Μάνατζμεντ και Μάνατζερς

Transcript

1 Κ Ε ΦΑ ΛΑΙΟ 1 Μάνατζμεντ και Μάνατζερς Κά θε μέ ρα ε πι σκε πτό μα στε διά φο ρους ορ γα νισμούς με γά λους ή μι κρούς και ερ χό μα στε σε επα φή με τους υ παλ λή λους και τους μά να τζερ ς. Α νά λο γα με την ποιό τη τα του προ ϊ ό ντος που α γο ρά ζου με, με την τι μή ή με την πα ρο χή υ πη ρε σιών που μας πα ρέχουν εί μα στε πε ρισ σό τε ρο ή λι γό τε ρο ευ χα ρι στη μένοι, με α πο τέ λε σμα ή να πα ρα μεί νου με ως πε λά τες ή να αλ λά ξου με ορ γα νι σμό. Στην α πό φα σή μας αυ τή βα σι κό ρό λο παί ζει ο τρό πος με τον οποίο ο μά να τζερ α σκεί τη διοί κη ση στον ορ γα νι σμό, οι διοι κη τι κές δε ξιό τη τες που δια θέ τει, κα θώς ε πί σης και η κα τα νό η ση της αν θρώ πι νης συ μπε ρι φο ράς και των α να γκών του πε λά τη. Ο μά να τζερ εί ναι το ά το μο που δια μορ φώ νει το κλί μα στον ορ γα νι σμό και που μα ζί με τους υ παλ λή λους εί ναι υ πεύ θυ νος για την πο ρεί α της ε ξέ λι ξης και ε πι βί ω σης της ε πιχεί ρη σης. Στο κε φά λαιο αυ τό ο ρί ζε ται το μά να τζμε ντ, προσδιο ρί ζο νται οι δε ξιό τη τες και οι ρό λοι του μά να τζερ και πα ράλ λη λα δί νε ται μια γε νι κή ει κό να του ορ γανι σμού και των λει τουρ γιών του μά να τζμε ντ.

2 22 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 Ο ρι σμός του Ορ γα νι σμού (Organization) Έ νας ορ γα νι σμός α πο τε λεί μια μορ φή κοι νω νι κού συ στή μα τος που έ χει γί νει για να εκ πλη ρώ νει κά ποιο κα θο ρι σμέ νο σκο πό. Α πο τε λεί ται α πό έ ναν α ριθ μό α τό μων που έ χουν κά ποια σχέ ση με τα ξύ τους. Κά θε ά το μο έ χει τη θέ ση του μέ σα στον ορ γα νι σμό και α πό τη θέ ση του αυ τή συμ βάλ λει για την εκ πλή ρω ση των σκο πών του ορ γα νι σμού. Κά θε ορ γανι σμός έ χει έ να πρό γραμ μα, δη λα δή έ να σύ νο λο α πό προ γραμ μα τι σμέ νες ε νέρ γειες που μπο ρούν να πραγ μα το ποι η θούν με ε πι τυ χί α ή α πο τυ χί α. Αν αυ τές οι ε νέρ γειες πραγ μα το ποι η θούν με ε πι τυ χία, ο ορ γα νι σμός προ ο- δεύ ει αν α πο τύ χουν, ο ορ γα νι σμός δια λύ ε ται ή α να διορ γα νώ νε ται κα τά τρό πο δια φο ρε τι κό. Ο ορ γα νι σμός ε πο μέ νως εί ναι μια ομά δα α τό μων που συ νερ γά ζο νται μα ζί κα τά τρό πο δο μη μέ νο, για να εκ πλη ρώ σουν έ να σύ νο λο σκο πών 1. Ο μά να τζερ του ορ γα νι σμού εί ναι το πρό σω πο που έ χει την κύ ρι α υ πευ θυ νό τη τα για την πραγ μα το ποί η ση αυ τών των ε νεργειών με ε πι τυ χί α. Το πρό γραμ μα του ορ γα νι σμού δεν πε ρι λαμ βά νει μό νο τις δια δι κασί ες της πα ρα γω γής ή της α πό δο σης. Ο ορ γα νι σμός πρέ πει α κό μα να δια τη ρή σει την ε σω τε ρι κή του δο μή, να δια τη ρή σει τα μέ λη του ευ τυ χισμέ να και να προ σαρ μό ζε ται στις αλ λα γές που προ έρ χο νται α πό το εξω τε ρι κό πε ρι βάλ λον. Η ε ξου σί α που α σκεί ο μά να τζερ θε ω ρεί ται αποτε λε σμα τι κή, ό ταν κα τά τη λει τουρ γί α της δια τη ρεί τη συ νο χή των ατόμων του ορ γα νι σμού, έ τσι ώ στε τε λι κά να εκ πλη ρω θούν οι σκο ποί του. Αυ τό δεν ση μαί νει ό τι οι προ σω πι κοί στό χοι ό λων των με λών του ορ γανι σμού συ μπί πτουν, αλ λά ό τι του λά χι στον α παι τεί ται α πό τα μέ λη του να συμ φω νή σουν σε με γά λο βαθ μό για τους γε νι κούς σκο πούς του ορ γα νισμού. Έ να μο ντέ λο για να κα τα λά βει κα νείς τη δο μή του ορ γα νι σμού εί ναι το σύ στη μα εί σο δος - έ ξο δος, στο ο ποί ο η ε πι στρε φό με νη ε νέρ γεια από την έ ξο δο ε νερ γο ποιεί εκ νέ ου το σύ στη μα. Ε πο μέ νως, η στα θε ρό τη τα ή η ε πα νά λη ψη των δρα στη ριο τή των του ορ γα νι σμού ε ξε τά ζε ται σε σχέ ση με την εί σο δο του συ στή μα τος, το με τα σχη μα τι σμό της ε νέρ γει ας στο σύ στη μα και το προ ϊ όν ή το α πο τέ λε σμα στην έ ξο δο. Σ' έ να ερ γο στά σιο π.χ. οι πρώ τες ύ λες και το αν θρώ πι νο δυ να μι κό α πο τε λούν την εί σο δο, οι τυ πο ποι η μέ νες δια δι κα σί ες της πα ρα γω γής το με τα σχη μα τι σμό της ε νέρ γειας και το πα ρα γό με νο προ ϊ όν την έ ξο δο του συ στή μα τος. Για να δια τη ρη θεί ό μως αυ τή η δια δι κα σί α, α παι τεί ται μια συ νε χής α να νέ ω ση εισ ρο ής ε νέρ γειας στην εί σο δο. Αυ τό στα κοι νω νι κά συ στή μα τα ε ξα σφαλί ζε ται α πό την ε νέρ γεια που ε πι στρέ φε ται α πό την έ ξο δο στην εί σο δο. Η βιο μη χα νί α π.χ. που πα ρά γει αυ το κί νη τα τα που λά ει στην α γο ρά και

