηλφηεηα ηα ηειεπηαία ρξφληα. ηηο ρψξεο ηεο Δ.Δ., κε κνλαδηθή εμαίξεζε ην Ληρλελζηάηλ, έρνπλ ρξεζηκνπνηεζεί κφλν εθπαηδεπηηθνί ηεο Π.Δ. θαη έρεη απνθεπρζεί ε δεκηνπξγία ελφο θιάδνπ «Πιεξνθνξηθψλ Π.Δ», γηαηί νη απφθνηηνη Πιεξνθνξηθψλ ζρνιψλ ησλ Α.Δ.Η. θαη Σ.Δ.Η. δελ έρνπλ ζηνηρεηψδεηο γλψζεηο παηδαγσγηθήο θαη θακία εκπεηξία απφ ην πνιπζχλζεην εθπαηδεπηηθφ πεξηβάιινλ ηνπ Γεκνηηθνχ ζρνιείνπ. ηελ Διιάδα, νξηζκέλνη εθπαηδεπηηθνί κε δηθή ηνπο πξσηνβνπιία ρξεζηκνπνηνχλ ηηο ΣΠΔ γηα δηδαζθαιία, σζηφζν ζα πξέπεη λα επηκνξθσζνχλ θαηάιιεια φινη νη εθπαηδεπηηθνί ηεο ΠΔ, γηαηί ην δεηνχκελν δελ είλαη ε δηδαζθαιία ηεο Πιεξνθνξηθήο, αιιά ε αμηνπνίεζε ησλ ΣΠΔ σο δηδαθηηθφ εξγαιείν. Ζ εθπαηδεπηηθή αμηνπνίεζε ησλ Σ.Π.Δ είλαη εθηθηή κφλν εάλ ππάξρνπλ θαηάιιεια επηκνξθσκέλνη εθπαηδεπηηθνί θαη εάλ δεκηνπξγεζεί έλα γεληθφηεξν ζχζηεκα ζπλερνχο επηκφξθσζεο, ππνζηήξημεο θαη απηνεπηκφξθσζεο ηνπ εθπαηδεπηηθνχ γηα ηελ δηδαθηηθή αμηνπνίεζε ησλ ΣΠΔ (Καξηζηψηεο & Καξαηάζηνο, 2008). Απφ ηα παξαπάλσ ζπλάγεηαη φηη, αλ θαη δελ ζεκεηψζεθαλ νη απαηηνχκελεο αιιαγέο ζηα αλαιπηηθά πξνγξάκκαηα ηεο Π.Δ. γηα ηελ αμηνπνίεζε ησλ ΣΠΔ, ζπλνπηηθά ζα κπνξνχζαλ λα γίλνπλ νη παξαθάησ παξαηεξήζεηο: Ο εμνπιηζκφο ησλ ζρνιείσλ ζε ππνινγηζηέο θαη ζε δηθηπαθέο ππνδνκέο αλαπηχζζεηαη ηειεπηαία κε ηθαλνπνηεηηθνχο ξπζκνχο. Σν ππάξρνλ εθπαηδεπηηθφ ινγηζκηθφ είλαη ηθαλνπνηεηηθφ θαη εκπινπηίδεηαη ζπλερψο θαιχπηνληαο ελφηεηεο ηνπ αλαιπηηθνχ πξνγξάκκαηνο. Ζ δηθηχσζε ησλ ζρνιείσλ, ε εθπαηδεπηηθή πχιε ηνπ ΤΠΔΠΘ θαη γεληθά ε ππνζηήξημε ησλ εθπαηδεπηηθψλ κπνξνχλ θαηαξρήλ λα αμηνινγεζνχλ ζεηηθά ζε φηη αθνξά ην επίπεδν ηνπ ζρεδηαζκνχ θαη ησλ πξψησλ δεηγκάησλ, ρξίδνπλ φκσο πεξαηηέξσ αλάπηπμεο θαη βειηίσζεο.

11 11 Ζ επηκφξθσζε ησλ εθπαηδεπηηθψλ είλαη ίζσο ε ζεκαληηθφηεξε πξνυπφζεζε γηα ηελ νπζηαζηηθή ρξήζε ηνπ ππνινγηζηή ζηε δηδαζθαιία. πκπεξαζκαηηθά, αλ θαη ζηελ Διιάδα δελ είλαη ζεζκνζεηεκέλε ε εθπαηδεπηηθή αμηνπνίεζε ησλ ΣΠΔ απφ ηνπο/ηο εθπαηδεπηηθνχο, ππάξρνπλ θαη ζπλερψο αλαπηχζζνληαη νη πξνυπνζέζεηο γηα ηε ρξήζε ηνπ ππνινγηζηή ζηε δηδαζθαιία. ήκεξα νξηζκέλνη/εο δάζθαινη/εο κε δηθή ηνπο πξσηνβνπιία ρξεζηκνπνηνχλ ηηο ΣΠΔ γηα δηδαζθαιία ζηε ζρνιηθή ηάμε, αμηνπνηψληαο ηηο παξνρέο ζε εμνπιηζκφ, δηθηχσζε θαη ινγηζκηθφ ζηα δεκνηηθά ζρνιεία, αιιά ρξεηάδεηαη έλα ζχζηεκα επηκφξθσζεο φισλ ησλ εθπαηδεπηηθψλ γηα ηε δηδαθηηθή αμηνπνίεζε ησλ ΣΠΔ. Ζ ρξήζε ηνπ ππνινγηζηή ζηα αλαιπηηθά πξνγξάκκαηα Έξεπλεο έρνπλ θαηαδείμεη ηελ παηδαγσγηθή θαη καζεζηαθή αμία ηεο ρξήζεο ηνπ ππνινγηζηή ζηελ ηάμε. Γηα ηελ Πξσηνβάζκηα Δθπαίδεπζε ζηελ Διιάδα ππάξρεη θελφ ζηελ έξεπλα ζρεηηθά κε ηε ρξήζε ηνπ ππνινγηζηή απφ ηνλ/ηελ εθπαηδεπηηθφ γηα δηδαζθαιία, αθνχ ην κάζεκα ηεο Πιεξνθνξηθήο δελ ππάξρεη ζην αλαιπηηθφ πξφγξακκα ζπνπδψλ ηνπ δεκνηηθνχ ζρνιείνπ θαη θάζε εθπαηδεπηηθφο αμηνπνηεί ηνλ ππνινγηζηή ζηελ ηάμε κε δηθή ηνπ/ηεο πξσηνβνπιία. Απφ ην 1980 πνιιέο εθαξκνγέο ηνπ ππνινγηζηή αλαπηχρζεθαλ γηα εθπαηδεπηηθνχο ζθνπνχο, φπσο επεμεξγαζηέο θεηκέλνπ, βάζεηο δεδνκέλσλ, θ.ά. Απφ ηηο αξρέο ηνπ 1990 ε ρξήζε ηνπ ππνινγηζηή ζηελ εθπαίδεπζε αλαπηχρζεθε ξαγδαία. Σν Internet θαη ην πξφζθεξαλ ζηα ζρνιεία ηε δπλαηφηεηα λα νξγαλψζνπλ λέεο κεζφδνπο δηδαζθαιίαο (Volman & van EcK, 2001). Έξεπλα ηνπ 1998 ηνπ Παλεπηζηεκίνπ ηεο Καιηθφξληα ζε 4,000 εθπαηδεπηηθνχο ζε ζρνιεία ησλ ΖΠΑ (Becker, 2000) θαηέδεημε ηηο πξνυπνζέζεηο γηα ηε ρξήζε ππνινγηζηή γηα δηδαζθαιία: ε εκπεηξία ηεο ρξήζεο ηνπ ππνινγηζηή απφ ηνπο εθπαηδεπηηθνχο, ην

12 12 σξνιφγην πξφγξακκα ηνπ ζρνιείνπ, πνπ επηηξέπεη ηε ρξήζε ηνπ ππνινγηζηή, ν πιηθνηερληθφο εμνπιηζκφο ηεο ζρνιηθήο κνλάδαο θαη ε θηινζνθία ησλ εθπαηδεπηηθψλ πνπ πξνηξέπεη ζε κηα επνηθνδνκεηηθή κάζεζε. Κάησ απ απηέο ηηο πξνυπνζέζεηο ν ππνινγηζηήο γίλεηαη έλα αλεθηίκεην εξγαιείν γηα δηδαζθαιία. Ο επηζηεκνληθφο δηάινγνο ζε δηεζλέο επίπεδν φζν θαη νη εκπεηξίεο απφ ηελ εθαξκνγή ηνπ ππνινγηζηή ζηελ εθπαηδεπηηθή πξαθηηθή, είηε απηφο ρξεζηκνπνηείηαη σο αληηθείκελν δηδαζθαιίαο, είηε σο επνπηηθφ κέζν, είηε σο κέζν βειηίσζεο ηεο δηνηθεηηθήο ιεηηνπξγίαο ηεο ζρνιηθήο κνλάδαο, ζπλεγνξνχλ ππέξ ηεο εηζαγσγήο ησλ ΣΠΔ ζηα δεκνηηθά ζρνιεία. Οη ππνινγηζηέο ζα εμαθαλίζνπλ ηνλ θίλδπλν ηνπ αλαιθαβεηηζκνχ ζηελ πιεξνθνξηθή, ζα κεηαηξέςνπλ ηνλ ππνινγηζηή ζε αγαζφ πξνζβάζηκν ζε φινπο, ζα πξνζθέξνπλ ζηνπο καζεηέο/ηξηεο θαη απξηαλνχο/έο εξγαδφκελνπο/εο έλα επηπιένλ πξνζφλ θαη κηα επηπιένλ δεμηφηεηα ρξήζηκε γηα θάζε είδνπο επηθνηλσληαθή δξαζηεξηφηεηα (Σζνιαθίδεο, 2004). Οη ΣΠΔ κπνξνχλ λα δηαδξακαηίζνπλ ζεκαληηθφ ξφιν ζηε βειηίσζε ησλ κέζσλ θαη ησλ κεζφδσλ δηδαζθαιίαο: ην εθπαηδεπηηθφ ινγηζκηθφ θαη νη ππεξεζίεο ηνπ Παγθφζκηνπ Ηζηνχ Πιεξνθνξηψλ κπνξνχλ λα ζπκπιεξψζνπλ θελά θαη αδπλακίεο ηνπ «ζπκβαηηθνχ» δηδαθηηθνχ πιηθνχ θαη λα ζπλεηζθέξνπλ ζην κεηαζρεκαηηζκφ ησλ παξαδνζηαθψλ κεζφδσλ δηδαζθαιίαο θαη ηνπ πεξηβάιινληνο κάζεζεο (Παπαδφπνπινο, 2004). Μεηαζρεκαηηζκφο ησλ παξαδνζηαθψλ κεζφδσλ δηδαζθαιίαο ζεκαίλεη θαηλνηνκία ζηελ εθπαίδεπζε θαη αλαθέξεηαη ζηε δηαθνξνπνίεζε ηεο νξγάλσζεο θαη δηεμαγσγήο ηεο εθπαηδεπηηθήο δηαδηθαζίαο απφ ηελ παξαδνζηαθή ηεο κνξθή. Ο/ε εθπαηδεπηηθφο ζα πξέπεη λα πξνζθέξεη ζηνπο καζεηέο/ηξηεο ηνπ/εο θαηάιιεια νξγαλσκέλεο δξαζηεξηφηεηεο, ψζηε λα αλαπηχμνπλ εθείλεο ηηο δεμηφηεηεο κε ηηο νπνίεο πξέπεη λα είλαη εθνδηαζκέλνο/ε ν καζεηήο/ηξηα ηνπ 21 νπ αη. γηα ηε δηά βίνπ κάζεζε ζηελ θνηλσλία ηεο πιεξνθνξίαο. Οη Kozma & Anderson ππνζηεξίδνπλ φηη γηα ηέηνηεο δξαζηεξηφηεηεο πξνζθέξνληαη νη ΣΠΔ θαη

