ΘΔΜΑ: ηάδηα Σνπξηζηηθήο Αλάπηπμεο ελόο Σνπξηζηηθνύ Πξννξηζκνύ: Μειέηε πεξίπηωζεο Σν Λνπηξάθη

Transcript

1 Σμιμα Διοίκθςθσ Επιχειριςεων Δθπόλεζε πηπρηαθήο εξγαζίαο ΘΔΜΑ: ηάδηα Σνπξηζηηθήο Αλάπηπμεο ελόο Σνπξηζηηθνύ Πξννξηζκνύ: Μειέηε πεξίπηωζεο Σν Λνπηξάθη ONOMAΣΔΠΩΝΤΜΟ : ΣΑΜΑΣΖ ΥΡΖΣΟ Α.Μ. : ΔΠΗΒΛΔΠΟΤΑ ΚΑΘΖΓΖΣΡΗΑ: ΑΝΝΑ ΚΤΡΗΑΚΑΚΖ ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2018

2 Πεξηερόκελα Κατάλογοσ πινάκων... 4 Κατάλογοσ γραφθμάτων... 4 ΠΕΡΙΛΘΨΘ... 6 ABSTRACT... 7 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 : ΕΝΝΟΙΟΛΟΓΙΚΘ ΠΡΟΕΓΓΙΘ ΣΟΤ ΣΟΤΡΙΜΟΤ ΚΑΙ ΣΟΤΡΙΣΑ Ειςαγωγι Εννοιολογικι προςζγγιςθ του τουριςμοφ Επιπτϊςεισ του τουριςμοφ Οικονομικζσ επιπτϊςεισ Περιβαλλοντικζσ επιπτϊςεισ Κοινωνικζσ και πολιτιςμικζσ επιπτϊςεισ Ιςτορικι εξζλιξθ τθσ τουριςτικισ ανάπτυξθσ Βιωςιμότθτα ςτον τουριςμό Ειδικζσ και Εναλλακτικζσ μορφζσ τουριςμοφ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 : ΣΑΔΙΑ ΗΩΘ ΕΝΟ ΣΟΤΡΙΣΙΚΟΤ ΠΡΟΟΡΙΜΟΤ τάδια τουριςτικισ ανάπτυξθσ προοριςμϊν Κφκλοσ ηωισ τουριςτικϊν προοριςμϊν τάδια εξζλιξθσ και κφκλοσ ηωισ προοριςμϊν υμπεράςματα για κφκλο ηωισ προοριςμϊν ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 : ΣΟΤΡΙΣΙΚΟ ΠΡΟΟΡΙΜΟ : ΛΟΤΣΡΑΚΙ Περιγραφι τθσ υφιςτάμενθσ κατάςταςθσ Σουριςτικι προςφορά Σουριςτικι ηιτθςθ Ανάλυςθ του κφκλου ηωισ ςτο Λουτράκι ωσ τουριςτικό προοριςμό

3 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4: ΕΚΣΙΜΘΘ ΣΑΔΙΟΤ ΣΟΤΡΙΣΙΚΘ ΑΝΑΠΣΘΞΘ ΣΟΤ ΛΟΤΣΡΑΚΙΟΤ Ερευνθτικά ερωτιματα ςτόχοι τθσ ζρευνασ Μεκοδολογία ζρευνασ Αποτελζςματα ζρευνασ Χαρακτθριςτικά επιχείρθςθσ Χαρακτθριςτικά των τουριςτϊν που επιςκζπτονται τθν περιοχι του Λουτρακίου Χαρακτθριςτικά τουριςτικισ ανάπτυξθσ τθσ περιοχισ Επιπτϊςεισ του τουριςμοφ ςτθν περιοχι Σάςεισ και τισ προοπτικζσ τουριςτικισ ανάπτυξθσ ςτθν περιοχι του Λουτρακίου ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5: ΤΜΠΕΡΑΜΑΣΑ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΣΙΚΕ ΣΟΝ ΣΟΤΡΙΣΙΚΟ ΠΡΟΟΡΙΜΟ ΣΟΤ ΛΟΤΣΡΑΚΙΟΤ Βιβλιογραφία Παράρτθμα ερωτθματολόγιο

4 Καηάινγνο πηλάθωλ Πίλαθαο 1 Αξηζκφο πξνζθεξφκελσλ μελνδνρεηαθψλ θαηαιπκάησλ θαη θιηλψλ γηα ην ρξνληθφ δηάζηεκα Πίλαθαο 2 Σνπξηζηηθή δήηεζε λνκνχ Κνξηλζίαο δηαρξνληθή εμέιημε Καηάινγνο γξαθεκάηωλ Γράφθμα 1 Ζτοσ ίδρυςθσ τθσ επιχείρθςθσ Γράφθμα 2 Πρϊτοσ λόγοσ ίδρυςθσ τθσ επηρείξεζεο Γράφθμα 3 Δευτερεφων λόγοσ ίδρυςθσ τθσ επηρείξεζεο Γράφθμα 4 Είδοσ επιχείρθςθσ Γράφθμα 5 Θ επιχείρθςθ αποτελεί κφριο επάγγελμα για τον ιδιοκτιτθ Γράφθμα 6 Εκνικότθτα ιδιοκτιτθ Γράφθμα 7 Πόςα άτομα απαςχολείτε ςτθν επιχείρθςθ ςασ Γράφθμα 8 Διάρκεια απαςχόλθςθσ εργαηομζνων Γράφθμα 9 Επίπεδο εκπαίδευςθσ του προςωπικοφ Γράφθμα 10 Πόςο ποςοςτό των εργαηομζνων ςασ προζρχεται από τθν περιοχι ςασ Γράφθμα 11 Είδοσ τουριςτϊν που επιςκζπτονται τθν περιοχι ςασ Γράφθμα 12 Ποιο είδοσ τουρίςτα από τουσ παραπάνω ζχει μεγαλφτερθ επιςκεψιμότθτα ςτον προοριςμό Γράφθμα 13 Ποςοςτό των οργανωμζνων και μεμονωμζνων τουριςτϊν ςτθν περιοχι Γράφθμα 14 Μεταβολι τουριςτϊν ςτθν περιοχι τθν τελευταία πενταετία Γράφθμα 15 Τπάρχει ικανοποιθτικόσ αρικμόσ τουριςτικϊν επιχειριςεων ςτθν περιοχι Γράφθμα 16 Τπάρχει ιςχυρόσ ανταγωνιςμόσ μεταξφ των επιχειριςεων Γράφθμα 17 θμειϊνεται αφξθςθ ι μείωςθ των τουριςτικϊν επιχειριςεων ςτθν περιοχι

5 Γράφθμα 18 Ποιοι είναι οι βαςικοί λόγοι που πιςτεφετε ότι ςυμβαίνει αυτό Γράφθμα 19 Πιςτεφετε πωσ θ περιοχι χρθςιμοποιεί, προωκεί και αξιοποιεί τα τοπικά προϊόντα και τουσ τοπικοφσ πόρουσ Γράφθμα 20 ε ποιο βακμό κεωρείτε ότι επθρεάηει το καηίνο τθν τουριςτικι ανάπτυξθ τθσ περιοχισ Γράφθμα 21 Θεωρείτε ότι θ περιοχι διακζτει τα απαραίτθτα μζςα πρόςβαςθσ και τισ υποδομζσ για τθν ικανοποίθςθ των τουριςτϊν Γράφθμα 22 Θεωρείτε πωσ ο τουριςμόσ αποτελεί το κφριο μζςω οικονομικισ ενίςχυςθσ τθσ περιοχισ; Γράφθμα 23 ε ποιο βακμό κατά τθ γνϊμθ ςασ, θ ανάπτυξθ του τουριςμοφ ςτθν περιοχι ςασ ζχει ςυμβάλλει Γράφθμα 24 Διενεργοφνται διαφθμιςτικζσ εκςτρατείεσ για τθν τουριςτικι προϊκθςθ τθσ περιοχισ Γράφθμα 25 Άν ΝΑΙ με ποιόν τρόπο/μζςα πραγματοποιοφνται Γράφθμα 26 Οι επιχειριςεισ ζχουν ενεργό ςυμμετοχι ςε αυτζσ Γράφθμα 27 Πιςτεφετε ότι το Λουτράκι εξακολουκεί να αποτελεί ζναν ελκυςτικό προοριςμό για τουσ επιςκζπτεσ /τουρίςτεσ Γράφθμα 28 Άν ΝΑΙ, για ποιουσ λόγουσ κεωρείτε Γράφθμα 29 Τπάρχει ςτρατθγικι βιϊςιμου τουριςμοφ ςε επίπεδο διμου ι περιφζρειασ Γράφθμα 30 Πϊσ πιςτεφετε πϊσ μπορεί να αμβλυνκεί θ εποχικότθτα του τουριςμοφ ςτθν περιοχι Γράφθμα 31 Τπάρχει ςτρατθγικό ςχζδιο τουριςτικισ ανάπτυξθσ τθσ περιοχισ για τα επόμενα χρόνια Γράφθμα 32 Θεωρείτε ότι θ τουριςτικι ανάπτυξθ ςτθν περιοχι ςασ είναι βιϊςιμθ και μπορεί ωσ ζχει να ςυνεχιςτεί και ςτο μζλλον Γράφθμα 33 Ποια είναι κατά τθ γνϊμθ ςασ τα δυνατά ςθμεία τθσ περιοχισ ςασ αναφορικά με τθν ανάπτυξθ του τουριςμοφ Γράφθμα 34 Ποια είναι κατά τθ γνϊμθ ςασ τα βαζηθά πξνβιήκαηα πνπ παξνπζηάδεη ε ηνπξηζηηθή αλάπηπμε ηεο πεξηνρήο Γράφθμα 35 Ποιεσ είναι κατά τθ γνϊμθ ςασ νη ηπρφλ επθαηξίεο γηα ην κέιινλ ηνπ ηνπξηζκνχ ζηελ πεξηνρή

6 ΠΔΡΗΛΖΦΖ Ο ηνπξηζκφο απνηειεί έλα ζεκαληηθφ παξάγνληα νηθνλνκηθήο, θνηλσληθήο θαη πνιηηηζηηθήο αλάπηπμεο ζηελ Διιάδα. Σα ηειεπηαία ρξφληα παξαηεξνχκε φηη γίλνληαη πξνζπάζεηεο απφ ηνπο αξκφδηνπο ηνπξηζηηθνχο θνξείο λα αλαπηχμνπλ παξάιιεια θαη άιιεο κνξθέο ηνπξηζκνχ, εηδηθέο θαη ελαιιαθηηθέο, ψζηε λα αλαβαζκηζηεί ην ηνπξηζηηθφ πξντφλ θαη λα ππάξμεη ηνπξηζηηθή αλάπηπμε. θνπφο ηεο παξνχζαο πηπρηαθήο εξγαζίαο, είλαη λα αλαιχζεη ηα ζηάδηα ηνπξηζηηθήο αλάπηπμεο ηφζν ζε ζεσξεηηθφ επίπεδν φζν θαη ζε πξαθηηθφ κέζσ ηεο κειέηεο ηεο πεξηνρήο ηνπ Λνπηξαθίνπ. ην πξψην θεθάιαην παξνπζηάδνληαη ε ελλνηνινγηθή πξνζέγγηζε ηνπ ηνπξηζκνχ θαη ηεο ηνπξηζηηθήο αλάπηπμεο. Μειεηψληαη ζέκαηα φπσο νη επηπηψζεηο ηνπ ηνπξηζκνχ, ε βησζηκφηεηα θαη νη εηδηθέο κνξθέο ηνπξηζκνχ. ην δεχηεξν θεθάιαην αλαιχεηαη ιεπηνκεξψο ε ηνπξηζηηθή αλάπηπμε ελφο πξννξηζκνχ, ηα ζηάδηα ηεο θαη ν θχθινο δσήο. Έπεηηα, αθνινπζεί ην εξεπλεηηθφ κέξνο. ην ηξίην κέξνο γίλεηαη ε πεξηγξαθή ηνπ Λνπηξαθίνπ σο ηνπξηζηηθφο πξννξηζκφο. ηε ζπλέρεηα παξνπζηάδνληαη ηα απνηειέζκαηα ηεο έξεπλαο ψζηε λα απνηππσζεί ην ζηάδην ηνπξηζηηθήο αλάπηπμεο ηνπ Λνπηξαθίνπ. Σειηθά ζπιιέρζεζαλ 35 εξσηεκαηνιφγηα θαη έγηλε πξνζπάζεηα λα απνηππσζεί ε παξνχζα θαηάζηαζε ηνπ ηνπξηζκνχ ηεο πεξηνρήο θαη λα ζθηαγξαθεζεί ε κειινληηθή ηνπ αλάπηπμε. Σαπηφρξνλα κεηά απφ ηελ κειέηε ησλ απνηειεζκάησλ παξνπζηάδνληαη ηα ηζρπξά θαη ηα αδχλακα ζεκεία, νη επθαηξίεο θαη νη απεηιέο γηα ηελ ηνπξηζηηθή αλάπηπμε ηεο πεξηνρήο. Σέινο αλαιχνληαη ηα ζπκπεξάζκαηα θαη νη πξννπηηθέο ηνπξηζηηθέο αλάπηπμεο γηα ην Λνπηξάθη. Λέμεηο θιεηδηά : Λνπηξάθη, ηνπξηζηηθή αλάπηπμε, βηψζηκνο ηνπξηζκφο 6

7 ABSTRACT Tourism is an important factor of economic, social and cultural development in Greece. In the last few years we have observed that efforts are being made by the competent tourist bodies to develop other forms of tourism, both special and alternative, in order to upgrade the tourist product and to develop tourism. The purpose of this dissertation is to analyze the stages of tourism development both theoretically and practically through the study of the area of Loutraki. The first chapter presents the conceptual approach of tourism and tourism development. Topics such as the impact of tourism, sustainability and specific forms of tourism are being studied. The second chapter analyzes in detail the tourist development of a destination, its stages and the life cycle. Then, the research part follows. The third part describes Loutraki as a tourist destination. The results of the survey are presented to illustrate the tourist development stage of Loutraki. Finally, 35 questionnaires were collected and an attempt was made to capture the current state of tourism in the region and outline its future development. At the same time, after the study of the results, the strengths and weaknesses, opportunities and threats for the tourist development of the region are presented. Finally, the conclusions and prospects for tourism development for Loutraki are analyzed. Keywords: Loutraki, tourist development, sustainable tourism 7

8 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 1 : ΔΝΝΟΗΟΛΟΓΗΚΖ ΠΡΟΔΓΓΗΖ ΣΟΤ ΣΟΤΡΗΜΟΤ ΚΑΗ ΣΟΤΡΗΣΑ Δηζαγωγή Ο ηνπξηζκφο απνηειεί έλα παγθφζκην θνηλσληθφ θαηλφκελν ην νπνίν ζρεηίδεηαη κε ηελ θαηαλάισζε θαη ηνλ ειεχζεξν ρξφλν. Παξάιιεια είλαη έλαο απφ ηνπο πην αλαπηπζζφκελνπο ηνκείο ηφζν ηεο ειιεληθήο φζν θαη ηεο παγθφζκηαο νηθνλνκίαο. Θεσξείηαη πην ζπγθεθξηκέλα πσο είλαη νπνηαδήπνηε δξαζηεξηφηεηα πνπ πξαγκαηνπνηεί έλα άηνκν ε νπνία πεξηιακβάλεη ηαμίδη θαη δηακνλή ζε έλαλ ηνπξηζηηθφ πξννξηζκφ, δηαθνξεηηθφ απφ ην ζπλήζεο πεξηβάιινλ ηνπ αηφκνπ γηα ιφγνπο αλαςπρήο, εξγαζίαο, απνθπγήο πξνβιεκάησλ ηεο θαζεκεξηλφηεηαο θαη γηα άιινπο ιφγνπο. Δπεηδή ινηπφλ κηιψληαο γηα ηνλ ηνπξηζκφ αλαθεξφκαζηε ζε ηνπξηζηηθνχο πξννξηζκνχο νθείινπκε λα αλαθέξνπκε ηα ζηάδηα ηνπξηζηηθήο αλάπηπμεο ηα νπνία αθνινπζεί θάζε πεξηνρή (Κνθθψζεο Σζάξηαο, 2001). ηελ ζπλέρεηα έπεηηα απφ ηα ζηάδηα αλάπηπμεο πξέπεη λα αλαθέξνπκε ηνλ θχθιν δσή πνπ αθνινπζεί ν θάζε ηνπξηζηηθφο πξννξηζκφο. Ο θχθινο δσήο αθνξά ηελ δηαρξνληθή πνξεία νπνηνπδήπνηε πξννξηζκνχ, ε νπνία μεθηλά κε ηελ δεκηνπξγία ηνπ θαη θαηαιήγεη ζηελ αλαλέσζε ηνπ ή πνιιέο θνξέο ζηελ παξαθκή ηνπ. Γηα λα κπνξέζεη ν θχθινο δσήο κηαο πεξηνρήο θαη ηα ζηάδηα αλάπηπμεο λα γίλνπλ θαηαλνεηά, πξέπεη λα κειεηήζνπκε θάπνηα πεξίπησζε απφ έλαλ πξννξηζκφ ν νπνίνο πεξλά κέζα απφ απηφλ ηνλ θχθιν φπνπ δεκηνπξγείηαη θαη αλαπηχζζεηαη (Σζάξηαο, 2010). 8

9 1.2. Δλλνηνινγηθή πξνζέγγηζε ηνπ ηνπξηζκνύ Ο ηνπξηζκφο απνηειεί έλα παγθφζκην θνηλσληθφ θαηλφκελν πνπ επεξεάδεη ηηο βαζχηεξεο επηζπκίεο φισλ ησλ αλζξψπσλ θαη ζρεηίδεηαη άκεζα κε ηελ θαηαλάισζε θαη ηνλ ειεχζεξν ρξφλν. Σαπηφρξνλα, απνηειεί έλαλ απφ ηνπο πην δπλακηθνχο θαη ηαρχηεηα αλαπηπζζφκελνπο ηνκείο ηεο παγθφζκηαο νηθνλνκίαο. πκβάιιεη ζεηηθά ζηελ νηθνλνκηθή, θνηλσληθή θαη πνιηηηθή αλάπηπμε ζε πνιιέο ρψξεο, αιιά ζπγρξφλσο κπνξεί λα νδεγήζεη ζηελ ππνβάζκηζε ηνπ πεξηβάιινληνο θαη ζηελ απψιεηα ηεο ηνπηθήο ηαπηφηεηαο. Γηα ην ιφγν απηφ επηβάιιεηαη κηα νινθιεξσκέλε πξνζέγγηζε ηνπ ηξφπνπ αλάπηπμήο ηνπ (Κνθθψζεο Σζάξηαο, 2001). Δίλαη δχζθνιν λα δνζεί έλαο εληαίνο, θνηλά απνδεθηφο νξηζκφο γηα ηνλ ηνπξηζκφ, γηαηί απνηειεί έλα πνιπδηάζηαην θαηλφκελν πνπ επεξεάδεη ηε νηθνλνκία, ηελ θνηλσληθή δνκή θαη ην πεξηβάιινλ ησλ πεξηνρψλ ζηηο νπνίεο αλαπηχζζεηαη. Οη ελλνηνινγηθέο πξνζεγγίζεηο θαη νη δηάθνξνη νξηζκνί ηνπ ηνπξηζκνχ δηαθνξνπνηνχληαη αλάινγα κε ηελ νπηηθή γσλία απφ ηελ νπνία απηφο εμεηάδεηαη. Δπεηδή, ινηπφλ, ν ηνπξηζκφο είλαη έλα θαηλφκελν πνπ απνηειείηαη απφ πνιιά επηκέξνπο αιιεινζπλδεφκελα ζηνηρεία ηα νπνία ιεηηνπξγνχλ γηα ηελ επίηεπμε θνηλψλ ζηφρσλ θαη επεξεάδεηαη απφ εμσηεξηθνχο παξάγνληεο κπνξεί λα ζεσξεζεί φηη απνηειεί έλα «αλνηθηφ ζχζηεκα». Ζ ζεψξεζε ηνπ ηνπξηζκνχ σο ζχζηεκα πνπ απνηειείηαη απφ επηκέξνπο ζηνηρεία, ζπκβάιιεη ζηελ νινθιεξσκέλε αλάιπζε ηνπ πνιπζχλζεηνπ θαη δηαξθψο κεηαβαιιφκελνπ απηνχ θαηλνκέλνπ. χκθσλα κε απηή ηε ζεψξεζε, δηαθξίλνληαη ηξία ζηνηρεία : (Κνθθψζεο Σζάξηαο, 2001) Οη εηζξνέο (εμνπιηζκφο, πφξνη, δεμηφηεηεο, απαηηήζεηο πειαηψλ) Οη εθξνέο (παξερφκελεο ππεξεζίεο, θέξδνο, ζέζεηο εξγαζίαο, ηθαλνπνίεζε πειαηψλ) Ζ δηαδηθαζία (ελδηάκεζν ζηάδην θαηά ην νπνίν νη εζσηεξηθέο δηαδηθαζίεο ελφο νξγαληζκνχ κεηαηξέπνπλ ηηο εηζξνέο ζε εθξνέο). Δμσηεξηθνί παξάγνληεο πνπ εηζέξρνληαη θαη επεξεάδνπλ ην ηνπξηζηηθφ ζχζηεκα είλαη νη θνηλσληθέο θαη νηθνλνκηθέο ζπλζήθεο πνπ επηθξαηνχλ ζηνπο ηφπνπο πνπ ππνδέρνληαη ηνπο ηνπξίζηεο, αιιά θαη ζηηο πεξηνρέο απφ φπνπ πξνέξρνληαη απηνί, ε λνκνζεζία, αιιά θαη νη πξνηηκήζεηο ησλ ηνπξηζηψλ θαηαλαισηψλ. 9

10 Ο ηνπξηζκφο, εθηφο απφ έλα αξθεηά πνιχπινθν ζχζηεκα, είλαη θαη κηα νηθνλνκηθή δξαζηεξηφηεηα, νπφηε πξνζδηνξίδεηαη απφ ηελ ηνπξηζηηθή δήηεζε, ηελ ηνπξηζηηθή πξνζθνξά, ην ηνπξηζηηθφ πξντφλ θαη ηελ ηνπξηζηηθή θαηαλάισζε. Ζ ηνπξηζηηθή δήηεζε αληηπξνζσπεχεη ηνλ αξηζκφ ησλ αλζξψπσλ πνπ είλαη δηαηεζεηκέλνη λα κεηαθηλεζνχλ γηα λα θαιχςνπλ ηηο ηνπξηζηηθέο αλάγθεο ηνπο, αιιά θαη ηα αγαζά πνπ πξνηίζεληαη λα θαηαλαιψζνπλ θαηά ηε κεηαθίλεζή ηνπο απηή. χκθσλα κε ηνπο λφκνπο ηεο αγνξάο ε δήηεζε επεξεάδεηαη απφ ηελ ηηκή ησλ αγαζψλ, ηελ ηνπξηζηηθή πξνζθνξά, ην εηζφδεκα, αιιά θαη απφ θνηλσληθνχο παξάγνληεο, φπσο ε κφδα, ηα πξφηππα, ν ειεχζεξνο ρξφλνο (Σζάξηαο, 2010). Σα ραξαθηεξηζηηθά ηεο δήηεζεο επεξεάδνπλ πνιχ απνθαζηζηηθά ηα κνληέια ηνπξηζηηθήο αλάπηπμεο κε απνηέιεζκα δηαθνξνπνηήζεηο ζηε δήηεζε λα δηακνξθψλνπλ θαη δηαθνξεηηθά αλαπηπμηαθά πξφηππα. Γηα παξάδεηγκα, κεηά ην 1980, παξαηεξείηαη κηα δπλακηθή ηάζε εμεηδίθεπζεο ηεο δήηεζεο ε νπνία νδεγεί ζε αληίζηνηρε εμεηδίθεπζε ησλ ππεξεζηψλ θαη ησλ πξντφλησλ πνπ πξνζθέξνπλ νη ηνπξηζηηθνί πξννξηζκνί. Ζ ηνπξηζηηθή πξνζθνξά αληηζηνηρεί ζηελ νξγαλσκέλε πξνζπάζεηα γηα πξνζέιθπζε, ππνδνρή θαη εμππεξέηεζε ησλ ηνπξηζηψλ. Έρεη λα θάλεη θαη κε ην πξνζθεξφκελν αγαζφ, αιιά θαη κε ηνλ πξνγξακκαηηζκφ θαη ηελ άζθεζε αλαπηπμηαθήο ηνπξηζηηθήο πνιηηηθήο. Οη παξάκεηξνη ηεο ηνπξηζηηθήο πξνζθνξάο είλαη νη θπζηθνί θαη πνιηηηζηηθνί πφξνη ηεο πεξηνρήο, νη αλζξσπνγελείο πφξνη, θαζψο θαη νη πθηζηάκελεο ππνδνκέο θαη νη παξερφκελεο ππεξεζίεο (Lickorish and Jenkins, 2004). Τπάξρνπλ παξάγνληεο πνπ επεξεάδνπλ κε ηνλ ηξφπν ηνπο, ηνπο ηνπξίζηεο θαζψο απνηεινχληαη απφ ηα ραξαθηεξηζηηθά ηνπο. Οη παξάγνληεο απηνί είλαη : (Σζάξηαο, 2010) Δλδνγελείο παξάγνληεο :Οη παξάγνληεο απηνί ζρεηίδνληαη κε ηνλ πξννξηζκφ θαη αθνξνχλ ηελ παξαγσγηθή δηαδηθαζία ηνπ ηνπξηζκνχ (πφξνη, θαηαιχκαηα, ππνδνκέο). Δμσγελείο παξάγνληεο: Οη παξάγνληεο απηνί δηακνξθψλνπλ ηελ θαηαλαισηηθή δηάζηαζε ηνπ ηνπξηζκνχ θαη ζρεηίδνληαη κε ηα ραξαθηεξηζηηθά ηεο δηεζλνχο αγνξάο, ηηο πξνηηκήζεηο ησλ θαηαλαισηψλ, ηνλ δηαζέζηκν ειεχζεξν ρξφλν θιπ. 10

11 1.3. Δπηπηώζεηο ηνπ ηνπξηζκνύ Οη επηπηψζεηο ηνπ ηνπξηζκνχ κπνξνχλ λα θαηαλνεζνχλ θαιχηεξα, εάλ αθνινπζεζεί έλα ζπγθεθξηκέλν ελλνηνινγηθφ πιαίζην αλάιπζεο. Έηζη, νη επηπηψζεηο ηνπ ηνπξηζκνχ κπνξνχλ λα νκαδνπνηεζνχλ ζε ηέζζεξηο γεληθέο θαηεγνξίεο :( Lickorish and Jenkins, 2004) Οη νηθνλνκηθέο επηπηψζεηο ηνπξηζκνχ. Οη πεξηβαιινληηθέο επηπηψζεηο ηνπξηζκνχ. Οη θνηλσληθέο θαη πνιηηηζηηθέο επηπηψζεηο ηνπξηζκνχ Οηθνλνκηθέο επηπηώζεηο ΑΠΑΥΟΛΖΖ Ο ηνπξηζκφο απνηειεί έλαλ ηνκέα έληαζεο εξγαζίαο, ζέκα ην νπνίν δεκηνπξγεί πνιιέο θνξέο ζέζεηο εξγαζίαο. Ο επνρηθφο ηνπ ραξαθηήξαο βέβαηα επεξεάδεη κε ηελ ζεηξά ηνπ ηα ραξαθηεξηζηηθά ηεο απαζρφιεζεο, ε νπνία απφ ηελ πιεπξά ηεο είλαη πεξηζηαζηαθή θαη ηαπηφρξνλα επνρηθή. Απφ ηελ ζπκβνιή ηνπ ηνπξηζκνχ έρνπκε ζαλ απνηέιεζκα ηελ ελίζρπζε ηεο απηναπαζρφιεζεο κέζα απφ παξαδείγκαηα ηνπξηζηηθψλ επηρεηξήζεσλ θαη εκπνξηθψλ θαηαζηεκάησλ. Ζ απαζρφιεζε ηελ επνρή πνπ ππάξρεη ηνπξηζκφο κπνξεί λα είλαη θαη παξάιιειε θαη κε θάπνηνλ άιινλ θιάδν ηεο νηθνλνκίαο φπσο ε γεσξγία θαη ε βηνκεραλία, κε άκεζν απνηέιεζκα ηελ πεξαηηέξσ ελίζρπζε ησλ νηθνγελεηαθψλ εηζνδεκάησλ. Σν θαηλφκελν απηφ παξαηεξείηαη έληνλα ζηηο ηνπξηζηηθέο πεξηνρέο (Lickorish and Jenkins, 2004, Βαξβαξέζνο, 2000). 11