3 Μάνατζμεντ και Μάνατζερς 23 με τα χρή μα τα που κερ δί ζει μπο ρεί να α γο ρά σει και νού ργιες πρώ τες ύ λες, να δια τη ρή σει το ερ γα τι κό δυ να μι κό και να συ νε χί σει τη λει τουργί α της. Ο ρι σμός του Μά να τζμε ντ (Management) Το μά να τζμε ντ εί ναι έ νας ό ρος που κα θιε ρώ νε ται α πό τη στιγ μή που τα ά το μα κα ταρ τί ζουν κοι νω νι κές ο μά δες. Η ο μα δι κή συ νύ παρ ξη και συ νερ γα σί α τό σο σε μι κρές ό σο και ευ ρύ τε ρες ο μά δες, ό πως οι κο γέ νεια, ορ γα νι σμοί ή ε πι χει ρή σεις, α νέ δει ξαν το μά να τζμε ντ σε αρ χή πρω ταρχι κής ση μα σί ας. Υ πάρ χουν διά φο ροι ο ρι σμοί του μά να τζμε ντ στη βι βλιο γρα φί α. Οι ο ρι σμοί που θα δώ σου με ι σχύ ουν για ο ποιο δή πο τε ορ γα νι σμό, ε πι χεί ρηση, νο σο κο μεί ο ή σχο λεί ο. Ο Ρaul Ηersey και ο Κenneth Blanchard ο ρί ζουν το μά να τζμε ντ σαν "μια ερ γα σί α που πραγ μα το ποιεί ται με ά το μα και δια μέ σου α τό μων και ο μά δων για την εκ πλή ρω ση των σκο πών ε νός ορ γα νι σμού" 2. Ο Richard Daft ο ρί ζει το μά να τζμε ντ σαν "την εκ πλή ρω ση των σκο πών του ορ γα νισμού μέ σω προ γραμ μα τι σμού, ορ γά νω σης, διεύ θυν σης και ε λέγ χου των πη γών του ορ γα νι σμού" 3. Ο Griffin ο ρί ζει το μά να τζμε ντ σαν έ να σύ νο λο δρα στη ριο τή των (πε ρι λαμ βα νο μέ νων του προ γραμ μα τι σμού και της λή ψης των α πο φά σε ων, της ορ γά νω σης, της διεύ θυν σης και του ελέγχου) που έ χουν σαν στό χο να εκ πλη ρώ σουν τους σκο πούς του ορ γα νισμού κα τά τρό πο α πο τε λε σμα τι κό και α πο δο τι κό. Το πό σο κα λά αυ τές οι δρα στη ριό τη τες πραγ μα το ποιού νται, α πο τελεί και το μέ τρο της διοι κη τι κής ε πι τυ χί ας. Υ πάρ χει βέ βαια δια φο ρά με τα ξύ του μά να τζμε ντ και της η γε σί ας (leadership). Η η γε σί α έ χει ευ ρύ τε ρη έν νοια α πό το μά να τζμε ντ. Το μά να τζμε ντ εί ναι μια ει δι κή μορ φή η γε σί ας με τη βο ή θεια της ο ποί ας πραγ μα το ποιού νται οι σκο ποί του ορ γα νι σμού. Η λέ ξη διοί κη ση (administration) εί ναι μια άλ λη λέ ξη για το μά να τζμε ντ που χρη σι μο ποιεί ται για τα σχο λεί α, δη μό σιους ορ γα νι σμούς και νο σο κο μεί α. Το μά να τζμε ντ γε νι κά εί ναι μια τέ χνη και μια ε πι στή μη. Τέ λος, το μά να τζμε ντ εί ναι μια κοι νω νι κή δια δι κα σί α. "Κοι νω νι κή", για τί λαμ βάνει υ πό ψη τις σχέ σεις με τα ξύ των α τό μων και "δια δι κα σί α", για τί α ποτε λεί ται α πό έ να σύ νο λο συ γκε κρι μέ νων λει τουρ γιών που πραγ μα τοποιού νται, προ κει μέ νου να ε πι τευ χθούν προ κα θο ρι ζό με νοι στό χοι.

4 24 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 Μά να τζερ (Manager) Ο μά να τζερ εί ναι έ να ά το μο που κα θο δη γεί τις δρα στη ριό τη τες των άλ λων με στό χο την εκ πλή ρω ση των σκο πών του ορ γα νι σμού. Εί ναι δη λα δή το ά το μο που εί ναι υ πεύ θυ νο να διεκ πε ραιώ νει τις δια δι κα σί ες του μά να τζμε ντ. Οι μά να τζερ ς έ χουν διά φο ρους ρό λους να ε πι τε λέ σουν, γι' αυ τό και πρέ πει πά ντο τε να εί ναι έ τοι μοι να δί νουν α πα ντή σεις στα προ βλή μα τα που πα ρου σιά ζο νται. Οι μά να τζερ ς ερ γά ζο νται κά τω α πό συ νε χή πί ε ση, με πολ λά προ βλήμα τα και με την υ πο χρέ ω ση να εκ πλη ρώ νουν έ να με γά λο εύ ρος κα θη κόντων. Α κό μα, πρέ πει να α ντι δρούν στο πρό βλη μα, προ τού αυ τό εμ φα νιστεί και δεν πε ρι μέ νουν να α ντι δρά σουν, ό ταν αυ τό εμ φα νι στεί. Ο Mintzberg α να φέ ρει ό τι: i. οι μά να τζερ ς ερ γά ζο νται κά τω α πό συν θή κες συ νε χούς πί ε σης τό σο α πό πλευ ράς χρό νου ό σο και α πό πλευ ράς α παι τή σε ων. Το εύ ρος των κα θη κό ντων τους εί ναι με γά λο και η τα χύ τη τα α ντα πό κρι σης στις αλ λα γές που συντελούνται στο πε ρι βάλ λον ε πί σης πρέ πει να εί ναι με γά λη. ii. οι μά να τζερ ς τις πε ρισ σό τε ρες φο ρές α ντι δρούν στο πρό βλη μα (reactive) και δεν πε ρι μέ νουν να α ντι δρά σουν, ό ταν εμ φα νι στεί το πρόβλη μα (proactive). iii. το μά να τζμε ντ εί ναι μια τέ χνη και μια ε πι στή μη 4. Το Mά να τζμε ντ E πι στή μη και Tέ χνη Το μά να τζμε ντ σαν ε πι στή μη α να φέ ρε ται στην πε ρι γρα φή, ε ξή γηση, α νά λυ ση και πρό βλε ψη των ορ γα νω τι κών φαι νο μέ νων και της αν θρώ πι νης συ μπε ρι φο ράς, που σαν τε λι κό στό χο έ χουν την πραγ μα τοποί η ση των σκο πών του ορ γα νι σμού. Μέ θο δος της ε πι στη μο νι κής προσέγ γι σης της διοί κη σης είναι η α ντι κει με νι κό τη τα και η ου δε τε ρό τη τα. Η προ σέγ γι ση αυ τή πε ρι λαμ βά νει τις με θό δους ορ γά νω σης, τη ρο ή ερ γα σί ας, την ε ξου σί α και την ι σχύ, την η γε σί α, τον έ λεγ χο, τη συ νεργα σί α, τον προ γραμ μα τι σμό, την αλ λα γή, τη διοι κη τι κή συ μπε ρι φο ρά, τη συ μπε ρι φο ρά ο μά δας, την α το μι κή συ μπε ρι φο ρά, την αν θρώ πι νη προ σαρ μο γή, τα εν δια φέ ρο ντα και κί νη τρα, τη λή ψη α πο φά σε ων κλπ. Αυ τοί που με λε τούν την ε πι στή μη της διοί κη σης ε πι θυ μούν να ε ξε τάσουν κά θε μια α πό τις πα ρα πά νω με τα βλη τές σε συ σχε τι σμό με την

