1 And it came to pass, when men began to multiply on the face of the earth, and daughters were born unto them,

Transcript

1 GENESIS 6 1 And it came to pass, when men began to multiply on the face of the earth, and daughters were born unto them, 1 ויהי כי החל האדם לרב על פני האדמה ובנות ילדו להם vay hi ki-he chel ha 'a dam la rov al-pe nei ha 'a da mah u va no vt yul le du la hem. 1 ו י ה י כּ י ה ח ל ה א ד ם ל ר ב ע ל פּ נ י ה א ד מ ה וּב נ וֹת י לּ ד וּ ל ה ם wa yühî Kî -hëhël hä ädäm läröb `al-pünê hä ádämâ ûbänôt yullüdû lähem 1 και εγενετο ηνικα ηρξαντο οι ανθρωποι πολλοι γινεσθαι επι της γης και θυγατερες εγενηθησαν αυτοις kai egeneto ēnika ērξanto oi anthrōpoi pongoi ginesthai epi tēs gēs kai thugateres egenēthēsan autois 2 that the sons of Elohim saw the daughters of men that they were fair; and they took them wives, whomsoever they chose. 2 ויראו בני האלהים את בנות האדם כי טבת הנה ויקחו להם נשים מכל אשר בחרו vai yir 'u ve nei-ha 'e lo him et-be no vt ha 'a dam ki to vot hen nah vai yik chu la hem na shim mik kol a sher ba cha ru. 2 f %C: רוּ +x V / - ' fv 1{ -! +K% 9 Q#! ^r! = &' x V- v! =L1C = { - '! Y! ' 1 K : Q# wayyir û bünê-hä élöhîm et-bünôt hä ädäm Kî öböt hëºnnâ wayyiqhû lähem näšîm mikköl ášer BäHäºrû 2 ιδοντες δε οι υιοι του θεου τας θυγατερας των ανθρωπων οτι καλαι εισιν ελαβον εαυτοις γυναικας απο πασων ων εξελεξαντο idontes de oi uioi tou theou tas thugateras tōn anthrōpōn oti kalai eisin elabon eautois gunaikas apo pasōn ōn eξeleξanto 3 And Yahowah said: 'My spirit shall not abide in man for ever, for that he also is flesh; therefore shall his days be a hundred and twenty years.' 1

2 3 ויאמר יהוה לא ידון רוחי באדם לעלם בשגם הוא בשר והיו ימיו מאה ועשרים שנה vai yo mer yhvh lo-ya do vn ru chi va 'a dam le 'o lam be shag gam hu va sar ve hai u ya mav me 'ah ve 'es rim sha nah. 3 ו יּ אמ ר י הו ה ל א י ד וֹן רוּח י ב א ד ם ל ע ל ם בּ שׁ גּ ם ה וּא ב שׂ ר ו ה י וּ י מ יו מ א ה ו ע שׂ ר ים שׁ נ ה wayyöº mer yhwh( ädönäy) lö -yädôn rûhî bä ädäm lü`öläm BüšaGGam hû bäsär wühäyû yämäyw më â wü`esrîm šänâ 3 και ειπεν (יהוה) κυριος ο θεος ου μη καταμεινη το πνευμα μου εν τοις ανθρωποις τουτοις εις τον αιωνα δια το ειναι αυτους σαρκας εσονται δε αι ημεραι αυτων εκατον εικοσι ετη kai eipen kurios(yhvh) o theos ou mē katameinē to pneuma mou en tois anthrōpois toutois eis ton aiōna dia to einai autous sarkas esontai de ai ēmerai autōn ekaton eikosi etē 4 The Nephilim were in the earth in those days, and also after that, when the sons of Elohim came in unto the daughters of men, and they bore children to them; the same were the mighty men that were of old, the men of renown. 4 הנפלים היו בארץ בימים ההם וגם אחרי כן אשר יבאו בני האלהים אל בנות האדם וילדו להם המה הגברים אשר מעולם אנשי השם ף han ne fi lim hai u va 'a retz bai ya mim ha hem ve gam a cha rei-chen a sher ya vo 'u be nei ha 'e lo him el-be no vt ha 'a dam ve ya le du la hem hem mah hag gib bo rim a sher me 'o v lam an shei ha shem. f 4! Y =L1C + { - '!! ד ם ו י ל ד וּ ל ה ם ' 1CK ~ ': f{ 0y ) ': % - #t-!! - '/ QCz7 : K '! - ' + 6 ^! ה מּ ה ה גּ בּ ר ים א שׁ ר מ עוֹל ם א נ שׁ י ה שּׁ ם פ hannüpìlîm häyû bä ärec Bayyämîm hähëm wügam a Hárê-kën ášer yäböº û Bünê hä élöhîm el-bünôt hä ädäm wüyäldû lähem hëºmmâ haggibbörîm ášer më`ôläm anšê haššëm P 4 οι δε γιγαντες ησαν επι της γης εν ταις ημεραις εκειναις και μετ' εκεινο ως αν εισεπορευοντο οι υιοι του θεου προς τας θυγατερας των ανθρωπων και εγεννωσαν εαυτοις εκεινοι ησαν οι γιγαντες οι απ' αιωνος οι ανθρωποι οι ονομαστοι oi de gigantes ēsan epi tēs gēs en tais ēmerais ekeinais kai met' ekeino ōs an eiseporeuonto oi uioi tou theou pros tas thugateras tōn anthrōpōn kai egennōsan eautois ekeinoi ēsan oi gigantes oi ap' aiōnos 2

