διάλογος ΠΟΙ ΟΙ ΚΑ ΤΕ ΣΤΡΕ ΨΑΝ ΤΟΥΣ ΑΡ ΧΑΙ ΟΥΣ ΝΑ ΟΥΣ; (β μέρος)

Transcript

1 ΙΟΥΛΙΟΣ - ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2008, ΤΕΥΧΟΣ 53 διάλογος ΠΟΙ ΟΙ ΚΑ ΤΕ ΣΤΡΕ ΨΑΝ ΤΟΥΣ ΑΡ ΧΑΙ ΟΥΣ ΝΑ ΟΥΣ; (β μέρος) τοῦ Πρω το πρ. Κυ ρια κοῦ Τσου ροῦ, Γραμ μα τέ ως τῆς Σ. Ἐ. ἐ πί τῶν αἱ ρέ σε ων. Αὐ τά, λοι πόν, μᾶς πλη ρο φο ροῦν οἱ ἴ διοι οἱ ἐκ πρό σω ποι τῶν ἑλ λη νι κῶν «νε ο ε θνικῶν» ρευ μά των, οἱ ὁ ποῖ οι στή συ νέ χεια κα ταγ γέλ λουν τόν Χρι στι α νι σμό ὡς τόν μο να δι κό δι ώ κτη καί κα τα στρο φέ α ἀρ χαίων να ῶν, ἀ γαλ μά των καί βι βλι ο θη κῶν. Δη λα δή, οἱ Ρω μαῖ οι δέν κα τέ στρε ψαν το ύς ἀρ χα ί ους να ο ύς ἀ φή νον τας «μό νον το ύς λίθους»; Οἱ ρω μαῖ οι αὐ το κρά το ρες δέν ἀ πο κεφά λι ζαν τά ἀ γάλ μα τα γιά νά ἀν τι κα τα στήσουν τίς κε φα λές τους μέ τά ὁ μοι ώ μα τα τῶν δι κῶν τους «ἄ μυα λων» κε φα λῶν; Δέν ἔ κα ψαν βι βλί α καί βι βλι ο θῆ κες 1, δέν ἔ φεραν «ἔς ἔ δα φος» τά ἀ ρι στουρ γή μα τα τῆς ἑλ λη νι κῆς τέ χνης, ἀλ λά καί αὐ τόν τό ἴ διο τόν ἑλ λη νι κό πο λι τι σμό; Καί ὅ λα αὐ τά τά ἔ κα ναν μό νον οἱ Βυ ζαν τι νοί αὐ το κρά το ρες καί οἱ χρι στια νοί; Ἄν εἶ ναι δυ να τόν αὐ τό νά λέ γε ται ἱ στο ρί α καί ἀν τι κει με νι κό τη τα! Καί δέν πρέ πει νά λη σμο νοῦ με ὅ τι οἱ Χρι στια νοί, μέ χρι καί τίς ἡ μέ ρες τοῦ Μ. Κων σταν τί νου, ὄ χι μό νον βρί σκον ταν κά τω ἀ πό φρι κτούς καί αἱ μα τη ρο ύς διωγ μούς, πού ἀ νέ δει ξαν 11 ἑ κα τομ μύ ρια μάρ τυ ρες τῆς Πί στε ως μέ σα στούς τρεῖς πρώ τους χρι στι α νι κούς αἰ ῶ νες, ἀλ λά καί ἀ πο τε λοῦ σαν τόν 4ο μ. Χ. αἰ ώ να τό 5% μό νον τοῦ πλη θυ σμοῦ τῆς Ρω μα ϊ κῆς αὐ το κρα το ρί ας, πο σο στό πού δέν ἄλ λαξε ση μαν τι κά ἀ κό μη και τούς πρώ τους χρό νους με τά τήν ἐ πι κρά τη ση τοῦ Χρι 1. Γιά τήν τύχη τῶν Βιβλιοθηκῶν, βλ. ἄρθρο: Ἔκαψαν οἱ Χριστιανοί τήν περίφημη Βιβλιοθήκην τῆς Ἀλεξάνδρειας ἀπό μένος, μῖσος καί λύσσαν κατά τῆς ἀρχαίας ἑλληνικῆς καί λατινικῆς γραμματείας;, περιοδ. «Ἐκ τοῦ περισσοῦ τῆς καρδίας», διμην. περιοδικόν φυλλάδιον Ἱ. Ν. Ἁγ. Στεφάνου Ν. Ἰωνίας, τ. 28. στι α νι σμοῦ. Δι ε ρω τᾶ ται κα νείς: ἄ ρα γε τόν 4ο αἰ ώ να, πού ἄρ χι σε νά ἐ πι κρα τεῖ ὁ Χρι στι α νι σμός, ὅ λοι αὐ τοί οἱ κα τε στρα μένοι να οί, τά ἱ ε ρά, καί τά ἀ γάλ μα τα εἶ χαν πά λι ἀ να κα τα σκευα σθεῖ; Ἡ ἱ στο ρι κή ἀ λή θεια ὅ μως εἶ ναι ὅ τι, ὅ σοι σώ ζον ται ἀ πό τούς ἀρ χαί ους να ούς οἱ περισ σό τε ροι τό ὀ φεί λουν στό γε γο νός ὅ τι πέ ρα σαν στή χρή ση τῶν Χρι στια νῶν. Ἄν σώ ζε ται σή με ρα ὁ Παρ θε νώ νας -τό σπουδαι ό τε ρο ἀρ χαι ο ελ λη νι κό μνη μεῖ ο- ὁ να ός τοῦ Ἡ φαί στου (Θη σεῖ ο), τό Ἐ ρε χθεῖ ο, τό ὡ ρο λό γιο τοῦ Κυρ ρή στου καί τό σοι ἄλ λοι να οί στόν Ἑλ λα δι κό χῶ ρο καί ἔ ξω ἀ π αὐτόν, αὐ τό ὀ φεί λε ται στό ὅ τι με τα τρά πη καν σέ χρι στι α νι κούς να ούς. Πολ λά δέ ἀ πό τά ἀ ρι στουρ γή μα τα τέ χνης πού δι α σώ θη καν καί κυ ρί ως ἀ γάλ μα τα, ὀ φεί λουν τή δι ά σωσή τους στή με τα φο ρά τους στήν Κων σταντι νού πο λη γιά τή δι α κό σμη σή της. Πα ρα τη ρεῖ ὁ κ. Ἰ ω άν. Τσέν τος: «Οἱ Βυζαν τι νοί φύ λασ σαν ὅ λους αὐ τούς τούς θησαυ ρούς εὐ λα βι κά, καί τούς θε ω ροῦ σαν στολί δι τῆς πρω τεύ ου σάς τους, πρᾶγ μα πού ἀ πο δει κνύ ει πρῶ τον μέν ὅ τι δέν ἔ τρε φαν αὐ τό τό ὑ πο τι θέ με νο μῖ σος πρός ὅ,τι τό ἀρχαῖ ο, ἀλ λά θε ω ροῦ σαν αὐ τά τά ἀ γάλ μα τα μέ ρος τῆς πο λι τι στι κῆς τους κλη ρο νο μιᾶς, καί δεύ τε ρον ὅ τι εἶ χαν τήν αἰ σθη τι κή πού τούς ἐ πέ τρε πε νά ἐ κτι μή σουν τήν ὀ μορ φιά καί τήν ἀ ξί α τους... δέν θά ἦ ταν ὑ περ βο λή νά πεῖ κα νείς πώς ὅ ποι ο μνη μεῖ ο τοῦ ἀρ χαίου ἑλ λη νι κοῦ πο λι τι σμοῦ σώ ζε ται σή με ρα στήν Ἑλ λά δα, ὀ φεί λει τή σω τη ρί α του στήν προ στα τευ τι κή ἀ σπί δα τοῦ Βυ ζαν τί ου» Ἰωάν. Τσέντου, Χριστιανισμός καί ἀρχαία ἑλληνική τέχνη, περιοδ. «Ἀκτίνες», τ. 624, σσ

2 Δέν εἶ ναι λοι πόν δυ να τόν νά κα τα λογι σθεῖ ἡ εὐ θύ νη τῶν ση με ρι νῶν ἐ ρει πί ων ἀρ χαί ων να ῶν στούς Χρι στια νούς. Μήπως δέν ὑ πάρ χουν σή με ρα καί ἀ να ρίθ μητοι Χρι στι α νι κοί να οί ἐ ρει πω μέ νοι ἤ ἐ ξαφα νι σμέ νοι; Ἀ πό τά μέ σα τοῦ 4ου αἰ. ἕ ως καί τόν 6ο αἰ. μ. Χ., μό νο στήν Ἀ θή να καί τά πε ρί χω ρα, ὑ πῆρ χαν εἰ κο σι δύ ο χρι στι ανι κές Βα σι λι κές. Πολ λές ἀ π αὐ τές εἶ ναι γνω στές σή με ρα μό νον ἀ πό τά ἐ ρεί πιά τους. Ἀ σφα λῶς οἱ πα λαι ο χρι στι α νι κές αὐ τές Βα σι λι κές δέν ὀ φεί λουν τήν ἐ ρήμω σή τους σέ ἀν τι χρι στια νούς δι ῶ κτες καί κα τα στρο φεῖς. Ὁ χρό νος, ἡ φθο ρά, τά φυ σι κά φαι νό με να συ νε τέ λε σαν στήν ἐ ρή μω σή τους, καί τοι οἱ χρι στια νοί πού τίς οἰ κο δό μη σαν, ὄ χι μό νον ὑ πῆρ χαν τότε γιά νά τούς χρη σι μο ποι ή σουν στή λατρεί α τους, ἀλ λά καί ἀ πο τέ λε σαν πλέ ον τό μό νο θρη σκευ τι κό στοι χεῖ ο τῆς Ἑλ λάδος. Ὡς πα ρα δείγ μα τα με ρι κῶν ἀ πό τίς πολ λές ἐ ρει πω μέ νες πα λαι ο χρι στι α νι κές Βα σι λι κές, πού δέν ὑ πάρ χουν σή με ρα, ἀ να φέ ρο με τίς Βα σι λι κές τῆς Ἁγ. Τριά δος (δυ τι κά τοῦ Παρ θε νώ να), τοῦ Ἀ σκλη πι είου (νό τια τοῦ βρά χου τῆς Ἀ κρό πο λης), τοῦ Ἁγ. Δι ο νυ σί ου τοῦ Ἀ ρε ο πα γί τη (δυτι κά τῆς Ἀ κρό πο λης), τοῦ Ἰ λισ σοῦ (ἀ νατο λι κά τῶν Στη λῶν τοῦ Ὀ λυμ πί ου Διός - Ἀρ δητ τοῦ), τοῦ Ὀ λυμ πι εί ου (βό ρεια τῶν Στή λων τοῦ Ὀ λυμ πί ου Διός), τῆς Πα ναγιᾶς τῆς Πέ τρας (στόν Ἰ λισ σό) κ.ἄ. 3. Θέ λουν νά ἀ γνο οῦν, δη λα δή, οἱ σύγχρο νοι «πα γα νι στές» ὅ τι οἱ πε ρισ σό τε ροι ἀρ χαῖ οι να οί, ὅ πως καί οἱ πα λαι ο χρι στια νι κοί ἀρ γό τε ρα, κα τα στρά φη καν ἀ πό κα τα κτη τές, ἀ πό πο λε μι κές συγ κρού σεις, ἀ πό λε η λα σί ες καί πυρ κα γι ές, ἀ πό σεισμούς καί θε ο μη νί ες καί ἄλ λα φυ σι κά φαι νό με να. 3. Βλ. ἔνθετο τοῦ περιοδικοῦ «Τόλμη», «Παλαιοχριστιανικές Βασιλικές Ἀθηνῶν». Καί π. Βασ. Γεωργόπουλου, Οἱ νεοπαγανιστικές φαντασιώσεις καί τά ἱστορικά δεδομένα, μέρη Η καί Θ, ἐφημερ. «Στῦλος Ὀρθοδοξίας», φφ. 89, 90. Οἱ ἰ σχυ ρι σμοί ὅ μως τῶν ση με ρι νῶν πολυ θε ϊ στῶν, ἀ πο δει κνύ ον ται με ρο λη πτικοί, ἀν τι ϊ στο ρι κοί, προ κα τει λημ μέ νοι, καί ἀ στή ρι κοι. Γε νι κεύ ουν αὐ θαί ρε τα ἀ κραῖ α καί με μο νω μέ να πε ρι στα τι κά καί δι α στρε βλώ νουν βά ναυ σα τήν ἱ στορι κή ἀ λή θεια. Ἐ πα να λαμ βά νο με, ὅ τι δέν ἀρ νού μα στε πε ρι πτώ σεις βί αι ης συμ περι φο ρᾶς καί φα να τι σμοῦ ἀ πό μέ ρους τοῦ Χρι στι α νι κοῦ ὄ χλου καί κα τα στρο φές να ῶν καί ἀ γαλ μά των. Ὑ πάρ χουν πε ριπτώ σεις πού οἱ κα τα πι ε σμέ νοι Χρι στιανοί κα τέ στρε ψαν ἀρ χαί ους να ούς καί ἀ γάλ μα τα. Ὅ μως αὐ τό δέν ση μαί νει ὅ τι μπο ροῦ με νά γε νι κο ποι οῦ με τά πράγ ματα καί νά ἀ πο δί δου με τήν φυ σι κή φθορά τῆς ἀρ χαι ο ελ λη νι κῆς θρη σκεί ας καί τῶν ἱ ε ρῶν της σέ μιά τα κτι κή καί σ ἕ να «σχέ διο» τοῦ Χρι στι α νι σμοῦ γιά τήν ἐ πικρά τη σή του. Ὅ πως ση μει ώ νει ὁ κ. Ἰ ω άν. Τσέν τος, «εἶ ναι ἐν τε λῶς σα φές ὅ τι κα νείς δέν μπορεῖ νά ἀ πο κλεί σει τό ἐν δε χό με νον νά ὑ πῆρξαν ἐ κεί νη τήν ἐ πο χή καί κά ποι ες ἐκ δη λώσεις φα να τι σμοῦ. Ὁ ἰ σχυ ρι σμός ὅ μως ὅ τι οἱ χρι στια νοί καί τό Βυ ζάν τιο προ έ βη σαν φε ρ εἰ πεῖν σέ συ στη μα τι κή κα τα στρο φή τῶν ἀρ χαί ων ἀ γαλ μά των, ἀ πο τε λεῖ ἀ σύστο λο ψεῦ δος» 4. Ὁ μα κα ρι στός Ἀρ χι ε πί σκο πος Ἀ θη νῶν Χρι στό δου λος πα ρα τη ρεῖ: «Ὁ πωσ δή πο τε, οἱ κα τα στρο φές τῶν εἰ δω λο λα τρι κῶν να ῶν στήν Ἑλ λά δα δέν ὀ φεί λον ταν σέ θρη σκευ τικές συγ κρού σεις. Ἡ Ἑλ λά δα εἶ χε σέ πο λύ με γά λο βαθ μό ρη μά ξει καί κα τα στρα φεῖ, πρίν τήν ἀ να γνώ ρι ση τοῦ χρι στι α νι σμοῦ ὡς θρη σκεί ας, ὅ ταν ἀ κό μη οἱ χρι στια νοί ἦ σαν θύ μα τα με γά λων δι ωγ μῶν ἤ καί δέν εἶ χαν κάν ἐμ φα νι σθεῖ στήν ἱ στο ρί α. Ἤ δη στήν ἑλ λη νι στι κή ἐ πο χή, δέν εἶ ναι λί γες οἱ πό λεις πού εἶ χαν με τα τρα πεῖ σέ μι κρή ὁ μά δα χα μό σπι των, μέ σπα σμέ να ἀ γάλ ματα καί ἐ ρει πω μέ νους να ούς». 4. Ἔνθ. ἀνωτ. σ