5 Μάνατζμεντ και Μάνατζερς 25 αι τί α και το α πο τέ λε σμα, ώ στε να δια τυ πω θούν προ τά σεις που θα κα θο δη γή σουν και κα τα στή σουν τη διοι κη τι κή συ μπε ρι φο ρά πε ρισ σό τερο α πο τε λε σμα τι κή. Η διοί κη ση μπο ρεί να εί ναι ε πι στη μο νι κή α πό το γε γο νός ό τι κά ποιος μπο ρεί με σχε τι κή α κρί βεια να κά νει με ρι κές αρ χι κές προ βλέ ψεις βα σιζό με νος στη θε ω ρί α και τις υ πο θέ σεις, αλ λά η διοί κη ση εί ναι ε πί σης και τέ χνη α πό το γε γο νός ό τι, ό ταν μια πρά ξη τί θε ται σε ε φαρ μο γή, η με ταβλη τό τη τα και πο λυ πλο κό τη τα της αν θρώ πι νης συ μπε ρι φο ράς δη μιουργεί μη α να με νό με νες συ νέ πειες, των οποίων η α ντι με τώ πι ση και α ξιο λόγη ση προ ϋ πο θέ τουν τη συ στη μα τι κή τα ξι νό μη ση των πραγ μά των. Ε πομέ νως, η διοί κη ση εί ναι μια ε πι στή μη ε φαρ μο γής βα σι σμέ νη στην αλ λη λ ε ξάρ τη ση ε πι στή μης και τέ χνης, των οποίων ε νώ δεν πρέ πει να α γνο ή σου με τα ε πι στη μο νι κά ευ ρή μα τα, συγ χρό νως δεν πρέ πει και να τα δε χτού με χω ρίς α ξιο λό γη ση. Στη συ νέ χεια θα δώ σου με μια σύ ντο μη α νά λυ ση των διάφο ρων σταδί ων που συν θέ τουν την έν νοια της ε πι στή μης. Εί ναι γνω στό ό τι η ε πι στή μη θε με λιώ νε ται α πό τα πα ρα κά τω στά δια: σχη μα τί ζουν σχη μα τί ζουν σχη μα τί ζουν Αρ χές Υ πο θέ σεις Έν νοιες Γε γο νό τα Οι αρ χές εί ναι θε με λιώ δεις α λή θειες. Αυ τές σχη μα τί ζουν τη θε ω ρί α και ε ξη γούν τις σχέ σεις α νά με σα σε δύ ο ή πε ρισ σό τε ρες με τα βλη τές. Οι ε πι στή μο νες ε ξε τά ζουν αν υ πάρ χει κά ποια αι τιο λο γι κή σχέ ση με τα ξύ με τα βλη τών που πι στεύ ουν ό τι εί ναι σω στή. Οι υ πο θέ σεις ε λέγχο νται για την α κρί βειά τους. Εί ναι ό ροι πε ρι γρα φι κοί και σα φείς. Προ σπαθούν να πε ρι γρά ψουν πα ρα δείγ μα τα, ό πως π.χ. την έν νοια της ορ γα νω τι κής συ μπε ρι φο ράς. Αυ τά προσ διο ρί ζο νται με την πα ρα τή ρη ση. Α να λυ τι κό τε ρα, το μά να τζμε ντ εί ναι ε πι στή μη, για τί βα σί ζε ται σ' ένα σύ νο λο α πό αρ χές, εί ναι ό μως και τέ χνη, για τί βα σί ζε ται στην έμ φυ τη λο γι κή και διαί σθη ση. Σαν ε πι στή μη το μά να τζμε ντ χρη σι μο ποιεί α να λυ τι κές με θό δους, ε νώ ως τέ χνη χρη σι μο ποιεί την ε μπει ρί α. Σαν ε πι στή μη λει τουρ γεί μέ σω της ε πί ση μης ορ γά νω σης, ε νώ ως τέ χνη μέ σω της α νε πί ση μης. Τέ λος, στη λή ψη των α πο φά σε ων σαν ε πιστή μη το μά να τζμε ντ χρη σι μο ποιεί τους υ πο λο γι στές, την ε πι χει ρη σιακή έ ρευ να και τις πο σο τι κές με θό δους, ε νώ ως τέ χνη χρη σι μο ποιεί την ε μπει ρί α και την κρί ση.

6 26 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 Η διοί κη ση δι δά σκε ται σε διά φο ρους κλά δους στα πα νε πι στή μια των προ ηγ μέ νων χω ρών. Η διοί κη ση ε πι χει ρή σε ων π.χ. δι δά σκε ται στα κολ λέ για που προ ε τοι μά ζουν τους μά να τζερ ς των ε πι χει ρή σε ων, η διοίκη ση νο σο κο μεί ων δι δά σκε ται σε τμή μα της Ια τρι κής σχο λής και τέ λος η διοί κη ση εκ παι δεύ σε ως δι δά σκε ται στα παι δα γω γι κά τμή μα τα ή στα με τα πτυ χια κά τμή μα τα εί τε σαν κλά δος ξε χω ρι στός εί τε σε συν δυα σμό με άλ λες κα τευ θύν σεις. Βα σι κές Aρ χές και Λει τουρ γί α του Μά να τζμε ντ Πα ρα κά τω θα α να φερ θούν με ρι κές βα σι κές αρ χές του μά να τζμε ντ (διοί κη σης). 1. Ό λες οι αν θρώ πι νες ορ γα νώ σεις μοιά ζουν με τα ξύ τους και ό, τι μα θαί νει κα νείς στη διοί κη ση του Α ορ γα νι σμού, μπο ρεί να το ε φαρμό σει για τη διοί κη ση του Β ορ γα νι σμού. Κά θε ε πι χεί ρη ση έ χει τα μέ λη της, το πρό γραμ μα των δρα στη ριο τή των της, τους κα νό νες, τις δια δι κα σί ες για την πρό σλη ψη του προ σω πι κού, τον κα τα με ρι σμό της ερ γα σί ας, τους α ντι κει με νι κούς της σκο πούς κλπ. 2. Τα προ βλή μα τα που πα ρου σιά ζο νται στο μά να τζμε ντ για μια με γά λη ε πι χεί ρη ση εί ναι πα ρό μοια μ' αυ τά που πα ρου σιά ζο νται σε μια μι κρή ε πι χεί ρη ση. Τα προ βλή μα τα της ε πι κοι νω νί ας ή των δη μό σι ων σχέ σε ων εί ναι πο λυ πλο κό τε ρα σε μια με γά λη ε πι χεί ρη ση, αλ λά υπάρ χουν ό μως πε ρισ σό τε ροι άν θρω ποι σ' αυ τή για να βο η θή σουν. Γε νι κά, ο μά να τζερ (διευ θυ ντής) σε μια με γά λη ε πι χεί ρη ση δε σπατα λά πο λύ με γα λύ τε ρο χρό νο α πό έ να μά να τζερ μιας μι κρής ε πι χείρη σης, ό ταν η ε πι χεί ρη ση εί ναι κα λά ορ γα νω μέ νη. 3. Πολ λοί ορ γα νι σμοί ι κα νο ποιούν ευ κο λό τε ρα με ρι κούς α πό τους σκοπούς τους απ' ό, τι άλ λοι. Ό ταν συμ βαί νει αυ τό, η α πο τυ χί α ή η ε πι τυχί α του μά να τζερ σ' έ να α πό τα βα σι κά του κα θή κο ντα γί νε ται κρί σιμη. Η δια τή ρη ση π.χ. της ε ξου σί ας του διευ θυ ντή σε μια φυ λα κή εί ναι πά ντο τε κρί σι μη ο προ πο νη τής μιας πο δο σφαι ρι κής ο μά δας, ό ταν η ο μά δα του κερ δί ζει, δεν έ χει να φο βη θεί ή να εν δια φερ θεί για τί πο τα άλ λο. Με άλ λα λό για κά θε ε πι χεί ρη ση έ χει έ να μά να τζερ που ε ξει δικεύ ε ται πε ρισ σό τε ρο στην πραγ μα το ποί η ση ε νός σκο πού με α ντί στοιχη ε λάτ τω ση της σπου δαιό τη τας των άλ λων υ πευ θυ νο τή των του. 4. Πολ λοί ορ γα νι σμοί περ νούν κρί ση α πό και ρό σε και ρό. Ο μά να τζερ πρέ πει να δια θέ τει ποι κί λες ι κα νό τη τες για την α ντι με τώ πι ση κά θε προ βλή μα τος. Η βα σι κή μέ θο δος α πο φυ γής της κρί σης στον ορ γα νισμό εί ναι η εύ ρε ση των πι θα νών αι τί ων, προ τού αυ τή εκ δη λω θεί, και η με τα τρο πή ε πο μέ νως της κρί σης σε πρό βλη μα ρου τί νας 5.