3 oi anthrōpoi oi onomastoi 5 And Yahowah saw that the wickedness of man was great in the earth, and that every imagination of the thoughts of his heart was only evil continually. 5 וירא יהוה כי רבה רעת האדם בארץ וכל יצר מחשבת לבו רק רע כל היום vai yar yhvh ki rab bah ra 'at ha 'a dam ba 'a retz ve chol-ye tzer mach she vot lib bov rak ra kol-hai yo vm. 5 ו יּ ר א י הו ה כּ י ר בּ ה ר ע ת ה א ד ם בּ א ר ץ ו כ ל י צ ר מ ח שׁ ב ת ל בּ וֹ ר ק ר ע כּ ל ה יּ וֹם wayyaºr yhwh( ädönäy) Kî rabbâ rä`at hä ädäm Bä äºrec wükol-yëºcer mahšüböt libbô raq ra` Kol-hayyôm 5 ιδων δε (יהוה) κυριος ο θεος οτι επληθυνθησαν αι κακιαι των ανθρωπων επι της γης και πας τις διανοειται εν τη καρδια αυτου επιμελως επι τα πονηρα πασας τας ημερας idōn de kurios(yhvh) o theos oti eplēthunthēsan ai kakiai tōn anthrōpōn epi tēs gēs kai pas tis dianoeitai en tē kardia autou epimelōs epi ta ponēra pasas tas ēmeras 6 And it repented Yahowah that He had made man on the earth, and it grieved Him at His heart. 6 וינחם יהוה כי עשה את האדם בארץ ויתעצב אל לבו vai yin na chem yhvh ki-a sah et-ha 'a dam ba 'a retz vai yit 'a tzev el-lib bov. 6 ו יּ נּ ח ם י הו ה כּ י ע שׂ ה א ת ה א ד ם בּ א ר ץ ו יּ ת ע צּ ב א ל ל בּ וֹ wayyinnäºhem yhwh( ädönäy) Kî -`äsâ et-hä ädäm Bä äºrec wayyit`accëb el-libbô 6 και ενεθυμηθη ο (יהוה) θεος οτι εποιησεν τον ανθρωπον επι της γης και διενοηθη kai enethumēthē o theos(yhvh) oti epoiēsen ton anthrōpon epi tēs gēs kai dienoēthē 7 And Yahowah said: 'I will blot out man whom I have created from the face of the earth; both man, and beast, and creeping thing, and fowl of the air; for it repenteth Me that I have made them.' 7 ויאמר יהוה אמחה את האדם אשר בראתי מעל פני האדמה מאדם עד בהמה עד רמש 3