12 ΠΔΡΗΦΔΡΔΗΑΚΖ ΑΝΑΠΣΤΞΖ Δίλαη πνιιέο νη πεξηπηψζεηο φπνπ ν ηνπξηζκφο ζπκβάιιεη αξθεηά ζηελ ελίζρπζε ηεο αλάπηπμεο ησλ πεξηθεξεηαθψλ πεξηνρψλ, πνιιέο θνξέο γεσγξαθηθά απνκνλσκέλσλ, νξεηλψλ θαη κε αλεπηπγκέλσλ γεσγξαθηθψλ πεξηνρψλ. Δμαηηίαο ηεο αλάπηπμεο ηνπ ηνπξηζκνχ ην επίπεδν θαη ε πνηφηεηα δσήο έρεη βειηησζεί αξθεηά έηζη ψζηε λα απμάλνληαη ηα εηζνδήκαηα ησλ θαηνίθσλ ησλ πεξηνρψλ απηψλ, λα απμάλεηαη ε απαζρφιεζε θαη, νη επελδχζεηο κεηψλνληαο έηζη ηε κεηαλάζηεπζε ησλ λέσλ (Lickorish and Jenkins, 2004, Βαξβαξέζνο, 2000). ΔΠΗΓΡΑΔΗ ΣΖΝ ΣΟΠΗΚΖ ΚΟΗΝΧΝΗΑ Μέζα απφ δηαθνξεηηθέο ηειηθέο εθηηκήζεηο έρεη πξνζδηνξηζηεί πσο εμαηηίαο ηνπ ηνπξηζκνχ ππάξρνπλ ζεηηθέο επηδξάζεηο ζε αξθεηνχο θιάδνπο φπσο ε βηνκεραλία, ε βηνηερλία, θαηαζθεπέο, ππεξεζίεο, κεηαθνξέο, εκπφξην θ.η.ι. Οη επηδξάζεηο απηέο θαηαγξάθνληαη ζε πεξηνρέο θαη ρψξεο κε πνηθίια ραξαθηεξηζηηθά αλάπηπμεο (Lickorish and Jenkins, 2004, Βαξβαξέζνο, 2000). ΦΟΡΟΛΟΓΗΚΑ ΔΟΓΑ ΓΗΑ ΣΟ ΚΡΑΣΟ ηαδηαθά κε ηελ αλάπηπμε ηνπ ηνπξηζκνχ παξαηεξνχκε πσο νη επελδχζεηο ζηνλ επξχηεξν ηνπξηζηηθφ ηνκέα αιιά θαη ε ηδηφηεηα ηνπ ηνπξηζκνχ έρνπλ εληζρχζεη ηελ δεκηνπξγία πνιιψλ κηθξψλ θαη κεγάισλ επηρεηξήζεσλ νη νπνίεο έρνπλ ζεκειηψδε αμία θαζψο νδεγνχλ ζηελ αχμεζε ησλ θνξνινγηθψλ εζφδσλ. ε απηήλ ηελ αχμεζε βέβαηα ζπληειεί ν απμαλφκελνο αξηζκφο ησλ απαζρνινχκελσλ ζηνλ ηνκέα, έρνληαο πςειά εηζνδήκαηα θαη αληίζηνηρν επίπεδν θαηαλαισηηθήο δαπάλεο. Γηα ηνλ ιφγν απηφ πνιιέο θνξέο γίλεηαη ζέκα απφ ην θξάηνο πσο ην κεγαιχηεξνο κέξνο ησλ εζφδσλ πξνέξρεηαη απφ ηνλ ηνκέα ηνπ ηνπξηζκνχ νπνίνο βέβαηα απαζρνιεί θαη γηα ηελ δηεμαγσγή ηνπ θαη άιινπο θιάδνπο (Lickorish and Jenkins, 2004, Βαξβαξέζνο, 2000). 12

13 ΑΤΞΖΖ ΣΧΝ ΣΗΜΧΝ ΣΖ ΓΖ ΣΟΠΗΚΑ ε ηνπηθφ επίπεδν πνιιέο θνξέο παξαηεξείηαη αχμεζε ηνπ θφζηνπο δσήο. Απηφ ζπκβαίλεη δηφηη ν ηνπξηζκφο ζπρλά δεκηνπξγεί πιεζσξηζηηθέο πηέζεηο ζε πεξηνρέο φπνπ ε αλάπηπμε είλαη καδηθή θαη νξγαλσκέλε. ηηο πεξηνρέο απηέο εμαηηίαο ηεο ηαρχηαηεο νηθνπεδνπνίεζεο, παξαηεξείηαη αχμεζε ζηηο ηηκέο ηεο γήο. Απηφ βέβαηα ζπκβαίλεη γηα ηελ κεγαιχηεξε επέθηαζε ησλ δξαζηεξηνηήησλ πνπ αθνξνχλ ηνλ ηνπξηζκφ θαη ηδηαίηεξα ζηηο πεξηνρέο φπνπ ππάξρεη θαη κεγάιε δήηεζε (Lickorish and Jenkins, 2004, Βαξβαξέζνο, 2000) Πεξηβαιινληηθέο επηπηώζεηο πγθεθξηκέλα, νη πεξηβαιινληηθέο επηπηψζεηο ηνπ ηνπξηζκνχ πεξηιακβάλνπλ: ηηο κεηαβνιέο ζην θπζηθφ πεξηβάιινλ, ζηελ αηκφζθαηξα, ζηα χδαηα, ζην έδαθνο, ζηε δηακφξθσζε ηνπ ηνπίνπ, ζηελ θαηαζηξνθή ή ζηε ζπληήξεζε ηεο ρισξίδαο θαη ηεο παλίδαο θαη κεηαβνιέο ζην δνκεκέλν πεξηβάιινλ, φπσο πνιενδνκία, αξρηηεθηνληθή, ηζηνξηθά κλεκεία, ππνδνκή, ηερλεηά πάξθα, θιπ. (Σζάξηαο, 2010, Lickorish and Jenkins, 2004) Θεηηθέο πεξηβαιινληηθέο επηπηώζεηο Οη ηνπξίζηεο πνπ ελδηαθέξνληαη γηα ην θπζηθφ πεξηβάιινλ κηαο πεξηνρήο «πιεξψλνπλ» γηα ηελ ίδξπζε θαη ηε ιεηηνπξγία εζληθψλ πάξθσλ θαη ηε δηαηήξεζε πεξηνρψλ θπζηθνχ θάινπο. Σα ρξήκαηα πνπ ζπγθεληξψλνληαη απφ ηα εηζηηήξηα εηζφδνπ ζε εζληθά πάξθα, κνπζεία, δσνινγηθνχο θήπνπο θαη αξραηνινγηθνχο ρψξνπο βνεζνχλ ζηελ θάιπςε ησλ δαπαλψλ γηα ηε ζπληήξεζή ηνπο. Δπίζεο, ν ηνπξηζκφο έρεη ηε δπλαηφηεηα λα επαηζζεηνπνηήζεη ην θνηλφ απέλαληη ζε πεξηβαιινληηθά δεηήκαηα θαη λα ζπκβάιιεη ζηε ζπλεηδεηνπνίεζε ησλ πεξηβαιινληηθψλ πξνβιεκάησλ, θέξλνληαο ηνπο αλζξψπνπο ζε ζηελή επαθή κε ηε θχζε θαη ην πεξηβάιινλ. Ζ ζπλεηδεηνπνίεζε ηεο αμίαο ηεο θχζεο ζπκβάιιεη ζηελ 13

14 πηνζέηεζε πξνηχπσλ ζπκπεξηθνξάο θηιηθήο πξνο ην πεξηβάιινλ (Σζάξηαο, 2010, Lickorish and Jenkins, 2004). Αξλεηηθέο πεξηβαιινληηθέο επηπηώζεηο Ο ζεκαληηθφηεξνο αληίθηππνο ηνπ ηνπξηζκνχ εκθαλίδεηαη θαηά ηε δηάξθεηα ηεο κεηαθίλεζεο ηνπ ηνπξίζηα απφ θαη πξνο ηνλ ηνπξηζηηθφ πξννξηζκφ, αιιά θαη θαηά ηε δηάξθεηα ηεο παξακνλήο ηνπ ζε απηφλ. Πνιιά απφ ηα κέζα κεηαθνξάο φπσο ιεσθνξεία, απηνθίλεηα θαη κνηνζηθιέηεο κπνξνχλ λα πξνθαιέζνπλ αηκνζθαηξηθή ξχπαλζε θαη θαηαζηξνθή ζε ηζηνξηθά κλεκεία. Δπίζεο, εμαηηίαο ησλ κεηαθνξψλ πέξα απφ ηηο εθπνκπέο αέξησλ ξχπσλ απμάλεηαη θαη ε ερνξχπαλζε. Ζ ερνξχπαλζε έρεη δπζάξεζηεο ζπλέπεηεο γηα ηνπο ππφινηπνπο ηνπξίζηεο, γηα ην ζχλνιν ηνπ πιεζπζκνχ πνπ επεξεάδεηαη άκεζα, αιιά θαη γηα ηελ παλίδα πνπ ππφθεηηαη φριεζε. ηηο πεξηνρέο κε πςειή ηνπξηζηηθή θίλεζε απαηηνχληαη κεγάιεο πνζφηεηεο γηα ελέξγεηα θαη λεξφ κε απνηέιεζκα ηελ εμάληιεζε ησλ θπζηθψλ πφξσλ θαη ηελ δεκηνπξγία αξλεηηθψλ ζπλαηζζεκάησλ. Ζ θαηαζθεπή έξγσλ ππνδνκήο γηα ηνπο ηνπξίζηεο κπνξεί επίζεο λα επηδξάζεη αξλεηηθά ζην πεξηβάιινλ. Δπίζεο, ε κφιπλζε ησλ πδάησλ θαη ε ξχπαλζε κπνξεί λα δεκηνπξγήζεη ζεκαληηθά πξνβιήκαηα. Ζ κφιπλζε πξνέξρεηαη απφ ηα αθαηέξγαζηα ιχκαηα θαη ηελ έθρπζε βελδίλεο πνπ βιάπηνπλ ηα ςάξηα θαη ηα πδξνθφξα θπηά. Δπίζεο, ε ιαζξνζεξία θαη ε απμεκέλε δήηεζε γηα θπλήγη ζε νξηζκέλεο πεξηνρέο έρεη νδεγήζεη ζηελ ζηαδηαθή εμαθάληζε ζπάλησλ εηδψλ δψσλ θαη πηελψλ. Δπίζεο, εκθαλίδεηαη θαη ην θαηλφκελν ηεο εηζβνιήο εμσηηθψλ εηδψλ αιιά θαη ε απψιεηα αιιά θαη ππνβάζκηζε θξίζηκσλ βηφηνπσλ, νηθνζπζηεκάησλ θαη άιισλ θπζηθψλ πεξηνρψλ (Σζάξηαο, 2010, Lickorish and Jenkins, 2004). Αθφκε, ε έιιεηςε πξνγξακκαηηζκνχ θαη θαλνληζκψλ δφκεζεο θαη ρξήζεσλ γεο ζε πνιινχο πξννξηζκνχο έρεη δηεπθνιχλεη ηελ αλνηθνδφκεζε μελνδνρείσλ θαηά κήθνο ησλ αθηψλ, ζε θνηιάδεο θαη ζε θπζηθά ηνπία. Ζ αλνηθνδφκεζε εγθαηαζηάζεσλ ηνπξηζκνχ αθνινπζείηαη θαη απφ άιιεο ππνδνκέο φπσο δξφκνη, θαηνηθίεο ππαιιήισλ, 14

15 ρψξνη ζηάζκεπζεο, πεξηνρέο ππεξεζηψλ θαη δηάζεζεο απνβιήησλ κε θαηαζηξνθηθέο ζπλέπεηεο γηα ην ηνπίν. Δπίζεο, ζε ζπλδπαζκφ κε ηελ έιιεηςε ειέγρνπ θαη θεληξηθνχ ζρεδηαζκνχ γηα ηελ αλάπηπμε ηνπ ηνπξηζκνχ εκθαλίδνληαη ζπρλά ηα θαηλφκελα απζαίξεηεο δφκεζεο θαη αζηηθνπνίεζεο ηνπ αγξνηηθνχ ρψξνπ (Σζάξηαο, 2010). Πεξηβαιινληηθέο επηπηώζεηο ΘΔΣΗΚΔ ΔΠΗΠΣΧΔΗ Γεκηνπξγία ή δηαρείξηζε πάξθσλ, δξπκψλ, πξνζηαηεπφκελσλ πεξηνρψλ θαη πεξηνρψλ θπζηθνχ θάιινπο Αχμεζε ηεο γλψζεο, ηεο επαηζζεηνπνίεζεο θαη ησλ δξαζηεξηνηήησλ ζπληήξεζεο θαη πξνζηαζίαο ηεο θχζεο απφ ηνπο επηζθέπηεο θαη ηελ ηνπηθή θνηλσλία. ΑΡΝΖΣΗΚΔ ΔΠΗΠΣΧΔΗ Αηκνζθαηξηθή ξχπαλζε θαη απμεκέλεο εθπνκπέο ιφγσ ησλ κεηαθηλήζεσλ Ρχπαλζε ησλ πδάηηλσλ πφξσλ ηεο θαθήο δηαρείξηζεο ησλ πγξψλ απνβιήησλ Απμεκέλε ρξήζε ρεκηθψλ νπζηψλ θαη άιισλ επηθίλδπλσλ πξντφλησλ Μεγαιχηεξε παξαγσγή ζηεξεψλ απνβιήησλ Ζρνξχπαλζε Απψιεηα ή ππνβάζκηζε θξίζηκσλ βηφηνπσλ, νηθνζπζηεκάησλ θαη άιισλ θπζηθψλ πεξηνρψλ. Απνςίισζε ησλ δαζψλ θαη έληνλε ή κε βηψζηκε ρξήζε γεο. Σξνπνπνίεζε νηθνζπζηεκάησλ απφ ηηο ηνπξηζηηθέο δξαζηεξηφηεηεο Δμάληιεζε απνζεκάησλ λεξνχ θαη ελέξγεηαο. Τπέξβαζε ηεο θέξνπζαο ηθαλφηεηαο ησλ νηθνζπζηεκάησλ Καηαζηξνθή ζαιάζζησλ νηθνζπζηεκάησλ θαη ξχπαλζεο ηεο ζάιαζζαο Δηζβνιή εμσηηθψλ εηδψλ Πεγή: Lickorish and Jenkins,

16 Κνηλωληθέο θαη πνιηηηζκηθέο επηπηώζεηο ΚΟΗΝΧΝΗΚΖ ΓΟΜΖ ηελ θνηλσληθή δνκή αιιάδνπλ ηφζν ηα ραξαθηεξηζηηθά φζν θαη νη ιεηηνπξγίεο ηεο ηνπηθήο θνηλσλίαο. Σεξάζηηεο αιιαγέο θαη πεξηζζφηεξν εκθαλείο κπνξνχκε λα δηαθξίλνπκε ζε πεξηνρέο φπνπ βξίζθνληαη ζηελ χπαηζξν θαη ηδηαίηεξα ζε γεσγξαθηθά απνκνλσκέλεο πεξηνρέο ή ζε αγξνηηθέο πεξηνρέο. Οη αιιαγέο απηέο γίλνληαη έληνλα δηαθξηηέο δηφηη δεκηνπξγείηαη έλαο λένο ηχπνο θνηλσληθήο δνκήο ( αζηηθνπνηεκέλεο), ζηελ φπνηα θχξην ραξαθηεξηζηηθφ είλαη ν ηνπξηζκφο (Σζάξηαο, 2010, Βαξβαξέζνο, 2000). ΔΠΑΓΓΔΛΜΑΣΗΚΖ ΚΑΗ ΚΟΗΝΧΝΗΚΖ ΚΗΝΖΣΗΚΟΣΖΣΑ πλήζσο ηα πςειά εηζνδήκαηα θαη ε κεγαιχηεξε θνηλσληθή απνδνρή ησλ ηνπξηζηηθψλ επαγγεικάησλ νδεγεί ζην θαηλφκελν πνπ νλνκάδνπκε επαγγεικαηηθή θαη θνηλσληθή θηλεηηθφηεηα, έρνληαο σο ζηφρν ηελ ελαζρφιεζε θαη απαζρφιεζε κε ηνλ ηνπξηζκφ ή ζε επαγγέικαηα φπσο ην εκπφξην πνπ ζρεηίδεηαη κε ηνλ ηνπξηζκφ. Ζ πξψηε επίπησζε ηνπ θαηλνκέλνπ απηνχ είλαη ε θαηαλνκή ησλ εηζνδεκάησλ ηνπ ηνπξηζκνχ ζε επξχηεξα ζηξψκαηα ηνπ πιεζπζκνχ. Ζ δεχηεξε είλαη ε ζηαδηαθή εγθαηάιεηςε ησλ θιάδσλ ησλ βηνκεραληψλ ή ησλ ππεξεζηψλ ιφγσ ελαζρφιεζεο κε ηνλ ηνπξηζκφ. Σν θαηλφκελν απηφ ζηαδηαθά κέζα ζηα ρξφληα παξαηεξείηαη έληνλα ζηνπο λένπο, άλδξεο θαη γπλαίθεο απνηειψληαο ην βαζηθφ ραξαθηεξηζηηθφ ηεο θνηλσληθήο δνκήο ησλ ηνπξηζηηθψλ πεξηνρψλ θπξίσο ζηα πξψηα ζηάδηα αλάπηπμεο ηνπο (Σζάξηαο, 2010, Βαξβαξέζνο, 2000). 16

17 ΔΠΗΚΟΗΝΧΝΗΑ ΝΣΟΠΗΧΝ ΜΔ ΣΟΤΡΗΣΔ Έλα ζεκαληηθφ παξάδεηγκα ησλ επηπηψζεσλ ηνπ ηνπξηζκνχ ζηελ θνηλσληθή ζπκπεξηθνξά θαζψο θαη ζηηο αληηιήςεηο, αμίεο ησλ ληφπησλ είλαη ε επηθνηλσλία κε ηνπο ηνπξίζηεο. Σν θαηλφκελν απηφ ζπγθεληξψλεη κε δηαθνξεηηθφ ηξφπν θάζε θνξά ην ελδηαθέξνλ πνιιψλ εξεπλεηψλ νη νπνίνη αλαιχνπλ ηε ζρέζε πνπ αλαπηχζζεηαη κεηαμχ ησλ ληφπησλ θαη ησλ ηνπξηζηψλ. Αξρηθά, ε επηθνηλσλία απηή επεξεάδεηαη απφ ηνλ ηχπν αλάπηπμεο ηεο θάζε πεξηνρήο θαζψο θαη απφ ηηο δηαθνξέο ησλ πνιηηηζκηθψλ θαη θνηλσληθψλ ραξαθηεξηζηηθψλ ηνπξηζηψλ θαη ληφπησλ. Σα απνηειέζκαηα πνπ πξνθχπηνπλ ζρεηίδνληαη κε ην ζηάδην αλάπηπμεο, καδηθνπνίεζεο ηνπ ηνπξηζκνχ. Έηζη πνιιέο θνξέο νη ληφπηνη θαη νη ηνπξίζηεο θαηαιήγνπλ ζε κία ζρέζε εκπνξηθήο ζπλαιιαγήο φπνπ ν έλαο πνπιάεη θαη ν άιινο αγνξάδεη (Σζάξηαο, 2010, Βαξβαξέζνο, 2000). ΑΛΛΑΓΔ Δ ΖΘΖ ΚΑΗ ΔΘΗΜΑ, ΚΟΗΝΧΝΗΚΔ ΥΔΔΗ ηηο πεξηζζφηεξεο θνηλσλίεο φπνπ είλαη έληνλε ε αλάπηπμε ηνπ ηνπξηζκνχ ζηηο παξαγσγηθέο δνκέο θαη ηξφπν δσήο κε πνιιά ραξαθηεξηζηηθά αζηηθνπνίεζεο δεκηνπξγνχληαη ζεκαληηθέο αιιαγέο ζηηο θνηλσληθέο ζρέζεηο, ηα ήζε θαη ηα έζηκα. Σέηνηεο αιιαγέο παξαηεξνχκε έληνλα ζηηο ζρέζεηο κεηαμχ ησλ δχν θχισλ ζηνλ ηξφπν δσήο θαη ζπκπεξηθνξάο αιιά θαη ζηα άηνκα ηα νπνία δνπλ καδί ζε κία θνηλφηεηα. Άκεζα ή έκκεζα νη αιιαγέο απηέο πξνέξρνληαη απφ ηηο λέεο παξαγσγηθέο θαη θνηλσληθέο δνκέο νη νπνίεο βξίζθνληαη κέζα ζην πιαίζην ησλ ηνπξηζηηθψλ πεξηνρψλ έρνληαο ζην ζχλνιφ ηνπο αζηηθά ραξαθηεξηζηηθά (Σζάξηαο, 2010, Βαξβαξέζνο, 2000). 17

18 ΔΜΠΟΡΔΤΜΑΣΟΠΟΗΖΖ ΓΡΑΣΖΡΗΟΣΖΣΧΝ ΣΟΠΗΚΟΤ ΠΟΛΗΣΗΜΟΤ ΚΑΗ ΠΑΡΑΓΟΖ ηνλ ηνπξηζκφ ε αλάπηπμε νξγαλσκέλσλ ππνδνκψλ θαη ππεξεζηψλ νδεγεί ζε πξνψζεζε πνιιψλ εκπνξηθψλ ραξαθηεξηζηηθψλ ηνπ ηνκέα κε βαζηθφ ζηφρν ηελ εμππεξέηεζε ηνπ ηνπξίζηα. ην πιαίζην απηφ πνιιέο απφ ηηο κνξθέο ηνπ ηνπηθνχ πνιηηηζκνχ νη νπνίεο πεξηιακβάλνπλ πνιηηηζηηθέο εθδειψζεηο θαη πνιιέο θνξέο δηάθνξα βηνηερληθά πξντφληα κεηαηξέπνληαη ηηο πεξηζζφηεξεο θνξέο ζε ηνπξηζηηθά πξντφληα θαη πσινχληαη ζαλ αλακλεζηηθφ ηνπ ηαμηδηνχ. Αξλεηηθφ πνπ ζπκβαίλεη ζπρλά είλαη φηη ηα πξντφληα απηά είλαη ρακειήο πνηφηεηαο θα δελ απνδίδνπλ έηζη φπσο ζα έπξεπε ηα πξαγκαηηθά ραξαθηεξηζηηθά ηνπ πνιηηηζκνχ (Σζάξηαο, 2010, Βαξβαξέζνο, 2000). 18

19 1.4. Ηζηνξηθή εμέιημε ηεο ηνπξηζηηθήο αλάπηπμεο Ο ηνπξηζκφο ζηελ Διιάδα έρεη πνιιά ρξφληα δσήο απφ φηαλ μεθίλεζε. Αθξηβψο ην θαηλφκελν απηφ πνπ νλνκάδνπκε «Σνπξηζκφο» έρεη µηα ηζηνξία ε νπνία αξρίδεη απφ ηελ αξραία επνρή θαη ζπλερίδεηαη έρνληαο δηαθνξεηηθή κνξθή κέρξη θαη ζήκεξα. Απφ ηελ ηζηνξία έρνπκε ηελ δπλαηφηεηα λα θαηαγξάςνπκε ηελ εμέιημε ηνπ Σνπξηζκνχ, ζε ηξεηο ρξνληθά πεξηφδνπο (Σζάξηαο, 2010) 1. Ζ πξψηε ρξνληθή πεξίνδνο αξρίδεη απφ ηελ αξραία επνρή θαη ζηακαηάεη ζηελ επνρή ηεο βηνκεραληθήο επαλάζηαζεο. ε απηή ηελ επνρή νη άλζξσπνη έθαλαλ µαθξηλά ηαμίδηα ζε φιν ηνλ θφζκν. 2. Ζ δεχηεξε πεξίνδνο είλαη μεθηλά ηελ επνρή ηνπ 19νπ αηψλα ζηελ νπνία θάλνπλ ηελ εκθάληζε ηνπο νη πξψηεο νκάδεο ηνπξηζηψλ. Ζ βηνκεραληθή επαλάζηαζε έδσζε θψο ζε ηερλνινγηθφ αιιά θαη νηθνλνκηθφ επίπεδν θαζψο θαη αιιαγέο ζηελ πνιηηηζκηθή ηαπηφηεηα ηεο θάζε ρψξαο. Όια απηά ζπλέβαιιαλ ζηελ αλάπηπμε ησλ πξψησλ νξγαλσκέλσλ ηαμηδηψλ ζηα νπνία δηλφηαλ ηδηαίηεξε πξνζνρή θαη ήηαλ επηηπρή. 3. Ζ ηξίηε θαη ηειεπηαία πεξίνδνο ηνπ ηνπξηζκνχ ζηελ Διιάδα, αξρίδεη απφ ηνλ 20ν αηψλα κέρξη ζήκεξα. Σα βαζηθά ραξαθηεξηζηηθά ηεο επνρήο απηήο, φζνλ αθνξά ηνλ Σνπξηζκφ, είλαη φηη απέθηεζε δηεζλή ραξαθηήξα ζε ζρέζε κε παιαηφηεξα θαη έγηλε πην επηιεθηηθφο. Οη άλζξσπνη πάλε δηαθνπέο γηα λα επηζθεθηνχλ θαηλνχξγηεο ρψξεο, µε ζθνπφ λα γλσξίζνπλ θαηλνχξγηνπο ηφπνπο, λένπο αλζξψπνπο θαη δηαθνξεηηθέο πνηφηεηεο δσήο θαη θνπιηνχξαο. Ζ Διιάδα ήηαλ γλσζηή ζηνπο Δπξσπαίνπο πνιχ πξηλ ν ηνπξηζκφο απνθηήζεη ηελ ζεκεξηλή ηνπ κνξθή. Σν ηαμίδη ζηελ Διιάδα πνιιέο θνξέο είρε εθπαηδεπηηθφ θαη ηζηνξηθφ ραξαθηήξα, εηδηθά γηα ηνπο ηαμηδηψηεο πνπ αζρνινχληαλ κε θιαζζηθέο ζπνπδέο, νη νπνίνη βαζηζκέλνη ζηα γξαπηά ησλ αξραίσλ ηζηνξηθψλ θαη θηινζφθσλ, επηζθέπηνληαλ πεξηνρέο κε ηδηαίηεξε ηζηνξηθή θαη αξραηνινγηθή αμία (Αζήλα, Οιπκπία, Γειθνί, θιπ.). Μεηά ηελ αλεμαξηεζία ηνπ ειιεληθνχ θξάηνπο, ε γέλλεζε ηεο ξνκαληηθήο ηδέαο γηα ηε αξραία Διιάδα, πξνζέιθπζε πάξα πνιινχο Δπξσπαίνπο επηρεηξεκαηίεο θαη δηπισκάηεο. Οη Οιπκπηαθνί αγψλεο ζεκαηνδφηεζαλ ηελ αξρή γηα 19

