Τι ςθμαίνει αρρφκμιςτοσ διαβθτικόσ ςιμερα? αίτια & ςυνζπειεσ

Transcript

1 Τι ςθμαίνει αρρφκμιςτοσ διαβθτικόσ ςιμερα? αίτια & ςυνζπειεσ Δ.κοφτασ Ειδικόσ Ρακολόγοσ-Διαβθτολόγοσ Διδάκτωρ Λατρικισ Σχολισ ΔΡΚ Κεντρικό Ρολυιατρείο ΛΚΑ Κεςςαλονίκθσ

2 Διαβιτθσ μια αυξανόμενθ απειλι παγκοςμίωσ ιμερα υπάρχουν περιςςότερα από 246 εκατομμφρια άτομα με διαβιτθ παγκοςμίωσ Ο διαβιτθσ τφπου 2 αντιπροςωπεφει το 85 95% αυτϊν των περιςτατικϊν Αν δεν γίνει τίποτα για να επιβραδυνκεί θ επιδθμία, ο αρικμόσ αυτόσ κα μποροφςε να ξεπεράςει τα 380 εκατομμφρια ζωσ το 2025 Επιπολαςμόσ του διαβιτθ, 2007 >20% 14 20% 10 14% 8 10% 6 8% 4 6% <4% The International Diabetes Federation, Diabetes Atlas Third Edition (2006). Available at: Accessed: March 24, 2008.

3 Ο πλθκυςμόσ γθράςκει οι άνκρωποι ηουν περιςςότερο Αρικμόσ ατόμων 60 ετϊν και άνω: παγκοςμίωσ και περιοχζσ ανά βακμό ανάπτυξθσ, Ποςοςτό του πλθκυςμοφ με θλικία 60 ετϊν και άνω: παγκοςμίωσ και περιοχζσ ανά βακμό ανάπτυξθσ, Εκατομμφρια 40 Ροςοςτό Ραγκοςμίωσ Ριο ανεπτυγμζνεσ περιοχζσ Λιγότερο ανεπτυγμζνεσ περιοχζσ Adapted From: World Population Ageing: United Nations Department of Economic and Social Affairs Population Division

4 Άτομα (%) Θ πλειοψθφία των αςκενϊν με ΣΔ τ 2 ζχουν ανεπαρκι ζλεγχο. Subjects (%) 100 US 1 EU % % 40 36% 40 31% < 7% 7% 0 6.5% > 6.5% HbA 1c (%) HbA 1c (%) 1 Koro CE, et al. Diabetes Care 2004; 27: Liebl A. Diabetologia 2002; 45:S23 S28.

5 Adults, % Ρτωχι επίτευξθ γλυκαιμικοφ ςτόχου 60 US Population NHANES III ( ) (n=1204) NHANES (n=370) HbA 1c level <7% Blood pressure <130/80 mmhg Total cholesterol <200 mg/dl Achieved all 3 treatment goals CV Risk Factors NHANES=National Health and Nutrition Examination Survey of a US population. Adapted from Saydah SH et al. JAMA. 2004;291: Copyright 2004, American Medical Association. All rights reserved. 13

6 Ροςοςτό αςκενϊν με ΣΔ2, % Ο γλυκαιμικόσ ζλεγχοσ δεν επιτυγχάνεται πάντα ςτουσ ενιλικεσ με διαβιτθ τφπου 2 Ζλεγχοσ τθσ HbA 1c ανά χϊρα BEL FRA GER ITA NED SPA SWE UK Καλόσ <6,5% Οριακόσ 6,5% ζωσ 7,5% Ρτωχόσ >7,5% Liebl A, et al. Diabetologia. 2002;45:S23-8.

7 Ποσοστό ασθενών (%) Γλυκαιμικόσ ζλεγχοσ ςε τυχαίο δείγμα 302 διαβθτικϊν αςκενϊν ςτθ αλαμίνα 31% HbA1c < 6.5%: 18% 23% 30% 16% <7.0% % 8-9,9% >9,9% HbA1c (M.O.=8.1+/-1.8%) Gikas A, Sotiropoulos A, Pappas S. Eur J Gen Pract 2006

8 Πταν κάνουμε λόγο για ρφκμιςθ αυτό τι ςθμαίνει? 1. Καλι γλυκοηυλιωμζνθ αιμοςφαιρίνθ 2. Καλόσ αυτοζλεγχοσ 3. Καλζσ διακυμάνςεισ ςακχάρου 4. Καλά προγευματικά ςάκχαρα 5. Καλά μεταγευματικά ςάκχαρα 6. Κανζνα από τα παραπάνω 7. Πλα τα παραπάνω 8. ΔΞ/ΔΓ

9 Θ είςοδοσ τθσ γλυκοηυλιωμζνθσ 1950:Discovery of glycated compounds 1960:Understanding of glycated hemoglobin 1970:Link to average 3 months blood glucose Labile-Irreversible 1980:Validation and accreditation of HbA1c as major indicator of glycaemic control 1990:Relationship with diabetes complications(dcct,ukpds) Clinical standardization (DCCT traceable) 2000:Global standardization based on analytical method (MS) αιμοςφαιρίνθσ.

10 Γλυκοηυλιωμζνθ Αιμοςφαιρίνθ Measure of long- term mean glycaemia Predicts risk of diabetic complications both in patients with type 1 and type 2 diabetes

11 Θ Γλυκοηυλιωμζνθ αιμοςφαιρίνθ αρκεί; Επίπεδα Hba1c και ΣΔ τφπου 1 και ινςουλινοευαιςκθςία; Υπάρχει γενετικι επίδραςθ ςτα επίπεδα τθσ Hba1c ; Ροιοσ ο ρόλοσ τθσ φρουκτοηαμίνθσ;μθ ενηυμικό γλυκοηυλιωμζνο μόριο,δείκτθσ γλυκαιμίασ των τελευταίων 3 εβδομάδων,δείκτθσ πρόςλθψθσ υδατανκράκων μζςω τθσ διατροφισ Απόκλιςθ γλυκοηυλίωςθσ(gg); Δείκτθσ γλυκοηυλίωςθσ (HGI);

12 Θ Γλυκοηυλιωμζνθ αιμοςφαιρίνθ αρκεί; Τα τελικά προϊόντα γλυκοηυλίωςθσ(ages) παίηουν ρόλο; Θ καρβοξυμεκυλολυςίνθ(cml)αποτελεί προγνωςτικό παράγοντα ανάπτυξθσ και εξζλιξθσ τθσ ΔΑ και τθσ νεφρικισ ανεπάρκειασ. Ροιεσ οι ενδείξεισ για τθν φπαρξθ ατόμων με υψθλι θ χαμθλι γλυκοηυλίωςθ μζνει να αποδειχκεί.

13 Θ γλυκοηυλιωμζνθ αιμοςφαιρίνθ αρκεί?

14 Ρερίοδοσ παρζμβαςθσ

15 Θ Γλυκοηυλιωμζνθ αιμοςφαιρίνθ αρκεί; Θ γλυκοηυλίωςθ των πρωτεϊνϊν είναι ςθμαντικι ςτο προςδιοριςμό κινδφνου εμφάνιςθσ επιπλοκϊν. Οι κακθμερινζσ διακυμάνςεισ τθσ γλυκόηθσ ζχουν περιοριςμζνο αντίκτυπο ςτα επίπεδα τθσ Hba1c. Χρειάηεται ςυνδυαςμόσ επιπζδων Hba1c και επιπζδων γλυκόηθσ αίματοσ

16 Θ HbA 1c αντικατοπτρίηει τθν υπεργλυκαιμία τόςο ςε νθςτεία όςο και μεταγευματικά Γλυκόηθ πλάςματοσ (mmol/l) (mg/dl) 15, ,0 5, Μεταγευματικι υπεργλυκαιμία Υπεργλυκαιμία νθςτείασ Φυςιολογικι Ώρα τθσ θμζρασ Riddle MC. Diabetes Care. 1990;13:

17 H HbA1c επθρεάηεται ςθμαντικά από τα μεταγευματικά επίπεδα γλυκόηθσ Συμβολι ςτθ ςυνολικι υπεργλυκαιμία (%) Νθςτεία Μεταγευματικά HbA1c (%) Ρεμπτθμόρια Δεδομένα από Monnier L, et al. Diabetes Care. 2003;26:

18 Συγκζντρωςθ γλυκόηθσ, mmol/l Θ PPG ζχει ςθμαντικζσ επιπτϊςεισ ςτο 24ωρο προφίλ γλυκόηθσ ςτα άτομα με διαβιτθ τφπου 2 Νυχτερινι γλυκόηθ Ημεριςια γλυκόηθ 15 Ρρωινό Γεφμα Δείπνο Υποομάδα αςκενϊν με HbA 1c 7 7,9% (n=32) PPG PPG PPG Ώρα τθσ θμζρασ, ϊρεσ Ζναρξθ Adapted from: Monnier L, et al. Diabetes Care. 2007;30:263-9.

19 Erlinger T. Diabetes Care 2001;24(10):1734. Copyright 2001 American Diabetes Association. Reprinted with permission from The American Diabetes Association Επιπολαςμόσ τθσ μεταγευματικισ υπεργλυκαιμίασ N (% of total) Mean 2-hour post glucose challenge testing <140 mg/dl <7.8 mmol/l mg/dl mmol/l 200 mg/dl 11.1 mmol/l Total* (14.6) 16.1% 10.4% 73.5% HbA 1c <7 104 (48%) (10.1) 36.8% 24.2% 39.0% (19%) (11.5) 0.01% 0% 99.9% 8 73 (33%) (12.8) 0.7% 0% 93.3%

20 Θ επίτευξθ του ςτόχου τθσ HbA 1c απαιτεί δράςθ τόςο για τθν FPG όςο και για τθν PPG HbA 1c = Γλυκόηθ νθςτείασ + Μεταγευματικι γλυκόηθ Θ FPG επθρεάηεται από: τθν θπατικι παραγωγι γλυκόηθσ τθν ευαιςκθςία του ιπατοσ ςτθν ινςουλίνθ τθν άςκθςθ κατά τθν προθγοφμενθ θμζρα τθν κατανάλωςθ γεφματοσ από τθν προθγοφμενθ νφχτα το αλκοόλ τθν αποφρακτικι άπνοια φπνου τθ νυχτερινι υπογλυκαιμία Θ PPG επθρεάηεται από: τθν προ-γευματικι γλυκόηθ τθ λιψθ γλυκόηθσ με το γεφμα το επίπεδο ινκρετίνθσ τθν ζκκριςθ ινςουλίνθσ τθν ευαιςκθςία ςτθν ινςουλίνθ ςτουσ περιφερικοφσ ιςτοφσ τθ μείωςθ τθσ καταςτολισ τθσ γλυκαγόνθσ IDF. International Diabetes Foundation. Diabetes Atlas. Third Edition. Accessed 26 Jan 2009.