13 13 ζπλήζσο ραξαθηεξίδνληαη σο «θαηλνηφκεο» (φπσο αλαθέξνπλ νη Μπνχγηαο & Γεκεηξηάδεο, 2006). Άξα ινηπφλ, ε εηζαγσγή ησλ ΣΠΔ ζηελ Πξσηνβάζκηα Δθπαίδεπζε, ζπληζηά θαηλνηνκία ζηελ θαηεχζπλζε ηεο νξγάλσζεο ηεο εθπαηδεπηηθήο δηαδηθαζίαο. Αλαγθαία ζπλζήθε γηα ηελ θαηλνηνκηθή θαη απνηειεζκαηηθή ρξήζε ησλ ΣΠΔ ζηε δηδαζθαιία θαη ηε κάζεζε, ζχκθσλα κε ηνπο Wilson &Perkins, είλαη ε ζρεδίαζε θαη ε ιεηηνπξγία ελφο λένπ καζεζηαθνχ πεξηβάιινληνο (learning environment) (φπσο αλαθέξεη ε νινκσλίδνπ, 2004). Όηαλ ιέκε «λέν καζεζηαθφ πεξηβάιινλ», ελλννχκε ην πεξηβάιινλ φπνπ ν δάζθαινο/α ζα εηζάγεη ηνλ ππνινγηζηή ζηελ ηάμε. Θα πξέπεη λα αιιάμεη απφ παξαδνζηαθφ ζε λέν, φπνπ νη καζεηέο/ηξηεο ζα έρνπλ ελεξγφ ξφιν, ζα ζπλεξγάδνληαη θαη ζα αιιειεπηδξνχλ. ην λέν καζεζηαθφ πεξηβάιινλ νη καζεηέο/ηξηεο εξγάδνληαη ζε νκάδεο (ζπλεξγαηηθή δηδαζθαιία), ελψ ζην παξαδνζηαθφ εξγάδνληαη αηνκηθά θαη ν δάζθαινο/α θάλεη ρξήζε ηεο κεησπηθήο δηδαζθαιίαο. ηηο λέεο κνξθέο δηδαζθαιίαο ζπκκεηέρνπλ φινη/εο νη καζεηέο/ηξηεο, αθνχ ςάρλνπλ, αλαδεηνχλ θαη επεμεξγάδνληαη ηεο πιεξνθνξίεο, ψζηε λα νηθνδνκνχλ ηε γλψζε θαη λα αλαπηχζζνπλ ηηο αληίζηνηρεο δεμηφηεηεο. Αληίζεηα ζηηο παξαδνζηαθέο, νη καζεηέο/ηξηεο είλαη παζεηηθνί δέθηεο ησλ πιεξνθνξηψλ θαη ε απνζηήζηζε θαη ε απνκλεκφλεπζε παίδνπλ θπξίαξρν ξφιν ζηελ θαηάθηεζε ηεο γλψζεο. απηφ ην πεξηβάιινλ κάζεζεο ν/ε καζεηήο/ηξηα αμηνινγείηαη θαζ φιε ηελ εθπαηδεπηηθή δηαδηθαζία θαη απφ ην παξαγφκελν απνηέιεζκα, θη φρη κφλν απφ ηνλ έιεγρν ηνπ βαζκνχ ζπγθξάηεζεο θαη απνζηήζηζεο πιεξνθνξηψλ, φπσο γίλεηαη ζηελ παξαδνζηαθή αμηνιφγεζε (νινκσλίδνπ, 2004). Δπηγξακκαηηθά, απφ ηε δηεζλή εκπεηξία, θαίλεηαη φηη νη ΣΠΔ κπνξνχλ λα δηαδξακαηίζνπλ ζεκαληηθφ ξφιν ζηα παξαθάησ: 1.ηε βειηίσζε ησλ κέζσλ θαη ησλ κεζφδσλ δηδαζθαιίαο: ην εθπαηδεπηηθφ ινγηζκηθφ θαη νη ππεξεζίεο ηνπ Παγθφζκηνπ Ηζηνχ Πιεξνθνξηψλ κπνξνχλ λα ζπκπιεξψζνπλ θελά θαη

14 14 αδπλακίεο ηνπ «ζπκβαηηθνχ» δηδαθηηθνχ πιηθνχ θαη λα ζπλεηζθέξνπλ ζην κεηαζρεκαηηζκφ ησλ παξαδνζηαθψλ κεζφδσλ δηδαζθαιίαο θαη ηνπ πεξηβάιινληνο κάζεζεο. 2.ηε δεκηνπξγία ελφο «αλνηρηνχ ζρνιείνπ» θαη δηαζπλδεδεκέλσλ εθπαηδεπηηθψλ θνηλνηήησλ. Οη δπλαηφηεηεο πνπ πξνζθέξνπλ ηα δίθηπα ππνινγηζηψλ θαη ηδηαίηεξα ην internet κπνξεί πέξα απφ ηελ αμηνπνίεζή ηνπο απφ ηνπο καζεηέο/ηξηεο θαη δαζθάινπο/εο ηνπ ίδηνπ ζρνιείνπ, λα βνεζήζνπλ θαη ζηε ζπλεξγαζία θαη επηθνηλσλία κε άιινπο καζεηέο/ηξηεο, ζρνιεία, εθπαηδεπηηθά ηδξχκαηα, εηδηθνχο επηζηήκνλεο, θ.ν.θ. 3.ηελ εμ απνζηάζεσο επηκφξθσζε ησλ εθπαηδεπηηθψλ (Παπαδφπνπινο, 2004). Σε ρξήζε ηνπ ππνινγηζηή ζηελ Διιάδα γηα ηε δεκηνπξγία ηνπ «αλνηθηνχ ζρνιείνπ» θαηαδεηθλχνπλ ηα παξαθάησ παξαδείγκαηα: Ζ δηδαθηηθή αμηνπνίεζε ηεο Γηαδξαζηηθήο Σειεδηάζθεςεο ζην δεκνηηθφ ζρνιείν παξέρεη ζεκαληηθέο δπλαηφηεηεο ζε δαζθάινπο θαη καζεηέο λα ζρεδηάζνπλ θαη λα πινπνηήζνπλ ζπλεξγαηηθέο δξαζηεξηφηεηεο δηαζεκαηηθνχ ραξαθηήξα, λα δηεπξχλνπλ ην ζρνιηθφ κηθξφθνζκν ηεο ηάμεο ηνπο θαη λα επηθνηλσλήζνπλ απφ απφζηαζε κε άιινπο ζρνιηθνχο βηφηνπνπο, λα εκπιαθνχλ ζε απζεληηθά πεξηβάιινληα νηθνδφκεζεο ηεο γλψζεο θαη λα εμνηθεησζνχλ κε ελαιιαθηηθέο κεζφδνπο δηδαζθαιίαο θαη ζχγρξνλα κέζα επηθνηλσλίαο θαη εμ απνζηάζεσο ζπλεξγαζίαο. ην πιαίζην ηνπ πξνγξάκκαηνο «Οδπζζέαο 2007», ηε ζρνιηθή πεξίνδν , 120 καζεηέο/ηξηεο θαη 8 δάζθαινη/εο ηεζζάξσλ δεκνηηθψλ ζρνιείσλ απφ ην Ρέζπκλν, ηα Υαληά, ηελ Αίγηλα θαη ηελ Αζήλα, ζρεδίαζαλ θαη πινπνίεζαλ ζπλεξγαηηθέο δξαζηεξηφηεηεο κάζεζεο απφ απφζηαζε κέζσ ηειεδηάζθεςεο, πξνζεγγίδνληαο δηαζεκαηηθά δεηήκαηα ζρεηηθά κε ηελ πξνζηαζία ηεο ζάιαζζαο θαη ηηο ζχγρξνλεο ηνπηθέο βηνγξαθίεο (Φηιηππνχζεο, 2008). Έλα άιιν παξάδεηγκα δηαζπλδεδεκέλσλ εθπαηδεπηηθψλ θνηλνηήησλ είλαη ε ζπλεξγαζία ηνπ δεκνηηθνχ Γαζνχπνιεο (Κχπξνο) θαη ηνπ 2 νπ δεκνηηθνχ Καιπβίσλ (Διιάδα). Σα δχν ζρνιεία ζπλεξγάζηεθαλ, ψζηε νη καζεηέο/ηξηεο λα σθειεζνχλ απφ ηηο