4 ועד עוף השמים כי נחמתי כי עשיתם vai yo mer yhvh em cheh et-ha 'a dam a sher-ba ra ti me 'al pe nei ha 'a da mah me 'a dam ad-be he mah ad-re mes ve 'ad-o vf ha sha ma yim ki ni cham ti ki a si tim. 7 ו יּ אמ ר י הו ה א מ ח ה א ת ה א ד ם א שׁ ר בּ ר את י מ ע ל פּ נ י ה א ד מ ה מ א ד ם ע ד בּ ה מ ה ע ד ר מ שׂ ו ע ד ע וֹף ה שּׁ מ י ם כּ י נ ח מ תּ י כּ י ע שׂ ית ם wayyöº mer yhwh( ädönäy) emhè et-hä ädäm ášer-bäräº tî më`al Pünê hä ádämâ më ädäm `ad-bühëmâ `ad-reºmes wü`ad-`ôp haššämäºyim Kî nihaºmtî Kî `ásîtìm 7 και ειπεν ο (יהוה) θεος απαλειψω τον ανθρωπον ον εποιησα απο προσωπου της γης απο ανθρωπου εως κτηνους και απο ερπετων εως των πετεινων του ουρανου οτι εθυμωθην οτι εποιησα αυτους kai eipen o theos(yhvh) apaleipsō ton anthrōpon on epoiēsa apo prosōpou tēs gēs apo anthrōpou eōs ktēnous kai apo erpetōn eōs tōn peteinōn tou ouranou oti ethumōthēn oti epoiēsa autous 8 But Noah found grace in the eyes of Yahowah. 8 ונח מצא חן בעיני יהוה ף ve no ach ma tza chen be 'ei nei yhvh. f 8 וw %0x 8 / 1 בּ ע ינ י י הו ה פ wünöªh mäºcä Hën Bü`ênê yhwh( ädönäy) P 8 νωε δε ευρεν χαριν εναντιον (יהוה) κυριου του θεου nōe de euren charin enantion kuriou(yhvh) tou theou 9 These are the generations of Noah. Noah was in his generations a man righteous and whole-hearted; Noah walked with Elohim. 9 אלה תולדת נח נח איש צדיק תמים היה בדרתיו את האלהים התהלך נח el leh to vl dot no ach no ach ish tzad dik ta mim ha yah be do ro tav et-ha 'e lo him hit hal lech-no ach. 4

5 9 ª 1 TX! =! - '! x Y! = #' =: r C! ' x! - '/ k9' }G8 f ' 1 y 1= v +Lk! X ëºllè Tôldöt nöªh nöªh îš caddîq Tämîm häyâ Büdö rötäyw et-hä élöhîm hi thallek-nöªh 9 αυται δε αι γενεσεις νωε νωε ανθρωπος δικαιος τελειος ων εν τη γενεα αυτου τω θεω ευηρεστησεν νωε autai de ai geneseis nōe nōe anthrōpos dikaios teleios ōn en tē genea autou tō theō euērestēsen nōe 10 And Noah begot three sons, Shem, Ham, and Japheth. 10 ויולד נח שלשה בנים את שם את חם ואת יפת vai yo v led no ach she lo shah va nim et-shem et-cham ve 'et-ya fet. 10 ª= 6 ' = #- % = - f x = - 'r 1! f Yf x1 +LQ# wayyôºled nöªh šülöšâ bänîm et-šëm et-häm wü et-yäºpet 10 εγεννησεν δε νωε τρεις υιους τον σημ τον χαμ τον ιαφεθ egennēsen de nōe treis uious ton sēm ton cham ton iapheth 11 And the earth was corrupt before Elohim, and the earth was filled with violence. 11 ותשחת הארץ לפני האלהים ותמלא הארץ חמס vat ti sha chet ha 'a retz lif nei ha 'e lo him vat tim ma le ha 'a retz cha mas. 11 ª2 / %7 : x! + ] k #- '! r Y! ' ו תּ שּׁ ח ת! x : wattiššähët hä äºrec lipnê hä élöhîm wattimmälë hä äºrec Hämäs 11 εφθαρη δε η γη εναντιον του θεου και επλησθη η γη αδικιας ephtharē de ē gē enantion tou theou kai eplēsthē ē gē adikias 5