21 Estimated average glucose (eag) 28.7 x A1C =eAG (mg/dl) ADA

22 Glucose concentration (mg/dl) Θμεριςια διακφμανςθ γλυκόηθσ Breakfast Fasting (nocturnal period) Postprandial (daytime period) HbA 1c % % Morning period % % <6.5% Diabetes duration (years) Monnier L. Diabetes Care 2007;30:263. Copyright 2007 American Diabetes Association. Reprinted with permission from The American Diabetes Association

23 Γλσκόζη Πλάζμαηος Γλσκόζη Πλάζμαηος HbA 1c ι διακφμανςθ γλυκόηθσ πλάςματοσ; HbA 1c 7.5% HbA 1c 7.5% Χρόμος Del Prato S. 1999

24 Αίτια πτωχισ ρφκμιςθσ Ρλθμμελισ ζλεγχοσ Διάρκεια τθσ νόςου Οψιμθ διάγνωςθ τθσ νόςου Εξζλιξθ τθσ νόςου Ραραμονι επί μακρό ςε μονοκεραπεία Ρεριοριςμζνο γλυκαιμικό αποτζλεςμα Κλινικι αδράνεια Μεταβολικι μνιμθ

25 Οι αςκενείσ κάνουν αυτοζλεγχο?

26 Πνζνζηό αηόκωλ κε ακθηβιεζηξνεηδνπάζεηα Πψιμθ διάγνωςθ του διαβιτθ τφπου 2 και επιπολαςμόσ τθσ αμφιβλθςτροειδοπάκειασ 100 Έλαξμε ΣΔ2 Δηάγλωζε ΣΔ , Χξόλνο από ηε δηάγλωζε ηνπ δηαβήηε ηύπνπ 2 (ΣΔ2), ζε έηε Harris MI, et al. Diabetes Care. 1992;15:

27 Relative β-cell volume was increased in obese vs lean nondiabetic cases p=0.05 through the mecanism of increased neogenesis p<0.05 Obese humans with IFG and Type 2 DM had a 40% and 63% deficit in relative β cell volume compared with nondiabetic obese and lean cases respectively. Diabetes 52: ,2003 The frequency of β cell replication was very low in all cases and no different among groups The frequency of β cell apoptosis was increased 10- fold in lean and 3-fold in obese cases of type 2 diabetes compared with their respective nondiadetic control group p<0.05 We conclude that β-cell mass is decreased in type 2 DM and that the mechanism underlying this is increased β-cell apoptosis.

28 Λεηηνπξγία ησλ β-θπηηάξσλ (%)* Θ λειτουργία των β-κυττάρων ςυνεχίηει να μειϊνεται, ανεξάρτθτα από τθν παρζμβαςθ ςτον T2DM Η λειηουργία ηων β-κυηηάρων μειώνεηαι προοδευηικά πριν ακόμη ηεθεί διάγνωζη Σουλθονυλουρία (n = 511) Δίαιηα (n = 110) Μεηθορμίνη (n = 159) Έηε από ηε δηάγλσζε T2DM = ζαθραξώδεο δηαβήηεο ηύπνπ 2 *Λεηηνπξγία ησλ β-θπηηάξσλ όπσο κεηξάηαη κέζσ αμηνιόγεζεο κνληέινπ νκνηόζηαζεο (HOMA) Πξνζαξκνγή από UKPDS Group. Diabetes. 1995;44:

29 Λειτουργία β-κυττάρων (%) Γλυκοηυλιωμζνθ αιμοςφαιρίνθ (%) Θ λειτουργία των β-κυττάρων επιδεινϊνεται προοδευτικά ςτα άτομα με διαβιτθ τφπου 2 με τον καιρό, ενϊ τα επίπεδα γλυκοηυλιωμζνθσ αιμοςφαιρίνθσ αυξάνονται Σε αυτιν τθ μελζτθ, μετά από αφξθςθ με τθν αρχικι κεραπεία με μετφορμίνθ, γλιβενκλαμίδθ ι ροςιγλιταηόνθ, θ λειτουργία των β-κυττάρων ςυνεχίηει να μειϊνεται Αποδείχκθκε επίςθσ ότι τα επίπεδα γλυκοηυλιωμζνθσ αιμοςφαιρίνθσ εμφάνιςαν εξαρτϊμενθ από το χρόνο αφξθςθ μετά τθ κεραπεία 100 Ετιςια κλίςθ (95% CI) Ροςιγλιταηόνθ -2,0 (-2,6 ζωσ -1,3) Μετφορμίνθ -3,1 (-3,8 ζωσ -2,5)* Γλιβενκλαμίδθ -6,1 (-6,8 ζωσ -5,4)* 8.0 Ετιςια κλίςθ (95% CI) Ροςιγλιταηόνθ 0,07 (0,06 ζωσ 0,09) Μετφορμίνθ 0,14 (0,13 ζωσ 0,16)* Γλιβενκλαμίδθ 0,24 (0,23 ζωσ 0,26)* Αξ. αηόκωλ Θεραπευτικι διαφορά (95% CI) Ροςιγλιταηόνθ ζναντι Μετφορμίνθσ, 5,8 (1,9 ζωσ 9,8); P=0,003 Ροςιγλιταηόνθ ζναντι Γλιβενκλαμίδθσ, -0,8 (-4,7 ζωσ 3,1); P=0, Ζτθ Θεραπευτικι διαφορά (95% CI) Ροςιγλιταηόνθ ζναντι Μετφορμίνθσ, -0,13 (-0,22 ζωσ -0,05); P=0,002 Ροςιγλιταηόνθ ζναντι Γλιβενκλαμίδθσ, -0,42 (-0,50 ζωσ -0,33); P<0, Ζτθ Kahn SE, et al. N Engl J Med. 2006;355:

30 Μέζε HbA 1c (%) UKPDS: Επιδείνωςθ του γλυκαιμικοφ ελζγχου με τθν πάροδο του χρόνου, με τθ χριςθ μονοκεραπείασ 9 Μνλνζεξαπεία κε Ιλζνπιίλε,Σνπιθνλπινπξία ή Μεηθνξκίλε Έηε από ηελ ηπραηνπνίεζε Σπκβαηηθή (n=200) Chlorpropamide (n=129) Γιηβελθιακίδε (n=149) Mεηθνξκίλε (n=181) Iλζνπιίλε (n=199) Newly diagnosed overweight patients with type 2 diabetes. Data shown are medians for cohorts of patients followed for up to 10 years. Patient numbers shown are at 10 years. Conventional therapy = diet alone; UKPDS = UK Prospective Diabetes Study Adapted with permission from UKPDS Group. Lancet 1998;352:

31 Οι ςθμερινζσ κεραπευτικζσ λφςεισ δε προςφζρουν μακροχρόνιο γλυκαιμικό ζλεγχο Group 3 χρόνια 6 χρόνια 9 χρόνια Δίαιτα 25% 12% 9% Ινςουλίνθ 47% 37% 28% ουλφονυλουρίεσ 50% 34% 24% Μετφορμίνθ* 44% 34% 13% Αναλογία αςκενϊν που επιτυγχάνουν το ςτόχο HbA1c <7 JAMA, June 2, 1999-Vol 281, No (UKPDS) *παχφςαρκοι αςκενείσ

32 Διάρκεια μεταβολικοφ ελζγχου Επίπτωςθ αποτυχίασ τθσ μονοκεραπείασ ςτα 5 ζτθ 15% ροςιγλιταηόνθ 21% μετφορμίνθ 34% γλιμπουρίδθ

33 Θ κεραπευτικι αγωγι αντζχει, βοθκάει και για πόςο?

34 Μζςοσ χρόνοσ από τθ 1 θ φορά που θ HbA1c > 8.0% και προςτζκθκε άλλο φάρμακο* Αςκενείσ παραμζνουν ςε μονοκεραπεία > 1 ζτοσ από τθ ςτιγμι που θ HbA 1c > 8.0%* μινεσ 20.5 μινεσ 0 Μετφορμίνθ μόνο ουλφονυλουρία μόνο n = 513 n = 3394 *περιλαμβάνει τιτλοποίθςθ τθσ δόςθσ. Brown JB, et al. Diabetes Care 2004; 27:

35 Θ αφξθςθ τθσ μονοκεραπείασ ςτθ μζγιςτθ ςυνιςτϊμενθ δόςθ ωφελεί πάντα? Garber AJ et al AM J Med 1997:

36

37

38 CLINICAL INERTIA: FAILURE TO ADVANCE THERAPY WHEN RECOMMENDED Mean HbA1c at Last visit (%) 10 9,6% 9 8,6% 8,9% SU or metformin Combination oral agents Diet & Exercise 8 ADA goal years 2.9 years 2.8 years Years since initial diagnosis 8.2 years Insulin initiation

39 HbA 1c (%) Bad glycaemic legacy: hypothetical time course of glycaemia before and after intensive treatment in VADT Hypothetical representation of the natural history of diabetes patients recruited in VADT Before entering VADT intensive treatment arm Generation of a bad glycaemic legacy After entering VADT intensive treatment arm Drives risk of complications Upper dotted line represents the time course of HbA 1c estimated on the basis of the average glucose profile described by the UKPDS Lower dotted line represents the ideal time course of glycaemic control. The solid line represents the time course of HbA 1c in the VADT Mean diabetes duration at baseline = 11.5 years Time since diagnosis (years) Del Prato S. Diabetologia. 2009;52:

40 HbA1c % 6% 7% 8% 9% 10% Συντθρθτικι κεραπεία τθσ γλυκαιμίασ : Ραραδοςιακι βιμα-βιμα προςζγγιςθ. 2ο υάρμακο ινσουλίνη Δίαιτα υάρμακο + βασική ινσουλίνη Διάγνωση 5 έτη 10 έτη 15 έτη

41 HbA1c % 6% 7% 8% 9% 10% «Ενεργθτικι» προςζγγιςθ τθσ γλυκαιμίασ: Πρϊϊμθ ςυνδυαςτικι κεραπεία 2ο υάρμακο ινσουλίνη Δίαιτα υάρμακο + βασική ινσουλίνη Διάγμωζη 5 έηη 10 έηη 15 έηη

42 Αίτια πτωχισ ρφκμιςθσ Υπογλυκαιμία? Θ ςυχνότθτα τθσ?. Ο φόβοσ τθσ?.θ αντιμετϊπιςι τθσ? Θ αρνθτικι επίδραςθ ςτθ ρφκμιςθ, ςτο βάροσ, ςτισ θμεριςιεσ διακυμάνςεισ τθσ γλυκόηθσ, ςτθν ποιότθτα ηωισ? Θ κεραπευτικι μασ επιλογι επθρεάηει,πυροδοτεί? Σωματικό βάροσ? Θ αυξθςι του μασ προβλθματίηει? Επθρεάηει τθν κεραπευτικι μασ επιλογι? Θ καλι ρφκμιςθ με αφξθςθ του ςωματικοφ βάρουσ και ςκεπτόμενοι μακροπρόκεςμα μασ προβλθματίηει? Επθρεάηει κετικά ι αρνθτικά τουσ αςκενείσ μασ?

43 Άτομα που ανζφεραν υπογλυκαιμία (%) Σχζςθ μεταξφ υπογλυκαιμίασ και HbA 1c Ινςουλίνθ Από του ςτόματοσ υπογλυκαιμικοί παράγοντεσ μόνο 5 0 <7,0 7,0-7,9 8,0-8,9 9,0 HbA 1c (εφροσ, %) Miller D, et al. Arch Internal Med. 2001;161:1653.

44 Ανά 100 ζτθ αςκενϊν Επίπτωςθ τθσ ςοβαρισ υπογλυκαιμίασ ςτα άτομα με διαβιτθ τφπου 1 και τφπου 2 ανάλογα με τθ κεραπεία 12 11,5 11, Τφπου 1 Λνςουλίνθ (n=977) Τφπου 2 Λνςουλίνθ (n=901) 0,9 Τφπου 2 Σουλφονυλουρία (n=2823) 0,05 Τφπου 2 Μετφορμίνθ/Δίαιτα (n=4154) Leese GP, et al. Diab Care. 2003;26:

45 Ροςοςτό που ανζφερε τουλάχιςτον ζνα ςοβαρό υπογλυκαιμικό επειςόδιο Θ επίπτωςθ των ςοβαρϊν υπογλυκαιμικϊν επειςοδίων αυξάνεται με τθ διάρκεια τθσ κεραπείασ ςτα άτομα με διαβιτθ τφπου 2 Εξζταςθ του υπογλυκαιμικοφ κινδφνου ςτον διαβιτθ: επίδραςθ τθσ κεραπείασ ςτθ ςυχνότθτα των επειςοδίων 1,0 0,8 0,6 0,4 0,2 0,0 Ζλαβαν ςουλφονυλουρίεσ <2 ζτθ >5 ζτθ ινςουλινοκεραπείασ Διαβιτθσ τφπου 2 UK Hypoglycaemia Study Group. Diabetologia. 2007;50:

46 Ακροιςτικι επίπτωςθ τθσ υπογλυκαιμίασ ςτα άτομα που ζχουν διαβιτθ τφπου 2 για περιςςότερα από 6 ζτθ (UKPDS) Θεραπεία * n HbA 1c Με υπογλυκαιμία (%) (%) Οποιαδιποτε Μείηων ** Δίαιτα 379 8,0 3,0 0,15 Σουλφονυλουρία 922 7,1 45,0 3,3 Λνςουλίνθ 689 7,1 76,0 11,2 *** Δίαιτα 297 8,2 2,8 0,4 Μετφορμίνθ 251 7,4 17,6 2,4 *Λιψθ τθσ φαρμακευτικισ κεραπείασ που ζχει δοκεί **Απαιτεί ιατρικι βοικεια ι ειςαγωγι ςτο νοςοκομείο ***Σοβαρι υπογλυκαιμία ςε 65% του ΣΔ1 με διάρκεια 6,5 ζτθ ςτθν DCCT UKPDS. Diabetes. 1995;44:

47 οβαρά υπογλυκαιμικά επειςόδια Αφξθςθ τθσ επίπτωςθσ των ςοβαρϊν υπογλυκαιμικϊν επειςοδίων με εντατικι κεραπεία ςτισ μελζτεσ ADVANCE, ACCORD and VADT οβαρά υπογλυκαιμικά επειςόδια οβαρά υπογλυκαιμικά επειςόδια ADVANCE 1 ACCORD 2 VADT 3 Ανά 100 αςκενείσ ανά ζτοσ Ανά 100 αςκενείσ ανά ζτοσ Ανά 100 αςκενείσ ανά ζτοσ Πρότυπθ P<0,001 Εντατικι Πρότυπθ Εντατικι Πρότυπθ Εντατικι P<0,001 P<0,01 1. ADVANCE Collaborative Group. N Engl J Med. 2008;358: ACCORD Study Group. N Engl J Med. 2008;358: Duckworth W. N Engl J Med. 2009;360:

48 Άτομα (%) Θ υπογλυκαιμία παρατθρείται ςυχνά ςτθ διάρκεια κεραπείασ με οριςμζνουσ από του ςτόματοσ παράγοντεσ μείωςθσ τθσ γλυκόηθσ (SUs) Θ γλιβενκλαμίδθ είχε υψθλότερο ποςοςτό αναφερόμενων από τον αςκενι υπογλυκαιμικϊν επειςοδίων ςε ςφγκριςθ με τθ ροςιγλιταηόνθ % ατόμων που ανζφεραν υπογλυκαιμία P<0,001 38, ,8 11,6 0 οςιγλιταηόνθ Μετφορμίνθ Γλιβενκλαμίδθ (n=1.456) (n=1.454) (n=1.441) Διπλά τυφλι, τυχαιοποιθμζνθ, ελεγχόμενθ κλινικι μελζτθ ςτθν οποία αξιολογικθκαν θ ροςιγλιταηόνθ, θ μετφορμίνθ και θ γλιβενκλαμίδθ ωσ αρχικι κεραπεία για άτομα με πρόςφατθ διάγνωςθ διαβιτθ τφπου 2 για διάμεςο διάςτθμα 4,0 ετϊν. Θ κφρια ζκβαςθ ιταν ο χρόνοσ ζωσ τθν αποτυχία τθσ μονοκεραπείασ, θ οποία ορίςτθκε ωσ επιβεβαιωμζνο επίπεδο γλυκόηθσ πλάςματοσ νθςτείασ μεγαλφτερο από 180 mg/dl. Θ διαφορά δεν ιταν ςθμαντικι για τθ ροςιγλιταηόνθ ζναντι τθσ μετφορμίνθσ. Kahn SE, et al. N Engl J Med. 2006;355:

49 Μετα-ανάλυςθ τθσ επίπτωςθσ τθσ υπογλυκαιμίασ με διαφορετικοφσ παράγοντεσ μείωςθσ τθσ γλυκόηθσ για τον διαβιτθ τφπου 2 υγκεντρωτικά αποτελζςματα υπογλυκαιμίασ από τυχαιοποιθμζνεσ μελζτεσ, ανά ςυγκρινόμενο φάρμακο Φάρμακο 1 Λιγότερο βλαβερό Φάρμακο 1 περιςςότερο βλαβερό υγκεντρωτικι δράςθ (95% CI) Μελζτεσ (υμμετζχοντεσ) MET ζναντι MET + TZD 0,00 (-0,01 ζωσ 0,01) 3 (1557) SU ζναντι Repag 0,02 (-0,02 ζωσ 0,05) 5 (1495) GLI ζναντι άλλθσ SU 0,03 (0,00 ζωσ 0,05) 6 (2238) SU ζναντι MET 0,04 (0,00 ζωσ 0,09) 8 (2026) SU + TZD ζναντι SU 0,08 (0,00 ζωσ 0,16) 3 (1028) SU ζναντι TZD 0,09 (0,03 ζωσ 0,15) 5 (1921) SU + MET ζναντι SU 0,11 (0,07 ζωσ 0,14) 8 (1948) SU + MET ζναντι MET 0,14 (0,07 ζωσ 0,21) 9 (1987) 0 0,5 0,1 0,15 0,2 τακμιςμζνθ διαφορά απόλυτου κινδφνου Bolen S, et al. Ann Intern Med. 2007;147: SU: ουλφονυλουρία MET: Μετφορμίνθ GLI: Γλιβενκλαμίδθ TZD: Θειαηολιδινεδιόνθ

50 Υπογλυκαιμία ςτα θλικιωμζνα άτομα με διαβιτθ τφπου 2 Τπογλυκαιμία Προκαλοφμενεσ από κατεχολαμίνθ καρδιαγγειακζσ δράςεισ Προκαλοφμενεσ από κατεχολαμίνθ αγγειακζσ εγκεφαλικζσ δράςεισ Νευρογλυκοπενία Καρδιαγγειακά/ αγγειακά εγκεφαλικά επειςόδια οβαρά αγγειακά εγκεφαλικά επειςόδια Παροδικι ι μόνιμθ νευρολογικι βλάβθ Απϊλεια ςυνείδθςθσ Πτϊςεισ ςωματικι βλάβθ και οςτικά κατάγματα Adapted from: Micronase (glyburide, USP) package insert. Pharmacia; March 2002.