20 ηελ πξφνδν θαη ηελ εμέιημε ηνπ ειιεληθνχ ηνπξηζκνχ, πξνζειθχνληαο πνιινχο ηνπξίζηεο, δεκηνπξγψληαο έηζη πνιιέο μελνδνρεηαθέο κνλάδεο ζηελ Αζήλα, ην Ναχπιην θαη άιιεο ειιεληθέο πφιεηο. Άξρηζαλ επίζεο λα εκθαλίδνληαη θαη λα θάλνπλ ηελ εκθάληζε ηνπο πνιιά άγλσζηα κέρξη εθείλε ηελ επνρή επαγγέικαηα ηα νπνία έρνπλ ζρέζε κε ηνλ ηνπξηζκφ (ηαμηδησηηθά γξαθεία, ηαμηδησηηθνί πξάθηνξεο, δηεπζπληέο μελνδνρείσλ θιπ.) (Σζάξηαο, 2010) Σν 1925 θαηαγξάθεθαλ ππεξβνιηθέο αθίμεηο αιινδαπψλ ηνπξηζηψλ ζηελ Διιάδα. Σα επφκελα έηε παξαηεξήζεθε ζπλερήο αχμεζε ηεο θίλεζεο κέρξη θαη ην Σν 1929 κε ηελ βνήζεηα ηνπ λφκνπ δφζεθε ζεκαζία ζηε βειηίσζε ησλ μελνδνρεηαθψλ ππεξεζηψλ γεγνλφο πνπ νδήγεζε ζηε δεκηνπξγία κεξηθψλ απφ ηα θαιχηεξα θαη αθξηβφηεξα μελνδνρεία ηεο Αζήλαο πνπ θάπνηα απφ απηά κπνξεί λα ππάξρνπλ κέρξη θαη ζήκεξα. Δπίζεο, ηελ ίδηα ρξνληά δεκηνπξγήζεθε ν Διιεληθφο Οξγαληζκφο Σνπξηζκνχ, ν νπνίνο θαηαξγήζεθε ην 1936, αιιά επαληδξχζεθε ην 1950 (Σζάξηαο, 2010). Τπάξρνπλ θάπνηνη νπζηαζηηθνί παξάγνληεο πνπ δηακφξθσζαλ ζηαδηαθά ηα ραξαθηεξηζηηθά ηνπ κνληέινπ ηνπξηζηηθήο αλάπηπμεο ζηελ πεξίνδν κεηά ην 1950 ζηελ Διιάδα. Οη παξάγνληεο απηνί είλαη νη αθφινπζνη: (Σζάξηαο, 2010) 1. Πξψηνο θαη θαζνξηζηηθφο παξάγνληαο κε ζεκαληηθέο επηπηψζεηο ζηε γεληθφηεξε αλάπηπμε ηεο ρψξαο ππήξμε ην πξφηππν ηνπξηζηηθήο αλάπηπμεο πνπ πηνζεηήζεθε ζηε κεηαπνιεκηθή πεξίνδν θαη παξακέλεη θπξίαξρν κέρξη θαη ζήκεξα. Σν πξφηππν απηφ αθνξά ζηελ αλάπηπμε ππνδνκψλ θαη ππεξεζηψλ ηνπ νξγαλσκέλνπ καδηθνχ ηνπξηζκνχ ηεο θαινθαηξηλήο θπξίσο πεξηφδνπ. Οη παξάγνληεο δηακφξθσζεο απηνχ ηνπ πξνηχπνπ θαη αληίζηνηρα ηνπ ηνπξηζηηθνχ πξντφληνο ηεο ρψξαο είλαη νη εμήο: Ζ ζηαδηαθή πηνζέηεζε ελφο πξνηχπνπ αλάπηπμεο ην νπνίν αθνξά ηνλ ηνπξηζκφ δηαθνπψλ. Δμνινθιήξνπ δήηεζε αιινδαπψλ ηνπξηζηψλ. Καηάηαμε ηεο Διιάδαο ζηελ επξχηεξν πιαίζην ησλ κεζνγεηαθψλ ρσξψλ. Δμάξηεζε πνιιψλ πεξηνρψλ απφ ηνλ νξγαλσκέλν ηνπξηζκφ ηεο θαινθαηξηλήο πεξηφδνπ 20

21 Υξνληθή θαζπζηέξεζε απφ ηελ Διιάδα ζηελ δεκηνπξγία ηνπξηζηηθά εμεηδηθεπκέλσλ πξντφλησλ. 2. Ο δεχηεξνο παξάγνληαο αθνξά ηφζν ην ππαξθηφ ζεζκηθφ πιαίζην ηνπ ζρεδηαζκνχ ηεο νξγάλσζεο θαη ηεο ιεηηνπξγίαο ηνπ ηνπξηζκνχ φζν θαη ηελ επίζεκε θξαηηθή πνιηηηθή θαη ηελ εθαξκνγή ηεο ζηα δεηήκαηα πνπ ζρεηίδνληαη κε ηελ ηνπξηζηηθή αλάπηπμε ηεο ρψξαο. πγθεθξηκέλα : Διιείςεηο θαη αδπλακίεο ηνπ ζεζκηθνχ πιαηζίνπ ιεηηνπξγίαο ηνπ ηνπξηζκνχ. Πνιηηηθή θαη ζηξαηεγηθφο ζρεδηαζκφο γηα ηελ ηνπξηζηηθή αλάπηπμε. 3. O ηξίηνο παξάγνληαο αθνξά ηελ νξγάλσζε ησλ ππνδνκψλ θαη ππεξεζηψλ ηνπ ηνπξηζηηθνχ ηνκέα. πγθεθξηκέλα : Διιείςεηο ππνδνκψλ θαη ππεξεζηψλ νη νπνίεο ζπγθξνηνχλ ηνλ ηνπξηζηηθφ ηνκέα ηεο Διιάδαο. Οξγαλσηηθέο αδπλακίεο θαη πξνβιήκαηα εθζπγρξνληζκνχ ησλ ηνπξηζηηθψλ ππνδνκψλ θαη ππεξεζηψλ ηεο ρψξαο. 4. Ο ηέηαξηνο παξάγνληαο αθνξά ηελ ρσξηθή ζπγθέληξσζε θαη πεξηβαιινληηθέο δηαζηάζεηο ηεο ηνπξηζηηθήο αλάπηπμεο. πγθεθξηκέλα : Σα ραξαθηεξηζηηθά ρσξηθήο ζπγθέληξσζεο ηεο ηνπξηζηηθήο αλάπηπμεο απνηειείηαη απφ αληζνκέξεηεο θαη ππνβάζκηζε Αεηθφξνο ηνπξηζηηθή αλάπηπμε: νη πεξηβαιινληηθέο δηαζηάζεηο ελφο ζχγρξνλνπ πξνηχπνπ αλάπηπμεο. 5. Ο πέκπηνο παξάγνληαο αθνξά ηηο πζηεξήζεηο θαη αδπλακίεο ζηελ εθπαίδεπζε, ηελ έξεπλα θαη ηελ επηζηεκνληθή αλάιπζε ηνπ ηνπξηζκνχ. πγθεθξηκέλα : Σνπξηζηηθή εθπαίδεπζε: αλεπάξθεηεο κε βάζε ηα δηεζλή δεδνκέλα θαη ηηο αλάγθεο αλάπηπμεο θαη ιεηηνπξγίαο ηνπ ηνπξηζκνχ ζηελ Διιάδα. Έξεπλα θαη επηζηεκνληθή αλάιπζε ηνπ ηνπξηζκνχ: πζηεξήζεηο θαη αδπλακίεο. 6. Ο έθηνο παξάγνληαο αγνξά ηηο πνιηηηθέο πξνβνιήο ηνπ ειιεληθνχ ηνπξηζηηθνχ πξντφληνο. πγθεθξηκέλα : 21

22 Μάξθεηηλγθ ηνπ ειιεληθνχ ηνπξηζκνχ: κεγάιεο ζεζκηθέο θαη νξγαλσηηθέο αδπλακίεο. Γηαθήκηζε: αξθεηέο ζεηηθέο πξνζπάζεηεο αιιά θαη ζεκαληηθέο ειιείςεηο. Ζ αλνδηθή πνξεία ηνπ ειιεληθνχ ηνπξηζκνχ ζπλερίζηεθε θαη θαηά ηε δεθαεηία , νπφηε θαη απμήζεθε ζεκαληηθά ε μελνδνρεηαθή ππνδνκή ηεο ρψξαο κε ηε δεκηνπξγία κηθξνχ ή κεζαίνπ κεγέζνπο μελνδνρεηαθψλ κνλάδσλ πνπ δεκηνπξγήζεθαλ απφ ηδηψηεο κε ηελ βνήζεηα δαλείσλ. Ζ αλέγεξζε λέσλ ηνπξηζηηθψλ ππεξεζηψλ ζπλερίζηεθε θαη κεηά ην 1980 κε επηδνηήζεηο κέζσ ηνπ αλαπηπμηαθνχ λφκνπ απφ ην θξάηνο. Σελ πεξίνδν έθαλε ηελ εκθάληζε ηεο κηα ηνπξηζηηθή πνιηηηθή πξνο ηελ θαηεχζπλζε ηεο βειηίσζεο ηεο πνηφηεηαο ηνπ ηνπξηζηηθνχ πξντφληνο. Γειαδή επηρεηξήζεθε λα μεθηλήζεη ε αλεμαξηεηνπνίεζε απφ ην καδηθφ ηνπξηζκφ θαη επηδηψρζεθε ε αμηνπνίεζε φισλ ησλ βαζηθψλ πιενλεθηεκάησλ ηεο ρψξαο καο γηα ηελ αλάπηπμε ησλ εηδηθψλ κνξθψλ ηνπξηζκνχ. Έηζη ζχκθσλα κε απηά ηέζεθαλ επί κέξνπο ζηφρνη, πέξαλ απφ ηελ κεγέζπλζε ηεο θπξηαξρίαο ηνπ καδηθνχ ηνπξηζκνχ, φπσο ε επηκήθπλζε ηεο ηνπξηζηηθήο πεξηφδνπ, ε θαιχηεξε θαηαλνκή ζην ρψξν ησλ ηνπξηζηηθψλ δξαζηεξηνηήησλ θαη ε πξνζηαζία ηνπ πεξηβάιινληνο (Σζάξηαο, 2010). Σν 2008 ε ζεκαζία ηνπ ηνπξηζκνχ γηα ηελ ειιεληθή νηθνλνκία θαη θνηλσλία είλαη ηδηαίηεξα κεγάιε. Δηδηθφηεξα, ε ζπκβνιή ηεο ηνπξηζηηθήο νηθνλνκίαο ζην ΑΔΠ ηεο ρψξαο θηάλεη ην 16,2%, ελψ ε ζπλνιηθή απαζρφιεζε ζηελ ηνπξηζηηθή νηθνλνκία είλαη ηδηαίηεξα ζεκαληηθή αλνίγνληαο ρηιηάδεο ζέζεηο εξγαζίαο κε πνζνζηφ πνπ αληηζηνηρεί ζην 19,6% ησλ απαζρνινπκέλσλ ηεο ρψξαο. ήκεξα, πιένλ, ε ηνπξηζηηθή αλάπηπμε ζπκβάιιεη άκεζα ζηε δεκηνπξγία ηνπιάρηζηνλ 9% ηνπ ΑΔΠ ηεο ρψξαο, ελψ ε άκεζε θαη έκκεζε ζπκβνιή ηνπ εθηηκάηαη ζε 20% έσο 25%, επηβεβαηψλνληαο ην γεγνλφο φηη απνηειεί ηελ βηνκεραλία ηεο ρψξαο. Δπίζεο, απνηειεί ζεκαληηθφ ζηνηρείν ηεο ειιεληθήο νηθνλνκίαο, θαζψο ην 2014 παξνπζίαζε ππήξμε αλάπηπμε 11,3%. Δπηπιένλ, πξνζέθεξε ην 30% ησλ ζέζεσλ κηζζσηήο απαζρφιεζεο ζηνλ ηδησηηθφ ηνκέα κε ηελ αλάπηπμε ηνπ θαη πιένλ ησλ ζέζεσλ απηναπαζρνινχκελσλ ζε 31 ρηιηάδεο κηθξά μελνδνρεία θαη ελνηθηαδφκελα δσκάηηα θαη δεθάδεο ρηιηάδεο επηρεηξήζεηο εζηίαζεο. Σέινο, αμίδεη λα ζεκεησζεί πσο ε ζπκβνιή ηνπ ηνπξηζκνχ ζηελ ειιεληθή νηθνλνκία ην 2014 θάιπςε απφιπηα κε ηηο 22

23 ηαμηδησηηθέο εηζπξάμεηο ην 75% ηνπ ειιείκκαηνο ηνπ εκπνξηθνχ ηζνδπγίνπ. Οη εηζπξάμεηο απηέο ζρεδφλ ηζνχληαη κε ηηο εηζπξάμεηο απφ ηηο εμαγσγέο φισλ ησλ άιισλ πξντφλησλ πνπ εμάγεη ε ρψξα, εμαηξνπκέλσλ ησλ εηζπξάμεσλ απφ εμαγσγή πινίσλ θαη θαπζίκσλ. Δπνκέλσο αλ ζηηο ηαμηδησηηθέο εηζπξάμεηο ππνινγίζνπκε θαη ηηο εηζπξάμεηο απφ αεξνκεηαθνξέο θαη ζαιάζζηεο κεηαθνξέο απφ ηνλ εηζαγφκελν ηνπξηζκφ, ηφηε ην ζχλνιν ππεξβαίλεη θαηά πνιχ ην ζχλνιν ησλ εηζπξάμεσλ απφ ηηο εμαγσγέο φισλ ησλ άιισλ πξντφλησλ πιελ πινίσλ θαη θαπζίκσλ. ηαηηζηηθά ππνινγίδεηαη πσο κέρξη ην 2020 νη ζέζεηο εξγαζίαο ζηελ ηνπξηζηηθή νηθνλνκία κπνξεί λα απμεζεί ηνπιάρηζηνλ θαηά άηνκα, θαιχπηνληαο ην πνζνζηφ ησλ αλέξγσλ θαηά απφ ηα πξνεγνχκελα ρξφληα. Καηαιήγνληαο, ινηπφλ, ν ειιεληθφο ηνπξηζκφο είλαη έλαο απφ ηνπο ειάρηζηνπο ηνκείο ηεο εζληθήο νηθνλνκίαο, ν νπνίνο είλαη απφιπηα αληαγσληζηηθφο ζε παγθφζκην επίπεδν (Σζάξηαο, 2010). 23

24 1.5. Βηωζηκόηεηα ζηνλ ηνπξηζκό Ζ βησζηκφηεηα ζηνλ ηνπξηζκφ, φπσο θαη ζηηο άιιεο νηθνλνκηθέο δξαζηεξηφηεηεο έρεη ηξεηο αιιεινζπλδεφκελεο φςεηο: ηελ πεξηβαιινληηθή, ηελ θνηλσληθφ-πνιηηηζκηθή θαη ηελ νηθνλνκηθή. Δπίζεο, ν βηψζηκνο ηνπξηζκφο πξνυπνζέηεη νξζνινγηθή ρξήζε ησλ θπζηθψλ πφξσλ, ζεβαζκφ ηεο βηνπνηθηιφηεηαο, ειαρηζηνπνίεζε ησλ δπζκελψλ νηθνινγηθψλ, θνηλσληθψλ θαη πνιηηηζηηθψλ επηπηψζεσλ θαη κεγηζηνπνίεζε ησλ σθειεηψλ γηα ην πεξηβάιινλ θαη ηηο ηνπηθέο θνηλσλίεο. Ωο βηψζηκε ηνπξηζηηθή αλάπηπμε νξίδεηαη ε ηνπξηζηηθή αλάπηπμε πνπ δξαζηεξηνπνηείηαη ηζφξξνπα ζηελ ηνπηθή, θνηλσληθή, νηθνλνκηθή, πνιηηηζκηθή θαη πεξηβαιινληηθή δνκή ηεο θάζε ηνπξηζηηθήο πεξηνρήο, δηακνξθψλνληαο παξάιιεια φξνπο (ππεξεζίεο, ππνδνκέο, ηερλνγλσζία) γηα ηε ζπλερή αλαηξνθνδφηεζή ηεο. Ζ βησζηκφηεηα ζηνλ ηνπξηζκφ εζηηάδεηαη ζε ζέκαηα, φπσο: (Κνθθψζεο Σζάξηαο, 2001) Ζ ηζφηεηα ηεο ηνπηθήο θνηλσλίαο, αλαθνξηθά κε ηα πξφηππα δηαβίσζεο θαη ηεο πνηφηεηαο δσήο. Ζ ηθαλνπνίεζε ησλ αλαγθψλ θαη ησλ επηζπκηψλ ησλ ηνπξηζηψλ θαη ησλ απαηηήζεσλ ηεο ηνπξηζηηθήο βηνκεραλίαο. Ζ πξνζηαζία ησλ πφξσλ πνπ απνηεινχλ ηε βάζε ηνπ ηνπξηζκνχ (θπζηθφ θαη αλζξσπνγελέο πεξηβάιινλ) Ζ ζπληήξεζε ή βειηίσζε ηεο αληαγσληζηηθφηεηαο ηεο ηνπξηζηηθήο βηνκεραλίαο. 24

25 1.6. Δηδηθέο θαη Δλαιιαθηηθέο κνξθέο ηνπξηζκνύ Σν είδνο ηνπξηζκνχ πνπ αλαπηχρζεθε αξρηθά ήηαλ ν καδηθφο ηνπξηζκφο ν νπνίνο αλαπηχρζεθε αξρηθά ζηελ επξχηεξε πεξηνρή ηεο Μεζνγείνπ. Οη ηνπξίζηεο ζε απηή ηελ κνξθή επηιέγνπλ ηελ πξνβνιή ηνπ 3S (sea- sand- sun) θαη ηεο πνιηηηζκηθήο θιεξνλνκηάο. Δθηφο απφ ηνλ καδηθφ ηνπξηζκφ ε άιιε κνξθή ηνπξηζκνχ πνπ ππάξρεη είλαη ν ελαιιαθηηθφο ηνπξηζκφο. Σν είδνο απηφ ηνπ ηνπξηζκνχ έρεη ζθνπφ λα ηξαβήμεη ηνλ ηνπξίζηα θαη λα πξνζπαζήζεη λα ηθαλνπνηήζεη ηηο αλάγθεο ηνπ. Απηφ πνπ επεξεάδεη ηελ δήηεζε ηνπ ηνπξηζκνχ είλαη ε ηηκή ηνπ ηνπξηζηηθνχ πξντφληνο. Ο ελαιιαθηηθφο ηνπξηζκφο έρεη πνιιά είδε, ηα νπνία δεκηνπξγνχληαη απφ ηηο αλάγθεο ησλ ηνπξηζηψλ. Αληίζεηα κε ηνλ καδηθφ ηνπξηζκφ, ν ελαιιαθηηθφο έρεη σο θχξην ζθνπφ ηελ πξνζηαζία ηνπ πεξηβάιινληνο θαη ηελ δηαζθάιηζε ησλ πνιηηηζηηθψλ θαη θνηλσληθψλ ραξαθηεξηζηηθψλ ηεο πεξηνρήο. χκθσλα κε ηνπο (Κνθθψζεο Σζάξηαο, 2001) «ν ελαιιαθηηθφο ηνπξηζκφο δεκηνπξγήζεθε γηα ηελ ηθαλνπνίεζε ζπγθεθξηκέλσλ αλαγθψλ ησλ ηνπξηζηψλ κε εηδηθά ελδηαθέξνληα θαη έηζη δεκηνπξγήζεθα νκάδεο κε θνηλά ελδηαθέξνληα». Σα βαζηθφηεξα είδε ελαιιαθηηθνχ ηνπξηζκνχ είλαη: Κνηλσληθφο ηνπξηζκφο: Δίλαη ν ηνπξηζκφο πνπ γίλεηαη γηα άηνκα ρακεινχ εηζνδεκαηηθνχ επηπέδνπ θαη αλέξγνπο ή πνιχηεθλνπο. Αζιεηηθφο ηνπξηζκφο: ε απηφ ην είδνο ηνπξηζκνχ, ν ηνπξίζηαο επηζθέπηεηαη θάπνηα ρψξα ιφγν θάπνηνπ κεγάινπ αζιεηηθνχ γεγνλφηνο π.ρ. νιπκπηαθνί αγψλεο, ηνπξλνπά ηέληο θ.α.. πλεδξηαθφο ηνπξηζκφο: Γίλεηαη κε ζθνπφ ζπλέδξηα θαη ζπζθέςεηο θαη ζπλήζσο επηιέγνληαη μελνδνρεία πνιπηειείαο. Θξεζθεπηηθφο ηνπξηζκφο: Λφγν ησλ πνιιψλ εθθιεζηψλ, ησλ κνλαζηεξηψλ θαη ησλ πνιιψλ ρψξσλ πνπ κπνξεί λα επηζθεθζεί ψζηε λα πξνζθπλήζεη ν ηνπξίζηαο, ε Διιάδα έρεη πνιχ αλεπηπγκέλε απηή ηελ κνξθή ηνπξηζκνχ. Θαιάζζηνο ηνπξηζκφο: Δίλαη ην ζχλνιν φισλ ησλ δξαζηεξηνηήησλ πνπ γίλνληαη ζηελ ζάιαζζα. 25

26 Οηθνηνπξηζκφο: Οηθνηνπξηζκφο είλαη ε ηνπξηζηηθή δξαζηεξηφηεηα ε νπνία γίλεηαη ζε «άζηθηεο πεξηνρέο» θαη απηφ ην είδνο έρεη ζθνπφ λα γλσξίζεη ν ηνπξίζηαο ηηο θπζηθέο ηδηνκνξθίεο ησλ πεξηνρψλ. Αγξνηνπξηζκφο: Όζνη επηιέγνπλ απηφ ην είδνο ηνπξηζκνχ, επηιέγνπλ πεξηνρέο πνπ κπνξνχλ λα θάλνπλ δξαζηεξηφηεηεο ζηελ θχζε, λα θαιιηεξγήζνπλ θαη λα καδέςνπλ θαξπνχο δέληξσλ. Οξεηβαηηθφο ηνπξηζκφο: Οη ηνπξίζηεο ιακβάλνπλ κέξνο ζε δηάθνξεο νξεηβαζίεο πνπ δηνξγαλψλνληαη. Σνπξηζκφο πγείαο: Ο ηνπξηζκφο πγείαο ή αιιηψο ζεξαπεπηηθφο ηνπξηζκφο είλαη ην είδνο ηνπξηζκνχ πνπ αλαπηχρζεθε απφ πνιχ παιηά. Έλα ηέηνην παξάδεηγκα είλαη ε επηινγή ηφπνπ κε ηακαηηθά ινπηξά. Δθπαηδεπηηθφο ηνπξηζκφο: Απφ ην ζρνιείν ηα παηδηά πεγαίλνπλ ζε δηάθνξα κέξε κε ην ζρνιείν, επηζθέπηνληαη κνπζεία, ηζηνξηθά κλεκεία θαη άιια κέξε ψζηε λα κάζνπλ θάπνηα πξάγκαηα απφ ηελ ηζηνξία θαη ηνλ πνιηηηζκφ ηνπο. 26

27 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 2 : ΣΑΓΗΑ ΕΧΖ ΔΝΟ ΣΟΤΡΗΣΗΚΟΤ ΠΡΟΟΡΗΜΟΤ ηάδηα ηνπξηζηηθήο αλάπηπμεο πξννξηζκώλ 1 ν ηάδην Αλάπηπμεο: ην ζηάδην απηφ, ε πεξηνρή είλαη αθφκα άγλσζηε σο ηνπξηζηηθφο πξννξηζκφο θαη ν αξηζκφο ησλ ηνπξηζηψλ πνπ ηελ επηζθέπηεηαη είλαη ζρεηηθά κηθξφο, ελψ νη επηρεηξεκαηίεο πνπ ζέινπλ λα αζρνιεζνχλ κε ηνλ ηνπξηζηηθφ θιάδν είλαη ειάρηζηνη εψο θαη θαζφινπ. Όκσο, είλαη ζεκαληηθφ λα αλαθεξζεί φηη ν αξηζκφο ηνπο είλαη ζπλερψο απμαλφκελνο. Σν επίπεδν ησλ ππαξρφλησλ ππνδνκψλ θαη ησλ πξνζθεξφκελσλ ππεξεζηψλ είλαη κηθξφο ζε ζρέζε κε ηνλ αξηζκφ ησλ ηνπξηζηψλ νπφηε παξαηεξείηαη κηα ζηαδηαθή θαη αξγή αιιαγή ησλ παξαγσγηθψλ δνκψλ ηεο πεξηνρήο κε ζηξνθή πξνο ηηο ηνπξηζηηθέο ππεξεζίεο. Δπίζεο, νη ηνπξίζηεο αληηκεησπίδνληαη απφ ηνπο ληφπηνπο κε αξθεηά θηιφμελε δηάζεζε, αθνχ θαη απηνί ζέινπλ λα έξζνπλ ζε επαθή κε δηαθνξεηηθέο αληηιήςεηο θαη θνπιηνχξεο απφ δηαθνξεηηθέο πεξηνρέο φρη κφλν απφ ηελ Διιάδα αιιά θαη απφ ην εμσηεξηθφ. Οη θχξηνη παξάγνληεο πνπ ζπκβάινπλ ζε απηέο ηηο αιιαγέο είλαη νη ληφπηνη επηρεηξεκαηίεο θαη νη λένη ηεο πεξηνρήο, νη νπνίνη επηζπκνχλ λα πξνζειθχζνπλ ηνπξίζηεο ζηελ πεξηνρή ηνπο. ε απηή ηελ πξφζεζε ζπκβάινπλ θαη νη εθαξκνγέο θάπνησλ πξνγξακκάησλ απφ ην θξάηνο ηνπξηζηηθήο αλάπηπμεο ηνπηθήο ή εζληθήο εκβέιεηαο, θαζψο θαη ε πξνβνιή ηνπ ηνπξηζηηθνχ πφξνπ ηεο πεξηνρήο κε δηάθνξα κέζα (π.ρ. ιίκλεο, πνηάκηα,πεξηβάιινλ, παξαδνζηαθφο νηθηζκφο θιπ.). Σα ζεκαληηθφηεξα ραξαθηεξηζηηθά ζηνηρεία ηνπ πξψηνπ ζηαδίνπ ηεο ηνπξηζηηθήο αλάπηπμεο ελφο ηνπξηζηηθνχ πξννξηζκνχ είλαη ηα αθφινπζα: (Σζάξηαο, 2010, Αλδξηψηεο, 2005) Ζ ππνηππψδεο ππνδνκή (ελνηθηαδφκελα δσκάηηα, παλδνρεία) ζε μελνδνρεία θαη εζηηαηφξηα. Ο κηθξφο αξηζκφο ηνπξηζηψλ πνπ ηαμηδεχνπλ απηφλνκα θαη επηζπκνχλ ηε δηακνλή ζε πεξηνρέο ήζπρεο, κε θαζαξφ πεξηβάιινλ. Ζ αλχπαξθηε δηαθεκηζηηθή εηθφλα ζηηο ηνπξηζηηθέο αγνξέο ηνπ καδηθά νξγαλσκέλνπ ηνπξηζκνχ. 27

28 Οη κηθξήο εκβέιεηαο, ηνπξηζηηθέο επελδχζεηο απφ ηνπο ληφπηνπο θαηνίθνπο ζε ζπλεξγαζία κε ην θξάηνο. 2 ν ηάδην Αλάπηπμεο: ην ζηάδην απηφ, ε πεξηνρή αξρίδεη λα γίλεηαη γλσζηή σο ηνπξηζηηθφο πξννξηζκφο, κε απνηέιεζκα ηελ ζηξνθή ησλ ληφπησλ αιιά θαη ησλ μέλσλ επηρεηξεκαηηψλ πξνο ηελ απαζρφιεζε κε ηνλ ηνπξηζκφ ζηελ θάζε πεξηνρή ζπγθεθξηκέλα. Έηζη ινηπφλ, ππάξρεη κηα έληνλε θηλεηηθφηεηα θαη απφ ηνπο ληφπηνπο θαη απφ ηνπο ηνπξίζηεο, αιιά ηδηαίηεξα απφ λένπο θαη γπλαίθεο πξνο ηα ηνπξηζηηθά επαγγέικαηα, γεγνλφο πνπ ζεκεηψλεηαη κε ηελ αχμεζε ησλ επελδχζεσλ ζηνλ ηνπξηζηηθφ ηνκέα (θαηαιχκαηα, εζηηαηφξηα, κέζα κεηαθνξάο, δξφκνη, κεγαιχηεξα μελνδνρεία θ.ιπ.). Οη επαθέο κε ηνπο ηνπξίζηεο έρεη ζαλ απνηέιεζκα ηελ πηνζέηεζε θαηαλαισηηθψλ θαη θνηλσληθψλ πξνηχπσλ ησλ αζηηθψλ θέληξσλ απφ κεγάιν κέξνο ηνπ ληφπηνπ πιεζπζκνχ. Παξάιιεια νη ζρέζεηο κεηαμχ ησλ ηνπξηζηψλ θαη ησλ ληφπησλ γίλνληαη ζηαδηαθά ζρέζεηο εκπνξηθήο ζπλαιιαγήο ζε ζρέζε κε ην πξνεγνχκελν ζηάδην αλάπηπμεο. ηηο αιιαγέο απηέο ζπκβάινπλ νη κεγάιεο επηρεηξήζεηο πνπ επηζπκνχλ νη ληφπηνη λα επελδχζνπλ ζην ηνπξηζηηθφ θιάδν, νη ηνπξηζηηθέο επηρεηξήζεηο δηεζλνχο εκβέιεηαο, νη νπνίνη έρνπλ επηιέμεη λα αζρνιεζνχλ απνθιεηζηηθά κε ηνλ ηνπξηζκφ, αιιά θαη ην θξάηνο κε ηελ εθαξκνγή πξνγξακκάησλ ηνπξηζηηθήο αλάπηπμεο θαη πξνβνιήο ηνπ ηνπξηζηηθνχ πξντφληνο ηεο θάζε πεξηνρήο. Σα ζεκαληηθφηεξα ραξαθηεξηζηηθά ζηνηρεία ηνπ δεχηεξνπ ζηαδίνπ ηνπξηζηηθήο αλάπηπμεο ελφο ηνπξηζηηθνχ πξννξηζκνχ είλαη ηα αθφινπζα: (Σζάξηαο, 2010, Αλδξηψηεο, 2005) Γεκηνπξγείηαη κηα πην ζχλζεηε ηνπξηζηηθή ππνδνκή (εζηηαηφξηα, κεγάια μελνδνρεία, πξαθηνξεία θ.ιπ.). Πξαγκαηνπνηνχληαη κεγάιεο εκβέιεηαο επελδχζεηο απφ ην θξάηνο θαη ιακβάλνπλ ρψξα νη πξψηεο ζεκαληηθέο ηνπξηζηηθέο επελδχζεηο απφ ηδηψηεο ηεο πεξηνρήο. Παξαηεξνχληαη ζεκαληηθέο αιιαγέο ζηε ιεηηνπξγηθή νξγάλσζε ηεο πεξηνρήο, ψζηε λα εμππεξεηνχληαη νη ηνπξίζηεο. 28