15 15 δπλαηφηεηεο ζχγρξνλεο θαη αζχγρξνλεο επηθνηλσλίαο πνπ πξνζθέξεη ν ππνινγηζηήο. Γηα κηα πεηξακαηηθή δηδαζθαιία ηνπ καζήκαηνο ησλ Διιεληθψλ ζηηο ηειεπηαίεο ηάμεηο ησλ δχν ζρνιείσλ έγηλε εγθαηάζηαζε ηεο πιαηθφξκαο elearning βαζηζκέλεο ζην Moodle, έλα ζχζηεκα δηαρείξηζεο κάζεζεο (LMS Learning Management System), πνπ ζηεξίδεηαη ζηελ έλλνηα ηεο θνηλφηεηαο κε ηξνπνπνίεζε ηνπ πεξηβάιινληνο ιεηηνπξγίαο ηνπ, ψζηε λα είλαη πην εχθνιν ζηε ρξήζε ηνπ θαη κ απηφλ ηνλ ηξφπν επηηεχρζεθαλ νη καζεζηαθνί ζηφρνη ηνπ καζήκαηνο ηεο Γιψζζαο θαη αλαπηχρζεθαλ νη δεμηφηεηεο ζηνλ ππνινγηζηή, κε ηε δηαζχλδεζε ησλ δχν ζρνιείσλ κέζσ ππνινγηζηή (Σξηαληαθπιιίδεο, Κνθηεξφο, & θέιιαο, 2008). χκθσλα κε ηε δηεζλή θαη ειιεληθή βηβιηνγξαθία κε ηε ρξήζε ηνπ ππνινγηζηή ζηελ ηάμε, νη Σερλνινγίεο Πιεξνθνξίαο θαη Δπηθνηλσληψλ βξήθαλ κεγάιε εθαξκνγή γηα ηε βειηίσζε ηεο εθπαίδεπζεο θαη ηεο κάζεζεο: Οη ΣΠΔ ζπκβάιινπλ ζηε δεκηνπξγία ελφο πεξηβάιινληνο κάζεζεο, φπνπ ε επίιπζε πξνβιεκάησλ γηα ηνπο καζεηέο θαη ηηο καζήηξηεο είλαη απζεληηθή θαη ξεαιηζηηθή, κε ηα πξνγξάκκαηα γηα ππνινγηζηή, πνπ ζπλδπάδνπλ θείκελν, εηθφλα, ήρν, βίληεν (Volman & van EcK, 2001). Οη πξνζνκνηψζεηο απνηεινχλ εθαξκνγέο ησλ ΣΠΔ θαη αληηζηνηρνχλ ζηελ αλαπαξάζηαζε θαη ηε κνληεινπνίεζε ελφο πξαγκαηηθνχ ζπζηήκαηνο ή θαηλνκέλνπ πνπ βνεζά ζηελ εξκελεία ηνπ. Δίλαη εξγαιεία ζηε καζεζηαθή δηαδηθαζία θαη ζηελ επίιπζε πξνβιεκάησλ (Παξαζθεπά & Παπαγηάλλε, 2008). Δπίζεο νη ελλνηνινγηθνί ράξηεο έρνπλ αμηνπνηεζεί επηηπρψο σο παηδαγσγηθφ εξγαιείν (Coleman, 1998) θαζψο θαη σο αμηνινγηθφ εξγαιείν (McClure, 1999). Mε ηε ρξήζε ππνινγηζηή θαη απηψλ ησλ εξγαιείσλ νη καζεηέο/ηξηεο κπνξνχλ λα δεκηνπξγήζνπλ γλσζηηθέο αλαπαξαζηάζεηο εηζάγνληαο έλλνηεο θαη δηαζπλδέζεηο, λα κνηξάδνληαη ηνπο ράξηεο ηνπο κε άιιεο νκάδεο θαη λα ζπλδπάδνπλ ηε ρξεζηηθφηεηα ησλ ραξηψλ κε ηελ αλάπηπμε ηεο ηερλνινγίαο θαη ηνπ δηαδηθηχνπ (Παξαζθεπά & Παπαγηάλλε, 2008).

16 16 Σν ινγηζκηθφ ελλνηνινγηθήο ραξηνγξάθεζεο (concept mapping software) αθνξά κηα εμεηδηθεπκέλε κνξθή λνεηηθνχ εξγαιείνπ, απηή ηνπ «δηεξεπλεηηθνχ ινγηζκηθνχ». Έλα ηέηνην ινγηζκηθφ ηνπ δηαδηθηχνπ γηα ηε ρξήζε ηνπ ππνινγηζηή ζηε δηδαζθαιία είλαη ην Inspiration, ην νπνίν δίλεη ζηνλ/ζηελ εθπαηδεπηηθφ ηελ επθαηξία λα ζρεδηάζεη ππνινγηζηηθά καζεζηαθά πεξηβάιινληα κε έκθαζε ζηελ επηζηεκνινγία ηνπ γλσζηηθνχ αληηθεηκέλνπ, θαζψο θαη ζηηο δπζθνιίεο θαηαλφεζήο ηνπ απφ ηνπο καζεηέο. Οη καζεηέο κε ηε ρξήζε απηνχ ηνπ εξγαιείνπ έρνπλ ηε δπλαηφηεηα λα δεκηνπξγήζνπλ κνληέια ζρέζεσλ θαη αλαπαξαζηάζεσλ ησλ ελλνηψλ, αμηνπνηψληαο ηαπηφρξνλα ηελ άκεζε, αθξηβή, αιιά θαη νπδέηεξε αληαπφθξηζε ηνπ εξγαιείνπ (Κφθθηλνο & Κνπλέιε, 2007). Δπηπιένλ, ε ρξήζε ησλ ΣΠΔ ζηελ ηάμε επηθέξεη αιιαγή ζηε κνξθή ηεο δηδαζθαιίαο ζηελ θαηεχζπλζε ηεο ζπλεξγαηηθήο κάζεζεο. Δίλαη γλσζηφ ην πφζν ζεκαληηθή είλαη ε αιιειεπίδξαζε καζεηψλ θαη δαζθάισλ ζηελ ηάμε, αθνχ ε κάζεζε επλνείηαη απφ ηηο θνηλσληθέο αιιειεπηδξάζεηο, ζχκθσλα κε ηελ θνηλσληθνπνιηηηζκηθή ζεσξία ηεο γλψζεο (Vygotsky, 1978). Οη ΣΠΔ βνεζνχλ ζηελ αιιειεπίδξαζε καζεηψλ/ηξηψλ θαη δαζθάισλ θαη ζηελ απηναμηνιφγεζε ησλ καζεηψλ/ηξηψλ. Σα καζεζηαθά πεξηβάιινληα κε ηε ρξήζε ππνινγηζηή βνεζνχλ ζ απηή ηελ αιιειεπίδξαζε (Scardamalia & Bereiter, 1994) θαη ζηε ζπλεξγαηηθή κάζεζε, πνπ είλαη ε θαηαιιειφηεξε γηα ηελ νκαδηθή ζχλζεζε (Μαηζαγγνχξαο, 2000). Μηα απφ ηηο πην ζχγρξνλεο πξνζεγγίζεηο ζπλεξγαηηθήο κάζεζεο ζηε ζεκεξηλή θνηλσλία ηεο πιεξνθνξίαο, είλαη ε ζπλεξγαηηθή κάζεζε κέζσ ηεο ρξήζε ηεο ηερλνινγίαο ζηελ εθπαίδεπζε. Απφ ηελ επνρή ηεο εθαξκνγήο ηεο ηερλνινγίαο ζηελ εθπαίδεπζε, ην εξεπλεηηθφ ελδηαθέξνλ γχξσ απφ ηα σθειήκαηά ηεο ζηε ζπλεξγαηηθή κάζεζε νινέλα κεγαιψλεη (Lipponen & Lallimo, 2004). Ζ ζπλεξγαηηθή κάζεζε απνηειεί κηα επξέσο απνδεθηή εθπαηδεπηηθή πξνζέγγηζε ησλ ηξερφλησλ εθπαηδεπηηθψλ δξψκελσλ, ε νπνία ζεσξείηαη φηη εληζρχεη ηε κάζεζε θαη ηελ επίδνζε ησλ καζεηψλ (Gillies & Ashman, 2000).

17 17 Πνιιέο έξεπλεο θαηαδεηθλχνπλ πσο κηα απνηειεζκαηηθή δηδαθηηθή πξαθηηθή πνπ επηηξέπεη ζεκαληηθά γλσζηηθά νθέιε, ηδηαίηεξα ζε απαηηεηηθά καζήκαηα, είλαη ε εθαξκνγή ηεο ζπλεξγαηηθήο κάζεζεο (Fall & Webb, 2000). Παξάιιεια, ε ζπλεξγαηηθή κάζεζε κε ηε ρξήζε ησλ ΣΠΔ θαίλεηαη λα απνθηά κηα λέα δπλακηθή πνπ ηεο πξνζδίδεη ηδηαίηεξε ζεκαζία γηα ηελ εθπαίδεπζε (Eskicioglu & Kopec, 2003). Ζ ζπλεξγαηηθή κάζεζε ζηνλ ειεθηξνληθφ ππνινγηζηή είλαη έλα ππνζρφκελν εθπαηδεπηηθφ κέζν γηα ηελ αληαπφθξηζε ηφζν ζηηο αηνκηθέο αλάγθεο θάζε παηδηνχ αιιά θαη ηελ αλάπηπμε δεμηνηήησλ θνηλσληθήο απνδνρήο, εζηθήο θαη αμηψλ (Schulz-Zander, Büchter & Dalmer, 2002). Ζ απφθηεζε ηνπ ηερλνινγηθνχ αιθαβεηηζκνχ απφ ηνπο καζεηέο θαίλεηαη φηη απνηειεί ηελ απαξαίηεηε πξνυπφζεζε γηα ηνπο καζεηέο/ηξηεο, πνπ ζα ηνπο επηηξέςεη λα δηαρεηξηζηνχλ απνηειεζκαηηθά ηε ρξήζε ησλ ΣΠΔ ζην πιαίζην ηεο θαζεκεξηλήο ζρνιηθήο εξγαζίαο. ηελ ειιεληθή πξαγκαηηθφηεηα, κε ην λέν αλαιπηηθφ πξφγξακκα επηδηψθεηαη ε δηάρπζε ηεο Πιεξνθνξηθήο, κέζσ ηνπ εθπαηδεπηηθνχ ινγηζκηθνχ θαη ηεο ρξήζεο ηνπ δηαδηθηχνπ, ζηα επηκέξνπο γλσζηηθά αληηθείκελα ηνπ αλαιπηηθνχ πξνγξάκκαηνο. Χζηφζν, ν ζηφρνο ηεο απφθηεζεο ηερλνινγηθνχ αιθαβεηηζκνχ δελ πξνσζείηαη ζην πξφγξακκα ηνπ εκεξήζηνπ Γεκνηηθνχ ρνιείνπ, παξά κφλν ζην πξφγξακκα ηνπ νινήκεξνπ (Κνπζηνπξάθεο & Παλαγησηαθφπνπινο, 2008). ην πξφγξακκα ηνπ νινήκεξνπ νη γλσζηηθνί άμνλεο πεξηερνκέλνπ γηα ηε δηδαζθαιία ηεο Πιεξνθνξηθήο έρνπλ πξνζδηνξηζηεί σο εμήο: ζηηο ηξεηο πξψηεο ηάμεηο ηνπ Γεκνηηθνχ πξνζεγγίδνληαη νη πεξηπηψζεηο «γλσξίδσ ηνλ ππνινγηζηή» θαη «παίδσ θαη καζαίλσ κε ηνλ ππνινγηζηή» θαη ζηηο ηξεηο ηειεπηαίεο ηάμεηο ηνπ Γεκνηηθνχ ζηνπο πξνεγνχκελνπο άμνλεο πξνζηίζεληαη θαη νη άμνλεο: «γξάθσ θαη δσγξαθίδσ», «επηθνηλσλψ ειεθηξνληθά» θαη «ειέγρσ θαη πξνγξακκαηίδσ» (κε ρξήζε γιψζζαο πξνγξακκαηηζκνχ ηχπνπ Logo) (ΤΠ.Δ.Π.Θ., 2002).