3 ΙΟΥΛΙΟΣ - ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2008, ΤΕΥΧΟΣ 53 διάλογος «Τό μαν τεῖ ο τῆς Δω δώ νης εἶ χε στα ματή σει πρό πολ λοῦ νά λει τουρ γεῖ καί ἦ ταν ἐ ρεί πια, μᾶς πλη ρο φο ρεῖ ὁ Στρά βων στά Γε ω γρα φι κά του, τά ὁ ποῖ α εἶ χαν ἤ δη ὁ λοκλη ρω θεῖ πε ρί που τό 7 π.χ. Ὁ Στρά βων, ἐ πι ση μαί νει μά λι στα ὅ τι ὄ χι μό νο τό μαντεῖ ο τῆς Δω δώ νης, ἀλ λά καί ὅ λα τά ἄλ λα μαν τεῖ α τῆς Ἑλ λά δος εἶ χαν οὐ σι α στι κά σβή σει στά χρό νια του» 5. Ὁ κα θη γη τής κ. Βασ. Μπα κοῦ ρος σημει ώ νει: «Ὅ πως ἀ πο δει κνύ ει ἡ ἔγ κυ ρη ἐ πι στη μο νι κή ἔ ρευ να μέ βά ση ἀρ χαι ο λογι κά εὐ ρή μα τα (...., βλ. Ν. Πα πα χατ ζῆ, Ἡ θρη σκεί α στήν ἀρ χαί α Ἑλ λά δα, Ἐκ δο τι κή Ἀ θη νῶν, Ἀ θή να 1996) τά πε ρισ σό τε ρα εἰ δωλο λα τρι κά ἱ ε ρά ἤ να οί δέν κα τα στρά φη καν οὔ τε με τα σκευ ά στη καν σέ χρι στι α νι κά τεμέ νη, ἁ πλῶς ἐγ κα τα λεί φθη καν» 6. Καί ὁ π. Γε ώργ. Με ταλ λη νός ὑ πο γραμμί ζει: «Τίς πα ρα τη ρού με νες κα τα στρο φές ἀ πο δί δουν οἱ ἀρ χαι ο λό γοι στούς σει σμούς, τίς βαρ βα ρι κές ἐ πι δρο μές (4ο - 6ο αἰ.) καί τήν ἐγ κα τά λει ψη. Τά ἀρ χαῖ α μνη μεῖ α τῶν Ἀ θη νῶν καί τῶν Δελ φῶν ἔ μει ναν ἀ πεί ραχτα ἀ πό τούς χρι στια νούς. Ἡ με τα τρο πή τους σέ χρι στι α νι κές ἐκ κλη σί ες δεί χνει πε ρί τρα να τή συ νεί δη ση τῆς ἱ στο ρι κῆς συνέ χειας. Ὅ σο καί ἄν αὐ τό δέν ἱ κα νο ποι εῖ τούς ση με ρι νούς ἀρ χαι ο λά τρες 7». Σέ ἐ πι στο λή του πρός τόν π. Γε ώρ γιο Με ταλ λη νό, ὁ ἀρ χαι ο λό γος Ἄγγ. Χω ρέμης γρά φει: «Αὐ τό πού πράγ μα τι ἔ γι νε εἶ ναι κα τα στρο φές καί ἀ κρό τη τες σέ το πικό ἐ πί πε δο, ἀ πό φα να τι κούς ἐκ κλη σι α στικούς καί πο λι τι κούς πα ρά γον τες, κυ ρί ως ἐ ναν τί ον ἀ γαλ μά των ἀρ χαί ων θε ο τή των μέ συ νη θέ στε ρο τό φαι νό με νο τῆς ρι νο κοπῆς καί κα τα στρο φῆς τῶν προ σώ πων. Οἱ 5. Χριστοδούλου Παρασκευαΐδη Ἀρχιεπ. Ἀθηνῶν, Ἑλληνισμός προσήλυτος. Ἡ μετάβαση τοῦ Ἑλληνισμοῦ ἀπό τήν ἀρχαιότητα στό χριστιανισμό, σ Βασ. Μπακούρου, Ἀπάντηση σέ ἐπιστολές, περιοδ. «Τρίτο Μάτι», τ. 93, ἔνθετο σ π. Γεωργ. Μεταλληνοῦ, Παγανιστικός Ἑλληνισμός ἤ Ἑλληνορθοδοξία;, σ ἄν θρω ποι αὐ τοί ἐ ξα γρί ω ναν τόν ὄ χλο, πρᾶγ μα ὄ χι δύ σκο λο, ἄν σκε φτοῦ με ὅ τι μό λις χρό νια χώ ρι ζαν τήν ἐ πο χή αὐ τή ἀ πό τούς φο βε ρούς δι ωγ μούς τῶν Διο κλη τια νοῦ καί Γα λε ρί ου (+311) καί χρό νια ἀ πό τόν ἠ πι ώ τε ρο δι ωγ μό τοῦ Λι κι νί ου ( ) τόν ἐ ξα γρι ω μέ νο αὐτόν ὄ χλο τόν ἐ ξα πέ λυ αν νά κά ψει καί νά κα τα στρέ ψει ὁ,τι δή πο τε ἐ θνι κό εὕ ρι σκε μπρο στά του. Αὐ τό ὅ μως οὐ δέ πο τε ὑ πῆρξε πο λι τι κή τοῦ Με γά λου Θε ο δο σί ου καί, ὅ ταν ἔ γι νε, προ σπά θη σε νά τό στα μα τή σει καί νά τό θε ρα πεύ σει» 8. Κλεί νο με τήν σύν το μη αὐ τή ἐ πι σκό πηση μέ τίς ἐ πι ση μάν σεις τοῦ κ. Θαν. Πα παθα να σί ου, σέ ἐμ πε ρι στα τω μέ νη με λέ τη του δη μο σι ευ μέ νη στό πε ρι ο δι κό «Σύ ναξη». Με τα ξύ τῶν ἄλ λων, γρά φει: «σέ ὅ λο τό σῶ μα τῶν ἱ ε ρῶν κα νό νων... ἀ που σιά ζουν ἀ πο λύ τως κα νό νες πού νά ἐ πι βάλ λουν τόν ἐκ χρι στι α νι σμό τῶν ἐ θνι κῶν καί σχε δόν ἀ πο λύ τως κα νό νες πού νά ἐ πι τάσ σουν τήν κα τα στρο φή τῶν πα γα νι στι κῶν ἱ ε ρῶν». Γιά τίς δι α τά ξεις νη καί πδ τῆς Συ νό δου τῆς Καρ θα γέ νης (419 μ.χ. ), μέ τίς ὁ ποῖς ζη τεῖ ται ἀ πό τούς βα σι λεῖς νά ἐ ξα λείψουν «τά ἐγ κα τα λείμ μα τα τῶν εἰ δώ λων τά κα τά πᾶ σαν τήν Ἀ φρι κήν», πα ρα τη ρεῖ ὅ τι «πρό κει ται γιά το πι κοῦ χα ρα κτή ρα πρω το βου λί α, πού ἀ φο ροῦ σε συγ κυ ρί ες τῆς λα τι νι κῆς Ἐκ κλη σί ας στή Βό ρεια Ἀ φρική». Ἡ ἴ δια σύ νο δος, ἐ ξ ἄλ λου, ζη τοῦ σε ἀ πό τούς ἐ πι σκό πους νά κα τα στρέ ψουν καί τά «χρι στι α νι κά να ΐ δρια», πού εἶ χαν ἀ νε γερ θεῖ αὐ θαί ρε τα ἀ πό δει σι δαί μο νες χρι στια νούς (κα νών πγ ) 9. Εἶ ναι, λοι πόν, φα νε ρό ὅ τι ἐ θε λο τυ φλοῦν, οἱ σύγ χρο νοι «ἐ θνι κοί», προ σπα θών τας ἐ πί μο να νά βροῦν ὀρ γα νω μέ νο «σχέ διο» τῶν Χριστιανῶν γιά τήν καταστροφή τῶν ἀρχαίων ναῶν καί μεθοδεύσεις 8. Αὐτόθι, σ Θαν. Παπαθανασίου, (Αὐτο)Κριτική ἑρμηνεία τῆς καταστροφῆς παγανιστικῶν ἱερῶν ἀπό χριστιανούς, περιοδ. «Σύναξη», τ. 69, σ

4 Ο ΠΟ ΛΙ ΤΙ ΣΜΟΣ ΣΤΗ ΔΕ ΚΑ Ε ΤΙΑ ΤΟΥ 1990 (γ μέρος) τοῦ π. Ἀν τω νί ου Ἀ λε βι ζο πο ύ λου ( ) 1 5. Ἡ κί νη ση τοῦ Μούν. Πρό κει ται γιά τή λε γό με νη «Ἑ νω τι κή Ἐκ κλη σί α» τοῦ Κο ρε ά τη ψευ δο μεσ σί α S an M y u ng M un, πού ἱ δρύ θη κε στή δε κα ετί α τοῦ 1950 καί λο γί ζε ται «θρη σκεί α τῆς Νε ό τη τας», μέ ἀ παί τη ση γιά τήν παγ κόσμια κυ ρι αρ χί α. Ἡ κί νη ση δη μι ουρ γή θη κε μέ τόν ἰ σχυρι σμό ὅ τι ἡ «Ἕ νω ση» πού ἐ πι δι ώ κει θά ὁ δη γή σει στή σω τη ρί α τοῦ κό σμου. Μά λιστα ὁ Μούν ἰ σχυ ρί ζε ται πώς αὐ τό ἔ γι νε μέ ἐν το λή τοῦ Χρι στοῦ. Μό νο ὁ Μούν μπορεῖ νά ἑ νώ σει καί πά λι τούς ἀν θρώ πους μέ τόν Θε ό γι αὐ τό καί ἡ «ἐκ κλη σί α» του ὀ νο μά ζε ται «Ἑ νω τι κή» καί ἡ κί νη ση τοῦ U n i f i c a t i o n i sm. Κυ ρί αρ χος τοῦ κό σμου, λέ γει, εἶ ναι ὁ Σα τα νᾶς. Ὅ μως ὁ Μούν θά ἀ πο σπά σει ἀ πό τόν Σα τα νᾶ τήν ἐ ξου σί α καί θά ἐγ καθι δρύ σει τήν κυ ρι αρ χί α τοῦ Θε οῦ. Ὁ ἴ διος καί ἡ τέ ταρ τη γυ ναί κα του λο γί ζον ται «ἀ λη θι νοί γο νεῖς». Ἡ δι δα χή του ἀ πο τελεῖ ἀ νά μι ξη βι βλι κῶν ἰ δε ῶν καί ἀ να το λι 1. Ἀπό τό ἀνέκδοτο ἔργο του: «Διαβρωτική Ἐπιδραση τῶν Αἱρέσεων. Ἀντιαιρετική ποιμαντική στή δεκαετία τοῦ 1990». κῶν θρη σκει ῶν. Οἱ ὀ πα δοί του τόν ἀ ναγνω ρί ζουν καί τόν τι μοῦν σάν μεσ σί α καί «Κύ ριο τῆς Δευ τέ ρας Πα ρου σί ας». Ὁ Μούν ἵ δρυ σε ἑ κα τον τά δες ὀρ γα νώσεις καί ἑ ται ρί ες, πού ἀ να φέ ρον ται σέ ὅ λους τούς το μεῖς τῆς ζω ῆς καί τῆς κοινω νι κῆς δρα στη ρι ό τη τας: στή θρη σκεί α γε νι κό τε ρα, στίς ἐ πί μέ ρους θρη σκεῖ ες, στή χρι στι α νι κή πί στη, στούς θε ο λό γους, στούς κλη ρι κούς, στήν ἑ νό τη τα τῶν θρησκει ῶν, στίς ἐ πί μέ ρους ἐ πι στῆ μες, στούς κα θη γη τές πα νε πι στη μί ου, στούς φοι τητές, στά πα νε πι στή μια, στόν πο λι τι σμό, στήν ἕ νω ση τῶν πο λι τι σμῶν, στήν παγ κόσμια εἰ ρή νη, στή θρη σκευ τι κή ἐ λευ θε ρί α, στά ἀν θρώ πι να δι και ώ μα τα, στήν κοι νωνι κή δρα στη ρι ό τη τα, στήν πο λι τι κή ζω ή, στά μέ σα μα ζι κῆς ἐ νη μέ ρω σης, στήν τη λε ό ρα ση, στόν κι νη μα το γρά φο, στά βίν τε ο, στόν ἀ θλη τι σμό, στίς πο λε μι κές τέ χνες, στή μου σι κή, στό χο ρό, στήν οἰ κογέ νεια, στήν οἰ κο νο μι κή ζω ή κ. ο. κ. Ἀ να φέ ρου με ἐν δει κτι κά τά ὀ νό μα τα με ρι κῶν ἀ πό τίς ὀρ γα νώ σεις τοῦ Μούν: «Συ νέ λευ ση τῶν θρη σκει ῶν τοῦ Κόσμου» (A s s e m b ly of t he W o r l d s R e l i g i o ns- A.W.R. ). πού δέν ἁρμόζουν οὔτε συνάδουν μέ τόν χαρακτήρα τοῦ Χριστιανισμοῦ. Δέν θέλουν νά ἀναγνωρίσουν τό κύριο αἴτιο, δηλαδή τήν φυσική φθορά τῆς ἀρχαίας πολυθεϊστικῆς θρησκείας, πού ἐπέφερε τήν ἐγκατάλειψη καί τήν ἐρήμωση. Μπροστά στήν παρακμή καί τήν ἀπόρριψη τῆς ἀρχαίας θρησκείας τοῦ «Δωδεκάθεου», οἱ ἀρχαῖοι πρόγονοί μας ἐγκατέλειψαν, μαζί μέ τήν πολυθεϊστική πίστη καί τά ἱερά τῆς λατρείας τους. Ἡ ἐγκατάλειψή τους, ὅμως, στίς περισσότερες περιπτώσεις - πλήν τῶν περιπτώσεων πού ἀναφέραμε παραπάνω- ἔφερε καί τήν ἐρήμωσή τους καί ὄχι κάποιο ὀργανωμένο «σχέδιο» τῶν Χριστιανῶν. 4

5 ΙΟΥΛΙΟΣ - ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2008, ΤΕΥΧΟΣ 53 διάλογος «Σύν δε σμος γιά τήν ἐκ παί δευ ση καί τήν Ἀ νά πτυ ξη» (A s s o c i a t i on f or E d u c a t i on a nd D e v e l o p m e nt A.E.D. ). «Χρι στι α νι κή Πο λι τι κή Ἕ νω ση», (C h r i st i an P o l i t i c al U n i on). «Ἀ κα δη μα ϊ κός Σύν δε σμος γιά τήν Ἔ ρευνα τῶν Ἀρ χῶν» (C o l l e g i a te A s s o c i a t i on f or t he R e s e a r ch of P r i n c i p l es - C.A.R.P. ). «Συ νο μο σπον δί α γιά τό Σύν δε σμο καί τήν Ἑ νό τη τα τῆς κοι νω νί ας τῆς Ἀ με ρι κανι κῆς Ἠ πεί ρου», (C o n f e d e r a t i on f or t he A s s o c i a t i on a nd U n i ty of S o c i e ty of t he A me r i c as C.A.U.S.A. ). C.A.U.S.A. I n t e r n a t i o n al. «Συμ βού λιο γιά τίς θρη σκεῖ ες τοῦ κόσμου» (C o u n c il f or t he W o r l d s R e l i g i o ns C.W.R.) «Δι ε θνής Συν δι ά σκε ψη γιά χρι στιανούς κα θη γη τές» (I n t e r n a t i o n al C o n f e r e nce f or C h r i s t i an P r o f e s s o rs). «Δι ε θνές Πο λι τι στι κό ἵ δρυ μα» (I.C.F. - I n t e r n a t i o n al C u l t u r al F o u n d a t i on). «Δι ε θνής Σύν δε σμος Χρι στια νῶν Κα θηγη τῶν» (I.C.P.A. -I n t e r n a t i o n al C h r i s t i an P r o f e s s o rs A s s o c i a t i on). «Δι ε θνής Σύν δε σμος Χρι στια νῶν Φοιτη τῶν» (I.C.S.A. - I n t e r n a t i o n al C h r i s t i an S t u d e n ts A s s o c i a t i on). «Δι ε θνής Συν δι ά σκε ψη γιά τήν Ἑ νότη τα τῶν Ἐ πι στη μῶν» (I.C.U.S. - I n t e rn a t i o n al C o n f e r e n ce f or t he U n i ty of t he S c i e n c es). «Δι α πα νε πι στη μια κός Πο λι τι στι κός Σύν δε σμος» (I n t er-u n i v e r s i ty C u l t u r al A ss o c i a t i on). «Δι ο μο λο για κή Δι ά σκε ψη γιά τόν Κλῆρο» (I n t e r d e n o m i n a t i o n al C o n f e r e n ce f or C l e r gy I.C.C. ). «Δι ε θνής Ὁ μο σπον δί α γιά τή Νί κη ἐ πί τοῦ Κομ μου νι σμοῦ» (I n t e r n a t i o n al F e d e r at i on f or t he V i c t o ry o v er C o m m u n i sm). «Δι ε θνής Σχο λή Τζοῦν το, Κα ρά τε καί Ἀ ϊ κίν το» (I n t e r n a t i o n al J u do, K a r a te a nd A i k i do S c h o ol). «Δι ε θνής Σχο λή Κα ρά τε» (I n t e r n a t i o n al K a r a te S c h o ol). «Δι ε θνής Σταυ ρο φο ρί α γιά Ἑ νο ποι ημέ νο Κό σμο» (I n t e r n a t i o n al O ne W o r ld C r u s a de). «Δι ε θνές Ἵ δρυ μα Θρη σκει ῶν» (I n t e r n a ti o n al R e l i g i o us F o u n d a t i on I.R.F. ). «Δι ε θνές Συμ βού λιο Ἀ σφα λεί ας» (I n t e rn a t i o n al S e c u r i ty C o u n c il I.S.C. ). «Δι ε θνές Σε μι νά ριο γιά τό Ἑ νω τι κό Κί νη μα» (I n t e r n a t i o n al S e m i n ar on t he U ni f i c a t i on M o v e m e nt I.S.U.M. ). «Δι ε θνής Σύν δε σμος Βόν Βά Ντό» (I n t er n a t i o n al W O n H wa Do A s s o c i a t i on). «Νέ α Μέ ση» (N e ue M i t te). «Ὀρ χή στρα τῆς Νέ ας Ἐ πο χῆς» (N ew A ge O r c h e s t ra). «Μου σι κοί της Νέ ας Ἐ πο χῆς» (N ew A ge P l a y e rs). «Νέ α Κο σμι κή Πε ρί ο δος» (N ew E RA). «Φε στι βάλ Νέ ας Ζω ῆς» (N ew L i fe F e st i v al). «Κέν τρο Βίν τε ο τοῦ Νέ ου Ὁ ρά μα τος» (N ew V i s i on V i d eo C e n t er). «Σταυ ρο φο ρί α γιά τόν Ἕ να Κό σμο» (O ne W o r ld C r u s a de). «Ἀ κα δη μί α Παγ κό σμιας Εἰ ρή νης γιά Κα θη γη τές» (P r o f e s s o rs W o r ld P e a ce A c ad e my P.W.P.A. ). «Θρη σκευ τι κή Ὑ πη ρε σί α Νε ό τη τας» (R e l i g i o us Y o u th S e r v i ce R.Y.S. ). «Ἑ νω τι κό Θε ο λο γι κό Σε μι νά ριο» (U n i f ic a t i on T h e o l o g i c al S e m i n a ry U.T.S. ). «Κέν τρο Ἐκ παί δευ σης γιά τή Νί κη ἐ πί τοῦ Κομ μου νι σμοῦ» (V i c t o ry o v er C o m m un i sm T r a i n i ng C e n t er). «Παγ κό σμιος Σύν δε σμος Μέ σων Ἐ νημέ ρω σης» (W.M.C. - W o r ld M e d ia A s s o c ia t i on). «Παγ κό σμιος Ἰ α τρι κός Σύν δε σμος Ὑ γεί ας» (W o r ld M e d i c al H e a l th A s s o c i a t ion). «Νε ο λαί α γιά μιά Ἠ θι κή Κοι νω νί α» (Y o u th f or an E t h i c al S o c i e ty Y.E.S. ). 5