51 Αρικμόσ ατόμων Το προκαλοφμενο από φάρμακο υπογλυκαιμικό κϊμα είναι πιο ςυχνό ςτα θλικιωμζνα άτομα με διαβιτθ τφπου Ηλικιακό εφροσ (ζτθ) Αναδρομικι αναςκόπθςθ ιατρικϊν αρχείων ατόμων με διαβιτθ που ειςιχκθςαν με DIHC ι ανζπτυξαν DIHC ςτθ διάρκεια νοςοκομειακισ νοςθλείασ. Ben-Ami H, et al. Arch Intern Med. 1999;159:281-4.

52 Τα περιςςότερα άτομα με διαβιτθ τφπου 2 είναι παχφςαρκα ο επιπολαςμόσ τουσ αυξάνεται ΗΠΑ Γερμανία Ουγγαρία Ην. Βαςίλειο Αυςτρία Ιταλία Ολλανδία Δανία Γαλλία Μεταβολζσ ςτο βάροσ και τθν παχυςαρκία των ενθλίκων ςε βάκοσ χρόνου (αυτοαναφορά) 1999 (αυτοαναφορά) (αυτοαναφορά) 2003 (αυτοαναφορά) 1997 ΔΜ 30 ΔΜ 25 29,9 ΔΜ 25 29,9 ΔΜ 30 60% 40% 20% 0% 20% 40% 60% Η παχυςαρκία και θ αφξθςθ βάρουσ ζχουν αυξθκεί δραματικά τα τελευταία χρόνια International obesity task force. Available at: Accessed 3 Sep 2008.

53 <22 < Σχετικόσ κίνδυνοσ, προςαρμοςμζνοσ για τθν θλικία Είναι ςαφισ θ ςφνδεςθ διαβιτθ τφπου 2 και παχυςαρκίασ χζςθ μεταξφ ΔΜ και κινδφνου για διαβιτθ τφπου Φυςιολογικό βάροσ Τπερβάλλον βάροσ Παχυςαρκία Men Άνδρεσ Women Γυναίκεσ Adapted from: 1. Chan J, et al. Diabetes Care. 1994;17: Colditz GA, et al. Ann Intern Med. 1995;122:481-6.

54 HbA1c(%) GLYCATED HAEMΟGLOBIN LEVELS BY BMI QUARTILES IN T2DM PATIENTS. THE PISA SURVEY 8 7,9 7,8 ANOVA p< ,7 7,6 7,5 7,4 7,3 Q1 Q2 Q3 Q4 Body Mass Index

55 Life expectancy from diagnosis (years) Modest weight reduction (5 10%): benefits for increasing life expectancy Guidelines recommend lifestyle interventions to promote weight loss and increase physical activity as an important part of diabetes management 1, In a retrospective study, overweight patients with newly diagnosed diabetes who lost 10 kg in their first year of management, were estimated to gain a further 4 years of life 3 Graph illustrates life expectancy with different degrees of weight loss over the first year in patients with type 2 diabetes and BMI >25 kg/m Shaded area = 95% CI Weight loss in first 12 months (kg) 1. Guidelines on diabetes, pre-diabetes, and cardiovascular diseases. Eur Heart J. 2007;28: Nathan DM, et al. Diabetologia. 2009;52: Lean ME, et al. Diabet Med. 1990;7:

56 Αφξθςθ βάρουσ με τθ ροςιγλιταηόνθ και τθ γλιβενκλαμίδθ, από του ςτόματοσ παράγοντεσ μείωςθσ τθσ γλυκόηθσ Βάροσ (Kg) Η ροςιγλιταηόνθ είχε υψθλότερο ποςοςτό ςυμμετεχόντων που ανζφεραν αφξθςθ βάρουσ, ςε ςφγκριςθ με τθ μετφορμίνθ και τθ γλιβενκλαμίδθ Κεραπευτικι διαφορά (95% CI) οςιγλιταηόνθ ζναντι μετφορμίνθσ, 6,9 (6,3 ζωσ 7,4); P<0,001 οςιγλιταηόνθ ζναντι γλιβενκλαμίδθσ, 2,5 (2,0 ζωσ 3,1); P<0,001 Ετιςια κλίςθ (95% CI) Ροςιγλιταηόνθ 0,7 (-0,6 ζωσ 0,8) Μετφορμίνθ -0,3 (-0,4 ζωσ -0,2) 92 Γλιβενκλαμίδθ -0,2 (-0,3 ζωσ 0,0) Ζτθ Αρ. ατόμων Kahn SE, et al. N Engl J Med. 2006;355:

57 Αίτια πτωχισ ρφκμιςθσ Ο αςκενισ επθρεάηεται? επθρεάηει ι όχι τθν ρφκμιςθ?

58 Φραγμοί που εμποδίηουν τον αποτελεςματικό καρδιομεταβολικό ζλεγχο Υπάρχουν αρκετοί φραγμοί που εμποδίηουν τον αποτελεςματικό καρδιο-μεταβολικό ζλεγχο ςτα άτομα με διαβιτθ: Γνϊςεισ για τον διαβιτθ 1 Τρόποσ ηωισ διαιτολογικζσ ςυνικειεσ 2 άςκθςθ 2 Κατάκλιψθ 2 Γνωςτικι λειτουργία 3 Κοινωνικι υποςτιριξθ 2 Κεραπευτικζσ αγωγζσ, τφποι κεραπείασ και ανεπικφμθτεσ ενζργειεσ 4 Φραγμοί ςτθν πρόςβαςθ και οικονομικοί περιοριςμοί 2,4 1. Nagelkerk J, et al. J Adv Nurs. 2006;54: Brown AF, et al. Epidemiol Rev. 2004;26: de Wet H, et al. S Afr Med J. 2007;97: Wallace TM, Matthews DR. Q J Med. 2000;93:

59 Εμπόδια ςτθν αποτελεςματικι αυτοδιαχείριςθ Κεωροφμενα εμπόδια ςτθν αυτο-διαχείριςθ κατά ςειρά ςθμαςίασ: Ζλλειψθ επίγνωςθσ του διαβιτθ Ζλλειψθσ γνϊςθσ και κατανόθςθσ των αρχϊν υγιεινισ διατροφισ Ζλλειψθ εξατομικευμζνθσ και ςυντονιςμζνθσ φροντίδασ Απελπιςία και ματαίωςθ από τθν ζλλειψθ μεταβολικοφ ελζγχου, παρά τθν τιρθςθ τθσ φαρμακευτικισ αγωγισ και τθν υγιεινι διατροφι Ρεριοριςμζνοι πόροι για τθ λιψθ του ςυνιςτϊμενου εξοπλιςμοφ, των φαρμάκων, των εργαςτθριακϊν εξετάςεων και των υπθρεςιϊν (εμπόδια που ςχετίηονται με τθ ςυγκεκριμζνθ χϊρα) Μθ βολικζσ, δαπανθρζσ και μθ ειδικζσ ομαδικζσ εκπαιδευτικζσ ςυνεδρίεσ (εμπόδια που ςχετίηονται με τθ ςυγκεκριμζνθ χϊρα) Δυςκολία του ατόμου να κυμθκεί να λάβει τα φάρμακά του, ζλλειψθ γνϊςεων για τθ δράςθ τθσ φαρμακευτικισ αγωγισ, τισ ανεπικφμθτεσ ενζργειεσ, τα προγράμματα και τισ δοςολογικζσ προςαρμογζσ Guillausseau PJ. Treat Endocrinol. 2005;4:

60 Θ επικοινωνία επαγγελματία υγείασ ατόμου με διαβιτθ είναι ανεπαρκισ Υπάρχει ςθμαντικι διαφορά μεταξφ του τι λζνε οι επαγγελματίεσ υγείασ και τι ακοφνε οι αςκενείσ: Σε μια ζρευνα ςε άτομα με διαβιτθ και ςτουσ γιατροφσ πρωτοβάκμιασ περίκαλψθσ, παρατθρικθκε ςθμαντικι διαφορά μεταξφ του τι νόμιηαν οι γιατροί ότι ςυνζςτθςαν και τι κατάλαβαν οι αςκενείσ 78% των γιατρϊν ανζφεραν ότι ςυνζςτθςαν εξζταςθ HbA 1c, ενϊ μόνο 33% των αςκενϊν διλωςαν ότι ο γιατρόσ τουσ ςυνζςτθςε τθν εξζταςθ 95% των γιατρϊν ανζφεραν ότι παρζπεμψαν τον αςκενι ςε οφκαλμίατρο, ενϊ μόνο 43% διλωςαν ότι ζγινε τζτοια παραπομπι Lawler FH, et al. J Fam Pract. 1997;44:

61 Πνζνζηό αηόκωλ (%) Από του ςτόματοσ κεραπείεσ μείωςθσ τθσ γλυκόηθσ και επίτευξθ γλυκαιμικοφ ελζγχου Πνζνζηό αηόκωλ κε βέιηηζην γιπθαηκηθό έιεγρν (6 κήλεο κεηά ηε δηάγλωζε) * (n=1075) ,0 (ref)** 1 από ζηόκαηνο παξάγνληαο 0,53 (0,38, 0,76) 2 από ζηόκαηνο παξάγνληεο 0,20 (0,08, 0,54) 3 από ζηόκαηνο παξάγνληεο 1,14 (0,49, 2,63) 0,50 (0,24, 1,01) Ιλζνπιίλε + από ην ζηόκα Ιλζνπιίλε κόλν (n=600) (n=308) (n=45) (n=62) (n=60) *Οξίζηεθε ωο ην πνζνζηό ηωλ αζζελώλ πνπ είραλ γιπθνδπιηωκέλε αηκνζθαηξίλε <7% ζηε δηάξθεηα ηωλ 6 κελώλ κεηά ηελ αξρηθή ηεθκεξίωζε ηνπ δηαβήηε ζηε δηάξθεηα ηωλ δεδνκέλωλ-δείθηε. **Πξνζαξκνζκέλνο ιόγνο πηζαλνηήηωλ (95% CI) Willey CJ, et al. Am J Manag Care. 2006;12:

62 Βζλτιςτθ ςυμμόρφωςθ (%) Θ ςυχνότθτα των κακθμερινϊν δόςεων επθρεάηει τθ ςυμμόρφωςθ Ποςοςτό των ατόμων με διαβιτθ τφπου 2 με βζλτιςτθ αυτοαναφερόμενθ ςυμμόρφωςθ με τουσ από του ςτόματοσ παράγοντεσ μείωςθσ τθσ γλυκόηθσ (καμία παράλειψθ) ανάλογα με τθ ςυχνότθτα των θμεριςιων δόςεων * 40 ** 20 Μία φορά τθν θμζρα Δφο φορζσ τθν θμζρα Σρεισ φορζσ τθν θμζρα * P<0,05, ** P<0,01 ζναντι χοριγθςθσ μία φορά τθν θμζρα Guillausseau PJ. Treat Endocrinol. 2005;4:

63 Τα άτομα με διαβιτθ είναι δυςαρεςτθμζνα από το χρόνο που τουσ αφιερϊνει ο γιατρόσ Χρόνοσ επίςκεψθσ (υπάρχει ποικιλία ανά χϊρα) Πνηθηιία Πξαγκαηηθή δηάξθεηα ζπδήηεζεο (πξαγκαηηθόο ρξόλνο) Αληηιακβαλόκελνο ρξόλνο Πξνηηκώκελνο ρξόλνο Μέζε ηηκή + SD/n/%/εύξνο 8,96 ± 4,36 min (1 25 min) 8,37 ± 4,42 min (1 32 min) 8,85 ± 4,35 min (1 30 min) Αθξίβεηα ηνπ αληηιακβαλόκελνπ ρξόλνπ Αθξηβήο = 50 (17%) Υπνεθηηκεκέλνο = 152 (51,7%) Υπεξεθηηκεκέλνο = 92 (31,3%) Πξνηηκώκελνο έλαληη πξαγκαηηθνύ ρξόλνπ Ιθαλνπνηεκέλνο = 26 (12%) Επηζπκεί ιηγόηεξν = 97 (44,9%) Επηζπκεί πεξηζζόηεξν = 93 (43,1%) Πξνηηκώκελνο έλαληη αληηιακβαλόκελνπ ρξόλνπ Ιθαλνπνηεκέλνο = 135 (62,5%) Επηζπκεί ιηγόηεξν = 24 (11,1%) Επηζπκεί πεξηζζόηεξν = 57 (26,4%) Θ προτίμθςθ για περιςςότερο χρόνο ςχετίςτθκε επίςθσ με ζλλειψθ ικανοποίθςθσ από τισ ςυναιςκθματικζσ πλευρζσ τθσ ςυηιτθςθσ και με μικρότερθ πρόκεςθ για ςυμμόρφωςθ με τισ ςυςτάςεισ κεραπείασ Ogden J, et al. Fami Pract. 2004;21:

64 Τα άτομα με διαβιτθ χρειάηονται καλφτερεσ οδθγίεσ «Νομίηω ότι θ μεγαλφτερθ βοικεια για μζνα ιταν ο κεραπευτισ μου... Με βοικθςε να καταλάβω πότε πρζπει να ελζγχω το αίμα μου και πόςο ςυχνά... Ρράγματα που πρζπει να αποφεφγω και πράγματα που μπορϊ να φάω... Και αυτό ιταν τεράςτια βοικεια» «Θα ικελα ζνα διατροφικό πρόγραμμα με οριςμζνεσ οδθγίεσ ςε αυτό. Νομίηω ότι το μεγαλφτερο πρόβλθμα που ζχω είναι ότι δεν γνωρίηω τι μπορϊ και τι δεν μπορϊ να τρϊω» Guillausseau PJ. Treat Endocrinol. 2005;4:

65 Τα άτομα με διαβιτθ μπορεί να αιςκάνονται ανθςυχία και ότι είναι μόνα «Είναι μια πολφ αποκαρρυντικι κατάςταςθ. Π,τι ςυμβαίνει, ςυμβαίνει. Μάλλον ζχω αρνθτικι ςτάςθ. Είναι εξίςου κακό με τον καρκίνο, κατά τθν άποψι μου... Κα χάςεισ είτε τα μάτια ςου είτε τουσ νεφροφσ ςου, κάνει όλα ςου τα όργανα... (οι επιπλοκζσ) είναι φρικτζσ» «(Ο κεραπευτισ) δεν μίλθςε ποτζ για μακιματα ι κάτι τζτοιο... Απλά μου ζδωςε ζνα χάπι και μου είπε ότι είχα διαβιτθ... Ζτρωγα λάκοσ πράγματα μζχρι που άρχιςα να ζρχομαι ςε αυτιν (ςε αυτι τθ κεραπεφτρια)» Guillausseau PJ. Treat Endocrinol. 2005;4:

66 Ρολλά άτομα με διαβιτθ δεν ςυμμορφϊνονται με τθ ςυνταγογραφοφμενθ κεραπεία τουσ Θ ςυμμόρφωςθ με τθν από του ςτόματοσ κεραπεία μείωςθσ τθσ γλυκόηθσ κυμαίνεται από 36 ζωσ 93% ςτα άτομα με διαβιτθ που παραμζνουν υπό κεραπεία για 6 24 μινεσ Τα δεδομζνα ςχετικά με τθ ςυμμόρφωςθ με τισ κεραπείεσ μείωςθσ τθσ γλυκόηθσ είναι αντικρουόμενα Μία μελζτθ ανζφερε ότι 67 85% των αςκενϊν λάμβαναν τθν από του ςτόματοσ κεραπεία μείωςθσ τθσ γλυκόηθσ ςφμφωνα με τθ ςυνταγογράφθςθ1 Θ ςυμμόρφωςθ με τθν ινςουλίνθ ςτα άτομα με διαβιτθ τφπου 2 ιταν 62 64% Θ μελζτθ DARTS ανζφερε ότι τα 2/3 των ατόμων με διαβιτθ δεν λαμβάνουν τθ φαρμακευτικι τουσ αγωγι ςφμφωνα με τθ ςυνταγογράφθςθ 1. Cramer JA. Diabetes Care. 2004;27: Donnan PT, et al. Diabet Med. 2002;19:

67 Ρλθκυςμόσ τθσ μελζτθσ (%) Θ κατάκλιψθ μπορεί να αλλθλοςυνδζεται με μειωμζνθ QoL Σε μια ανάλυςθ καταλόγων αυτοαναφερόμενων ςυμπτωμάτων που ςυμπλθρϊκθκαν 6 μινεσ μετά από ζνα πρόγραμμα εκπαίδευςθσ ςτο διαβιτθ (32% T1D, 30,9% T2D με ινςουλίνθ, 35,2% T2D χωρίσ ινςουλίνθ) 1 : Τα ποςοςτά κατάκλιψθσ και άγχουσ ιταν 2,5 5,0 φορζσ υψθλότερα ςτα άτομα με διαβιτθ από ό,τι ςτον γενικό πλθκυςμό ,3 49, ,0 20,0 0 Κατάκλιψθ (διαβιτθσ) Άγχοσ (διαβιτθσ) Γενικόσ πλθκυςμόσ (χωρίσ διαβιτθ) Σε μεγαλφτερθσ θλικίασ αςκενείσ (>65 ετϊν) με διαβιτθ, θ κατάκλιψθ φαίνεται ότι είναι κφριοσ παράγοντασ πρόγνωςθσ νοςοκομειακισ νοςθλείασ και κανάτου 2 1. Peyrot M, Rubin RR. Diabetes Care. 1997;20: Rosenthal MJ, et al. Diabetes Care. 1998;21:231-5.

68 Μζςθ ςτακμιςμζνθ επίδραςθ Οι επιπτϊςεισ τθσ ζλλειψθσ διατροφικισ ελευκερίασ ςτθν QoL Θ «ελευκερία να τρϊω ό,τι κζλω» ζχει τισ μεγαλφτερεσ επιπτϊςεισ ςτθν QoL για τα άτομα με διαβιτθ (ςυνδυαςμζνεσ βακμολογίεσ: άτομα που λαμβάνουν ινςουλίνθ + άτομα που δεν λαμβάνουν ινςουλίνθ) Τομείσ τθσ ηωισ Οι τιμζσ βαςίηονται ςτο ADDQoL-18. Το πιο πρόςφατο, το ADDQoL-19, περιλαμβάνει 19 τομείσ τθσ ηωισ Bradley C, Speight J. Diabetes Metab Res Rev. 2002;18(Suppl.3):S64-9.