6 12 And Elohim saw the earth, and, behold, it was corrupt; for all flesh had corrupted their way upon the earth. 12 וירא אלהים את הארץ והנה נשחתה כי השחית כל בשר את דרכו על הארץ ס vai yar e lo him et-ha 'a retz ve hin neh nish cha tah ki-hish chit kol-ba sar et-dar kov al-ha 'a retz. s 12 2ª7 :! +4LxV : G = : g} C + V=' % f! ' V! = r% f 1! ^! #7 : x! = - '!} Y : ÛQ# wayyaºr élöhîm et-hä äºrec wühinnë nišhäºtâ Kî -hišhît Kol-BäSär et-darkô `al-hä äºrec s 12 και ειδεν κυριος ο θεος την γην και ην κατεφθαρμενη οτι κατεφθειρεν πασα σαρξ την οδον αυτου επι της γης kai eiden kurios o theos tēn gēn kai ēn katephtharmenē oti katephtheiren pasa sarξ tēn odon autou epi tēs gēs 13 And Elohim said unto Noah: 'The end of all flesh is come before Me; for the earth is filled with violence through them; and, behold, I will destroy them with the earth. 13 ויאמר אלהים לנח קץ כל בשר בא לפני כי מלאה הארץ חמס משחיתם את הארץ מפניהם והנני vai yo mer e lo him le no ach ketz kol-ba sar ba le fa nai ki-ma le 'ah ha 'a retz cha mas mip pe nei hem ve hin ni mash chi tam et-ha 'a retz. 13 g ' 'V v16 + }C : / + ה ה א ר ץ ח מ ס מ פּ נ יה ם ו ה נ נ י C +V7 9 1 yû+- '! ~ Y: / Q# { מ שׁ ח ית ם א ת ה א ר ץ 13 wayyöº mer élöhîm lünöªh qëc Kol-BäSär Bä lüpänay Kî -mäl â hä äºrec Hämäs mippünêhem wühinünî mašhîtäm et-hä äºrec 13 και ειπεν ο θεος προς νωε καιρος παντος ανθρωπου ηκει εναντιον μου οτι επλησθη η γη αδικιας απ' αυτων και ιδου εγω καταφθειρω αυτους και την γην kai eipen o theos pros nōe kairos pantos anthrōpou ēkei enantion mou oti eplēsthē ē gē adikias ap' autōn kai idou egō kataphtheirō autous kai tēn gēn 6

7 14 Make thee an ark of gopher wood; with rooms shalt thou make the ark, and shalt pitch it within and without with pitch. 14 עשה לך תבת עצי גפר קנים תעשה את התבה וכפרת אתה מבית ומחוץ בכפר a seh le cha te vat a tzei-go fer kin nim ta 'a seh et-hat te vah ve cha far ta o tah mib ba yit u mi chutz bak ko fer. 14 ª: 6 VC7Kx% / K= ' C / I = } k: 6 ) #! r k! =! g 4 k- 'x ^ 9: 6 ' v 8 4= k{u+! g 4 `ásë lükä Tëbat `ácê-göºper qinnîm Ta `ásè et-hattëbâ wükä partä ötäh mibbaºyit ûmihûc BaKKöºper 14 ποιησον ουν σεαυτω κιβωτον εκ ξυλων τετραγωνων νοσσιας ποιησεις την κιβωτον και ασφαλτωσεις αυτην εσωθεν και εξωθεν τη ασφαλτω poiēson oun seautō kibōton ek ξulōn tetragōnōn nossias poiēseis tēn kibōton kai asphaltōseis autēn esōthen kai eξōthen tē asphalt 15 And this is how thou shalt make it: the length of the ark three hundred cubits, the breadth of it fifty cubits, and the height of it thirty cubits. 15 וזה אשר תעשה אתה שלש מאות אמה ארך התבה חמשים אמה רחבה ושלשים אמה קומתה ve zeh a sher ta 'a seh o tah she losh me 'o vt am mah o rech hat te vah cha mi shim am mah ra che bah u she lo shim am mah ko v ma tah ' f Yf KI vc% : {! ] - ' i / %! v k! T :! ] y =L / f Y fi =! r gx ו ז ה א שׁ ר k 4 א מּ ה קוֹמ ת הּ wüzè ášer Ta `ásè ötäh šülöš më ôt ammâ öºrek hattëbâ Hámiššîm ammâ rohbäh ûšülöšîm ammâ qômätäh 15 και ουτως ποιησεις την κιβωτον τριακοσιων πηχεων το μηκος της κιβωτου και πεντηκοντα πηχεων το πλατος και τριακοντα πηχεων το υψος αυτης 7