6 «Σε μι νά ριο Νε ο λαί ας γιά τίς Παγ κόσμι ες Θρη σκεῖ ες» (Y o u th S e m i n ar on W o rld R e l i g i o ns Y.S.W.R. ). Μέ ποι ό τρό πο φαν τά ζε ται ὁ Μούν τήν ἑ νο ποί η ση τοῦ κό σμου, ἀ πο δει κνύε ται ἀ πό τήν ἀν τί λη ψη πού ἔ χει γιά τή δη μο κρα τί α. Γι αὐ τόν ἡ δη μο κρα τί α «δέν εἶ ναι τό ἰ δε ῶ δες σύ στη μα πού σκέ φθη κε ὁ θε ός... Ὅ μως ἡ δη μο κρα τί α μπο ρεῖ νά ἀ πο τε λέ σει βαθ μί δα γιά τήν οὐ ρά νια μοναρ χί α τό τε ἡ δη μο κρα τί α ἔ χει νό η μα νά τή δι α τη ρή σου με» 2. Ὅ πως πα ρα τή ρη σε ὁ F. W. H a a ck, στή Συνδι ά σκε ψη τοῦ H i l d e s h e im, ὁ Μούν δί νει ἰ δι αίτε ρη ση μα σί α στήν προ σπά θεια νά ἀ σκή σει ἐ πιρ ρο ή πά νω σέ κυ βερ νη τι κά στε λέ χη καί κυ βερ νή σεις. Ἐκ πρό σω ποι κυ βερ νή σε ων καλοῦν ται σέ κά θε εἴ δους συ νέ δρια τῶν ὀρ γανώ σε ων τοῦ Μούν. Στά ἐ σω τε ρι κά ἐκ παιδευ τι κά μα θή μα τα «I n s t r u c t i on f or t he 3rd. 7 - y e ar-c o u r se», κά τω ἀ πό τήν ἐ πι γρα φή: «3. R e s p o n s i b i l i ty t o w a r ds t he n a t i on» (ὑ πευ θυ νότη τα ἔ ναν τί του ἔ θνους) ἀ να φέ ρε ται: «α)... Κυ βερ νη τι κές Ἀρ χές ἔ χουν τή δυνα τό τη τα νά ἐ νι σχύ σουν τήν κί νη σή μας ἀ στυ νο μί α ἀ σφα λεί ας, Ἀ στυ νο μί α, κ. ο. κ. ἀ πό τήν πλευ ρά τῶν ἐ θνι κῶν συμ φε ρόντων. Ἔ χου με ἤ δη θέ σει τά θε μέ λια. Κυ βέρνη ση καί Ἐκ κλη σί α πρέ πει νά βα δί ζουν πα ράλ λη λα. β) Ἐκ γύ μνα ση (T r a i n i ng) κυ βερ νη τι κῶν με λῶν. Νί κη ἐ ναν τί ον τῶν μα θη μά των τοῦ κομ μου νι σμοῦ γιά κυ βερ νη τι κούς ὑ παλ λήλους. Ἐ πι θυ μοῦ με αὐ τή τή σύν δε ση, ἰ δι αίτε ρα στή Γερ μα νί α. γ) T r a i n i ng δη μο σί ων ὑ παλ λή λων καί ὑ παλ λή λων το πι κῆς αὐ το δι οί κη σης. Ἀ κόμη πρέ πει νά ἐ νη με ρω θεῖ καί ὁ στρα τός. Ἡ στρα τι ω τι κή ἰ σχύς εἶ ναι τό στή ριγ μα κά θε ἔ θνους». Βλέ που με δη λα δή ὅ τι ὁ Μούν ἐρ γά ζεται συ στη μα τι κά γιά τή δι ά βρω ση ὁ λό 2. Rev. San Myung Moon Speaks, True Parents Mission, Belvedere, April 20, 1980, σ. 3. κλη ρου τοῦ μη χα νι σμοῦ τῆς πο λι τεί ας καί τῆς Ἐκ κλη σί ας δί νει ἰ δι αί τε ρη ση μασί α στήν «ἐκ παί δευ ση» τῶν Κρα τι κῶν λει τουρ γῶν καί τή χρη σι μο ποί η σή τους γιά τούς σκο πούς τῆς «Ἑ νω τι κῆς Ἐκ κλησί ας». Ἡ πο λι τι κή πτέ ρυ γα τῆς κί νη σης, ἡ C.A.U.S.A., κυ κλο φό ρη σε ἔν τυ πο στά ἑλ λη νι κά μέ τίτ λο «Εἰ σα γω γή στήν C.A.U.S.A. I n t e r n a t i o n al», ὅ που ἀ να φέ ρεται ὅ τι ἔ χει σάν σκο πό τήν κα τα πο λέ μηση τοῦ Κομ μου νι σμοῦ καί τήν προ σφο ρά τῆς «θε ο κεν τρι κῆς ἰ δε ο λο γί ας σάν δι έ ξο δο ἀ πό τίς ἀ θε ϊ στι κές ἀρ χές τοῦ Μαρ ξι σμοῦ - Λε νι νι σμοῦ». Ἡ ἰ δε ο λο γί α αὐ τή στη ρίζε ται, λέ γει τό ἔν τυ πο, «στή δι δα σκα λί α τοῦ ἱ δρυ τοῦ της Σάν Μυ ούνκ Μούν» καί ὀ νο μά ζε ται «θε ϊ σμός». «Πε ρι λαμ βά νει ἕ να πρό τυ πο γιά τόν εἰ ρη νι κό με τα σχη ματι σμό τοῦ κό σμου». Ὁ «θε ϊ σμός», δι ευ κρινί ζε ται, «δέν ὑ πο στη ρί ζει τή δι α τή ρη ση τοῦ ση με ρι νοῦ κα θε στῶ τος. Ἐ πι δι ώ κει ἀλ λα γή τό σο στή Δύ ση ὅ σο καί στόν Κομμου νι στι κό κό σμο... Ὁ θε ϊ σμός μπο ρεῖ νά δι α λύ σει τή σύγ χυ ση στό δυ τι κό σύ στη μα ἀ ξι ῶν. Προ τεί νει νά κά νει τοῦ το μέ τό νά προ μη θεύ σει πρῶ τα ἕ να ἰ δε ο λο γι κό πλαίσιο γιά τή Δυ τι κή σκέ ψη... Ὁ θε ϊ σμός εἶ ναι ἕ να ἰ σχυ ρό ἑ νο ποι η τι κό συγ κολ λη τι κό, πού μπο ρεῖ νά συ νε νώ σει τούς θε ο σε βεῖς ἀν θρώ πους». Τό «μή νυ μα» λοι πόν τοῦ Μούν εἶ ναι: θε ϊ σμός ἀν τί γιά Μαρ ξι σμό - Λε νι νι σμό καί Κα πι τα λι σμό. F. W. H a a ck, ἀ νέ φε ρε στό H i l d e s h e im ὅ τι πα ράλ λη λα μέ τήν C.A.U.S.A. ὑ πάρχει στίς Η.Π.Α. καί ἡ «A m e r i c an F r e e d om C o a l i t i on», πού ἀ πο τε λεῖ βα σι κό ὄρ γα νο πο λι τι κῆς ἐ πι βο λῆς. Ο D a v id G. R a c er, πού βρι σκό ταν ἄλ λο τε μέ σα στό δί κτυ ο τοῦ Μούν, ἐκ φρά ζει τήν ἀ κό λου θη κρίση: «Σύμ φω να μέ τήν ἄ πο ψή μου, ἡ A m e r ic an F r e e d om C o a l i t i on δέν εἶ ναι ἀ με ρι κα νι 6

7 ΙΟΥΛΙΟΣ - ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2008, ΤΕΥΧΟΣ 53 διάλογος κή, ἀλ λά παγ κό σμια καί κο ρε α τι κή. Δέν πρό κει ται ἐ δῶ γιά ἐ λευ θε ρί α, ἀλ λά γιά θε ϊ σμό, ἑ νω τι κή δι δα σκα λί α καί ὑ πη ρε σί α στόν Πα τέ ρα («ἀ λη θι νός Πα τέ ρας» εἶ ναι τίτ λος τι μῆς γιά τόν Μούν). Δέν πρό κειται γιά ὁ μο σπον δί α ὁ μά δων καί ἀ τό μων γιά ὁ ρι σμέ νους σκο πούς, ἀλ λά γιά ὀρ γά νω ση πού δη μι ουρ γή θη κε γιά ἰ σχυ ρή πο λι τι κή ἐ πιρ ρο ή. Ἄν ἐ πι τύ χει, θά ἐ πι φέ ρει με γά λα προ βλή μα τα στήν Ἀ με ρι κή» 3. Ὁ Μούν λοι πόν χρη σι μο ποι εῖ τούς ὅ ρους «θε ϊ σμός», «ἐ λευ θε ρί α», «εἰ ρή νη» μέ δι αφο ρε τι κή ἔν νοι α καί ἐν νο εῖ τήν ὑ πο τα γή τῆς ἀν θρω πό τη τας σέ μί α συγ κε κρι μέ νη ἰ δε ο λο γί α, τή δι κή του ἰ δε ο λο γί α, καί κάτω ἀ πό ἕ να νέ ο φύ ρερ, τόν Σάν Μυ ούνκ Μούν! Πό σο ἔ χει προ χω ρή σει αὐ τή ἡ δι α βρω τική προ σπά θεια; Ὅ πως ὑ πο γράμ μι σε ὁ F. W. H a a ck, ἔ ξω ἀ πό τήν αὐ το κρα το ρί α τοῦ Μούν δέν μπο ρεῖ κα νείς νά δώ σει ἀ πάν τηση σ αὐ τό τό ἐ ρώ τη μα.. Εἶ ναι ὅ μως συγ κλονι στι κά τα στοι χεῖ α πού ἀ να κοι νώ νει ὁ D. G. R a c er: « ἕ ως κλη ρι κοί καί χι λιάδες ἐ κλεγ μέ νοι ἐ πί ση μοι, ἀ πό στρα τοι στρα τι ω τι κοί καί ἄλ λοι πο λι τι κοί ἀ κτι βιστές ἐκ παι δεύ ον ται ἤ δη στήν C.A.U.S.A. καί σέ ἄλ λες ὀρ γα νώ σεις τοῦ Μούν». Ὁ D. G. R a c er προ σθέ τει ἀ κό μη ἀ να φε ρό με νος στή σο βα ρό τη τα τῆς ἀ πει λῆς: «βρῆ κα ἐ πίσης ὅ τι πολ λοί συν τη ρη τι κοί βρί σκον ται φυ λα κι σμέ νοι στό ἀ κτι νο βό λο ἀ πό χρῆ μα, ἐ ξου σί α καί θέ σεις δί κτυ τοῦ Μούν» 4. Ὁ Μούν δέν φα νε ρώ νει τούς ἀ λη θι νούς σκο πούς του πρός τά ἔ ξω. Ο R a c er τόν ὁ ποῖ ο ἐ πι κα λέ σθη κε ὁ F. W. H a a ck, ἀ να φέρε ται σέ ὁ μι λί α τοῦ κο ρε ά τη ψευ δο μεσ σί α, μέ τίτ λο H e a d w i ng, ὅ που ἀ πο κα λύ πτον ται οἱ ἀ λη θι νές προ θέ σεις του: 3. David G. Racer Jr., Not for Sale - The Rev. Sun Myung Moon and One American s Freedom, St. Paul, MN. 1989, σ. 73. F. W. Haack, Uberschneidungen von Religion und Politik in neureligiosen Gruppierungen, χειρόγραφο, σ Στό ἴδιο: D. G. Racer, σ. 58, 73. «Σύμ φω να μέ τό ἀν τί γρα φο αὐ τοῦ του λό γου ὁ Μούν μί λη σε στίς σέ ἑ κατον τά δες βα σι κούς ὀ πα δούς του. Εἶ πε ὅ τι ὁ Θε ός τοῦ ἀ πο κά λυ ψε μί α νέ α πο λι τι κή κίνη ση, τῆς ὁ ποί ας ὁ και ρός ἔ φθα σε σή με ρα. Σ αὐ τή τήν κί νη ση, δέν θά ὑ πάρ χει πλέον δε ξιά καί ἀ ρι στε ρή πτέ ρυ γα: θά ὑ πάρχει μό νο ἡ ἀρ χη γι κή πτέ ρυ γα (H e a d w i ng) H e a d w i ng, ἑρ μη νεύ ει ὁ Μούν, εἶ ναι ἡ σύνρο ή τῶν με γά λων παγ κό σμι ων πο λι τι κῶν κι νή σε ων. Ἡ ἀ ρι στε ρή πτέ ρυ γα ἐκ προ σωπεῖ ται ἀ πό τά κομ μου νι στι κά ἔ θνη καί τίς ἀ ρι στε ρές κυ βερ νή σεις. Ἡ δε ξιά πτέ ρυ γα ἐκ προ σω πεῖ ται ἀ πό τίς ἐ λεύ θε ρες χῶ ρες καί δη μο κρα τί ες, ὅ πως ἐ πί πα ρα δείγ μα τι ἡ Ἀ με ρι κή. Ἡ H e a d w i ng θά ἑ νώ σει αὐ τές τίς δύ ο κα τευ θύν σεις, κά τω ἀ πό μί α δι εύθυν ση» 5. Αὐ τή ἡ ὁ μι λί α τοῦ Μούν δι α σα φη νί ζει τήν ἔν νοι α τοῦ ὅ ρου «θε ϊ σμός», ὁ ὁ ποῖ ος ὑ πο γραμ μί ζε ται στό ἔν τυ πο πού κυ κλοφό ρη σε ἡ C.A.U.S.A. στή χώ ρα μας. Μί α ἄλ λη ἀ πό τίς ἀ να ρίθ μη τες ὀρ γα νώ σεις τοῦ Μούν, πού φαί νε ται ὅ τι κα τευ θύ νει τό ἔρ γο στόν «ἱ ε ρα πο στο λι κό ἀ γρό Ἑλ λάς», εἶ ναι ὁ «Ἀ κα δη μα ϊ κός Σύν δε σμος γιά τήν Ἔ ρευ να τῶν Ἀρ χῶν» C.A.R.P. Χα ρα κτηρι στι κά εἶ ναι τά ἔν τυ πα ποῦ προ σφέ ρονται σέ Ἕλ λη νες φοι τη τές, στά ὁ ποῖ α δέν ἐμ φα νί ζε ται τό ὄ νο μα τοῦ Μούν: «Σκο πός τοῦ Κέν τρου εἶ ναι ἡ ἔ ρευ να ἐ πί τῶν Γε νι κῶν Ἀρ χῶν τῶν Πο λι τι στι κῶν, Κοι νω νι κῶν, Φυ σι κῶν Ἐ πι στή μων καί Τεχνῶν τῶν Ἀ ξι ῶν τῆς Ἀ λη θι νῆς ζω ῆς καί ἡ δι ε ρεύ νη ση τοῦ ἐ σω τε ρι κοῦ κό σμου τοῦ ἄν θρω που». Ἐ δῶ σκό πι μα πα ρα σι ω πᾶ ται τό ὅ τι πρό κει ται γιά τίς «θε ϊ κές Ἀρ χές» τοῦ Σάν Μυ ούνκ Μούν, πού κα τά τήν ἀντί λη ψη τῆς κί νη σης προσ δι ο ρί ζουν τήν «ἀ λη θι νή ζω ή». Ὁ ἀ λη θι νός στό χος τῆς κί νη σης μπορεῖ νά γί νει ἀν τι λη πτός στό ἴ διο κεί με νο, 5. Στό ἴδιο: D. G. Racer, σ. 74, F. W. Haack, Uberschneidungen, σ. 7 7

8 κά τω ἀ πό τήν ἐ πι γρα φή «Με τα σχη μα τισμός - Ἀ να δη μι ουρ γί α - Κοι νω νί ας». Ἐ κεῖ ἀ να φέ ρε ται: «Ὅ λες οἱ κοι νω νί ες σή με ρα βρί σκον ται σέ σύγ χυ ση. Κοι νω νι κές ἀρ χές καί κα τε στη μέ νο ἀμ φι σβη τοῦν ται. Οἱ νέ οι ἀ παι τοῦν μιά κοι νω νί α δι και ο σύ νης, ἁρ μονί ας, ἐ λευ θε ρί ας καί εἰ ρή νης. Ἡ ἀ νάγ κη γιά μιά νέ α ἰ δε ο λο γί α πού θά με τα σχη ματί σει τήν κοι νω νί α χρει ά ζε ται ὅ σο πο τέ ἄλ λο τε». Φυ σι κά ἡ «συν τα γή» εἶ ναι ἐ δῶ ἡ νέ α ἰ δε ο λο γί α τοῦ Μούν, πού θά ὁ δηγή σει στό «με τα σχη μα τι σμό» ὁ λό κλη ρης τῆς κοι νω νί ας. Στή συ νέ χεια ἀ να λύ ε ται τό «στρα τη γικό σχέ διο» τῆς C.A.R.P.: Τό πρῶ το βῆ μα εἶ ναι «πί στη σέ ὀρ θή ἰ δε ο λο γί α», δη λα δή στίς «θε ϊ κές Ἀρ χές» τοῦ Μούν. Τό δεύ τερο βῆ μα εἶ ναι «δρά ση σύμ φω να μέ τό πι στεύ ω», δη λα δή ἔν τα ξη στό ἔρ γο τῆς κίνη σης, πού πρέ πει νά γί νει «ἔρ γο ζω ῆς», μέ κα τα στρο φι κές συ νέ πει ες γιά τήν προσω πι κή, οἰ κο γε νεια κή, ἐ παγ γελ μα τι κή, κοι νω νι κή καί λοι πή ζω ή τῶν «πι στῶν». Αὐ τό θά ὁ δη γή σει κα τά τό ἴ διο κεί με νο στό «σκο πό», πού εἶ ναι ὁ «ἐ πι τυ χής μετα σχη μα τι σμός» τῆς κοι νω νί ας, μέ βά ση τήν ἰ δε ο λο γί α τῆς κί νη σης. «Ὁ εἰ ρη νι κός ἤ μή με τα σχη μα τι σμός», ση μει ώ νε ται στή συ νέ χεια, «ἐ ξαρ τᾶ ται ἀ πό τήν ὡ ρί μαν ση τῆς συ νεί δη σης τοῦ ἀ τόμου». Ἐ δῶ πρέ πει νά θυ μί σου με πώς σύμφω να μέ τίς «θε ϊ κές Ἀρ χές» τοῦ Μούν, ὁ «με τα σχη μα τι σμός» τῆς ἀν θρώ πι νης κοι νω νί ας κα θι στᾶ ἀ πα ραί τη το ἕ να τρί το παγ κό σμιο πό λε μο, ἀ πό τόν ὁ ποῖ ο ἡ «νέ α ἰ δε ο λο γί α» καί ἡ «πα ρά τα ξη τοῦ θε οῦ» θά βγοῦν νι κη τές γιά νά πραγ μα τώ σουν γιά τήν ἀν θρω πό τη τα τή «Νέ α Ἐ πο χή». Αὐ τή ἡ ἐ παγ γε λί α γί νε ται στό ὄ νο μα τοῦ Θε οῦ! Γιά νά κεν τρι σθεῖ ὁ ἰ δε α λι σμός τῶν νέ ων. στό ἴ διο ἔν τυ πο ὑ πο γραμ μί ζε ται ἡ ἀ νάγ κη νά ξε πε ρα σθεῖ ὁ «ἐ γω κεν τρι σμός - ἀ το μι σμός». Ἐν τός τό ξου, πού δεί χνει πρός τήν «ὀρ θή ἱ ε ράρ χη ση προ τε ραι ο τήτων», ἑρ μη νεύ ε ται ὁ «με τα σχη μα τι σμός» σάν «ἀ να δη μι ουρ γί α», καί σχε δι ά ζε ται μέ τή βο ή θεια τό ξων ἡ «πο ρεί α», ἀ πό τό ἄ το μο στήν οἰ κο γέ νεια, στήν κοι νω νί α, στό ἔ θνος, στό Κρά τος, στό συ να σπι σμό κρα τῶν καί τέ λος στή παγ κό σμια κοι νωνί α. Στό με τα ξύ ὁ Μούν προ χω ρεῖ συ στημα τι κά στήν πραγ μά τω ση τοῦ σχε δί ου του. Ἤ δη μέ σῳ τοῦ κόμ μα τος τοῦ L e P en, ὀ πα δοί τοῦ Μούν βρί σκον ται σή με ρα στό Γαλ λι κό Κοι νο βού λιο καί στό Εὐρω κοι νο βού λιο. Στή Συν δι ά σκε ψη τοῦ R o t h e n b u rg ἔ γι νε σα φές ὅ τι ὁ Μούν ἀ ποβλέ πει στή δι ά βρω ση τῶν συν τη ρη τι κῶν κομ μά των. Ἐν δει κτι κό τῶν προ θέ σε ων αὐ τῶν εἶ ναι ἡ πε ρί πτω ση τῆς Dr. U r s u la S a n i e w s ki, 32 ἐ τῶν, πρώ ην Ἀν τι προ έ δρου τῆς C.A.U.S.A. Γερ μα νί ας (1987) καί δι ευθύν τριας τῆς ὀρ γά νω σης C.A.R.P. Ἐγ κα τέ λει ψε τή θέ ση αὐ τή, προ φα νῶς μέ ἐν το λή τοῦ Μούν, καί εἶ ναι σή με ρα ὑ πεύ θυ νη τοῦ πο λι τι κοῦ γρα φεί ου τοῦ κ. S c h l o n h u b er, ἀρ χη γοῦ τοῦ κόμ μα τος τῶν Ρε πουμ πλι κά νων στή Βαυ α ρί α. Καί στήν πε ρί πτω ση λοι πόν τοῦ Μούν βλέ που με τή σύγ χυ ση τῶν ὁ ρί ων ἀ νά μεσα στή θρη σκεί α καί στήν πο λι τι κή καί τή θρη σκει ο ποί η ση τῆς πο λι τι κῆς ζω ῆς. Ἡ πο λι τι κή ἀ παί τη ση τοῦ Μούν στη ρί ζε ται πλέ ον σέ θρη σκευ τι κά θε μέ λια. Ἡ μέ θοδος πού ἀ κο λου θεῖ εἶ ναι ἡ δι ά βρω ση καί φαί νε ται πώς ἔ χει ἤ δη ση μει ώ σει ἐ πι τυχί ες, πού πρέ πει νά ἀ νη συ χή σουν ὅ λους ἐ κεί νους, πού ἐν δι α φέ ρον ται νά ἀ πο τρέψουν τήν ἐ πι βο λή ἑ νός ὁ λο κλη ρω τι σμοῦ, πού ζη τά ει νά ἐ πι βλη θεῖ μέ πα νουρ γί α ἀλ λά καί μέ θρη σκευ τι κό φα να τι σμό 6. (Συ νέ χεια στό ἑ πό με νο). 6. Βλέπε καί: Ἀ. Ἀλεβιζοπούλου, Ψυχοναρκωτικά. 8