69 Ρροςαρμοςμ. επίπτωςθ ανά 1000 ζτθ αςκενϊν (%) Υπάρχει ιςχυρόσ ςυςχετιςμόσ μεταξφ τθσ υπεργλυκαιμίασ και των επιπλοκϊν του διαβιτθ Πνζνζηά επίπηωζεο ηωλ θαηαιεθηηθώλ ζεκείωλ πνπ ζρεηίδνληαη κε ηνλ δηαβήηε ηύπνπ 2 Μικροαγγειακά καταλθκτικά ςθμεία Ζμφραγμα του μυοκαρδίου Μζςθ HbA1C (%) Stratton I, et al. BMJ. 2000;321:

70 Θ μεταγευματικι γλυκόηθ ςυνδζεται με τθ κνθτότθτα DIS, Diabetologia :

71 Log relative risk Θ μεταγευματικι υπεργλυκαιμία και όχι θ προγευματικι γλυκόηθ ςχετίηεται με τθν ΚΑΝ Fasting level Postchallenge level Blood glucose level, mg/dl Levitan E. Arch Intern Med 2004;164(19):2147. Copyright 2004, American Medical Association. All rights reserved

72 Θ μεταγευματικι υπεργλυκαιμία ανεξάρτθτοσ παράγοντασ για ΚΑΝ Model Hazard ratio for 3 rd tertile versus 1 st and 2 nd (95% CI) Men Women Fasting plasma glucose 0.73 ( ) 2.34 ( ) Postmeal glucose (2 hours after lunch) 2.12 ( ) 5.54 ( )* HbA 1c 1.11 ( ) 1.35 ( ) CI = confidence interval HbA 1c = glycated haemoglobin *P<0.01 for comparison between women and men (post-lunch values) Adapted from Cavalot F. J Clin Endocrin Metab 2006;91:813. Copyright 2006, The Endocrine Society

73 Number of subjects Diabetes threshold CVD Postmeal mortality hyperglycaemia risk extends below is common the threshold in individuals for without diabetes diagnosed diabetes Hazard ratio (95% CI) CI = confidence interval 2-hour plasma glucose (mmol/l) DECODE Study Group. Diabetes Care 2003;26(3):688. Copyright 2003 American Diabetes Association. Reprinted with permission from The American Diabetes Association

74 Θ Μεταγευματικι γλυκόηθ ςχετίηεται με αυξθμζνο κίνδυνο για καρκινογζνεςθ Categories mmol/l (mg/dl) Cases Odds ratio 95% CI Women Fasting glucose NGT IFG <6.1 (<109.8) ( ) Diabetes >6.9 (>124.2) Postload glucose NGT <8.9 (<160.2) Impaired ( ) Diabetes >12.1 (>217.8) Men Fasting glucose NGT IFG <6.1 (<109.8) ( ) Diabetes >6.9 (>124.2) Postload glucose NGT <8.9 (<160.2) Impaired ( ) Diabetes >12.1 (>217.8) Relative risk of overall cancer according to World Health Organization categories of fasting and postprandial glucose plasma levels (mmol/l) in women and men in the Vasterbotten Intervention Project, northern Sweden NGT = normal glucose tolerance; IFG = impaired fasting glucose; CI = confidence interval 1 2 Stattin P. Diabetes Care 2007;30(3):561. Copyright 2007 American Diabetes Association. Reprinted with permission from The American Diabetes Association

75 ΜΑGE mg/dl Risk of complications

76

77 Οξεία υπεργλυκαιμία και διαβθτικζσ επιπλοκζσ Σηρες αγγειακού ηοιτώμαηος Γλσκόζη FFA, Λιπίδια Αθηρωμάηωζη

78 Εμέιημε δηαβεηηθήο ακθηβιεζηξνεηδνπάζεηαο [Σπκβάκαηα αλά 100 αλζξωπνέηε] Εξζλιξθ τθσ Διαβθτικισ Αμφιβλθςτροειδοπάκειασ ςε Σχζςθ με τθν HbA 1c, Μορφι και Διάρκεια Κεραπείασ* Με τθν ίδια HbA 1c ο Σπκβαηηθή ζεξαπεία (730 αζζελείο) Μέζε HbA 1c = 11 % 10 % 9 % Εληαηηθή ζεξαπεία (711 αζζελείο) Δηάξθεηα παξαθνινύζεζεο θαηά ηε κειέηε (έηε) 8 % 7 % Μέζε HbA 1c = 9 % % 7 % 6 % ρυκμόσ εξζλιξθσ τθσ αμφιβλθςτροειδοπάκει ασ ςτθν ομάδα εντατικισ κεραπείασ είναι χαμθλότεροσ από αυτόν των αςκενϊν που ζλαβαν ςυμβατικι κεραπεία. Αυτό μάλλον οφείλεται ςτθ μείωςθ των διακυμάνςεων των τιμϊν του ςακχάρου αίματοσ κατά εντατικι κεραπεία. (DCCT evaluation of ~ HbA 1c )

79 Τόςο τα υπεργλυκαιμικά όςο και τα υπογλυκαιμικά ςυμπτϊματα ςχετίηονται με μειωμζνθ κατάςταςθ τθσ υγείασ ςτον διαβιτθ τφπου 2 Σε μια μελζτθ δεδομζνων από άτομα με διαβιτθ τφπου 2, όλεσ οι διαςτάςεισ ςτο ερωτθματολόγιο Rand-36 για τθν κατάςταςθ τθσ υγείασ επθρεάςτθκαν ανεξάρτθτα από τον αρικμό των υπεργλυκαιμικϊν και των υπογλυκαιμικϊν ςυμπτωμάτων που ςθμειϊκθκαν τον τελευταίο μινα 1 Σωματικι λειτουργικότθτα Κοινωνικι λειτουργικότθτα Ρεριοριςμοί ρόλου (ςωματικόσ) Ρεριοριςμοί ρόλου (ςυναιςκθματικόσ) Ψυχικι υγεία Ηωτικότθτα Ρόνοσ Γενικι αντίλθψθ τθσ υγείασ Μεταβολι τθσ υγείασ *Rand-36 (γενικό ερωτθματολόγιο για τθ ςχετιηόμενθ με τθν υγεία ποιότθτα ηωισ). Kleefstra N, et al. Neth J Med. 2005;63:

80 Υπογλυκαιμία - ο μεγαλφτεροσ προγνωςτικόσ παράγοντασ καρδιαγγειακοφ κανάτου ςτθ μελζτθ VADT Λόγοσ Κινδφνου (HR κατϊτατο CL, HR ανϊτατο CL) Τπογλυκαιμία 4,042 (1,449-11,276) Τιμή P 0,01 HbA 1c HDL Ηλικία Προθγοφμενο επειςόδιο 1,213 (1,038-1,417) 0,699 (0,536-0,910) 2,090 (1, ) 3,116 (1, ) 0,02 0,01 <0,01 <0, Veterans Affairs Diabetes Trial (VADT). N Engl J Med. 2009;360:

81 Θ υπογλυκαιμία και οι ταχείεσ μεταβολζσ ςτα επίπεδα γλυκόηθ ςχετίηονται με καρδιακι ιςχαιμία Διαταραχζσ ςτο ECGMS και τθν παρακολοφκθςθ Holter υνολικά επειςόδια Επειςόδια με πόνο ςτο Επειςόδια με ςτικοσ/ ςτθκάγχθ διαταραχζσ ςτο ΗΚΓ Νορμογλυκαιμία χωρίσ ταχείεσ μεταβολζσ N/A Τπογλυκαιμία 54 10* 4* υμπτωματικι 26 10* 6* Αςυμπτωματικι Τπεργλυκαιμία Σαχείεσ μεταβολζσ ςτθ γλυκόηθ (<100 mg.dl -1.h -1 ) 50 9* 2 *P<0,01 ζναντι επειςοδίων που αναφζρκθκαν ςτθ διάρκεια υπεργλυκαιμίασ και νορμογλυκαιμίασ Desouza LC, et al. Diabetes Care. 2003;26:

82 Θ αφξθςθ βάρουσ μια ανεπικφμθτθ πλευρά του διαβιτθ μπορεί να μειϊςει τθ ςωματικι λειτουργικότθτα ΔΜΣ Ρτωχότερθ κατάςταςθ υγείασ Σοβαρά κατακλιπτικά ςυμπτϊματα Σε δφο πρόςφατεσ μελζτεσ υπζρβαρων ι παχφςαρκων ατόμων με διαβιτθ τφπου 2: Ο υψθλότεροσ ΔΜΣ ςχετίςτθκε με μειωμζνθ ςωματικι λειτουργικότθτα και πιο ςοβαρά κατακλιπτικά ςυμπτϊματα 1,2 Θ χαμθλι αντοχι ςτθν άςκθςθ (καρδιαγγειακι κατάςταςθ) ςυνζβαλε ςθμαντικά ςε αυτά τα προβλιματα 1. Rejeski WJ, et al. Obesity (Silver Spring). 2006;14: Sundarum M, et al. Qual Life Res. 2007;16:

83 Το υπερβάλλον ςωματικό βάροσ & θ παχυςαρκία είναι παράγοντασ κινδφνου εμφάνιςθσ διαβιτθ τφπου 2 και καρδιαγγειακισ νόςου Σο υπερβάλλον βάροσ ςϊματοσ, ιδίωσ το ενδοκοιλιακό λίποσ, επθρεάηει δυςμενϊσ πολλοφσ καρδιομεταβολικοφσ παράγοντεσ κινδφνου και, ζτςι, αυξάνει τον καρδιαγγειακό κίνδυνο 1 Σχετίηεται με υπζρταςθ, δυςλιπιδαιμία, αντίςταςθ ςτθν ινςουλίνθ, διαβιτθ τφπου 2 και καρδιαγγειακι (CV) νόςο Η κατανομι του ςωματικοφ λίπουσ είναι μθ φυςιολογικι ςτουσ περιςςότερουσ αςκενείσ με διαβιτθ 2 Τπερβολικζσ εναποκζςεισ λίπουσ ςτα μυϊκά κφτταρα, τα θπατικά κφτταρα και τα ςπλαχνικά λιποκφτταρα θμείωςθ: το υποδόριο λίποσ δεν φαίνεται να ςχετίηεται με CV κίνδυνο 3 1. Despres JP, et al. Arteriosclerosis. 1990;10: Bays H, et al. J Clin Endocrinol Metab. 2004;89: Porter SA, et al. Diabetes Care. 2009;32:

84 Από τθν κοιλιακι παχυςαρκία ςτο μεταβολικό ςφνδρομο και τον CV κίνδυνο Η κοιλιακι παχυςαρκία είναι ο τφποσ τθσ παχυςαρκίασ που ςχετίηεται ιςχυρότερα με το μεταβολικό ςφνδρομο 1 Η κοιλιακι παχυςαρκία ζχει πρωτεφοντα ρόλο ωσ παράγοντασ που ςυμβάλλει ςτο μεταβολικό ςφνδρομο (δθλ. ςυμβάλλει ςτθν υπζρταςθ, τθ δυςλιπιδαιμία και τθν υπεργλυκαιμία) 2 Σο μεταβολικό ςφνδρομο βοθκά να εντοπιςτοφν τα άτομα με υψθλό κίνδυνο CV νόςου και διαβιτθ τφπου 2 2 τθ μελζτθ Framingham, το μεταβολικό ςφνδρομο μόνο του, προζβλεψε το 25% τθσ CV νόςου νζασ ζναρξθσ 2 1. Grundy SM, et al. Circulation. 2004;109; Guidelines on diabetes, pre-diabetes, and cardiovascular diseases: executive summary. Eur Heart J. 2007;28:

85 Θ αφξθςθ του βάρουσ προβλθματίηει? Risk of cardiovascular disease and mortality in overweight and obese patients with type 2 diabetes: an observational study in 13,087 patients The relative risks of CHD, stroke, cardiovascular disease and total mortality for a 5 unit increase in BMI at baseline were 15%, 11%, 13% and 27%, respectively, using Cox regression analysis, after adjusting for age, sex, diabetes duration, hypoglycaemic treatment and smoking K. Eeg-Olofsson & J. Cederholm & P. M. Nilsson & B. Zethelius & L. Nunez & S. Gudbjörnsdóttir & B. Eliasson Diabetologia (2009) 52:65 73 Adjusted hazard ratios for CHD 1.27 (95% CI ) cardiovascular disease 1.24 ( ) and total mortality with overweight were 1.16( ), respectively, and 1.49 ( ), 1.44 ( ) and 1.71 ( ) with obesity, as compared with normal weight.