29 Δκθαλίδνληαη νη πξψηεο νκάδεο νξγαλσκέλνπ ηνπξηζκνχ πνπ ηαμηδεχνπλ ( ρξήζε ππεξεζηψλ). Ζ δηαθεκηζηηθή εηθφλα γίλεηαη πην ηζρπξή. 3 ν ηάδην Αλάπηπμεο ην ζηάδην απηφ ε πεξηνρή σξηκάδεη έπεηηα απφ ηα δχν πξψηα ζηάδηα αλάπηπμεο σο ηνπξηζηηθφο πξννξηζκφο θαη αξρίδεη λα πηνζεηεί έλαλ ηχπν αλάπηπμεο ηνπ νξγαλσκέλνπ καδηθνχ ηνπξηζκνχ. Απηφ νδεγεί ζηελ αζηηθνπνίεζε ησλ θνηλσληθψλ ραξαθηεξηζηηθψλ ηεο πεξηνρήο, ην νπνίν έρεη ζαλ απνηέιεζκα ηελ δεκηνπξγία εθηεηακέλσλ εγθαηαζηάζεσλ θαη ππνδνκψλ γηα ηελ εμππεξέηεζε ησλ απμαλφκελσλ αλαγθψλ θαη επηζπκηψλ ησλ ηνπξηζηψλ. Ζ ηνπηθή θνηλσλία μεθηλά λα αηζζάλεηαη φηη έρεη ράζεη ηε δπλαηφηεηα ειέγρνπ ηεο ηνπξηζηηθήο βηνκεραλίαο ηεο πεξηνρήο. Οη ξπζκνί ηεο δσήο, ηα θαηαλαισηηθά πξφηππα θαη νη αμίεο αιιάδνπλ πιεζηάδνληαο ηελ αζηηθνπνίεζε ζε κεγάιν βαζκφ. Δπηπιένλ, πξέπεη λα ηνληζηεί πσο νη ζρέζεηο ησλ ηνπξηζηψλ κε ηνπο ληφπηνπο έρνπλ εμειηρζεί ζε ηειείσο απξφζσπεο ράλνληαο έηζη ηνλ ραξαθηήξα ηνπο. Οη παξάγνληεο πνπ ζπκβάιινπλ ζε απηέο ηηο αιιαγέο είλαη θπξίσο νη ηνπξηζηηθέο επηρεηξήζεηο δηεζλνχο εκβέιεηαο, νη μέλνη επελδπηέο θαη ε εθαξκνγή δηεζλψλ θαη πεξηθεξεηαθψλ ηνπξηζηηθψλ πνιηηηθψλ απφ ην θξάηνο. Σα ζεκαληηθφηεξα ραξαθηεξηζηηθά ζηνηρεία ηνπ ηξίηνπ ζηαδίνπ ηνπξηζηηθήο αλάπηπμεο ελφο ηνπξηζηηθνχ πξννξηζκνχ είλαη ηα αθφινπζα: (Σζάξηαο, 2010, Αλδξηψηεο, 2005) Ζ νξγαλσκέλε καδηθή ππνδνκή. Γεκηνπξγνχληαη ππεξεζίεο θαη δξαζηεξηφηεηεο, νη νπνίεο κέρξη ζηηγκήο δελ ππήξραλ, γηα ηελ εμππεξέηεζε ησλ ηνπξηζηψλ. Ζ πεξηνρή κεηαηξέπεηαη ζε ηνπξηζηηθφ πξννξηζκφ κε δηεζλείο πξνδηαγξαθέο. Έξρνληαη θπξίσο ηνπξίζηεο κε νξγαλσκέλα παθέηα δηαθνπψλ κέζσ ησλ tour operators. Ζ δηαθεκηζηηθή εηθφλα ηεο πεξηνρήο δηεζλνπνηείηαη θαη ζπκβάιιεη ζηε καδηθή πξνζέιεπζε ηνπξηζηψλ. 29

30 2.2. Κύθινο δωήο ηνπξηζηηθώλ πξννξηζκώλ Ζ θπξηφηεξε ρξεζηκφηεηα ηνπ θχθινπ δσήο ηνπ ηνπξηζηηθνχ πξννξηζκνχ είλαη λα δηεπθνιχλνπλ ηελ θαηαλφεζε ηεο εμέιημεο ησλ πξννξηζκψλ θαη λα πξνζθέξνπλ κεγάιε θαζνδήγεζε γηα ζηξαηεγηθέο απνθάζεηο. Απφ κειέηεο επάλσ ζηνλ θχθιν δσήο πξννξηζκψλ έρεη γίλεη γλσζηφ πσο ν θχθινο δσήο παξνπζηάδεη ηελ εκπεηξία απφ ηνλ ηνπξηζηηθφ πξννξηζκφ, είλαη έλαο θχθινο απφ ηελ αξρή ηεο δεκηνπξγίαο ηνπ κέρξη θαη ηνλ ζάλαην ηνπ θαη έρεη ηξαβήμεη ηελ πξνζνρή ηνπ ηνπξηζκνχ θαη ησλ ππεξεζηψλ θηινμελίαο ζαλ επεμεγεκαηηθφ εξγαιείν. Ηδηαίηεξα ζηε δηαρείξηζε ησλ ππεξεζηψλ θηινμελίαο έρεη αξρίζεη λα ρξεζηκνπνηείηαη ζαλ νδεγφο γηα ηνλ ζηξαηεγηθφ ζρεδηαζκφ. Παξφια απηά ην θεληξηθφ πξφβιεκα ζρεηίδεηαη κε ηελ αλαγλψξηζε ησλ ιχζεσλ, ησλ ζηαδίσλ θαη ηνπ κήθνπο ησλ ζηαδίσλ. Τπάξρνπλ πνιιέο θξηηηθέο ηεο ζεσξίαο ηνπ θχθινπ δσήο, πνπ είλαη ρξήζηκεο γηα ηνπο επηζηήκνλεο ηνπ κάξθεηηλγθ πξνθεηκέλνπ λα εθηηκήζνπλ ην βαζκφ αλάπηπμεο ηνπξηζηηθψλ πεξηνρψλ δηεζλψο (Σζάξηαο, 2010, Αλδξηψηεο, 2005 ). ηα αξρηθά ζηάδηα ε δήηεζε ππεξβαίλεη ηελ πξνζθνξά ελψ απηή ε ζρέζε αληηζηξέθεηαη ζηα ζηάδηα σξίκαλζεο ηνπ ηνπξηζηηθνχ πξννξηζκνχ. αλ απνηέιεζκα νη δηαδηθαζίεο πνπ γίλνληαη πξέπεη λα εζηηάδνληαη ζην θηίζηκν ηεο ελεκέξσζεο θαη ζηελ πξνψζεζε ηνπ ηνπξηζηηθνχ πξννξηζκνχ ζηα αξρηθά αθφκα ζηάδηα ηνπ θχθινπ, ελψ πηζαλψο ζα πξέπεη λα αζρνιεζνχλ κε ηελ αιιαγή ηεο εηθφλαο, ηνλ επαλαζρεδηαζκφ θαη ηελ πξνψζεζε ηνπ πξννξηζκνχ ζε κεηαγελέζηεξα ζηάδηα. Οιφθιεξν ην ζχζηεκα πνπ πξνσζεί θαηά θάπνην ηξφπν ηνπο πξννξηζκνχο ρξεηάδεηαη ινηπφλ λα δηαθνξνπνηεζεί γηα λα εμππεξεηήζεη ηηο αλάγθεο ησλ πξννξηζκψλ ζε θάζε ζηάδην ηνπ θχθινπ δσήο ηνπο (Σζάξηαο, 2010, Αλδξηψηεο, 2005). 30

31 2.3. ηάδηα εμέιημεο θαη θύθινο δωήο πξννξηζκώλ Απνηειεί γεγνλφο πσο θαηά δηαζηήκαηα έγηλαλ πνιιέο θαη ελδηαθέξνπζεο κειέηεο ζρεηηθά κε ηελ πνξεία αλάπηπμεο ηνπ ηνπξηζκνχ αιιά θαη γηα ηηο ζεκαληηθέο επηπηψζεηο ηνπ. Μέζα απφ ηηο κειέηεο απηέο πξνέθπςε πσο ππάξρεη κηα ζεκαληηθή πνξεία εμέιημεο ζηελ αλάπηπμε ησλ ηνπξηζηηθψλ πξννξηζκψλ. Ζ πνξεία απηή αλ εμεηάζνπκε ηελ θάζε πεξηνρή μερσξηζηά δελ είλαη ίδηα θαζψο ππάξρνπλ νξηζκέλνη παξάγνληεο πνπ επεξεάδνπλ ηηο δηαδηθαζίεο φπνπ αλαπηχζζεηαη θάζε πξννξηζκφο. Γηα ηνλ ιφγν απηφλ δεκηνπξγήζεθαλ θάπνηα ζηάδηα κέζα απφ ηα νπνία εμεηάδνληαη φιεο νη δηαδηθαζίεο. Ο φξνο ζηάδηα ρξεζηκνπνηείηαη γηα λα κπνξέζεη λα γίλεη θαηαλνεηή ε θάζε θάζε ηεο ηνπξηζηηθήο αλάπηπμεο ηεο θάζε πεξηνρήο,ε νπνία πεξηιακβάλεη ζηνηρεία θαη ραξαθηεξηζηηθά ηα νπνία αθνξνχλ ηελ θνηλσληθή θαη νηθνλνκηθή δνκή θαη ηηο δηάθνξεο ππεξεζίεο θαη ππνδνκέο. Σα ζηάδηα απηά έρνπλ ζπλδεζεί κε ηνλ θχθιν δσήο ησλ ηνπξηζηηθψλ πεξηνρψλ, δειαδή κηα πνξεία ζηελ νπνία ε θάζε πεξηνρή μεθηλά κε ηελ δεκηνπξγία ηεο σο πξννξηζκφο θαη θαηαιήγεη ζηελ αλαλέσζε ή ζηελ παξαθκή ηεο (Σζάξηαο, 2010, Αλδξηψηεο, 2005). Σα ζηάδηα αλάπηπμεο πνπ αλαθέξνληαη παξαπάλσ είλαη ε εμεξεχλεζε, ε εκπινθή, ε αλάπηπμε, ε ζηαζεξνπνίεζε, ν καξαζκφο θαη ε πηψζε ή αλαδσνγφλεζε. Πην ζπγθεθξηκέλα κπνξνχλ λα παξαηεξεζνχλ ηα εμήο: (Σζάξηαο, 2010, Αλδξηψηεο, 2005) Ζ εμεξεχλεζε : ην ζηάδην απηφ ν αξηζκφο ησλ ηνπξηζηψλ είλαη πνιχ κηθξφο νπνίνο ηαμηδεχεη απηφλνκα θαη επηζπκεί ηελ δηακνλή ζε πεξηνρέο πνπ έρνπλ σο βαζηθφ ραξαθηεξηζηηθφ ην πινχζην θπζηθφ πεξηβάιινλ. ηηο πεξηνρέο απηέο δελ ππάξρεη δηαθεκηζηηθή εηθφλα θαη νη ηνπξίζηεο κφλνη ηνπο πξνζπαζνχλ λα αλαθαιχςνπλ θπζηθφ πεξηβάιινλ θαη ηελ πεξηνρή. ηγά ζηγά θάλνπλ ηελ εκθάληζε ηνπο απφ ηελ ζπκβνιή ησλ ληφπησλ επηρεηξεκαηηψλ νη πξψηεο ππνδνκέο νη νπνίεο πεξηιακβάλνπλ μελνδνρεία παλδνρεία θαη εζηηαηφξηα. Ζ αληηκεηψπηζε ησλ ηνπξηζηψλ απφ ηνπο ληφπηνπο είλαη ηδηαίηεξα θηιηθή θαζψο γηα απηνχο είλαη θηινμελνχκελνη απφ ηνπο νπνίνπο είλαη πξφζπκνη λα αληιήζνπλ αξθεηέο πιεξνθνξίεο ζρεηηθά κε ηηο αληηιήςεηο ηνπο θαη ηνλ ηξφπν δσήο ηνπο. Δπνκέλσο ζην ζηάδην απηφ θχξην ραξαθηεξηζηηθφ είλαη ε θπζηθή νκνξθηά ησλ πξννξηζκψλ θαη νη πξψηεο ζρέζεηο κεηαμχ ησλ ληφπησλ θαη ησλ ηνπξηζηψλ. 31

32 Ζ εκπινθή : ην ζηάδην απηφ νη αθίμεηο ησλ ηνπξηζηψλ γίλνληαη φιν θαη πην έληνλεο. Οη ηνπηθέο θνηλσλίεο ηεο θάζε πεξηνρήο έρνπλ αληηιεθζεί ηελ θαηάζηαζε θαη έρνπλ μεθηλήζεη λα πξνζαξκφδνληαη ζηνλ ηνπξηζκφ αλαγλσξίδνληαο ην ζαλ έλα κέζν αλάπηπμεο. Οη ππεξεζίεο δηακνλήο εζηίαζεο αιιά θαη ζηέγαζεο έρνπλ αξρίζεη λα γίλνληαη θαιχηεξεο θαζψο νη ληφπηνη επηρεηξεκαηίεο έρνπλ αξρίζεη λα θαηαλννχλ ηελ ζνβαξφηεηα ηεο θαηάζηαζεο γεγνλφο ην νπνίν έζηξεςε θαη άιινπο επηρεηξεκαηίεο απφ άιιεο πεξηνρέο ζηελ αζρνιία θαη ηελ επέλδπζε ησλ πξννξηζκψλ απηψλ. Έηζη εκθαλίδνληαη νη πξψηεο κηθξέο ηνπξηζηηθέο επελδχζεηο νη νπνίεο πξνβιεκάηηζαλ ζεηηθά βέβαηα ηηο ηνπηθέο αξρέο. ηε ζπλέρεηα μεθηλάεη θαη ε δηαθήκηζε ησλ πξννξηζκψλ απηψλ κε ηελ πξνβνιή ηνπ νηθηζκνχ σο ηνπξηζηηθνχ πφξνπ. Μέζα απφ απηήλ ηελ κηθξή αλάπηπμε δεκηνπξγείηαη κηα ζηξνθή πξνο ηηο ππεξεζίεο, ζηηο νπνίεο δξαζηεξηνπνηνχληαη ζεκαληηθά θαη νη λένη νη νπνίνη ελζσκαηψλνπλ κηθξά ζηνηρεία αζηηθνπνίεζεο. Ζ αλάπηπμε : ην ζηάδην απηφ πξαγκαηνπνηνχληαη κεγάιεο αιιαγέο ζηελ παξαγσγηθή θαη ηελ θνηλσληθή δνκή ηεο πεξηνρήο. Πεξηνξίδνληαη νη αζρνιίεο ησλ ληφπησλ κε ηνπο θιάδνπο παξαγσγήο ζηξέθνληαη πξνο ηελ άκεζε θαη ηελ έκκεζε ελαζρφιεζε κε ηνλ θιάδν ηνπ ηνπξηζκνχ. Οη λένη (άλδξεο θαη γπλαίθεο) δξαζηεξηνπνηνχληαη πάλσ ζηνλ ηνπξηζκφ δεκηνπξγψληαο έηζη κηα ηεξάζηηα θηλεηηθφηεηα ζηνλ ηνκέα απηφ έρνληαο σο ζηφρν ηνπο ην επάγγεικα. Σν κεγαιχηεξν κέξνο ηνπ πιεζπζκνχ απηνχ επεξεάδεηαη απφ ηα θαηαλαισηηθά θαη θνηλσληθά πξφηππα ησλ αζηηθψλ θέληξσλ έρνληαο σο απνηέιεζκα νη θηιηθέο ζρέζεηο ησλ ληφπησλ κε ηνπο ηνπξίζηεο λα κεηαηξέπνληαη ζε ζρέζεο εκπνξηθήο ζπλαιιαγήο. ηα πιαίζηα απηά ν ηνπξηζκφο βξίζθεηαη ζε έλα αλαπηπμηαθφ αθφκα ζηάδην, φκσο νη πφξνη ησλ πεξηνρψλ, νη ηνπξηζηηθέο ππεξεζίεο θαη νη ππνδνκέο δελ κπνξνχλ λα ηθαλνπνηήζνπλ θαη λα απνξξνθήζνπλ ηνλ ηεξάζηην φγθν ηνπξηζηψλ. Απηφ νθείιεηαη ζην γεγνλφο φηη κνληέια πνπ ρξεζηκνπνηήζεθαλ δελ επαξθνχλ ζην λα νξγαλψζνπλ θαιχηεξα θαη λα δηεπζχλνπλ ηνπο δηάθνξνπο ηχπνπο ησλ εγθαηαζηάζεσλ πνπ έρνπλ δεκηνπξγεζεί. Έηζη νη πεξηζζφηεξνη απφ ηνπο επηρεηξεκαηίεο ή ζα θχγνπλ ή αλ κείλνπλ ζα πξέπεη λα δηαηεξήζνπλ ηελ θαηάζηαζε. ε απηέο ηηο αιιαγέο ζπκβάιινπλ νη ηνπξηζηηθέο επηρεηξήζεηο (μελνδνρεία, εζηηαηφξηα θηι ), νη ηνπξηζηηθέο επηρεηξήζεηο εζληθήο εκβέιεηαο 32

33 (tour-operators) νη ληφπηνη επηρεηξεκαηίεο θαη νη επηρεηξεκαηίεο απφ ηα αζηηθά θέληξα νη νπνίνη έρνπλ επελδχζεη ή ζα επελδχζνπλ ζηελ πεξηνρή θαη ην θξάηνο ην νπνίν εληζρχεη ηελ πξνζπάζεηα ηνπο κε πξνγξάκκαηα αλάπηπμεο θαη πξνβνιήο ηνπ θάζε ηνπξηζηηθνχ πξννξηζκνχ. Ζ δηαθήκηζε έρεη απνθηήζεη έλα πνιχ θαιφ θαη αμηφινγν επίπεδν κέζα απφ ηελ νπνία ν ηνπξίζηαο κπνξεί λα αληιήζεη νπνηαδήπνηε πιεξνθνξία ζρεηηθά κε ηνλ πξννξηζκφ πνπ ζέιεη λα επηζθεθηεί. Ζ εδξαίσζε : ην ζηάδην απηφ ε ηνπηθή θνηλσλία ηνπ θάζε πξννξηζκνχ έρεη αξρίζεη λα αηζζάλεηαη πσο έρεη ραζεί ν έιεγρνο ηεο ηνπξηζηηθήο βηνκεραλίαο ηεο πεξηνρήο. Ο αξηζκφο ησλ ηνπξηζηψλ βέβαηα ραξαθηεξίδεηαη απφ έλα κεγάιν κέγεζνο αιιά πιένλ φιεο νη ππεξεζίεο πνπ παξέρνληαη ζε απηνχο έρνπλ ηππνπνηεζεί. Οιφθιεξε ε ηνπξηζηηθή πεξηνρή έρεη απνθηήζεη έλαλ δηεζλή ραξαθηήξα θαζψο πνιιέο απφ ηηο ππνδνκέο θαη ηηο επηρεηξήζεηο αλήθνπλ ζε δηεζλείο επηρεηξήζεηο κε απνηέιεζκα νη απνθάζεηο πνπ ιακβάλνληαη λα γίλνληαη ζε κηα δηαθνξεηηθή πεξηνρή θαη ζε πνιιέο πεξηπηψζεηο θαη ρψξα. Απηφ ην θαηλφκελν δεκηνπξγεί κηα εμάξηεζε ηνπ πιεζπζκνχ απφ ηνπο νξγαληζκνχο θαη αλαπηχζζεηαη ε αίζζεζε πσο ππάξρνπλ θάπνηνη εθηφο ηνπ πξννξηζκνχ νη νπνίνη αζθνχλ θαη έρνπλ ηελ εμνπζία. Παξφιν πνπ ε παξαγσγηθφηεηα ζπλερίδεη λα απμάλεηαη ζηελ θνηλφηεηα αλαπηχζζνληαη αξλεηηθά αηζζήκαηα εμαηηίαο ηεο απψιεηαο ηεο ληφπηαο θνπιηνχξαο. Απφ ηελ άιιε πιεπξά ε πνηφηεηα δσήο ησλ θαηνίθσλ βειηηψλεηαη ζεκαληηθά αθνχ εθηφο απφ ην φηη γλσξίδνπλ λέεο ηδέεο, ην εηζφδεκα ηνπο απμάλεηαη θαηαθφξπθα. Κχξην ραξαθηεξηζηηθφ ζην ζηάδην ηεο εδξαίσζεο ην νπνίν πξέπεη λα ηνληζηεί είλαη ε αξρή θέληξσλ παξνπζίαζεο ρεηξνηερληθψλ αξηζηνπξγεκάησλ ηα νπνία δεκηνπξγνχληαη ζε ηνπηθφ επίπεδν αλαδεηθλχνληαο έηζη πνιηηηζκηθά ραξαθηεξηζηηθά ηεο πεξηνρήο. Σν ζηνηρείν απηφ είλαη ζεκαληηθφ θαζψο νη επηζθέπηεο δείρλνπλ ηδηαίηεξν ελδηαθέξνλ γηα απηφ. Βέβαηα ηα πξνβιήκαηα αξρίδνπλ λα δεκηνπξγνχληαη θαζψο νη απαηηήζεηο γίλνληαη αθφκα πεξηζζφηεξεο γηα ηνπο ληφπηνπο ψζηε λα κπνξέζνπλ λα αληαπεμέιζνπλ ζηηο ζπλζήθεο πνπ αλαπηχζζνληαη. Ο πιεζπζκφο απμάλεηαη θαη ν ηνπξηζηηθφο πξννξηζκφο απφ κηα ήζπρε αγξνηηθή θνηλφηεηα κεηαηξέπεηαη ζε έλα αζηηθφ ή εκηαζηηθφ πεξηβάιινλ. Σα πνζνζηά αζηηθνπνίεζεο απμάλνληαη θαη ν ραξαθηήξαο ηεο πεξηνρήο, ηνλ νπνίν νη 33

34 θάηνηθνη ζέινπλ λα δηαηεξήζνπλ ζηαζεξφ αιιάδεη ζεκεηψλνληαο ηελ ζηαδηαθή πηψζε ηνπ ηνπξηζηηθνχ πξννξηζκνχ. Ο καξαζκφο : Σν ζηάδην ηνπ καξαζκνχ απνηειεί ην ηειηθφ ζηάδην θχθινπ δσήο πνπ πεξλάεη ν ηνπξηζηηθφο πξννξηζκφο. Δδψ βαζηθφ ζηνηρείν απνηειεί ν θνξεζκφο ν νπνίνο πξνέξρεηαη απφ ηελ δπζαξέζθεηα ησλ ληφπησλ δηφηη ν ηνπξηζκφο δελ ηνπο επέθεξε φια ηα αλακελφκελα νθέιε ηα φπνηα ήηαλ αξρηθφο ζηφρνο απφ ηελ αξρή. Όζνλ αθνξά ηνπο ηνπξίζηεο νη παξάγνληεο πνπ επζχλνληαη γηα ηελ επηηπρία ηνπ πξννξηζκνχ (θηινμελία θαη θηιηθή ζπκπεξηθνξά απφ ηελ κεξηά ησλ ληφπησλ, θαζαξφ πεξηβάιινλ, κε εκπνξεπκαηνπνίεζε θηι ) έρνπλ εμαθαληζηεί θαη έηζη αλαδεηνχλ άιινπο πξννξηζκνχο νη νπνίνη ζα ηθαλνπνηνχλ ηηο αλάγθεο ηνπο θαη ηηο επηζπκίεο ηνπο. Δπνκέλσο ζε απηφ ην ζεκείν γηα ηελ πεξηνρή ππάξρεη ε άπνςε πσο δελ είλαη πηα ζηελ κφδα. Έηζη ν πξννξηζκφο έρεη θηάζεη ζηελ θάζε ηνπ ηέινπο ηνπ θχθινπ ηνπ. ηελ πεξίπησζε πνπ έρεη έξζεη ην ηέινο θαη έρνπκε καξαζκφ κπνξνχλ λα ππάξμνπλ δχν πεξηπηψζεηο νη νπνίεο κπνξνχλ λα πάξνπλ ηελ κνξθή ζηαδίσλ. Σν πξψην είλαη ε πηψζε θαη ην δεχηεξν ε αλαδσνγφλεζε. Ζ πηψζε : Σν ζηάδην ηεο πηψζεο κπνξεί λα ππάξμεη ζηελ πεξίπησζε φπνπ ε ηνπξηζηηθή αγνξά ηνπ πξννξηζκνχ ζπλερίζεη λα κεηψλεηαη θαη πιένλ ε πεξηνρή δελ κπνξεί λα αληαγσληζηεί άιινπο ηνπξηζηηθνχο πξννξηζκνχο νη φπνηνη έρνπλ λα πξνζθέξνπλ πεξηζζφηεξα. Ζ αλαδσνγφλεζε : ην ζηάδην απηφ πξαγκαηνπνηείηαη ε αλαδσνγφλεζε ηνπ ηνπξηζηηθνχ πξννξηζκνχ. Απηή κπνξεί λα επέιζεη κε κηα αμηνπνίεζε ησλ πφξσλ ηεο πεξηνρήο νη νπνίνη κέρξη ζηηγκήο είραλ κείλεη αλαμηνπνίεηνη ή αθφκα θαιχηεξα κε ηελ δεκηνπξγία λέσλ. 34

35 2.4. πκπεξάζκαηα γηα θύθιν δωήο πξννξηζκώλ Γελ κπνξεί λα είλαη ζίγνπξν πσο έλαο πξννξηζκφο ζα πεξάζεη απφ φια ηα ζηάδηα ηνπ θχθινπ δσήο. Τπάξρεη ε πεξίπησζε έλαο πξννξηζκφο λα ηα πεξάζεη φια θαη έλαο άιινο δηαθνξεηηθφο απφ ην πξψην ζηάδην αλάπηπμεο λα πεξάζεη θαηεπζείαλ ζην ηξίην ή αθφκα θαη λα κείλεη ζηάζηκνο ζην πξψην θαη ζην δεχηεξν ζηάδην. Σν πψο ζα εμειηρζεί ν θάζε ηνπξηζηηθφο πξννξηζκφο εμαξηάηαη απφ ηηο δπλαηφηεηεο πνπ δηαζέηεη αξθεί λα αμηνπνηνχληαη κε ζσζηφ ηξφπν ρσξίο λα ράλεηαη ν ραξαθηήξαο ηνπ πξννξηζκνχ θαη λα δεκηνπξγεί ην ελδηαθέξνλ ζηνπο επηζθέπηεο. 35

36 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 3 : ΣΟΤΡΗΣΗΚΟ ΠΡΟΟΡΗΜΟ : ΛΟΤΣΡΑΚΗ Πεξηγξαθή ηεο πθηζηάκελεο θαηάζηαζεο Σν Λνπηξάθη είλαη έλαο απφ ηνπο δήκνπο ηνπ λνκνχ Κνξηλζίαο. Ζ απφζηαζε ηνπ απφ ηελ Αζήλα είλαη ζρεηηθά κηθξή (κηθξφηεξε απφ 100 ρικ.), ελψ είλαη πιεζίνλ ηεο πφιεο ηεο Κνξίλζνπ (κφιηο 4 ρικ.). Σν βαζηθφ ζηνηρεία έιμεο ηνπ Λνπηξαθίνπ είλαη ηα ηακαηηθά ινπηξά, ηα νπνία ηδξχζεθαλ ην 1925, ην ηνπξηζηηθφ ζέξεηξν ζηα ηακαηηθά ινπηξά, ηα κεηαιιηθά, θαζψο επίζεο θαη ην θαδίλν. Σν Λνπηξάθη βξέρεηαη απφ ηνλ Κνξηλζηαθφ θφιπν, επνκέλσο έρεη έλαλ αξηζκφ απφ παξαιίεο. Σα θχξηα αμηνζέαηα ηεο πφιεο είλαη (Wikipedia, 2018): - Μνλή ηνπ Οζίνπ Παηάπηνπ: βξίζθεηαη ζηα Γεξάλεηα Όξε θη έρεη θαηαζθεπζηεί ην 1100 κ.υ. Ζ ζέα είλαη άθξσο εληππσζηαθή, ηφζν πξνο ηε Βφξεηα Πεινπφλλεζν, φζν θαη πξνο ηνλ Ηζζκφ ηεο Κνξίλζνπ θαη ηνλ αξσληθφ, επξχηεξα. Δπίζεο, θνληά ζηα ηακαηηθά ινπηξά, ππάξρεη θαη ν λαφο ηνπ Αγίνπ Αλδξέα. Σα αμηνζέαηα απηά ζηεξίδνπλ ηνλ ζξεζθεπηηθφ ηνπξηζκφ. - Καδίλν ηνπ Λνπηξαθίνπ: ιεηηνχξγεζε γηα πξψηε θνξά ην 1930, ελψ πήξε ηελ λεφηεξε κνξθή ηνπ ην