9 ΙΟΥΛΙΟΣ - ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2008, ΤΕΥΧΟΣ 53 διάλογος ΠΕΝ ΤΗ ΚΟ ΣΤΙΑ ΝΟΙ Ε ΝΑΝ ΤΙΟΝ ΠΕΝ ΤΗ ΚΟ ΣΤΙΑ ΝΩΝ τοῦ Πρω το πρ. Βα σι λεί ου Γε ωρ γο πού λου Δρ. Θ. Κοι νή πε ποί θη ση ὅ λων τῶν Πεν τη κοστια νῶν ὁ μά δων ἀ πο τε λεῖ ὁ ἰ σχυ ρι σμός τους ὅ τι στίς συ νά ξεις τους ἐ πι δη μεῖ τό Ἅ γιο Πνεῦ μα, τό ὁ ποῖ ο, πάν τα κα τά τούς ἰ σχυ ρι σμούς τους, ἐκ δη λώ νει τήν πα ρουσί α του ποι κι λο τρό πως, ὅ πως π. χ. μέ τήν λε γό με νη γλωσ σο λα λιά, τίς προ φη τεῖ ες, τίς «θε ρα πεῖ ες» κ. ἄ. Κά θε Πεν τη κο στια νή ὁ μά δα ἔ χει βεβαί α τήν πε ποί θη ση ὅ τι ἀ πο τε λεῖ χῶ ρο ἀ σφα λοῦς σω τη ρί ας, χῶ ρο βε βαί ας πα ρουσί ας τοῦ Ἁ γί ου Πνεύ μα τος. Πα ρ ὅ λα αὐ τά ὅ μως ὑ πάρ χουν Πεν τη κο στια νές κι νή σεις πού, ἀ φοῦ δι α τυ πώ νουν ἰ σχυ ρι σμούς πε ρί ἀ πο κλει στι κῆς αὐ θεν τι κῆς κα τα νό η σης καί βί ω σης τοῦ Εὐ αγ γε λί ου ἀ πό αὐ τές, μέμ φον ται ἄλ λες Πεν τη κο στια νές ὁ μά δες γιά τήν πα ρου σί α στό χῶ ρο τους ἀν τι χριστι α νι κῶν δι δα σκα λι ῶν καί πρα κτι κῶν. Στά πιό χα ρα κτη ρι στι κά πα ρα δείγ ματα αὐ τοῦ τοῦ φαι νομέ νου ἐν τάσ σε ται καί ἡ με γα λύ τε ρη Πεν τη κο στια νή κί νηση στήν Ἑλ λά δα πού εἶ ναι ἡ «Ἐ λευ θέ ρα Ἀ πο στο λι κή Ἐκ κλη σί α τῆς Πεν τη κο στῆς» (ἐ φε ξῆς Ε.Α.Ε.Π. ). Στό ἐ πί ση μο δη μο σιο γρα φι κό ὄρ γα νό της, τήν ἐ φη με ρί δα «Χρι στι α νι σμός», ἡ Ε.Α.Ε.Π. μέμ φε ται ἄλλες Πεν τη κο στια νές κι νή σεις γιά πολ λά ἄ το πα. Ἄς δοῦ με κά ποι ες ἀ πό αὐ τές τίς κα τη γο ρί ες-μομ φές τῆς Ε.Α.Ε.Π. ἐ ναν τίον ἄλ λων Πεν τη κο στια νῶν. 1. Γε νι κές ἀ να φο ρές πε ρί λα θῶν στίς ἄλ λες Πεν τη κο στια νές κι νή σεις. Ἡ Ε.Α.Ε.Π. ἰ σχυ ρί ζε ται, σύν τοῖς ἄλλοις, ὅ τι αὐ τή «δι όρ θω σε ό λα τα λά θη που κρα τούν οι εκ κλη σί ες της Πεν τη κο στής» Βλ.Ἐφημ. Χριστιανισμός, Ἀρ. Φ. 64, , σ Κα τα πά τη ση τῆς Ἁγ. Γρα φῆς. Οἱ ἐκ πρό σω ποι τῆς Ε.Α.Ε.Π. ἀ να φέρουν, ὅ τι σέ δι ε θνές συ νέ δριο Πεν τη κοστια νῶν τό 1990 στό Για μπόλ τῆς Βουλ γαρί ας ἡ ὅ λη πα ρου σί α γε νι κά ἑ νός ἀ με ρικα νι κοῦ Πεν τη κο στια νοῦ θρη σκευ τι κοῡ συγ κρο τή μα τος, καί ἡ συμ πε ρι φο ρά ἑ νός μέ λους του εἰ δι κά, τούς ὁ δή γη σε στό σημεῖ ο ὥ στε: «Ό λοι οι Έλ λη νες ση κώ θη καν και βγή καν α πό την αί θου σα σε έν δει ξη α πο δο κι μα σί ας, για την κα τα πά τη ση (s ic) του Λό γου του Θε ού» Ἀ με ρι κα νι σμός ἀν τί χρι στι α νι σμός. Ἐ πι ση μαί νει χα ρα κτη ρι στι κά ὁ ἱ δρυ τής τῆς Ε.Α.Ε.Π.: «Σή με ρα ό μως ο χρι στι α νισμός της πεν τη κο στής κιν δυ νεύ ει να χα λάσει α πό τον Α με ρι κα νι σμό. Την κο σμι κό τη τα που οι α δελ φοί χρι στια νοί έ χουν ει σπρά ξει στις εκ κλη σί ες τους και οι πα ρεκ κλί σεις α πό την δι δα σκα λί α του ευ αγ γε λί ου. Ο Α με ρι κα νι σμός με την α πλο ποί η ση των πραγ μά των γί νε ται σκάν δα λο. Μέ σα στις εκ κλη σί ες, ό χι βέ βαι α ό λες, έ χουν το πο θετή σει όρ γα να παν τός εί δους με ντραμς που συ νο δεύ ουν ύ μνους που μοιά ζουν με τις μου σι κές ΡΟΚ και ΠΟΠ και με νε α ρούς με μα κριά μαλ λιά και μια κι θά ρα η λε κτρο νική, να κά νουν σαν τρε λοί ε πά νω στην έ δρα, δί πλα στον άμ βω να και να πε τά νε και κα νένα πρέ ιζ δε Λορ ντ ( δό ξα στο Θε ό )» Κα τάν τη μα «ἐκ κλη σι ῶν» Πεν τη κο στῆς. «Στην Α με ρι κή οι ει λι κρι νείς χρι στια νοί έ χουν α γα να κτή σει με το κα τάν τη μα πολ 2. Βλ. Ἐφημ. Χριστιανισμός, Ἀρ. Φ. 65, , σ Βλ. Ἐφημ. Χριστιανισμός, Ἀρ. Φ. 80, , σ. 5. 9

10 λών εκ κλη σι ών της Πεν τη κο στής» Ψευ το θαύ μα τα καί ψε υ δ ο δι δα σ κ α λ ί ες. «Η με γά λη πλει ο ψη φί α των α δελ φών Α με ρι κα νών της Πεν τη-κο στής, λυ πούν ται για τα ψευ το θαύ μα τα που κά νουν κά τι σόου μεν κή ρυ κες και για τις ψευ δο δι δα σκα λίες με ρι κών νε ω τέ ρων» Πα γι δεύ τη καν στήν πλά νη τοῦ δι α βό λου. «Με ρι κοί α δελ φοί πα γι δεύ τη καν στην πλά νη του δι α βό λου και προ σπά θη σαν να πα ρα σύ ρουν και ό λη την εκ κλη σί α της Πεντη κο στής, στην Ελ λά δα, γρά φον τας βι βλια ρά κια και κη ρύτ τον τας α πό τον άμ βω να, ε κεί να που ο Θε ός τό σο πο λύ μί ση σε» Ἀ κο λου θούν ἰ ου δα ϊ κές δι δα σκα λί ες. «Πα ρό λα αυ τά υ πάρ χουν ο ρι σμέ νες διδα σκα λί ες που θα τις θί ξου με και εί ναι τε λεί ως ι ου δα ϊ κές που α κο λου θούν ο ρι σμένες εκ κλη σί ες της Πεν τη κο στής... Με ρι κές εκ κλη σί ες της Πεν τη κο στής ε φαρ μό ζουν την προ σφο ρά των δε κά των, υ πο χρε ώ νοντας τα μέ λη τους να δί νουν δέ κα τα» 7. Καί ἀλ λοῦ πά λι: «Πού βρή καν ό μως γραμ μέ νο οι ση με ρι νοί κή ρυ κες και ποιμέ νες και ι δι αί τε ρα των εκ κλη σι ών της Πεν τη κο στής το σύ στη μα αυ τό, να α παιτούν α πό τα μέ λη των εκ κλη σι ών τους, να δί νουν το 10% των ει σο δη μά των τους στην εκ κλη σί α» 8 ; 4. Βλ. Ἐφημ. Χριστιανισμός, Ἀρ. Φ. 131, Ὀκτώβριος 1994, σ Βλ. Ἐφημ. Χριστιανισμός, Ἀρ. Φ. 131, Ὀκτώβριος 1994, σ Βλ. Ἐφημ. Χριστιανισμός, Ἀρ. Φ. 131, Ὀκτώβριος 1994, σ Βλ. Ἐφημ. Χριστιανισμός, Ἀρ. Φ. 37, Ἰανουάριος 1989, σ Βλ. Ἐφημ. Χριστιανισμός, Ἀρ. Φ. 32, Αὐγουστος 1988, σ Σκαν δα λι σμός ὀ πα δῶν καί πλου τισμός κη ρύ κων καί «ποι μέ νων». Μέ ἀ φορ μή πά λι τά δέ κα τα ὡς ὑ ποχρε ω τι κή εἰ σφο ρά σέ δι ά φο ρες Πεν τηκο στια νές κοι νό τη τες ἀ πο κα λύ πτον ται καί ἄλ λα γε γο νό τα τοῦ Πεν τη κο στι α νικοῦ χώ ρου ὅ πως ὁ σκαν δα λι σμός καί οἱ κα τα πί ε ση ὀ πα δῶν καί ὁ πλου τι σμός δι α φό ρων κη ρύ κων καί «ποι μέ νων». Μέ σα φή νεια ἐ πι ση μαί νον ται: «Οι εκ κλη σί ες σή με ρα σκαν δα λί ζουν τους αν θρώ πους με τα δέ κα τά τους. Πι έ ζουν ει λι κρι νείς Χριστια νούς πού πολ λές φο ρές α δυ να τούν να δώ σουν α κρι βώς το 10% και οι εκ κλη σί ες και προ παν τός οι κή ρυ κες και ποι μέ νες γί νον ται πάμ πλου τοι και στο τέ λος το ρίχνουν στη χλι δή και την πο λυ τέ λεια» 9. Καί ἀλ λοῦ πά λι: «Αν ο άν θρω πος παίρνει το μή να, εί ναι υ πο χρε ω μέ νος να δί νει κά θε μή να στην εκ κλη σί α, ει δεμή θε ω ρεί ται έ νο χος μπρο στά στο Θε ό. Κι έ τσι οι ποι μέ νες και οι εκ κλη σί ες γί νον ται πάμ πλου τες, οι δε πι στοί κα τα πι έ ζον ται και τα λαι πω ρούν ται» «Θεί α Κοι νω νί α» μέ κρι τσί νια καί χυ μούς!!! Γρά φουν χα ρα κτη ρι στι κά: «Η συ νή θεια ο ρι σμέ νων εκ κλη σι ών να χρη σι μο ποι ούν μικρά κρι τσί νια για άρ το και ο ποι ον δή πο τε χυ μό για οί νο, έ χει ο λέ θρια α πο τε λέ σμα τα για την εκ κλη σί α» 11. Βλέ που με ἐν προ κει μέ νω μιά χει ρί στου εἴ δους κα κο ποί η ση καί πε ρι φρό νη ση καί αὐ τῶν τῶν ἱ στο ρι κῶν γε γο νό των καί τῶν ἱ δρυ τι κῶν λό γων τοῦ Κυ ρί ου σχε τι κά μέ τό μυ στή ριο. Τά πα ρα δείγ μα τα πού πα ρα θέ σα με εἶ ναι 9. Βλ. Ἐφημ. Χριστιανισμός, Ἀρ. Φ. 32, Αὐγουστος 1988, σ Βλ. Ἐφημ. Χριστιανισμός, Ἀρ. Φ. 30, Ἰούνιος 1988, σ Βλ. Ἐφημ. Χριστιανισμός, Ἀρ. Φ.??, Ἰούνιος σ

11 ΙΟΥΛΙΟΣ - ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2008, ΤΕΥΧΟΣ 53 διάλογος Η ΕΛ ΛΗ ΝΟΡ ΘΟ ΔΟ ΞΗ ΠΑΙ ΔΕΙΑ ΣΤΟΝ 21ο ΑΙ Ω ΝΑ Καὶ φυ σι κά, ὅ ταν μι λοῦ με γιὰ δι α χρονι κό τη τα τῆς γλώσ σας, πρέ πει νὰ ἐ πανέλ θουν καὶ τὰ Πα τε ρι κὰ κεί με να. Ἦ ταν μί α ἐ πι θυ μί α ποὺ ἐ ξέ φρα ζε κα τὰ και ροὺς ὡς πρύ τα νης ὁ κ. Μπαμ πι νι ώ της, ἐλ πί ζω τώ ρα ἀ πὸ τὶς θέ σεις ποὺ βρί σκε ται νὰ ἐ πιμεί νει. Καὶ ἐλ πί ζω ὅ σοι δι οι κοῦν τὴν Παιδεί α νὰ μὴν στε ροῦν τὰ παι διά μας ἀ πὸ τὸν πλοῦ το τῶν Πα τε ρι κῶν κει μέ νων, καὶ ὡς μα θή μα τος πί στε ως καὶ Ὀρ θο δο ξί ας, 1. Ἀπομαγνητοφωνημένη ὁμιλία του στό Σεμινάριο Ὀρθοδόξου Πίστεως, πού γίνεται κάθε Κυριακή στό Ἐνοριακό Κέντρο τοῦ Ἱ. Ναοῦ Ἁγίας Παρασκευῆς, τοῦ ὁμωνύμου προαστείου, ἀπό π.μ. ἕως 1 μ.μ. (γ μέρος) τοῦ κ. Κων σταν τί νου Χο λέ βα 1, πο λι τι κοῦ ἐ πι στή μο νος. ἀλ λὰ και ὡς γλωσ σι κοῦ και ὡς κοι νω νικοῦ ἀ κό μη προ βλη μα τι σμοῦ. Γιὰ τὴν οἰ κογέ νεια, γιὰ τὸ παι δί, γιὰ τὸ γά μο, γιὰ τὸν πλοῦ το, τό σο ὡ ραῖ α πράγ μα τα. Πᾶ με στὸ μά θη μα τῆς Ἱ στο ρί ας ποὺ τώ ρα τε λευ ταῖ α ἔ χει γί νει πά ρα πο λὺ δι άση μο. Θὰ ἀ να ρω τη θοῦν ὁ ρι σμέ νοι: κα λὰ ἐ μεῖς Χρι στια νοὶ Ὀρ θό δο ξοι δη λώ νου με πά νω ἀ π ὅ λα. Εἴ μα στε Ἕλ λη νες, ἀλ λὰ ἄλ λοι εἶ ναι Σέρ βοι, ἄλ λοι εἶ ναι Βούλ γαροι, ἄλ λοι εἶ ναι ἀ ρα βό φω νοι Ὀρ θό δο ξοι. Πρέ πει νὰ το νί ζου με τὴν ἐ θνι κή μας κα τα γω γή, τὴν ἐ θνι κή μας πα ρά δο ση; Ἢ μή πως σή με ρα νὰ τά κα ταρ γή σου με ἀρ κε τά καί ἀ πο κα λυ πτι κά μέ σα ἀ πό πεν τηκο στια νές πη γές γιά νά δεί ξουν γιά μιά ἀ κόμη φο ρά τήν ἀ πί στευ τη σύγ χυ ση καί πλά νη τοῦ Πεν τη κο στι α νι κοῦ χώ ρου πού αὐ το θαυμά ζε ται ὡς τό τα χύ τε ρα ἀ να πτυσ σό με νο θρη σκευ τι κό κί νη μα παγ κο σμί ως. Τά πα ρα πά νω ὅ μως χα ρα κτη ρι στι κά πα ρα δείγ μα τα ἐ γεί ρουν πλῆ θος ἐ ρω τημά των γιά πολ λά ζη τή μα τα σχε τι κά μέ τόν εὐ ρύ τε ρο Πεν τη κο στι α νι κό χῶ ρο χωρίς βε βαί ως νά ἀ παν τοῦν καί νά λέ γουν τί πο τα γιά τό πιό βα σι κό στοι χεῖ ο. Ὅ τι δηλα δή, ἐ άν Πεν τη κο στια νές ὁ μά δες ἔ χουν ἀ πο δε χθεῖ καί δι δά σκουν ἀν τι ευ αγ γε λικές δι δα σκα λί ες, ὅ πως τίς κα τη γο ροῦν ἄλ λοι Πεν τη κο στια νοί, τό τε πῶς τό Ἅ γιο Πνεῦ μα εἶ ναι πα ρόν στό χῶ ρο τους; Ποι ό πνεῦ μα ἐ πι δη μεῖ στίς συ νά ξεις τους; Ποι ό πνεῦ μα τίς κα θο δη γεῖ; Σέ ποι ό πνεῦ μα ὑ πο τί θε ται ὅ τι βα πτί ζον ται; Τί γί νε ται μέ τήν πε ποί θη ση αὐ τῶν τῶν Πεν τη κο στια νῶν ὁ μά δων ὅ τι ἀ πο τε λοῦν μέ ρος τῆς ὑ πο τι θέ με νης «ὄ ψι μης βρο χῆς» καί καρ πό τῆς, ὑ πο τι θέ με νης πά λι, παγκο σμί ου ἐκ χύ σε ως τοῦ Ἁ γί ου Πνεύ μα τος, ἐ νῶ οἱ ἄλ λοι Πεν τη κο στια νοί τίς κα τη γοροῦν γιά ἀν τι ευ αγ γε λι κές δι δα σκα λί ες ἤ καί γιά ἀν τιχρι στι α νι κές πρα κτι κές; Βε βαί ως γιά τόν ὀρ θό δο ξο χρι στια νό ἡ ἀ πάν τη ση εἶ ναι σί γου ρη καί ἀ ναμ φισβή τη τη. Σέ καμ μί α ἀ πο λύ τως Πεν τη κοστια νή ὁ μά δα, κί νη ση κ.λπ. ἀ πό τήν ἀρ χή τῆς ἐμ φα νί σε ως τοῦ Πεν τη κο στι α νι σμοῦ, μέ χρι καί τήν με τα γε νέ στε ρη με τε ξέ λι ξή του, εἴ τε ὡς Χα ρι σμα τι κή Κί νη ση, εἴ τε ὡς Τρί το Κύ μα κ.ο.κ., δέν εἶ ναι πα ρόν τό Πανά γιο Πνεῦ μα. Κα τά τή δι δα σκα λί α τῆς Ἁ γί ας Γρα φῆς καί τῶν ἁ γί ων Πα τέ ρων τῆς Ἐκ κλη σί ας μας πα ρόν τα στό χῶ ρο τῆς πλά νης εἶ ναι μό νο τά πο νη ρά πνεύμα τα σέ μιά ποι κι λί α ἐκ δη λώ σε ων καί με τα μορ φώ σε ών τους. 11