8 kai outōs poiēseis tēn kibōton triakosiōn pēcheōn to mēkos tēs kibōtou kai pentēkonta pēcheōn to platos kai triakonta pēcheōn to upsos autēs 16 A light shalt thou make to the ark, and to a cubit shalt thou finish it upward; and the door of the ark shalt thou set in the side thereof; with lower, second, and third stories shalt thou make it. 16 צהר תעשה לתבה ואל אמה תכלנה מלמעלה ופתח התבה בצדה תשים תחתים שנים ושלשים תעשה tzo har ta 'a seh lat te vah ve 'el-am mah te cha len nah mil ma' lah u fe tach hat te vah be tzid dah ta sim tach ti yim she ni yim u she li shim ta 'a se ha. 16 צ ה ר תּ ע שׂ ה ל תּ ב ה ו א ל א מּ ה תּ כ ל נּ ה מ ל מ ע ל ה וּפ ת ח ה תּ ב ה בּ צ דּ הּ תּ שׂ ים תּ ח תּ יּ ם שׁ נ יּ ם וּשׁ ל שׁ ים תּ ע שׂ ה cöºhar Ta`áSè lattëbâ wü el- ammâ Tükaleºnnâ milümaº`lâ ûpeºtah hattëbâ BüciDDäh TäSîm TaHTiyyìm šüniyyìm ûšülìšîm Ta `áseºhä 16 επισυναγων ποιησεις την κιβωτον και εις πηχυν συντελεσεις αυτην ανωθεν την δε θυραν της κιβωτου ποιησεις εκ πλαγιων καταγαια διωροφα και τριωροφα ποιησεις αυτην episunagōn poiēseis tēn kibōton kai eis pēchun sunteleseis autēn anōthen tēn de thuran tēs kibōtou poiēseis ek plagiōn katagaia diōropha kai triōropha poiēseis autēn 17 And I, behold, I do bring the flood of waters upon the earth, to destroy all flesh, wherein is the breath of life, from under heaven; every thing that is in the earth shall perish. 17 ואני הנני מביא את המבול מים על הארץ לשחת כל בשר אשר בו רוח חיים מתחת השמים כל אשר בארץ יגוע va 'a ni hin ni me vi et-ham mab bul ma yim al-ha 'a retz le sha chet kol-ba sar a sher-bov ru ach chai yim mit ta chat ha sha ma yim kol a sher-ba 'a retz yig va. = %x k 17 / - ' vq% K : {LC : f: gy C +V= % f +7 : v! +4{ - ' / { +KC ]! = ' { / ' 11! ' y1 # א שׁ ר בּ א ר ץ י ג ו ע ה שּׁ מ י ם כּ ל 8

9 wa ánî hinnî mëbî et-hammabbûl maºyim `al-hä äºrec lüšahët Kol-BäSär ášer-bô rûªh Hayyîm mittaºhat haššämäºyim Köl ášer-bä äºrec yigwä` 17 εγω δε ιδου επαγω τον κατακλυσμον υδωρ επι την γην καταφθειραι πασαν σαρκα εν η εστιν πνευμα ζωης υποκατω του ουρανου και οσα εαν η επι της γης τελευτησει egō de idou epagō ton kataklusmon udōr epi tēn gēn kataphtheirai pasan sarka en ē estin pneuma zōēs upokatō tou ouranou kai osa ean ē epi tēs gēs teleutēsei 18 But I will establish My covenant with thee; and thou shalt come into the ark, thou, and thy sons, and thy wife, and thy sons' wives with thee. 18 והקמתי את בריתי אתך ובאת אל התבה אתה ובניך ואשתך ונשי בניך אתך va ha ki mo ti et-be ri ti it tach u va ta el-hat te vah at tah u va nei cha ve 'ish te cha u ne shei-va nei cha it tach. 18 ªT ku'x 1 ' f1ku kf #U'} 1 K! kw! v k! + = { KTr k ' =' x : C = ' =/ 9! # waháqìmötî et-bürîtî ittäk ûbä tä el-hattëbâ attâ ûbänêºkä wü ištükä ûnüšê -bänêºkä ittäk 18 και στησω την διαθηκην μου προς σε εισελευση δε εις την κιβωτον συ και οι υιοι σου και η γυνη σου και αι γυναικες των υιων σου μετα σου kai stēsō tēn diathēkēn mou pros se eiseleusē de eis tēn kibōton su kai oi uioi sou kai ē gunē sou kai ai gunaikes tōn uiōn sou meta sou 19 And of every living thing of all flesh, two of every sort shalt thou bring into the ark, to keep them alive with thee; they shall be male and female. 19 ומכל החי מכל בשר שנים מכל תביא אל התבה להחית אתך זכר ונקבה יהיו u mik kol-ha chai mik kol-ba sar she na yim mik kol ta vi el-hat te vah le ha cha yot it tach za char u ne ke vah yih yu. 19 ªK'! '! x 9 1K: ) $Tr k= ' %! +! x k! + ' k+} V / - 'Û1 f: g C +V / ' %! +V / K ûmikkol-hähay mi KKol-BäSär šünaºyim mikköl Täbî el-hattëbâ lühaháyöt ittäk zäkär 9