18 18 Ζ ρξήζε ηνπ ππνινγηζηή ζηα δηαθνξεηηθά γλσζηηθά αληηθείκελα ηνπ αλαιπηηθνχ πξνγξάκκαηνο ηνπ δεκνηηθνχ ζρνιείνπ επηθέξεη ζεηηθά απνηειέζκαηα. Κάπνηνη εθπαηδεπηηθνί έρνπλ εηζάγεη απφ δηθή ηνπο πξσηνβνπιία ηε ρξήζε ηνπ ππνινγηζηή ζηα δηαθνξεηηθά καζήκαηα. ην κάζεκα ηεο Γιψζζαο κε ηε ρξήζε ππνινγηζηή, επηηπγράλεηαη: ε ζπκκεηνρή ησλ καζεηψλ/ηξηψλ κε πνιινχο ηξφπνπο ζε επηθνηλσληαθέο δξαζηεξηφηεηεο κε δπλαηφηεηα αλαηξνθνδφηεζεο (κε ηε ρξεζηκνπνίεζε ηνπ επεμεξγαζηή θεηκέλσλ, εθπαηδεπηηθψλ ινγηζκηθψλ θαη ηελ αληαιιαγή κελπκάησλ), ε εμαηνκίθεπζε ηεο κάζεζεο (νη καζεηέο κπνξνχλ λα κεηαηξαπνχλ ζε εξεπλεηέο θαη λα εκπιαθνχλ ζε δξαζηεξηφηεηεο απηνειέγρνπ θαη απηναμηνιφγεζεο), ε ζπλεξγαηηθή κάζεζε (κε αιιειεπηδξαζηηθέο δηαδηθαζίεο ζηελ παξαγσγή ιφγνπ θαη ζηελ επηινγή, επεμεξγαζία θαη αλάιπζε πνιπηξνπηθψλ θεηκέλσλ), ε αλαλέσζε ηεο εθπαηδεπηηθήο δηαδηθαζίαο κε ηελ εθκεηάιιεπζε ησλ δπλαηνηήησλ ησλ πνιπκέζσλ πνπ ζπλδπάδνπλ εηθφλα, ήρν, γξαθηθά θαη θίλεζε θαη ν εκπινπηηζκφο ηνπ δηδαθηηθνχ πιηθνχ κε απζεληηθέο πεγέο θαη κε ππνζηεξηθηηθή βηβιηνγξαθία (Μηράιεο, 2007). Έλα παξάδεηγκα ηεο δηδαζθαιίαο ηεο Γιψζζαο κε ηε ρξήζε ππνινγηζηή είλαη ε πξνζπάζεηα πινπνίεζεο ελφο εθπαηδεπηηθνχ ζελαξίνπ ζρεηηθά κε ηελ πξνζέγγηζε ηεο πνίεζεο ζηα πιαίζηα ηνπ καζήκαηνο ηεο Γιψζζαο ηεο Δ θαη η δεκνηηθνχ, κέζα απφ κηα πιαηθφξκα ηειεθπαίδεπζεο αλνηθηνχ ινγηζκηθνχ ( κε εθπαηδεπηηθέο δξαζηεξηφηεηεο, πνπ «ρηίζηεθαλ» πάλσ ζην Moodle course management system (CMS), κε ηε ζπκκεηνρή ησλ καζεηψλ ηεο η ηάμεο ηνπ 2 νπ Γεκνηηθνχ ρνιείνπ Αγ. Παξαζθεπήο (ηκσηάο & Βνχθνπλα, 2008). Δπίζεο, γηα ην κάζεκα ηεο Γιψζζαο ην ινγηζκηθφ «Ηδηνθαηαζθεπέο» θαη ηα ζπγγεληθά εθπαηδεπηηθά πξνγξάκκαηα «Καζψο κεγαιψλνπκε ζηνλ θφζκν ησλ Διιεληθψλ» θαη «Μαξγαξίηεο 1, 2, 3, 4» είλαη πξντφληα πνιχρξνλεο εθπαηδεπηηθήο έξεπλαο ηνπ Π.Σ.Γ.Δ. ηνπ

19 19 Παλεπηζηεκίνπ Κξήηεο, ησλ νπνίσλ ε παηδαγσγηθή αμηνπνίεζε ζα κπνξνχζε λα πξνζθέξεη ζεκαληηθά νθέιε ζηνπο καζεηέο/ηξηεο, ηδηαίηεξα ζε φζνπο/εο αληηκεησπίδνπλ δπζθνιίεο ζηελ παξαγσγή θαη θαηαλφεζε ηνπ γξαπηνχ ιφγνπ (Μφθηαο, 2008). ην κάζεκα ηεο Ηζηνξίαο ε ρξήζε ηνπ ππνινγηζηή επεξεάδεη ηελ νξγάλσζε ησλ πεγψλ, ηε γξήγνξε πξφζβαζε ζ απηέο, ηελ αιιεινζπκπιήξσζε θαη ηελ αληηπαξαβνιή ηνπο, ηελ ελδπλάκσζε ηεο ζχγθξηζεο, ηελ εκβάζπλζε θαη ηελ εθιέπηπλζε ηεο εξκελείαο θαη γεληθά επεξεάδεη ηνλ ηξφπν πνπ εξεπλάηαη ην παξειζφλ θαη ζπγγξάθεηαη ε Ηζηνξία (Κηκνπξηδήο, 2007). Οη καζεζηαθέο δξαζηεξηφηεηεο πνπ ζρεδηάδνληαη κε ηε ρξήζε ππνινγηζηηθψλ εξγαιείσλ ζην κάζεκα ηεο Ηζηνξίαο πξνυπνζέηνπλ ηελ παξνρή πνιιψλ δπλαηνηήησλ γηα ηελ αλαλέσζε ηεο δηδαθηηθήο πξαθηηθήο ηνπ καζήκαηνο ηεο Ηζηνξίαο, φπσο ε δπλαηφηεηα δηαζχλδεζεο θαη πνιιαπιήο αλαπαξάζηαζεο δηάθνξσλ γλσζηηθψλ πεξηνρψλ θαη ε πνιπκνξθία ησλ αλαπαξαζηάζεσλ ελφο ηζηνξηθνχ ζέκαηνο πνπ ακβιχλνπλ ηηο πηζαλέο γεληθεχζεηο θαη θσηίδνπλ δηαθνξεηηθέο φςεηο ελφο ζέκαηνο, ψζηε λα αλαγλσξίδεηαη ε πνιιαπιφηεηα ηνπ παξειζφληνο (Γεκαξάθε, 2002) (φπσο αλαθέξεη ε Ζιηνπνχινπ, 2007). Έλα παξάδεηγκα γηα ηε ρξήζε ππνινγηζηή ζηε δηδαζθαιία ηεο Ηζηνξίαο ζε καζεηέο θαη καζήηξηεο ηεο η ηάμεο ηνπ δεκνηηθνχ ζρνιείνπ είλαη ε παξαγσγή ηνπ ινγηζκηθνχ «Απφ ηελ Αλαηνιή ζηε Γχζε: Πξφζθπγεο ζηελ Διιάδα», ην νπνίν βξίζθεηαη ζε εμέιημε θαη κπνξεί, φηαλ εθαξκνζηεί, λα πξνσζήζεη ηελ ελεξγεηηθή ζπκκεηνρή ησλ παηδηψλ ζηε δηδαζθαιία ηεο Ηζηνξίαο, λα αθππλίζεη ην ελδηαθέξνλ ηνπο θαη λα θαιιηεξγήζεη ηε ζπλεξγαζία κεηαμχ ηνπο (Μαθαξηδήο & Φσηηάδνπ, 2008). Έλα άιιν παξάδεηγκα ρξήζεο ηνπ ππνινγηζηή γηα ην κάζεκα ηεο Ηζηνξίαο είλαη ε δηδαζθαιία ηνπ καζήκαηνο ηεο Ηζηνξίαο ηεο η δεκνηηθνχ κέζσ δηαδηθηχνπ ζε καζεηέο θαη καζήηξηεο νθηψ ηκεκάησλ ησλ εθπαηδεπηεξίσλ Γείηνλα κε ζηφρν ηε ζπγγξαθή ζεαηξηθνχ θεηκέλνπ κε ζέκα ηε δσή ηεο Μπνπκπνπιίλαο (Υαηδεκαλσιάθε, 2008).

20 20 ην κάζεκα ησλ Φπζ. Δπηζηεκψλ έξεπλεο θαηαδεηθλχνπλ φηη ε ρξήζε ηεο ηερλνινγίαο βειηηψλεη ηηο ζηάζεηο ησλ καζεηψλ απέλαληη ζην κάζεκα ησλ Φπζηθψλ Δπηζηεκψλ (Geban, Askar & Ozkan, 1992) θαζψο παξέρεη ζηνπο καζεηέο ηε δπλαηφηεηα λα εξεπλήζνπλ, λα πεηξακαηηζηνχλ, λα ζέζνπλ εξσηήκαηα θαη λα θαηαιήμνπλ ζε απαληήζεηο πνπ λα αθνξνχλ ζηνλ πξαγκαηηθφ θφζκν (Zacharia, 2005), λα αιιειεπηδξάζνπλ κε ηνπο ππνινγηζηέο, λα αλαγλσξίδνπλ πξνβιήκαηα, λα θάλνπλ πξνβιέςεηο, λα γξάθνπλ ππνζέζεηο, λα ρεηξίδνληαη κεηαβιεηέο ζε πεηξάκαηα θαη λα ζπιιέγνπλ δεδνκέλα, λα εμάγνπλ ζπκπεξάζκαηα θαη λα ηα εξκελεχνπλ (Hsu & Thomas, 2002), βειηηψλνληαο ηελ ελλνηνινγηθή ηνπο θαηαλφεζε (Zacharia & Anderson, 2003) θαη απμάλνληαο κε ηνλ ηξφπν απηφ ηα θίλεηξα κάζεζεο ησλ παηδηψλ. Οη καζεηέο/ηξηεο ζπλεξγαδφκελνη ζην κάζεκα ησλ Φπζηθψλ Δπηζηεκψλ κε ηε ρξήζε θαηάιιεισλ καζεζηαθψλ πεξηβαιιφλησλ ζηνλ ππνινγηζηή απνθηνχλ επθαηξίεο γηα λα νηθνδνκήζνπλ ηηο ηδέεο ηνπο ζε έλα κε επηθξηηηθφ αιιά ζε έλα ππνζηεξηθηηθφ πεξηβάιινλ κάζεζεο (Dykstra, Boyle & Monarch, 1992) ζθεθηφκελνη νκαδηθά θαη ζεβφκελνη ηηο πξνζσπηθέο εξκελεπηηθέο πξνζεγγίζεηο ηνπ/ηεο ζπκκαζεηή/ηξηάο (Stahl, 2006). Έλα παξάδεηγκα δηδαζθαιίαο κε ππνινγηζηή ησλ Φπζ. Δπηζηεκψλ είλαη ε δηδαθηηθή παξέκβαζε πνπ πινπνηήζεθε κε καζεηέο θαη καζήηξηεο ηεο η ηάμεο ελφο δεκνηηθνχ ζρνιείνπ ηεο Κνδάλεο πάλσ ζηηο έλλνηεο βξαζκφο, εμάηκηζε, ζεξκφηεηα θαη ζεξκηθά θαηλφκελα ηνπ καζήκαηνο «Δξεπλψ ην θπζηθφ θφζκν», φπνπ νη καζεηέο/ηξηεο επηδηψρζεθε λα δνπιέςνπλ κε ππεξκεζηθφ εθπαηδεπηηθφ ινγηζκηθφ, ην νπνίν αλαπαξηζηά κε αθξίβεηα εξγαζηήξηα Φπζ. Δπηζηεκψλ, ψζηε λα είλαη ζε ζέζε λα εμάγνπλ αζθαιή ζπκπεξάζκαηα. Σν ινγηζκηθφ πνπ ρξεζηκνπνηήζεθε είλαη ην ΔΠ (χλζεην Δξγαζηεξηαθφ Πεξηβάιινλ), είλαη πηζηνπνηεκέλν απφ ην Παηδαγσγηθφ Ηλζηηηνχην θαη ππάξρεη ήδε ζηα Γπκλάζηα θαη κπνξεί λα εθαξκνζηεί εχθνια ζην επίπεδν ησλ ηειεπηαίσλ ηάμεσλ ηνπ δεκνηηθνχ ζρνιείνπ (Καιακπνχθαο, Σζέηηιαο & Μνπρηαξίδεο, 2008).