12 αὐ τὰ καὶ νὰ ποῦ με, ἔ λα μω ρὲ τώ ρα, παγκο σμι ο ποί η ση ἔ χου με, νὰ στα μα τή σου με τὴν Ἱ στο ρί α καὶ νὰ τά δι δά σκου με ὅ πως θὰ ἤ θε λε τὸ βι βλί ο τὸ ἀ πο συρ θὲν τῆς Στ Δη μο τι κοῦ. Θὰ ἀ να φέ ρω δύ ο πα ρα δείγμα τα ἀ πὸ τοὺς ἐκ κλη σι α στι κοὺς συγ γραφεῖς πού ἐ ξη γοῦν για τὶ χρει ά ζε ται ἡ Ἱ στορί α. Πέ ραν τῶν ἄλ λων, δη λα δὴ πέ ραν τοῦ ἐ θνι κοῦ γε γο νό τος, ὅ τι ὡς Ἕλ λη νας θέ λω νὰ ξέ ρω ἀ πὸ ποῦ ξε κι νῶ καὶ ποῦ πά ω, καὶ οἱ ἐκ κλη σι α στι κοί μας συγ γραφεῖς, ἡ ὀρ θό δο ξη πα ρά δο σή μας μι λᾶ γιὰ τὸ θέ μα αὐ τό. Πρῶ τον, Ἅ γιος Γρη γό ριος ὁ Να ζι αν ζη νός. Ἐκ φω νεῖ δύ ο ὁ μι λί ες, δύ ο ἐ πι στο λὲς ἂν θέ λε τε, Πρὸς Ἰ ου λια νὸν βα σι λέ α στη λι τευ τι κός Α καὶ Β. Δύ ο καταγ γελ τι κοὺς λό γους γιὰ τὸν Ἰ ου λια νὸ τὸν πα ρα βά τη. Ὁ πρῶ τος ἀ πὸ τοὺς δύ ο αὐ τοὺς λό γους, ἐ κρη κτι κὸ κεί με νο, γκρεμί ζει τὴν ἀρ χαί α ἑλ λη νι κὴ μυ θο λο γί α καὶ ξε κα θα ρί ζει τί δέ χον ται οἱ χρι στια νοὶ ἀ πὸ τὴν ἀρ χαί α ἑλ λη νι κὴ γραμ μα τεί α. Ἐ κεῖ βλέ πει κα νεὶς ὅ τι ὁ Γρη γό ριος γιὰ νὰ ἀ παν τή σει στὸν Ἰ ου λια νό, τὸν νε ο πα γα νιστὴ τῆς ἐ πο χῆς ἐ κεί νης, γνώ ρι ζε ἄ ρι στα καὶ τὴν Ἱ στο ρί α τὴν ἀρ χαι ο ελ λη νι κὴ καὶ τὴ μυ θο λο γί α. Τοῦ μι λά ει γιὰ Ἐ ρι νύ ες, γιὰ θε ό τη τες, τά γνω ρί ζει κα λά γιὰ νὰ μπο ρέ σει νὰ ἀ παν τή σει. Γνω ρί ζει γιὰ νὰ μπο ρέ σει νὰ εἶ ναι ἀ πο λο γη τὴς, γιὰ νὰ ἔ χει λό γο ἀν τιρ ρη τι κό, ἀ πο λο γη τι κό, ἀλλὰ καὶ οἰ κο δο μη τι κό. Γνω ρί ζει ἄ ρι στα τὴν μέ χρι τό τε Ἱ στο ρί α, ὅ πως κι ὁ μέ γας Βα σίλει ος. Πα ρά δειγ μα δεύ τε ρο. Πε ρὶ τὸ 1300 στὴν Κύ προ, ἀ κρι βῶς τό τε ποὺ ἔ παυ ε ἡ βυ ζαν τι νὴ δι οί κη ση, ἡ ῥω μαί ι κη δι οί κη ση, καὶ τήν κα τέ λα βαν πρῶ τα Ἄγ γλοι, με τὰ Να ΐ τες ἱπ πό τες καὶ στὴ συ νέ χεια οἱ Φραγκο γάλ λοι Λου ζι νιάν, τό τε ζῆ σε μί α σπηλιὰ κον τὰ στὴν Πά φο ὁ Ἅ γιος Νε ό φυ τος ὁ Ἔγ κλει στος. Ἔ τσι ὀ νο μά ζε ται καὶ τὸ μονα στή ρι του, εἶ ναι ἡ Ἐγ κλεί στρα. Ὁ Ἅ γιος Νε ό φυ τος μπο ρεῖ νὰ ἦ ταν ἔγ κλει στος μέ τήν θέ λη σή του, ἀλ λὰ μὲ τὴ χά ρη τοῦ Ἁ γί ου Πνεύ μα τος καὶ μὲ τὴν παι δεί α ποὺ μό νος του ἀ πέ κτη σε, ἔ γρα ψε πά ρα πολλὰ κεί με να καὶ ἐγ κώ μια σε Ἁ γί ους στὴν Πα να γί α. Ἔ γρα ψε καὶ ἕ να ἔρ γο ἱ στο ρι κό: «Πε ρὶ τῶν κα τὰ χώ ραν Κύ προν σκαι ῶν». Γιὰ τὰ δει νὰ καὶ τὰ δυ σά ρε στα ποὺ ἦρ θαν στὴν χώ ρα τῆς Κύ πρου. Αὐ τό, λοι πὸν, εἶ ναι ἕ να κεί με νο πα τριω τι κό τα το, εἶ ναι ἕ να κεί με νο ποὺ το νί ζει καὶ λέ ει: «ἀλ λοί μο νο, ἦρ θαν ἐ δῶ ἄν θρωποι ἀ πὸ δι ά φο ρα μέ ρη, μᾶς ἀλ λοι ώ νουν τὴν πα ρά δο σή μας». Δὲν ἔ χει μῖ σος, δὲν ἔ χει ἐ θνο φυ λε τι σμό, ἀλ λὰ ἔ χει τὸν ὑ γι ῆ πα τρι ω τι σμὸ τοῦ Ῥω μη οῦ. Ἀ να φέ ρει καὶ ὅ λες τὶς ἀ πο στά σεις καὶ λέ ει ὅ τι ἦρ θαν ἀ πὸ τὴν Ἰγ γιλ τέρ ρα, ἀ πὸ τὴν Ἀγ γλί α, ἦρθαν μέ σα σε πλοῖ α ἀ πὸ τὴν Ἰγ γιλ τέρ ρα, ἡ ὁ ποί α «πόρ ρω πρὸς βορ ρὰν τῆς Ῥω μα νίας ἀ πέ χει». Βρί σκε ται μα κριὰ καὶ βό ρεια τῆς Ῥω μα νί ας, δη λα δὴ τοῦ βυ ζαν τι νοῦ κρά τους, ἀ πὸ τὴ νέ α Ῥώ μη Κων σταντι νού πο λη. Ὁ Ῥω μη ὸς αὐ τός, ὁ Ἑλ ληνορ θό δο ξος Ἅ γιος, ἀ σκη τι κό τα τος μέν, πα τρι ω τι κό τα τος δέ. Καὶ εἶ ναι ἕ να ἱ στο ρικό τα το κεί με νο τὸ ὁ ποῖ ο ἔ χει ἐκ δο θεῖ καὶ πρὶν ἀ πὸ τρί α χρό νια ἀ πὸ τὸ μο να στή ρι του καὶ πραγ μα τι κὰ μᾶς δεί χνει ὅ τι καὶ οἱ ἅ γιοί μας εἶ χαν ἱ στο ρι κὴ συ νεί δη ση, ὅ ταν κιν δύ νευ ε ὁ τό πος τους καὶ βο η θοῦσαν τὸν λα ὸ νὰ ἀν τι στα θεῖ γιὰ νὰ πα ραμεί νει καὶ ὀρ θό δο ξος ἀλ λὰ καὶ Ῥω μη ός, αὐ τὸ ποὺ λέ με Ἑλ λη νορ θό δο ξος. Σή με ρα μᾶς λέ νε ὅ τι πρέ πει νὰ ἀ κο λου θοῦ με τὴ γραμ μὴ τοῦ τε λευ ταί ου σχο λι κοῦ βι βλίου, τὸ ὁ ποῖ ο, ἐ πα να λαμ βά νω, χαί ρο μαι ποὺ ἀ πε σύρ θη. Εἶ ναι εὐ χά ρι στο ὅ τι καὶ ἀ π αὐ τὴν ἐ δῶ τὴν αἴ θου σα συγ κεν τρώθη καν ὑ πο γρα φὲς κι ἀ π ὅ λη τὴν Ἑλ λάδα. Εἶ ναι μιὰ πα νελ λή νια ἐ πι τυ χί α τό ὅ τι ἀ πε σύρ θη. Ἰ σχυ ρί ζον ται, ὅ μως, ὁ ρισμέ νοι, μιὰ μει ο ψη φί α ἱ στο ρι κῶν, ὅ τι θὰ πρέ πει νὰ τά βροῦ με μὲ τοὺς γεί το νες ψα λι δί ζον τας τὴν Ἱ στο ρί α μας. Πι στεύ ω ὅ τι κά θε χρι στια νὸς καὶ κά θε δη μο κρα τικὸς ἄν θρω πος θέ λει τὴν εἰ ρή νη. Ἐ φ ὅ σον ὁ μο λο γοῦ με Χρι στό, θέ λου με τὴν εἰ ρή νη. 12

13 ΙΟΥΛΙΟΣ - ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2008, ΤΕΥΧΟΣ 53 διάλογος Δὲν μπο ρεῖ νά εἴ μα στε Χρι στια νοὶ κι ἀ π τὴν ἄλ λη με ριὰ νὰ θέ λου με νὰ βλά ψου με ἢ νὰ μι σή σου με λα ούς. Ὅ μως, ἡ συ νύ παρξη θὰ ἔρ θει ὅ ταν λέ με ἀ λή θει ες. Ἐ ὰν θέλω μα ζὶ σας νὰ κά νω πα ρέ α ἢ νὰ δη μι ουργή σου με μί α ἑ ται ρεί α ἢ μιὰ συ νερ γα σί α, πρέ πει νὰ ξέ ρε τε ποι ός εἶ μαι. Ἐ ὰν σᾶς πῶ ἐ γὼ ὅ τι εἶ μαι μου σουλ μά νος καὶ ὅ τι λέ γο μαι δι α φο ρε τι κά, σᾶς λέ ω ψέμ μα τα. Θὰ σᾶς πῶ: λέ γο μαι ἔ τσι, αὐ τὰ πι στεύ ω, αὐ τὴ εἶ ναι ἡ ἰ δι ό τη τά μου κι ἂν θέ λε τε νὰ συ νερ γα στοῦ με θὰ πρέ πει νὰ ξέ ρω κι ἐ γὼ ποι ός εἶ στε ὁ κα θέ νας ἀ πὸ σᾶς καὶ για τὶ συ νερ γα ζό μα στε. Ἔ τσι λοι πὸν σχετι κά μέ τήν Τουρ κί α καί μέ ὁ ποι α δή πο τε ἄλ λη χώ ρα θὰ πῶ: Κά πο τε ἔ γι ναν αὐ τά, ἔ γι ναν, εἶ ναι ἱ στο ρι κῶς κα τα γε γραμ μένα. Ἔ γι ναν σφα γές, ἔ γι ναν γε νο κτο νί ες, ἀλ λὰ πα ρὰ ταῦ τα στὸ Ἑλ λη νό που λο θὰ δι δά ξω ὅ τι τώ ρα θέ λου με μιὰ νέ α πε ρί οδο σχέ σε ων καὶ νὰ ἔ χου με εἰ ρή νη. Ὅ μως νὰ ξέ ρου με τί ἔ γι νε στὸ πα ρελ θὸν γιὰ νὰ μὴν ἐ πα να λη φθεῖ στὸ μέλ λον. Δι ό τι ἂν εἴ μα στε ἡτ το πα θεῖς καὶ ἂν ἀ γνο οῦ με τὴν Ἱ στο ρί α μας, ἐ μεῖς χά νου με. Οἱ ἄλ λοι λαοὶ δὲν στα μά τη σαν νὰ δι δά σκουν τὴ δι κή τους Ἱ στο ρί α. Ἡ Τουρ κί α δὲν ἔ πα ψε νὰ δι εκ δι κεῖ μέ σα ἀ π τὰ σχο λι κά της βι βλί α ὅ λα ὅ σα δι εκ δι κεῖ, οὔ τε ἄλ λοι γεί το νες ἔ παυ σαν νὰ δι εκ δι κοῦν τὴ Μα κε δο νί α μέ τήν Θεσ σα λο νί κη ἢ τὴν Πρέ βε ζα κλπ. Ἡ Ἱ στο ρί α λοι πὸν δὲν εἶ ναι μά θη μα οὔτε ἐ θνι κῆς λω βο το μῆς οὔ τε ὅ μως μά θημα ὑ πε ρε θνι κι σμοῦ. Γε γο νό τα, ψύ χραι μη ἀ νά λυ ση καὶ συμ πε ρά σμα τα στὸ τέ λος γιὰ τὰ παι διά, καὶ βέ βαι α τὰ συμ πε ράσμα τα θὰ βγοῦν στὰ παι διὰ τοῦ Λυ κεί ου. Στὸ Δη μο τι κὸ πρέ πει νὰ δώ σεις ἀ φή γηση, καὶ τὸ κυ ρι ώ τε ρο, πρέ πει νὰ δώ σεις πρό τυ πα. Ὁ νέ ος θέ λει πρό τυ πα. Τί πρό τυ πα θὰ πά ρει; Τόν Σού περ μαν; Τὰ δι ά φο ρα αὐ τὰ, τὰ ὁ ποῖ α βλέ που με σε βι βλί α πού ἔ χουν καὶ αἱ ρε τι κὸ πε ρι ε χό με νο; Τί πρό τυ πα θὰ πά ρει; Κά τι ἀν θρω πά κια τε ρα τό μορ φα ποὺ δεί χνει ἡ τη λε ό ρα ση καί τά ὁ ποῖ α δέρ νον ται ἀ π τὸ πρω ῒ ὡς τὸ βρά δυ; Δὲν πρέ πει νὰ ποῦ με στά παι διά ὅ τι αὐ τὸς ὁ τό πος ἔ βγα λε καὶ μάρ τυ ρες, ἔ βγα λε καὶ ἁ γί ους, ἔ βγα λε καὶ Σου λι ώ τισ σες, ἔ βγαλε καὶ γυ ναῖ κες στὴ Νά ου σα ποὺ ἔ πε σαν στὴν Ἀ ρα πί τσα; Γιὰ τὰ ἀ γό ρια καὶ τὰ κορί τσια πρέ πει νὰ δώ σου με πρό τυ πα μέ σα ἀ π τὴν Ἱ στο ρί α καὶ μέ σα ἀ πὸ τὴν πί στη μας. Στὸ κά τω-κά τω αὐ τὸ ποὺ ἀ κό μη δὲν μᾶς τό ἄλ λα ξαν, ἂν καὶ κά ποι οι ἴ σως θὰ θε λή σουν νὰ τό ἀλ λά ξουν, ὁ Ἐ θνι κός μας Ὕ μνος, λέ ει: ἀ πὸ τὰ κόκ κα λα βγαλ μέ νη εἶ ναι ἡ ἐ λευ θε ρί α. Στὴν Ἑλ λά δα, στὴν Κύπρο, στὴν ὁ μο γέ νεια, παν τοῦ ὁ Ἕλ λη νας δα κρύ ζει μὲ αὐ τὸν τὸν Ἐ θνι κὸ Ὕ μνο. Ἀ π τὰ κόκ κα λα, κόκ κα λα ση μαί νει ὅ τι κά ποιοι πέ θα ναν γιὰ τὴν ἐ λευ θε ρί α, κά ποι οι σκο τώ θη καν, κά ποι οι μαρ τύ ρη σαν. Δὲν λέ ει ἀ πὸ τὸν κα να πὲ βγαλ μέ νη ἡ ἐ λευθε ρί α ἢ ἀ π τὸ v i d eo g a me. Σέ λί γο, ἂν δὲ δι δά ξου με τὴν Ἱ στο ρί α, θὰ νο μί ζουν τὰ ἑλ λη νό που λα ὅ τι πα τᾶ με ἕ να κουμ πὶ στὸ v i d eo g a me καὶ ξαφ νι κὰ ἐ λευ θε ρώ νε ται ἡ Ἑλ λά δα, δι ό τι δὲ χρει ά ζον ται οὔ τε Κο λοκο τρώ νη δες οὔ τε Μα κρυ γι άν νη δες οὔ τε Ἅ γιος Κο σμᾶς. Ὁ Ἅ γιος Κο σμᾶς κυ κλο φοροῦ σε μὲ πα πι γιὸν καὶ ἦ ταν δι α φω τι στής, σύμ φω να μὲ αὐ τοὺς ποὺ γρά φου νε ὁ ρισμέ να βι βλί α. Μὲ τὸν ἀ γῶ να ποὺ ἔ γι νε τοὺς τε λευ ταί ους μῆ νες καὶ ἐ πει δή, δό ξα τῷ Θε ῷ, ἡ πλευ ρὰ τοῦ Ὀρ θο δό ξου Χρι στια νι κοῦ κό σμου προ έ βα λε ἐ πι χει ρή μα τα, κα τα φέ ρα με καί ἀ πο σύρ θη κε τὸ βι βλί ο. Ἴ σως εἶ ναι καὶ ἕ να μή νυ μα στοὺς συγγρα φεῖς τῶν ἑ πο μέ νων βι βλί ων νὰ μὴν παί ζουν μὲ τὴν εὐ αι σθη σί α τῆς με γά λης πλει ο ψη φί ας τοῦ ἑλ λη νι κοῦ λα οῦ. Καὶ θά μέ ῥω τή σει κά ποι ος, μὰ κα λὰ οἱ θε τι κὲς ἐ πι στῆ μες ἔ χουν ῥό λο σ αὐ τὸ ποὺ λέ με ἑλ λη νορ θό δο ξη παι δεί α; Καὶ βέ βαι α ἔ χουν ῥό λο. Ὁ ἴ διος ὁ Μέ γας Βα σίλει ος ὅ ταν συμ βου λεύ ει ποι ά μα θή μα τα πρέ πει νὰ δι δά σκε ται τὸ παι δί, προ τεί νει καὶ μα θή μα τα τῶν τό τε ὑ παρ χου σῶν θε 13