86 Θ χρόνια υπερβολικι πρόςλθψθ κερμίδων οδθγεί ςε δυςλειτουργία των λιποκυττάρων, μεταβολικό ςφνδρομο και διαβιτθ Τπερβολικι διατροφι, κακιςτικι ηωι Διογκωμζνα λιποκφτταρα, φλεγμονι, αντίςταςθ ςτθν ινςουλίνθ Λιποκφτταρο Ενιςχυμζνθ λιπόλυςθ, λιπαρά οξζα Μιτοχονδριακι τοξικότθτα, μείωςθ τθσ απομάκρυνςθσ των λιπαρϊν οξζων μζςω β-οξείδωςθσ Λιπαρά οξζα ςτθν κυκλοφορία Λεία μυϊκά κφτταρα αρτθριακοφ τοιχϊματοσ, αφξθςθ τθσ αρτθριακισ πίεςθσ από τθ μιτοχονδριακι αποςφηευξθ Μυσ, ιπαρ, αντίςταςθ ςτθν ινςουλίνθ Δυςλειτουργία/κάνατοσ των παγκρεατικϊν β-κυττάρων Διαβιτθσ Maassen JA, et al. Diabetologia. 2007;50:

87 Ο λιπϊδθσ ιςτόσ είναι ζνα ενδοκρινζσ όργανο του οποίου θ δυςλειτουργία μπορεί να επθρεάςει ευρζωσ τον CV κίνδυνο 1 Ληπνθπηηαξνθίλε Κύξηα δξάζε Μεηαβνιή ζηνλ δηαβήηε ηύπνπ 2 Αδηπνλεθηίλε Απμάλεη ηελ επαηζζεζία ησλ ηζηώλ ζηελ ηλζνπιίλε Ρεδηζηίλε ρεηίδεηαη κε ηελ αληίζηαζε ζηελ επαηηθή ηλζνπιίλε Αγγεηνηαζηλνγόλν Αλαζηνιέαο ελεξγνπνηεηή πιαζκηλνγόλνπ -1 TNF- IL-6 Λεπηίλε Αδηςίλε θαη πξσηεΐλε δηέγεξζεο ηεο αθπιίσζεο Αγγεηνζπζηαιηηθό πνπ εκπιέθεηαη ζηελ αζεξνζθιήξσζε Επλνεί ηνλ ζρεκαηηζκό κηθξνζξόκβσλ, επηηαρύλνληαο ηελ αζεξνζθιήξσζε Ιζρπξόο θιεγκνλώδεο κεζνιαβεηήο πνπ εκπιέθεηαη ζηελ αζεξνγέλεζε, πξνάγεη ηελ αληίζηαζε ζηελ ηλζνπιίλε ρεηίδεηαη κε έιιεηςε αλνρήο ζηε γιπθόδε θαη ζπζηεκαηηθή θιεγκνλή Καηαζηαιηηθό ηεο όξεμεο θαη θιεγκνλώδεο κεζνιαβεηήο Απμάλεη ηελ ελαπόζεζε ιηπηδίσλ ζηα ιηπνθύηηαξα?? Σα αυξθμζνα επίπεδα αδιπονεκτίνθσ, όπωσ παρατθρείται με τθ χριςθ κειαηολιδινεδιόνθσ, μπορεί να παίηουν ρόλο ςτθν κλινικι αντιδιαβθτικι απόκριςθ 2,3 1.Bays H, et al. J Clin Endocrinol Metab. 2004;89: Stumvoll M, et al. Lancet. 2005;365: Schernthaner G. Int J Clin Pract. 2009;63:

88 Symptoms of hypoglycaemia were reported by 62,9% of participants, and 36,9% reported weight gain. Among patients with type 2 DM treated with OAHAs, self reported hypoglycaemia and weight gain were asociated with decreased treatment satisfaction and HRQoL.the presence of these Ses was asociated with increased fear of hypoglycaemia.

89 Θ ςυμμόρφωςθ με τουσ από του ςτόματοσ παράγοντεσ μείωςθσ Προςαρμοςμζνθ HbA 1c τθσ γλυκόηθσ ςχετίηεται αντίςτροφα με τα επίπεδα HbA 1c Αναδρομικι μελζτθ παρατιρθςθσ ςε ενιλικεσ με διαβιτθ που ξεκίνθςαν πρόςφατα από του ςτόματοσ κεραπεία μείωςθσ τθσ γλυκόηθσ (n=2.741) Μια υποομάδα αυτισ τθσ ομάδασ που ςυνδεόταν με θλεκτρονικά αρχεία υγείασ χρθςιμοποιικθκε για να αξιολογθκεί θ ςχζςθ μεταξφ τθσ ςυμμόρφωςθσ και του γλυκαιμικοφ ελζγχου 8,8 8,4 8,0 7,6 7,2 6,8 6,4 6,0 5,6 5,2 4,8 4,4 n=235 4, υμμόρφωςθ (%) Μια 10% αφξθςθ του δείκτθ ςυμμόρφωςθσ με τουσ από του ςτόματοσ παράγοντεσ μείωςθσ τθσ γλυκόηθσ ςχετίςτθκε με 0,1% μείωςθ τθσ HbA 1c (P=0,0004) * Η μετφορμίνθ + ςουλφονυλουρία χρθςιμοποιικθκε ωσ θ ομάδα αναφοράσ για τθν αγωγι δείκτθ ODM (από του ςτόματοσ αντιδιαβθτικι φαρμακευτικι αγωγι). Rozenfeld Y, et al. Am J Manag Care. 2008;14:71-5.

90 Υξνληθό ζεκείν Θ μθ ςυμμόρφωςθ ςχετίηεται με ανεπικφμθτεσ εκβάςεισ και αυξθμζνθ κνθτότθτα Μθ προςαρμοςμζνθ ςχζςθ μεταξφ φαρμακευτικισ αγωγισ και εκβάςεων Αρχικές μετρήσεις Άηνκα κε ζπκκόξθσζε Άηνκα ρσξίο ζπκκόξθσζε Σηκή P Αξηεξηαθή πίεζε, <130/80 mm Hg, (%) 34,2 33,5 <0,001 Τπέξηαζε (%) 83,0 76,1 0,51 Έκβαση Θλεηόηεηα όισλ ησλ αηηηώλ (%) 4,0 5,9 <0,001 Εηζαγσγέο ζε λνζνθνκείν όισλ ησλ αηηηώλ (%) 19,2 23,2 <0,001 Αξηεξηαθή πίεζε, κέζε ηηκή (SD), mm Hg Σπζηνιηθή 131,4 (15,9) 132,1 (17,1) 0,09 Δηαζηνιηθή 74,2 (9,5) 75,8 (9,9) <0,001 85,5 (26,6)/ 98,2 (34,5)/ LDL-ρνιεζηεξόιε, κέζε ηηκή (SD), mg/dl/mmol <0,001 2,21(0,69) 2,34(0,89) Γιπθνδπιησκέλε αηκνζθαηξίλε, κέζε ηηκή (SD), (%) 7,7 (1,5) 8,1 (1,9) <0,001 Παράγοντασ μετατροπισ SI: για να μετατραποφν τα επίπεδα χολθςτερόλθσ ςε millimoles ανά λίτρο, πολλαπλαςιάςτε με το 0,0259 Απαιτοφνται παρεμβάςεισ για να αυξθκεί θ ςυμμόρφωςθ με τθ φαρμακευτικι αγωγι, ζτςι ϊςτε τα άτομα με διαβιτθ να μποροφν να επιτφχουν το πλιρεσ όφελοσ των ςυνταγογραφοφμενων κεραπειϊν Ho PM, et al. Arch Intern Med. 2006;166:

91 Τα θλικιωμζνα άτομα με διαβιτθ χρειάηονται περιςςότερεσ ειςαγωγζσ ςτο νοςοκομείο από ό,τι τα άτομα χωρίσ διαβιτθ Αρικμόσ ςυμμετεχόντων Ο πτωχόσ ζλεγχοσ του διαβιτθ ςτα θλικιωμζνα άτομα μπορεί να οδθγιςει ςε αυξθμζνεσ ειςαγωγζσ ςτο νοςοκομείο 50 Συχνότθτα ειςαγωγϊν ςτο νοςοκομείο Αρικμόσ ειςαγωγϊν ςτο νοςοκομείο Συνολικά, τα άτομα με διαβιτθ ζχουν υπερδιπλάςιεσ πικανότθτεσ να χρειαςτοφν ειςαγωγι ςτο νοςοκομείο από ό,τι τα άτομα χωρίσ διαβιτθ Rosenthal MJ, et al. Diabetes Care. 1998;21:231-5.