7 Μάνατζμεντ και Μάνατζερς 27 Οι λει τουρ γί ες του μά να τζμε ντ, ό πως η ι κα νό τη τα του μά να τζερ να ορ γα νώ νει, να προ γραμ μα τί ζει, να διευ θύ νει και να ε λέγ χει, θε ω ρού νται βα σι κές για το μά να τζμε ντ, και αυ τό βέ βαια ι σχύ ει για ο ποια δή πο τε μορφή ορ γα νι σμού. Ο Harold Koontz και ο Cyril O' Donnell έ γρα ψαν ό τι "έ νας που ε κτε λεί τα κα θή κο ντα του μά να τζερ ή του διευ θυ ντή σε ε πι χείρη ση, σχο λεί ο, νο σο κο μεί ο κλπ. πραγ μα το ποιεί το ί διο έρ γο διοί κησης" 6. Ε πί πε δα στο Mά να τζμε ντ E πι χει ρή σε ων Σε κά θε ορ γα νι σμό ή ε πι χεί ρη ση δια κρί νου με τρί α ιε ραρ χι κά ε πί πεδα του μά να τζμε ντ. Το υ ψη λό κλι μά κιο της ιε ραρ χί ας, το με σαί ο και το χα μη λό ε πί πε δο. Αναλυτικότερα: 1. Ο μά να τζερ 1ης γραμ μής έ χει ως κύ ριο σκο πό να ε ξα σφα λί σει ό τι τα προ ϊ ό ντα ή οι υ πη ρε σί ες του ορ γα νι σμού πα ρα δί δο νται στον πε λά τη κα νο νι κά και σε η με ρή σια βά ση. Στο ε πί πε δο αυ τό ο μά να τζερ ή ο ε πό πτης πα ρα κο λου θεί κα θη με ρινά την πο ρεί α της ερ γα σί ας για να δια πι στώ σει αν αυ τή πραγ μα τοποιεί ται σύμ φω να με τα πρό τυ πα ποιό τη τας που έ χουν προσ διο ριστεί στην αρ χή της δια δι κα σί ας. 2. Ο μά να τζερ στο με σαί ο κλι μά κιο έ χει ως κύ ριο σκο πό να ε ξα σφα λίσει τα χρή μα τα που α παι τού νται για τη λει τουρ γί α του τμή μα τός του, τις αν θρώ πι νες και υ λι κές πη γές και πα ράλ λη λα να κα τευ θύ νει και να συ ντο νί ζει την ο μα δι κή ερ γα σί α στο τμή μα του, έ τσι ώ στε να εκ πληρω θούν οι σκο ποί του τμή μα τός του και κατ' ε πέ κτα ση του ορ γα νισμού. Ε πί σης, κα τευ θύ νει την ερ γα σί α των ε πο πτών και ε φαρ μό ζει την πο λι τι κή και τη στρα τη γι κή που έ χει κα θο ρι στεί στα υ ψη λά κλιμά κια της ιε ραρ χί ας. 3. Ο γε νι κός μά να τζερ και οι άλ λοι που βρί σκο νται στα υ ψη λά κλι μά κια προσ διο ρί ζουν τη στρα τη γι κή κα τεύ θυν ση του ορ γα νι σμού. Κα θο ρίζουν την α πο στο λή του ορ γα νι σμού, τους σκο πούς και έ χουν ένα ό ραμα για την ε πι χεί ρη ση.

8 28 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 Οι Λει τουρ γί ες του Μά να τζμε ντ Οι λει τουρ γί ες του μά να τζμε ντ εί ναι πέ ντε. Ο προ γραμ μα τι σμός, η ορ γά νω ση, η στε λέ χω ση, η διεύ θυν ση και ο έ λεγ χος. Κα τά τον προ γραμ μα τι σμό ο μά να τζερ δια τυ πώ νει τους σκο πούς του ορ γα νι σμού, την πο λι τι κή, τις με θό δους και τον τρό πο με τον ο ποί ο θα εκ πλη ρω θούν αυ τοί οι σκο ποί. Κα τά την ορ γά νω ση ο μά να τζερ προσ διο ρί ζει ό λες τις πη γές, δη λαδή ά το μα, χρή μα τα και ε ξο πλι σμό, ο μα δο ποιεί τα κα θή κο ντα, α να θέ τει υ πευ θυ νό τη τες και ε ξου σί α και συ ντο νί ζει ό λες τις δρα στη ριό τη τες και πη γές κα τά τρό πο α πο τε λε σμα τι κό, ώ στε να εκ πλη ρω θούν οι σκο ποί. Κα τά τη στε λέ χω ση ο μά να τζερ προσ διο ρί ζει τις α νά γκες των αν θρώπι νων πη γών, ε πι λέ γει το κα τάλ λη λο προ σω πι κό και πα ράλ λη λα το εκ παι δεύ ει και το α να πτύσ σει. Κα τά τη διεύ θυν ση ή κα θο δή γη ση ο μά να τζερ ε πη ρε ά ζει και πα ρακι νεί τους άλ λους να ε κτε λέ σουν τα κα θή κο ντα που εί ναι α να γκαί α για να εκ πλη ρω θούν οι σκο ποί του ορ γα νι σμού.

9 Μάνατζμεντ και Μάνατζερς 29 Ο μά να τζερ έ χει ως σκο πό να αυ ξή σει την πα ρα γω γι κό τη τα, λαμ βάνο ντας υ πό ψη τα κί νη τρα που θα χρη σι μο ποι ή σει, τον τρό πο ε πι κοι νωνί ας και το η γε τι κό στυλ που θα ε φαρ μό σει. Κα τά τον έ λεγ χο ο μά να τζερ ε κτι μά τα α πο τε λέ σμα τα και τα συ γκρίνει με τα α να με νό με να. Σε πε ρί πτω ση α πο κλί σε ων θα γί νουν οι κα τάλλη λες διορ θώ σεις, ώ στε να ε πι τευ χθεί σύ μπτω ση των α πο τε λε σμά των με τις προ δια γρα φές που κα θο ρί στη καν στην αρ χή. Ό λες οι πα ρα πά νω λει τουρ γί ες του μά να τζμε ντ αλ λη λο συν δέ ο νται. Οι μά να τζερ ς στα διά φο ρα ιε ραρ χι κά ε πί πε δα της ε πι χεί ρη σης ε φαρ μό ζουν ό λες τις λει τουρ γί ες του μά να τζμε ντ ό χι ό μως και στον ί διο βαθ μό. Στο σχή μα που α κο λου θεί φαί νε ται ο βαθ μός α ξιο ποί η σης των διάφο ρων λει τουρ γιών στα διά φο ρα ιε ραρ χι κά ε πί πε δα. Πα ρα τη ρού με ό τι οι μά να τζερ ς στα υ ψη λά κλι μά κια σπα τα λούν πε ρισσό τε ρο χρό νο για τον προ γραμ μα τι σμό απ' ό, τι οι μά να τζερ ς πρώ της γραμμής. Το ί διο συμ βαί νει για τη λει τουρ γί α της ορ γά νω σης. Α ντί θε τα, για τη διεύ θυν ση πε ρισ σό τε ρο χρό νο σπα τα λούν οι μά να τζερ ς στα χα μη λά κλι μάκια απ' ό, τι οι μά να τζερ ς στα υ ψη λά κλι μά κια της διοι κη τι κής ιε ραρ χί ας.

