CD8 T-κυτταρολυτική απάντηση στον καρκίνο του πνεύμονα

Μέγεθος: px

Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "CD8 T-κυτταρολυτική απάντηση στον καρκίνο του πνεύμονα"

Γαλήνη Ζέρβας
8 χρόνια πριν
Προβολές:

1 CD8 T-κυτταρολυτική απάντηση στον καρκίνο του πνεύμονα Μαρία Ζαμανάκου Βιολόγος-Υποψήφια Διδάκτωρ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΑΝΟΣΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΙΣΤΟΣΥΜΒΑΤΟΤΗΤΑΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ

2 Θεωρία ανοσοδιαμόρφωσης του καρκίνου (immunoediting theory) (έλεγχος) (σταθερότητα) (διαφυγή) Aνοσοεπιτήρηση Aνοσοδιαμόρφωση Aνοσοδιαφυγή Dunn G et al; Nature Immunology 2002

3 Tumor TAAs CD8 Τ κυτταρική απάντηση έναντι του όγκου: APC στους λεμφαδένες παρουσιάζουν αντιγόνα του όγκου Ειδικά Τ κύτταρα πρέπει να ενεργοποιηθούν και να πολλαπλασιαστούν CTL πρέπει να περάσουν από την κυκλοφορία στο σημείο του όγκου Τα CTL πρέπει να υπερπηδήσουν ανοσοκατασταλτικούς μηχανισμούς, να αναγνωρίσουν κ να σκοτώσουν τα καρκινικά κύτταρα Δραστικά μνημονικά κύτταρα Η αναγνώριση και καταστροφή των καρκινικών κυττάρων μπορεί να αποτύχει σε καθένα από τα παραπάνω στάδια

Τα CTL πρέπει να υπερπηδήσουν ανοσοκατασταλτικούς μηχανισμούς, να αναγνωρίσουν κ να σκοτώσουν τα καρκινικά κύτταρα

4 Αντιγόνα των όγκων Ειδικά έναντι του όγκου αντιγόνα (TSAs) Εκφράζονται αποκλειστικά από τα καρκινικά κύτταρα και από κανένα φυσιολογικό κύτταρο του οργανισμού Σχετιζόμενα με τον όγκο αντιγόνα (TΑAs) Εκφράζονται και από φυσιολογικά κύτταρα, αλλά υπερεκφράζονται από τα καρκινικά κύτταρα CTL Perforin Granzyme B TCR Class I + Ag TUMOUR CELL

Σχετιζόμενα με τον όγκο αντιγόνα (TΑAs) Εκφράζονται και από φυσιολογικά κύτταρα,

5 Η βασική αρχή των εμβολίων έναντι του όγκου Κλινικά αναποτελεσματική ανταπόκριση (~3% των εμβολιασμένων ασθενών παρουσιάζουν βραχυπρόθεσμη υποχώρηση του όγκου)

6 Καρκίνος Πνεύμονα Δεν έχει αναγνωρισθεί ειδικό αντιγόνο για τον καρκίνο του πνεύμονα H CD8 T κυτταρική απάντηση έναντι αντιγόνων των όγκων δεν έχει μελετηθεί

7 Αξιολόγηση της αυτόματης (προϋπάρχουσας) CD8 T κυτταρικής απάντησης: Ποσοτική και λειτουργική μελέτη των ειδικών pctl σε ασθενείς με καρκίνο και υγιή άτομα

8 Αντιγόνα των όγκων Σαρβιβίνη Αντι-αποπτωτική πρωτεΐνη Εκφράζεται από κύτταρα με υψηλό ρυθμό πολλαπλασιασμού Υπερεκφράζεται στα καρκινικά κύτταρα htert Μέρος του συμπλέγματος της τελομεράσης Απαραίτητη για την ανάπτυξη των καρκινικών κυττάρων Υψηλή έκφραση σχετίζεται με κακή πρόγνωση MAGE-Α ΤΑΑ που υπερεκφράζονται κατά τη διάρκεια της ογκογένεσης Εκφράζεται από φυσιολογικά κύτταρα (όρχεις) Υπερεκφράζεται από τα καρκινικά κύτταρα