10 ûnüqëbâ yi hyû 19 και απο παντων των κτηνων και απο παντων των ερπετων και απο παντων των θηριων και απο πασης σαρκος δυο δυο απο παντων εισαξεις εις την κιβωτον ινα τρεφης μετα σεαυτου αρσεν και θηλυ εσονται kai apo pantōn tōn ktēnōn kai apo pantōn tōn erpetōn kai apo pantōn tōn thēriōn kai apo pasēs sarkos duo duo apo pantōn eisaξeis eis tēn kibōton ina trephēs meta seautou arsen kai thēlu esontai 20 Of the fowl after their kind, and of the cattle after their kind, of every creeping thing of the ground after its kind, two of every sort shall come unto thee, to keep them alive. 20 מהעוף למינהו ומן הבהמה למינה מכל רמש האדמה למינהו שנים מכל יבאו אליך להחיות me ha 'o vf le mi ne hu u min-hab be he mah le mi nah mik kol re mes ha 'a da mah le mi ne hu she na yim mik kol ya vo 'u e lei cha le ha cha yo vt. ª=L ' %! +U'x + K '+} V / - 'Û1 fk! r1' / +! / x! g 20 מ ה ע וֹף ל מ ינ הוּ וּמ ן ה בּ ה מ ה ל מ ינ הּ מ כּ ל ר מ mëhä`ôp lümînëºhû ûmin-habbühëmâ lümînäh mikköl reºmes hä ádämâ lümînëºhû šünaºyim mikköl yäböº û ëlêºkä lüha Háyôt 20 απο παντων των ορνεων των πετεινων κατα γενος και απο παντων των κτηνων κατα γενος και απο παντων των ερπετων των ερποντων επι της γης κατα γενος αυτων δυο δυο απο παντων εισελευσονται προς σε τρεφεσθαι μετα σου αρσεν και θηλυ apo pantōn tōn orneōn tōn peteinōn kata genos kai apo pantōn tōn ktēnōn kata genos kai apo pantōn tōn erpetōn tōn erpontōn epi tēs gēs kata genos autōn duo duo apo pantōn eiseleusontai pros se trephesthai meta sou arsen kai thēlu 21 And take thou unto thee of all food that is eaten, and gather it to thee; and it shall be for food for thee, and for them.' 21 ואתה קח לך מכל מאכל אשר יאכל ואספת אליך והיה לך ולהם לאכלה ve 'at tah kach-le cha mik kol-ma 'a chol a sher ye 'a chel ve 'a saf ta e lei cha ve ha yah le cha ve la hem le 'a che lah. 21 ª! + ) +-! x +#}U+! '! #U'r + x k 6 2 #+v ) ': f {+ ) / +V / yu+ % 9! k # 10

11 wü attâ qah-lükä mikkol-ma ákäl ášer yë äkël wü äsaptä ëlêºkä wühäyâ lükä wülähem lü oklâ 21 συ δε λημψη σεαυτω απο παντων των βρωματων α εδεσθε και συναξεις προς σεαυτον και εσται σοι και εκεινοις φαγειν su de lēmpsē seautō apo pantōn tōn brōmatōn a edesthe kai sunaξeis pros seauton kai estai soi kai ekeinois phagein 22 Thus did Noah; according to all that Elohim commanded him, so did he. 22 ויעש נח ככל אשר צוה אתו אלהימ כן עשה ס vai ya 'as no ach ke chol a sher tziv vah o tov e lo him ken a sah. S 22 2ª! g 40V- '! x YL} =! K8: f{ +) V r1g 4xQ# wayyaº`as nöªh Küköl ášer ciwwâ ötô élöhîm Kën `äsâ s 22 και εποιησεν νωε παντα οσα ενετειλατο αυτω (יהוה) κυριος ο θεος ουτως εποιησεν kai epoiēsen nōe panta osa eneteilato autō kurios(yhwh) o theos outōs epoiēsen 11