37 - Λίκλε ηεο Βνπιηαγκέλεο: απνηειεί κηα απιή ζπλνλπκία ηεο νκψλπκεο πφιεο ηεο Αζήλαο. Δίλαη έλαο θιεηζηφο ζαιάζζηνο θφιπνο, ν νπνίνο επηθνηλσλεί θαη κε ηνλ Κνξηλζηαθφ Κφιπν, κέζσ ελφο ζηελνχ πνξζκνχ. Σν κέξνο ελδείθλπηαη γηα επίζθεςε. - Ζ παξαιία ηνπ Λνπηξαθίνπ: απνηειεί πφιν έιμεο γηα ηνπ θνζκνπνιίηεο, θαζψο είλαη κέζα ζηελ πφιε. Σν κήθνο ηεο παξαιίαο θηάλεη ηα 3,5 ρικ., μεθηλψληαο απφ ηε δηψξπγα ηνπ Κνξηλζηαθνχ Κφιπνπ θαη θαηαιήγεη κέζα ζηελ πφιε. Ζ παξαιία είλαη αξθεηά νξγαλσκέλε θαζψο δηαζέηεη ζεκεία γηα εμππεξέηεζε αηφκσλ κε εηδηθέο αλάγθεο, έλαλ κεγάιν αξηζκφ απφ ρψξνπο εζηίαζεο, νκπξέιεο θηι. Οη ηνπξίζηεο, πνπ επηζθέπηνληαη ην Λνπηξάθη, πξνέξρνληαη απφ πνιιά κέξε. Αλαθνξηθά κε ην εμσηεξηθφ, ηφπνο πξνέιεπζεο είλαη ε Κεληξηθή θαη Βφξεηα Δπξψπε, θαηά θχξην ιφγν. Σα αληαγσληζηηθά πιενλεθηήκαηα ηνπ Λνπηξαθίνπ ζπλδπάδνπλ ην βνπλφ θαη ηε ζάιαζζα, θαζψο επίζεο θαη πνιιέο δηαθνξεηηθέο επηινγέο αλαςπρήο θαη δηαζθέδαζεο. Σν ηνπξηζηηθφ πξνθίι ηεο πεξηνρήο είλαη ηδηαίηεξα αλαβαζκηζκέλν θαζψο ζπγθεληξψλεη κηα πιεηάδα ζεηηθψλ ζηνηρείσλ φπσο ε εγγχηεηα ζε ζεκαληηθνχο αξραηνινγηθνχο ρψξνπο, θπζηθά αμηνζέαηα, ζξεζθεπηηθή επηζθεςηκφηεηα, γαζηξνλνκηθφ ηνπξηζκφ, φπσο επίζεο θη αζιεηηθφ, κε ηε δηνξγάλσζε πνιιψλ εθδειψζεσλ ζε εηήζηα βάζε. ηελ πθηζηάκελε θαηάζηαζε, ε μελνδνρεηαθή θαη ηνπξηζηηθή ππνδνκή ηεο πεξηνρήο απνηειείηαη απφ 5- μελνδνρεία, δηαθφξσλ θαηεγνξηψλ, θαη πάλσ απφ 200 επηρεηξήζεηο εζηίαζεο. Σν πξνθίι ζπκπιεξψλεηαη απφ ηα νξγαλσκέλα ηνπξηζηηθά γξαθεία, ηα ζεκαηηθά θη αζιεηηθά άιζε, ηα πνηθίια εκπνξηθά θαηαζηήκαηα, θαζψο επίζεο θαη ηηο επηρεηξήζεηο παξαγσγήο ηνπηθψλ πξντφλησλ, νη νπνίεο ηνλίδνπλ ην ηνπηθηζηηθφ ζηνηρείν. ε γεληθέο γξακκέο, ζηελ πθηζηάκελε θαηάζηαζε, ηα είδε ηνπξηζκνχ, ηα νπνία αλζίδνπλ ζηελ πεξηνρή ηνπ Λνπηξαθίνπ, είλαη (Λνπηξάθη-Αγ. Θεφδσξνη, 2018): - Ηακαηηθφο ηνπξηζκφο: αλήθεη ζηελ θαηεγνξία ηνπ ηαηξηθνχ ηνπξηζκνχ, ν νπνίνο πξννξίδεηαη γηα άηνκα κε ζέκαηα πγείαο, ηα νπνία φκσο επηζπκνχλ λα ζπλδπάζνπλ ηελ πγεία κε ηελ αλαςπρή. ην Λνπηξάθη, ν επηζθέπηεο έρεη ηε δπλαηφηεηα λα απνιαχζεη απηφλ ηνλ ζπλδπαζκφ, θαζψο ε πεξηνρή έρεη κηα ηζηνξία ζηα ηακαηηθά λεξά. Σν θπζηθφ ηακαηηθφ λεξφ πεγάδεη απφ πνιχ βαζηέο πεγέο, θαη είλαη γλσζηφ γηα ηε ζεξαπεπηηθή ηνπ δξάζε. ην Λνπηξάθη 37

38 ιεηηνπξγεί κηα νξγαλσκέλε κνλάδα δηαρείξηζεο ησλ ηακαηηθψλ ινπηξψλ, κε ελαιιαθηηθέο ζεξαπείεο, ζε έλα πνιχ ζχγρξνλν πεξηβάιινλ. - πλεδξηαθφο ηνπξηζκφο: είλαη ζεκαληηθφ γηα κηα πεξηνρή λα είλαη πφινο έιμεο ηεο πλεπκαηηθφηεηαο. Με απηφλ ηνλ ηξφπν, ζπληειείηαη πνηνηηθή αλαβάζκηζε ηεο πεξηνρήο. Σν Λνπηξάθη δηαζέηεη φιεο εθείλεο ηηο απαξαίηεηεο ππνδνκέο, έηζη ψζηε λα δηνξγαλψλεη ζπλέδξηα θαη παξφκνηα γεγνλφηα. Δθηφο απφ ηηο νξγαλσκέλεο ππνδνκέο, είλαη αξθεηά θνληά ζηελ Αζήλα, θη έηζη δηεπθνιχλεηαη πνιχ ε πξνζέιεπζε. Ζ πην ζεκαληηθή θη αμηνζεκείσηε ππνδνκή είλαη ην Αιεμάλδξεην πλεδξηαθφ Κέληξν. - Αζηηθφο ηνπξηζκφο: απνηειεί ηνλ βαζηθφ ηχπν ηνπξηζκνχ, θαζψο αλαθέξεηαη ζηελ πιεηνςεθία ηεο θνηλσλίαο. Μέζσ ηνπ αζηηθνχ ηνπξηζκνχ, έλαο επηζθέπηεο έρεη ηε δπλαηφηεηα λα απνιαχζεη ηηο ηδηαηηεξφηεηεο θαη ηα ραξαθηεξηζηηθά κηαο πεξηνρήο, ηφζν ην θαινθαίξη φζν θαη ην ρεηκψλα. Σν Λνπηξάθη έρεη απηφ ην πιενλέθηεκα, θαζψο πέξα απφ ηηο ζαιάζζηεο ππνδνκέο, δηαζέηεη θαη ππνδνκέο γηα ρεηκεξηλφ ηνπξηζκφ. Σν ζπλνιηθφ ηνπξηζηηθφ παθέην, πνπ πξνζθέξεηαη, ζπλδπάδεηαη θη ππνζηεξίδεηαη ζε άςνγν βαζκφ κε ηηο ηνπηθέο επηρεηξήζεηο εζηίαζεο, νη νπνίεο ιεηηνπξγνχλ φιν ην ρξφλν. - Αζιεηηθφο ηνπξηζκφο: αμίδεη λα αλαθεξζεί θη απηφ ην ελαιιαθηηθφ είδνο ηνπξηζκνχ, θαζψο πξνάγεη ηελ πγεία θαη ηελ επεμία. Οη νξγαλσκέλεο ηνπξηζηηθέο κνλάδεο ηνπ Λνπηξαθίνπ ππνζηεξίδνπλ ζε απφιπην βαζκφ ηε δηνξγάλσζε αζιεηηθψλ εθδειψζεσλ. Ζ ζεκαληηθφηεξε απφ απηέο είλαη ην Geraneia Vertical Kilometer, ην νπνίν απνηειεί έλαλ πνιπρψξν αζιεηηθψλ δξαζηεξηνηήησλ, κε δπλαηφηεηα θηινμέλεζεο πνιιψλ δηεζλψλ εθδειψζεσλ, ζηνλ ρψξν ηνπ αζιεηηζκνχ. 38

39 3.2. Σνπξηζηηθή πξνζθνξά Ζ ηνπξηζηηθή πξνζθνξά ελφο κέξνπο αλαθέξεηαη ζηηο ππνδνκέο ηνπ, ηφζν ζην είδνο φζν θαη ζηελ πνζφηεηα. Σν Λνπηξάθη δηαζέηεη κηα επξεία γθάκα μελνδνρείσλ, ηφζν πνιπηειείαο φζν θαη studios γηα νηθνγέλεηεο. Με απηφλ ηνλ ηξφπν, θαηαθέξλεη λα πξνζεγγίδεη απαηηεηηθνχο ηνπξίζηεο, αιιά θαη νηθνγέλεηεο. Σα απηφλνκα δηακεξίζκαηα θαη ηα studio δίλνπλ ηε δπλαηφηεηα ελνηθίαζεο ζε εηήζηα βάζε. Δθηφο απφ ηα μελνδνρεία, ην Λνπηξάθη δηαζέηεη θαη νξγαλσκέλεο εγθαηαζηάζεηο camping γηα επηζθέπηεο, νη νπνίνη επηζπκνχλ ηνπξηζκφ ζηε θχζε. Δπίζεο, ην κέξνο δηαζέηεη θαη παηδηθέο θαηαζθελψζεηο. Έλα δήηεκα, ην νπνίν αθνξά ηηο μελνδνρεηαθέο ππνδνκέο, είλαη φηη ε πιεηνλφηεηα ησλ μελνδνρείσλ είλαη είηε 2 είηε 5 αζηέξσλ. Απηφ κπνξεί λα απνηειέζεη απνηξεπηηθφ ζηνηρείν γηα επηζθέπηεο ζπγθεθξηκένπ εηζνδήκαηνο. Παξφιν πνπ επί ηνπ παξφληνο, απηφ δε θαίλεηαη λα επεξεάδεη ηνλ ηνπξηζκφ θαη ηελ πξνζέιεπζε ηνπξηζηψλ ζην κέξνο, ελ ηνχηνηο είλαη θάηη ην νπνίν ζα πξέπεη λα ιεθζεί ζηα ππφςελ ησλ ιεπηψλ απφθαζεο, ζην κέιινλ. 39

40 Σν Λνπηξάθη πξνζθέξεη κηα επξεία γθάκα επηινγψλ, αλαθνξηθά κε ηελ εζηίαζε. Δηδηθφηεξα, ππάξρνπλ παξαδνζηαθέο ηαβέξλεο κε θνπδίλα ζαιαζζηψλ, αιιά θαη πνιπηειή εζηηαηφξηα κε εμεηδηθεπκέλεο γεχζεηο. ηα θαηαζηήκαηα δηαηίζεληαη θαη ηνπηθά πξντφληα. Έλα ηδηαίηεξν ραξαθηεξηζηηθφ ηνπ Λνπηξαθίνπ είλαη φηη απνηειεί πξννξηζκφ δηαζθέδαζεο. Ο ζεκαληηθφηεξνο πφινο έιμεο είλαη ην Club Hotel Casino Loutraki, θαζψο πέξα απφ ηα παηρλίδηα πνπ πξνζθέξεη, δηαζέηεη ζεαηξηθέο παξαζηάζεηο, εθζέζεηο θαη πνιηηηζηηθά γεγνλφηα. Ζ αγνξά ηνπ Λνπηξαθίνπ είλαη ηδηαίηεξα νξγαλσκέλε. Έηζη, ν ππνςήθηνο ηνπξίζηαο δε ζηεξείηαη βαζηθψλ πξντφλησλ. ηα θαηαζηήκαηα απηά ζπγθαηαιέγνληαη ηξάπεδεο, θαξκαθεία, ιατθέο αγνξέο, supermarkets, θη επηρεηξήζεηο ελνηθίαζεο απηνθηλήησλ. 40

41 Λφγσ ηνπ φηη ε πεξηνρή ηνπ Λνπηξαθίνπ απνηειεί ηδαληθφ θπζηθφ πξννξηζκφ, ε ηνπξηζηηθή πξνζθνξά εκπινπηίδεηαη θαη κε ππνδνκέο αζιεηηζκνχ θαη ινηπσλ δξαζηεξηνηήησλ. Σν Λνπηξάθη πξνζθέξεη εγθαηαζηάζεηο γηα επαγγεικαηηθφ θη εξαζηηερληθφ αζιεηηζκφ. Μάιηζηα, πξνζθέξεη θαη ππνδνκέο γηα δηεζλή γεγνλφηα φπσο είλαη ην Ράιη Αθξφπνιηο. Μεξηθά απφ ηα αζιεηηθά κέξε πνπ πξνζθέξεη, είλαη ππνδνκέο πνδειαζίαο, κηθξά γήπεδα πνδνζθαίξνπ, γπκλαζηήξηα θη εμσηεξηθά αζιεηηθά θέληξα, φπσο επίζεο θαη ππνδνκέο γηα θαηαδχζεηο θαη yachting. Δηδηθά ην ηειεπηαίν ελδέρεηαη λα πξνζειθχζεη κεγάιν κέξνο πνηνηηθνχ ηνπξηζκνχ. Παξφιαπηα, ην ζεκαληηθφηεξν κέξνο πνπ πξνζθέξεηαη ζην Λνπηξάθη, είλαη νη εγθαηαζηάζεηο ηακαηηθψλ ινπηξψλ (Loutraki Thermal Spa). Απηφ είλαη θαη ην βαζηθφ αληαγσληζηηθφ πιενλέθηεκα ηεο πεξηνρήο έλαληη άιισλ ηνπξηζηηθψλ πεξηνρψλ. Δλδεηθηηθά αλαθέξνληαη νξηζκέλεο απφ ηηο παξνρέο ηεο εγθαηάζηαζεο ηακαηηθψλ ινπηξψλ: εζσηεξηθέο ζεξκαηλφκελεο πηζίλεο, αηνκηθέο θακπίλεο κε κπαληέξεο πδξνζεξαπείαο, ζάνπλα, ρψξνη γηα ιαζπνζεξαπεία, άλεηε πξφζβαζε γηα άηνκα κε ΑΜΔΑ. Δπίζεο, κεξηθέο απφ ηηο παξερφκελεο ππεξεζίεο ζηα ηακαηηθά ινπηξά είλαη: πδξνκαζάδ ζε πηζίλεο, ιαζπνζεξαπεία κε ηακαηηθφ λεξφ, αηκφινπηξν, πνζηζεξαπεία θ.α. Γίλεηαη εχθνια αληηιεπηφ φηη ε πξνζθνξά ηνπξηζηηθνχ πξντφληνο ζην Λνπηξάθη βαζίδεηαη ζε κεγάιν βαζκφ ζηα ηακαηηθά ινπηξά. 41

42 ηνλ παξαθάησ πίλαθα, παξνπζηάδεηαη ν αξηζκφο ησλ μελνδνρεηαθψλ θαηαιπκάησλ (θαη ησλ θιηλψλ) γηα ηελ πεξηνρή ηνπ Λνπηξαθίνπ, ηελ πεξίνδν Απφ ηνλ πίλαθα κπνξνχκε λα παξαηεξήζνπκε φηη ε πιεηνςεθία ησλ δσκαηίσλ θαη ησλ κνλάδσλ αλήθεη ζε μελνδνρεία πνιιψλ αζηέξσλ. Απηφ είλαη ελδεηθηηθφ ηεο απμεκέλεο δήηεζεο γηα πνηνηηθέο ππεξεζίεο, απφ ηελ πεξηνρή ηνπ Λνπηξαθίνπ. Σελ ίδηα ζηηγκή, ην γεγνλφο φηη ππάξρνπλ μελνδνρεία πνιιψλ αζηέξσλ, ελδερνκέλσο λα ζεκαίλεη φηη ην Λνπηξάθη δελ απνηειεί εθηθηφ πξννξηζκφ ηελ πεξίνδν ηεο θξίζεο, φπνπ ηα εηζνδήκαηα έρνπλ πιεγεί. Πίνακασ 1 Αρικμόσ προςφερόμενων ξενοδοχειακϊν καταλυμάτων και κλινϊν για το χρονικό διάςτθμα αζηέξωλ 4 αζηέξωλ 3 αζηέξωλ 2 αζηέξωλ 1 αζηέξα Μνλάδεο Κιηλεο Μνλάδεο Κιίλεο Μνλάδεο Κιίλεο Μνλάδεο Κιίλεο Μνλάδεο Κιίλεο Πεγή (Ξελνδνρεηαθφ Δπηκειεηήξην Διιάδνο) 42

43 3.3. Σνπξηζηηθή δήηεζε Ζ ηνπξηζηηθή δήηεζε αλαθέξεηαη ζηνλ αξηζκφ ησλ ηαμηδησηψλ, ηνπξηζηψλ θαη εκεξήζησλ επηζθεπηψλ ζην Λνπηξάθη. Σα ραξαθηεξηζηηθά ηεο θάζε θαηεγνξίαο είλαη δηαθνξεηηθά. Έηζη, ν ηνπξίζηαο επηζπκεί λα επηζθεθηεί φζν ην δπλαηφλ πεξηζζφηεξα κέξε ηεο πεξηνρήο, είλαη πεξηζζφηεξν νξγαλσηηθφο, ελψ δε ιεηηνπξγεί κε απζφξκεην ηξφπν. Ο ηαμηδηψηεο είλαη πεξηζζφηεξν απζφξκεηνο, δελ έρεη θαηά λνπ λα επηζθεθηεί φια ηα πηζαλά κέξε, αιιά λα δήζεη θάπνηα πεξηπέηεηα. Απηφ ην είδνο ηνπ επηζθέπηε δελ αλαδεηά ζπγθεθξηκέλν θαηάιπκα, αιιά εηδηθά ηνπξηζηηθά αμηνζέαηα θαη κέξε πεξηπιάλεζεο ηεο πεξηνρήο πνπ επηζθέπηεηαη. Σέινο, ν εκεξήζηνο επηζθέπηεο είλαη εθείλνο, ν νπνίνο ελδερνκέλσο μνδεχεη ηα ιηγφηεξα, θαζψο ην κέξνο πνπ επηζθέπηεηαη, απνηειεί ελδηάκεζν ζηαζκφ γηα ην ηαμίδη ηνπ. Δπίζεο, ε ηνπξηζηηθή δήηεζε ραξθαηεξίδεηαη απφ ηνλ εζσηεξηθφ θη εμσηεξηθφ ηνπξηζκφ. Ο δηαρσξηζκφο είλαη ζρεηηθά απιφο, θαζψο ν εηζεξρφκελνο ηνπξηζκφο αθνξά ηνπο μέλνπο ηνπξίζηεο, ελψ ν εηζεξρφκελνο ηνπ Έιιελεο. Ζ ηνπξηζηηθή δήηεζε ζην Λνπηξάθη κπνξεί λα ραξαθηεξηζηεί απφ επνρηθφηεηα, ηνπιάρηζηνλ κέρξη έλα βαζκφ. Πην ζπγθεθξηκέλα, θαηά ηε ρεηκεξηλή πεξίνδν, ε πξνζέιεπζε ησλ ηνπξηζηψλ έρεη λα θάλεη κε ηνπο νξεηλνχο πξννξηζκνχο, ελψ ην αληίζεην παξαηεξείηαη θαηά ηε ζεξηλή πεξίνδν. Δπνκέλσο, ε δήηεζε ζα πξέπεη λα εμεηάδεηαη δηαθνξεηηθά γηα ηηο δπν επνρέο. Παξφιαπηα, ε κεγαιχηεξε δήηεζε παξαηεξείηαη θαηά ηε ζεξηλή πεξίνδν, θαη δε κεηαμχ ησλ κελψλ Ηνπλίνπ θη Οθησβξίνπ. ε απηήλ ηελ πεξίνδν, ε πιεηνςεθία ηνπ θφζκνπ απνιακβάλεη ηε ζάιαζζα θαη ηνλ ήιην. Έλα αθφκε ραξαθηεξηζηηθφ ηεο δήηεζεο είλαη ε απμεκέλε πξνζέιεπζε ηνπξηζηψλ θαηά ηε δηνξγάλσζε εθδειψζεσλ, αζιεηηθψλ θαη πνιηηηζηηθψλ. Γηα παξάδεηγκα, θαηά ην Ράιη Αθξφπνιηο, ε πξνζέιεπζε ησλ ζεαηψλ είλαη αξθεηά κεγάιε. Δμίζνπ ζεκαληηθή είλαη θαη ε πξνζέιπζε μέλσλ ηνπξηζηψλ, φηαλ ππάξρνπλ ζπγθεθξηκέλεο εθδειψζεηο ζηελ Αζήλα. Λφγσ ηεο εγγχηεηαο ηνπ Λνπηξαθίνπ κε ηελ Αζήλα, θη επεηδή ην Λνπηξάθη έρεη πνιιά σξαία κέξε λα δεη θάπνηνο, μέλνη ηνπξίζηεο, νη νπνίνη επηζθέπηνληαη ηελ πξσηεχνπζα, αθηεξψλνπλ θάπνην ρξφλν γηα λα επηζθεθηνχλ ην Λνπηξάθη. Σέινο, αμίδεη λα ζεκεησζεί θαη ην πξφγξακκα εθδειψζεσλ ηεο Δπηδαχξνπ, θαηά ηε δηάξθεηα ηνπ νπνίνπ έλαο κεγάινο φγθνο ηνπξηζηψλ βξίζθεηαη ζην Λνπηξάθη. 43

44 Λφγσ έιιεηςεο ζηνηρείσλ, ζηνλ παξαθάησ πίλαθα παξαζέηνπκε εηήζηα δεδνκέλα ζρεηηθά κε ηελ ηνπξηζηηθή δήηεζε ηνπ λνκνχ Κνξηλζίαο, ζηνλ νπνίνλ θη αλήθεη ην Λνπηξάθη. Σεξνπκέλσλ ησλ αλαινγηψλ, εθφζνλ ην Λνπηξάθη απνηειεί έλαλ απφ ηνπο πην ειθπζηηθνχο πξννξηζκνχο ηνπ λνκνχ, ε πνξεία ησλ ζηνηρείσλ αληηθαηνπηξίδεη ζε κεγάιν βαζκφ ηελ εηθφλα ηνπ δήκνπ. Απφ ηα ζηνηρεία ηνπ πίλαθα 2, κπνξνχκε λα παξαηεξήζνπκε φηη νη αθίμεηο θαη δηαλπθηεξεχζεηο ησλ αιινδαπψλ παξνπζηάδνπλ απμεηηθή ηάζε, ελψ ησλ εκεδαπψλ κείσζε. Απηφ ήηαλ αλακελφκελν, θαζψο ε πξφζθαηε νηθνλνκηθή θξίζε έρεη αξλεηηθή επίπησζε ζην εηζφδεκα ησλ εκεδαπψλ. Απφ ηελ άιιε, ζε απφιπηνπο αξηζκνχο, ε ηνπξηζηηθή δήηεζε θπκαίλεηαη ζε πςειά επίπεδα. Ζ πιεξφηεηα έρεη κεησζεί θαηά 5 πνζνζηηαίεο κνλάδεο απφ ην 2010, φκσο βξίζθεηαη ζε έλα πνζνζηφ 27%, ην νπνίν είλαη θαιφ γηα έλαλ δήκν. Πίνακασ 2 Σουριςτικι ηιτθςθ νομοφ Κορινκίασ διαχρονικι εξζλιξθ Αθίμεηο αιινδαπψλ Αθίμεηο εκεδαπψλ Γηαλπθηεξεχζεηο αιινδαπψλ Γηαλπθηεξεχζεηο εκεδαπψλ Πιεξφηεηα , , , , , , ,269 Πεγή: (Ξελνδνρεηαθφ Δπηκειεηήξην Διιάδνο) 44

45 3.4. Αλάιπζε ηνπ θύθινπ δωήο ζην Λνπηξάθη ωο ηνπξηζηηθό πξννξηζκό αλ κειέηε πεξίπησζεο γηα ηνλ θχθιν δσήο ελφο ηνπξηζηηθνχ πξννξηζκνχ ζα κειεηήζνπκε ηελ πεξηνρή Λνπηξάθη. Σν Λνπηξάθη είλαη κηα παξαζαιάζζηα πεξηνρή ε νπνία βξίζθεηαη ζηελ Πεινπφλλεζν θαη είλαη κφιηο κία ψξα καθξηά απφ έλα απφ ηα κεγαιχηεξα αζηηθά θέληξα ηεο Διιάδαο, ηελ Αζήλα. Απφ ην 1945 θαη κεηά μεθίλεζε ην πξψην ζηάδην δειαδή ην ζηάδην ηεο εμεξεχλεζεο γηα ηελ πεξηνρή απηή κε ηελ επίζθεςε κηθξνχ αξηζκνχ ηνπξηζηψλ. Κχξην ραξαθηεξηζηηθφ γηα απηνχο απνηεινχζε ην πινχζην θπζηθφ πεξηβάιινλ πνπ αλαπηπζζφηαλ πάλσ απφ ηελ πεξηνρή ζην Λνπηξάθη άιια θαη ιίγν πην έμσ απφ απηφ θνληά ζηελ πεξηνρή ηεο ιίκλεο Βνπιηαγκέλεο. Οη ληφπηνη αληηκεησπίδνπλ ηνπο ηνπξίζηεο θαη ηνπο δέρνληαη κε αξθεηή θηινμελία θαζψο είλαη θάηη πξσηφγλσξν γηα απηνχο, δηφηη έξρνληαη ζε επαθή κε ηηο λέεο ηδέεο θαη αληηιήςεηο ησλ επηζθεπηψλ. Απφ ην 1960 θαη κεηά νη αθίμεηο ησλ ηνπξηζηψλ άξρηζαλ λα γίλνληαη πεξηζζφηεξεο θαη πην ζπρλέο. Ζ ηνπηθή θνηλσλία ζην Λνπηξάθη άξρηζε λα πξνζαξκφδεηαη ζηνλ ηνπξηζκφ θαη λα ηνλ αλαγλσξίδεη σο θχξην κέζν αλάπηπμεο. Απηφ ζεκαίλεη πσο απφ ην ζηάδην ηεο εμεξεχλεζεο εμειίρζεθε ζην ζηάδην ηεο εκπινθήο. Καηά ηελ δηάξθεηα απηήο ηεο εμέιημεο θάλνπλ ηελ εκθάληζε ηνπο νη πξψηεο κηθξέο ηνπξηζηηθέο επελδχζεηο κε απψηεξν ζθνπφ ηελ πίεζε ησλ ηνπξηζηηθψλ αξρψλ γηα ηελ αχμεζε ηεο ηνπξηζηηθήο ππνδνκήο. Οη πξψηεο επελδχζεηο αθνξνχζαλ κηθξά παλδνρεία θαη εζηηαηφξηα ηα νπνία βξίζθνληαλ κέζα ζηελ πφιε θαη θαηά κήθνο ηεο παξαιίαο ηνπ Λνπηξαθίνπ αιιά θαη πην έμσ κε ζθνπφ λα αλαδεηθλχνληαη ηα ραξαθηεξηζηηθά ζηνηρεία ηνπ θπζηθνχ πινχηνπ ηεο πεξηνρήο. Έπεηηα απφ ην 1975 θαη κεηά άξρηζαλ λα γίλνληαη αιιαγέο ζηελ θνηλσληθή θαη παξαγσγηθή δνκή ηεο πεξηνρήο. Οη ληφπηνη ζηξάθεθαλ πξνο ηνλ ηνπξηζκφ θαη εγθαηέιεηςαλ ζρεδφλ φινπο ηνπο θιάδνπο ηεο παξαγσγήο. Απηή ε ζηξνθή ησλ θαηνίθσλ ζεκαηνδφηεζε ην ηξίην ζηάδην, ηελ αλάπηπμε δειαδή ηεο πεξηνρήο θαη ηελ δεκηνπξγία πξνηχπσλ ίδησλ κε απηψλ ησλ αζηηθψλ θέληξσλ. Έηζη απφ ην 1980 θαη έπεηηα ζηελ πεξηνρή ηδξχνληαη κεγάια μελνδνρεία ηα νπνία ηεξνχλ ηηο πξνδηαγξαθέο ηθαλνπνίεζεο αλαγθψλ θαη επηζπκηψλ ησλ θαηαλαισηψλ.ξεθηλά ηελ ιεηηνπξγία ηνπ ην Καδίλν Λνπηξαθίνπ θαη δίλεηαη ε επθαηξία ιφγσ ηεο θχζεο ε ελαζρφιεζε κε ηνλ 45