21 21 Γηα ην κάζεκα ηεο Γεσγξαθίαο αλαπηχρζεθε έλα ςεθηαθφ εθπαηδεπηηθφ παθέην γηα ηε δηδαζθαιία ηνπ θαηλνκέλνπ ηεο ελαιιαγήο ησλ επνρψλ ζηελ η ηάμε ηνπ δεκνηηθνχ ζρνιείνπ θαη έιαβαλ κέξνο 46 καζεηέο/ηξηεο. Με κηα ζεηξά θαηάιιεισλ πξνζνκνηψζεσλ θαη ζπλνδεπηηθφ εθπαηδεπηηθφ πιηθφ ηα παηδηά παξαηήξεζαλ δπλακηθά εμειηζζφκελα κνληέια γηα ηελ θίλεζε ηεο γεο γχξσ απφ ηνλ ήιην, ηελ θιίζε ησλ αθηίλσλ ηνπ ήιηνπ ζην βφξεην θαη λφηην εκηζθαίξην, θ.ν.θ. (Πηιάηνπ, Μαξηλφπνπινο, νινκσλίδνπ, Αζαλαζηάδεο & Αλδξεάδεο, 2008). Δπίζεο ην εθπαηδεπηηθφ ινγηζκηθφ «Γεσινγία Γεσγξαθία Γπκλαζίνπ», πνπ αλαπηχρζεθε θαη αμηνινγήζεθε ζην πιαίζην δεκηνπξγίαο Τπνζηεξηθηηθνχ Τιηθνχ γηα ην Παηδαγσγηθφ Ηλζηηηνχην, είλαη έλα δηαδηθηπαθφ πεξηβάιινλ δξαζηεξηνηήησλ κε πνιπκεζηθφ πιηθφ, πξνζνκνηψζεηο, κηθξφθνζκνπο, δνθηκαζίεο, παηρλίδηα, παξνπζηάζεηο θαη άιιεο πνιπκεζηθέο εθαξκνγέο πνπ δίλνπλ ηε δπλαηφηεηα δεκηνπξγίαο εθπαηδεπηηθψλ ζελαξίσλ. Σν ινγηζκηθφ, πνπ έρεη ηε κνξθή εθπαηδεπηηθνχ ζελαξίνπ, κε ζέκα «Σαμίδη ζηε ηεξεά Διιάδα» εθαξκφζηεθε ζηελ Δ ηάμε δεκνηηθνχ κε ηε ζπκκεηνρή 19 καζεηψλ/ηξηψλ, νη νπνίνη/εο κ απηφλ ηνλ ηξφπν ζπκκεηείραλ ζηε δηαδηθαζία ηεο κάζεζεο, ζπλεξγάζηεθαλ, εληφπηζαλ, ζπζρέηηζαλ αιιειεπίδξαζαλ θαη νηθνδφκεζαλ ηε λέα γλψζε κε ηε βνήζεηα ηεο ηερλνινγίαο (Παπνχιηαο & Μπεκπή, 2008). Γηα ην κάζεκα ησλ Μαζεκαηηθψλ, ζχκθσλα κε ηνπο Απγεξηλφο & σηεξάθεο (2007): Οη εθπαηδεπηηθνί κε ηε ρξήζε ηνπ ππνινγηζηή θαη εηδηθφηεξα ησλ ινγηζκηθψλ πνπ δεκηνπξγήζεθαλ γηα εθπαηδεπηηθνχο ζθνπνχο κπνξνχλ λα εκπινπηίδνπλ ηε δηδαζθαιία ηνπο κε εηθφλεο πνπ κεηαβάιινληαη εχθνια θαη κε αθξίβεηα, ελεξγνπνηψληαο έηζη ηελ αίζζεζε ηεο φξαζεο ησλ καζεηψλ ηνπο. Ηδηαίηεξα ζηε Γεσκεηξία ηα ινγηζκηθά δίλνπλ ηε δπλαηφηεηα ζην ρξήζηε ηνπο λα εμεηάδεη γξήγνξα θαη κε αθξίβεηα ηηο ηδηφηεηεο ησλ ζρεκάησλ πνπ έρεη λα κειεηήζεη, λα πεηξακαηηζηεί κ απηέο, λα απνθηήζεη θαιχηεξε αίζζεζε ηνπ αληηθεηκέλνπ πνπ

22 22 κειεηά θαη έηζη λα πξνεηνηκαζηεί θαιχηεξα, γηα λα απνδερζεί ηε θάζε ηεο απφδεημεο, φπσο απηή πξνβιέπεηαη απφ ηε καζεκαηηθή πεηζαξρεία (ζ. 200). Έλα παξάδεηγκα ινγηζκηθνχ γηα ηε δηδαζθαιία ηεο Γεσκεηξίαο κε ππνινγηζηή είλαη ην Cabri Geometry ΗΗ, πνπ απεπζχλεηαη ζε καζεηέο/ηξηεο ηνπ δεκνηηθνχ ζρνιείνπ θαη παξέρεη πνηθίια εξγαιεία ζρεηηθά κε έλα κεγάιν αξηζκφ ελλνηψλ ζηελ Δπθιείδεηα Γεσκεηξία (Μαζηξνγηάλλεο & Αιπάο, 2008). Παξάδεηγκα ρξήζεο ηνπ ππνινγηζηή ζηα Μαζεκαηηθά είλαη ε ρξήζε ηνπ ινγηζκηθνχ ηνπ Παηδαγσγηθνχ Ηλζηηηνχηνπ, φπσο θαηέδεημε κηα έξεπλα δξάζεο, πνπ έγηλε θαηά ηε δηάξθεηα κεηαπηπρηαθνχ πξνγξάκκαηνο πνπ ΠΣΓΔ ηνπ Παλεπηζηεκίνπ Ρφδνπ κε καζεηέο ηεο η ηάμεο ζε ζρνιείν ηεο Ρφδνπ, ζηηο έλλνηεο ηνπ ιφγνπ θαη ηεο αλαινγίαο θαη ηα απνηειέζκαηα έδεημαλ ηηο ζεηηθέο, αιιά θαη ηηο νπδέηεξεο επηδξάζεηο ηνπ ινγηζκηθνχ (Υηνλίδνπ &Βιάρνπ, 2007). ην κάζεκα ησλ Θξεζθεπηηθψλ ν ππνινγηζηήο απνηειεί έλα θηιηθφ πεξηβάιινλ φρη κφλν γηα ην καζεηή/ηξηα, ηνλ/ηελ εθπαηδεπηηθφ θαη ηελ εθπαηδεπηηθή δηαδηθαζία, αιιά θαη γηα ηελ ίδηα ηε δηαζξεζθεηαθή αγσγή, αθνχ αληαπνθξίλεηαη ζηελ αλάγθε γηα ζπλχπαξμε κε ηελ πνηθηινκνξθία ηεο ζξεζθεπηηθήο γλψζεο θαη ηαπηφρξνλα γηα ηελ νπζηαζηηθή ζπλάληεζε καδί ηεο (Καξακνχδεο, 2007). ην κάζεκα ησλ Σερληθψλ ηα παξαδνζηαθά κέζα θαη ηα λέα κέζα ηεο ηερλνινγίαο κπνξνχλ λα ζπλδπαζηνχλ δεκηνπξγηθά ζηελ εθπαίδεπζε, ελζσκαηψλνληαο θαη αμηνπνηψληαο ηηο πξσηνπνξίεο θαη ηηο αιιαγέο ζην ρψξν ηνπ πνιηηηζκνχ πξνο φθεινο ηεο πνιηηηζηηθήο παξαγσγήο θαη αλάπηπμεο ηνπ ηφπνπ. Ζ εηζαγσγή ηνπ ππνινγηζηή ζην κάζεκα ηεο Σέρλεο ελδείθλπηαη αθνχ: ε γλψζε παξέρεηαη πην δηαζθεδαζηηθά, δίλεη ζηνπο καζεηέο/ηξηεο ηα εξγαιεία λα αλαπηχμνπλ έλαλ δηθφ ηνπο ηξφπν εξγαζίαο, πξνζθέξεη ηηο δπλαηφηεηεο γηα δεκηνπξγία πνιπζχλζεησλ έξγσλ πξνάγνληαο ηε δεκηνπξγηθή ηνπο ζθέςε θαη ηνπο παξέρεη ηελ επθαηξία λα πξνζεγγίζνπλ ηελ ηέρλε ζε φιεο ηεο ηηο κνξθέο, λα έξζνπλ ζε επαθή κε