10 30 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 Για τον έ λεγ χο ό λοι οι μά να τζερ ς των διά φο ρων κλι μα κί ων σπα ταλούν τον ί διο πε ρί που χρό νο 7. Τέ λος, η στε λέ χω ση γί νε ται κυ ρί ως α πό τα α νώ τε ρα κλι μά κια της ιε ραρ χί ας. ε ξιό τη τες - Ι κα νό τη τες του Μά να τζερ Ο Katz προσ διό ρι σε τρεις βα σι κές δε ξιό τη τες του μά να τζερ (διευ θυντή) που κα τά τη γνώ μη του μπο ρούν να τον κά νουν ε πι τυ χη μέ νο. 1. Τε χνι κές δε ξιό τη τες (Technical skills). Η ι κα νό τη τα του μά να τζερ να χρη σι μο ποιεί τη γνώ ση, τις με θό δους, τις τε χνι κές εκ παί δευ σης και τα όρ γα να που α παι τού νται για την πραγ μα το ποί η ση ει δι κών ερ γασιών και δρα στη ριο τή των. 2. Αν θρώ πι νες δε ξιό τη τες (Human skills). Η ι κα νό τη τα του μά να τζερ να συ νερ γά ζε ται α πο τε λε σμα τι κά με τα άλ λο ά το μα και με ο μά δες ατό μων. Γι' αυ τό α παι τεί ται γνώ ση και κα τα νό η ση της θε ω ρί ας κι νήτρων, των αν θρώ πι νων α να γκών, του α πο τε λε σμα τι κού η γε τι κού στυλ και της α νά πτυ ξης των αν θρώ πι νων πη γών. 3. Νο η τι κές ι κα νό τη τες (Conceptual skills). Η ι κα νό τη τα του μά να τζερ να κα τα λα βαί νει την πο λυ πλο κό τη τα ό λου του ορ γα νι σμού, δη λα δή να βλέ πει π. χ. το σχο λεί ο, το εκ παι δευ τι κό πρό γραμ μα και ό λο το εκ παιδευ τι κό σύ στη μα ως σύ νο λο. Η α νά πτυ ξη των νο η τι κών ι κα νο τή των βα σί ζε ται και δί νει έμ φα ση στη θε ω ρί α διοί κη σης, στην ορ γα νω τι κή και αν θρώ πι νη συ μπε ρι φο ρά και στην εκ παι δευ τι κή φι λο σο φί α 8. Ο Katz πι στεύ ει ό τι, ε νώ ό λες αυ τές οι δε ξιό τη τες - ι κα νό τη τες εί ναι σπου δαί ες για τη διοί κη ση ε πι χει ρή σε ων, σχο λεί ων ή ο ποιου δή πο τε άλ λου ορ γα νι σμού σε ό λα τα ιε ραρ χι κά διοι κη τι κά ε πί πε δα, οι τε χνι κές δε ξιό τη τες εί ναι πιο σπου δαί ες για τους μά να τζερ ς που διοι κούν στα χα μη λό τε ρα ιε ραρ χι κά ε πί πε δα, ενώ οι νο η τι κές ι κα νό τη τες για τους μά να τζερ ς που διοι κούν στα υ ψη λό τε ρα ιε ραρ χι κά ε πί πε δα του ορ γα νισμού. Οι Ρ. Hersey και Κ. Blanchard πα ρου σιά ζουν τις δε ξιό τη τες για τα διά φο ρα ε πί πε δα του μά να τζμε ντ στο α κό λου θο σχή μα 9. Ό πως φαί νε ται στο Σχ η έμ φα ση στις τε χνι κές και νο η τι κές δε ξιό τη τες με τα βάλ λε ται, κα θώς με τα βάλ λε ται το ε πί πε δο του μά να τζμεντ, αλ λά οι αν θρώ πι νες δε ξιό τη τες πα ρου σιά ζο νται εξί σου σπου δαί ες και κρί σι μες, σε ό λα τα ε πί πε δα. Η σπου δαιό τη τα των αν θρώ πι νων και των νο η τι κών ι κα νο τή των αυ ξά νε ται πε ρισ σό τε ρο α πό τη δυ σκο λί α που πα ρου σιά ζε ται στην υ ιο-

11 Μάνατζμεντ και Μάνατζερς 31 θέ τη ση ε νός τύ που εκ παί δευ σης για την προ ε τοι μα σί α των διοι κη τι κών ορ γά νων. Οι ει δι κοί πά νω στο θέ μα αυ τό διατείνονται ό τι η ε ξά σκη ση ή η εκ παί δευ ση εί ναι μια δια δι κα σί α μά θη σης προ γραμ μα τι σμέ νων διαδο χι κών δρα στη ριο τή των. Η ε ξά σκη ση εί ναι η κα ταλ λη λό τε ρη μέ θο δος για ε παγ γέλ μα τα των ο ποί ων η α νά λυ ση των έρ γων μπο ρεί να προσ διορι στεί με α κρί βεια. Α ντί θε τα, η εκ παί δευ ση εί ναι δια δι κα σί α που καλλιερ γεί νο η τι κές λει τουρ γί ες και εν θαρ ρύ νει την κα τα νό η ση και την ερ μη νεί α της γνώ σης. Τέ λος, ο Katz γρά φει ό τι ο κα λός μά να τζερ δε γεν νιέ ται κατ' α νά γκη μπο ρεί να γί νει. Ο προσ διο ρι σμός των δε ξιο τή των, που προ σι διά ζουν στα διά φο ρα ε πί πε δα υ πευ θυ νό τη τας ε νός ορ γα νι σμού, μπο ρεί να α ποδει χθεί χρή σι μος στην ε πι λο γή και εκ παί δευ ση του προ σω πι κού α πό τα ά το μα που α σκούν την ε ξου σί α. Σχήμα 1.1 ε ξιό τη τες του μά να τζερ που χρειά ζο νται για τα διά φο ρα ιε ραρ χι κά ε πί πε δα Áðáéôïýìåíåò äåîéüôçôåò ÍïçôéêÝò Õøçëü åðßðåäï ôïõ ìüíáôæìåíô Åðßðåäá ìüíáôæìåíô Ôå íéêýò Áíèñþðéíåò Ìåóáßï åðßðåäï ôïõ ìüíáôæìåíô áìçëü åðßðåäï ôïõ ìüíáôæìåíô Με ρι κοί συγ γρα φείς προ σθέ τουν και μια άλ λη δε ξιό τη τα, την ο ποί α ο νο μά ζουν δια γνω στι κή και α να λυ τι κή δε ξιό τη τα. Αυ τή εί ναι η ι κα νό τη τα του μά να τζερ να κά νει διά γνω ση και να α ναλύ ει τα προ βλή μα τα στον ορ γα νι σμό, να με λε τά τα συ μπτώ μα τα και να προ τεί νει λύ σεις. Εί ναι δε ξιό τη τες που ε πι τρέ πουν στο μά να τζερ να δη μιουρ γή σει την πλέ ον κα τάλ λη λη α πά ντη ση σε μια κα τά στα ση.

12 32 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ιοι κη τι κοί Ρό λοι Ρό λος εί ναι έ να ορ γα νω μέ νο σύ νο λο συ μπε ρι φο ρών που α να φέ ρε ται σε μια συ γκε κρι μέ νη α πο στο λή που το ά το μο έ χει α να λά βει. Ο Mintzberg πα ρα τή ρη σε τα κα θή κο ντα που πραγ μα το ποιούν οι μά να τζερ ς κα τά τη διάρ κεια της ερ γα σί ας τους και α πό τις πα ρα τη ρή σεις του προ έ κυ ψαν τα πα ρα κά τω συ μπε ρά σμα τα σχε τι κά με τους διοι κη τι κούς ρό λους του μά νατζερ 10 : Ο Mintzberg στην αρ χή δια τύ πω σε τρεις γε νι κούς τύ πους ρό λων. i. ια προ σω πι κός ρό λος (Interpersonal) Αυ τός ο ρό λος πε ρι λαμ βά νει την α νά πτυ ξη και δια τή ρη ση κα λών διαπρο σω πι κών σχέ σε ων με τους άλ λους. ii. Πλη ρο φο ρια κός ρό λος (Informational) Αυ τός ο ρό λος πε ρι λαμ βά νει την α πο δο χή και με τα φο ρά πλη ρο φοριών στα ά το μα που χρειά ζο νται πλη ρο φο ρί ες για να ε κτε λέ σουν τα κα θή κο ντά τους. iii. Α πο φα σι στι κός ρό λος (Decisional) Αυ τός ο ρό λος έ χει να κά νει με τη δια δι κα σί α λή ψης των α πο φά σε ων που ε πη ρε ά ζουν τη λει τουρ γί α του ορ γα νι σμού. Στη συ νέ χεια ο Mintzberg δια τύ πω σε δέ κα (10) ει δι κούς ρό λους που α σκεί στο έρ γο του ο μά να τζερ και που ε ντάσ σο νται στους τρεις γε νικούς ρό λους. Αυ τοί εί ναι: 1. Για το δια προ σω πι κό ρό λο 1α. Ρό λος βα σι κού εκ προ σώ που (Figure head). Ο μά να τζερ που έ χει το ρό λο αυ τό α ντι προ σω πεύ ει την ε πι χεί ρη ση. 1β. Ρό λος η γέ τη (Leader). Ο μά να τζερ που έ χει το ρό λο αυ τό εί ναι υ πεύ θυ νος για τη λει τουρ γί α της ε πι χεί ρη σης, τις σχέ σεις και την ε πι κοι νω νί α με τους υ φι στα μέ νου ς. 1γ. Ρό λος συν δέ σμου (Liaison). Ο μά να τζερ που έ χει το ρό λο αυ τό συ ντη ρεί τις ε πα φές με πολ λά ά το μα. 2. Για τον πλη ρο φο ρια κό ρό λο 2α. Ρό λος ε πί βλε ψης (Monitor). Ο μά να τζερ που έ χει το ρό λο αυ τό α να ζη τά πλη ρο φο ρί ες για διά φο ρα θέ μα τα. 2β. Ρό λος με τα βί βα σης (Disseminator). Ο μά να τζερ που έ χει το ρό λο αυ τό με τα φέ ρει τις πλη ρο φο ρί ες μέ σα στον ορ γα νι σμό. 2γ. Ρό λος α ντι προ σώ που ε πι χεί ρη σης (Spokesperson). Ο μά να τζερ που έ χει το ρό λο αυ τό με τα φέ ρει πλη ρο φο ρί ες σχε τι κά με τον ορ γα νι σμό σε ά το μα που δεν υ πά γο νται απευ θεί ας σ' αυ τόν. 3. Για τον α πο φα σι στι κό ρό λο 3α. Ρό λος ε πι χει ρη σια κός (Enterpreneur). Ο μά να τζερ που έ χει το ρό λο αυ τό α ντα πο κρί νε ται στις αλ λα γές, εν θαρ ρύ νει τις και νο το-