92 Μείηονεσ μικρο και μακροαγγειακζσ επιπλοκζσ Microvascular 1,2 Macrovascular 1,2 Cognitive impairment 3 Diabetic retinopathy Diabetic nephropathy Cerebrovascular disease Coronary disease Coronary heart disease Diabetic neuropathy Cardiac autonomic neuropathy Atherosclerosis Skin infection Gastro-intestinal and bladder dysfunction Peripheral vascular disease Sexual dysfunction Peripheral sensory dysfunction Diabetic foot Adapted from: 1. International Diabetes Foundation. Time to Act: Type 2 diabetes, the metabolic syndrome and cardiovascular disease in Europe International Diabetes Federation. Time to Act Seaguist ER. Diabetes. 2010;59:4-6.

93

94

95 Σακχαρϊδθσ Διαβιτθσ και αγγειακά ςυμβάματα: meta-analysis of 102 prospective studies Hazard ratios* for vascular outcomes in people with vs without diabetes at baseline (n=530,083) Number of cases HR (95% CI) l 2 (95% CI) Coronary heart disease* 26,505 Coronary death 11,556 Non-fatal myocardial infarction 14,741 Stroke subtypes Ischaemic stroke 3799 Haemorrhagic stroke 1183 Unclassified stroke 4973 Other vascular deaths ( ) 2.31 ( ) 1.82 ( ) 2.27 ( ) 1.56 ( ) 1.84 ( ) 1.73 ( ) 64 (54-71) 41 (24-54) 37 (19-51) 1 (0-20) 0 (0-26) 33 (12-48) 0 (0-26) *Adjusted for age, smoking status, body mass index, systolic blood pressure, and where appropriate stratified by sex and trial arm Includes both fatal and non-fatal events Emerging Risk Factors Collaboration. Lancet. 2010;375:

96 Long-term cardiovascular and non-cardiovascular mortality in patients with type 2 diabetes Standardised mortality rates (SMR) for men and women with type 2 diabetes All-cause mortality Patientyears* Increased risk of mortality SMR (95% CI) Women ( )** Men ( ) All ( ) Cardiovascular mortality Women ( )** Men ( ) All ( ) Non-cardiovascular mortality Women ( ) Men ( ) All ( ) *Follow-up from for all-cause mortality and for cardiovascular and non-cardiovascular mortality **p<0.01 for difference between men and women Allemann S, et al. Swiss Med Wkly. 2009;139(39-40):

97 HR (95% CI) CV events as a function of HbA 1c in people with type 2 diabetes: retrospective cohort study Impact of treatment intensification on outcomes in type 2 diabetes patients (aged 50 years) in a primary-care setting (UK General Practice Research Database) Low and high HbA 1c were associated with increased incidence of CV events Progression to first large-vessel disease event by HbA 1c decile in people with no previous CVD * Hazard ratio vs 4th HbA 1c decile (median 7.5%): Decile 1 (lowest): 1.54 ( ) Decile 10 (highest): 1.36 ( ) * HbA 1c (%) Adjusted for age, sex, Charlson index (age unadjusted), total cholesterol, smoking status history and cohort membership *Truncated at lower quartile; Truncated at upper quartile Currie CJ, et al. Lancet. 2010;375:481-9.

98 HR (95% CI) Survival as a function of HbA 1c in type 2 diabetes: All-cause mortality Low and high HbA 1c values were associated with increased mortality and CV events For oral therapies significant only for the lowest (median 6.4%) and highest (median 10.6%) HbA 1c deciles For insulin-based regimens significant for HbA 1c deciles 1-3 (median 7.3%) and 9-10 (median 9.4%) * * * Adjusted HR for all-cause mortality by HbA 1c deciles * * * * * * * * * * * * * HbA 1c (%) HbA 1c (%) Metformin plus sulphonylureas (n=27,965) Insulin-based regimens (n=20,005) Adjusted for age, sex, smoking status, total cholesterol, cardiovascular risk and general morbidity *Truncated at lower quartile; Truncated at upper quartile **p<0.01 vs the reference group (decile 4; median HbA 1c 7.5) Currie CJ, et al. Lancet 2010 ;375:481-9

99

100 People with diagnosed T2D (%) Καρδιαγγειακοί παράγοντεσ κινδφνου ςε αςκενείσ με ΣΔ 2: DUTY registry Proportion of subjects receiving treatment and meeting guideline-based targets for glycaemia, arterial hypertension and dyslipidaemia in Germany Treatment Achieving target (n=51,053) Glucoselowering therapy Antihypertensive therapy Lipidlowering therapy HbA 1c level (<7.0%) BP (<130/80 mmhg) LDL-C (<100 mg/dl) (<2.6 mmol/l) Berthold HK, et al. Deutsches Ärzteblatt. 2007;104:A861-2.

101 Επιλζγοντασ κεραπεία για τον αςκενι κα λάβουμε υπόψθ μασ? 1.τθ διάρκεια του ΣΔ 2.τθν θλικία 3.το πακοφυςιολογικό ζλειμμα 4.τισ κατευκυντιριεσ οδθγίεσ 5.τίποτε από αυτά 6.όλα τα παραπάνω

102 HR γηα CVD Κφρια καταλθκτικά ςθμεία τθσ ανάλυςθσ υποομάδασ Δηάξθεηα ηνπ δηαβήηε ηύπνπ 2 θαη ζεξαπεπηηθέο δξάζεηο 1,4 1,2 1 0,8 0,6 0, Δηάξθεηα δηαβήηε, ζε έηε Duckworth W, ADA Scientific Sessions, Symposia. 8 June, Μέζε δηάξθεηα δηαβήηε ζηελ έλαξμε = 11,5 έηε

103

104

105

106

107 Γλυκαιμικοί ςτόχοι για τθν αντιμετϊπιςθ του διαβιτθ τφπου 2 Γλυκαιμικοί ςτόχοι για τθν αντιμετϊπιςθ των ατόμων με διαβιτθ τφπου 2, ςφμφωνα με τισ ςυςτάςεισ διαφόρων οργανιςμϊν 1 Οξγαληζκόο HbA 1c (%) FPG (mg/dl) PPG (mg/dl) ADA-EASD 1 <7 <130 <180 IDF-Επξώπε 2 <6,5 <100 <140 AACE 3 6,5 <110 <140 FPG: Γλυκόηθ πλάςματοσ νθςτείασ, PPG: Μεταγευματικι γλυκόηθ ADA: Αμερικανικι Διαβθτολογικι Εταιρεία, IDF: Διεκνισ Ομοςπονδία Διαβιτθ AACE: Αμερικανικι Ζνωςθ Κλινικϊν Ενδοκρινολόγων Η μείωςθ τθσ γλυκόηθσ αίματοσ είναι κρίςιμθσ ςθμαςίασ για τθν αντιμετϊπιςθ του διαβιτθ τφπου 2, προκειμζνου να μειωκεί ο κίνδυνοσ μακρο- και μικρο-αγγειακϊν επιπλοκϊν Η προςζγγιςθ αυτι πρζπει να προςαρμόηεται ανάλογα με τισ ατομικζσ ανάγκεσ 1. Nathan DM, et al. Diabetologia. 2009;52:17-30; 2. IDF - European Guidelines Available at: Accessed on 26 May American College of Endocrinology. Endocr Pract. 2007;13 (Suppl. 1):1-68.

108 Συνιςτϊμενοι κεραπευτικοί ςτόχοι για άτομα με διαβιτθ και ςτεφανιαία νόςο (CAD) 1 Αρτθριακι πίεςθ (ςυςτολικι/διαςτολικι), mmhg <130/80 Νεφρικι ανεπάρκεια, πρωτεϊνουρία >1g/24h <125/75 Γλυκαιμικόσ ζλεγχοσ HbA 1c a 6,5% Γλυκόζη, φλεβικό πλάςμα, mmol/l (mg/dl): Νθςτείασ <6,0 (108) Ρρογευματικι (αιχμι) <7,5 (135) για διαβιτθ τφπου 2 Λιπιδικό προφίλ, mmol/l (mg/dl) Ολικι χολθςτερόλθ <4,5 (175) LDL-χολθςτερόλθ 1,8 (70) HDL-χολθςτερόλθ Άνδρεσ >1,0 (40)/Γυναίκεσ >1,2 (>46) Τριγλυκερίδια b <1,7 (<150) TC/HDL b <3 Διακοπι καπνίςματοσ Υποχρεωτικι Τακτικι ςωματικι άςκθςθ, λεπτά/θμζρα >30 35 Ζλεγχοσ βάρουσ ΔΜΣ, kg/m 2 <25* Για υπζρβαρουσ, μείωςθ βάρουσ, % 10 Μζςθ (βζλτιςτθ, cm) Άνδρεσ <94 / Γυναίκεσ <80 a Συποποιθμζνο κατά DCCT 2 b Δεν ςυνιςτάται για κακοδθγοφμενθ κεραπεία αλλά για αξιολόγθςθ του μεταβολικοφ κινδφνου * Δεν επιτυγχάνεται ςυχνά θ διατιρθςθ του ΔΜ μπορεί να είναι πιο κατάλλθλθ 1. Adapted from: Rydèn L, et al. Eur Heart J. 2007;28: Jeppsson JO, et al. Diabetes Care. 1996;19:142-5.

109 ΑDA / EASD, AACE / ACE, IDF, NICE

110 Ομοιοςταςία γλυκόηθσ: Ρολυοργανικι διαδικαςία ΚΝΣ Ρρόςλθψθ τροφισ και αίςκθμα κορεςμοφ. Ορμονικι ρφκμιςθ Περιφερικοί ιςτικοί ςτόχοι Ρρόςλθψθ και χριςθ γλυκόηθσ Ιπαρ Νεογλυκογζνεςθ Πάγκρεασ β-κφτταρα: ζκκριςθ ινςουλίνθσ κφτταρα : Ζκκριςθ γλυκαγόνθσ Πεπτικό φςτθμα Απορρόφθςθ γλυκόηθσ Λνκρετίνεσ Νεφρόσ.. Flint A, et al. Unger RH. N Eng J Med. 1971;285: ; Mitrakou A, et al. Diabetes. 1990;39: ; Saltiel AR, et al. Diabetes. 1996;45:

111 - γλυκαιμικϊν ςτόχων - κεραπευτικϊν ςχθμάτων

112 Ευχαριςτώ πολφ για την προςοχθ ςασ Τ