23 23 άιινπο πνιηηηζκνχο θαη λα επηθνηλσλήζνπλ αληαιιάζζνληαο ηδέεο θαη έξγα κε άιια παηδηά (κε ηελ πξφζβαζε ζην δηαδίθηπν, ηηο εθαξκνγέο ζε πεξηβάιινληα ππνινγηζηή θαη ηα ειεθηξνληθά παηρλίδηα) (Κακπνπξνπνχινπ αββατδνπ, 2007). Παξ φια ηα παξαπάλσ νθέιε ηεο ρξήζεο ησλ ππνινγηζηψλ ζηε δηδαζθαιία, ζηελ Διιάδα ζε ιίγα ζρνιεία ρξεζηκνπνηείηαη ε ππνινγηζηήο ζηελ ηάμε. Σε ρξνληά πξαγκαηνπνηήζεθε κηα κειέηε ζην πιαίζην ελφο έξγνπ ΔΠΔΑΔΚ φπνπ ηελ επζχλε ηελ είρε ην ΠΣΓΔ Θεζζαιίαο, κε επηζηεκνληθή ππεχζπλε ηε νινκσλίδνπ Υ. Γηεξεχλεζε ηελ θαηάζηαζε πνπ επηθξαηνχζε ζηα ειιεληθά ζρνιεία γηα εθείλε ηε ρξνληά θαη δηαπηζηψζεθε φηη ηα ειιεληθά ζρνιεία Πξσηνβάζκηαο Δθπαίδεπζεο πνπ έθαλαλ εηζαγσγή θαη ρξήζε ησλ ΣΠΔ ζηε δηδαζθαιία θαη ηε κάζεζε, εληάζζνληαλ ζε 5 θαηεγνξίεο: ρνιεία πνπ κεηείραλ ζην πξφγξακκα ΣΖΛΔΜΑΥΟ. ρνιεία κε ζπκκεηνρή ζε πξνγξάκκαηα ΔΠΠΔ θαη ΗΣΟ. ρνιεία πνπ κεηείραλ ζην πηινηηθφ πξφγξακκα «Σν λεζί ησλ Φαηάθσλ». Ηδησηηθά ζρνιεία. ρνιεία πνπ εηζήγαγαλ ηηο ΣΠΔ κε πξσηνβνπιία ησλ εθπαηδεπηηθψλ (νινκσλίδνπ, 2004). Κη ελψ είρε δεκηνπξγεζεί ε εληχπσζε φηη νη εθπαηδεπηηθνί φισλ ησλ βαζκίδσλ θαη φισλ ησλ εηδηθνηήησλ ζα θιεζνχλ ζχληνκα λα εθαξκφζνπλ ηηο Σ.Π.Δ. ζηηο θαζεκεξηλέο εθπαηδεπηηθέο δξαζηεξηφηεηέο ηνπο, ιφγσ ησλ αλαθνηλψζεσλ γηα ην Γ Κ.Π.., ηε δηθηχσζε ησλ ζρνιείσλ ζην Internet, ηελ παξαγσγή ησλ πξψησλ εθπαηδεπηηθψλ ινγηζκηθψλ ζε CD- Rom, ηελ απνζηνιή κέζσ Internet δηδαθηηθνχ πιηθνχ (βηβιία θαζεγεηψλ, δηαθάλεηεο θ.η.ι.), ηελ ελέξγεηα ΟΓΤΔΗΑ θαη ην επηρεηξεζηαθφ πξφγξακκα ηνπ ΤπΔΠΘ γηα ην (Καξηζηψηεο, 2003), ιίγνη εθπαηδεπηηθνί έρνπλ εηζάγεη ζήκεξα ηνλ ππνινγηζηή ζηε δηδαζθαιία ζηελ Π.Δ.

24 24 πκπεξαζκαηηθά, ε ρξήζε ηνπ ειεθηξνληθνχ ππνινγηζηή ζηα αλαιπηηθά πξνγξάκκαηα βνεζά ζηελ εμνηθείσζε ησλ παηδηψλ κε δηάθνξνπο ηξφπνπο ρξήζεο ηνπ ππνινγηζηή: κε ην δηαδίθηπν, κε πξνγξάκκαηα ηνπ ππνινγηζηή, κε ινγηζκηθφ εθπαηδεπηηθνχ ραξαθηήξα, κε ην ειεθηξνληθφ ηαρπδξνκείν, θ.ν.θ. Ο ππνινγηζηήο κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζεί ζε φια ηα γλσζηηθά αληηθείκελα επηθέξνληαο ζεηηθά καζεζηαθά απνηειέζκαηα θαη ν/ε δάζθαινο/α, πνπ ρξεζηκνπνηεί ηνλ ππνινγηζηή ζηελ ηάμε, κεηαζρεκαηίδεη ην καζεζηαθφ πεξηβάιινλ απφ παξαδνζηαθφ ζε ζχγρξνλν θαη ρξεζηκνπνηεί λέεο κνξθέο θαη κεζφδνπο ζηε δηδαζθαιία. Ο ξόινο ησλ εθπαηδεπηηθώλ ζηε ρξήζε ππνινγηζηή γηα δηδαζθαιία Οη ζχγρξνλεο αιιαγέο ζην πνιηηηθφ, νηθνλνκηθφ, θνηλσληθφ, θαη πνιηηηζηηθφ ζπγθείκελν ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο αζθνχλ ζεκαληηθέο επηδξάζεηο ζηνπο ζθνπνχο ηεο εθπαίδεπζεο, ζην πεξηερφκελν ηνπ εθπαηδεπηηθνχ έξγνπ, ζην ξφιν θαη ζην επάγγεικα ησλ εθπαηδεπηηθψλ. Οη απαηηήζεηο γηα ην ζψκα ησλ εθπαηδεπηηθψλ ζρεηηθά κε ηε δηαρείξηζε εθπαηδεπηηθψλ πεδίσλ πνπ ζπλδένληαη κε ηηο λέεο δεμηφηεηεο γηα ηελ Κνηλσλία ηεο Γλψζεο, ηηο Σερλνινγίεο Πιεξνθνξίαο θαη Δπηθνηλσληψλ, ηε γλψζε μέλσλ γισζζψλ ηελ θαηαλφεζε ηεο επξσπατθήο πνιηηηζκηθήο θιεξνλνκηάο, ηε δηακφξθσζε ηεο ηαπηφηεηαο θαη ηεο ζπλείδεζεο ηνπ Δπξσπαίνπ πνιίηε, είλαη φιν θαη πην ζχλζεηεο (Παζηάο, 2006). Δπηιπένλ, ν Παζηάο (2006) ππνζηεξίδεη: Ο ξφινο ησλ εθπαηδεπηηθψλ ζεσξείηαη θεληξηθφο ζηε δηακφξθσζε ηεο Δπξψπεο ηεο γλψζεο. Οη εθπαηδεπηηθνί ζεσξείηαη φηη δηαδξακαηίδνπλ έλα βαζηθφ δηακεζνιαβεηηθφ θαη πνιπδηάζηαην ξφιν ζηε κεηάβαζε ησλ καζεηψλ ζηελ Κνηλσλία ηεο Γλψζεο, σο «θάηνρνη» ηεο λέαο γλψζεο, σο «θνξείο» κεηάδνζεο ηεο γλψζεο θαη αλάπηπμεο δεμηνηήησλ ζηνπο καζεηέο, σο «αμηνινγεηέο» ηεο δηαδηθαζίαο θαη ηνπ απνηειέζκαηνο ηεο κάζεζεο, σο «εθπαηδεπηέο» ησλ εθπαηδεπηηθψλ ζηηο δηαδηθαζίεο επηκφξθσζεο, σο «ζπκκέηνρνη» ζηελ αλαπαξαγσγή ζχγρξνλσλ πνιηηηζκηθψλ θαη ηδενινγηθψλ

25 25 πξνηχπσλ θαη αμηψλ, σο «δηαλννχκελνη» θαη σο «ελεξγνί» πνιίηεο ζηελ εθπαηδεπηηθή, ηελ θνηλσληθή θαη ηελ πνιηηηθή θξηηηθή (ζ. 190). Οη Έιιελεο εθπαηδεπηηθνί ζπγθξηηηθά κε ηνπο Δπξσπαίνπο ζπλαδέιθνπο ηνπο παξνπζηάδνπλ ζνβαξή πζηέξεζε ζηελ επηκφξθσζή ηνπο ζηηο ΣΠΔ. Πην ζπγθεθξηκέλα απφ παιαηφηεξε Δπξσπατθή έξεπλα πνπ δηελεξγήζεθε ην Φεβξνπάξην ηνπ 2001 (φπσο αλαθέξεη ν Καξηζηψηεο, 2003), ζε 7386 Δπξσπαίνπο εθπαηδεπηηθνχο, κεηαμχ ησλ νπνίσλ νη 500 ήηαλ Έιιελεο, πξνέθπςε φηη ελψ ν κέζνο φξνο ηεο ΔΔ ησλ δηδαθηηθψλ σξψλ γηα ηνπο/ηο εθπαηδεπηηθνχο πνπ ρξεζηκνπνηνχζαλ ππνινγηζηή ήηαλ 0,4%, ζηελ Διιάδα ήηαλ 0,2%. Ο κέζνο φξνο ησλ εθπαηδεπηηθψλ ησλ θξαηψλ κειψλ ηεο ΔΔ, πνπ είραλ εθπαηδεπηεί γηα ηε ρξήζε ηνπ ππνινγηζηή θαη ηνπ δηαδηθηχνπ, ήηαλ 45%, ελψ ην 60% ησλ Διιήλσλ εθπαηδεπηηθψλ δήισζαλ φηη δελ έρνπλ θακία παξφκνηα εθπαίδεπζε. Δπίζεο, κφλν ην 12% ρξεζηκνπνηνχζε ηνλ Ζ/Τ off line θαη ην 6% on line, φηαλ νη κέζνη φξνη ζηελ Δ.Δ. ήηαλ 65% θαη 36% αληίζηνηρα. Ο Έιιελαο εθπαηδεπηηθφο ρξεζηκνπνηνχζε ηνλ Ζ/Τ ζην 0,2% ησλ δηδαθηηθψλ σξψλ, φηαλ ν κέζνο φξνο ηεο Δ.Δ. είλαη 0,4%. Απηή ε αξλεηηθή θαηάζηαζε νθεηιφηαλ θπξίσο ζηελ έιιεηςε επηκφξθσζεο, γηαηί ζηηο ππνδνκέο ησλ ΣΠΔ ππήξρε πζηέξεζε, αιιά δελ είλαη ηφζν ζεκαληηθή, ψζηε λα δηθαηνινγεί ην ρακειφ πνζνζηφ ρξήζεο ησλ ΣΠΔ απφ ηνλ Έιιελα εθπαηδεπηηθφ. Δμαηηίαο απηήο ηεο δηαπίζησζεο, ην δηάζηεκα δηελεξγήζεθε έξεπλα πξνθεηκέλνπ λα εμεηαζζνχλ νη ζηάζεηο ησλ Διιήλσλ εθπαηδεπηηθψλ γηα ηελ επηκφξθσζή ηνπο ζηηο ΣΠΔ, νη γλψζεηο ηνπο θαη νη ιφγνη ζπκκεηνρήο ηνπο ζε ζρεηηθά ζεκηλάξηα επηκφξθσζεο. Σα απνηειέζκαηα έδεημαλ φηη ππήξρε άκεζε αλάγθε επηκφξθσζεο θαη φηη νη εθπαηδεπηηθνί είραλ ζεηηθή ζηάζε απέλαληη ζηελ επηκφξθσζή ηνπο, αθνχ νη γλψζεηο ηνπο ζηελ πιεξνθνξηθή ήηαλ ειιηπέζηαηεο (Καξηζηψηεο, 2003). ηελ Διιάδα ζήκεξα ην εθπαηδεπηηθφ ζχζηεκα έρεη αιιάμεη, ην ζρνιείν έρεη γίλεη πην δεκνθξαηηθφ, πην αλνηρηφ, πην καδηθφ, κε απνηέιεζκα ε εξγαζία ησλ εθπαηδεπηηθψλ λα