ανάπτυξη των καρκινικών κυττάρων Υψηλή έκφραση σχετίζεται με κακή πρόγνωση MAGE-Α ΤΑΑ που υπερεκφράζονται

9 Ποσοτική και Λειτουργική ανάλυση της CD8 T κυτταρικής απάντησης Μελέτη της έκφρασης Συχνότητα (μικτή λεμφοκυτταρική καλλιέργεια HLA multimer κυτταρομετρία ροής κατανομή Poisson για σπάνια φαινόμενα) Απομόνωση CD8 T κλώνων Λειτουργικός χαρακτηρισμός TcR Vβανάλυση Παραγωγή κυτταροκκινών 51 Cr lysis assay Φαινότυπος (CD45-RA, CD45-RO, CCR7, CD57, CD28) Γήρανση (Senescence)

για σπάνια φαινόμενα) Απομόνωση CD8 T κλώνων Λειτουργικός χαρακτηρισμός TcR Vβανάλυση

10 Μελέτη mrna-έκφρασης - Karanikas V et al. Cancer Biol Ther 2007, 6: Karanikas V et al. Cancer Biol Ther 2008, 7: 345

11 Ποσοτική ανάλυση της CD8 T κυτταρικής απάντησης Ημέρα 0 PBMC (2x10 5 κύτταρα/φρεάτιο) +πεπτίδια +IL-2, IL-4, IL-7, 1MW (MAGE3, MAGE1, htert, Survivin) Ημέρα 7 Επαναδιέγερση με πεπτίδια +IL-2, IL-4, IL-7, 1MW Ημέρα 14 Χρώση με πολυμερή Απομόνωση των κλώνων

(MAGE3, MAGE1, htert, Survivin) Ημέρα 7 Επαναδιέγερση με

12 Συχνότητα ειδικών pctl Ασθενείς Συχνότητα = x10-7 CD8+ κύτταρα

13 Συχνότητα ειδικών pctl Υγιείς Συχνότητα = x10-7 CD8+ κύτταρα

14 Συχνότητα ειδικών pctl Συχνότητα ειδικών pctl (x10-7 peripheral CD8 + cells) 1 CD8 T-κυτταρική απάντηση των ασθενών βρέθηκε 5-50 φορές υψηλότερη από αυτή των υγειών 2 Συχνότερη η CD8 T-κυτταρική απάντηση έναντι των πεπτιδίων MAGE3.A2 και htert.a2 3 Δεν υπάρχει διαφορά στην συχνότητα απάντησης ανάμεσα στους ασθενείς με NSCLC & SCLC Υγιείς >50 έτη Ασθενείς

Συχνότερη η CD8 T-κυτταρική απάντηση έναντι των πεπτιδίων MAGE3.A2 και htert.

15 Λειτουργική ανάλυση της CD8 T κυτταρικής απάντησης

16 Λειτουργική ανάλυση της CD8 T κυτταρικής απάντησης Κλώνος Αντιγόνο Λυτική ικανότητα T+p T-p Φαι νότυπος CD28 N1 M3A CM + N2 M3A EM + N3 M3A CM + N4 M3A CM + N5 htert-ila 71 1 EM + P1 htert-ila 49 0 EM + P2 htert-ila 50 1 EM + P3 M3A EM + P4 M3A CM + P5 M3A CM: Central memory EM: Effector memory Naïve T CM CTLs CCR7 T ΕΜ T ΕΜRA CD45RA

htert-ila 71 1 EM + P1 htert-ila 49 0 EM + P2 htert-ila 50 1 EM + P3 M3A2 26 2 EM + P4 M3A2 69