14 τι κῶν ἐ πι στη μῶν. Ἀ παν τοῦ με σ ἐ κεί νους ποὺ νο μί ζουν ὅ τι ἡ Ἐκ κλη σί α μας εἶ ναι ἐ ναν τί ον τῶν ἐ πι στη μῶν ὅ τι ἡ Ἐκ κλη σί α γε νι κὰ εἶ ναι ἐ ναν τί ον τῆς ἀ θε ΐ ας, ἐ ναντί ον τῆς εἰ σβο λῆς τοῦ ἀ θε ϊ σμοῦ μέ σῳ δῆ θεν τῶν ἐ πι στη μῶν. Κι ἂν θυ μη θεῖ κά ποι ος τήν ἱ στο ρί α τοῦ Οἰ κου με νι κοῦ Πα τρι αρ χεί ου, συγ κε κρι μέ να τὴν ἐ πι στολὴ ποὺ ἔ στει λε στοὺς Ἑ πτα νη σί ους ὅ ταν ἔ φυ γαν οἱ Βε νε τοὶ καὶ μπή κα νε γιὰ λί γα χρό νια οἱ Γάλ λοι τῆς γαλ λι κῆς ἐ πα να στάσε ως στὰ Ἑ πτά νη σα - τέ λη 18 ου αἰ ῶ νος- ἐ κεῖ γρά φει ξε κά θα ρα: φο βού με θα τίς ἀ θε ϊ στι κὲς ἰ δέ ες. Δὲν εἶ ναι οὔ τε ἐ ναν τί ον ἄλ λων ἀ πό ψε ων, οὔ τε ἐ ναν τί ον τῶν ἐ πιστη μῶν. Τὴν ἀ θε ΐ α πάν το τε ἡ Ἐκ κλη σί α μας ἦ ταν ποὺ κα τα πο λε μοῦ σε μὲ τὴν ἔν νοι α ὅ τι μέ σῳ τῶν μα θη μά των θέ λουν ο ρι σμέ νοι νὰ δι δά ξουν ἰ δε ο λο γή μα τα, τὰ ὁ ποῖ α ὁ δη γοῦν στὸν ἀ θε ϊ σμό. Ἀλ λὰ τὶς θε τι κές ἐ πι στῆ μες ἡ Ὀρ θό δο ξη Ἐκ κλη σί α τίς εἰ σή γα γε στὴν κα θ ἡ μᾶς Ἀ να το λή. Ὁ Εὐ γέ νιος Βούλ γα ρις καὶ ὁ Νι κη φό ρος Θε ο τό κης ποὺ εἰ σή γα γαν τὶς θε τι κὲς ἐ πιστῆ μες στὴν Ἀ θω νιά δα καὶ στὰ σχο λεῖ α τοῦ 18 ου αἰ ῶ νος, ἦ σαν κλη ρι κοί. Καὶ κά τι ἀ κό μη ποὺ ἴ σως δὲν εἶ ναι γνωστό. Σή με ρα πολ λὰ παι διά μας θέ λουν νὰ μά θουν δι οί κη ση ἐ πι χει ρή σε ων, βλέπε τε ὅ τι οἱ σχο λὲς δι οι κή σε ως ἐ πι χει ρή σεων, χρη μα το οι κο νο μι κὰ κλπ. συγ κεν τρώνουν ὑ ψη λὲς βαθ μο λο γί ες, στίς Πα νελ λήνι ες ἐ ξε τά σεις. Λοι πόν, ἡ πρώ τη σχο λὴ δι οι κή σε ως ἐ πι χει ρή σε ων στὸν νε ώ τε ρο Ἑλ λη νι σμό, ξέ ρε τε πό τε ἱ δρύ θη κε καὶ μὲ ποι όν σχο λάρ χη; Ἱ δρύ θη κε πε ρὶ τὸ 1850, εἶ ναι ἡ Ἐμ πο ρι κὴ σχο λὴ τῆς Χάλ κης στὴν Κων σταν τι νού πο λη, καὶ εἶ χε σχο λάρ χη ἕ ναν μο να χὸ ποὺ λε γό ταν Βαρ θο λο μαῖος Κουτ λου μου σια νός. Αὐ τὸς ὁ μο να χός, πα νε πι στή μων τῆς ἐ πο χῆς του, δί δα σκε θρη σκευ τι κά, ἀρ χαῖ α ἑλ λη νι κὰ, καὶ φυσι κὴ καὶ μα θη μα τι κά, καὶ ἔ γρα ψε βι βλί ο ἄλ γε βρας βα σι σμέ νο στὰ πρό τυ πα τῆς Γαλ λί ας τῆς ἐ πο χῆς ἐ κεί νης. Ἕ νας κα λόγε ρος δί δα σκε καὶ θρη σκευ τι κὰ καὶ τε λοῦσε κά θε Κυ ρια κὴ καὶ τὴ Θεί α Λει τουρ γί α. Ἀλ λὰ πα ράλ λη λα ἔ γρα φε βι βλί α μα θημα τι κῶν καὶ φυ σι κῆς. Δὲν εἶ ναι, λοι πόν, ἀν τί θε τες μὲ τὴν Ὀρ θό δο ξη πί στη καὶ τὴν ἑλ λη νορ θό δο ξη παι δεί α οἱ θε τι κὲς ἐ πι στῆμες. Ἀν τί θε τοι εἴ μα στε καὶ ἐ κεῖ νο ὅ ταν μέ σῳ αὐ τῶν τῶν ἐ πι στη μῶν θέ λει κά ποιος νὰ ὁ δη γή σει τὰ παι διὰ σέ ἀλ λό τρι ες κα τευ θύν σεις π.χ. μέ σῳ τῆς ἐμ μο νῆς σε ἰ δέ ες Δαρ βί νου. Σέ ἕ να ἐ λεύ θε ρο χῶ ρο, σ ἕ να ἐ λεύ θε ρο σχο λεῖ ο σω στό εἶ ναι νὰ ἀ κού γον ται ὅ λες οἱ ἀ πό ψεις. Ὅ μως ὁ ρισμέ νοι ὀ πα δοὶ τῆς θε ω ρί ας τοῦ Δαρ βί νου θέ λουν νὰ ἀ κού γε ται στὸ σχο λεῖ ο μό νον ἡ θε ω ρί α τοῦ Δαρ βί νου καὶ ὄ χι ἡ ἄ πο ψη τῆς Δη μι ουρ γί ας τοῦ κό σμου. Αὐ τὸ τό ἐ πέ βα λαν σέ ὁ ρι σμέ νες πο λι τεῖ ες τῆς Ἀ με ρι κῆς, ἐλ πί ζω νὰ μὴν τό ἐ πι βά λουν καὶ στὴν Ἑλ λά δα. Νὰ ἀ κού γον ται ὅ λα. Θὰ ἀ κου στεῖ καὶ ἡ φω νὴ τῆς Ἐκ κλη σί ας, θὰ ἀ κου στεῖ καὶ ἡ φω νὴ τῶν δαρ βι νιστῶν. Καὶ ἐν πά σῃ πε ρι πτώ σει, δὲν εἶ μαι εἰ δι κός, ἁ πλῶς δι ά βα σα πρὶν ἀ πὸ ἕ να μῆ να ὅ τι καὶ οἱ ἴ διοι οἱ βι ο λό γοι πλέ ον καὶ οἱ θε τι κοὶ ἐ πι στή μο νες ἀρ χί ζουν καὶ ἀμ φι σβη τοῦν τὴν θε ω ρί α τοῦ Δαρ βί νου. Ἐ γὼ μέ νω σ αὐ τό: ὅ τι ἡ ἑλ λη νορ θό δο ξη παι δεί α δὲν εἶ ναι ἀν τί θε τη μὲ τὶς θε τι κὲς ἐ πι στῆ μες. Τε λευ ταῖ ο ἐ ρώ τη μα. Μά, τὰ πε ρισ σότε ρα ποὺ εἴ πα με βα σί ζον ται σ αὐ τὸ ποὺ λέ με πα ρα δο σια κὲς ἀ ξί ες. Ἡ ἐ πο χὴ τοῦ 21 ου αἰ ῶ νος ἔ χει καὶ νέ ες τε χνο λο γί ες. Καὶ ἔ χει καὶ τὸ με γά λο φαι νό με νο ποὺ λέ γεται παγ κο σμι ο ποί η ση. Τί κά νου με μπροστὰ σ αὐ τά; Ἡ ἑλ λη νορ θό δο ξη παι δεί α γιὰ τὴν ὁ ποί α μι λοῦ με, μπο ρεῖ νὰ δώ σει ἀ παν τή σεις στὶς νέ ες τε χνο λο γί ες καὶ στὴν παγ κο σμι ο ποί η ση; Οἱ νέ ες τε χνο λογί ες εἶ ναι ὅ πως τὸ μα χαί ρι. Ἐ ὰν τὸ μα χαίρι τό χρη σι μο ποι ή σω γιὰ νὰ βλά ψω, ὅ μή γέ νοι το, νά σκο τώ σω κά ποι ον ἄν θρω πο, δὲ φταί ει τὸ μα χαί ρι, φταί ει αὐ τὸς ποὺ τό χρη σι μο ποι εῖ. Μὲ τὸ ἴ διο μα χαί ρι ὅ μως 14

15 ΙΟΥΛΙΟΣ - ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2008, ΤΕΥΧΟΣ 53 διάλογος μπο ρεῖ νὰ κό ψω ψω μὶ νὰ δώ σω σ ἕ ναν πει να σμέ νο. Ἔ τσι γί νε ται καὶ μέ τὸ δι α δίκτυ ο τό I N T E R N ET. Ἂν προ βάλ λει κά ποιος πράγ μα τα ἀ νή θι κα, φταί ει αὐ τὸς ποὺ τά προ βάλ λει. Ἐ ὰν ὅ μως τό χρη σι μο ποι εῖ ἡ Ἐκ κλη σί α τῆς Ἑλ λά δος, ἡ Πα νελ λή νιος Ἕ νω ση Γο νέ ων, μιὰ Μη τρό πο λη γιὰ κεί μενα Πα τε ρι κά, κεί με να ἱ στο ρι κά, κεί με να πα ρα δο σια κά, εἶ ναι ὠ φέ λι μο. Τό ἐ ρώ τημα εἶ ναι ποι ός τό χρη σι μο ποι εῖ. Γι αὐ τὸ εἶ πα στὴν ἀρ χή: τὸ ζή τη μα στὴ Παι δεί α μὲ π κε φα λαῖ ο εἶ ναι τί ἄν θρω πο θέ λω νὰ δι α μορ φώ σω. Τὴν ἐ πι στή μη καὶ τὴν τεχνο λο γί α ἂν τήν χρη σι μο ποι εῖ ἄν θρω πος μὲ συ νεί δη ση Θε οῦ, πα τρί δος, δη μο κρα τίας καὶ εὐ θύ νης, δὲν ἔ χω πρό βλη μα. Μὰ ἂν τήν χρη σι μο ποι εῖ κά ποι ος μὲ φρό νη μα ὁ λο κλη ρω τι κὸ ἢ ὀ πα δός πα ρα θρη σκει ῶν καὶ νε ο φα νῶν αἱ ρέ σε ων, φυ σι κὰ εἶ ναι ἐ πικίν δυ νη ἡ τε χνο λο γί α. Ἡ Ἰ α πω νί α εἶ ναι μιὰ χώ ρα ποὺ ὅ λοι παρα δε χό μα στε ὅ τι ἔ χει προ ηγ μέ νη τε χνολο γί α. Ἔ τσι δὲν εἶ ναι; Δὲν τό ἀμ φι σβη τεῖ κα νείς, δὲν λέ ει κα νεὶς ὅ τι εἶ ναι ὀ πι σθοδρο μι κὴ χώ ρα. Ὅ ταν ὅ μως, ἐ πρό κει το νὰ ὁρ κι στεῖ ὁ και νούρ γιος αὐ το κρά το ρας πρὶν ἀ πὸ με ρι κὰ χρό νια, πε ρί με ναν ἕ να χρό νο γιὰ νὰ φυ τρώ σει τὸ ἱ ε ρὸ ῥύ ζι. Ἡ Ἰ α πω νί α, λοι πὸν, εἶ ναι ὀ πι σθο δρο μι κή; Κι ὅ μως ἔ χει μιὰ τρο με ρὴ τε χνο λο γί α. Τό λέ ω αὐ τὸ δι ό τι ἰ σχυ ρί ζον ται ὁ ρι σμέ νοι: Ξέ ρε τε, ἂν ὁ μι λοῦ με πο λὺ γιὰ ἑλ λη νορ θόδο ξη πα ρά δο ση, τὰ παι διά μας θὰ γί νουν ὀ πι σθο δρο μι κά, σή με ρα ζοῦ με μέ τά κομπι οῦ τερ. Βε βαί ως. Πά ρα πολ λοὶ πι στοὶ ἄν θρω ποι ποὺ ξέ ρω χρη σι μο ποι οῦν τὸν ὑ πο λο γι στή, καὶ τὸ πε ρι ο δι κὸ Δι ά λο γος στὸν ὑ πο λο γι στὴ ἐ κτυ πώ νε ται, ἀλ λὰ αὐτοὶ πού τό ἐ κτυ πώ νουν, εἶ ναι ἄν θρω ποι εὐ λα βεῖς. Καὶ γιὰ τὴν πε ρί φη μη παγ κο σμι ο ποίη ση. Ἡ παγ κο σμι ο ποί η ση εἶ ναι ἡ προσπά θεια νὰ γί νου με ὁ μο γε νο ποι η μέ νοι. Εἶ ναι ἡ τά ση μέ σῳ πι έ σε ως ἔ ξω θεν καὶ μὲ ὑ λι στι κὸ κυ ρί ως κρι τή ριο, νὰ γί νου με ἁ πλῶς κα τα να λω τι κὰ ὄν τα καὶ νὰ μὴ δίνου με ἔμ φα ση στὶς ἔν νοι ες τῆς ὀρ θο δο ξίας, τῆς ἑλ λη νι κό τη τος, τῆς πα ρα δό σε ως, γιὰ νὰ γί νου με κα λύ τε ροι κα τα να λω τές. Νὰ ἔ χου με ἴ διο τρό πο ζω ῆς ὅ λοι οἱ ἄν θρωποι στὸν κό σμο, ἴ δια ῥοῦ χα, ἴ δια μου σι κή, ἴ δια τα χυ φα γεῖ α, φα στφουν τά δι κα. Εὐ τυχῶς, οἱ πε ρισ σό τε ροι λα οὶ ἀν θί σταν ται. Δέν ἐ πέ τυ χε μέ χρι σή με ρα νά ἰ σο πε δώ σει τούς λα ούς ἡ παγ κο σμι ο ποί η ση. Προ σπαθεῖ νὰ μᾶς κά νει ὁ μο γε νο ποι η μέ νους, ἀλ λὰ δὲν τό ἐ πι τυγ χά νει. Ἀν τι στέ κον ται πά ρα πολ λοί. Βλέ που με σέ δι ά φο ρες χῶρες τοῦ κό σμου, οἱ λα οί νὰ θέ λουν νὰ κρα τή σουν τὴ μου σι κή τους, τὶς πα ρα δόσεις, τὴ γλῶσ σα τους, τὴν ἐ θνι κή τους ταυ τό τη τα. Στὴν Με γά λη Βρε τα νί α πρὶν ἀ πὸ τρί α χρό νια ἐ πα νι δρύ θη κε ἡ Βου λὴ τῶν Σκω τσέ ζων. Ἀ πό τὸ εἶ χε κα ταργη θεῖ καὶ ἐ πα νι δρύ θη κε, δη λα δὴ οἱ Σκωτσέ ζοι δη λώ νουν ὅ τι πρῶ τα ἀ π ὅ λα εἶ ναι Σκω τσέ ζοι. Θέ λουν τὴν ἐ θνι κή τους συ νείδη ση, θέ ουν νά χουν τὴ δι κή τους ἐ θνι κή πο δο σφαι ρι κὴ ὁ μά δα, στοι χεῖ α ἔ θνους καὶ πα ρα δό σε ως. Ἄλ λοι λα οὶ τό δεί χνουν αὐ τὸ μὲ τὴν ἐμ μο νὴ στὴ γλῶσ σα τους. Βλέ πε τε, οἱ σλα βι κοὶ λα οὶ κρα τοῦν τὸ κυριλ λι κὸ ἀλ φά βη το, δὲν κα θι ε ρώ νουν τὸ λα τι νι κό. Καὶ γε νι κό τε ρα βλέ που με ὅ τι ἡ παγ κο σμι ο ποί η ση μπο ρεῖ μὲν νὰ προ χωρεῖ κά πως στὸν οἰ κο νο μι κὸ το μέ α- ναί, τὰ κε φά λαι α κυ κλο φο ροῦν, οἱ εἰ δή σεις, οἱ πλη ρο φο ρί ες- ἀν τι με τω πί ζει ὅ μως ἀντί στα ση. Κι αὐ τὸ συμ βαί νει κυ ρί ως στὸ χῶ ρο τῆς Εὐ ρώ πης. Πρὸ ἡ με ρῶν δι ά βα ζα στὴν Κα θη με ρι νή, μιὰ ἔ ρευ να ποὺ ἔ γι νε ἀ πὸ τὸ Εὐ ρω βα ρό με τρο, ἐ πί ση μη εὐ ρωπα ϊ κὴ ἔ ρευ να. Στὸ ἐ ρώ τη μα, λοι πόν, περὶ παγ κο σμι ο ποι ή σε ως μα θαί νου με ὅ τι οἱ Εὐ ρω παῖ οι κα τὰ πλει ο ψη φί αν εἶ ναι ἀν τί θε τοι. Πρῶ τοι σέ ἀν τί θε ση εἶ ναι οἱ Ἕλ λη νες. 69% τῶν Ἑλ λή νων θε ω ροῦν ὅ τι πρέ πει νὰ λη φθοῦν μέ τρα προ στα σί ας τοῦ πο λι τι σμοῦ μας ἀ πὸ τὴν ἀ πει λὴ τῆς παγ κο σμι ο ποι ή σε ως. Ἄ πο ψη ποὺ με τα ξύ 15