26 26 γίλεηαη πην απαηηεηηθή. Γελ κπνξνχλ πιένλ λα πεξηνξίδνληαη ζηελ ηππηθή δηεθπεξαίσζε ηεο δηδαζθαιίαο. Υσξίο λα ζεσξείηαη φηη ην δηδαθηηθφ ηνπο έξγν είλαη δεπηεξεχνπζαο ζεκαζίαο, ζα πξέπεη λα ην εκπινπηίδνπλ κε δεκηνπξγηθέο θαη θαηλνηφκεο παξεκβάζεηο (Μαπξνγηψξγνο, 2008). Ο ξφινο ηνπ/ηεο δαζθάιαο γηα θαηλνηφκεο παξεκβάζεηο, φπσο ζηελ ππνζηήξημε ησλ παηδηψλ ζηε ρξήζε ηνπ ππνινγηζηή είλαη πνιχ ζεκαληηθφο, ζχκθσλα κε ηελ έξεπλα. ε κειέηεο πεξηπηψζεσλ ζε 122 ζρνιεία πξσηνβάζκηαο εθπαίδεπζεο ζηελ Διιάδα, ε επηηπρήο θαη απνηειεζκαηηθή εηζαγσγή ησλ ΣΠΔ ζηε δηδαζθαιία, απαηηνχζε ηελ αλάιεςε πξσηνβνπιηψλ φρη κφλν απφ ην ζρνιείν θαη ηελ ηνπηθή θνηλσλία, αιιά θπξίσο απφ ηνπο/ηο εθπαηδεπηηθνχο ηνπ ζρνιείνπ. ην λέν πεξηβάιινλ ν δάζθαινο/α είλαη βνεζφο, ζπληνληζηήο/ζηξηα, νξγαλσηήο/ηξηα ησλ δξαζηεξηνηήησλ, εκςπρσηήο/ηξηα θη φρη ην θεληξηθφ πξφζσπν, ε «απζεληία» ηεο γλψζεο (νινκσλίδνπ, 2004). Ζ εηζαγσγή θαη ρξήζε ησλ ΣΠΔ δελ απνηεινχλ απιά αλάγθε ζχγρξνλνπ ηερλνινγηθνχ εμνπιηζκνχ, αιιά εθαξκνγή λέαο παηδαγσγηθήο ζηξαηεγηθήο ζηελ ππνζηήξημε φισλ ησλ γλσζηηθψλ αληηθεηκέλσλ, ε νπνία νδεγεί ζε αιιαγή ησλ παηδαγσγηθψλ πξαθηηθψλ ησλ δαζθάισλ (Παλαγησηίδνπ & Κφιιηαο, 2008). Όηαλ νη εθπαηδεπηηθνί ρξεζηκνπνηνχλ ηνλ ειεθηξνληθφ ππνινγηζηή ζηελ ηάμε, ε απζεληία ηνπ/ηεο εθπαηδεπηηθνχ, απφηνθε ηεο θαλνληζηηθήο ζεκαζίαο ηνπ αλαιπηηθνχ πξνγξάκκαηνο θαη ηνπ ζρνιηθνχ εγρεηξηδίνπ, κεηαζρεκαηίδεηαη ζε ηθαλφηεηα ζπληνληζκνχ ησλ επηκέξνπο εξγαζηψλ ησλ νκάδσλ θαη παξνρήο βνήζεηαο ζηνπο καζεηέο θαη ζηηο καζήηξηεο (Απγεξηλφο, Κφθθηλνο, Παπαλησλάθεο, Αιηβίδνο, 2007). Ζ πξαγκαηηθφηεηα γηα ηελ εθαξκνγή ηεο θαηλνηνκίαο ζηα ζρνιεία ήηαλ ε ζζελαξή αληίζηαζε πνπ βξίζθεη ε ρξήζε ησλ ΣΠΔ απφ ηε ζπληεξεηηθή ηάζε ηνπ ζρνιείνπ θαη ηελ παξαδνζηαθή δνκή ηνπ. Δπίζεο, έξεπλεο θαηέγξαςαλ κηα ζεηξά απφ πξνβιήκαηα, φπσο: έιιεηςε απηνπεπνίζεζεο ζηε ρξήζε ησλ ΣΠΔ απφ ηνλ εθπαηδεπηηθφ, ν θφβνο γηα ηελ

27 27 ακεραλία κπξνζηά ζηνπο καζεηέο θαη θαηά ζπλέπεηα ε απψιεηα ηνπ γνήηξνπ, ε αληίιεςε φηη ε ηερλνινγία δε βνεζά ηε κάζεζε, ε πξφζβαζε ζηνπο δηαζέζηκνπο ππνινγηζηέο, ε έιιεηςε εθπαίδεπζεο ησλ εθπαηδεπηηθψλ, θ. α. (Μπνχγηαο & Γεκεηξηάδεο, 2006). Δπίζεο, ε ζχγρξνλε ξεηνξηθή αιιαγψλ ζηελ εθπαίδεπζε ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο θξχβεη κηα ζεκειηψδε αληίθαζε: ζηελ εθπαίδεπζε ζηελ Διιάδα, νη εθπαηδεπηηθνί θαινχληαη λα εθαξκφζνπλ γλψζεηο θαη ηθαλφηεηεο κπξνζηά ζε λέεο επζχλεο, ελψ ηαπηφρξνλα αλαπηχζζνληαη ζηξαηεγηθέο πνπ ηνπο θαζηζηνχλ ιηγφηεξν ηθαλνχο. Καη ελψ πξνβάιινπλ ηνπο/ ηηο εθπαηδεπηηθνχο σο επηζηεκνληθά θαηαξηηζκέλνπο, ηελ ίδηα ζηηγκή ηνπο απνζηεξνχλ ηελ απηνλνκία, κε ιηγφηεξν ρψξν, γηα λα θξίλνπλ, λα απνθαζίδνπλ, λα ειέγρνπλ (Ζζατάδνπ et al, 2005). Όκσο, ν εθπαηδεπηηθφο απνηειεί ηνλ ζεκαληηθφ παξάγνληα, πνπ επηθνξηίδεηαη κε ην θαζήθνλ ηεο αλαπαξαγσγήο ζην κηθξνεπίπεδν ηεο ζρνιηθήο ηάμεο ηεο ζρνιηθήο γλψζεο, πνπ ζπλδέεηαη κε ηε ρξήζε ησλ ΣΠΔ θαη γηα λα ην θαηνξζψζεη φκσο απηφ, ζα πξέπεη ν ίδηνο λα δηαζέηεη ηηο θαηάιιειεο γλψζεηο (Κνπζηνπξάθεο & Παλαγησηαθφπνπινο, 2008). Ο ξφινο ηνπ εθπαηδεπηηθνχ δηαθνξνπνηείηαη ζε ζρέζε κε ην παξειζφλ, θαζψο θαιείηαη λα αλαδεηρηεί ζε δηακεζνιαβεηή κεηαμχ ηνπ καζεηή θαη ηεο πεγήο ηεο πιεξνθνξίαο (Βνζληάδνπ, 2006). Δπεηδή ε πιεξνθνξία ηνπ δηαδηθηχνπ δελ είλαη πάληα αιεζηλή, θαιφο εθπαηδεπηηθφο ζα είλαη ν θαιά πιεξνθνξεκέλνο εθπαηδεπηηθφο, δειαδή εθείλνο πνπ ζα κπνξεί λα ειέγρεη ηελ πνηφηεηα ηεο γλψζεο, πνπ ζα αληιήζεη ν καζεηήο ηνπ απφ ην δηαδίθηπν, ψζηε λα ην πξνθπιάζζεη απφ δηαθφξνπο θηλδχλνπο. Γηα λα επηηεπρζεί ε απφθηεζε ηερλνινγηθνχ αιθαβεηηζκνχ απφ ηνπο εθπαηδεπηηθνχο ηεο Πξσηνβάζκηαο θαη Γεπηεξνβάζκηαο εθπαίδεπζεο δηελεξγήζεθαλ κε θνηλνηηθή ρξεκαηνδφηεζε ηαρχξξπζκα επηκνξθσηηθά πξνγξάκκαηα ζηηο ΣΠΔ (Jimoyiannis & Komis, 2007). Μεγάιν κέξνο ησλ Διιήλσλ εθπαηδεπηηθψλ έρεη επηκνξθσζεί ζην ρεηξηζκφ ηνπ ειεθηξνληθνχ ππνινγηζηή. Χζηφζν, απφ ζρεηηθή έξεπλα ησλ Παλαγησηαθφπνπινπ,