13 Μάνατζμεντ και Μάνατζερς 33 μί ες και α να ζη τά νέ ους τρό πους, για να πραγ μα το ποι ή σει κά ποιο κα θή κον. 3β. Ρό λος χει ρι σμού προ βλη μά των (Disturbance handler). Ο μά να τζερ που έ χει το ρό λο αυ τό παίρ νει διορ θω τι κές ε νέρ γειες στην πε ρί πτωση που ο ορ γα νι σμός α ντι με τω πί ζει μη α να με νό με νες δυ σκο λί ες. 3γ. Ρό λος κα τα νο μής πη γών (Resource allocator). Ο μά να τζερ που έ χει το ρό λο αυ τό α πο φα σί ζει για τον τρό πο που θα κα τα νε μηθούν οι πη γές μέ σα στον ορ γα νι σμό. 3δ. Ρό λος δια πραγ μα τευ τή (Νegotiator). Ο μά να τζερ που έ χει το ρό λο αυ τό συμ με τέ χει στις κύ ριες δια πραγ μα τεύ σεις του ορ γα νι σμού. Στοι χεί α που Εν δια φέ ρουν το Μά να τζμε ντ Το έρ γο του μά να τζερ σχε τί ζε ται με την α πο τε λε σμα τι κό τη τα και την α πο δο τι κό τη τά του. 1. Η α πο τε λε σμα τι κό τη τα (effectivenessϊ) ε πι τυγ χά νε ται, ό ταν εκ πληρώ νο νται οι σκο ποί που έ χει θέ σει ο ορ γα νι σμός, δη λα δή, ό ταν ο μά να τζερ κά νει σω στά πράγ μα τα. Για έ ναν ορ γα νι σμό α πο τε λε σματι κό τη τα εί ναι η ι κα νό τη τα να πα ρα δώ σει το προ ϊ όν ή την υ πη ρε σί α που προ δια γρά φουν τα τε χνι κά χα ρα κτη ρι στι κά. 2. Η α πο δο τι κό τη τα (efficiency) ε πι τυγ χά νε ται, ό ταν εκ πλη ρώ νο νται τα α πο τε λέ σμα τα που έ χει θέ σει ο ορ γα νι σμός, χρη σι μο ποιώ ντας την ελά χι στη πο σό τη τα πη γών στην εί σο δο, δη λα δή, ό ταν ο μά να τζερ κά νει πράγ μα τα σω στά. Για έ ναν ορ γα νι σμό α πο δο τι κό τη τα εί ναι η ι κα νό τη τα να χρη σι μο ποιεί τις πη γές χω ρίς α πώ λειες. Αν για πα ρά δειγ μα έ νας μά να τζερ πραγ μα το ποιεί έ να έρ γο ξο δεύ ο- ντας έ να ε κα τομ μύ ριο και έ νας άλ λος μά να τζερ πραγ μα το ποιεί το ί διο έρ γο με , τό τε ο δεύ τε ρος εί ναι α πο δο τι κό τε ρος, πα ρόλο που και οι δυο εί ναι α πο τε λε σμα τι κοί. 3. Άλ λα στοι χεί α που εν δια φέ ρουν το μά να τζμε ντ εί ναι η ι κα νο ποί η ση των υ παλ λή λων α πό την ερ γα σί α, η αύ ξη ση της πα ρα γω γι κό τη τας και η βελ τί ω ση της ποιό τη τας. Η ι κα νο ποί η ση των υ παλ λή λων α πό την ερ γα σί α αυ ξά νε ται, ό ταν οι υ πάλ λη λοι ε κτε λούν μια ερ γα σί α που έ χει νό η μα γι' αυ τούς και ό ταν τους δί νε ται η ευ και ρί α να χρη σι μο ποιή σουν τις γνώ σεις και τις δε ξιό τη τές τους. Η ι κα νο ποί η ση των υ παλ λήλων ε πί σης αυ ξά νε ται, ό ταν έ χουν ευ χά ρι στες συν θή κες ερ γα σί ας, κα λό ορ γα νω τι κό κλί μα, δί καιες α μοι βές και ε παγ γελ μα τι κή ε ξέ λι ξη. 4. Σή με ρα οι ε πι χει ρή σεις προ σπα θούν να φθά σουν την τε λειό τη τα λό γω και της με γά λης α ντα γω νι στι κό τη τας που υ πάρ χει στην α γο ρά.

14 34 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 Οι Peter και Waterman στο βι βλί ο τους "α να ζη τώ ντας την τε λειό τητα" προσ διο ρί ζουν τα χα ρα κτη ρι στι κά που πρέ πει να έ χουν οι ορ γα νισμοί" για να θε ω ρη θούν ε πι τυ χη μέ νοι 11. Αυ τά εί ναι: 1. Ρε α λι στι κός προ γραμ μα τι σμός: Αυ τό ση μαί νει ό τι ο προ γραμ μα τισμός της ε πι χεί ρη σης έ χει νό η μα, ό ταν εί ναι υ λο ποι ή σι μος. 2. Α πλή δο μή: Να υ πάρ χει μι κρός α ριθ μός ε πι τε λι κών (συμ βού λων) σε σχέ ση με τους υ παλ λή λους γραμ μής και μι κρός α ριθ μός ιε ραρ χι κών ε πι πέ δων που να συν θέ τουν μια σχε τι κά α πλή δο μή. 3. "Το δί καιο του πε λά τη": Να ε πι τυγ χά νε ται η ι κα νο ποί η ση των α ναγκών του πε λά τη, γε γο νός που έ χει πρω ταρ χι κή ση μα σί α για τον ορ γα νι σμό. 4. Η συμ βο λή του α τό μου στην πα ρα γω γι κό τη τα: Να γί νε ται προ σπάθεια να βελ τιώ νε ται η α πό δο ση ό λων των υ παλ λή λων και πα ράλ λη λα να α να γνω ρί ζε ται η συ νει σφο ρά τους. 5. Εν θάρ ρυν ση της δη μιουρ γι κής πρω το βου λί ας: Να δί νε ται η δυ να τότη τα στους μά να τζερ ς να ε νερ γούν ως νε ω τε ρι στές^ πα ράλ λη λα, να πα ρέ χε ται σ' αυ τούς η α να γκαί α για το σκο πό αυ τό ε ξου σί α. 6. Ε στί α ση σε κρί σι μες ε πι χει ρη μα τι κές α ξί ες: Να δια τυ πώ νο νται σα φείς ε πι χει ρη μα τι κοί στό χοι και να ε πι κρα τεί κλί μα α πο δε κτό α πό ό λους. 7. Έμ φα ση σε ό, τι ο ορ γα νι σμός δια θέ τει κα λύ τε ρο: Να α ξιο ποιεί ο ορ γα νι σμός τις δυ να τό τη τές του και να μην ε πεν δύ ει σε πε ριο χές για τις ο ποί ες δε δια θέ τει τις α πα ραί τη τες πη γές. 8. Στε νός έ λεγ χος με δυ να τό τη τες ευε λι ξί ας: Να υ πάρ χουν σα φή και κα θο ρι σμέ να ό ρια λει τουρ γί ας των δρα στη ριο τή των αλ λά με πα ράλλη λη ε λευ θε ρί α και αυ το νο μί α μέ σα σ' αυ τά τα ό ρια. Βελ τί ω ση της Πα ρα γω γι κό τη τας Η πα ρα γω γι κό τη τα εί ναι έ να α πό τα κύ ρια ση μεί α που εν δια φέ ρει το μά να τζμε ντ. Η πα ρα γω γι κό τη τα εί ναι η σχέ ση με τα ξύ της πο σό τη τας του πα ρα γό με νου προ ϊ ό ντος και της πο σό τη τας των χρη μά των, του χρόνου και των προ σπα θειών που δια τί θε νται για την πα ρα γω γή του. Ε πο μέ νως, η πα ρα γω γι κό τη τα ο ρί ζε ται με έ να κλά σμα που έ χει α ριθμη τή τα α πο τε λέ σμα τα που λαμ βά νο νται στην έ ξο δο του συ στή μα τος και πα ρο νο μα στή τις πη γές ει σό δου που χρη σι μο ποιεί το σύ στη μα.