16 ΝΕ Ο ΠΑ ΓΑ ΝΙ ΣΜΟΣ: ΜΙΑ ΜΟΡ ΦΗ ΕΚ ΦΥ ΛΙ ΣΤΙ ΚΗΣ ΜΕ ΤΑΛ ΛΑ ΞΗΣ ΤΗΣ ΜΑΡ ΞΙ ΣΤΙ ΚΗΣ Ι ΔΕ Ο ΛΟ ΓΙΑΣ! τοῦ κ. Λάμ πρου Σκόν τζου, Θε ο λό γου-κα θη γη τοῦ. Ἡ σύγ χρο νη παγ κό σμια νε ο πα γα νιστι κή λαί λα πα χρή ζει ἰ δι αί τε ρης ἐ πι στημο νι κῆς δι ε ρεύ νη σης. Ἡ ὁρ μή αὐ τοῦ τοῦ πα ρά δο ξου (πα ρά)θρη σκευ τι κοῦ καί σαφέ στα τα ἀ πο κρυ φι στι κοῦ φαι νο μέ νου προ κα λεῖ κα τά πλη ξη σέ κά θε σκε πτόμε νο καί προ βλη μα τι ζό με νο ἄν θρω πο. Ἐ ρω τη μα τι κά ἐ γεί ρον ται γιά τό γε γο νός ὅ τι στήν ἀ να το λή τοῦ 21ου αἰ ώ να, στήν ἐ πο χή τῆς πνευ μα τι κῆς (ὑ πο τί θε ται) ἀ πελευ θέ ρω σης καί τοῦ ὀρ θοῦ λό γου, εὐ δο κιμοῦν μορ φές θρη σκευ τι κοῦ καί πνευ μα τικοῦ πρω το γο νι σμοῦ, μέ κύ ρια ἔκ φαν ση τόν πα γα νι σμό. Κα τά πλη ξη ἐ πί σης προ κα λεῖ τό γε γονός ὅ τι πρω το πό ροι τοῦ νε ο πα γα νι στι κοῦ κι νή μα τος τυ χαί νει νά προ έρ χον ται ἀ πό πρώ ην μαρ ξι στι κές τά ξεις καί μά λι στα ἄλ λων συμ με ρί ζε ται τὸ 64% τῶν Γάλ λων καὶ τὸ 62% τῶν Βρε τα νῶν καὶ πε ρισ σό τερο ἀ π τὸ 53% τῶν Εὐ ρω παί ων πο λι τῶν. Ὑ πάρ χει, λοι πόν, ἀ νάγ κη νὰ βροῦ με μιὰ ἀ πάν τη ση στὴν ἰ σο πέ δω ση τῆς παγ κοσμι ο ποι ή σε ως. Ἂν ἔ χει κά ποι α κα λὰ στοιχεῖ α, νὰ τά ἀ ξι ο ποι ή σου με. Ὡς Ἕλ λη νες καὶ ὡς Ὀρ θό δο ξοι, ἐ μεῖς ἀν τι προ βάλ λου με τὴν οἰ κου με νι κό τη τα τῆς παι δεί ας μας. Γι αὐ τὸ μι λοῦ με γιὰ ἑλλη νορ θό δο ξη παι δεί α. Δι ό τι δὲν εἴ μα στε ἐ θνο φυ λε τι στές, δὲν εἴ μα στε ἐ θνι κῶς ἀ λαζό νες, δὲν εἴ μα στε ῥα τσι στές. Τὸ νὰ μά θει τὸ παι δί μας καὶ δεύ τε ρη ξέ νη γλῶσ σα κα λόν εἶ ναι. Ὁ Ἕλ λη νας ἦ ταν πάν τα θαλασ σο πό ρος, τα ξί δευ ε σάν τόν Ὀ δυσ σέ α, τὸ ἑλ λη νορ θό δο ξο Βυ ζάν τιο ἐ πι κοι νω νοῦσε μὲ τοὺς ἄλ λους λα ούς. Μά θαι ναν καὶ γλῶσ σες τό τε, ἤ θε λαν νὰ γνω ρί ζουν καὶ ἄλ λους πο λι τι σμούς. Δὲν εἶ ναι κα κὸ νὰ εἶ σαι ἀ νοι κτός. Τὸ κα κὸ εἶ ναι νά σαι ἕ τοιμος νὰ ὑ πο δου λω θεῖς. Ὁ με γά λος Θουκυ δί δης στὴν ἀρ χαι ό τη τα, ἔ λε γε: «Δὲν κα τη γο ρῶ αὐ τὸν ποὺ θέ λει νὰ κα τα κτήσει. Κα τη γο ρῶ αὐ τὸν ποὺ εἶ ναι ἕ τοι μος νὰ ὑ πο δου λω θεῖ, νὰ τά πα ρα δώ σει ὅ λα». Ἔ τσι, λοι πόν, ἐ μεῖς σή με ρα σε μιὰ ἐ πο χὴ, κα τά τήν ὁ ποί α ἡ παγ κο σμι ο ποί η ση ἐμφα νί ζε ται κυ ρί ως μὲ ἰ σο πε δω τι κὸ χα ρακτῆ ρα, θὰ ἀν τι προ τεί νου με τὴν ἑλ λη νορθό δο ξη παι δεί α, ὄ χι μό νο γιὰ μᾶς, ἀλ λὰ καὶ γιὰ τὴν Εὐ ρώ πη, καὶ γιὰ τὸν κό σμο. Ἡ Εὐ ρώ πη ψά χνε ται. Στὴ Γαλ λί α κλεί νουν ἐκ κλη σί ες καὶ ἀ νοί γου νε τζα μιά. Ἀλ λοῦ κυ κλο φο ροῦν οἱ πα ρα θρη σκεῖ ες, ἀλ λοῦ ὁ ἀλ κο ο λι σμός, οἱ αὐ το κτο νί ες. Θέ λου με νὰ προ βάλ λου με τὸ πρό τυ πο τῆς ἑλ λη νορθο δό ξου παι δεί ας ὡς ἕ να ἀν τί βα ρο στὴν ἰ σο πέ δω ση τῆς παγ κο σμι ο ποι ή σε ως. Μὲ ἀ γά πη σέ κά θε λα ό, μὲ σε βα σμὸ σέ κά θε ἄλ λο ἄν θρω πο πού χει μιὰ ἄλ λη ἄ πο ψη, μὲ σε βα σμὸ στὴν ἑ τε ρό τη τα τοῦ κά θε προ σώ που, ἀλ λὰ καὶ μὲ σε βα σμὸ καὶ μὲ ἀ παί τη ση νὰ σέ βον ται οἱ ἄλ λοι καὶ τὴ δική μας προ σω πι κό τη τα ὡς ἔ θνους, ὡς πολι τι σμοῦ, ὡς χώ ρας. Σέ μιὰ ἐ πο χὴ ποὺ ὁ μα κα ρι στός ἀρ χι ε πί σκο πος Χρι στό δου λος εἶ πε ὅ τι ἡ παγ κο σμι ο ποί η ση θέ λει νὰ μᾶς κά νει ἕ να νε κρο τα φεῖ ο πο λι τι σμῶν, ἐ μεῖς προ βάλ λου με «πη γὴν ὕ δα τος ἁλ λο μέ νου εἰς ζω ὴν αἰ ώ νιον». Σᾶς εὐ χα ρι στῶ. 16

17 ΙΟΥΛΙΟΣ - ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2008, ΤΕΥΧΟΣ 53 διάλογος πολ λοί ἀ πό αὐ τούς εἶ χαν θη τεύ σει στήν ἀ νέν τα χτη ἀ ναρ χι κή ἀ ρι στε ρά! Αὐ τό δέν ση μαί νει βέ βαι α πώς δέν ὑ πάρ χουν νε ο πα γα νι στές ἄλ λων πο λι τι κο κοι νω νικῶν ἰ δε ο λο γι ῶν. Ἄν πά ρου με γιά πα ράδειγ μα τήν ἑλ λη νι κή πραγ μα τι κό τη τα θά δι α πι στώ σου με πώς οἱ ἐν νέ α στούς δέ κα πα ρά γον τες τῶν πο λυ πλη θῶν νε οπα γα νι στι κῶν ὁ μά δων προ έρ χον ται ἀ πό τό χῶ ρο τῆς μαρ ξι στι κῆς ἀ ρι στε ρᾶς. Μέσα στά κεί με νά τους, στά ποι κι λώ νυ μα πε ρι ο δι κά τους καί στίς δαι δα λώ δεις ἱ στο σε λί δες τους, ἀ φή νουν νά φα νοῦν ὁ λο κά θα ρα τά μαρ ξι στι κά τους κα τά λοιπα. Δέν εἶ ναι ἐ πί σης λί γοι ἐ κεῖ νοι, ἀ πό τούς «ἐ πώ νυ μους» τῆς πο λι τι κῆς, τῆς δη μο σι ο γρα φί ας, τῆς «κουλ τού ρας» καί τοῦ θε ά μα τος, οἱ ὁ ποῖ οι ἀ νή κουν (μᾶλλον ἀ νῆ καν) στή μαρ ξι στι κή ἰ δε ο λο γί α, καί δη λώ νουν ἀ προ κά λυ πτα θι α σῶ τες τοῦ πα γα νι σμοῦ! Ἀ πό ἄ θε οι ἰ δε ο λό γοι μαρ ξι στές με ταλ λά χτη καν ξαφ νι κά σέ θρή σκους, λά τρεις τῶν πα γα νι στι κῶν θε ῶν! Ἡ ἐ ξή γη ση δέν εἶ ναι δύ σκο λη. Ὅ ποι ος γνω ρί ζει ἐ λά χι στα στοι χεῖ α κοι νω νι ο λογί ας, ἀν θρω πο λο γί ας καί πο λι τι κῆς ἐ πιστή μης μπο ρεῖ εὔ κο λα νά ἑρ μη νεύ σει τή σύγ χρο νη ἐκ φυ λι στι κή με τάλ λα ξη τῆς μαρ ξι στι κῆς ἰ δε ο λο γί ας σέ νε ο πα γα νι στική θρη σκευ τι κό τη τα καί νε ο ει δω λο λα τρική με τα φυ σι κή πί στη. Θά πε ριτ το λο γού σα με ἄν ἀ να φέ ρα με ἐ δῶ τήν χι λι ο ει πω μέ νη ἀ λή θεια ὅ τι ὁ ἄν θρω πος εἶ ναι ἀ πό τή φύ ση του θρησκευ τι κό ὄν 1. Δέν ὑ πῆρ ξε πο τέ κα νέ νας ἀ πό λυ τα ἄ θε ος, για τί στήν πε ρί πτω ση τῆς ἀ θε ΐ ας, ἡ θρη σκευ τι κό τη τα βρί σκεται σέ λαν θά νου σα κα τά στα ση, τή θέ ση τῆς ὁ ποί ας ἔ χει κα τα λά βει κά ποι α ἄλ λη πί στη. Ἄλ λω στε ὅ πως εἶ χε ἀ πο φαν θεῖ ὁ με γά λος ἀν θρω πο λό γος J. Q u a t r e f a g es «ἡ ἀ θε ΐ α τυγ χά νει ἀ νώ μα λος καί πα θο λο 1. Βλέπε: Πλούτ. Ἠθικά, Πρός Κωλώτην 31D-E. γι κή κα τά στα ση τῆς Ψυ χῆς» 2. Ὁ δυ τικο ευ ρω πα ϊ κός ὀρ θο λο γι σμός, τοῦ ὁ ποί ου γνή σιο τέ κνο ὑ πῆρ ξε ὁ μαρ ξι σμός, δέν εἶ ναι τί πο τε ἄλ λο ἀ πό ὑ πο κα τά στα το μετα φυ σι κῆς πί στης τοῦ νό θου δυ τι κο ευ ρωπα ϊ κοῦ «χρι στι α νι σμοῦ». Δέ χρει ά ζε ται πολ λή σκέ ψη νά κα τα λά βει κά ποι ος πώς στόν ὀρ θο λο γι στι κό πα ρα λο γι σμό, τήν πί στη στό Θε ό ἔ χει πά ρει ἡ πί στη στό ἀνθρώ πι νο μυα λό. Τραν τα χτό πα ρά δειγ μα ἡ ἵ δρυ ση τῆς θρη σκεί ας τοῦ «Ὀρ θοῦ Λόγου» ἀ πό τούς «δι α φω τι στές» - πρω τερ γάτες τῆς Γαλ λι κῆς Ἐ πα νά στα σης! Ἀλ λά καί ὁ μαρ ξι σμός δροῦ σε στήν οὐ σί α ὡς βα θύ τα τη με τα φυ σι κή πί στη. Ὁ Ν. Μπερ ντιά εφ εἶ χε ἀ πο δεί ξει πώς ἡ μαρ ξι στι κή ἰ δε ο λο γί α «κα τέ χει ὅ λα τα χα ρα κτη ρι στι κά μιᾶς θρη σκεί ας» 3. Ἐ πί σης ὁ R. A r on ἀ πο κα λεῖ τόν μαρ ξι σμό «κο σμι κή θρη σκεί α» 4. Ἡ ὑ λι στι κή ἰ δε ολο γί α δέν ἦ ταν τί πο τε ἄλ λο ἀ πό ἀν τί ποδας πνευ μα τι κῆς πί στης. Ἡ μαρ ξι στι κή πί στη στήν «μο να δι κό τη τα» τῆς ὕ λης προ έ τρε χε πα ρα σάγ γες τῆς πραγ μα τικῆς ἐ πι στη μο νι κῆς ἔ ρευ νας γιά τή φύ ση τῆς ὕ λης, ἡ ὁ ποί α, ὡς γνω στόν, δέ μπό ρεσε νά δώ σει ὡς τώ ρα ἀ πάν τη ση τί εἶ ναι πραγ μα τι κά ἡ ὕ λη! Ἡ βα θύ τα τη πί στη στόν οὐ το πι στι κό κομ μου νι στι κό «παρά δει σο» ἀγ γί ζει τά ὅ ρια ἑ νός νο ση ροῦ με τα φυ σι κοῦ μεσ σι α νι σμοῦ. Τά κομ μουνι στι κά κόμ μα τα ὀρ γα νώ θη καν πά νω σέ σχή μα τα θρη σκευ τι κά μέ ἱ ε ραρ χι κές δο μές δί κην ἱ ε ρα τι κῶν τά ξε ων. Ὁ γε νικός γραμ μα τέ ας εἶ χε πά ρει τή θέ ση τοῦ ἀρ χι ε ρέ α πά πα. Ἡ Κεν τρι κή Ἐ πι τρο πή, τή σύ νο δο τῶν ἱ ε ραρ χῶν. Τά κομ μα τι κά συ νέ δρια, τή θέ ση τῶν οἰ κου με νι κῶν συνό δων. Οἱ ἀ πο φά σεις τους, τή θέ ση τῶν 2. ΘΗΕ, τόμ. 6, στ Ν. Μπερντιάεφ, «Βασίλειο τοῦ Πνεύματος καί Βασίλειο τοῦ Καίσαρος», μετ. Β. Τ. Γιούλτση, Θεσ/νίκη 1971, σελ Ν. Βασιλειάδη, «Τό Λυκόφως τοῦ Μαρξισμοῦ», Ἀθήνα 1981, σελ