46 αζιεηηζκφ. Γηα παξφκνηνπο ιφγνπο ην Λνπηξάθη βξηζθφηαλ θαη ζπλερίδεη λα θαη ζήκεξα ζε έλα αξθεηά θαιφ επίπεδν θεληξίδνληαο ην ελδηαθέξνλ ηνπξηζηψλ απφ νιφθιεξε ηελ Διιάδα αιιά θαη ην εμσηεξηθφ. Σέινο ην Λνπηξάθη φπσο θαη άιινη ηνπξηζηηθνί πξννξηζκνί δελ έρνπλ νινθιεξψζεη φια ηα ζηάδηα ηνπ θχθινπ δσήο ηνπο θαη βξίζθεηαη ζην ηξίην ζηάδην ηεο αλάπηπμεο. 46

47 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 4: ΔΚΣΗΜΖΖ ΣΑΓΗΟΤ ΣΟΤΡΗΣΗΚΖ ΑΝΑΠΣΖΞΖ ΣΟΤ ΛΟΤΣΡΑΚΗΟΤ Δξεπλεηηθά εξωηήκαηα ζηόρνη ηεο έξεπλαο Σν ηέηαξην θεθάιαην θάλεη πξνζπάζεηα λα απνηππψζεη ην ζηάδην ηνπξηζηηθήο αλάπηπμεο ηνπ Λνπηξαθίνπ. Απηφ γίλεηαη κέζα απφ εξσηεκαηνιφγηα πνπ κνηξάζηεθαλ ζηελ πεξηνρή. Βαζηθφο ζηφρνο ηεο έξεπλαο είλαη λα εθηηκεζεί ε γλψκε ησλ επηρεηξήζεσλ ηεο πεξηνρήο ζρεηηθά κε ην Λνπηξάθη σο Σνπξηζηηθφ Πξννξηζκφ. Πεξαηηέξσ ζηφρνη ηεο έξεπλαο είλαη νη αθφινπζνη: 1. Πνηεο νη κνξθέο επηρεηξήζεσλ πνπ ππάξρνπλ ζην Λνπηξάθη 2. Πνηα είλαη ηα ραξαθηεξηζηηθά ησλ ηνπξηζηψλ πνπ επηζθέπηνληαη ηελ πεξηνρή 3. Πνηα είλαη ηα ραξαθηεξηζηηθά ηεο ηνπξηζηηθήο αλάπηπμεο ηεο πεξηνρήο 4. Πνηεο είλαη νη επηπηψζεηο ηνπ ηνπξηζκνχ ζηελ πεξηνρή 5. Πνηεο είλαη νη ηάζεηο θαη νη πξννπηηθέο ηεο ηνπξηζηηθήο αλάπηπμεο ηεο πεξηνρήο 4.2. Μεζνδνινγία έξεπλαο Μεζνδνινγία ηεο έξεπλαο είλαη ν ηξφπνο κε ηνλ νπνίν ν εξεπλεηήο πξνζπαζεί λα πξαγκαηνπνηήζεη ηελ έξεπλα πξνθεηκέλνπ λα δηεξεπλεζνχλ νη εξεπλεηηθνί ζηφρνη θαη λα απνηππσζνχλ ηα απνηειέζκαηα ηεο έξεπλαο. πλνιηθά κνίξαζα 35 εξσηεκαηνιφγηα ζηηο ηνπξηζηηθέο επηρεηξήζεηο ηνπ Λνπηξαθίνπ εμεγψληαο ηνπο αλζξψπνπο φηη πξφθεηηαη γηα κηα εξεπλεηηθή εξγαζία φπνπ απαηηνχληαη πξαγκαηηθέο θαη έγθπξεο εξσηήζεηο. Σν εξσηεκαηνιφγην πνπ ζπκπιεξψζεθε ηειηθά είρε 35 εξσηήζεηο θπξίσο θιεηζηνχ ηχπνπ γηα λα είλαη εχθνιε ε θσδηθνπνίεζε ησλ απαληήζεσλ ηνπ. Τπήξραλ βέβαηα θαη εξσηήζεηο αλνηθηνχ ηχπνπ γηα λα δηεξεπλεζεί ε πξαγκαηηθή γλψκε θαη άπνςε ησλ ηνπξηζηηθψλ επηρεηξήζεσλ ηεο πεξηνρήο. 47

48 4.3. Απνηειέζκαηα έξεπλαο ηελ παξνχζα ελφηεηα, ζα αλαιπζνχλ ηα βαζηθά επξήκαηα απφ ηελ εξεπλεηηθή δηαδηθαζία, ε νπνία βαζίζηεθε ζε εξσηεκαηνιφγηα. Ο βαζηθφο ζηφρνο ηεο έξεπλαο είλαη λα απνηππψζεη ηελ ηξέρνπζα θαηάζηαζε ζρεηηθά κε ην Λνπηξάθη σο ηνπξηζηηθφ πξννξηζκφ Υαξαθηεξηζηηθά επηρείξεζεο Οη πξψηεο εξσηήζεηο αθνξνχλ ηελ επηρείξεζε, ηελ νπνία έρεη ν εξσηψκελνο θαη ζπγθεθξηκέλα απνηεινχλ 8 εξσηήζεηο ζην ζχλνιν ηνπ εξσηεκαηνινγίνπ νη νπνίεο είλαη νη αθφινπζεο: Πφηε θαη γηαηί δεκηνπξγήζεθε ε επηρείξεζε Πνην είλαη ην είδνο ηεο επηρείξεζεο H επηρείξεζε απνηειεί θχξην επάγγεικα γηα ηνλ ηδηνθηήηε ηεο επηρείξεζεο Πνηα είλαη ε εζληθφηεηα ηνπ ηδηνθηήηε Πφζα άηνκα απαζρνιείηε ζηελ επηρείξεζε ζαο; Πνηά ε δηάξθεηα ηεο απαζρφιεζεο ηνπο Πνην είλαη ην επίπεδν εθπαίδεπζεο ηνπ πξνζσπηθνχ ζαο Πφζν πνζνζηφ ησλ εξγαδνκέλσλ ζαο πξνέξρεηαη απφ ηελ πεξηνρή ζα 48

49 Απφ ην γξάθεκα 1 πξνθχπηεη φηη ε πιεηνλφηεηα ησλ εξσηεζέλησλ ζην Λνπηξάθη έρεη ηδξχζεη ηελ επηρείξεζε ηνπ θαηά ηα έηε ε απηήλ ηελ πεξίνδν, παξφιν πνπ είλαη θάπσο κεγάιε, ε Διιάδα είρε ζεκεηψζεη ζεκαληηθή αλάπηπμε, γεγνλφο ην νπνίν απνηειεί βαζηθφ θίλεηξν γηα ηε δεκηνπξγία λέσλ επηρεηξήζεσλ. Γράφθμα 1 Ζτοσ ίδρυςθσ τθσ επιχείρθςθσ 49

50 ην γξάθεκα 2, απεηθνλίδεηαη ν βαζηθφο ιφγνο, γηα ηνλ νπνίν δεκηνπξγήζεθε ε επηρείξεζε. Μπνξνχκε λα παξαηεξήζνπκε φηη ην κεγαιχηεξν πνζνζηφ ηνπ δείγκαηνο (40%) δήισζε φηη ε επηρείξεζε ήηαλ νηθνγελεηαθή. Πξαθηηθά, ε επηρείξεζε πξνυπήξρε απφ παιηά, θαη κεηαβηβάζηεθε ζε κεηαγελέζηεξεο γεληέο. Τπάξρεη θη έλα 23%, ην νπνίν δεκηνχξγεζε επηρείξεζε απφ ηελ αξρή, γηα βηνπνξηζηηθνχο ιφγνπο. Μπνξνχκε λα δνχκε φηη νη πεξηζζφηεξεο επηρεηξήζεηο ζην Λνπηξάθη είλαη νηθνγελεηαθέο, κε θάπνηα ηζηνξία. Γράφθμα 2 Πρϊτοσ λόγοσ ίδρυςθσ τθσ επηρείξεζεο 50

51 ην γξάθεκα 3, κπνξνχκε λα δνχκε έλα πεξηζζφηεξν εηδηθφ ιφγν γηα ηε δεκηνπξγία ηεο επηρείξεζεο. Σν κεγαιχηεξν πνζνζηφ ηνπ δείγκαηνο δήισζε φηη έλαο εμίζνπ ζεκαληηθφο ιφγνο δεκηνπξγίαο ηεο ελ ιφγσ επηρείξεζεο είλαη ε εμεηδίθεπζε ζηελ παξνρή ππεξεζηψλ, ζηνλ ηνπξηζηηθφ θιάδν. Απηή ε άπνςε απνηππψλεη ηελ λννηξνπία ηελ νπνία θέξνπλ νη επηρεηξεκαηίεο ηνπ Λνπηξαθίνπ, θαζψο ζεσξνχλ φηη παξέρεηαη έλα εμεηδηθεπκέλν ηνπξηζηηθφ πξντφλ. Βέβαηα, ζα πξέπεη λα αλαθεξζεί φηη γχξσ ζην 30% ηνπ δείγκαηνο ζεσξεί σο δεπηεξεχσλ ιφγν ηνλ νηθνλνκηθφ, γηα ηε δεκηνπξγία θη αλάπηπμε κηαο επηρεηξεκαηηθήο κνλάδαο. Γράφθμα 3 Δευτερεφων λόγοσ ίδρυςθσ τθσ επηρείξεζεο 51

52 ην γξάθεκα 4, παξνπζηάδεηαη ην είδνο ηεο επηρείξεζεο, γηα ην ζχλνιν ησλ εξσηεζέλησλ. Σν 40% ησλ επηρεηξήζεσλ ήηαλ μελνδνρεηαθέο κνλάδεο, νη νπνίεο απνηεινχλ ηνλ ππιψλα ηεο ηνπξηζηηθήο αλάπηπμεο. Τπάξρεη θη έλα 20%, ην νπνίν αληηζηνηρεί ζε επηρεηξήζεηο εζηίαζεο, θαζψο επίζεο θη έλα αθφκε 20%, ην νπνίν αληηζηνηρεί ζε ελνηθηαδφκελα δσκάηηα, πιελ μελνδνρείνπ. Μπνξνχκε λα παξαηεξήζνπκε φηη ε πιεηνςεθία ηνπ δείγκαηνο αληηζηνηρεί ζε άηνκα πνπ ζρεηίδνληαη κε μελνδνρεηαθέο επηρεηξήζεηο. Απηφ έρεη άκεζν απνηέιεζκα ζηελ απνηχπσζε ησλ νπνίσλ ζπκπεξαζκάησλ. Γράφθμα 4 Είδοσ επιχείρθςθσ 52

53 Από το γράφθμα 5, μποροφμε να παρατθριςουμε ότι θ ςυντριπτικι πλειοψθφία του δείγματοσ είναι ιδιοκτιτεσ των επιχειριςεων, που αναφζρκθκαν παραπάνω. Επομζνωσ, αυτζσ αποτελοφν το βαςικό επάγγελμα τουσ, για βιοποριςμό. Γράφθμα 5 Η επιχείρθςθ αποτελεί κφριο επάγγελμα για τον ιδιοκτιτθ 53

54 Απφ ην γξάθεκα 6, κπνξνχκε λα παξαηεξήζνπκε φηη ε πιεηνςεθία ηνπ δείγκαηνο έρεη ειιεληθή ππεθνφηεηα (90%) Γράφθμα 6 Εκνικότθτα ιδιοκτιτθ 54

55 ην γξάθεκα 7, απεηθνλίδεηαη ην πνζνζηφ ησλ αηφκσλ, ηα νπνία απαζρνινχληαη ζηηο επηρεηξήζεηο ησλ εξσηεζέλησλ. Ζ ζπληξηπηηθή πιεηνςεθία, γχξσ ζην 95%, δήισζε φηη νη επηρεηξήζεηο ηνπο είλαη κηθξέο, θαζψο απνηεινχληαη απφ ιηγφηεξν απφ 50 άηνκα. Απηφ ην δεδνκέλν καο δείρλεη φηη ε πιεηνςεθία ησλ εξσηεζέλησλ ηνπ δείγκαηνο αληηζηνηρεί ζε κηθξέο επηρεηξήζεηο. Γράφθμα 7 Πόςα άτομα απαςχολείτε ςτθν επιχείρθςθ ςασ 55

56 ην γξάθεκα 8 απνηππψλεηαη κηα ζεκαληηθή πιεξνθνξία, θαζψο παξνπζηάδεηαη ην πνζνζηφ κφληκσλ ππαιιήισλ ζηηο επηρεηξήζεηο ηνπ δείγκαηνο. Ο ηνπξηζηηθφο θιάδνο ραξαθηεξίδεηαη απφ επνρηθφηεηα, γεληθά, θη αλακέλεηαη φηη ηα πνζνζηά κφληκσλ ππαιιήισλ λα είλαη ζρεηηθά ρακειά. Απφ ηα απνηειέζκαηα πξνθχπηεη φηη ν κέζνο φξνο κφληκσλ ππαιιήισλ, ζην ζχλνιν ησλ επηρεηξήζεσλ ηνπ δείγκαηνο, αλέξρεηαη ζε 61%. Απηφ πξαθηηθά ζεκαίλεη φηη ε ηνπξηζηηθή δήηεζε γηα ην Λνπηξάθη παξαηεξείηαη φιν ην ρξφλν, κε απνηέιεζκα νη επηρεηξήζεηο λα ρξεηάδνληαη κφληκν, θη φρη επνρηαθφ, πξνζσπηθφ. Σα ίδηα παξαηεξνχληαη θη απφ ην γξάθεκα 8, θαζψο φιεο νη επηρεηξήζεηο έρνπλ 8 άηνκα, κφληκν πξνζσπηθφ, ηνπιάρηζηνλ. Γράφθμα 8 Διάρκεια απαςχόλθςθσ εργαηομζνων 56

57 ηελ εξψηεζε ζρεηηθά κε ην επίπεδν ζπνπδψλ ησλ αηφκσλ ηνπ δείγκαηνο, ην 45% δήισζε φηη είλαη απφθνηηνο ιπθείνπ. Δπίζεο, ππάξρεη έλα 22%, πεξίπνπ, ην νπνίν έρεη θαηάξηηζε ΗΔΚ ή ηερληθήο ζρνιήο, ζρεηηθήο κε ηνλ ηνπξηζκφ. Γεληθά, κπνξνχκε λα πνχκε φηη απηφ ην απνηέιεζκα ήηαλ θάπσο αλακελφκελν. Πξψηνλ, νη πεξηζζφηεξεο επηρεηξήζεηο είλαη νηθνγελεηαθέο, θάηη πνπ ζεκαίλεη φηη κεηαβηβάζηεθαλ απφ ηνπο γνλείο ζηα παηδηά, κε ηα ηειεπηαία λα κελ ρξεηάδεηαη λα έρνπλ ηδηαίηεξε κφξθσζε γηα λα αληεπεμέιζνπλ ζηηο απαηηήζεηο. Δπίζεο, δεδνκέλνπ φηη ε ηνπξηζηηθή δήηεζε θξίλεηαη ζηαζεξή ζην Λνπηξάθη, δελ ππάξρεη ηδηαίηεξε αλάγθε γηα επηπιένλ εμεηδίθεπζε ζηελ παξνρή ηνπξηζηηθψλ ππεξεζηψλ. Γράφθμα 9 Επίπεδο εκπαίδευςθσ του προςωπικοφ 1 : Τποχρεωτικι εκπαίδευςθ 2 : Λφκειο 3 : ΙΕΚ ι Σεχνικι εκπαίδευςθ 4 : ΣΕΙ ι ΑΕΙ 5 : Μεταπτυχιακζσ ι Διδακτορικζσ πουδζσ 57

58 ην γξάθεκα 10 παξνπζηάδνληαη ηα πνζνζηά εξγαδνκέλσλ, νη νπνίνη πξνέξρνληαη απφ ηελ πεξηνρή ηνπ Λνπηξαθίνπ. Σν 35% ηνπ δείγκαηνο απάληεζε φηη φινη νη εξγαδφκελνη θαηνηθνχλ ζην Λνπηξάθη θαη ηηο γχξσ πεξηνρέο. Γεληθά, ε πιενςεθία ηνπ δείγκαηνο δήισζε φηη πάλσ απφ ην 80% ησλ εξγαδνκέλσλ πξνέξρνληαη απφ ην Λνπηξάθη. Απηφ είλαη ελζαξξπληηθφ γηα ηελ ηνπηθή αγνξά εξγαζίαο, θαζψο ε ηνπξηζηηθή δήηεζε γηα ην Λνπηξάθη δεκηνπξγεί ζέζεηο εξγαζίαο γηα ηνλ ηνπηθφ πιεζπζκφ. Γράφθμα 10 Πόςο ποςοςτό των εργαηομζνων ςασ προζρχεται από τθν περιοχι ςασ 58

59 Υαξαθηεξηζηηθά ηωλ ηνπξηζηώλ πνπ επηζθέπηνληαη ηελ πεξηνρή ηνπ Λνπηξαθίνπ Οη εξσηήζεηο ηνπ δεχηεξνπ κέξνπο αθνξνχλ ηα ραξαθηεξηζηηθά ησλ ηνπξηζηψλ πνπ επηζθέπηνληαη ηελ πεξηνρή ηνπ Λνπηξαθίνπ θαη ζπγθεθξηκέλα απνηεινχλ 5 εξσηήζεηο ζην ζχλνιν ηνπ εξσηεκαηνινγίνπ νη νπνίεο είλαη νη αθφινπζεο: Ση είδνπο ηνπξίζηεο επηζθέπηνληαη ηελ πεξηνρή ζαο; Πνην είδνο ηνπξίζηα απφ ηνπο παξαπάλσ έρεη κεγαιχηεξε επηζθεςηκφηεηα ζηνλ πξννξηζκφ Δθηηκείζηε ην πνζνζηφ ησλ νξγαλσκέλσλ θαη κεκνλσκέλσλ ηνπξηζηψλ ζηελ πεξηνρή ζαο Έρεηε παξαηεξήζεη αιιαγέο ζηα ραξαθηεξηζηηθά ησλ ηνπξηζηψλ Πσο κεηαβάιιεηαη ηελ ηειεπηαία πεληαεηία ν αξηζκφο ησλ ηνπξηζηψλ ζηελ πεξηνρή ζαο 59

60 ην γξάθεκα 11, παξνπζηάδνληαη ηα ραξαθηεξηζηηθά ησλ ηνπξηζηψλ πνπ επηζθέπηνληαη ηελ πεξηνρή ηνπ Λνπηξαθίνπ. Απφ ηα απνηειέζκαηα πξνθχπηεη φηη ππάξρεη κεγάιε πνηθηινκνξθία, αλαθνξηθά κε ην είδνο ησλ ηνπξηζηψλ. Σν ζχλνιν ηνπ δείγκαηνο ζπκθσλεί φηη φινη νη ηνπξίζηεο έξρνληαη γηα ιφγνπο αλαςπρήο θαη δηαζθέδαζεο. Δμίζνπ κεγάια είλαη θαη ηα πνζνζηά παξαζεξηζηψλ, εθδξνκέσλ κε πεξηνξηζκέλε δηακνλή, φπσο επίζεο θη επηζθεπηψλ γηα ηακαηηθνχο ιφγνπο. Γεληθά, απφ ηηο απαληήζεηο κπνξεί λα δεη θάπνηνο φηη ην Λνπηξάθη πξνζειθχεη κεγάιε γθάκα ηνπξηζηψλ. Ζ κνλαδηθή θαηεγνξία ηνπξηζηψλ πνπ ζπγθεληξψλεη κηθξά πνζνζηά ησλ απαληήζεσλ είλαη νη ηνπξίζηεο, νη νπνίνη επηζθέπηνληαη ην Λνπηξάθη γηα εθπαηδεπηηθνχο ιφγνπο. Απηφ κπνξεί λα ζπκβαίλεη δηφηη δελ έρεη γίλεη ε θαηάιιειε πξνβνιή ησλ ηζηνξηθψλ αμηνζέαησλ ηεο πεξηνρήο. Γράφθμα 11 Είδοσ τουριςτϊν που επιςκζπτονται τθν περιοχι ςασ 60

61 Απφ ην γξάθεκα 12, πξνθχπηεη φηη νη παξαζεξηζηέο θαη νη ηνπξίζηεο αλαςπρήο θαη δηαζθέδαζεο θαηέρνπλ ηα πξσηία ζηελ επηζθεςηκφηεηα ηνπ Λνπηξαθίνπ. Απφ ηε κηα, νη παξαζεξηζηέο απνιακβάλνπλ ηηο παξαιίεο, νη νπνίεο βξίζθνληαη ηφζν εληφο φζν θη εθηφο πφιεο. Θα πξέπεη λα αλαθεξζεί φηη νη παξαζεξηζηέο κπνξεί λα απνηεινχληαη θη απφ πνζνζηφ ηνπ ηνπηθνχ πιεζπζκνχ. Απφ ηελ άιιε, ζεκαληηθφ είλαη θαη ην πνζνζηφ επηζθεπηψλ γηα ιφγνπο δηαζθέδαζεο. Πξνθαλψο, ε αλαθνξά γίλεηαη γηα ηνπο επηζθέπηεο ζην θαδίλν ηνπ Λνπηξαθίνπ. Δίλαη αλακελφκελν φηη ην θαδίλν απνηειεί πφιν έιμεο γηα κεγάιν αξηζκφ αηφκσλ. Γράφθμα 12 Ποιο είδοσ τουρίςτα από τουσ παραπάνω ζχει μεγαλφτερθ επιςκεψιμότθτα ςτον προοριςμό 61

62 ην γξάθεκα 13 απνηππψλεηαη ε άπνςε ηνπ δείγκαηνο ζρεηηθά κε ην πνζνζηφ νξγαλσκέλσλ ηνπξηζηψλ, πνπ επηζθέπηνληαη ην Λνπηξάθη. Πεξίπνπ 20 άηνκα απάληεζαλ φηη ην πνζνζηφ νξγαλσκέλσλ ηνπξηζηψλ αλέξρεηαη απφ 20% κέρξη θαη 40%. Ζ θαηαλνκή ησλ απαληήζεσλ δείρλεη φηη ε πιεηνςεθία ηνπ δείγκαηνο δε ζεσξεί φηη ην πνζνζηφ νξγαλσκέλσλ ηνπξηζηψλ ζην Λνπηξάθη ππεξβαίλεη ην 40%. Απηφ δείρλεη φηη ππάξρεη έλα 60% επηζθεπηψλ, νη νπνίνη κπνξεί λα επηζθέπηνληαη ηελ πεξηνρή απζεκεξφλ, ρσξίο λα δηακείλνπλ ζε θάπνην θαηάιπκκα. Γηα παξάδεηγκα, κπνξεί έλαο επηζθέπηεο λα πάεη κφλν ζην θαδίλν. Γεληθά, θαηά κέζν φξν ην πνζνζηφ ησλ νξγαλσκέλσλ ηνπξηζηψλ αλέξρεηαη ζε 40%, ελψ ην 60% αλαθέξεηαη ζε κεκνλσκέλνπο επηζθέπηεο. Γράφθμα 13 Ποςοςτό των οργανωμζνων και μεμονωμζνων τουριςτϊν ςτθν περιοχι 62

63 ην γξάθεκα 14 απνηππψλεηαη κηα ζεκαληηθή πεπνίζεζε ηνπ δείγκαηνο. Δηδηθφηεξα, παξνπζηάδνληαη νη απαληήζεηο ζρεηηθά κε ην πφζν ζηαζεξφο ήηαλ ν ηνπξηζκφο ζην Λνπηξάθη, θαηά ηελ ηειεπηαία 5εηία. Σα ηειεπηαία 5 έηε, ε Διιάδα, σο επξχηεξε πεξηνρή, αληηκεησπίδεη πνιιά νηθνλνκηθά πξνβιήκαηα, θαη είλαη ινγηθφ θη αλακελφκελν πνιινί θιάδνη λα έρνπλ επεξεαζηεί. Παξφιαπηα, ην δείγκα παξνπζηάδεηαη αξθεηά αηζηφδνμν, θαζψο ην 54% ζεσξεί φηη ε νηθνλνκηθή θξίζε δελ έρεη επεξεάδεη ηε δήηεζε, ελψ ην 26% ζεσξεί φηη απμήζεθε ν αξηζκφο ησλ επηζθεπηψλ. Σέινο, κφιηο ην 20% ζεσξεί φηη ππάξρεη πησηηθή ηάζε ζηελ επίζθεςε ηνπξηζηψλ θαηά ηελ ηειεπηαία 5εηία. Γράφθμα 14 Μεταβολι τουριςτϊν ςτθν περιοχι τθν τελευταία πενταετία 63

64 Σα ζπκπεξάζκαηα ηνπ γξαθήκαηνο 14 ζπλδπάδνληαη κε ηελ εξψηεζε 13 ηνπ εξσηεκαηνινγίνπ, ε νπνία ήηαλ αλνηθηνχ ηχπνπ θαη αλαθέξεηαη ζηα ηδηαίηεξα ραξαθηεξηζηηθά ησλ επηζθεπηψλ, θαη θαηά πφζν έρνπλ αιιάμεη θαηά ηα ηειεπηαία έηε. Σν ζχλνιν ηνπ δείγκαηνο δήισζε φηη ππάξρνπλ ζεκαληηθέο αιιαγέο ζην ζχγρξνλν ηνπξίζηα, ζε ζχγθξηζε πάληα κε ην πσο ήηαλ ε θαηάζηαζε παιηφηεξα. Γηα παξάδεηγκα, αλαθνξηθά κε ηηο εζληθφηεηεο ησλ επηζθεπηψλ, 9 άηνκα δήισζαλ φηη απμήζεθαλ νη Ρψζνη, ελψ 6 άηνκα είπαλ φηη απμήζεθαλ νη θαλδηλαβνί. Κάπσο κεγάιε είλαη θαη ε αχμεζε ησλ Διιήλσλ επηζθεπηψλ. Σν ζπκπέξαζκα γηα ηνπο Ρψζνπο έρεη παξαηεξεζεί θαη ζε άιια ηνπξηζηηθά κέξε ηεο ρψξαο, θαζψο ε Ρσζία ηεξαξρεί αξθεηά πςειά ηελ Διιάδα σο ηνπξηζηηθφ πξννξηζκφ. ρεηηθά κε ηελ ηνπξηζηηθή δαπάλε ησλ επηζθεπηψλ, παξφιν πνπ νη αξηζκνί ηεο δήηεζεο απμήζεθαλ, ηα πξαγκαηηθά έζνδα κεηψζεθαλ, θη απηφ απνηππψλεηαη ζην 90% ηνπ δείγκαηνο. Δηδηθφηεξα, ην δείγκα ζεσξεί φηη ιφγσ ηεο νηθνλνκηθήο θξίζεο, νη ηνπξίζηεο δελ μνδεχνπλ αξθεηά ρξήκαηα. ε γεληθέο γξακκέο, ην δείγκα ζεσξεί φηη ν ηνπξηζκφο, θαηά ηα ηειεπηαία έηε, κπνξεί λα ραξαθηεξηζηεί σο θησρφο. Πην ζπγθεθξηκέλα, νινέλα θαη κεγαιχηεξνο αξηζκφο επηζθεπηψλ αλαδεηά θηελά θαηαιχκαηα, ελψ ζα πξέπεη λα αλαθεξζεί φηη νη ηνπξίζηεο, ζηελ πιεηνςεθία ηνπο, πξνέξρνληαη απφ ρακειά θνηλσληθέο ηάμεηο. 64