17 Στο αίμα ασθενών με καρκίνο πνεύμονα και υγιών ατόμων εντοπίζονται ειδικοί έναντι του όγκου CTL κλώνοι Δεν φαίνεται να εμφανίζουν σημαντικές λειτουργικές διαφορές Στους ασθενείς τα κύτταρα αυτά πιθανότατα αντιπροσωπεύουν κύτταρα μνήμης δεν κατάφεραν όμως να οδηγήσουν σε μια επιτυχή ανοσιακή απάντηση (διαφυγή, ανοσοκατασταλτικοί μηχανισμοί) Στους υγιείς ανιχνεύονται σε χαμηλή συχνότητα και πιθανότατα αντιπροσωπεύουν naïve Τ κύτταρα Ηανίχνευσηπεπτιδοειδικών CTL κλώνων και η μελέτη της λειτουργικότητάς τους, μπορεί να συνδράμει στην κατανόηση των μηχανισμών που είναι υπεύθυνοι για την ανοσοδιαφυγή του όγκου

απάντηση (διαφυγή, ανοσοκατασταλτικοί μηχανισμοί) Στους υγιείς ανιχνεύονται σε χαμηλή συχνότητα και πιθανότατα αντιπροσωπεύουν naïve Τ κύτταρα

18 Το επόμενο βήμα στην ανοσοθεραπεία ΑΝΟΣΟΕΠΙΓΕΝΕΤΙΚΗ Germenis AE, Karanikas V. Immunol Cell Biol 2007, 85:55 Επιγενετική των ανοσογονιδίων Επιγενετική των σχετικών με τον όγκο γονιδίων Ανοσοκύτταρα Καρκινικά κύτταρα Μεταβολές στην έκφραση των άνοσο- και σχετικών με τον όγκο γονιδίων από τα CD8 T κύτταρα είναι υπεύθυνες για την μη επιτυχή CD8 T κυτταρική απάντηση έναντι του όγκου

όγκο γονιδίων Ανοσοκύτταρα Καρκινικά κύτταρα Μεταβολές στην έκφραση των άνοσο- και σχετικών με

19 Χρηματοδοτήσεις 1. EU Marie Curie Incoming International Fellowship IRTALUNG 2. EU Marie Curie IRG IMMUNOEPIGENETICS 3. Hellenic General Secretariat of R&T Matching funds 1. Hellenic Ministry of Education, PYTHAGORAS, EPAEK II Project Grant 2. Hellenic General Secretariat of R&T ΕΝΤΕΡ2004 Grant# 04ΕΡ9 3. Hellenic General Secretariat of R&T ΕΠΑΝ Grant# 05-NON-EU Phizer Hellas, Grant in Aid 2. GSK Hellas, Research Fellowship

Hellenic Ministry of Education, PYTHAGORAS, EPAEK II Project Grant 2.

20 Ευχαριστώ για την προσοχή σας! Germenis A, Karanikas V, Soukou F, Kalala F, Tsohas S, Boukas K Department of Respiratory Medicine Gourgoulianis K, Kerenidi T Department of Pathology Koukoulis G, Nakou M Athens Medical Center Dahabreh J Ludwig Institute for Cancer Research, Belgium Coulie P Austin Research Institute, Australia Loveland B ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΑΝΟΣΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΙΣΤΟΣΥΜΒΑΤΟΤΗΤΑΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ

Gourgoulianis K, Kerenidi T Department of Pathology Koukoulis G, Nakou M Athens Medical Center

Σχετικά έγγραφα

(CTL) κλώνων στον καρκίνο του πνεύμονα

(CTL) κλώνων στον καρκίνο του πνεύμονα Μονάδα Ανοσολογίας Καρκίνου, Εργαστήριο Ανοσολογίας-Ιστοσυμβατότητας Πνευμονολογική Κλινική, Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Λάρισας Τμήμα Ιατρικής, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας Ποσοτική και Λειτουργική μελέτη ειδικών