18 θρη σκευ τι κῶν δογ μά των. Τά μαρ ξι στι κά συγ γράμ μα τα, τά ἱ ε ρά βι βλί α. Τά πε ρι φερεια κά κομ μου νι στι κά κόμ μα τα λει τουργοῦ σαν ὡς πα πι κές «νου τσι α τοῦ ρες». Ἡ ἀ ναγ κα στι κή ἐ κτέ λε ση τῶν ἀ πο φά σε ων τοῦ κόμ μα τος εἶ ναι ἀν τι γρα φή τῶν μεσαι ω νι κῶν πα πι κῶν «ἱ ε ρῶν ἐ ξε τά σε ων». Τήν προ σκύ νη ση τῶν ἱ ε ρῶν λει ψά νων ἀν τι κα τέ στη σε ἡ προ σκύ νη ση τῆς μούμιας τοῦ Λέ νιν. Ἡ δου λι κή προ σή λω ση στό κόμ μα ἀ πό τά στε λέ χη καί τά μέ λη καί ἡ ἐ κτέ λε ση ἀ πο φά σε ων χω ρίς ἀντίρ ρη ση καί κρι τι κή ὑ πο δη λώ νει σα φῶς θρη σκευ τι κή ὑ πο τα γή. Μά λι στα ὁ J u l es M o n n e r ot ἀ πο κα λεῖ τόν μαρ ξι σμό: «Ἰσλάμ τοῦ 20ου αἰ ῶ νος» 5. Ἄς συγ κρί νει, τέ λος, κά ποι ος τή δο μή τῆς πα ναί ρε σης τῶν «Μαρ τύ ρων τοῦ Ἰ ε χω βᾶ» καί αὐ τή τῶν κομ μου νι στι κῶν κομ μά των καί θά δεῖ τήν ἀ πό λυ τη ταύ τι σή τους. Ὅ μως, τό σο ὁ θε ω ρη τι κός μαρ ξι σμός, ὅ σο καί ὁ ἐ φαρ μο σμέ νος στίς κομ μου νιστι κές χῶ ρες, κα τέρ ρευ σε στά τέ λη τῆς δε κα ε τί ας τοῦ 1980, κά τω ἀ πό τό βά ρος τῶν ἀ φάν τα στων πνευ μα τι κῶν, πο λι τικῶν καί κοι νω νι κῶν προ βλη μά των πού συσ σώ ρευ σε στήν ἀν θρω πό τη τα. Ἐ πῆλθε, σύμ φω να μέ τόν νομ πε λί στα φυ σι κό W. H e i s e n b e rg «ὁ θά να τος τῆς αὐ τα πάτης» 6. Οἱ λα οί πού ἐγ κα τέ λει ψαν τήν ἐ φαρ μο σμέ νη μαρ ξι στι κή ἰ δε ο λο γί α βγῆκαν ρα κέν δυ τοι ἀ πό αὐ τή. Τό ἴ διο καί οἱ ἁ παν τα χοῦ τῆς γῆς ἰ δε ο λό γοι μαρ ξι στές δι α πί στω σαν ξαφ νι κά πώς ἡ μαρ ξι στι κή τους πί στη, ἡ ὁ ποί α εἶ χε γι αὐ τούς χα ρακτή ρα «με τα φυ σι κό», ἀ πό κυ ρί αρ χη ἰ δεο λο γί α, τέ θη κε στό πε ρι θώ ριο καί ἔ γι νε ὄ νει δος, για τί ἀ πο δεί χτη κε πε ρί τρα να πώς ὄ χι μό νο «ἐ πι στη μο νι κή» δέν ἦ ταν, ἀλ λά τό ἀν τί θε το, μιά οὐ το πί α καί τό χειρό τε ρο: μιά βα θιά ἀ πάν θρω πη θε ω ρί α 5. J. Monnerot, «Sociology and psychology of Communism», Boston 1953, σελ Ν. Βασιλειάδη, μνημ. ἔργο, σελ καί πρα κτι κή, γνή σιο τέ κνο τοῦ ἀ το μο κεντρι κοῦ δυ τι κο ευ ρω πα ϊ κοῦ ὀρ θο λο γι σμοῦ. Ἄλ λω στε κα τά τόν Ἄρ θουρ Κέσ λαιρ ὁ μαρ ξι σμός εἶ ναι «κρᾶ μα σκό πι μης ἀ πάτης καί γνή σιας μα νί ας κα τα δι ώ ξεως» 7. Ὅ λοι αὐ τοί οἱ πρώ ην μαρ ξι στές ἔ μειναν «ἄ στε γοι» ἰ δε ο λο γι κά. Βρέ θη καν ξαφνι κά σέ τρο με ρό ὀν το λο γι κό κε νό, για τί ἡ μαρ ξι στι κή ἰ δε ο λο γί α γέ μι ζε τό κε νό τῆς ἔμ φυ της θρη σκευ τι κῆς τους πί στης. Αὐ τή ἦ ταν γι αὐ τούς, χω ρίς νά τό αἰ σθά νονται, ἡ θρη σκεί α τους. Γι αὐ τό ἔ νοι ω σαν ἄ με ση τήν ἀ νάγ κη νά γε μί σουν τό τρο μερό ὑ παρ ξια κό τους κε νό. Ἡ ἀ φάν τα στη ἀ θε ϊ στι κή πλύ ση ἐγ κε φά λου, πού εἶ χαν ὑ πο στεῖ γιά δε κα ε τί ες ὁ λό κλη ρες, τούς ἐμπό δι ζε νά γί νουν χρι στια νοί, για τί μέ σα ἀ πό τήν ἀν τι χρι στι α νι κή προ πα γάν δα, ὁ Χρι στι α νι σμός ἦ ταν γι αὐ τούς ἡ «χειρό τε ρη μορ φή πνευ μα τι κῆς κα τα πί εσης τῆς ἀν θρω πό τη τας», τό «χει ρό τε ρο ὄ πιο τῶν λα ῶν». Ἡ προ σο χή τους στρά φη κε λοι πόν ἀλ λοῦ. Ἀ να ζή τη σαν χῶ ρο συγ γε νῆ μέ τίς ἰ δε ο λο γι κές τους κα τα βο λές. Υἱ ο θέτη σαν τό «θρη σκευ τι κό» ὑ πό βα θρο τῶν πε ρι θω ρια κῶν κύ κλων τῆς Ἀ με ρι κῆς καί τῆς Εὐ ρώ πης, δη λα δή τίς φυ σι ο λα τρι κές καί φι λο πα γα νι στι κές προ τι μή σεις τῶν δι α φό ρων πε ρι θω ρια κῶν ὁ μά δων καί τῶν χί πις, οἱ ὁ ποῖ ες λει τουρ γοῦ σαν ὡς «ἐ πανά στα ση» στό ὑ πο κρι τι κό πνευ μα τι κό καί ἄ δι κο κοι νω νι κό κα τε στη μέ νο. Εἶ ναι γνω στές ἤ δη ἀ πό τίς δε κα ε τί ες τοῦ 1960 καί 1970 οἱ τοι ού του εἴ δους καλ λι έρ γει ες στούς κύ κλους αὐ τούς, τίς ὁ ποῖ ες πῆ ραν μέ τή σει ρά τους ἀ πό τούς ἀ με ρι κα νούς καί εὐ ρω παί ους ἀ πο κρυ φι στές. Δέν θά πρέ πει ἐ πί σης νά λη σμο νοῦ με ὅ τι στούς κύ κλους τῶν εὐ ρω παί ων ἀ στῶν στούς χρό νους τοῦ δι α φω τι σμοῦ καί ἀργό τε ρα δι α πι στώ νου με μιά ἰ σχυ ρή ρο πή 7. Ν. Βασιλειάδη, μν. ἔργ., σελ

19 ΙΟΥΛΙΟΣ - ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2008, ΤΕΥΧΟΣ 53 διάλογος πρός τήν φυ σι ο λα τρί α καί τήν ἀ να γέν νηση τοῦ ἀρ χαί ου πα γα νι σμοῦ. Εἶ ναι πιά γνω στό πώς μέ σα ἀ πό αὐ τό τό φι λο πα γανι στι κό κλί μα ξε πή δη σε καί ὁ ἀ κραῖ ος νεο πα γα νι σμός πού εἶ ναι ὁ σα τα νι σμός, μέ ὅ λες τίς πα ραλ λα γές του. Τό ὑ πό βα θρο λοι πόν ὑ πῆρ χε, τό βρῆ κε ἕ τοι μο ὁ κα ταρρέ ων μαρ ξι σμός. Μό νο πού ἐ δῶ ἔ χου με τή «με γά λη συ νάν τη ση» τῶν δί δυ μων τέ κνων τοῦ εὐ ρω πα ϊ κοῦ ὀρ θο λο γι σμοῦ, τοῦ ἀ στι σμοῦ καί τοῦ μαρ ξι σμοῦ, σέ κοινή «πνευ μα τι κή τρά πε ζα», τόν ἀ πο κρυφι στι κό νε ο πα γα νι σμό! Πα ρα τη ροῦ με μέ ἔκ πλη ξη σέ ἑλ λη νι κές πα γα νι στι κές ὁ μάδες, πρώ ην ἀ δί στα κτοι ἐ χθροί, ἀ στοί καί μαρ ξι στές, νά ντύ νον ται ὁ μοῦ χλα μύ δες καί νά τε λοῦν «ἐν ὁ μο νοί ᾳ» καί πλή ρη σύμ πνοι α τίς πα γα νι στι κές τους τε λετουρ γί ες! Ἡ πα γα νι στι κή «θρη σκευ τι κό τη τα» ἱ κα νο ποι εῖ πλή ρως τίς ὑ λι στι κές καί εὐδαι μο νι στι κές κα τα βο λές καί τούς ὁ ρα ματι σμούς τῶν ἀ στο μαρ ξι στῶν, για τί δέν εἶ ναι καί τό σο δύ σκο λο νά εἶ ναι κά ποι ος πα γα νι στής στό θρή σκευ μα. Ὄ χι μό νο δέ ζη τᾶ ὁ πα γα νι σμός κα μιά σο βα ρή ὑ πο χρέω ση ἀ πό τούς ὀ πα δούς του, ἀλ λά τό ἀν τίθε το δί νει ἀ πό λυ τη ἐ λευ θε ρί α στήν ἱ κα νοποί η ση κά θε ἡ δο νι στι κῆς ἀ πό λαυ σης. Ἡ θω πεί α ὅ λων τῶν τα πει νῶν ὁρ μέμ φυ των εἶ ναι ἡ κοι νή συ νι στα μέ νη ὅ λων ἀ νε ξαι ρέτως τῶν ἀρ χαί ων καί νέ ων πα γα νι στι κῶν θρη σκευ μά των, τά ὁ ποῖ α ὅ λα ἔ χουν τή δι κή τους «Ἀ φρο δί τη» καί τόν δι κό τους «Βάκ χο». Ἡ ἠ θι κή, ὅ πως ἔ χει δι α μορ φωθεῖ στό πα ναν θρώ πι νο καί δι α χρο νι κό σύστη μα ἀ ξι ῶν, βρί σκε ται μα κριά ἀ πό τήν πα γα νι στι κή «ἠ θι κή», ἡ ὁ ποί α ἀ πορ ρέ ει ἀ πό τά πρό τυ πα τῶν δι ε φθαρ μέ νων καί ἀ νή θι κων θε ο τή των τους 8. Ἡ μαρ ξι στι κή ἐ πί σης «ἠ θι κή», ὅ πως αὐ τή εἶ ναι κα ταγραμ μέ νη στά κλασ σι κά μαρ ξι στι κά βιβλί α, καί τό χει ρό τε ρο, ὅ πως βι ώ θη κε γιά 8. βλ. M. Augee, «La Genie du paganisme», Paris ἑ βδο μήν τα καί πλέ ον χρό νια, ὅ που ἐ πικρά τη σε ὁ κομ μου νι σμός, δέ δι α φέ ρει οὐσι α στι κά ἀ πό τήν πα γα νι στι κή «ἠ θι κή», ἀ φοῦ «χω ρίς Θε ό ὅ λα ἐ πι τρέ πον ται». Ὁ μαρ ξι σμός με ταλ λά χτη κε σέ νε οπα γα νι σμό. Ἡ με τάλ λα ξη ἦ ταν εὔ κο λη, για τί ἡ οὐ σί α τῶν δύ ο με γε θῶν ἦ ταν ἴ δια καί μό νο ὁ ρι σμέ νοι ἐ ξω τε ρι κοί τύ ποι χρει ά στη κε νά τρο πο ποι η θοῦν. Τή θέ ση τῆς «κο σμι κῆς θρη σκεί ας» τῆς μαρ ξιστι κῆς ἰ δε ο λο γί ας πῆ ρε ἡ πα γα νι στι κή ὁ μά δα. Τή θέ ση τῆς θε ο ποι η μέ νης ὕ λης πῆ ρε ἡ θε ο ποι η μέ νη φύ ση. Τή θέ ση τοῦ ὁ ρά μα τος τοῦ «κομ μου νι στι κοῦ πα ρα δείσου» πῆ ρε τό ὅ ρα μα τοῦ «πο λυ θε ϊ στι κοῦ πα ρα δεί σου», ὁ ὁ ποῖ ος θά συν τε λε στεῖ ὅ ταν μπεῖ στό πε ρι θώ ριο ὁ «κα κός» Χριστι α νι σμός. Τή θέ ση τῶν θε ω ρη τι κῶν τοῦ μαρ ξι σμοῦ πῆ ραν οἱ ἱ ε ρεῖς, οἱ ἱ ε ροφάν τες καί οἱ μάν τεις τοῦ πα γα νι σμοῦ. Τά μαρ ξι στι κά δόγ μα τα τά ἀν τι κα τέ στησαν τά βι βλί α τῶν «σο φῶν» ἀρ χαί ων καί νέ ων πα γα νι στῶν. Τήν προ σω πο λα τρί α ἀν τι κα τέ στη σε ἡ προ γο νο λα τρεί α καί ἡ ἀρ χαι ο λα γνεί α. Τό τα ξι κό μαρ ξι στικό μῖ σος ἔ γι νε θρη σκευ τι κό μῖ σος κα τά τοῦ «δο λο φο νι κοῦ ἑ βραι ο χρι στι α νι κοῦ δόγ μα τος» τό ὁ ποῖ ο, κα τ αὐ τούς, «ἀ φοῦ δο λο φό νη σε τούς πα τέ ρες, τούς ἀρ χαίους πα γα νι στές προ γό νους, ἐ πι κρά τησε καί εἰ σή γα γε τήν ἀν θρω πό τη τα σέ ἕ ναν δι σχι λι ε τή με σαί ω να». Δι α βά ζοντας κά ποι ος δη λώ σεις συγ χρό νων φα νατι κῶν πα γα νι στῶν κα τά τῶν Χρι στια νῶν, εἶ ναι σάν νά με λε τᾶ ἀν τι χρι στι α νι κές μεγα λο στο μί ες τῶν πρώ ι μων ὀ κτω βρια νῶν κομ μου νι στῶν, οἱ ὁ ποῖ οι δι α τεί νον ταν ὅ τι «θά δι ορ θώ σουν τά σφάλ μα τα τοῦ Δι ο κλη τια νοῦ» 9! Εἶ ναι ἀ νάγ κη νά συ νει δη το ποι ή σου με ὅ λοι μας πώς οἱ πο λυ ποί κι λες μορ φές τοῦ κα κοῦ πού ὑ πάρ χουν στόν κό σμο καί ἀν τι στέ κον ται σθε να ρά στήν ἐ πι κρά τη 9. «Ἀντιθρησκευτικός», Ρωσικό περιοδικό,

20 ΣΧΟ ΛΙΑ ΣΤΟ ΠΕ ΡΙ Ο ΔΙ ΚΟ «ΣΚΟ ΠΙΑ» ΓΙΑ Ε ΣΩ ΤΕ ΡΙ ΚΗ ΧΡΗ ΣΗ τῆς κ. Ἄν νας Μπουρ δά κου, μέ λους τοῦ Δ.Σ. τῆς Π.Ε.Γ. Οἱ «Σκο πι ές», πού ἐκ δί δει ἡ ἑ ται ρί α γιά ἐ σω τε ρι κή χρή ση -καί πού ἀ πα γο ρεύ ε ται νά κυ κλο φο ρή σουν στό εὐ ρύ τε ρο κοι νόεἶ ναι χα ρα κτη ρι στι κές τῆς ὅ λης προ σπάθειας τοῦ «πι στοῦ καί φρό νι μου δού λου» νά ἐ πι βά λει τίς δι δα χές του στούς ὀ παδούς. Αὐ τό γί νε ται ἄ με σα ἀν τι λη πτό ἀ πό τόν ἁ πλό ἀ να γνώ στη, πού με λε τών τας τά δι ά φο ρα κεί με να, δι α κρί νει αὐ τή τήν κα θο δή γη ση πού ἀ σκεῖ ται πάν τα μέ πίε ση, μέ τήν ἀ ό ρα τη ἀ πει λή τοῦ ἐ πεί γοντος, τήν ὑ πα κο ή στόν «πι στό καί φρό νι μο δοῦ λο», τοῦ ὁ ποί ου ἡ κυ ρι ό τε ρη ἐν το λή εἶ ναι ἔρ γο, ἔρ γο. Δι α βά ζο με: «Σκο πιά» , σελ. 10, 11: «Για να α κο λου θή σου με την κα θο δη γί α του Ι ε χωβά ί σως χρει ά ζε ται να τα πει νω θού με και ε μείς. Με ρι κοί ί σως πρέ πει να α πο δε χτούν την ά πο ψη ό τι μί α μορ φή α να ψυ χής που α πο λαμ βά νουν δυ σα ρε στεί τον Ι ε χω βά... Τι γί νε ται αν κά ποι ος δι α πρά ξει σο βα ρή α μαρ τί α; Χρει ά ζε ται να τα πει νω θεί και να ο μο λο γή σει την α μαρ τί α στους πρεσβυ τέ ρους. Έ να ά το μο μπο ρεί α κό μη να α πο κο πεί. Για να γί νει ξα νά δε κτό στην εκ κλη σί α, πρέ πει να με τα νο ή σει ει λι κρι νά και να με τα στρα φεί. Πώς μας Κα θο δη γεί ο Ι ε χω βά; Η πρώ τι στη πη γή θε ϊ κής κα θοδη γί ας εί ναι η Γρα φή ο Λό γος του Θε ού. Η Χρι στι α νι κή μας α δελ φό τη τα εί ναι άλ λη μί α πο λύ τι μη πη γή βο ή θειας κα θώς ε πι ζητού με την κα θο δη γί α του Ι ε χω βά. Κεν τρικό ρό λο σε αυ τή την α δελ φό τη τα παί ζει ο πι στός και φρό νι μος δού λος με το Κυ βερνών Σώ μα που τον εκ προ σω πεί, ο ο ποί ος πα ρά γει συ νε χώς πνευ μα τι κή τρο φή με τη μορ φή εν τύ πων και προ γραμ μά των για συ να θροί σεις και συ νε λεύ σεις». Τό μο τί βο συ νε χί ζε ται μο νό το να τό ἴ διο. Ὁ «πι στός καί φρό νι μος δοῦ λος» εἶναι ὁ μο να δι κός ρυθ μι στής τῶν πάν των. Ἐ πι βάλ λει τήν αὐ θεν τί α του προ βάλ λοντάς την συ νε χῶς σέ ὅ λα τά ἔν τυ πά του καί πε ρισ σό τε ρο στά ἐ σω τε ρι κά. Ὁ στόχος του γνω στός: «σ ἐ μέ να θά ἀ πο βλέ πετε οἱ πάν τες καί πάν το τε γιά κα θο δή γηση». Προ σω πι κή ἐ λευ θε ρί α ἀ νύ παρ κτη. Δι α βά σα με, ὅ τι πρέ πει οἱ ὀ πα δοί νά ἀ κο λου θοῦν τήν ἄ πο ψη, ὅ τι ἔ στω καί κάποι α μι κρή μορ φή ἀ να ψυ χῆς δυ σα ρε στεῖ 20 ση τοῦ ἁ γί ου θε λή μα τος τοῦ Θε οῦ, «ὡς ἐν οὐ ρα νῷ καί ἐ πί τῆς γῆς» (Ματθ. 6, 9), εἶ ναι τά κε φά λια τοῦ ἰ δί ου πο λυ κέ φα λου θη ρί ου, ὅ μοι ου μέ τή Λερ ναί α Ὕ δρα τῆς ἑλ λη νι κῆς μυ θο λο γί ας, τῆς ὁ ποί ας, στή θέ ση κά ποι ου κομ μέ νου κε φα λιοῦ της ξε φύ τρω νε ἄλ λο, τό ἴ διο ἐ πι κίν δυ νο μέ τό προ η γού με νο. Γιά μᾶς, πα τέ ρας καί καθο δη γη τής τοῦ κα κοῦ εἶ ναι ὁ δι ά βο λος, ὁ ὁ ποῖ ος σχη μα τί ζει δι ά φο ρους ι σμούς, ὡς ὁ μά δες κρού σης κα τά τῆς ἁ γί ας Ἐκ κλησί ας τοῦ Χρι στοῦ, στήν προ σπά θειά του νά μα ται ώ σει τό σχέ διο τῆς σω τη ρί ας τοῦ κό σμου. Ἡ ἐκ φυ λι στι κή με τάλ λα ξη τοῦ «ἄ θε ου» μαρ ξι σμοῦ σέ νε ο πα γα νι στι κή θρη σκευ τι κή πί στη φα νε ρώ νει πε ρί τρα να τόν ἰ σχυ ρι σμό μας ὅ τι ὁ νε ο πα γα νι σμός εἶ ναι τό νέ ο «κε φά λι» τῆς σύγ χρο νης νοη τῆς Λερ ναί ας Ὕ δρας, πού ἀ κού ει στό ὄ νο μα «Νέ α Ἐ πο χή» καί πού φύ τρω σε στή θέ ση τοῦ «κομ μέ νου κε φα λιοῦ», τοῦ μαρ ξι σμοῦ!