65 Υαξαθηεξηζηηθά ηνπξηζηηθήο αλάπηπμεο ηεο πεξηνρήο Οη εξσηήζεηο ηνπ ηξίηνπ κέξνπο αθνξνχλ ηα ραξαθηεξηζηηθά ηνπξηζηηθήο αλάπηπμεο ηεο πεξηνρήο θαη ζπγθεθξηκέλα απνηεινχλ 8 εξσηήζεηο ζην ζχλνιν ηνπ εξσηεκαηνινγίνπ νη νπνίεο είλαη νη αθφινπζεο: Τπάξρεη ηθαλνπνηεηηθφο αξηζκφο ηνπξηζηηθψλ επηρεηξήζεσλ ζηελ πεξηνρή ζαο Τπάξρεη ηζρπξφο αληαγσληζκφο κεηαμχ ησλ επηρεηξήζεσλ εκεηψλεηαη αχμεζε ή κείσζε ησλ ηνπξηζηηθψλ επηρεηξήζεσλ ζηελ πεξηνρή Πνηνη είλαη νη βαζηθνί ιφγνη πνπ πηζηεχεηε φηη ζπκβαίλεη απηφ Πηζηεχεηε πσο ε πεξηνρή ρξεζηκνπνηεί, πξνσζεί θαη αμηνπνηεί ηα ηνπηθά πξντφληα θαη ηνπο ηνπηθνχο πφξνπο; ε πνην βαζκφ ζεσξείηε φηη επεξεάδεη ην θαδίλν ηελ ηνπξηζηηθή αλάπηπμε ηεο πεξηνρήο; Θεσξείηε φηη ε πεξηνρή δηαζέηεη ηα απαξαίηεηα κέζα πξφζβαζεο θαη ηηο ππνδνκέο γηα ηελ ηθαλνπνίεζε ησλ ηνπξηζηψλ Θεσξείηε πσο ν ηνπξηζκφο απνηειεί ην θχξην κέζσ νηθνλνκηθήο ελίζρπζεο ηεο πεξηνρήο; 65

66 Ζ επφκελε θαηεγνξία εξσηήζεσλ αλαθέξεηαη ζηα ραξαθηεξηζηηθά ηνπξηζηηθήο αλάπηπμεο ηεο πεξηνρήο. ην γξάθεκα 15, απνηππψλεηαη ε άπνςε ηνπ δείγκαηνο ζρεηηθά κε ηελ χπαξμε ελφο ηθαλνπνηεηηθνχ αξηζκνχ επηρεηξήζεσλ ζηελ πεξηνρή. Ζ κεγάιε πιεηνςεθία ηνπ δείγκαηνο ζεσξεί πσο ν αξηζκφο ησλ ηνπξηζηηθψλ επηρεηξήζεσλ είλαη επαξθήο γηα ηελ πεξηνρή ηνπ Λνπηξαθίνπ. Ωο πξννξηζκφο κε κεγάιε ηνπξηζηηθή δήηεζε, ε ηνπξηζηηθή πξνζθνξά έρεη αληαπνθξηζεί ζε ηθαλνπνηεηηθφ βαζκφ. Γράφθμα 15 Τπάρχει ικανοποιθτικόσ αρικμόσ τουριςτικϊν επιχειριςεων ςτθν περιοχι 66

67 ε ζπλέρεηα ηνπ γξαθήκαηνο 15, ζην επφκελν γξάθεκα, ην 86% ησλ εξσηεζέλησλ ζεσξεί φηη ππάξρεη ηζρπξφο αληαγσληζκφο κεηαμχ ησλ επηρεηξήζεσλ ζην Λνπηξάθη. Απφ ηε ζηηγκή πνπ θξίλεηαη φηη ν αξηζκφο ησλ επηρεηξήζεσλ είλαη επαξθήο, αλακελφκελν είλαη λα ππάξρεη θη έληνλνο αληαγσληζκφο. Απηφ απνηειεί έλδεημε φηη ε ηνπξηζηηθή δήηεζε βξίζθεηαη ζε πςειά επίπεδα. Γράφθμα 16 Τπάρχει ιςχυρόσ ανταγωνιςμόσ μεταξφ των επιχειριςεων 67

68 ην γξάθεκα 17 απνηππψλεηαη ε άπνςε ηνπ δείγκαηνο ζρεηηθά κε ηνλ αλ ππάξρεη κείσζε ή αχμεζε ηνπ αξηζκνχ ησλ ηνπξηζηηθψλ επηρεηξήζεσλ. Σν 63% ζεσξεί φηη ππάξρεη κείσζε. Απηφ κπνξεί λα είλαη απφξξνηα ηεο πθηζηάκελεο νηθνλνκηθήο θξίζεο, ηελ νπνία βηψλεη ε ρψξα. Δπίζεο, ζα πξέπεη λα παξαηεξήζνπκε φηη παξφιν πνπ έλα ηφζν κεγάιν πνζνζηφ ζεσξεί πσο ππάξρεη κείσζε ησλ ηνπξηζηηθψλ επηρεηξήζεσλ, ελ ηνχηνηο έλα κεγαιχηεξν πνζνζηφ ζεσξεί πσο ππάξρεη έληνλνο αληαγσληζκφο. Γράφθμα 17 θμειϊνεται αφξθςθ ι μείωςθ των τουριςτικϊν επιχειριςεων ςτθν περιοχι 68

69 ην γξάθεκα 18, απνηππψλεηαη ε άπνςε ηνπ δείγκαηνο ζρεηηθά κε ηνλ θχξην ιφγν κείσζεο ηνπ αξηζκνχ ησλ ηνπξηζηηθψλ επηρεηξήζεσλ. Σν κεγαιχηεξν πνζνζηφ, ήηνη 72%, ζεσξεί πσο ν βαζηθφο ιφγνο είλαη ε νηθνλνκηθή θξίζε, θάηη πνπ είλαη ινγηθφ. Σν 10% πηζηεχεη φηη επζχλεηαη ε γεληθφηεξε θαηάζηαζε ζηελ αλάπηπμε ηνπ ηνπξηζκνχ, δειαδή φηη δελ ππάξρεη νξζφο ζρεδηαζκφο ηνπ ηνπξηζηηθνχ πξντφληνο. Πνιχ κηθξά είλαη ηα πνζνζηά ηνπ δείγκαηνο, ηα νπνία ζεσξνχλ φηη βαζηθνί ιφγνη ζπξξίθλσζεο ηεο ηνπξηζηηθήο πξνζθνξάο είλαη ε αχμεζε ησλ ππεξεζηψλ, ε θαθή δηαρείξηζε θαη ε αλακελφκελε εμέιημε. Ηδηαίηεξν ελδηαθέξνλ απνηειεί ην γεγνλφο φηη νξηζκέλνη απφ ηνπο εξσηεζέληεο ζηάζεθαλ ζε θάπνηνπο εηδηθνχο ιφγνπο φπσο ε αδπλακία ησλ θνξέσλ λα ππνζηεξίμνπλ ην ηνπξηζηηθφ πξντφλ, ε ππέξκεηξε θνξνιφγεζε, ε αλεξγία, ε έιιεηςε ππνδνκψλ, ε αλάπηπμε ηεο πεξηνρήο, ε δηζηαθηηθφηεηα γηα επελδχζεηο, ε ζηξνθή ζε πην παξαδνζηαθνχ ηχπνπ νηθνγελεηαθέο επηρεηξήζεηο, ε έιιεηςε επαηζζεηνπνίεζεο, ηα κέζα πξφζβαζεο ζηελ πεξηνρή θαη ε έληνλε επνρηθφηεηα. Γράφθμα 18 Ποιοι είναι οι βαςικοί λόγοι που πιςτεφετε ότι ςυμβαίνει αυτό 69

70 ηελ εξψηεζε ζρεηηθά κε ην εαλ ε πεξηνρή αμηνπνηεί θαη πξνσζεί ηνπο ηνπηθνχο πφξνπο θαη πξντφληα, ην 65% ηνπ δείγκαηνο ζεσξεί φηη ην επίπεδν ππνζηήξημεο ηεο ηνπηθήο αγνξάο είλαη κέηξην. Δλψ, ππάξρεη θη έλα 26% πνπ ζεσξεί φηη δελ γίλεηαη, παξά κφλν ειάρηζηε, πξνψζεζε ηνπηθψλ πξντφλησλ. Έλαο ππιψλαο αλάπηπμεο θαη πξνψζεζεο ηνπ ηνπξηζκνχ ζε κηα πεξηνρή είλαη θαη ε αλάδεημε ησλ εγρψξησλ πξντφλησλ, θαζψο νη ηνπξίζηεο βιέπνπλ ζεηηθά κηα ηέηνηα θίλεζε. Γράφθμα 19 Πιςτεφετε πωσ θ περιοχι χρθςιμοποιεί, προωκεί και αξιοποιεί τα τοπικά προϊόντα και τουσ τοπικοφσ πόρουσ 70

71 ην επφκελν γξάθεκα, απνηππψλεηαη κηα πνιχ ζεκαληηθή άπνςε. πγθξηκέλα, νη εξσηεζέληεο εμέθξαζαλ ηελ άπνςε ηνπο ζρεηηθά κε ηελ επίδξαζε ηνπ θαδίλνπ ζηελ ηνπξηζηηθή αλάπηπμε. Σν 66% ζεσξεί φηη ην θαδίλν επεξεάδεη απφ πνιχ έσο πάξα πνιχ, ελψ ην 26% ζεσξεί φηη έρεη κέηξηα επηξξνή. Οη ελδείμεηο γεληθά είλαη ζεηηθέο. Ζ πιεηνςεθία ηνπ δείγκαηνο ζεσξεί φηη ην θαδίλν απνηειεί πφιν έιμεο. Απηφ είλαη αλακελφκελν, θαζψο νη επηζθέπηεο ηνπ θαδίλνπ έρνπλ ηε δπλαηφηεηα λα ην ζπλδπάζνπλ κε ηηο δηαθνπέο ηνπο. Γράφθμα 20 ε ποιο βακμό κεωρείτε ότι επθρεάηει το καηίνο τθν τουριςτικι ανάπτυξθ τθσ περιοχισ 71

72 ην γξάθεκα 21, απνηππψλεηαη ε άπνςε ζρεηηθά κε ηε δπλαηφηεηα πξφζβαζεο θαη ηηο ηνπξηζηηθέο ππνδνκέο ζην Λνπηξάθη. Σν δείγκα δελ είλαη θαη ηφζν αηζηφδνμν, θαζψο ην 40% ζεσξεί φηη ην επίπεδν ππνδνκψλ είλαη κέηξην, ελψ ππάξρεη θη έλα 48% πνπ πηζηεχεη φηη ην επίπεδν είλαη πνιχ ρακειφ. Σν δείγκα ζεσξεί φηη ζε επίπεδν ππνδνκψλ, θαη φξνπο πξφζβαζεο, ην Λνπηξάθη δελ απνηειεί πφιν έιμεο γηα ηνπο ηνπξίζηεο. Δλδερνκέλσο, ζα πξέπεη λα ιεθζνχλ θαηάιιεια κέηξα, έηζη ψζηε λα αλαβαζκηζηνχλ νη ππνδνκέο. Γράφθμα 21 Θεωρείτε ότι θ περιοχι διακζτει τα απαραίτθτα μζςα πρόςβαςθσ και τισ υποδομζσ για τθν ικανοποίθςθ των τουριςτϊν 72

73 ην επφκελν γξάθεκα, παξνπζηάδνληαη ηα απνηειέζκαηα ζρεηηθά κε ην αλ ην ηνπξηζηηθφ πξντφλ απνηειεί ην βαζηθφ κέζν νηθνλνκηθήο ελίζρπζεο ηνπ Λνπηξαθίνπ. Σν 54% ζεσξεί φηη ν ηνπξηζκφο εληζρχεη θαηά πνιχ ηελ νηθνλνκηθή δξαζηεξηφηεηα, ελψ ππάξρεη θη έλα 32%, ην νπνίν είλαη αθφκα πην ζεηηθφ. Ζ πιεηνςεθία ηνπ δείγκαηνο ζεσξεί φηη ν ηνπξηζκφο απνηειεί ίζσο ηνλ βαζηθφ ππιψλα νηθνλνκηθήο αλάπηπμεο ηνπ Λνπηξαθίνπ. Γράφθμα 22 Θεωρείτε πωσ ο τουριςμόσ αποτελεί το κφριο μζςω οικονομικισ ενίςχυςθσ τθσ περιοχισ; 73

74 Δπηπηώζεηο ηνπ ηνπξηζκνύ ζηελ πεξηνρή Οη εξσηήζεηο ηνπ ηέηαξηνπ κέξνπο αθνξνχλ ηηο επηπηψζεηο ηνπ ηνπξηζκνχ ζηελ πεξηνρή θαη ζπγθεθξηκέλα απνηεινχλ 1 εξψηεζε ζην ζχλνιν ηνπ εξσηεκαηνινγίνπ κε 20 ππνθαηεγνξίεο νη νπνίεο είλαη νη αθφινπζεο: Αχμεζε ηεο εγθιεκαηηθφηεηαο Κνηλσληθέο πγθξνχζεηο Υαιάξσζε Οηθνγελεηαθψλ δεζκψλ/ ζρέζεσλ Αχμεζε ηνπ ηδφγνπ Αιιαγή ζηηο θνηλσληθέο ζρέζεηο -αηνκηθηζκφο πγθξάηεζε ληφπηνπ πιεζπζκνχ ζηελ πεξηνρή Αχμεζε ησλ επθαηξηψλ δηαζθέδαζεο θαη ςπραγσγίαο Αχμεζε ηηκψλ γεο Αχμεζε ζέζεσλ απαζρφιεζεο Σνπηθή Αλάπηπμε Πεξηθεξεηαθή Αλάπηπμε Αχμεζε ησλ ηηκψλ ησλ πξντφλησλ θαη ηνπ θφζηνπο δσήο Δκπνξεπκαηνπνίεζε ηνπηθνχ πνιηηηζκνχ Αιιαγέο ζε ήζε θαη έζηκα Αιινίσζε ηνπ πνιηηηζηηθνχ πινχηνπ Δπαηζζεηνπνίεζε ησλ θαηνίθσλ γηα ην πεξηβάιινλ Ρχπαλζε ηεο αηκφζθαηξαο Ρχπαλζε ησλ πδάηηλσλ πφξσλ Αχμεζε ησλ απνξξηκκάησλ θαη ησλ απνβιήησλ Ζρνξχπαλζε 74

75 ην επφκελν γξάθεκα (23) απνηππψλεηαη ε άπνςε ηνπ δείγκαηνο ζρεηηθά κε ηηο επηπηψζεηο ηνπ ηνπξηζκνχ ζε δηάθνξεο θαηεγνξίεο. Γηα παξάδεηγκα, ην δείγκα ζεσξεί φηη ε επίδξαζε ηνπ ηνπξηζκνχ ζηελ ερνξχπαλζε είλαη απφ ειάρηζηε έσο κέηξηα. Απφ ηηο απαληήζεηο πξνθχπηνπλ ηα εμήο: - Ζ πιεηνςεθία ηνπ δείγκαηνο ζεσξεί φηη είλαη ζεκαληηθή ε επίδξαζε ηνπ ηνπξηζκνχ ζηελ αληηκεηψπηζε ηεο εγρψξηαο αλεξγίαο. Δπίζεο, ζεηηθή είλαη ε επίδξαζε θαη ζηελ αχμεζε ηεο δηαζθέδαζεο, θαζψο επίζεο θαη ηε ζπγθξάηεζε ηνπ ηνπηθνχ πιεζπζκνχ ζηελ πεξηνρή, κε ηηο ζέζεηο εξγαζίαο πνπ πξνθχπηνπλ. Σν δείγκα ζεσξεί φηη ζεκαληηθή είλαη ε επίδξαζε θαη ζηελ αχμεζε ηνπ ηδφγνπ, αιιά θαη ζηελ ηνπηθή αλάπηπμε. ε γεληθέο γξακκέο, ε άπνςε ηνπ δείγκαηνο είλαη φηη ν ηνπξηζκφο έρεη ζεηηθή επίπησζε ζην Λνπηξάθη. - εκαληηθφ επίζεο είλαη ην γεγνλφο φηη ην δείγκα ζεσξεί πσο ε ηνπξηζηηθή αλάπηπμε δελ έρεη επεξεάζεη ηελ εγθιεκαηηθφηεηα, αιιά νχηε θαη ηελ αιινίσζε ηεο πνιηηηζηηθήο θιεξνλνκηάο. Σν ίδην ηζρχεη θαη γηα ηελ θνηλσληθή απνδνρή, ζρεηηθά κε ην ηνπξηζηηθφ πξντφλ. ε γεληθέο γξακκέο, κπνξνχκε λα πνχκε φηη ην δείγκα ζεσξεί πσο ε ηνπξηζηηθή αλάπηπμε έρεη ζεηηθέο θαη ζεκαληηθέο επηπηψζεηο ζην Λνπηξάθη. 75

76 Γράφθμα 23 ε ποιο βακμό κατά τθ γνϊμθ ςασ, θ ανάπτυξθ του τουριςμοφ ςτθν περιοχι ςασ ζχει ςυμβάλλει 76

77 Σάζεηο θαη ηηο πξννπηηθέο ηνπξηζηηθήο αλάπηπμεο ζηελ πεξηνρή ηνπ Λνπηξαθίνπ Οη εξσηήζεηο ηνπ πέκπηνπ κέξνπο αθνξνχλ ηηο ηάζεηο θαη ηηο πξννπηηθέο ηνπξηζηηθήο αλάπηπμεο ζηελ πεξηνρή ηνπ Λνπηξαθίνπ θαη ζπγθεθξηκέλα απνηεινχλ 12 εξσηήζεηο ζην ζχλνιν ηνπ εξσηεκαηνινγίνπ νη νπνίεο είλαη νη αθφινπζεο: Γηελεξγνχληαη δηαθεκηζηηθέο εθζηξαηείεο γηα ηελ ηνπξηζηηθή πξνψζεζε ηεο πεξηνρήο ζαο Άλ ΝΑΗ κε πνηφλ ηξφπν/κέζα πξαγκαηνπνηνχληαη Οη επηρεηξήζεηο έρνπλ ελεξγφ ζπκκεηνρή ζε απηέο Πηζηεχεηε φηη ην Λνπηξάθη εμαθνινπζεί λα απνηειεί έλαλ ειθπζηηθφ πξννξηζκφ γηα ηνπο επηζθέπηεο /ηνπξίζηεο Άλ ΝΑΗ, γηα πνηνπο ιφγνπο ζεσξείηε Τπάξρεη ζηξαηεγηθή βηψζηκνπ ηνπξηζκνχ ζε επίπεδν δήκνπ ή πεξηθέξεηαο Πψο πηζηεχεηε πψο κπνξεί λα ακβιπλζεί ε επνρηθφηεηα ηνπ ηνπξηζκνχ ζηελ πεξηνρή Τπάξρεη ζηξαηεγηθφ ζρέδην ηνπξηζηηθήο αλάπηπμεο ηεο πεξηνρήο γηα ηα επφκελα ρξφληα; Θεσξείηε φηη ε ηνπξηζηηθή αλάπηπμε ζηελ πεξηνρή ζαο είλαη βηψζηκε θαη κπνξεί σο έρεη λα ζπλερηζηεί θαη ζην κέιινλ; Πνηα είλαη θαηά ηε γλψκε ζαο ηα δπλαηά ζεκεία ηεο πεξηνρήο ζαο αλαθνξηθά κε ηελ αλάπηπμε ηνπ ηνπξηζκνχ; Πνηα είλαη θαηά ηελ γλψκε ζαο ηα βαζηθά πξνβιήκαηα πνπ παξνπζηάδεη ε ηνπξηζηηθή αλάπηπμε ηεο πεξηνρήο ζαο; Πνηεο ζεσξείηε φηη είλαη νη επθαηξίεο πνπ ηπρφλ παξνπζηάδνληαη γηα ην κέιινλ ηνπ ηνπξηζκνχ ζηελ πεξηνρή ζαο; 77

78 Ζ επφκελε νκάδα εξσηήζεσλ αλαθέξεηαη ζηηο ηάζεηο θαη ηηο πξννπηηθέο ηνπξηζηηθήο αλάπηπμεο ζηελ πεξηνρή ηνπ Λνπηξαθίνπ, φπσο απηφ γίλεηαη αληηιεπηφ απφ ην δείγκα. Ζ άπνςε πνπ ζα δηαηππσζεί, παίδεη ζεκαληηθφ ξφιν ζηελ θαηαλφεζε ηεο θαηάζηαζεο, ζρεηηθά κε ηελ ηνπξηζηηθή αλάπηπμε ζην Λνπηξάθη. ην γξάθεκα 24, απνηππψλεηαη ε άπνςε ηνπ δείγκαηνο ζρεηηθά κε ην αλ πθίζηαληαη εθζηξαηείεο πξνψζεζεο ηεο πεξηνρήο. Ζ πιεηνςεθία ζεσξεί φηη ν δήκνο θαη νη αξκφδηνη θνξείο δηελεξγνχλ ηηα απαξαίηεηεο δηαθεκηζηηθέο εθζηξαηείεο, γηα λα πξνσζήζνπλ ην ηνπξηζηηθφ πξντφλ ζην Λνπηξάθη. Γράφθμα 24 Διενεργοφνται διαφθμιςτικζσ εκςτρατείεσ για τθν τουριςτικι προϊκθςθ τθσ περιοχισ 78

79 Δθφζνλ πξαγκαηνπνηνχληαη δηαθεκηζηηθέο εθζηξαηείεο, ε έξεπλα επηθεληξψλεηαη ζηνπο ηξφπνπο, κέζσ ησλ νπνίσλ γίλεηαη. Σν 62% ηνπ δείγκαηνο ζεσξεί φηη ην δηαδίθηπν ζπκβάιεη ζεκαληηθά ζηελ αλάδεημε ηεο πεξηνρήο. Σν κέζν ηνπ δηαδηθηχνπ είρε επηζεκαλζεί, ζηελ αξρή ηεο εξγαζίαο, σο έλαο απφ ηνπο ζχγρξνλνπο ηξφπνπο πξνψζεζεο κηαο ηνπξηζηηθήο πεξηνρήο. Σν δείγκα ζεσξεί φηη είλαη ν ζεκαληηθφηεξνο ηξφπνο. Δπίζεο, ην 21% ζεσξεί φηη θαη ην κέζν ηεο δηαθήκηζεο (κέζσ ηειεφξαζεο ή εληχπσλ) ζπκβάιεη ζηε γλσζηνπνίεζε ηνπ κέξνπο. Γράφθμα 25 Άν ΝΑΙ με ποιόν τρόπο/μζςα πραγματοποιοφνται 79

80 Παξφινπ πνπ αλαγλσξίδεηαη ε ζπκβνιή ησλ δηαθεκηζηηθψλ κέζσλ ζηελ ηνπξηζηηθή αλάδεημε ηεο πεξηνρήο, ελ ηνχηνηο νη ίδηεο νη επηρεηξήζεηο δελ έρνπλ ελεξγφ κέξνο ζε απηέο (63%). Απηφ πξαθηηθά ζεκαίλεη φηη ν ζρεδηαζκφο κηαο δηαθεκηζηηθήο θακπάληαο πξαγκαηνπνηείηαη απφ ην δήκν θαη ηνπο αξκφδηνπο θνξείο, ρσξίο λα ζπκκεηέρνπλ νη ηνπξηζηηθέο επηρεηξήζεηο, κε ελεξγφ ηξφπν. Απηφ έρεη έλα βαζηθφ κεηνλέθηεκα. Ο ζρεδηαζκφο ηεο δηαθήκηζεο δε ιακβάλεη ππφςε ηηο απφςεηο ησλ ηδηνθηεηψλ ηνπξηζηηθψλ επηρεηξήζεσλ, νη νπνίνη κπνξεί λα αλαδείμνπλ θάπνην πιενλέθηεκα ή δπλαηφ ζεκείν. Γράφθμα 26 Οι επιχειριςεισ ζχουν ενεργό ςυμμετοχι ςε αυτζσ 80

81 χκθσλα κε ην γξάθεκα 27, ζρεδφλ ην 100% ηνπ δείγκαηνο ζεσξεί φηη ην Λνπηξάθη εμαθνινπζεί λα απνηειεί ζεκαληηθφ ηνπξηζηηθφ πξννξηζκφ, παξφιν πνπ ε ρψξα βξίζθεηαη ζε θαζεζηψο νηθνλνκηθήο θξίζεο. Σν δείγκα εθδειψλεη κηα αηζηνδνμία ζρεηηθά κε ηελ ηνπξηζηηθή θαηάζηαζε ηνπ Λνπηξαθίνπ. Γράφθμα 27 Πιςτεφετε ότι το Λουτράκι εξακολουκεί να αποτελεί ζναν ελκυςτικό προοριςμό για τουσ επιςκζπτεσ /τουρίςτεσ 81

82 ην γξάθεκα 28, απνηππψλνληαη νη βαζηθνί ιφγνη, γηα ηνπο νπνίνπο ην Λνπηξάθη απνηειεί ζεκαληηθφ ηνπξηζηηθφ πξννξηζκφ. χκθσλα κε ηα απνηειέζκαηα ηεο έξεπλαο, ην 58% ζεσξεί φηη ν ζεκαληηθφο ιφγνο είλαη ε γεσγξαθηθή ζέζε, θαζψο ην Λνπηξάθη απέρεη ιίγα ρηιηφκεηξα απφ ηελ Αζήλα. Έηζη, απνηειεί πφιν έιμεο ηφζν γηα ηνλ Αζελαίν, φζν θαη γηα μέλνπο πνπ επηζθέπηνληαη ηελ Αζήλα. Σν 9% ηνπ δείγκαηνο ζεσξεί φηη ην δπλαηφ ζεκείν ηεο πεξηνρήο είλαη ηα ηακαηηθά ινπηξά. Δίλαη γεγνλφο φηη έλα απφ ηα πξάγκαηα γηα ηα νπνία είλαη γλσζηφ ην Λνπηξάθη, είλαη ηα ηακαηηθά ηνπ ινπηξά. Σν άιιν πξάγκα γηα ην νπνίν είλαη γλσζηφ ην Λνπηξάθη, είλαη ην θαδίλν. Απηφ ππνζηήξημε ην 9% ηνπ δείγκαηνο. Γεληθά, ην δείγκα ζηάζεθε ζηα δπλαηά ζεκεία ηεο πεξηνρήο, σο ηνπο βαζηθνχο ππιψλεο ηνπξηζηηθήο αλάπηπμεο. Γράφθμα 28 Άν ΝΑΙ, για ποιουσ λόγουσ κεωρείτε 82

83 ην γξάθεκα 29 ηίζεηαη έλα ιεπηφ, αιιά ζεκαληηθφ δήηεκα. Πην ζπγθεθξηκέλα, δεηήζεθε ε άπνςε ηνπ δείγκαηνο ζρεηηθά κε ηελ χπαξμε ζηξαηεγηθήο βηψζηκεο αλάπηπμεο ηνπ ηνπξηζκνχ. Σα απνηειέζκαηα δελ είλαη μεθάζαξα. Τπάξρεη έλα 34%, ην νπνίν δειψλεη άγλνηα ζρεηηθά κε ηηο φπνηεο ζηξαηεγηθέο κπνξεί λα ππάξρνπλ ζε επίπεδν δήκνπ, θαη νη νπνίεο αλαθέξνληαη ζηελ ηνπξηζηηθή αλάπηπμε. Απηφ είλαη θάπσο απνζαξξπληηθφ, θαζψο δελ πθίζηαηαη ε απαξαίηεηε ελεκέξσζε ησλ ηνπξηζηηθψλ επηρεηξήζεσλ, ζρεηηθά κε ζηξαηεγηθέο αλάπηπμεο. Απφ ηελ άιιε, ππάξρεη έλα 23%, ην νπνίν δειψλεη ζίγνπξν φηη δελ ππάξρεη θάπνηα νξγαλσκέλε ζηξαηεγηθή ηνπξηζηηθήο αλάπηπμεο ηεο πεξηνρήο. Απηή ε άπνςε απνηππψλεη ελ κέξεη ηελ δπζαξέζθεηα ησλ ηνπξηζηηθψλ επηρεηξήζεσλ, ζρεηηθά κε ηηο δξάζεηο ηνπ δήκνπ. Σέινο, ε ηζρλή πιεηνςεθία ζεσξεί φηη ππάξρεη θάπνην ζρέδην ηνπξηζηηθήο αλάπηπμεο. Πάλησο, ην γεγνλφο φηη ην δείγκα είλαη κνηξαζκέλν ζην δήηεκα απηφ, δείρλεη φηη ππάξρεη θάπνην πξφβιεκα ζην ζηξαηεγηθφ ζρεδηαζκφ ηνπξηζηηθήο αλάπηπμεο. Γράφθμα 29 Τπάρχει ςτρατθγικι βιϊςιμου τουριςμοφ ςε επίπεδο διμου ι περιφζρειασ 83