28 28 Αιεμφπνπινπ, Γνχηζνπ, θαιηζά & Σάζηνπ (2005) (φπσο αλαθέξνπλ νη Κνπζηνπξάθεο & Παλαγησηαθφπνπινο, 2008), πξνέθπςε φηη ε γλψζε ησλ εθπαηδεπηηθψλ γηα ηνπο ππνινγηζηέο ήηαλ αλχπαξθηε, ειάρηζηε ή κέηξηα ζχκθσλα κε ην79,9% ησλ εθπαηδεπηηθψλ πνπ ζπκκεηείρε ζε απηή. Δπίζεο, νη εθπαηδεπηηθνί ππνζηήξημαλ φηη ρξεηάδνληαη πεξηζζφηεξεο επηκνξθσηηθέο επθαηξίεο γηαηί δελ είλαη επαξθψο πξνεηνηκαζκέλνη ψζηε λα ρξεζηκνπνηήζνπλ ηνλ Ζ/Τ ζηε ζρνιηθή πξάμε. Ζ Δπξσπατθή Έλσζε θαη ε Διιάδα επέλδπζαλ ζε έλα κεγάιν αξηζκφ ππνινγηζηψλ, ζηε ζχλδεζε φισλ ησλ εθπαηδεπηηθψλ κνλάδσλ κε ην internet, ζηελ αλάπηπμε αλαιπηηθψλ πξνγξακκάησλ πνπ πεξηέρνπλ ην κάζεκα ηεο Πιεξνθνξηθήο, ζηελ επηκφξθσζε ησλ εθπαηδεπηηθψλ, ζηελ παξαγσγή ινγηζκηθνχ θαη ζηελ έξεπλα ζε ζρέζε κε ηηο ΣΠΔ. Παξφια απηά, πνιινί εθπαηδεπηηθνί δηζηάδνπλ λα ρξεζηκνπνηήζνπλ ηνπο ππνινγηζηέο ζηελ εθπαηδεπηηθή δηαδηθαζία γηαηί ελψ πηζηεχνπλ ζηελ ρξεζηκφηεηά ηνπο, ιφγσ ηεο έιιεηςεο γλψζεσλ θαη εκπεηξίαο, νδεγνχληαη ζην λα κε ρξεζηκνπνηνχλ ηνπο ππνινγηζηέο ζην κάζεκά ηνπο, ιφγσ έιιεηςεο εκπηζηνζχλεο ζηνλ εαπηφ ηνπο. Απηφ ηνπο νδεγεί ζε άγρνο θαη άξλεζε γηα ηνπο ππνινγηζηέο (Roussos, 2007). χκθσλα κε ηελ έξεπλα ηνπ Roussos (2007), ζε δείγκα 222 δαζθάισλ θαη 99 καζεηψλ/ηξηψλ ζε ζρέζε κε ηελ αλάπηπμε ελφο ηεζη κέηξεζεο γηα ηηο ζηάζεηο απέλαληη ζηηο Νέεο Σερλνινγίεο ηνπ ειιεληθνχ πιεζπζκνχ, ηνπ Greek Computer Attitudes Scale (GCAS), ηα απνηειέζκαηα έδεημαλ κεηαμχ άιισλ φηη ε πξνεγνχκελε εκπεηξία ησλ εθπαηδεπηηθψλ θαη ε απηνπεπνίζεζε είραλ κεγάιε ζρέζε κε ηηο ζεηηθέο ζηάζεηο πνπ αλαπηχζζνληαη απέλαληη ζηνπο ππνινγηζηέο. Δπίζεο, ε έξεπλα θαηέδεημε φηη ν παξάγνληαο θχιν ήηαλ ζεκαληηθφο, κε ηνπο άλδξεο εθπαηδεπηηθνχο λα έρνπλ ζεηηθφηεξεο ζηάζεηο απέλαληη ζηνπο ππνινγηζηέο. Σν εχξεκα απηφ επηβεβαηψλεηαη θαη απφ ηελ έξεπλα ησλ Ρνχζζνπ & Πνιίηε (2004). Με ηα παξαπάλσ απνηειέζκαηα ζπκθσλνχλ θαη ηα επξήκαηα ηεο έξεπλαο ηνπ πξνγξάκκαηνο Ππζαγφξαο ΗΗ (Παχινπ, 2007), ε νπνία δηεξεχλεζε, κεηαμχ άιισλ, ηνπο

29 29 παξάγνληεο πνπ επεξεάδνπλ ηηο ζηάζεηο ησλ εθπαηδεπηηθψλ σο πξνο ηε ρξήζε ησλ ππνινγηζηψλ γηα ζθνπνχο δηδαζθαιίαο κάζεζεο θαη ζχκθσλα κε ηα απνηειέζκαηα ηεο έξεπλαο έλαο απφ ηνπο παξάγνληεο είλαη θαη ν παξάγνληαο «θχιν». Δπίζεο ε ζπγθεθξηκέλε έξεπλα ηεο Παχινπ (2007) δηεξεχλεζε θαη ηελ πξαγκαηηθή ρξήζε ησλ ππνινγηζηψλ γηα ζθνπνχο δηδαζθαιίαο κάζεζεο. Σα επξήκαηα έδεημαλ φηη κφλν έλα κηθξφ πνζνζηφ ησλ εθπαηδεπηηθψλ έθαλαλ ρξήζε ησλ ππνινγηζηψλ γηα ζθνπνχο δηδαζθαιίαο κάζεζεο, ελψ γεληθά νη εθπαηδεπηηθνί ρξεζηκνπνηνχζαλ ηνλ ππνινγηζηή θπξίσο γηα ηε δηθή ηνπο πξνεηνηκαζία ζην ζπίηη θαη φρη θαηά ηε δηάξθεηα ηνπ καζήκαηνο. Ζ εκπεηξία ησλ ρξεζηψλ ήηαλ αθφκε έλαο ζεκαληηθφο παξάγνληαο ζηε ρξήζε ηνπ ππνινγηζηή, θάηη πνπ είρε εληνπηζηεί θαη ζηελ έξεπλα ηνπ Roussos (2007). Ο παξάγνληαο ειηθία, ζχκθσλα κε ηελ έξεπλα ηεο Παχινπ (2007) είλαη ζεκαληηθφο, φζν κεγαιχηεξνη ήηαλ νη εθπαηδεπηηθνί ζε ειηθία ηφζν κηθξφηεξε ήηαλ ε ρξήζε ηνπ ππνινγηζηή γηα δηδαζθαιία,εχξεκα ην νπνίν έξρεηαη ζε αληίζεζε κε ηα απνηειέζκαηα ησλ Roussos (2007) θαη Ρνχζζνο & Πνιίηεο (2004). πκπεξαζκαηηθά, ν/ε εθπαηδεπηηθφο παίδεη ζπνπδαίν ξφιν ζηε ρξήζε ηνπ ππνινγηζηή γηα δηδαζθαιία. Όκσο, ζην εθπαηδεπηηθφ ζχζηεκα ζηελ Διιάδα ν/ε δάζθαινο/α αληηζηέθεηαη ζηε ρξήζε ηνπ ππνινγηζηή γηα ζθνπνχο δηδαζθαιίαο θαη κάζεζεο, εμαηηίαο δηάθνξσλ παξαγφλησλ, φπσο είλαη ην θχιν, ε ειηθία, ε ειιηπήο επηκφξθσζε ζηνπο ππνινγηζηέο θαη ε πξνεγνχκελε εκπεηξία ζηε ρξήζε ππνινγηζηή. Ζ ρξήζε ηνπ ππνινγηζηή από ηνπο/ηο εθπαηδεπηηθνύο γηα δηδαζθαιία Ζ θνηλσλία καο βαζίδεηαη ζηε ζπλερψο αλαπηπζζφκελε ηερλνινγία. Σν ίδην ηζρχεη θαη γηα ηελ εθπαίδεπζε, φπνπ ε ηερλνινγία έρεη εηζαρζεί ζηα ζρνιεία θαη ζηηο ηάμεηο ηηο ηειεπηαίεο δεθαεηίεο. ηηο ΖΠΑ, ην 1995, δαπαλήζεθε ην πνζφ ησλ 21 εθαηνκκπξίσλ δνιαξίσλ γηα ηελ ηερλνινγία ζηελ εθπαίδεπζε, ελψ ην 2001 δαπαλήζεθε ην πνζφ ησλ 729 εθαηνκκπξίσλ δνιαξίσλ, κε απνηέιεζκα λα κεησζεί ε αλαινγία καζεηψλ/ηξηψλ γηα θάζε

30 30 ππνινγηζηή απφ 9:1, ζε 4:1. Σν 2001, έξεπλα πνπ δηεμήρζε ζηηο ΖΠΑ αλέδεημε φηη παηδηά ειηθίαο 9 έσο 17 ρξφλσλ ρξεζηκνπνηνχζαλ ππνινγηζηέο πεξηζζφηεξν απφ νπνηνδήπνηε άιιε νκάδα ηνπ Ακεξηθαληθνχ πιεζπζκνχ (92.6 %). Δπηπιένλ, δεδνκέλα απφ ην 1998 έδεημαλ φηη πεξηζζφηεξν απφ ην 80% ησλ εθπαηδεπηηθψλ ρξεζηκνπνηνχζαλ ππνινγηζηή ζην ζπίηη θαη ζην ζρνιείν ηνπο (Ravitz, Wong & Becker, 1999) (φπσο αλαθέξνπλ νη O Dwyer, Russell, & Bebell, 2003). Οη O Dwyer et al. (2003) ζηελ έξεπλά ηνπο δηεξεχλεζαλ ην πψο ρξεζηκνπνηείηαη ε ηερλνινγία ζηα δεκνηηθά ζρνιεία θαη ζε πνην πιαίζην ρξεζηκνπνηείηαη ε ηερλνινγία ζηελ ηάμε σο εξγαιείν δηδαζθαιίαο θαη κάζεζεο. Δπίζεο ζηελ έξεπλά ηνπο ππνζηήξημαλ φηη έπξεπε λα ιεθζνχλ ππφςε ηα νξγαλσηηθά ραξαθηεξηζηηθά πνπ είραλ ζρέζε κε ηε ρξήζε ηεο ηερλνινγίαο ζηελ ηάμε. Υξεζηκνπνηήζεθαλ δεδνκέλα ηεο έξεπλαο ηεο USEIT (Use, Support and Effect of Instructional Technology) θαη εθαξκφζηεθε ην ηεξαξρηθφ κνληέιν, γηα λα κειεηεζεί ε επίδξαζε ησλ ραξαθηεξηζηηθψλ ησλ ζρνιείσλ θαη ησλ πεξηνρψλ ηνπο ζηνπο ηξφπνπο πνπ νη δάζθαινη/εο ρξεζηκνπνηνχζαλ ηελ ηερλνινγία ζηελ ηάμε. Ζ έξεπλα εζηίαζε ζηηο παξαθάησ θαηεγνξίεο ρξήζεο ηεο ηερλνινγίαο: ζηε ρξήζε ηεο ηερλνινγίαο απφ ηνπο/ηο εθπαηδεπηηθνχο γηα ηελ παξάδνζε ηεο δηδαζθαιίαο, ζηελ θαηεπζπλφκελε απφ ηνπο/ηο εθπαηδεπηηθνχο ρξήζε ηεο ηερλνινγίαο απφ ηνπο/ηο καζεηέο/ηξηεο ζηελ ηάμε, ζηελ θαηεπζπλφκελε απφ ηνπο/ηο εθπαηδεπηηθνχο ρξήζε ηεο ηερλνινγίαο απφ ηνπο/ηο καζεηέο/ηξηεο γηα ηελ παξαγσγή πιηθνχ θαη ζηελ πξνεηνηκαζία ηεο δηδαζθαιίαο απφ ηνπο/ηο εθπαηδεπηηθνχο. Ζ αλάιπζε έγηλε κε κηα πνιχπιεπξε κειέηε ησλ παξαπάλσ παξαγφλησλ θαη αλέδεημε ην πιενλέθηεκα ηεο εμέηαζεο ηεο ρξήζεο ηεο ηερλνινγίαο ζα κηα πνιπδηάζηαηε θη φρη ζα κνλνδηάζηαηε γεληθή θαηαζθεπή. Μ απηφ ην πνιπ-επίπεδν κνληέιν ηεο έξεπλαο ειέγρζεθαλ