15 Μάνατζμεντ και Μάνατζερς 35 η λα δή: έ ξο δος πα ρα γω γι κό τη τα = = εί σο δος πο σό τη τα προ ϊ ό ντων ή υ πη ρε σιών που πα ρά γο νται πη γές που χρη σι μο ποιού νται Για να έ χει νό η μα η μέ τρη ση, πρέ πει αυ τή να συ γκρί νε ται με κά τι ανά λο γο, δη λα δή να συ γκρί νε ται η πα ρα γω γι κό τη τα μιας πε ριό δου με την πα ρα γω γι κό τη τα κά ποιας άλ λης πε ριό δου. Η πα ρα γω γι κό τη τα αυ ξά νει, αν αυ ξή σου με την πα ρα γω γή χρη σι μο ποιώ ντας τις ί διες ή λι γότε ρες πη γές ή αν μειώ σου με τις πη γές στην εί σο δο δια τη ρώ ντας ή αυ ξάνο ντας την πα ρα γω γή. Η πα ρα γω γι κό τη τα κά θε πη γής μπο ρεί να με τρη θεί, ο πό τε στην πε ρί πτω ση αυ τή προ κύ πτουν οι με ρι κές με τρή σεις της πα ρα γω γι κό τη τας. Για πα ρά δειγ μα έ χου με: έ ξο δος έ ξο δος έ ξο δος Με ρι κή μέ τρη ση (με μια εί σο δο):, ή, ή ώ ρες ερ γα σί ας κε φά λαιο ε νέρ γεια Μέ τρη ση (με πολ λές ει σό δους): έ ξο δος ώ ρες ερ γα σί ας + κε φά λαιο + ε νέρ γεια Σ' έ να ε στια τό ριο, για πα ρά δειγ μα, η με ρι κή μέ τρη ση πα ρα γω γι κότη τας μπο ρεί να εί ναι σ' έ να ερ γο στά σιο μπο ρεί να εί ναι πε λά τες που, σερ βί ρο νται ώ ρες ερ γα σί ας η α ξί α των πω λή σε ων των προ ϊ ό ντων α μοι βές προ σω πι κού Η πα ρα γω γι κό τη τα μπο ρεί να αυ ξη θεί αν: α. βελ τιω θεί η τε χνο λο γί α. Για πα ρά δειγ μα χρη σι μο ποιώ ντας στην πα ρα γω γή τα ρο μπότ και τη νέ α τε χνο λο γί α αυ ξά νου με το προ ϊ ό ντα στην έ ξο δο.

16 36 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 β. βελ τιω θούν οι αν θρώ πι νες πη γές. Αν για πα ρά δειγ μα εκ παι δεύ σου με τους υ παλ λή λους ή τους α ντα μεί ψου με για το έρ γο που πα ρά γουν, τό τε η πα ρα γω γι κό τη τα θα αυ ξη θεί. γ. τα ά το μα ερ γά ζο νται ο μα δι κά. Στην πε ρί πτω ση αυ τή αυ ξά νε ται η ι κανο ποί η ση των α τό μων, πα ρά γο νται νέ ες ι δέ ες και προ τά σεις και ά ρα αυ ξά νε ται η πα ρα γω γι κό τη τα. δ. βελ τιω θεί ο σχε δια σμός του προ ϊ ό ντος και η δια δι κα σί α πα ρα γω γής. Αυ τό συμ βαί νει, για τί βελ τιώ νε ται η ποιό τη τα και μειώ νο νται τα λά θη 12. Ο Μά να τζερ του 21ου αιώ να Με τις ρι ζι κές αλ λα γές που μέ χρι σή με ρα έ χουν ε πέλ θει και με αυ τές που λαμ βά νουν χώ ρα κα θη με ρι νά, ο ε πι τυ χη μέ νος μά να τζερ του 21ου αιώ να θα πρέ πει να έ χει δια φο ρε τι κό μά να τζμε ντ στυλ α πό το ση με ρι νό. Ο μά να τζερ δεν θα παί ζει πλέ ον το ρό λο του "α φέ ντη" στην ε πι χεί ρη ση, αλ λά το ρό λο του συ ντο νι στή της ο μά δας, του εκ γυ μνα στή και του υ ποστη ρι κτή του έρ γου των υ φι στα μέ νων. Η ορ γα νω τι κή δο μή των ορ γα νισμών θα πρέ πει να προ σαρ μό ζε ται στις αλ λα γές που συντελούνται στο πε ρι βάλ λον και ο στό χος θα εί ναι η ι κα νο ποί η ση των α να γκών του πε λάτη. Ο μά να τζερ πρέ πει να εν θαρ ρύ νει την ο μα δι κή ερ γα σί α, να α να θέ τει ε ξου σί α στα ά το μα για να συμ με τέ χουν στη λή ψη των α πο φά σε ων, να έ χουν πρό σβα ση στις πλη ρο φο ρί ες και να τα εν δυ να μώ νει, ώ στε να ε λέγ χουν το δι κό τους χώ ρο ερ γα σί ας. Α να λυ τι κό τε ρα, ο μά να τζερ του 21ου αιώ να πρέ πει να δια θέ τει τις πα ρα κά τω δε ξιό τη τες. 1. Να εί ναι α πο τε λε σμα τι κός στην ε πι κοι νω νί α. Η ε πι κοι νω νί α εί ναι βα σι κή δια δι κα σί α μέ σω της ο ποί ας πραγ μα το ποιού νται ό λες οι άλ λες λει τουρ γί ες του μά να τζμε ντ. Ο μά να τζερ πρέ πει να ε πι κοι νωνεί συ χνά και σω στά με τους πε λά τες και τους υ παλ λή λους. 2. Να συ ντο νί ζει την ο μά δα και πα ράλ λη λο να μπο ρεί να λει τουρ γή σει α πο τε λε σμα τι κά ως μέ λος της ο μά δας. Σή με ρα και στο μέλ λον τα πε ρισ σό τε ρα προ βλή μα τα θα ε πι λύ ο νται α πό μια ο μά δα και οι επιχει ρη σια κές δια δι κα σί ες θα πραγ μα το ποιού νται α πό ο μά δες. 3. Να γνω ρί ζει τις νέ ες ε ξε λί ξεις της τε χνο λο γί ας. Ζού με στην ε πο χή της τε χνο λο γί ας των πλη ρο φο ριών και ο μά να τζερ πρέ πει να γνω ρίζει ό τι η τε χνο λο γί α των πλη ρο φο ριών α πο τε λεί το κλει δί για την αύ ξη ση της πα ρα γω γι κό τη τας, της α πο δο τι κό τη τας και της ποιό τητας των προ ϊ ό ντων και των πα ρε χό με νων υ πη ρε σιών του ορ γα νισμού.