84 ηελ επφκελε εξψηεζε, δεηείηαη απφ ηνπο εξσηεζέληεο λα δψζνπλ ηελ άπνςε ηνπο ζρεηηθά κε ηνπο παξάγνληεο, νη νπνίνη ζα ελίζρπαλ ηνλ ηνπξηζκφ ζην Λνπηξάθη. Ζ ζπληξηπηηθή πιεηνςεθία ηνπ δείγκαηνο ζεσξεί σο ζεκαληηθφ παξάγνληα ηελ ελεξγή πνιηηηθή απφ ην δήκν θαη ηνπο αξκφδηνπο θνξείο ηεο λνκαξρίαο. Δλ νιίγνηο, ην δείγκα θξίλεη φηη ην πξφβιεκα εληνπίδεηαη ζηνλ ζηξαηεγηθφ ζρεδηαζκφ ηεο ηνπξηζηηθήο αλάπηπμεο απφ ηα θέληξα ιήςεο απφθαζεο. Μεγάια είλαη θαη ηα πνζνζηά ηνπ δείγκαηνο, ηα νπνία ππνζηεξίδνπλ φηη ν ηνπξηζκφο ζα πξέπεη λα δηαθεκηζηεί θαη λα πξνβιεζεί πεξηζζφηεξν. Παξφιν πνπ ζε πξνεγνχκελε εξψηεζε, ην ζχλνιν ηνπ δείγκαηνο απάληεζε πσο νη ηνπξηζηηθέο επηρεηξήζεηο δηαθεκίδνληαη, θπξίσο κέζσ ηνπ δηαδηθηχνπ, ελ ηνχηνηο ε δηαθήκηζε θαη ε πξνβνιή κπνξνχλ λα εληεηζνχλ. Έλαο αθφκε ζεκαληηθφο παξάγνληαο είλαη ε επαηζζεηνπνίεζε ησλ θνξέσλ, ζρεηηθά κε δεηήκαηα ηνπξηζηηθήο αλάπηπμεο θαη νηθνλνκηθήο ππνζηήξημεο ηεο πεξηνρήο. εκαληηθφο είλαη θαη ν παξάγνληαο αλαβάζκηζεο ησλ ππνδνκψλ. Πξνθεηκέλνπ, ε ηνπξηζηηθή αλάπηπμε κηαο πεξηνρήο λα αθνινπζήζεη ην ξεχκα ηεο επνρήο, ζα πξέπεη λα ελαξκνλίδνληαη θαηάιιεια θαη νη ππνδνκέο ηεο. Γράφθμα 30 Πϊσ πιςτεφετε πϊσ μπορεί να αμβλυνκεί θ εποχικότθτα του τουριςμοφ ςτθν περιοχι 84

85 Δλδηαθέξνληα είλαη θαη ηα επξήκαηα, ηα νπνία παξνπζηάδνληαη ζην γξάθεκα 31. Δηδηθφηεξα, ζρεδφλ ην κηζφ δείγκα δελ γλσξίδεη αλ ππάξρεη ζηξαηεγηθή αλάπηπμεο ηεο πεξηνρήο γηα ηα επφκελα ρξφληα, φζνλ αθνξά ηνλ ηνπξηζκφ. Απηφ δε κπνξεί λα βνεζήζεη ηνλ ηνπξηζηηθφ ζρεδηαζκφ απφ ηελ πιεπξά ησλ επηρεηξήζεσλ. Απφ ηελ άιιε, ην 43% ζεσξεί φηη ππάξρεη έλα νξγαλσκέλν ζρέδην ηνπξηζηηθήο αλάπηπμεο γηα ην Λνπηξάθη. Σν γεγνλφο ηεο κεγάιεο αλνκνηνγέλεηαο ηνπ δείγκαηνο ζε έλα ηφζν θαίξην δήηεκα, δίλεη ηελ εληχπσζε φηη δελ ππάξρεη ζχκπλνηα απφςεσλ θη αληηιήςεσλ, ζρεηηθά κε βαζηθά ζέκαηα πνπ άπηνληαη ηνπ ηνπξηζκνχ, γηα ηελ πεξηνρή ηνπ Λνπηξαθίνπ. Γράφθμα 31 Τπάρχει ςτρατθγικό ςχζδιο τουριςτικισ ανάπτυξθσ τθσ περιοχισ για τα επόμενα χρόνια 85

86 χκθσλα κε ην γξάθεκα 32, ε κεγάιε πιεηνςεθία ηνπ δείγκαηνο ζεσξεί ε ηνπξηζηηθή αλάπηπμε ηεο πεξηνρήο είλαη βηψζηκε θαη κπνξεί λα ππνζηεξίμεη θαη κειινληηθά ηνλ θιάδν. Απηφ δείρλεη κηα αηζηνδνμία ησλ εκπιεθνκέλσλ ζηνλ ηνπξηζηηθφ θιάδν. Γράφθμα 32 Θεωρείτε ότι θ τουριςτικι ανάπτυξθ ςτθν περιοχι ςασ είναι βιϊςιμθ και μπορεί ωσ ζχει να ςυνεχιςτεί και ςτο μζλλον 86

87 χκθσλα κε ην γξάθεκα 33, πνιιά είλαη ηα δπλαηά ζεκεία ηνπ Λνπηξαθίνπ, ηα νπνία κπνξεί λα ζπκβάιινπλ ζηελ αλάπηπμε ηνπ ηνπξηζκνχ. Σν δείγκα δελ επηθεληξψλεηαη ζε έλαλ παξάγνληα. Έηζη, ην 26% ζεσξεί φηη ηα ηακαηηθά ινπηξά ζα απνηειέζνπλ ηνλ ππιψλα κειινληηθήο αλάπηπμεο ηνπ ηνπξηζκνχ. Απηφ είλαη αλακελφκελν, θαζψο ην Λνπηξάθη είλαη γλσζηφ γηα ηα ηακαηηθά ινπηξά ηνπ. Δπίζεο, ην 23% ζεσξεί σο ζεκαληηθφ παξάγνληα ην γεγνλφο φηη ην Λνπηξάθη βξίζθεηαη πνιχ θνληά ζηελ πξσηεχνπζα θαη κπνξεί λα είλαη εχθνια πξνζβάζηκν, ηφζν απφ εγρψξηνπο, φζν θη απφ μέλνπο, επηζθέπηεο. Δπίζεο, 23% ηνπ δείγκαηνο ζεσξεί σο δπλαηφ ζεκείν θαη ηελ χπαξμε θαδίλνπ ζηελ πεξηνρή. Σν Λνπηξάθη είλαη έλαο πξννξηζκφο γηα δηαζθέδαζε θη αλαςπρή. Σέινο, αμίδεη λα αλαθεξζεί φηη ην 14% ηνπ δείγκαηνο δίλεη κεγαιχηεξε βαξχηεηα ζηηο παξαιίεο ηεο πεξηνρήο. Γράφθμα 33 Ποια είναι κατά τθ γνϊμθ ςασ τα δυνατά ςθμεία τθσ περιοχισ ςασ αναφορικά με τθν ανάπτυξθ του τουριςμοφ 87

88 χκθσλα κε ην γξάθεκα 34 ηα βαζηθά πξνβιήκαηα πνπ παξνπζηάδεη ε ηνπξηζηηθή αλάπηπμε ηεο πεξηνρήο είλαη ε έιιεηςε ζπληνληζκνχ ησλ θνξέσλ θαη ε έιιεηςε ππνδνκψλ, ε έιιεηςε κέζσλ πξφζβαζεο θαη ε έιιεηςε ηνπξηζηηθνχ πιάλνπ. Απηέο νη αδπλακίεο αλ ιεθζνχλ ζνβαξά ππφςε κπνξνχλ λα ζπκβάιινπλ ζηελ πεξηζζφηεξε αλάδεημε ηεο πεξηνρήο θαη ηελ αχμεζε ηεο ηνπξηζηηθήο ηεο αλάπηπμεο. Γράφθμα 34 Ποια είναι κατά τθ γνϊμθ ςασ τα βαζηθά πξνβιήκαηα πνπ παξνπζηάδεη ε ηνπξηζηηθή αλάπηπμε ηεο πεξηνρήο ρεηηθά κε ηελ έιιεηςε ζπληνληζκνχ θαη ζπλεξγαζίαο ησλ ηνπηθψλ θνξέσλ, ζρνιηάδεηε επηθξηηηθά ε πνιηηηθή αληθαλφηεηα θαη έιιεηςε ελδηαθέξνληνο γηα ηε κεγηζηνπνίεζε ηνπ θνηλνχ νθέινπο. Έηζη γίλνληαη απνζπαζκαηηθέο θηλήζεηο, φπνπ επλννχληαη αηνκηθά ζπκθέξνληαη θαη κεηψλεηαη ε ηνπξηζηηθή αλάπηπμε ηεο πεξηνρήο. Απηφ ζε ζπλδπαζκφ κε ηελ απνπζία ηνπξηζηηθνχ πιάλνπ αλάπηπμεο ζεκαίλεη φηη δελ ππάξρεη εληαία ζηξαηεγηθή αλάπηπμεο θαη ζαλ απνηέιεζκα δελ αλαδεηψληαη ελαιιαθηηθέο πεγέο ρξεκαηνδφηεζεο θαη νηθνλνκηθήο ελίζρπζεο 88

89 ησλ ηνπξηζηηθψλ επαγγεικάησλ. Παξάιιεια δελ αληηκεησπίδεηαη θαη ην πξφβιεκα ηεο επνρηθφηεηαο ψζηε λα εμνκαιχλεηαη ε ηνπξηζηηθή δήηεζε θαη λα πνιιαπιαζηάδνληαη ηα αλακελφκελα νηθνλνκηθά θαη κε νηθνλνκηθά νθέιε. ρεηηθά κε ηελ έιιεηςε ηνπξηζηηθψλ ππνδνκψλ, ηίζεληαη δεηήκαηα έιιεηςεο πεδνδξνκίσλ, θπθινθνξηαθήο ζπκθφξεζεο, βειηίσζεο παξερφκελσλ ππεξεζηψλ, αλαβάζκηζεο μελνδνρεηαθψλ κνλάδσλ θαη δεκηνπξγίαο πεξηζζφηεξσλ κνλάδσλ πνιιψλ αζηέξσλ, αλαδηνξγάλσζεο ππαξρνπζψλ ππνδνκψλ, βειηίσζεο παξαιηψλ, απνπζίαο ζέζεσλ ζηάζκεπζεο θαη έιιεηςεο θαζαξηφηεηαο. πλεπψο δελ αμηνπνηνχληαη νη δπλαηφηεηεο ηεο πεξηνρήο θαη ππάξρεη ζηαζηκφηεηα, αιιά ηαπηφρξνλα ε πεξηνρή ππνβαζκίδεηαη απφ ηελ πνιπθνζκία ιφγσ ηνπξηζηηθψλ πεξηφδσλ. Σέινο ζρεηηθά κε ηε δηαθήκηζε θαη ηελ πξνψζεζε, δελ γίλνληαη νξγαλσκέλεο πνιηηηθέο ψζηε λα κάζνπλ νη ηνπξίζηεο ηα ηδηαίηεξα ραξαθηεξηζηηθά ηεο πεξηνρήο. Άξα απαηηείηαη θαιχηεξε επηθνηλσλία θαη πνιηηηθή. 89

90 Σέινο ζχκθσλα κε ην ηειεπηαίν γξάθεκα, παξνπζηάδνληαη νη ηπρφλ επθαηξίεο γηα ην κέιινλ ηνπ ηνπξηζκνχ ζηελ πεξηνρή. πλνπηηθά νη επθαηξίεο αθνξνχλ ζηελ επέλδπζε ζε λένπο θαη ππάξρνληεο ηνπξίζηεο θαη ζε λέεο εηδηθέο θαη ελαιιαθηηθέο κνξθέο ηνπξηζκνχ πνπ θαιχπηνπλ ηηο ηδηαίηεξεο αλάγθεο ηνπ ζχγρξνλνπ ηνπξίζηα. Γράφθμα 35 Ποιεσ είναι κατά τθ γνϊμθ ςασ νη ηπρόλ επθαηξίεο γηα ην κέιινλ ηνπ ηνπξηζκνύ ζηελ πεξηνρή 90

91 Αξρηθά απαηηείηαη αλαβάζκηζε ησλ παξνρψλ, φπσο είλαη ε αλαβάζκηζε ησλ ηνπξηζηηθψλ θαηαιπκάησλ, ε αλάπιαζε ηεο παξαιίαο, ε δηαηήξεζε θαη ε πξνβνιή ησλ αμηνζεάησλ, ε πξνβνιή θαη αλαβάζκηζε ησλ αξραηνινγηθψλ ρψξσλ, ε βειηίσζε ησλ πεδνδξνκίσλ θαη γεληθφηεηα ε επέλδπζε ζηελ πνηφηεηα. Παξάιιεια ε έκθαζε ζηνλ ελαιιαθηηθφ ηνπξηζκφ ζα δψζεη λέα ηνπξηζηηθή ηαπηφηεηα ζην Λνπηξάθη. Όπσο θαίλεηαη απφ ηηο απαληήζεηο, κπνξνχλ λα αλαπηπρζνχλ κε επηηπρία πνιηηηζκηθφο ηνπξηζκφο, ηακαηηθφο ηνπξηζκφο, ηνπξηζκφο ςπραγσγίαο, ζπλεδξηαθφο ηνπξηζκφο θαη ηνπξηζκφο πγείαο. Δπίζεο ε έκθαζε ζε εζληθφηεηεο φπσο νη Ρψζνη θαη νη Κηλέδνη ζπκβάιινπλ ζηελ αλαβάζκηζε ηνπ ηνπξηζηηθνχ πξντφληνο. Δπηπιένλ, ε δεκηνπξγία λένπ ιηκαληνχ είλαη ζεκαληηθή γηα λα αλαβαζκηζηεί ε πεξηνρή θαη επνκέλσο λα πξνζειθχζεη πξφζζεηνπο ηνπξίζηεο. Ζ χπαξμε καξίλαο ειιηκεληζκνχ ζα έδηλε κεγάιε ψζεζε ζηνλ ηνπξηζκφ θαη ηελ βηψζηκε αλάπηπμε ηνπ Λνπηξαθίνπ. Σέινο φζν θαιχηεξν κίγκα πξνβνιήο θαη επηθνηλσλίαο ρξεζηκνπνηείηαη θαη φζν πεξηζζφηεξν ζπλεξγάδνληαη νη δηάθνξνη θνξείο ζα κπνξνχλ λα ππάξρνπλ πνιιέο ηνπξηζηηθέο θαη αλαπηπμηαθέο πξννπηηθέο γηα ηελ πεξηνρή. 91

92 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 5: ΤΜΠΔΡΑΜΑΣΑ ΚΑΗ ΠΡΟΟΠΣΗΚΔ ΣΟΝ ΣΟΤΡΗΣΗΚΟ ΠΡΟΟΡΗΜΟ ΣΟΤ ΛΟΤΣΡΑΚΗΟΤ Οη πξννπηηθέο ηνπξηζκνχ ζην Λνπηξάθη είλαη επνίσλεο. Οη ζπλζήθεο είλαη θαηάιιειεο γηα εθκεηάιιεπζε θη αλαβάζκηζε ηνπ ηνπξηζηηθνχ πξντφληνο. Παξφιαπηα, ν ζρεδηαζκφο ηνπ ηνπξηζηηθνχ πξντφληνο νθείιεη λα αθνινπζήζεη θάπνηεο βαζηθέο γξακκέο φπσο: - Πξνζδηνξηζκφο ηεο ηνπξηζηηθήο ηαπηφηεηαο ηνπ Λνπηξαθίνπ: αθνξά κηα εμειηζζφκελε δηαδηθαζία, θαζψο ην ηνπξηζηηθφ πξντφλ κηαο πεξηνρήο νθείιεη λα αθνινπζεί ηηο ηάζεηο ηεο εθάζηνηε επνρήο. Έηζη, ζε κηα πεξίνδν νηθνλνκηθήο θξίζεο, ε ηνπξηζηηθή ηαπηφηεηα ελφο ηφπνπ ζα πξέπεη λα επαλαπξνζδηνξίδεηαη. ε θάζε πεξίπησζε, ε ηνπξηζηηθή ηαπηφηεηα ζα πξέπεη λα δηαηεξεί, ζε αθέξαην βαζκφ, ηα βαζηθά ηεο ζηνηρεία. Απιψο, ρξεηάδεηαη ν εκπινπηηζκφο κε λέεο ηδέεο. Μηα ζσζηή πξνζέγγηζε αθξηβνχο πξνζδηνξηζκνχ ηεο ηνπξηζηηθήο ηαπηφηεηαο ηνπ Λνπηξαθίνπ νθείιεη λα πεξηιακβάλεη επηζηεκνληθέο κεζφδνπο φπσο ηα επηρεηξεκαηηθά πιάλα. - Τπνζηήξημε ηεο ηνπξηζηηθήο πξνζπάζεηαο κε πνηθίινπο ηξφπνπο: ην ηνπξηζηηθφ πξντφλ κπνξεί λα ππνζηεξηρζεί πνηθηινηξφπσο, θαζψο επεξεάδεηαη απφ πνιινχο δηαθνξεηηθνχο παξάγνληεο. Μεξηθνί απφ ηνπο πην ζεκαληηθνχ είλαη ε ππνζηήξημε ησλ ηνπηθψλ επηρεηξεκαηηψλ εζηίαζεο θαη ε πξνβνιή ηνπ ηνπξηζηηθνχ πξντφληνο κε ηερλνινγηθά κέζα κε ηδηαίηεξα έκθαζε ην δηαδίθηπν, ηα κέζα θνηλσληθήο δηθηχσζεο θαη ηελ online δηαθήκηζε. - Αμηνπνίεζε ησλ ηνπξηζηηθψλ ππνδνκψλ γηα ηελ ππνζηήξημε κηαο επξείαο γθάκαο ηχπσλ ελαιιαθηηθνχ ηνπξηζκνχ: είλαη γεγνλφο φηη ην Λνπηξάθη δηαζέηεη πνιιέο ηνπξηζηηθέο εγθαηαζηάζεηο, φπσο επίζεο θη έλα νξγαλσκέλν δίθηπν ηνπξηζκνχ. Απφ ηελ άιιε, ζα πξέπεη λα ιάβεη ππφςε ηνπ, ην γεγνλφο φηη, ζε δηεζλέο επίπεδν, αλαδεηθλχνληαη ηχπνη ελαιιαθηηθνχ ηνπξηζκνχ, γηα λα θαιχςνπλ ηηο δηαθνξνπνηεκέλεο θη εμειηζζφκελεο αλάγθεο ηνπ ζχγρξνλνπ ηνπξίζηα. Μεξηθέο απφ ηηο λέεο ηάζεηο ελαιιαθηηθνχ ηνπξηζκνχ είλαη ν αζιεηηθφο ηνπξηζκφο (κεραλνθίλεηνο), ν ηνπξηζκφο γαζηξνλνκίαο, θαζψο επίζεο θη ν ζαιάζζηνο (θαηαδπηηθφο). Γηα φζν ην δπλαηφλ πεξηζζφηεξνπο ηχπνπο ελαιιαθηηθνχ ηνπξηζκνχ, ην Λνπηξάθη ζα πξέπεη λα δηακνξθψζεη θαηάιιεια ηηο ππνδνκέο ηνπ, έηζη ψζηε λα ηνλ εμππεξεηήζεη. 92

93 - Πξνβνιή θη αλάδεημε ηνπηθψλ πξντφλησλ: έλα απνηειεζκαηηθφ ηνπξηζηηθφ πξντφλ ζα πξέπεη λα ππνζηεξίδεηαη θη απφ ηα ηνπηθά πξντφληα. Δηδηθά ζηελ πεξίπησζε ηνπ Λνπηξαθίνπ, ε πεξηνρή δηαζέηεη έλα κεγάιν εχξνο ηνπηθψλ πξντφλησλ φπσο ην κέιη, ην λεξφ, ην θξαζί θαη ηα γιπθά. Ζ εκπεηξία ηνπ ζχγρξνλνπ ηνπξίζηα ζεσξείηαη νινθιεξσκέλε, φηαλ ζπλνδεχεηαη θη απφ αληίζηνηρε γλψζε ησλ ηνπηθψλ πξντφλησλ. - Αλαβάζκηζε ηνπ ηνπξηζηηθνχ πξντφληνο κέζσ ηεο ηερλνινγίαο: ην marketing ηνπξηζκνχ έρεη πεξάζεη ζε άιιν επίπεδν, εμαηηίαο ηεο ζεκαληηθήο εμέιημεο ηεο ηερλνινγίαο. Ζ απνηειεζκαηηθή πξνψζεζε ηνπ ηνπξηζηηθνχ πξντφληνο ζα πξέπεη λα βαζίδεηαη ζε online δηαθεκίζεηο, κέζα θνηλσληθήο δηθηχσζεο, ελψ ζα πξέπεη λα ππάξρεη πξφζβαζε θαη ζην mobile marketing, θαζψο έλα κεγάιν πνζνζηφ ησλ ηνπξηζηψλ πιεξνθνξνχληαη απφ θνξεηέο ζπζθεπέο. Με απηφλ ηνλ ηξφπν, ν ζχγρξνλνο επηζθέπηεο έρεη ηε δπλαηφηεηα λα πιεξνθνξείηαη ζε απφιπην βαζκφ κε λέα ζρεηηθά κε ηνλ ηνπξηζκφ ζην Λνπηξάθη. - Αλάπηπμε ελαιιαθηηθψλ κνξθψλ ηνπξηζκνχ, φπσο ν ηακαηηθφο ηνπξηζκφο, ν πνιηηηζηηθφο ηνπξηζκφο θαη ην yachting. Ο ηνπξηζκφο πγείαο είλαη πνιχ ζεκαληηθφο θαη ην Λνπηξάθη ιφγσ ησλ πφξσλ ηνπ κπνξεί λα πξνζειθχζεη αθφκα πεξηζζφηεξνπο ηνπξίζηεο πνπ ελδηαθέξνληαη γηα ηελ πγεία ηνπο θαη ζέινπλ λα θάλνπλ ηακαηηθά ινπηξά. Δπίζεο έρεη πνιινχο αξραηνινγηθνχο ρψξνπο γηα λα θάλεη πεξηζζφηεξεο εθδειψζεηο θαη λα κάζεη ν θφζκνο ηα ήζε θαη ηα έζηκα ηνπ. Σέινο, ε ζπκβνιή ηνπ yachting ζηελ ηνπξηζηηθή αλάπηπμε θξίλεηαη ζεκαληηθή, εθφζνλ ππάξρνπλ νη θαηάιιειεο ππνδνκέο. Σν yachting κπνξεί λα πξνζειθχζεη πνηνηηθφ ηνπξηζκφ θαη λα αλαβαζκίζεη θαη ηηο ινηπέο πηπρέο ηνπ ηνπξηζηηθνχ πξντφληνο. Δπίζεο, απηή ε κνξθή ηνπξηζκνχ ζα εληζρχζεη ζεκαληηθά θαη ηηο επηρεηξήζεηο, πνπ ζρεηίδνληαη κε ην αληηθείκελν ηνπ ζαιάζζηνπ ηνπξηζκνχ. Απφ ηελ άιιε, ζα πξέπεη λα ιεθζεί ππφςε φηη ε αλάπηπμε ηνπ yachting ζα επηθέξεη αξλεηηθέο ζπλέπεηεο ζην πεξηβάιινλ, θη σο εθ ηνχηνπ ζα πξέπεη λα δεκηνπξγεζεί ην θαηάιιειν ξπζκηζηηθφ πιαίζην, θαζψο επίζεο λα πξαγκαηνπνηεζεί ν θαηάιιεινο ηνπξηζηηθφο ζρεδηαζκφο. Ζ πξνψζεζε ηνπ yachting είλαη αθφκα κηα παξάκεηξνο, ε νπνία κπνξεί λα βνεζήζεη ζηελ πινπνίεζε ησλ πξννπηηθψλ ηνπ γηα ηνλ ρψξν. - 93

94 Ζ πφιε ηνπ Λνπηξαθίνπ απνηειεί έλα ζεκαληηθφ ηνπξηζηηθφ πξννξηζκφ θαη κπνξεί λα απνηειέζεη απφ κφλε ηεο έλα ηνπξηζηηθφ πξντφλ. Σν βαζηθφ ζεκείν ηεο είλαη ε ζηξαηεγηθή ηνπνζεζία ηεο, θαζψο βξίζθεηαη ειάρηζηα ρηιηφκεηξα απφ ηελ Αζήλα. ε θάζε πεξίπησζε, νη ιήπηεο απφθαζεο ζα πξέπεη λα έρνπλ θαηά λνπ ηε ζπλερή εμέιημε ηεο πεξηνρήο θαη ηελ αλαπξνζαξκνγή ηεο ζηξαηεγηθήο marketing, ιακβάλνληαο ππφςε ηηο εμειίμεηο ησλ αγνξψλ. Ίζσο ην βαζηθφηεξν ζηνηρείν είλαη ε ζχλδεζε ηεο ηνπξηζηηθήο αλάπηπμεο κε ζηξαηεγηθέο πξνψζεζεο κέζσ ηνπ δηαδηθηχνπ, θαη ηε ρξήζε γεληθά ηερλνινγηθψλ κέζσλ, φπσο επίζεο θαη ηελ πξνψζεζε ελαιιαθηηθψλ ηχπσλ ηνπξηζκνχ. Με απηφλ ηνλ ηξφπν, ην Λνπηξάθη ζα γίλεη πφινο έιμεο αθφκα πεξηζζφηεξσλ επηζθεπηψλ. 94

95 Βηβιηνγξαθία Αλδξηψηεο Κ., (2005): «Σνπξηζηηθή Αλάπηπμε θαη ρεδηαζκφο», Αζήλα Γαιάλε Μνπηάθε Β., (2002): «Έξεπλεο γηα ηνλ ηνπξηζκφ ζηελ Διιάδα θαη ηελ Κχπξν», Αζήλα Βαξβαξέζνο,. (2000): «Σνπξηζκφο - έλλνηεο, κεγέζε, δνκέο ε ειιεληθή πξαγκαηηθφηεηα», Δθδφζεηο Πξνπνκπφο, Αζήλα Μηα εηζαγσγή ζηνλ ηνπξηζκφ Leonard J. Lickorish Carson L.Jenkis 2004 Βηψζηκε ηνπξηζηηθε αλάπηπμε θαη πεξηβάιινλ - Υ. ΚΟΚΚΩΖ Π. ΣΑΡΣΑ 2001 Διιεληθή ηνπξηζηηθή αλάπηπμε ΠΑΡΗ Α. ΣΑΡΣΑ 2010 Σζάξηαο Π. (2000), «Κξηηηθή απνηίµεζε ησλ παξαµέηξσλ ζπγθξφηεζεο ησλ ραξαθηεξηζηηθψλ ηεο µεηαπνιεµηθήο ηνπξηζηηθήο αλάπηπμεο» ζην Σνπξηζηηθή αλάπηπμε: Πνιπεπηζηεµνληθέο πξνζεγγίζεηο, Απγεξηλνχ Κνιψληα., Εαραξάηνο Γεξ. et. al. (επηµέιεηα Π. Σζάξηαο), ΔΞΑΝΣΑ, ζει , Αζήλα Λαγφο εµ. 2000, «Σνπξηζµφο θαη Πεξηθεξεηαθή Αλάπηπμε», Πεξηνδηθφ ΣΟΠΟ Σεχρνο 14, Αζήλα %CE%BC%CF%8C%CF%82-2/ %CE%B5%CF%84%CE%B1%CE%B9%CF%81%CE%B5%CE%AF%CE% B1/ 95

96 Παξάξηεκα εξωηεκαηνιόγην ΠΑΝΕΠΙΣΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΤ ΣΜΗΜΑ ΔΙΟΙΚΗΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΕΩΝ Ονομάηομαι ταμάτθσ Χριςτοσ και ςτο πλαίςιο τθσ Πτυχιακισ μου εργαςίασ ςτο Πανεπιςτιμιο Αιγαίου (Σμιμα ΔΙΟΙΚΘΘ ΕΠΙΧΕΙΡΘΕΩΝ) διεξάγω μια ζρευνα ςχετικά με το Λουτράκι ωσ Σουριςτικό Προοριςμό. Μζςα απο τα αποτελζςματα αυτισ τθσ ζρευνασ κα προςδιοριςτεί ςε ποιο ςτάδιο τουριςτικισ ανάπτυξθσ βρίςκεται το Λουτράκι ωσ Προοριςμόσ. Σο ερωτθματολόγιο είναι ανϊνυμο, οι απαντιςεισ ςασ είναι εμπιςτευτικζσ και τα αποτελζςματα τθσ ζρευνασ κα χρθςιμοποιθκοφν αποκλειςτικά για τουσ ςκοποφσ τθσ ζρευνασ. ΣΑΜΑΣΗ ΧΡΗΣΟ, Προπτυχιακόσ Φοιτητήσ, Σμήμα Διοίκηςησ Επιχειρήςεων, Πανεπιςτήμιο Αιγαίου, τηλ. επικοινωνίασ