17 Μάνατζμεντ και Μάνατζερς Να εί ναι ι κα νός να ε πι λύ ει προ βλή μα τα. Ο μά να τζερ πρέ πει να εί ναι ι κα νός να βρί σκει ε ναλ λα κτι κές λύ σεις στο πρό βλη μα, να τις α ξιο λο γεί, να ε πι λέ γει την κα ταλ λη λό τε ρη και να την υ λο ποιεί. 5. Να κα τα νο εί τη ση μα σί α της πα γκο σμιο ποί η σης της α γο ράς. Ο μά να τζερ πρέ πει να μπο ρεί να κα τα νο ή σει την πο λυ πλο κό τη τα του ε ξω τε ρι κού και διε θνούς πε ρι βάλ λο ντος, τη διε θνή πο λι τι κή και την οι κο νο μί α και να α ντι με τω πί ζει τις προ κλή σεις που α να κύ πτουν. 6. Να εί ναι ι κα νός να προ σαρ μό ζε ται στις αλ λα γές. Ο μά να τζερ πρέπει να εί ναι ευέ λι κτος, να προ σαρ μό ζε ται στις αλ λα γές και πα ράλλη λα, ό ταν δια πι στώ νει ό τι οι αλ λα γές χρειά ζο νται, να τις προ τεί νει χω ρίς κα θυ στέ ρη ση. Ο ε πι τυ χη μέ νος μά να τζερ πρέ πει να ε νερ γεί προ τού εμ φα νι στεί το πρό βλη μα. 7. Να εν δυ να μώ νει τους υ φι στα μέ νους του. Ο μά να τζερ πρέ πει να πα ρέ χει την α πα ραί τη τη ε ξου σί α στους υ φι στα μέ νους του για να εκ πλη ρώ νουν τους στό χους τους. 8. Να δί νει έμ φα ση στην η θι κή. Ο μά να τζερ πρέ πει να δί νει έμ φα ση στην η θι κή, η ο ποί α α πο τε λεί μια σύγ χρο νη τά ση του μά να τζμε ντ. 9. Να κα τα νο εί τα προ βλή μα τα των υ φι στα μέ νων. Ο μά να τζερ πρέ πει να έ χει την ι κα νό τη τα να κα τα νο εί τα προ βλή μα τα και τα συ ναι σθή μα τα των υ φι στα μέ νων του και πα ράλ λη λα να βρί σκε ται συ νε χώς κο ντά τους. 10. Να έ χει την ι κα νό τη τα να δια τυ πώ νει στρα τη γι κές. 11. Να έ χει ό ρα μα. Ο μά να τζερ πρέ πει να εί ναι η γέ της ο ρα μα τι στής, ηγέ της με τα σχη μα τι στής, με ταρ ρυθ μι στής. 12. Να εί ναι ευαί σθη τος στις πο λι τι στι κές δια φο ρές των α τό μων. Σή με ρα λό γω της πα γκο σμιο ποί η σης της ερ γα τι κής α γο ράς και της αυ ξα νό με νης α νο μοιο γέ νειας στη σύν θε ση του προ σω πι κού των ε πι χει ρή σε ων, ο μά να τζερ οφείλει να συ νερ γά ζε ται με ά το μα που προ έρ χο νται α πό δια φο ρε τι κές κουλ τού ρες 13. Τρό ποι Προ σέγ γι σης του Μά να τζμε ντ Υ πάρ χουν διά φο ροι τρό ποι προ σέγ γι σης του μά να τζμε ντ στη διαχρο νι κή ε ξέ λι ξή του. Οι πλέ ον γνω στές προ σεγ γί σεις εί ναι οι ε ξής: 1. Η κλα σι κή προ σέγ γι ση, η ο ποί α υ πο στη ρί ζει την ορ θο λο γι κή ε κτέλε ση του έρ γου για την ε πί τευ ξη της μέγι στης πα ρα γω γι κό τη τας. Η προ σο χή ε στιά ζε ται στη δο μή και τη διοί κη ση του ορ γα νι σμού με κύ ρια έμ φα ση στο α πο τέ λε σμά του. Στην προ σέγ γι ση αυ τή ε λά χι στη προ σο χή δί νε ται στους ερ γά τες.

18 38 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 2. Η προ σέγ γι ση των ε πι στη μών της συ μπε ρι φο ράς, η ο ποί α δί νει έμ φα ση στα αν θρώ πι να στοι χεί α του ορ γα νι σμού. Οι μά να τζερ ς ε στιά ζουν την προ σο χή τους στις δια προ σω πι κές σχέ σεις και χρη σιμο ποιούν γνώ σεις α πό την ψυ χο λο γί α, την κοι νω νιο λο γί α κλπ. 3. Η προ σέγ γι ση των πο σο τι κών με θό δων στο μά να τζμε ντ ή η ε πι στήμη του μά να τζμε ντ, η ο ποί α θε με λιώ θη κε ως α πο τέ λε σμα της α νάπτυ ξης της ε πι χει ρη σια κής έ ρευ νας κα τά τη διάρ κεια του δεύ τε ρου πα γκό σμι ου πο λέ μου. Η έμ φα ση δί νε ται στη χρη σι μο ποί η ση των μα θη μα τι κών μο ντέ λων, το ο ποί α βο η θούν τους μά να τζερ ς να παίρνουν κα λύ τε ρες α πο φά σεις. Η ρα γδαί α α νά πτυ ξη των υ πο λο γι στών βο ή θη σε αρ κε τά στην α νά πτυ ξη των τε χνι κών αυ τών. 4. Η συ στη μι κή προ σέγ γι ση, η ο ποί α βα σί ζε ται στη θε ω ρί α πε ρί συ στη μά των. Κα τά τη συ στη μι κή θε ώ ρη ση τα διά φο ρα μέ ρη του ορ γα νι σμού αλ λη λο συν δέ ο νται για να σχη μα τί σουν το σύ νο λο το ο ποί ο βρί σκε ται σε ά με ση ε πα φή με το πε ρι βάλ λον. 5. Η εν δε χο με νι κή προ σέγ γι ση, η ο ποί α υ πο στη ρί ζει την ά πο ψη πως ο τι δή πο τε κά νουν οι μά να τζερ ς ε ξαρ τά ται α πό τις συ γκε κρι μέ νες συν θή κες λει τουρ γί ας. Η κα λύ τε ρη διοι κη τι κή προ σέγ γι ση που χρησι μο ποιεί ται σε μια συ γκε κρι μέ νη κα τά στα ση ε ξαρ τά ται α πό αυ τή τη συ γκε κρι μέ νη κα τά στα ση. Έ νας κα λός μά να τζερ ε πω φε λεί ται α πό ό λες τις προ σεγ γί σεις σχε τικά με το μά να τζμε ντ. Ο μά να τζερ πρέ πει πα ράλ λη λα να λαμ βά νει υ πόψη του τους πο σο τι κούς και ποιο τι κούς πα ρά γο ντες. Οι πο σο τι κοί πα ρά γο ντες εί ναι με τρή σι μοι, ό πως για πα ρά δειγ μα το κό στος. Οι ποιοτι κοί πα ρά γο ντες εί ναι δύ σκο λο και με ρι κές φο ρές α δύ να τον να με τρηθούν. Σ' αυ τούς πε ρι λαμ βά νο νται η ι κα νο ποί η ση των υ παλ λή λων α πό την ερ γα σί α, η πα ρα κί νη ση κ.ο.κ. Β ΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 1. R.E. Goffey, C.W. Cook and P.L. Hunsaker, Management and Organizational Behavior, 2nd ed., Boston: Irwin, P. Hersey and K. Blanchard, Management of Organizational Behavior: Utilizing Human Resources, 6th ed., Englewood Cliffs, N.J.: Prentice - Hall, R.L. Daft, Management, Chicago: Dryden, H. Mintzberg, "The Manager's Job: Folklore and Fact", Harvard Business Review, Sep/Oct

19 Μάνατζμεντ και Μάνατζερς T. Caplow, How to run any organization. Hinsdale, ΙII.: The Dryden Press, H. Koontz and C. 0' Donnell, Principles of Management, 4th ed., New York: Mc Craw-Hill, L.W. Rue and L.L. Byars, Management: Skills and Applications, 6th ed., Homewood, III.: R.D. Irwin, R-L. Katz, "Skills of an Effective Administrator", Harvard Business Review, Jan/Feb P. Hersey and K. Blanchard, Management of Organizational Behavior. 10. H. Mintzberg, "The Manager's Job: Folklore and Fact", Eliza G.C. Collins, ed., Executive success: Making it in Management, New York: Wiley, T.J. Peters and R.H. Waterman Jr, In search of Excellence : Lessons from America's best - run companies, New York: Harper and Row, J.R. Meredith, The Management of Operations, 4th ed., New York: Wiley, W. Kiechel ΙII, "How we will work in the year 2000", Fortune, May 17, Tom Peters, Thriving on chaos: Handbook for a Management Revolution, New York: Random House, W.B. Johnston, "Global Work Force 2000", Harvard Business Review 69, March/April 1991.